2. ความหมายและขั้นตอนการแก้ปัญหา
กระบวนการเทคโนโลยีสารสนเทศ คือ กระบวนการที่ใช้ในการ
แก้ปัญหา เพื่อสนองความต้องการของมนุษย์ ซึ่งปัญหาจะเกี่ยวเนื่องกับ
ข้อมูล เช่น การรวบรวม การตรวจสอบความถูกต้อง การประมวลผล การ
เผยแพร่ข้อมูล โดยมีการถ่ายทอดความคิดในการแก้ปัญหาด้วย อัลกอริทึม
การแก้ปัญหาด้วยกระบวนการสารสนเทศ มี 4 ขั้นตอน ได้แก่ การ
วิเคราะห์และกาหนดรายละเอียดของปัญหา การเลือกเครื่องมือและ
ออกแบบขั้นตอน การดาเนินการแก้ปัญหา และการตรวจสอบและปรับปรุง

3. 1.การวิเคราะห์และกาหนดรายละเอียดของปัญหา
การวิเคราะห์และกาหนดรายละเอียดของปัญหา คือ การทาความเข้าใจ
กับปัญหาอย่างละเอียด โดยมีวิธีการ ดังนี้
1.วิเคราะห์สิ่งที่ต้องการ โดยวิเคราะห์ว่า ต้องการแก้ปัญหาอะไร
ผลผลิตอะไร หรืองานอะไร แล้วกาหนดวัตถุประสงค์ที่ต้องการ
ตัวอย่าง:ต้องการแก้ไขปัญญาการขาดทุนของร้านเช่าหนังสือ

4. 2.วิเคราะห์ผลลัพธ์ที่ต้องการ โดยวิเคราะห์สิ่งที่คาดว่าจะได้รับจากการแก้ปัญหา
โดยผลลัพธ์ที่ได้อาจมีมากกว่า 1 ข้อ
3.วิเคราะห์ทรัพยากร โดยคานึงถึงทรัพยากรที่สามารถใช้ในการแก้ปัญหา ควรเป็น
ทรัพยากรที่มีอยู่แล้วเป็นหลัก ทั้งในด้านวัสดุ อุปกรณ์ ความรู้ของบุคคล แรงงาน และ
งบประมาณ
ตัวอย่าง:มีความสะดวกรวดเร็วในการเช่าหนังสือป้องกัน ป้องกันไม่ให้
หนังสือเสียหายมีกาไรมากยิ่งขึ้น
ตัวอย่าง:เงินสด5,000บาท คอมพิวเตอร์1เครื่อง จานวนหนังสือ20,000
เล่ม พนักงานจบการศึกษาระดับปริญญาตรี1คน

5. 4.วิเคราะห์ตัวแปรหรือผลกระทบในด้านต่างๆ ที่ส่งผลต่อการแก้ปัญหานั้น ซึ่งอาจ
สมมติสถานการณ์ขึ้นเพื่อนามาวิเคราะห์ตัวแปรที่เกิดขึ้น โดยตัวแปรที่เกิดขึ้นมักเกิดจาก
การมีทรัพยากรที่ไม่เหมาะสม
5.วิเคราะห์วิธีการแก้ปัญหา ขั้นตอนนี้ควรนาเสนอวิธีการแก้ปัญหาทั้งหมดก่อนโดย
ไม่ต้องคานึงว่าสามารถทาได้หรือไม่ ด้วยการกาหนดวิธีการให้มากที่สุด จากนั้นนามา
วิเคราะห์โดยผู้วิเคราะห์ควรหาข้อมูลสนับสนุนว่าการแก้ปัญหาในวิธีนั้นสามารถทาได้
หรือไม่ แล้วบันทึกลงตาราง
ตัวอย่าง : หนังสือสูญหาย คิดราคาค่าเช่าผิด ดูแลลูกค่าได้ไม่ทั่วถึง
พนักงานไม่สามารถมาปฏิบัติงานได้

