Нийслэлийн төв хөдөлмөрийн биржээс эрхлэн гаргасан гарын авлага

1. www.labornet.mn 1
www.hudulmur.mn

2. ÇÀÕÈÐËÛÍ ÌÝÍÄ×ÈËÃÝÝ
Ýðõýì ¿éë÷ë¿¿ëýã÷èä ýý
Ìýðãýæëèéí ÷èã
áàðèìæàà îëãîõ Àæèëòàé áîë àìüäðàëòàé, àìüäðàëòàé áîë àç
æàðãàëòàé áàéäàã, àç æàðãàëûã õ¿í àæèë õºäºëìºðººðºº
¿éë÷èëãýýíèé ãàçàð óðëàí á¿òýýäýã íü õ¿í òºðºëõòíèé æàì ¸ñ áè÷èãäýýã¿é
õóóëü áèëýý. Ǻâõºí àæèë õºäºëìºðèéí à÷ òóñààð ë óëñ
Õÿíàí òîõèîëäóóëñàí: îðîí õºãæèæ, àéë ºðõ äýâæèæ, õ¿íèé àìüäðàë öýöýãëýæ
Ã.Îþóíáèëýã áàéäàãòàé ìàðãàõ õ¿í îëäîõã¿é áèçýý.
Õºäºëìºðèéí Òºâ Áèðæ íü èðãýääýý õ¿ñýë, ñîíèðõîë,
Ýìõòãýæ áýëòãýñýí: ìýðãýæèë, óð ÷àäâàðòàà òîõèðñîí àæèëä îðîõîä íü, àæèë
Ö.Îþóíçîëáîî îëãîã÷èääîî õýðýãöýý øààðäëàãàä íèéöñýí ÷àäâàðëàã
áîëîâñîí õ¿÷íýý îëæ àâàõàä íü õàìãèéí îéðûí òóñëàã÷
Ø.Ñîñîðáàðàì áàéæ, ìýäýýëëýý ñîëèëöîõ, áèå áèåíýý îëæ óóëçàõ òàëáàð
áîëæ ºãäºã áºãººä Ìîíãîë Óëñûí õýìæýýíä õºäºëìºðèéí
Áýëòãýõýä îðîëöñîí: çàõ çýýëèéí íýãäñýí òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëýõ, àæèë õàéæ áóé
Ø.Ñîñîðáàðàì èðãýä, àæëûí áàéð, àæèë îëãîã÷ áàéãóóëëàãûã á¿ðòãýõ,
Ö.Îþóíçîëáîî çóó÷ëàõ, àæèë ìýðãýæëèéí ÷èã áàðèìæàà îëãîõ, ìýäýýëýë,
çºâëºãºº ºãºõ ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã òºðèéí ¿éë÷èëãýýíèé
À.Àìàðçàÿà áàéãóóëëàãà þì.
Í.Òàìèðñàéõàí
Í.Çîëçàÿà Áèäíèé ýðõëýí ãàðãàæ áóé ýíýõ¿¿ ãàðûí àâëàãà
íü àæèëä îðîõîä ººðèé㺺 áýëäýõ, øààðäëàãàòàé
áè÷èã áàðèìòóóäûã áîëîâñðóóëàõ, àæëûí ÿðèëöëàãàä
Õýâëýëèéí ýõ áýëòãýñýí: áýëäýõ çýðýã àæèë õàéã÷ òàíû çàéëøã¿é ìýäýõ,
Á.Ãàíòóëãà àíõààðàõ ç¿éë¿¿äèéí òàëààð çºâëºãºº ºã÷, æèøýýãýýð
òàéëáàðëàñíààðàà îíöëîã þì.
Áèäíèé çºâëºìæ, çºâëºãºº òàíûã àæëûí çàìä àëõàì
àëõìààð õºòëºõ òàíû øèðýýíèé íîì áàéõ áîëòóãàé. Òàíä
àìæèëò õ¿ñüå!
À.Çàíãàä
Õºäºëìºðèéí Òºâ Áèðæèéí Çàõèðàë
www.labornet.mn
www.hudulmur.mn
2 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

3. ÃÀÐ×ÈÃ
1. ªºðèé㺺 ¿íýëýõ ¿íýìëýìæýý òîäîðõîéëîõ ......................................... 4
2. Àæèëä îðîõ òºëºâëºãºº ãàðãàõ .............................................................. 5
3. Àæèë õàéõ ýõ ñóðâàëæóóä . ..................................................................... 7
4. Àæèëä îðîõîä øààðäëàãàòàé ìàòåðèàëóóä ............................................ 8
5. Àæèëä îðîõîä øààðäëàãàòàé áè÷èã áàðèìòóóäûã áîëîâñðóóëàõ .......... 9
• Ðåçþìå ãýæ þó âý?
• CV áè÷èõ
• Äàãàëäàõ çàõèà
• Àíêåò áºãëºõ
• Àæèëä îðîõ ºðãºäºë áè÷èõ
• Ýññý áè÷èõ àðãà÷ëàë
6. Àæëûí ÿðèëöëàãàä îðîõ ....................................................................... 20
• ßðèëöëàãàä îðîõûí ºìíº
• ßðèëöëàãûí ÿâöàä
• ßðèëöëàãûí äàðàà
• Àæèë îëãîã÷îîñ àñóóæ áîëîõ, àñóóæ áîëîõã¿é àñóóëòóóä
• Àæèë îëãîã÷èéí çààâàë àñóóäàã àñóóëòóóä
• ªºðèéãàà òàíèëöóóëàõ
• Õóâèéí ñî¸ë
7. Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí ãàðãàäàã íèéòëýã àëäàà ............................... 27
8. Àæèë õàéã÷èéí ñýòãýë ç¿é, ò¿¿íèé îíöëîã . ......................................... 28
9. Àæèë õàéã÷ òàíä ................................................................................... 29
• Á¿õ àæèë ìýðãýæèëä øààðäàãääàã íèéòëýã óð ÷àäâàðóóä
11. Òàíû ìýäëýãèéí ñàíä . .......................................................................... 30
www.labornet.mn 3
www.hudulmur.mn

4. ªªÐÈÉêª ¯ÍÝËÝÕ ¯ÍÝËÝÌÆÝÝ
ªªÐÈÉêª ¯ÍÝËÝÕ ¯ÍÝËÝÌÆÝÝ ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ
ÒÎÄÎÐÕÎÉËÎÕ
Òà àæèë õàéõààñàà ºìíº ººðèé㺺 íýã ä¿ãíýýä ¿çýýðýé. Ýíý
òèéì ÷óõàë ãýæ ¿¿ ãýæ òà ãàéõàæ áîëîõ þì. Ýíý áîë ¿íýõýýð ÷óõàë. Òà
àæèë õàéõààñàà ºìíº áè õýí áý, þó õèéæ ÷àäàõ âý, ÿìàð ìýðãýæèë,
àæëûí òóðøëàãàòàé âý, ÿã þó õèéìýýð áàéíà, àæèë îëãîã÷èä áè þó
ñàíàë áîëãîæ ÷àäàõ âý, õàðèóä íü áè þó õ¿ñýí õ¿ëýýæ áàéãàà áèëýý
ãýäãèéã ººðºº ººðººñºº àñóóõ õýðýãòýé.
Õ¿í á¿ð ººð ººðèéí ãýñýí îíöãîé àâüÿàñ ÷àäâàð, äàâóó áîëîí
ñóë òàëòàé. Èéìä òà àæèë õàéõààñàà ºìíº ýäãýýð ÷àäâàðóóäàà íýýí
èëð¿¿ëýõ íü ÷óõàë þì. ¯¿íä:
Ñîíèðõîë
Óð ÷àäâàð
Àâüÿàñ
¯íýò ç¿éëñ
Ñàíàà÷èëãà ãàðãàõ ÷àäâàð
Óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëàõ, ìàíëàéëàõ ÷àäâàð
ªíãºðñºí õóãàöààíä õèéæ áàéñàí àæèë ¿¿ðýã
Áàéãàëü õ¿ðýýëýí áóé îð÷èíã ýðõýìëýí äýýäëýõ
÷àíàð
Õýðýãöýý øààðäëàãàà íýýí èëð¿¿ëýõ
Õóâèéí çàí ÷àíàð çýðãýý òîäîðõîéëîõ.
Ñîíèðõîë-Òàíû õèéõ äóðòàé, ýñâýë õèéõèéã èë¿¿ä ¿çäýã òýð ç¿éë
þì. Æèøýý íü: êîìïüþòåð äýýð àæèëëàõ, àìüòàí, óðãàìàë ñóäëàõ,
ñïîðòîîð õè÷ýýëëýõ ãýõ ìýò.
Àâüÿàñ-Òàíû òºðºëõèéí áèëýã àâüÿàñ þì. Æèøýý íü: õºãæèì
òîãëîõ, äóóëàõ, çóðàã çóðàõ, òîî áîäîõ, îé òîãòîîëò ñàéòàé, òåõíèê
ñýòãýëãýýòýé ãýõ ìýò.
Óð ÷àäâàð-Òàíû õèéæ ñóðñàí á¿õ ç¿éëèéã õýëäýã. Æèøýý íü:
óíøèõ, áè÷èõ, àëáàí áè÷èã áîëîâñðóóëàõ, õàðèëöààíû óð ÷àäâàð,
ïðîãðàìì çîõèîõ, çóðàãò, ãàð óòàñ, öàõèëãààí õýðýãñýë çàñàõ ãýõ
ìýò.
¯íýò ç¿éëñ-Òàíä óäààí õóãàöààíû òóðø òîãòâîðòîéãîîð áàéäàã
òàíû èòãýë, ¿íýìøèë þì.
Òà ýäãýýð óð ÷àäâàðóóäàà ¿íýëæ òîäîðõîéëñíû äàðàà ÿã ººðòºº
òîõèðñîí òýð ë àæëàà õàéõ, õèéõ õýðýãòýé.
Òà ÿìàð àæèë õàéõ øèéäâýðýý ãàðãàñàí ó÷ðààñ òàíä îäîî àæèëä îðîõ
òºëºâëºãººãºº ãàðãàõ ¿ëäëýý.
4 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

