1. CHUƠNG 3
MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ GIÁO DỤC
20
I. MỤC ĐÍCH GIÁO DỤC.
1. Khái niệm về mục đích giáo dục.
Mục đích giáo dục là một phạm trù cơ bản của giáo dục học, có vị trí quan trọng trong lí
luận và thực tiễn giáo dục.
Theo nghĩa thông thường, mục đích giáo dục là cái đích cần đạt tới của sự nghiệp giáo
dục, được xây dựng trước khi tiến hành các hoạt động giáo dục cụ thể. Và đó là dự kiến về sản
phẩm giáo dục.
Mục đích giáo dục khi đã được xây dựng một cách chính xác, khoa học, trở thành chính
thống có hai chức năng :
- Một là, mục đích giáo dục sẽ trở thành phương hướng chỉ đạo toàn bộ quá trình tổ chức
và thực hiện hoạt động giáo dục.
- Hai là, mục đích giáo dục trở thành tiêu chuẩn để đánh giá sản phẩm giáo dục sẽ đạt
được trong tương lai.
Là hình ảnh lý tưởng về chất lượng của sản phẩm giáo dục mới, do đó, mục đích giáo dục
thường cao hơn thực tế, nó đòi hỏi sự phấn đấu liên tục của toàn xã hội, của nhà trường, của các
nhà sư phạm. Tuy nhiên, mục đích giáo dục sẽ là cái hiện thực trong tương lai, cho nên nó được
xây dựng trên cơ sở thực tiễn, và phải tính toán đến điều kiện, khả năng thực hiện.
Như vậy, mục đích giáo dục là sự thống nhất giữa lý tưởng và hiện thực, giữa hiện tại và
tương lai của giáo dục.
2. Cơ sở để xây dựng mục đích giáo dục.
Mục đích giáo dục được xây dựng dựa trên những cơ sở sau đây :
a. Dựa theo chiến lược phát triển xã hội, phát triển kinh tế, khoa học và công nghệ
quốc gia.
b. Dựa theo yêu cầu của đất nước của thời đại đối với nhân cách thế hệ trẻ, theo nhu
cầu phát triển nhân lực xã hội và đặc điểm của các loại nhân lực đó.
c. Dựa theo xu hướng phát triển của nền giáo dục quốc gia và quốc tế; dựa vào trình
độ và khả năng thực hiện của hệ thống giáo dục quốc dân.
d. Tính toán đến những điều kiện kinh tế, văn hoá, xã hội, những kinh nghiệm và
truyền thống giáo dục, khả năng của xã hội để thực hiện mục đích giáo dục.
3. Mục đích giáo dục Việt Nam.
Mục đích được xem xét ở các cấp độ khác nhau, các cấp độ này hình thành hệ thống có
thứ bậc, có phân nhánh tạo thành “cây mục tiêu”.
3.1. Ở cấp độ xã hội.
Mục đích giáo dục là cái đích chung của toàn bộ sự nghiệp giáo dục. Mục đích giáo dục xã
hội hướng tới phát triển tối đa năng lực của từng cá nhân, giúp họ hoà nhập vào cuộc sống xã hội,
đóng góp nhiều nhất sức lực và trí tuệ của mình thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
Thứ nhất, Đối với toàn xã hội, mục đích của giáo dục là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực
và bồi dưỡng nhân tài.
+ Về nâng cao dân trí :
Giáo dục là quá trình truyền đạt kinh nghiệm và lịch sử xã hội của các thế hệ loài người.
Quá trình này giúp cho mỗi cá nhân tích lũy kiến thức, mở mang trí tuệ, hiểu biết, hình thành văn
hoá, đạo đức, giúp xã hội được bảo tồn và phát triển.