6. 2.การเลือกเครื่องมือและออกแบบขั้นตอน
การเลือกเครื่องมือและออกแบบขั้นตอนเป็นการนาตารางการวิเคราะห์วิธีแก้ปัญหา มา
กาหนดขั้นตอนและวิธีการปฏิบัติ
1.การเลือกเครื่องมือที่ใช้ในการแก้ไขปัญหาเป็นการกาหนดทรัพยากรที่จะใช้แก้ปัญหา
โดยควรเป็นทรัพยากรที่มีอยู่แล้ว หรือเพิ่มประสิทธิภาพของเครื่องมือนั้นๆมากกว่าการ
จัดหามาเพิ่มเติม และควรกาหนดรายละเอียดให้ชัดเจนพร้อมประเมินค่าใช้จ่ายด้วย
ตัวอย่าง : พนักงานจานวน 1 คน วุฒิขั้นต่ามัธยมศึกษาปีที่ 3 หรือเทียบเท่า มี
ความสามารถด้านคอมพิวเตอร์ควรได้รับพิจารณาเป็นพิเศษ ค่าจ้างเดือนละ
2,000 บาท
คอมพิวเตอร์ ตรวจสอบว่าสามารถใช้งานได้ปกติและมีโปรแกรม
สาหรับใช้งานได้ครบถ้วน

7. 2.การออกแบบขั้นตอนในการปฏิบัติงาน เป็นการกาหนดแนวทางในการแก้ไขปัญหา
ก่อนการปฏิบัติจริง โดยจะต้องกาหนดขั้นตอนเป็นลาดับขั้น แล้วจึงระบุผู้รับผิดชอบและ
ระยะเวลาการปฏิบัติงานในตารางปฏิบัติงาน กาหนดวัตถุประสงค์ที่ต้องการ
ตัวอย่าง : ขั้นตอนที่ 1 จัดทาป้ายและติดประกาศรับสมัครพนักงาน
ขั้นตอนที่ 2 สร้างแผนผังการจัดวางชั้นหนังสือ โต๊ะคอมพิวเตอร์
ทางเข้า–ออกร้าน
ขั้นตอนที่ 3 ให้ช่างมาติดตั้งกระจก
ขั้นตอนที่ 4 จัดวางและติดตั้งชั้นหนังสือ เครื่องคอมพิวเตอร์ และ
อื่นๆตามแผนผัง

8. 3.การดาเนินการแก้ปัญหา
1.การวิเคราะห์และกาหนดรายละเอียดของปัญหา
เป็นขั้นตอนแรกในการแก้ปัญหา เพื่อทาความเข้าใจกับปัญหา แยกแยะให้ออกว่า
ข้อมูลที่กาหนดมาให้ในปัญหาหรือเงื่อนไขของปัญหาคืออะไร สิ่งที่ต้องการคืออะไร
รวมถึงวิธีการที่ใช้ประมวลผล ซึ่งการวิเคราะห์และกาหนดรายละเอียดของปัญหามี
องค์ประกอบ ดังนี้
• สิ่งที่โจทย์ต้องการ ได้แก่ การวิเคราะห์จากโจทย์ว่าสิ่งที่โจทย์ต้องการนั้นคืออะไร
สามารถแยกได้ออกมาเป็นรายละเอียดที่ชัดเจน
• การระบุข้อมูลที่ต้องส่งออก ได้แก่ การพิจารณาเป้ าหมายหรือสิ่งที่ต้องหาคาตอบ
• การระบุข้อมูลนาเข้า ได้แก่กาพิจารณาข้อมูลและเงื่อนไขที่กาหนดมาในปัญหา
• การกาหนดตัวแปร ได้แก่ ตัวเก็บค่าต่างๆในการทางาน
• การกาหนดวิธีประมวลผล ได้แก่ การพิจารณาขั้นตอนวิธีการได้มาซึ่งคาตอบ

9. 2. การเลือกเครื่องมือและออกแบบขั้นตอนวิธี
เป็นขั้นตอนการวางแผนในการแก้ปัญหาอย่างละเอียดถี่ถ้วน หลังจากที่ได้
วิเคราะห์ปัญหาแล้ว ขั้นตอนต่อไปจะใช้เครื่องมือช่วยในการออกแบบโปรแกรม โดย
เขียนเป็นลาดับขั้นตอนการทางานของโปรแกรมที่เรียกว่าอัลกอริทึม (Algorithm)
โดยจะเขียนแสดงขั้นตอนการแก้ปัญหา ด้วยประโยคที่ชัดเจนไม่คลุมเครือ และมี
รายละเอียดการทางานพอสมควรเพียงพอที่จะนาไปเขียนเป็นโปรแกรมให้ทางานจริง
โดยอัลกอริทึมนั้นอาจเขียนให้อยู่ในรูปของรหัสจาลอง หรือซูโดโค้ด (Pseudo-
code) หรือเขียนเป็นผังงาน (Flowchart) ก็ได้
การเขียนผังงาน ผังงานเป็นแผนภาพที่แสดงลาดับขั้นตอนในการทางานของ
โปรแกรม โดยมีการลงรายละเอียด ใส่วิธีการ และจัดลาดับขั้นตอนของโปรแกรม ตั้งแต่
เริ่มต้นจากการรับข้อมูล การประมวลผล ไปจนถึงการแสดงผลลัพธ์การทางาน