5. ÀÆÈËÄ ÎÐÎÕ
Ҫ˪Â˪êª ÃÀÐÃÀÕ
ÀÆÈËÄ ÎÐÎÕ ÒªËªÂ˪êª ÃÀÐÃÀÕ
Òà ººðèéí õèéõ äóðòàé, ñàéí õèéæ ÷àäàõ òýð àæëàà ñîíãîñîí áîëîõîîð
òºëºâëºãººãºº ãàðãàõàä àìàð áîëëîî. Õàðèí òà äîîðõ òºëºâëºãººíèé äàãóó á¿õ
ç¿éëèéã ñàéòàð òºëºâëºí õèéæ, çºâëºãººí¿¿äèéã äàãàæ õýðýãæ¿¿ëýýðýé.
№ ¯å øàò Õèéõ àæèë ¯éë àæèëëàãàà
- Àæèëä îðîõ òºëºâëºãºº ãàðãàæ
Àæèëä îðîõ áè÷íý.
òºëºâëºãºº ãàðãàõ
- Õèéõ àæëóóäûí æàãñààëò ãàðãàíà.
- Àæèëä îðîõîä õýðýãòýé ç¿éëñýý
Õóâèéí áýëòãýë áýëòãýíý.
õàíãàõ
- ßìàð õóâöàñ ºìñºõºº áýëäýíý.
Ñýòãýëç¿éí
- Ñàíäðàõã¿é, è÷èõã¿é ººðòºº
áýëòãýëòýé áàéõ,
èòãýëòýé áàéõàä áýëäýíý.
äàâòàõ
1 –ð àëõàì
- Ñóðãóóëü òºãññºí äèïëîì
Áýëòãýë
- Öàãäààãèéí ãàçðûí òîäîðõîéëîëò
Áè÷èã áàðèìòûí
- Îðøèí ñóóãàà ãàçðûí
á¿ðäëýý õèéõ
òîäîðõîéëîëò
- Ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí äýâòýð
- Íèéãìèéí äààòãàëûí äýâòýð
- Òîëèíû ºìíº ººðèé㺺
òàíèëöóóëàõ äàñãàë õèéõ
ßðèëöëàãàä îðîõîä
- ßðèëöëàãàä àñóóæ áîëîõ,
áýëòãýæ, äàñãàë õèéõ
áîëîõã¿é àñóóëòóóäûã áýëäýõ
- Àæèë îëãîã÷èéí àñóóäàã íèéòëýã
àñóóëòóóäàä áýëäýõ
www.labornet.mn 5
www.hudulmur.mn

6. - Àæèëëàõûã õ¿ñ÷ áóé àæëûí çàðûã
Àæèë õàéõ àðãà æàãñààí áè÷íý.
çàìóóäàà ñîíãîõ
- Óòñààð ÿðèõ óó áèå÷ëýí î÷èæ
àñóóõ óó ãýäãýý øèéäýõ
ÀÆÈËÄ ÎÐÎÕ ÒªËªÂ˪êª ÃÀÐÃÀÕ
Îðîõûã õ¿ñ÷ áàéãàà áàéãóóëëàãûíõàà
òóõàé ìýäýýëýë îëæ àâàõ
2 –ð àëõàì
- Õàÿã, óòàñíû äóãààðûã îëæ àâàõ
ßâöûí Àæëûí ñóäëàãàà õèéõ - Ýõíèé áàéäëààð õîëáîî òîãòîîæ
àíêåò áºãëºõ öàã àâàõ
- ßìàð á¿òýýãäýõ¿¿í, þó õèéäýã,
ÿìàð ñàëáàð ãýõ ìýò
- Àíêåò áºãëºõ çºâëºãºº, ä¿ðìèéí
Àíêåò áºãëºõ äàãóó áºãëºõ, çóðàã íààõ
- Áè÷èã áàðèìòûí õóóëáàðàà
õàâñàðãàõ
- ßðèëöëàãàä îðîõûã õ¿ñ÷ áàéãàà,
Ñîíãîëò õèéæ àíêåòûí äàãóó ýðãýæ õîëáîãäîõ
øèéäâýð ãàðãàõ ìàãàäëàëòàé ãàçðûí æàãñààëò
ãàðãàõ
- ßðèëöëàãûã òºëºâëºãººíèé äàãóó
õèéõ
ßðèëöëàãàä îðîõ
Øèéäâýðëýõ
3 –ð àëõàì
- ßðèëöëàãàä îðîõîä àíõààðàõ
ç¿éë¿¿äèéã óíøèæ ñóäëàõ
- ßðèëöëàãàä òýíöñýí òîõèîëäîëä
àæëûí ñàíàë õ¿ëýýí àâàõ
Áàòàëãààæóóëàõ - Òóõàéí áàéãóóëëàãàä îðîõ ýñýõýý
ýöýñëýí áàòàëãààæóóëæ õàðèó
ìýäýãäýõ
- Òóðøèëòààð àæèëëàõ ãýðýý
Òóðøèëòààð àæèëëàõ áàéãóóëàõ
- Äàãàëäàí àæèëëàõ
Àæèëëàõ òºëºâëºãºº
- Òºëºâëºõ
ãàðãàõ /öààøäàà
- Áè÷èæ òýìäýãëýõ
õýðõýí àìæèëòòàé
- Ǻâëºëäºõ
àæèëëàõ òàëààð
- Ñóð÷ áîëîâñðîõ òºëºâëºãºº ãàðãàõ
4 –ð àëõàì
òºëºâëºãºº ãàðãàõ/
- Õºäºëìºðèéí ãýðýýòýé óíøèæ
Òºëºâëºõ
òàíèëöàõ
- Àñóóæ ëàâëàõ
Õºäºëìºðèéí ãýðýý
- Ñàíàë îðóóëàõ
áàéãóóëàõ
- Õºäºëìºðèéí ãýðýýíä ãàðûí ¿ñýã
çóðàõ
6 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

7. ÀÆÈË ÕÀÉÕ ÝÕ ÑÓÐÂÀËÆÓÓÄ
ÀÆÈË ÕÀÉÕ ÝÕ ÑÓÐÂÀËÆÓÓÄ
Íýýëòòýé àæëûí ÕÀÀËÒÒÀÉ
âÝÁ ÑÀÉÒÓÓä
áàéð àæëûí áàéð
ÇÀÐ ÕÀÌÀÀÒÀÍ Íèéãìèéí õàìãààëàë,
/ñîíèí, ñýòã¿¿ë/ ÑÀäÀÍ õºäºëìºðèéí ÿàì
www.mswl.gov.mn
ÀÃåÍÒËÀÃ, ÁÈÐÆ, Õºäºëìºð, õàëàìæèéí
õªäªË̪РÍÀÉÇ ÍªÕªä ¿éë÷èëãýýíèé ãàçàð
ÇÓÓ×ËÀËÛÍ ÕÓâÈÉÍ www.hh.gov.mn
ÀËÁÀä
Õºäºëìºðèéí òºâ áèðæ
www.labornet.mn
ÍÈÉÑËÝË, 䯯ÐÃÈÉÍ ÕªÐØ www.hudulmur.mn
ÕÕ¯Õ
Íèéñëýëèéí
õºäºëìºðèéí ãàçàð
www.ubbirj.mn
ÈÍÒåÐÍÝÒ ÁÀÃØ
Àæèë îëãîã÷ ýçäèéí
íýãäñýí õîëáîî
www.monef.mn
ÕªäªË̪ÐÈÉÍ ÒÀÍÈËÓÓä Áóñàä
ªäªÐ˪Ã, ßÀÐÌÀà www.ejobs.mn
www.ajliinzar.mn
www.unegui.mn
ÇÓÐÀÃÒ, FM ÐÀäÈÎ, www.lavlav.mn
ÍÀÉÇÛÍ ÍÀÉÇ www.biznetwork.mn
ËÀâËÀÕ
www.labornet.mn 7
www.hudulmur.mn

8. ÀÆÈËÄ ÎÐÎÕÎÄ ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ
ÀÆÈËÄ ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÌÀÒåÐÈÀËÓÓä
ÌÀÒÅÐÈÀËÓÓÄ
Àæèë õàéæ áóé èðãýä áîëîí èõ, äýýä ñóðãóóëü, êîëëåæ, ÌÑ¯Ò òºãñºã÷èä
àæèëä îðîõäîî äàðààõ ìàòåðèàëóóäûã á¿ðä¿¿ëíý. ¯¿íä:
 Àíêåò Àíêåò áºãëºõ
Òºðèéí àëáàí õààã÷èéí àíêåò áºãëºõ
 Áîëîâñðîëûí ãýð÷èëãýý Á¿ðýí äóíä
Ìýðãýæëèéí ¿íýìëýõ
Òóñãàé, äèïëîìûí
Áàêàëàâð
Ìàãèñòð /íîòàðèàòîîð áàòàëãààæñàí
õóóëáàð/
 Òîäîðõîéëîëò Çàí áàéäëûí òîäîðõîéëîëò
Àæëûí ãàçðûí òîäîðõîéëîëò (ºìíº
àæèëëàæ áàéñàí)
Öàãäààãèéí åðºíõèé ãàçðûí
òîäîðõîéëîëò
 Èðãýíèé ¿íýìëýõ /íîòàðèàòîîð áàòàëãààæñàí õóóëáàð/
 Àæèëä îðîõûã õ¿ññýí òóõàé ºðãºäºë
 3-í ¿åèéí ò¿¿õ
 Íèéãìèéí äààòãàëûí äýâòýð
 Ýð¿¿ë ìýíäèéí äààòãàëûí äýâòýð
 Öýýæ çóðàã 4 %
 ßðèëöëàãàä îðîõ /áè÷ãèéí áîëîí ìýðãýæëèéí øàëãàëò/
 CV áóþó òîâ÷ íàìòàð áè÷èõ
 Ðåçþìå áè÷èõ
 Äàãàëäàõ çàõèà áè÷èõ
 Ýññý áè÷èõ /øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä/
ÀÆÈËÄ ÎÐÎÕÎÄ ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×ÈÃ
ÁÀÐÈÌÒÓÓÄÛÃ ÁÎËÎÂÑÐÓÓËÀÕ
Ðåçþìå áè÷èõ
Ðåçþìå ãýäýã íü àæèëä îðîõûã õ¿ññýí áàéãóóëëàãàäàà èëãýýäýã ººðèéí
áîëîâñðîë, óð ÷àäâàð, òóðøëàãàà õàðóóëñàí òàíèëöóóëãà áóþó õóâèéí áðîøþð
þì.
ªºðººð õýëáýë òàíû þó õèéæ ÷àääàã, ÿìàð õ¿í áý ãýäãèéã ÷èíü õàðóóëàõ
ãîë øàëãóóð áºãººä àæèë îëãîã÷èéí àíõààðëûã òàòàõóéö, òàíûã ÿðèëöëàãàä äóóäàõ
ñîíèðõîë òºð¿¿ëýõ¿éö áàéõ ¸ñòîé.
8 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

9. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
Ðåçþìèéí àãóóëãà
 Õóâèéí ìýäýýëýë (Ýöýã /ýõ/-èéí íýð, ººðèéí íýð, ÿñ ¿íäýñ, íèéãìèéí
ãàðàë, òºðñºí îí, ñàð, ºäºð, òºðñºí ãàçàð)
 Îðøèí ñóóäàã õàÿã
 Õîëáîî áàðèõ óòàñ (ãýðèéí áîëîí ãàð óòàñ)
 Öàõèì øóóäàí
 Áîëîâñðîë
 Àæëûí òóðøëàãà (áàéõã¿é áîë òºãññºí ñóðãóóëü)
 Õàðèóöàæ áàéñàí àæèë
 Ãàâüÿà øàãíàë, õèéæ á¿òýýñýí ãîë ç¿éë (ñóðàëöàæ áàéõ õóãàöààíäàà
ãàðãàñàí îíöãîé àìæèëòóóä)
Ðåçþìèéí á¿òýö
o Òîëãîé õýñýã
o Çîðèëãî
o Áîëîâñðîë
o Àæèë ìýðãýæëèéí äàäëàãà òóðøëàãà
o Ñîíèðõîë, óð ÷àäâàð
www.labornet.mn 9
www.hudulmur.mn

10. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
Ðåçþìå
Æèøýý
Õóâèéí ìýäýýëýë
Ýöýã /ýõ/-èéí íýð: Ìàíäàõ
Íýð: Ò¿øèã
Òºðñºí îí, ñàð, ºäºð: 1988.12.23
Òºðñºí ãàçàð: Óëààíáààòàð õîò
Íèéãìèéí ãàðàë: Àæèë÷èí
ßñ ¿íäýñ: Õàëõ
Îðøèí ñóóãàà õàÿã: ×Ä, 18-ð õîðîî, 11-167 òîîò
Õîëáîî áàðèõ óòàñ: 99675434,
Ãýðèéí óòàñ : 312458
È-ìýéë: tushig_20@yahoo.com
Çîðèëãî
Òóñ êîìïàíèä èíòåðüåð äèçàéíåðààð àæèëä îðæ, öààøäàà
ìýðãýæëýýðýý àæèëëàí ýíý ñàëáàðòàà òýðã¿¿ëýõ äèçàéíåð áîëîõ.
Áîëîâñðîë
2010-2006 îíä Øèíæëýõ Óõààí Òåõíîëîãèéí Èõ Ñóðãóóëèéí
¯éëäâýðèéí òåõíîëîãè äèçàéíû ñóðãóóëèéã Èíòåðüåð äèçàéíåð
ìýðãýæëýýð òºãññºí áàêàëàâð çýðýãòýé, ãîë÷ ä¿í (3.5).
2006-1995 îíä Íèéñëýëèéí ×èíãýëòýé ä¿¿ðãèéí 5-ð äóíä
ñóðãóóëèéã òºãññºí.
Àæèë, ìýðãýæëèéí äàäëàãà òóðøëàãà
Áè ñóðàõûí õàæóóãàà𠺺ðèéí ñóð÷ áóé ìýðãýæëèéí äàãóó
êîìïàíè áàéãóóëëàãóóä äýýð äàäëàãà õèéæ ìýðãýæëèéí õ¿ì¿¿ñòýé
àæëûí áàéðàí äýýð íü óóëçàæ, ñàíàë áîäëîî ñîëèëöîí, òýäíýýñ
ñóðàëöàæ áàéñàí.
2007-2008 îíû õè÷ýýëèéí æèëä ñóðãóóëèéíõàà øèëäýã îþóòíààð
øàëãàðñàí. ̺í 4-ð êóðñò ñóð÷ áàéõäàà ìýðãýæëèéí õ¿ì¿¿ñòýé
õàìòðàí àëáàí áàéãóóëëàãà, êîìïàíè, ¿éë÷èëãýýíèé ãàçðóóäûí
èíòåðüåð çàñëûí àæëûã õèéæ ã¿éöýòãýæ áàéñàí àæëûí
òóðøëàãàòàé. Ìýðãýæëèéí ïðîãðàììóóä (3d max, Autocad,
Photoshop, InDesign, Corel ) äýýð ÷ºëººòºé àæèëëàäàã.
Ñîíèðõîë, óð ÷àäâàð
Áè îþóòàí áàéõ ¿åýñýý ººðèéí ìýðãýæëèéí äàãóó áàðèëãûí
èíòåðüåð, ýêñòåðåðèéí çóðãèéã ãàðãàæ èðñýí áºãººä ýíý
÷èãëýëýýðýý ººðèéí á¿òýýëèéí ñàíòàé ãýæ õýëæ áîëíî. ׺뺺ò
öàãààðàà ñïîðòîîð õè÷ýýëëýõ äóðòàé òýð äóíäàà ñàãñàí áºìáºã.
̺í ôîòî çóðàã àâ÷ ººðèéí äàðñàí çóðãàà àðõèâ ¿¿ñãýí
öóãëóóëàõ äóðòàé. Õýíòýé ÷ ÿìàð÷ íºõöºëä õàðüöàæ ÷àäíà ãýæ
ººðèé㺺 ä¿ãíýæ áàéíà. ªºðèéíõºº ñàíàë áîäëûã
áóñäàä ýåðýãýýð îéëãóóëæ òýäíèé ñàíàë áîäëûã
ººðèéí ç¿ã õàíäóóëàõ ÷àäâàðòàé.
10 Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

11. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
CV áè÷èõ
CV íü Curriculum Vitaå áóþó òîâ÷ íàìòàð ãýñýí óòãàòàé áºãººä òàíû
àìüäðàëûí èðýýä¿é ãýæ õýëæ áîëíî. Òà ¿¿íèéã ÿàæ áè÷èõýýñ á¿õ ç¿éë øàëòãààëíà.
Íýã ¿ãýýð õýëáýë áóñäàä ººðèé㺺 èëýðõèéëýõ òàíû íýðèéí õóóäàñ þì. ̺í àæèë
îëãîã÷èä ººðèé㺺 ñàéí òàëààñ íü õàðóóëàõ, ººðèé㺺 àæèë îëãîã÷èéí õ¿ñ÷ áàéãàà
õ¿í ìºí ãýäãèéã õàðóóëàõ ñàéõàí áîëîìæ ó÷ðààñ ìàø ñàéí áè÷èõ õýðýãòýé.
www.labornet.mn 11
www.hudulmur.mn

12. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
CV – ÒÎÂ× ÍÀÌÒÀÐ
Æèøýý
ÕÓÂÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË
Ýöýã /ýõ/-èéí íýð: Áàòáààòàð
Íýð: Îäìàà
Òºðñºí îí, ñàð, ºäºð: 1978.06.10
Òºðñºí àéìàã, õîò: Àðõàíãàé àéìàã, Áóëãàí ñóì
Èðãýíèé ¿íýìëýõèéí äóãààð: ÀÐ0999999
Ðåãèñòðèéí äóãààð: ÀÞ78061003
Ãýðëýëòèéí áàéäàë: Ãýðëýñýí
Ãýðèéí õàÿã: Óëààíáààòàð õîò, Áàÿíãîë ä¿¿ðýã, 18 äóãààð
õîðîî, 38-90 òîîò
Õîëáîî áàðèõ óòàñ: 99165587
Öàõèì øóóäàí: odmaa-bat@yahoo.com
ÁÎËÎÂÑÐÎË
1996-2000 ÌÓÈÑ-èéí Íèéãìèéí Øèíæëýõ Óõààíû Ñóðãóóëü, Ñîöèîëîãè÷
1986-1996 Àðõàíãàé àéìãèéí Áóëãàí ñóìûí äóíä ñóðãóóëü
ÀÆËÛÍ ÒÓÐØËÀÃÀ
2008-2010 Áàÿíãîë ä¿¿ðãèéí Õºäºëìºð, Õàëàìæèéí ¯éë÷èëãýýíèé Õýëòýñò
ìýðãýæèëòýí
2000-2006 ÅÁÑóðãóóëüä íèéãìèéí àæèëòàí
ÃÀÄÀÀÄ ÕÝË
Îðîñ õýë- ñàéí
Àíãëè õýë-äóíä ò¿âøèí
ÊÎÌÏÜÞÒÅÐÈÉÍ ÌÝÄËÝÃ, ÓÐ ×ÀÄÂÀÐ
Microsoft Word
Microsoft Excel
Microsoft Powerpoint çýðýã õýðýãëýýíèé ïðîãðàììóóä äýýð ñàéí àæèëëàíà.
Õàðèëöààíû ñî¸ëòîé, õóâèéí çîõèîí áàéãóóëàëò ñàéí.
Øèíý ç¿éë õóðäàí ñóðàëöàõ, áàãààð àæèëëàõ ÷àäâàðòàé.
Àæèëäàà èäýâõ ñàíàà÷èëãàòàé.
ÑÎÍÈÐÕÎË, ÕÎÁÁÈ
Íîì óíøèõ, á¿æèãëýõ
ÃÀÂÜßÀ ØÀÃÍÀË
1998, 1999 îíä îþóòíû öýíãýýíò á¿æãèéí àâàðãà øàëãàðóóëàõ òýìöýýíèé II
áàéðûí øàãíàë
Á.Îäìàà. 2011 îí 05 ñàð 30 ºäºð
12 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

13. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
Äàãàëäàõ çàõèà
Äàãàëäàõ çàõèà áîë òàíû òîâ÷ íàìòðûã (CV) ººðèéí òàíü óð ÷àäâàðóóä áîëîí
òóðøëàãóóäûí òóõàé íýìýëò ìýäýýëëýýð õàíãàæ, õàâñðàëòààð èëãýýãääýã áè÷èã
áàðèìò þì.
Äàãàëäàõ çàõèàíû á¿òýö Äàãàëäàõ çàõèà áè÷èõ õýëáýð
• Õîëáîãäîõ ìýäýýëýë 1. Ýõëýë õýñýã
Íýð: ªºðèéí óð ÷àäâàð, ñîíèðõëîî
Õàÿã: áè÷èõ
Óëñ, õîò øóóäàíãèéí õàÿã:
Óòàñíû äóãààð: 2. Äóíä õýñýã
Öàõèì øóóäàíãèéí õàÿã : Òóõàéí àëáàí òóøààëä òýíöýõ
ýñýõýý áàòàëãàà áîëãîæ ººðèéí
• Àæèë îëãîã÷èéí ìýäýýëýë îëîëò àìæèëòàà àëáàí òóøààëòàé
Íýð: õîëáîí áè÷èõ
Ãàð÷èã:
Êîìïàíè: 3. Ä¿ãíýëò õýñýã
Õàÿã: Öààøäûí òºëºâëºãººã áè÷èõ.
Óëñ, õîò øóóäàíãèéí õàÿã:
• Ìýíä÷èëãýý
Ýðõýì Íî¸í/ Õàòàãòàé ...
www.labornet.mn 13
www.hudulmur.mn

14. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
Äàãàëäàõ çàõèà
Æèøýý
Ýöýã/ýõ/-èéí íýð: Áàòáààòàð
Íýð: Îäìàà
Õàÿã: ÓÁ õîò, Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðýã, 18-ð õîðîî
Îãíîî: 2011.05.20
Õ¿ëýýí àâàã÷èéí íýð: À.Ñóãàð
Õ¿ëýýí àâàã÷èéí àëáàí òóøààë: Õ¿íèé íººöèéí àëáàíû äàðãà
Áàéãóóëëàãûí íýð: ”Àýð Ìàðêåò” ÕÕÊ
Õàÿã: ÓÁ, ÑÁÄ, Ѻ¿ëèéí ãóäàìæ
Õ¿íäýò À.Ñóãàð òàíàà,
Òàíä ýíý ºäðèéí ìýíäèéã õ¿ðãýå.
Òàíàé Îëîí óëñûí íèñëýãèéí òèéç áîðëóóëàëòûí “Àýð Ìàðêåò” ÕÕÊ-íû
âýáñàéòàä ãàðñàí “Ñóóäàë çàõèàëàã÷èéí àæèëòàí” ñîíãîí øàëãàðóóëàõ
íýýëòòýé àæëûí áàéðíû çàðëàëûí äàãóó ýíýõ¿¿ çàõèäàë áîëîí áóñàä
ìàòåðèàëóóäûã èëãýýæ áàéíà.
Ñóóäàë çàõèàëàã÷èéí àæèëòíû àæëûí áàéðíû òîäîðõîéëîëòûã óíøèæ
òàíèëöñàí áºãººä óã àæèëä ìèíèé ýçýìøñýí ìýðãýæèë, ìýðãýæëèéí óð
÷àäâàð, ñîíèðõîë òîõèð÷ áàéãààä áàÿðòàé áàéíà.
Ìèíèé áèå õ¿íòýé àæèëëàõ äóð ñîíèðõîëòîé, õàðèëöààíû óð ÷àäâàð ñàéí
ýçýìøñýí, øèíý íºõöºë áàéäàëä íèéö¿¿ëýí ìýäëýã óð ÷àäâàðàà õºãæ¿¿ëýõ,
àëáàí áè÷èã áîëîâñðóóëàõ, õýðýãëýýíèé á¿õ ïðîãðàìì äýýð àæèëëàõ
÷àäâàðòàé, îðîñ, àíãëè õýëòýé, ¿éë÷èëãýýíèé áàéãóóëëàãàä àæèëëàæ áàéñàí
òóðøëàãàòàé áèëýý.
Öààøèä òóñ áàéãóóëàãàä ººðèéí óð ÷àäâàð, ìýäëýã áîëîâñðîëîî àøèãëàí
òîãòâîð ñóóðüøèëòàé àæèëëàõûã õ¿ñ÷ áàéíà.
Òà öàã çàâ ãàðãàí ¿çýæ òàíèëöàíà óó? Òàíüòàé óóëçàæ ÿðèëöàõàä áè õýçýýä
áýëýí áàéõ áîëíî.
Õ¿íäýòãýñýí,
Á.Îäìàà
14 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

15. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
Àíêåò áºãëºõ
Èõýíõ áàéãóóëëàãà õ¿ì¿¿ñèéã àæèëä àâàõäàà àíêåò áºãë¿¿ëäýã. Ýíýõ¿¿
àíêåòûã õýðõýí áºãëºñºí, áè÷èã áàðèìòàà õýðõýí á¿ðä¿¿ëñýí çýðýã íü òàíûã
àæèëä àâàõ ýñýõèéã øèéäýõýä ÷óõàë ¿ç¿¿ëýëò áîëäîã. Èéìýýñ òàíû àíêåò àëü áîëîõ
àæèë îëãîã÷èä ñýòãýãäýë òºð¿¿ëýõ¿éö áóñäààñ îíöãîé áàéæ îëîí àíêåò äóíäààñ
õ¿íèé íººöèéí àæèëòíû ñîíèðõîëûã òàòàæ øèãøèãäýí ¿ëäýõ ¸ñòîé ãýäèéã ñàíàõ
õýðýãòýé.
Àæèëä îðîõ ºðãºäºë áè÷èõ
Òà àæëûí îðîí òîî àñóóæ, ýñâýë òîäîðõîé áîëñîí ñóë îðîí òîîíû àæèëä
îðîõîîð ºðãºäºë áè÷èõ øààðäëàãàòàé áîëäîã. ßìàð ÷ òîõèîëäîëä òàíû ºðãºäºë
äàðààõ ç¿éëñèéã àãóóëñàí áàéõ ¸ñòîé ãýäãèéã ñàíààðàé.
ªðãºäëèéí á¿òýö
• ªðãºäëèéí òîëãîé õýñýã áóþó ãàð÷èã
• Òýðã¿¿ áóþó ºðãºäëèéí ãîë ñàíàà
• Ýõëýë õýñýã áóþó ººðèéí òóõàé òîâ÷
òàíèëöóóëãà (2-3 ºã¿¿ëáýðò áàãòñàí
áàéõ)
• ¯íäñýí õýñýã áóþó óã àñóóäëûã
øèéäýõýä õîëáîãäîõ ãîë ç¿éëñ (Òàíû
áîëîâñðîë, àæëûí òóðøëàãà, óð
÷àäâàð, 4-6 ºã¿¿ëáýðò áàãòñàí áàéõ)
• Òºãñãºë õýñýã áóþó ÿìàð àñóóäëûã
õýðõýí øèéäâýðë¿¿ëýõ (ÿàãààä ýíý
àæèëä îðîõ áîëñîí øàëòãààí, 1-2
ºã¿¿ëáýðò áàãòñàí áàéõ)
• ªðãºäëèéí òºãñãºëä ººðèéí îâîã,
íýð, õàÿã, óòàñ, îãíîî çýðãèéã áè÷èõ.
www.labornet.mn 15
www.hudulmur.mn

16. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
ÀÍÊÅÒ
Æèøýý
çóðàã
Íýã.ÕÓÂÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË
íýð: ___________________ Íýð _________________________
Ýöýã /ýõ/-èéí Ãàíáààòàð Îðõîí
Ýìýãòýé 1988.12.28
Õ¿éñ: ______________________ Òºðñºí îí, ñàð, ºäºð: _________________________
Óëààíáààòàð Áàÿíãîë
Òºðñºí àéìàã, õîò: ____________________ ñóì, ä¿¿ðýã _______________________
_________________________
Èðãýíèé ¿íýìëýõèéí äóãààð: ÓÁ 0892789
ÓÏ 88122845
Ðåãèñòðèéí äóãààð: _________________________________________________
_________________________
Ãýðëýëòèéí áàéäàë: Ãýðëýýã¿é
ÓÁ õîò, Áàÿíãîë ä¿¿ðýã, 5-ð õîðîî, 3-ð õîðîîëîë,
Ãýðèéí õàÿã: _____________________________________________________________
7-ð áàéð 89 òîîò
______________________________________________________________
________________________________
Õîëáîî áàðèõ óòàñ: 99687076
orhoo-56@yahoo.com
Öàõèì øóóäàí: ________________________________
Õî¸ð. ÁÎËÎÂÑÐÎË
(ÅÁÑ, èõ äýýä ñóðãóóëü, êîëëåæ, êóðñ, ìýðãýæèë, ìýðãýøèë, ýðäìèéí çýðýã, öîë, øàãíàë)
Ýçýìøñýí Ãýð÷èëãýý,
Òºãññºí ñóðãóóëèéí Ýëññýí Òºãññºí
¹ ìýðãýæèë, äèïëîìûí äóãààð
íýð, óëñ îí, ñàð îí, ñàð
áîëîâñðîë çýðýã öîë
1 Ýðäìèéí óíäðàà 1996 2006 Á¿ðýí äóíä À
2 ÌÓÁÈÑóðãóóëü
Äýýä,
2006 2010 3.2 Â
Ñýòãýë ç¿é÷
Àíãëè õýëíèé
3
“ÌÌ” ãàäààä Ãýð÷èëãýýíèé
2010.09 2011.03 äóíä øàòíû
õýëíèé òºâ ¹ 1404
ìýäëýã
Ãóðàâ. ժĪË̪РÝÐÕËÝËÒÈÉÍ ÁÀÉÄÀË
Ãàðãàñàí
Àæèëëàæ áàéñàí
¹ Àëáàí òóøààë àìæèëò, ãàâüÿà Îðñîí îãíîî Ãàðñàí îãíîî
áàéãóóëëàãûí íýð
øàãíàë
1 “Îþó” ÕÕÊ Íàðèéí áè÷èã - 2010.1 ñàð 2010.7 ñàð
2
3
4
16 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

17. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
ĺðºâ. ÃÀÄÀÀÄ ÕÝËÍÈÉ ÌÝÄËÝÃ
Óíøèõ Áè÷èõ Ñîíñîõ ßðèõ
¹ Ãàäààä õýë
Îíö Ñàéí Äóíä Îíö Ñàéí Äóíä Îíö Ñàéí Äóíä Îíö Ñàéí Äóíä
1 Àíãëè õýë + + + +
2 Îðîñ õýë + + + +
3
Òàâ. ÊÎÌÏÞÒÅÐÈÉÍ ÓÐ ×ÀÄÂÀÐ
Ýçýìøñýí Ò¿âøèí Ýçýìøñýí Ò¿âøèí
ïðîãðàììûí íýð Îíö Ñàéí Äóíä ïðîãðàììûí íýð Îíö Ñàéí Äóíä
Wicrosoft Èíòåðíýòèéí îð÷èíä
+ àæèëëàõ +
Word
Excel + Äîòîîä ñ¿ëæýý àøèãëàõ +
PowerPoint +
Çóðãàà. ÑÎÍÈÐÕÎË, ÓÐ ×ÀÄÂÀÐ
Ñîíèðõîë (õîááè) Òºðºë Çýðýã, öîëòîé ýñýõ
Ñïîðò Âîëåéâîë òîãëîäîã. I çýðýã
Îþóòíû èõ
Óðëàã Äóó äóóëäàã. íààäìûí ìºíãºí
ìåäàëü
Öóãëóóëãà - -
Ìýðãýæëèéí Ñóðãóóëèéí îþóòíû çºâëºëèéí
õîëáîî, õºäºë㺺í, ãèø¿¿í
íèéãýìëýãèéí ãèø¿¿í -
Óëààí çàãàëìàé íèéãýìëýãèéí
ýñýõ ãèø¿¿í
Æîëîî÷èéí ¿íýìëýõòýé  àíãèëëûí æîëîî÷èéí
ýñýõ -
¿íýìëýõòýé
Äîëîî. ÁÀÒËÀÍ ÄÀÀÃ× (òîäîðõîéëîëò)
№ Áàéãóóëëàãûí íýð Àëáàí òóøààë Íýð, óòàñíû äóãààð
1 “Îþó” ÕÕÊ Õýëòñèéí äàðãà Öîãçîë, 99799999
2 “Ìàíäàõ” ÕÕÊ Ìåíåæåð Áàòìºíõ, 88118888
Ãàðûí ¿ñýã: Îðõîí ( Ã.Îðõîí ) Îí, ñàð, ºäºð: 2011.05.30
www.labornet.mn 17
www.hudulmur.mn

18. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
Æèøýý
Õîñ ºð㺺” õõê-íû çàõèðãààíä
ºðãºäºë ãàðãàõ íü
Àæèëä îðîõ òóõàé
Ìèíèé áèå Ãàíáààòàð îâîãòîé Ñóãàð íü 1975 îíä òºðñºí.
Õîâä àéìãèéí õàðúÿàò. Àì á¿ë 5. Ýõíýð 3 õ¿¿õäèéí õàìò
àìüäàðäàã.
Áè 1993 îíä åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëü, 1996 îíä Õîâä
àéìãèéí Ìýðãýæèë Ñóðãàëò ¯éëäâýðëýëèéí Òºâèéã ãàãíóóð÷èí
ìýðãýæëýýð òóñ òóñ òºãññºí.
1996-2005 îíû 6 äóãààð ñàð õ¿ðòýë Õîâä àéìãèéí áàðèëãà
òðåñòýä ãàãíóóð÷íààð àæèëëàæ áàéñàí.
2006 îíû 7 äóãààð ñàðä Óëààíáààòàð õîòîä í¿¿æ èðýýä 2007
îíîîñ îäîîã õ¿ðòýë õóâèàðàà ãàãíóóð÷èí, áàðèëãûí ºðëºãèéí àæèë
õèéæ áàéíà. Áè áàðèëãûí ñàëáàðò 10 ãàðóé æèë àæèëëàñàí àæëûí
òóðøëàãàòàé, àæèëäàà äóð ñîíèðõîëòîé, õàðèóöëàãàòàé, íÿõóóð
íÿìáàé, òîíîã òºõººðºìæ, áàãàæ õýðýãñýëòýé çºâ õàðüöàæ,
õºäºëìºðèéí àþóëã¿é àæèëëàãààã ñàéí õàíãàæ àæèëëàäàã.
Ãàãíóóð÷íû III çýðýãòýé. Ñïîðò ñîíèðõäîã. Ñàãñàíáºìáºãèéí
ñïîðòûí I çýðýãòýé.
Áè ýðõýëæ áóé àæèëäàà ººðèéí ìýäëýã, õ¿÷ ÷àäëàà á¿ðýí
äàé÷ëàí òîãòâîð ñóóðüøèëòàé àæèëëàæ, àìæèëò ãàðãàõûí
òºëºº ìýðèéí àæèëëàõ áîëíî.
Èéìä õ¿ñýëòèéã ìèíü õ¿ëýýí àâ÷ ãàãíóóð÷íààð àæèëä àâíà
óó.
ªðãºäºë ãàðãàñàí:
Ãàíáààòàð îâîãòîé Ñóãàð
Õàÿã: Óëààíáààòàð õîò,
×èíãýëòýé ä¿¿ðýã, 16 äóãààð
õîðîî, Ñóðàã÷èéí 25-87 òîîò.
Óòàñ: 96660616
2011.03.25
18 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

19. ÀÆÈËä ÎÐÎÕÎä ØÀÀÐäËÀÃÀÒÀÉ ÁÈ×Èà ÁÀÐÈÌÒÓÓäÛà ÁÎËÎâÑÐÓÓËÀÕ
Ýññý áè÷èõ àðãà÷ëàë
Çàðèì àæèë îëãîã÷èä àæèë ìýðãýæëèéí îíöëîãîîñ øàëòãààëàí ñîíãîí
øàëãàðóóëàëò õèéõ áóþó àæèëä øàëãàðóóëæ àâàõäàà ýññý áè÷¿¿ëýõ àðãûã
õýðýãëýäýã.
Ýññý áîë ýõ çîõèîõ, íàéðóóëàí áè÷èõèéí äýýä õýëáýð áºãººä òîì ñàíààã òîâ÷
áè÷èõ ÷àäâàð þì. Àæèë îëãîã÷ òàíû ýññýíýýñ òà õýí áý, þóíä çîðüäîã, òýì¿¿ëäýã
âý, ÿìàð ¿çýë áîäîëòîé õ¿í áý ãýõ çýðãèéã îëæ õàðàõûã õè÷ýýäýã. Èéìýýñ òà
ººðèé㺺 ÿìàð ºíö㺺ñ íü õàðóóëàõ âý ãýäãýý ìàø ñàéí áîäîõ õýðýãòýé. Ýññýã òàíü
óíøààä òàíû áóñàä ìàòåðèàëûã õàðàõ ñîíèðõîë òºðºõ ¸ñòîé. Àæèë îëãîã÷ òàíû
ýññýã óíøààä ýíý àæèëä òîõèðîõ õ¿í ìºí ¿¿ ãýäãèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæòîé.
Òàíû áè÷ñýí ýññýíýýñ àæèë Ýññý áè÷èõ òàëààð çºâëºìæ
îëãîã÷èéí ìýäýõèéã õ¿ñäýã Ýññýã áè÷èõäýý äàðààõ ¿å øàòààð õèéõ íü
ç¿éë îíîâ÷òîé áàéäàã:
• Ñóðàõ ÷àäâàð:õºäºëìºð÷ • Ñîíãîñîí ñýäâèéí äàãóó òºëºâëºãºº ãàðãàæ,
÷àíàð, ñýòãýí áîäîõ, çàäëàí õîëáîãäîõ íîì, ñýòã¿¿ë, ºã¿¿ëýë, òîî
øèíæëýõ, ä¿ãíýëò õèéõ ìýäýýëëèéã öóãëóóëàõ
÷àäâàð
• Óíøëàãà, ñóäëàãààíû ¿å øàò
• Õóâèéí ÷àíàð:ººðòºº
èòãýëòýé, ¿íýí÷, çîðèëãîòîé, • Ýññýã áè÷èõ á¿òöèéí òºëºâëºãººã ãàðãàõ
áóñäûã ¿ëãýðëýõ, ìàíëàéëàã÷ • Èøëýë¿¿äýý áýëòãýõ
áàéõ ÷àäâàð • Ñýäâèéíõýý ãîë óòãà ñàíààã òîäîðõîéëîõ
• Ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð: • Òºëºâëºãººãºº ýöýñëýõ
ººðèéí ñîíãîñîí ñàëáàðòàà • Ýññýãýý áè÷èõ ¿å øàò
àìæèëò ãàðãàõàä íºëººëºõ • Çàñâà𠺺ð÷ëºëò õèéæ ýöýñëýõ
òóðøëàãóóäûã õóðàìòëóóëñàí Áè÷èõ àæëàà ýõíèé õóâèëáàðààð õèéãýýä, äàõèí
óó, áóñàäòàé õàðèëöàõ, íÿãòàëæ øàëãàñíû ýöýñò ýöñèéí õóâèëáàðàà
áóñäûã óäèðäàõ ÷àäâàðóóäàä áîëîâñðóóëàõ íü ç¿éòýé.
ñóðàëöñàí óó ãýõ ìýò.
www.labornet.mn 19
www.hudulmur.mn

20. ÀÆËÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÀÄ ÎÐÎÕ
ßðèëöëàãà áîë õ¿ññýí àæèëäàà îðîõîä íºëººëºõ õàìãèéí ÷óõàë ¿å øàò þì.
Òàíû õýðõýí ÿðèëöëàãà ºã÷ áóéãààñ øàëòãààëàí èðýýä¿éä àæèëä îðîõ ýñýõ íü
øèéäâýðëýãääýã. Àæèë îëãîã÷èä àíêåòíààñ ñîíãîí øàëãàðóóëàëòàà õèéñíèé ¿íäñýí
äýýð ÿðèëöëàãàä óðèõ öàã òîâëîäîã.
ÀÆËÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÀä ÎÐÎÕ
ßðèëöëàãàä äóóäàãäàíà ãýäýã áàðàã ë àæèëä îð÷èõëîî ãýñýí ¿ãíýýñ ÿëãààã¿é.
Ãýâ÷ òàíû õýðõýí ÿðèëöëàãà ºã÷ áóéãààñ øàëòãààëàí àæèë îëãîã÷ òàíûã àæèëä àâàõ
ýñýõ øèéäâýðýý ãàðãàäàã.
ßðèëöëàãûí ¿å øàò
ßÐÈËÖËÀÃÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÛÍ
ªÌÍªÕ ¯Å äÀÐÀÀÕ
ßðèëöëàãàä îðîõûí ºìíº
 Õóâèéí áýëòãýë õàíãàõ (òýìäýãëýëèéí äýâòýð, ¿çýã, ñàëüôåòêà)
 ªºðò òîõèðñîí, áèåä ýâòýéõýí õóâöàñ ºìñºõ (òàíû õóâöàñ çààâàë øèíý
áàñ ìîîäíû áàéõ àëáàã¿é, õàðèí öýâýðõýí, ñàéõàí õàðàãäàõ ¸ñòîé)
 ßðèëöëàãûí öàãààñ ýðò èðýõ
 Áýëòãýëòýé èðýõ (ñàíäðàõã¿é, òàíààñ àñóóæ áîëîõ àñóóëòûã òààìàãëàæ
óðüä÷èëàí áè÷èæ áýëäýõ, ÿðèõ äàñãàë õèéõ, ñóë ¿ã õýðýãëýõã¿é áàéõ)
 Òàéâàí áàéõ, àíõààðëàà òºâëºð¿¿ëýõ
 Àæèë îëãîã÷èéí òàëààð ÷àäàõ á¿õíýý îëæ ìýäýæ, ñóäëàñàí áàéõ
 ßðèëöëàãà ÿã õààíà áîëîõ, õýí ãýæ õ¿í ÿðèëöëàãûã àâàõ çýðãèéã ìýäñýí
áàéõ
 Òóõàéí àæèëä òîõèðîõ óð ÷àäâàðóóäàà òàéëáàðëàõ áîëîí àñóóëòàä
õàðèóëàõ áýëòãýë õèéõ
 Àæèë îëãîã÷îîñ àñóóõ àñóóëòàà áýëäñýí áàéõ
 Àæèë îëãîã÷èéí çààâàë àñóóäàã àñóóëòóóäàä áýëäñýí áàéõ
 Áèåý ñî¸ëòîé àâ÷ ÿâàõ (ìýíäëýõ, çºâ öýõ ñóóõ, õºäºë㺺í àëãóóðõàí,
òîãòóóí áàéõ)
 Ñàéí óíòàæ àìðàõ
 Ãàð óòñàà óíòðààõ
ßðèëöëàãûí ÿâöàä
 Àæèë îëãîã÷òîé ýåëäýãýýð ìýíä÷èë
 ªºðèé㺺 çºâ òàíèëöóóë
 Òóõàéí àæëûí áàéðíû íýðèéã õýëýýä, ÿðèëöëàãà ºãºõººð èðñýí ãýäãýý
õýëíý.
 ªºðòºº èòãýëòýé, òàéâàí áàéõ, àíõààðëàà òºâëºð¿¿ëýõ
 Äóó õîîëîéíû ºí㺺 òààðóóëæ ÿðèõ
20 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