10. 3. การดาเนินการแก้ปัญหา
เป็นขั้นตอนแก้ปัญหาโดยใช้เครื่องมือที่เลือกไว้ เช่น คอมพิวเตอร์และโปรแกรม
สาเร็จ หรือการใช้ภาษาคอมพิวเตอร์เขียนโปรแกรม ขั้นตอนนี้ต้องอาศัยความรู้เกี่ยวกับ
เครื่องมือที่เลือกใช้ ผู้แก้ปัญหาจึงต้องศึกษาให้เข้าใจ มีความรู้ความสามารถในการเขียน
โปรแกรมเป็นอย่างดี และในขณะดาเนินการ หากพบแนวทางที่ดีกว่าที่ออกแบบไว้ต้อง
สามารถปรับเปลี่ยนให้เหมาะสม

11. 4.การตรวจสอบและการปรับปรุง
เป็นขั้นตอนการตรวจสอบว่าขั้นตอนวิธีที่สร้างขึ้นสอดคล้องกับรายละเอียดของ
ปัญหา เช่น ข้อมูลรับเข้า ข้อมูลส่งออก หรือไม่ เพื่อให้มั่นใจได้ว่าสามารถรองรับข้อมูลเข้า
ได้ในทุกกรณีถูกต้องและสมบูรณ์ ในขณะเดียวกันต้องปรับปรุงวิธีการเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่
ดีที่สุด
1.ตรวจสอบและปรับปรุงโดยผู้ออกแบบ เป็นการกระทาทั้งในระหว่างการ
ดาเนินการและภายหลังการดาเนินการเสร็จสิ้นแล้วซึ่งเป็นการตรวจสอบและปรับปรุง
กระบวนการทางานก่อนการใช้งานจริง
2.การตรวจสอบโดยผู้ใช้งานจริงเป็นการตรวจสอบและปรับปรุงกระบวนการทางาน
ภายหลังการดาเนินการ โดยจัดเก็บข้อมูลจากผู้ใช้งานกระบวนการเทคโนโลยีสารสนเทศ
นั้นโดยตรง ซึ่งสามารถทาได้หลายวิธี เช่น การสังเกต การสัมภาษณ์ และการทา
แบบสอบถาม จากนั้นผู้ออกแบบรวบรวมข้อมูลไปปรับปรุงกระบวนการเทคโนโลยี
สารสนเทศอีกครั้ง

12. การถ่ายทอดความคิดในการแก้ไขปัญหาด้วยอัลกอริทึม
อัลกอริทึม (Algorithm) คือ กระบวนการ การทางานที่ใช้การตัดสินใจ โดยนาหลักเหตุผลและ
คณิตศาสตร์มาช่วยเลือกวิธีการหรือขั้นตอนการดาเนินงานต่อไป จนกระทั่งถึงขั้นตอนสุดท้าย เป็น
วิธีการที่ใช้แยกย่อยและเรียงลาดับขั้นตอนของกระบวนการในการทางานต่างๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ
ในการค้นหาและแก้ไขปัญหา
อัลกอริทึมที่ดีต้องได้ผลลัพธ์ตรงกับความต้องการเสมอ อัลกอริทึมจึงควรมีคุณสมบัติ ดังนี้
1. มีความถูกต้องแม่นยา โดยเมื่อป้อนข้อมูลนาเข้าเดียวกันในอัลกอริทึมเดียวกัน จะต้องทางาน
ได้ผลลัพธ์ออกมาเหมือนเดิมทุกครั้ง
2. เข้าใจง่ายและชัดเจน แต่ละขั้นตอนในอัลกอริทึมจะต้องมีการแบ่งการทางานเป็นขั้นตอนย่อยๆ
หลายขั้นตอน โดยแต่ละขั้นตอนมีวิธีการคิดหรือตรรกะไม่ซับซ้อน
3. มีขั้นตอนหลักและขั้นตอนย่อย การเขียนอัลกอริทึมให้เข้าใจได้ง่ายนั้นไม่สามารถระบุความยาก
ง่ายได้อย่างชัดเจน ดังนั้นจึงควรออกแบบอัลกอริทึมให้มีระดับชั้นเพื่อประกอบขั้นตอนการทางานหลัก
ในขณะที่ขั้นตอนการทางานหลักสามารถแตกเป็นขั้นตอนย่อยๆ ซึ่งประกอบด้วยรายละเอียดมากขึ้น
เรียกว่า มอดูล (Module)โดยแต่ละมอดูลมีอิสระจากกันและสามารถเรียกขึ้นมาใช้งานซ้าได้หลาย
ครั้ง