21.  Öýõ ñóóõ
 Ñóë õºäºë㺺í õèéõã¿é áàéõ /áºãòèéæ ñóóõ, áàë, ãàð õóðóóãààðàà îðîëäîõ,
õýò èõ èíýýõ, õºëºº à÷èõ, ýëãýý òýâðýõ, øàíààãàà òóëàõ/
 ßðüæ áàéãàà õ¿íèéõýý í¿äð¿¿ õàðæ ÿðèõ
 Àæèë îëãîã÷èéí ÿðèàã àíõààðàëòàé ñîíñîõ
 Òýìäýãëýë õèéõ

ÀÆËÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÀä ÎÐÎÕ
Øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä õýëñýí ç¿éëèéã äàõèí òîäðóóëæ àñóóæ áîëíî.
 ßðèëöëàãà àâ÷ áàéãàà õ¿íòýé ìàðãàõã¿é áàéõ
 Òà àæëûí öàã, öàëèí õºëñ, òýòãýìæ óðàìøóóëëûí òàëààð àñóóõã¿é áàéñàí
íü äýýð (ó÷èð íü òà ìºíãºíä õýòýðõèé ñàíàà çîâäîã ãýæ õàðàãäàõ áîëíî)
 ßðèëöëàãûí òºãñãºëä àæèëä àâàõ øèéäâýð õýçýý ãàðàõûã, ýíý òàëààð
õýðõýí ìýäýæ áîëîõûã àñóóãààðàé.
 Ýöýñò íü ÿðèëöëàãà àâñàí õ¿íä òàëàðõàë èëýðõèéëýýä ýíý àæèëä îðîõ
¿íýõýýð ñîíèðõîëòîé áàéãààãàà íàéðñàãààð õýëýýðýé.
ßðèëöëàãûí äàðàà
 ßðèëöëàãà àâñàí õ¿íäýý òàëàðõëûí çàõèäàë áè÷èõ
 Õýçýý äàõèí õîëáîãäîõ ýñâýë óóëçàõ õóãàöààãàà ñàéí òýìäýãëýæ àâàõ
 Òóõàéí ÿðèëöëàãààñ òóñãàæ àâñàí öààøèä àíõààðàõ ç¿éëñýý òýìäýãëýõ
 Àñóóñàí àñóóëòóóä, ò¿¿íä õýðõýí õàðèóëñàíàà òýìäýãëýõ.
ßðèëöëàãûí ¿åýð àñóóäàã àñóóëòóóä
Àæèë îëãîã÷ òàíààñ õàíãàëòòàé ìýäýýëýë àâëàà ãýæ ¿çâýë ÿðèëöëàãûí ñ¿¿ëýýð
òàíààñ àñóóõ ç¿éë áàéãàà ýñýõ òàëààð àñóóäàã. Òýð ¿åä òà àæèë îëãîã÷îîñ àæëûí
øóãàìààð õ¿ññýí àñóóëòàà àñóóæ áîëîõ áîëîâ÷ áóðóó àñóóëò àñóóæ ººðºº áîëîí
àæèë îëãîã÷èéã ýâã¿é áàéäàëä îðóóëàõ öààøëààä ýõýëæ òºðñºí ýåðýã ñýòãýãäëèéã
áóóðóóëàõààñ áîëãîîìæèëîîðîé.
Àæèë îëãîã÷îîñ àñóóæ áîëîõ àñóóëòóóä Àæèë îëãîã÷îîñ àñóóæ áîëîõã¿é
àñóóëòóóä
Ýíý àëáàí òóøààëä òîõèðîõ õ¿íýýñ
ßìàð íýãýí ýâã¿é àñóóëò á¿¿ àñóó.
ÿìàð ç¿éë¿¿äèéã õ¿ñýí õ¿ëýýõ âý?
Ýíý àëáàí òóøààëûí õàìãèéí ãîë Æèøýý íü: “Òà ýìýãòýé÷¿¿ä áîëîí
õàðèóöëàãóóäûã òà òîäðóóëæ õýëæ õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäýä
ºãºº÷? õýðõýí õàíääàã âý?
Ýíý àëáàí òóøààëä îðæ àæèëëàõ õ¿í Òàíàé êîìïàíè ÿìàð á¿òýýãäýõ¿¿í
ìýðãýæëèéí õóâüä ÿìàð øàëãóóðûã õèéäýã þì áý?
õàíãàñàí áàéõ õýðýãòýé âý? Òàíàé ñàëáàðûí õ¿ì¿¿ñòýé õýë àìàà
Ýíý àëáàí òóøààëä ºðñºëäºæ áóé îëîëöîõîä õýð àìàðõàí áý?
õ¿ì¿¿ñýýñ ÿìàð øààðäëàãóóäûã Íàäàä ñóðãàëò ÿâóóëàõ óó?
øààðäàæ áàéãàà âý? Òà íàäàä ñóóõ ºðººã ìààíü ¿ç¿¿ëæ
Ñóðãàëòóóä ÿìàðõóó áàéäëààð áîëîõ óó?
ÿâàãäàõ âý? Öàëèí õýä âý?
Àæëûí îð÷èíã òà íàäàä õýëæ ºãºº÷? Õýð èõ àìðàëòûí ºäð¿¿äòýé âý?
www.labornet.mn 21
www.hudulmur.mn

22. Àæëûí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã õýðõýí ä¿ãíýõ ßìàð íýãýí ñóðãóóëüä ñóðàëöâàë
âý? òºëáºðèéã íºõºí îëãîõ óó? ãýõ ìýò
Áè ººðèé㺺 òàíû ñîíãîëòîî õèéõ àñóóëòóóäûã àñóóõã¿é áàéñàí íü
ãýæ áóé õ¿ì¿¿ñèéí íýã ãýæ íàéäàæ äýýð áàéäàã.
áàéíà. Òàíààñ õýçýý õàðèóãàà ñîíñîõ
âý?
ÀÆËÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÀä ÎÐÎÕ
Àæèë îëãîã÷èéí çààâàë àñóóäàã àñóóëòóóä
Òà ººðèé㺺 òîâ÷ òàíèëöóóëàõã¿é þó?
Àæèë îëãîã÷ òàíû õàðèóëòààñ äàðààõ ç¿éëñèéã àíõààðàëòàé àæèãëàíà:
• Õ¿í áîëãîíû ÿðüäàã óëèã áîëñîí íàìòðàà ÿðèõ íü óó ýñâýë ñàíàë áîëãîæ
áóé àæëûã õèéõýä òàíû äàâóó òàë, ìýäëýã ÷àäâàð íü õýðõýí òîõèð÷ áàéãàà
òàëààð ÿðèõ íü óó
• Óð ÷àäâàð, òóðøëàãà ìýðãýøèë, õàðèóöëàãà ñîíèðõîë çýðýã ãîë ç¿éëèéã
ÿðüæ áàéíà óó
• Òîâ÷ îéëãîìæòîé ÿðüæ áàéíà óó, ýýð÷ ãàöàí àìàíäàà áóâòíàæ, ñàíààãàà
çºâ èëýðõèéëæ ÷àäàõã¿é áàéíà óó
• ªºðòºº èòãýëòýé õ¿í ìºí ¿¿ ãýõ ìýò.
Åð íü áýðõøýýëèéã õýðõýí äàâæ òóóëäàã, àñóóäàëä õýðõýí õàíääàã âý?
Çàðèì õ¿ì¿¿ñ àìüäðàë õýö¿¿ áàéíà, ìèíèé àìüäðàë íàäààñ áèø õóâü òàâèëàíãààñ
õàìààð÷ áàéíà. ̺íãºòýé õ¿í ë òàíèë òàëààðàà àæèëä îðîõ áîëæ ãýæ ÿðüäàã.
Èéì õàðèóëò ñîíññîí àæèë îëãîã÷ ºìíº íü ãóòðàíãè, ººðòºº èòãýëã¿é, áóñäàä
èòãýæ ÷àääàãã¿é, àçã¿é õ¿í ñóóæ áàéíà ãýæ áîääîã. Õàðèí çàðèì íü áîëîõã¿é
þì ãýæ áàéäàãã¿é, ñàíàà íèéëñýí õ¿ì¿¿ñòýé õàìòðàí àæèëëàõàä á¿õ ç¿éë á¿òäýã
ãýñýí óòãàòàé ººäðºã ç¿éë ÿðüäàã áºãººä ººðòºº èòãýëòýé, òîäîðõîé çîðèëãîòîé,
õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ ÷àäâàðòàé, áàãààð õàìòðàí àæèëëàæ ÷àäàõ õ¿í ë èéì õàðèóëò
ºãºõ òóë àæèë îëãîã÷ èéìä õ¿íä òààòàé õàíäàõ íü îéëãîìæòîé.
Ýíý àæèë þóãààðàà òàíû ñîíèðõëûã òàòàæ áàéíà âý?
Òà ýíý àñóóëòàä ìàø ñàéí áýëòãýëòýé áàéõ õýðýãòýé. ßðèëöëàãà ºãºõººñºº ºìíº
òóõàéí êîìïàíè, áàéãóóëëàãûí òàëààð ñàéòàð ñóäàëñàí áàéõ ¸ñòîé. Íýðòýé òîì
êîìïàíèä ìýðãýæëýýðýý àæèëëàõ íü íýð òºðèéí õýðýã, öààøèä àëáàí òóøààë àõèõ,
óëàì õºãæèõèéã õ¿ñýýä ë ãýñýí áàéäàã ë íýã çóñàð÷ õàðèóëò ºãººä äýìèé. Àæèëä
îðæ, àìæèëò îëîõîîð øèéäñýí õ¿í ººðèéã íü çîõèõ ¸ñîîð ¿íýëäýã áàéãóóëëàãàä
÷àäâàðëàã õ¿ì¿¿ñòýé õàìò àæèëëàæ, ñóð÷ ìýäñýí ç¿éëèéíõýý ¿ð ºãººæèéã ãàðãàõ
íü ÷óõàë ãýñýí õàðèóëòûã ºãäºã ãýäãèéã ñàíààðàé.
Òà ÿàãààä ººðèé㺺 ýíý àæèë, àëáàí òóøààëä òýíöýíý ãýæ áîäîæ áàéíà
âý?
ªºðèéíõºº äàâóó òàëûã è÷èæ çîâîëã¿é õýëýõ áîëîìæ. Ýíý àñóóëòàä äàâóó òàëàà
22 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

23. ç¿ãýýð íýã äóðüäààä çîãñîõã¿é ñîíñîæ áàéãàà õ¿íèé èòãýëèéã òºð¿¿ëýõ¿éö áóñäààñ
îíöãîé ãýäãýý õàðóóëàõ õýðýãòýé. ¯íäýñëýë ìóóòàé, ñóë äîðîé õàðèóëæ, íàìòðààñàà
òîî÷îîä áàéâàë àæèëä îðîõ ìàãàäëàë áóóðíà ø¿¿ äýý.
ßàãààä áèä ÷óõàì òàíûã àæèëä àâàõ ¸ñòîé þì áý?
ªºðèé㺺 íýýõ ñàéõàí áîëîìæóóäûí íýã. Òóõàéí àæëûã õèéõýä øààðäàãäàõ õàìãèéí
ÀÆËÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÀä ÎÐÎÕ
÷óõàë øèíæ ÷àíàðóóä òàíä áàéãàà ãýäãýý äóðüäàæ, òîäîðõîé æèøýý áàðèìòòàé ÿðèõ
¸ñòîé. Èõýíõ õ¿ì¿¿ñ “áè íèéòý÷, öýâýð÷ íÿìáàé, õàðèóöëàãà õ¿ëýýõ ÷àäâàðòàé” ãýõ
ìýò õýíèé ÷ àíõààðëûã òàòàõã¿é ç¿éëèéã ÿðüäàã. Õàðèí òà áóñäààñ îíöëîã áàéõ
¸ñòîé ãýäãýý á¿¿ ìàðòààðàé.
Òàíû ñóë òàëóóä?
Óõààëàã õ¿í ººðèéíõºº ñóë òàëûã õýðõýí ÿàæ ÿðèõàà ñàéí ìýääýã. Õ¿ì¿¿ñ èõýâ÷ëýí
“íàìàéã àæèëäàà õýò óëàéðààä ãýð îðíîî ìàðòäàã ãýæ çýìëýäýã”. Ýñâýë “Áè
ººðòºº áîëîí áóñäàä õýò ºíäºð øààðäëàãà òàâüäàã” ãýõ ìýò õàðèóëò ºãäºã. Ýíý
íü ÷ çàðèìäàà çºâ áîëæ, “ÿðèàíû ýâèéã òààðóóëæ, ýâã¿é ç¿éëýýñ çóãàòàæ, ººðòºº
àøèãòàéãààð ýðã¿¿ëæ ÷àääàã õ¿í áàéíà” ãýæ áîäîãäóóëäàã. Ãýõäýý “Áè õýòýðõèé
öàéëãàí” ýñâýë “äýíä¿¿ èòãýìòãèé”, “õ¿íä ¿ã¿é ãýæ õýëæ ÷àääàãã¿é” çýðýã õàðèóëò
ºãºõ íü äýìèé ãýäãèéã ñàíààðàé.
Òà ÿàãààä ºìíºõ àæëààñàà ãàðñàí þì áý?
Õýð¿¿ë ìàðãààí ýñâýë ºìíºõ äàðãà, àæèë îíöã¿é ñàíàãäààä ãýõ ìýòýýð ìóóëñàí
ñºðºã ç¿éë ÿðüæ îãò áîëîõã¿é. Ǻð÷èë人í, ¿ë îéëãîëöëîîñ áîëæ àæëààñ ãàðñàí
ãýäýã íü òàíûã õ¿íä áàéäëûã çîõèöóóëæ ÷àääàãã¿é, øàíòðàìòãàé, õ¿íòýé õýë àìàà
îëîëöäîãã¿é, áàãààð àæèëëàõ ÷àäâàðã¿é ãýñýí ñýòãýãäýë òºð¿¿ëíý. Õàðèí óõààëàã
õ¿í ºìíºõ àæëûíõàà ñàéõàí ç¿éë¿¿äèéã äóðüäààä, èë¿¿ ñîíèðõîëòîé, ºíäºð
öàëèíòàé, ìýäëýã ÷àäâàðàà á¿ðýí àøèãëàõ õ¿ñýëäýý õºòëºã人ä ãàðñàí çýðãýýð
ýâòýéõýí õàðèóëààðàé.
Òà ÿàãààä àæëàà ñîëèõîîð øèéäñýí áý?
ßðèëöëàãàä îðîõ ¿åäýý ººð ãàçàð àæèëëàæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñò ýíý àñóóëòûã òàâüäàã.
Äýýðõ øèã óòãàòàé õàðèóëò ºãâºë ç¿ãýýð.
Àæèëä îðîõ ººð ñàíàë àâñàí óó?
Õýðýâ áàéãàà áîë ººð áóñàä ñàíàëóóäûí òóõàé äóðüäààä ÿàãààä ýíý ë àæëûã èë¿¿
ñîíèðõîæ áóéãàà îíöîëáîë àæèëä îðîõ ìàãàäëàë ºñíº. “Àæèë ãýäýã ÷èíü çºâõºí
ìºí㺠îëîõ áèø, áàñ òààøààë àâ÷ áàéõ ¸ñòîé ø¿¿ äýý. Òýãýýä ë ýíý àæëûã ìèíèé
õ¿ñýýä áàéñàí ãàçàð ìºí øèã áàéíà ãýæ áîäîîä…” ãýõ ìýòýýð õàðèóëæ áîëíî.
Áóñàä êîìïàíèóäàä ÿðèëöëàãàä õýð àìæèëòòàé îðîëöñîí áý?
Ýíý àñóóëòààð òóõàéí êîìïàíèä ÿàãààä òýíöýýã¿éã ìýäýõèéã õ¿ñäýã. Õýðýâ òà
ºðñºëäºã÷ êîìïàíèéõ íü òàëààð èõýä ñîíèðõñîí ãýäãýý ýâòýéõýí îéëãóóëæ ÷àäâàë
ºðñºëäºã÷ ð¿¿ãýý ÿâóóëàõã¿é áàéõûã õè÷ýýäýã.
www.labornet.mn 23
www.hudulmur.mn

24. À÷ààëàë íýëýýä øààðääàã ýíý àæèëä òàíû õóâèéí àìüäðàë, àð ãýð ÿìàð
íýã áàéäëààð ñààä áîëîõã¿é áèç?
Ýíý àñóóëòûã ãîëäóó ýìýãòýé÷¿¿äýä òàâüäàã. Õ¿¿õýä ãàðãàõã¿é, íºõºðò ãàðàõã¿é
áàéõ õàòóó øààðäëàãà òàâüäàã ãàçàð ÷ áèé. Òýäíèé òààëëààð ë õàðèóëààðàé.
Òà 10 æèëèéí äàðààõ àìüäðàëàà õýðõýí òºñººëæ áàéíà âý?
ÀÆËÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÀä ÎÐÎÕ
Èäýâõ ñàíàà÷èëãàã¿é, èðýýä¿éãýý òºëºâëºõ ÷àäâàðã¿é õ¿ì¿¿ñ “¨ñòîé òºñººëæ
áàéñàíã¿é, áîäñîíã¿é” ãýñýí óòãàòàé õàðèóëò ºãäºã. Õàðèí àìæèëòàíä õ¿ðýõèéã
çîðüæ áàéãàà õ¿í öààøèä ìýðãýæëèéíõýý óð ÷àäâàðûã ÿàæ ºñãºõ òàëààð òºëºâëºæ
áóéãàà ÿðèõ íü ãàðöààã¿é.
Òà ìàíàé àæèëä îðâîë ÿìà𠺺ð÷ëºëò õèéõ âý? Þóíààñ àæëàà ýõëýõ âý?
Ñàíàà÷èëãàòàé, íºõöºë áàéäëûã ìýäýðäýã, ¿íýõýýð òóõàéí àæèëä îðîõ ãýæ çîðèí
çàðèì íýã ç¿éëèéã íü ñóäëàñàí ãýäãýý õàðóóëæ, õèéõ ººð÷ëºëòèéíõºº òóõàé ÿðüâàë
ñàéí. Æèøýý íü: òàíàé ñóðòàë÷èëãàà îéëãîìæã¿é, á¿òýýãäýõ¿¿íèé ñàâ áàãëàà
áîîäîë, ãàäààä äèçàéí íü òààðóó, øîøãî õîöðîãäñîí ãýõ ìýò. Õàðèí íºõöºë áàéäëûã
ñàéí ìýäýõã¿é áàéãàà áîë ìýäýìõèéð÷, òîì äóóãàðààä õýðýãã¿é.
Òàíû ÷àäâàðûí òàëààð ëàâëàæ àñóóõ õ¿í áèé þó?
Ýíý òîõèîëäîëä ºìíº íü õàìòðàí àæèëëàæ áàéñàí õ¿ì¿¿ñ ýñâýë ºìíºõ
óäèðäëàãûíõàà óòàñ, õàÿã, íýðèéã øóóä ºãäºã áàéõ ¸ñòîé. Èéì òºðëèéí ìýäýýëëèéã
íóóí äàðàãäóóëàõ íü òóõàéí õ¿íèé òàëààð àì ñàéòàé õ¿í áàéäàãã¿é ýñâýë òóðøëàãà
ìóóòàé ãýäãèéã øóóä áóñààð áàòàëäàã.
Òà õýäèé õýìæýýíèé öàëèí àâìààð áàéíà?
Ìýðãýæëýý ñàéí ìýääýã, ººðòºº èòãýëòýé õ¿í ¿íý öýíýý ñàéí ìýääýã ó÷èð ºíäºð
öàëèí àâàõààð òºëºâëºñºí áàéäàã. Àâàõ öàëèíãèéíõàà õýìæýýã áóóëãàñíààñ ºñãºñºí
íü õàâüã¿é äýýð. Áîëîìæòîé áîë øàãíàë óðàìøóóëàë, ¿íýã¿é õîîë, ìýðãýæèë
äýýøë¿¿ëýõ ñóðãàëòàíä õàìðàãäàõ çýðýã íºõöëèéã äóðüäàí àâàõ õýìæýýã íýìýõèéã
õè÷ýýõ õýðýãòýé.
Òàíä ÿìàð íýã àñóóõ ç¿éë áàéíà óó?
Á¿õ ë ÿðèëöëàãà èéì àñóóëòààð äóóñäàã. Òàíä àñóóõ àñóóëò áàéõã¿é áàéõ íü
õàìãèéí ìóó. ßìàð íýã àñóóëò áýëäýýã¿é, ñîíèðõîõã¿é áàéõ íü ìýäýýæ ìóó õýðýã.
ßðèëöëàãà àâ÷ áàéãàà õ¿í òàíû áýëäñýí àñóóëò çýðãýýð òàíä ä¿ãíýëò ºãäºã. ßìàð
íýã ÿðèëöëàãûí ºìíº òà ººðèéí àñóóõ àñóóëòûã áè÷èæ áýëäýõ õýðýãòýé.
Äýýðõ àñóóëòóóäûã óðüä÷èëàí ìýäýæ áýëäýí õàìòðàã÷ áóþó íàéçòàéãàà
ÿðèëöëàãûí äàäëàãà õèéñíýýð òà àæëûí ÿðèëöëàãàä îðîõäîî ñàíäðàõã¿é àæèë
îëãîã÷èéí àñóóëòàä ººðòºº èòãýëòýé òºâºãã¿éõýí õàðèóëàõ áîëíî.
24 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì

25. ªºðèé㺺 òàíèëöóóëàõ
Àæèë îëãîã÷èä èõýâ÷ëýí “Òà ººðèé㺺 òîâ÷ òàíèëöóóëàõã¿é þó” ãýñýí
àñóóëòààð ÿðèëöëàãàà ýõýëäýã áºãººä ýíý àñóóëò õàìãèéí ÷óõàë àñóóëò áàéäàã.
Ýíý àñóóëòàä õýðõýí õàðèóëñíààñ àæèë îëãîã÷ òàíû òàëààð íýëýýä òîäîðõîé ìýäýõ
áîëíî.
Èéìä òà ýíý àñóóëòàä äàðààõ çºâëºìæèéí äàãóó ñàéòàð áýëäýýä
ÀÆËÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÀä ÎÐÎÕ
õàðèóëààðàé.
ªºðèé㺺 òàíèëöóóëàõäàà
• Õóâèéí ìýäýýëýë (îâîã, íýð, íàñ, ãýðëýñýí ýñýõ)
• Áîëîâñðîëûí áàéäàë, ýçýìøñýí ìýðãýæèë
• Àæëûí òóðøëàãà, (õýðâýý òà àæèë õèéæ áàéñàí áîë)
• Àæèëëàæ áàéñàí áàéãóóëëàãà (ñàëáàð)
• Òàíû ãîë óð ÷àäâàðóóä (ªºðèéí ãàðãàæ áàéñàí àìæèëò, øèíýëýã ñàíàà,
ýíýõ¿¿ àæëûí áàéðàíä îðñíîîð ÿã ÿìàð ç¿éëèéã õèéæ áàéãóóëëàãûí
àæèëä õóâü íýìýð îðóóëàõ áîëîìæòîéãîî òîäîðõîéëóóëàõ, òóõàéí àæèëä
òàíû óð ÷àäâàð õýðõýí òîõèð÷ áàéãàà òàëààð ÿðèõ)
• Òàíû ñàéí çàí ÷àíàðóóäàà òîâ÷, òîäîðõîé, îéëãîìæòîé ººðòºº
èòãýëòýéòýéãýýð ÿðèàðàé.
Æèøýý
Íàìàéã Äîðæèéí Ñàðóóë ãýäýã. Áè 29 íàñòàé. ͺõºð 2 õ¿¿õýäòýéãýý
àìüäàðäàã.
Áè 2004 îíä Õ¿ì¿¿íëýãèéí Óõààíû Èõ Ñóðãóóëèéã àíãëè õýëíèé îð÷óóëàã÷
ìýðãýæëýýð òºãññºí. Ñóðãóóëèà òºãñººä “Ñè Ñè Òè” õóâèéí êîìïàíèä îð÷óóëàã÷ààð
àæèëëàæ áàéñàí.
Ìèíèé óð ÷àäâàðóóä ãýâýë àìàí áîëîí áè÷ãèéí îð÷óóëãà õèéõ ÷àäâàðòàé,
õàðèëöààíû óð ÷àäâàð, õóâèéí çîõèîí áàéãóóëàëò ñàéòàé, õààíà ÷ ÿìàð ÷ íºõöºëä,
ÿìàð ÷ õàìò îëîí äóíä îðîîä õè÷ýýíã¿é øàðãóó àæèëëàæ ÷àäíà, àëèâàà àæèëä ÷èí
ñýòãýëýýñýý õàíääàã ººðèéí õ¿ñýë ìºðººä뺺𺺠ýíý ìýðãýæëýý ñîíãîñîí. ׺뺺ò
öàãààðàà ÿðóó íàéðàã, ø¿ëýã áè÷èõ õîááèòîé. Àíãëè õýë ñóðàëöàã÷äàä çîðèóëæ
“Àíãëè õýë-Àìæèëòûí ¿íäýñ” íîì ãàðãàñàí.
Õ¿¿õýä ãàðãàñàí ó÷ðààñ îäîîãîîð àæèëã¿é áàéãàà. Õóó÷èí àæèëëàæ
áàéñàí êîìïàíè ìààíü òàòàí áóóãäñàí. Áè ýíý àæèëäàà äóð ñîíèðõîëòîé ó÷ðààñ
îð÷óóëàã÷èéí àæèë õàéæ áàéãàà áºãººä òàíàé êîìïàíèä õóâü íýìðýý îðóóëàí
òîãòâîð ñóóðüøèëòàé àæèëëàæ ÷àäíà ãýæ íàéäàæ áàéíà.
www.labornet.mn 25
www.hudulmur.mn

26. Õóâèéí ñî¸ë
Ñî¸ë ãýäýã áîë ººðºº ºðãºí óòãà àãóóëãàòàé. Òýð äóíäàà õóâèéí ñî¸ë ãýäýã
áîë õ¿í òºðñíººñ õîéø ¿õýõ õ¿ðòýë òàíòàé ¿ðãýëæ öóã áàéõ ÷óõàë ç¿éëèéí íýã.
“Õóâöñààð íü óãòàæ Óõààíààð íü ¿ääýã” ãýäýã ýðòíèé ñàéõàí ¿ã áàéäàã. Òèéì ÷
ó÷ðààñ òà áóñäàä, ÿëàíãóÿà àæèë îëãîã÷èä çºâ ñýòãýãäýë òºð¿¿ëýõ ººðèé㺺
ÀÆËÛÍ ßÐÈËÖËÀÃÀä ÎÐÎÕ
¿íýë¿¿ëýõ áóþó àæèë õýðýã÷ õóâöàñëàõäàà äàðààõ çºâëºìæèéã àøèãëààðàé.
Ýìýãòýé õóâöàñëàëò Ýðýãòýé õóâöàñëàëò
Òàíû ºìññºí á¿õ õóâöàñ 3 ºíãºíººñ á¿ðäýæ áàéõ õýðýãòýé. ¯¿íýýñ èë¿¿ îëîí ºíãèéí
õóâöàñ ºìñºõ þì áîë òà àëèàëàã÷ øèã õàðàãäàõ áîëíî.
Õóâöàñ áèåä ýâòýéõýí áàéõ íü ÷óõàë Êîñòþì ºìñºõ þì áîë òàíûã àðàé èë¿¿
áºãººä õàìãèéí ãîë öýâýðõýí áàéõ àæèë õýðýã÷ õàðàãäóóëíà. Ýñâýë ýìõ
¸ñòîé. öýãöòýé õóâöàñëàõ õýðýãòýé.
Àæèë õýðãèéí õóâöàñ íü õýçýý÷ Çàíãèà áîëîí öàìöíû ºí㺠õîîðîíäîî
áóñäûã ºäñºí, òýäíèé àíõààðëûã çîõèöîæ áàéâàë àðàé èë¿¿ çîõèìæòîé
òàòñàí áàéæ áîëîõã¿é. õàðàãäóóëíà.
Ãî¸ë ÷èìýãëýë õýòýðñýí áàéõ íü Õóìñ áîëîí ¿ñíèé çàñàëòàíäàà àíõààðàõ
òîõèðîìæã¿é õàðàãääàã. õýðýãòýé. Ìàãàäã¿é ¿ñ ÷èíü óðãàñàí áîë
çàñóóëàõàä ãýìã¿é.
Öýâýðõýí õóìñòàé áàéõ õýðýãòýé.
Òîä áèø ºí㺺ð áóäàõ. Õýðâýý òà ýýìýã áîëîí áóñàä òîíîãëîë
òºìºðòýé õóâöàñ ºìñºõ äóðòàé áîë íýã
Í¿¿ð áóäàëò ýíãèéí áàéõ íü óäààäàà àâàõàä ãýìã¿é ãýäãèéã àíõààðàõ
òîõèðîìæòîé. õýðýãòýé.
Ãóòëûíõàà øîðîîã àð÷èõ, òîñëîõ
Õîðèãëîõ ç¿éëñ
Õî¸ð òàëäàà, óðäàà îíîîòîé þáêà Õýò òîä õóâöàñ, áè÷èã, çóðàã, ãî¸ë
òîíîãëîëòîé õóâöàñ ºìñºõã¿é áàéõ
Õýò ÷ºëººòýé õóâöàñ
Áîõü çàæëàõ
Ìóó èíä¿¿äëýãòýé õóâöàñ
Òàìõè òàòàõ
Áîõèð, çàäãàé áîëîí ýëäýâ áè÷èãòýé
õóâöàñ Ãàð óòàñ àñààëòòàé áàéõ
26 ÀÆËÛÍ ÕªÒª× Àæèë õàéæ áóé èðãýäèéí øèðýýíèé íîì