13. การเขียนรหัสจาลอง
รหัสจาลอง หรือpseudo code เป็นคาบรรยายที่เขียนแสดงขั้นตอนวิธี
(algorithm) ของการเขียนโปรแกรม โดยใช้ภาษาที่กะทัดรัด สื่อสารกับโปรแกรมเมอร์
ผู้เขียนโปรแกรม โดยอาจใช้ภาษาที่ใช้ทั่วไปและอาจมีภาษาที่ใช้ในการเขียนโปรแกรมประกอบ
แต่ไม่มีมาตรฐานแน่นอนในการเขียน pseudo code และไม่สามารถนาไปทางานบน
คอมพิวเตอร์โดยตรง(เพราะไม่ใช่คาสั่งในภาษาคอมพิวเตอร์) และไม่ขึ้นกับภาษาคอมพิวเตอร์
ภาษาใดภาษาหนึ่ง
นิยมใช้ pseudo code แสดง algorithmมากกว่าใช้ผังงาน เพราะผังงาน
อาจไม่แสดงรายละเอียดมากนักและใช้สัญลักษณ์ซึ่งทาให้ไม่สะดวกในการเขียน เช่น
โปรแกรมใหญ่ ๆ มักจะประกอบด้วยคาสั่งต่างๆที่ใกล้เคียงกับภาษาคอมพิวเตอร์ที่ใช้ใน
การเขียนโปรแกรมจริงๆ เช่น begin…end, if…else, do…while, while,
for, read และ print
การเขียนรหัสจาลองจะต้องมีการวางแผนสาหรับการอ้างอิงถึงข้อมูลต่างๆที่จะใช้ใน
โปรแกรมด้วยการสร้างตัวแปร โดยใช้เครื่องหมายเท่ากับ (=) แทนการกาหนดค่าให้
กาหนดตัวแปรนั้นๆ

14. การเขียนผังงาน
ผังงาน (flowchart) คือ แผนภาพซึ่งแสดงลาดับขั้นตอนของการทางาน
โดยแต่ละขั้นตอนจะถูกแสดงโดยใช้สัญลักษณ์ซึ่งมีความหมายบ่งบอกว่า ขั้นตอนนั้น
ๆ มีลักษณะการทางาน ทาให้ง่ายต่อความเข้าใจ ว่าในการทางานนั้นมีขั้นตอน
อะไรบ้าง และมีลาดับอย่างไร

16. เครื่องมือที่ใช้ในการจาลองความคิด
มักจะประกอบขึ้นด้วยเครื่องหมายที่แตกต่างกันหลายอย่าง แต่พอสรุปได้เป็น 2
ลักษณะ คือ
1. การจาลองความคิดเป็นข้อความหรือคาบรรยาย (Algorithm)
เป็นการเขียนเค้าโครงด้วยการบรรยายเป็นภาษาที่มนุษย์ใช้สื่อสารกัน เพื่อให้ทราบถึง
ขั้นตอนการทางานของการแก้ปัญหาแต่ละตอน ในบางครั้งอาจใช้คาสั่งของภาษาที่ใช้
เขียนโปรแกรมก็ได้
2. การจาลองความคิดเป็นสัญลักษณ์หรือผังงาน (Flowchart)
สัญลักษณ์ คือ เครื่องหมายรูปแบบต่างๆ ซึ่งใช้สาหรับสื่อสารความหมายให้เข้าใจ
ตรงกัน สถาบันมาตรฐานแห่งชาติอเมริกา ได้กาหนดสัญลักษณ์ไว้เป็นมาตรฐานแล้ว
สามารถนาไปใช้ได้ตามความเหมาะสมต่อไป

17. สมาชิกกลุ่ม
1.นางสาวชิดารัตน์ อินแถลง ม.5/1 เลขที่34
2.นางสาวดลนภา บ่อทรัพย์ ม.5/1 เลขที่35
3.นางสาวภวิษย์พร ภิรมย์รักษ์ ม.5/1 เลขที่36
4.นางสาวอริสรา แก้วทับทิม ม.5/1 เลขที่37
5.นางสาวศณิตา ฝักบัว ม.5/1 เลขที่38
6.นางสาวรวีวรรณ อินวารี ม.5/1 เลขที่40
7.นางสาววีรวรรณ อินวารี ม.5/1 เลขที่41