1. 31
Chương II
MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ, NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG
CHUNG
CÙNG CÁC PHƯƠNG TIỆN TDTT
Đó là những vấn đề có ý nghĩa chỉ đạo chiến lược,cần được xác định rõ đầu tiên
cho tất cả mọi bộ phận, hoạt động khác nhau trong hệ thống TDTT nước ta; nó không
chỉ giới hạn trong hoạt động giáo dục thể chất nhà trường. Căn cứ vào bản chất của
chế độ xã hội, trình độ và chiến lược phát triển của nước ta trong thời từng kỳ, chức
năng và nhu cầu TDTT của nhân dân cùng những bài học kinh nghiệm trong quá trình
phát triển phong trào TDTT những năm qua mà đề ra những nguyên lý trên.
I. MỤC ĐÍCH CHUNG CỦA NỀN TDTT NƯỚC TA
Nói một cách khái quát nhất, mục đích đó là tăng cường thể chất cho nhân dân, nâng
cao trình độ thể thao, góp phần làm phong phú đời sống văn hoá và giáo dục con người
để phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
TDTT trước hết liên quan chặt chẽ với sự nghiệp đào tạo cho đất nước những con
người phát triển toàn diện hợp lý. Tư tưởng phát triển con người toàn diện đã có từ lâu
đời, được thể hiện qua những nhà tư tưởng triết học thời cổ đại, những nhà nhân văn
thời Phục Hưng, những nhà giáo dục và dân chủ ở thế kỷ trước. Song do sự hạn chế
của điều kiện lịch sử và tính chất của các quan hệ xã hội thời đó nên các tư tưởng ấy
tuy là những ước mơ cao thượng nhưng vẫn chỉ là những ảo tưởng. Về vấn đề này, các
nhà sáng lập ra chủ nghĩa Mác-Lênin đã tạo ra một bước ngoặt lịch sử, đầu tiên phân
tích một cách khoa học và đề ra được con đường triệt để từng bước thực hiện những tư
tưởng tốt đẹp đó. Theo các ông, ngay trong bản chất của lao động, cơ sở lịch sử xã hội
để con người phát triển và tồn tại, đã bao hàm tính tất yếu của giáo dục, trong đó có
giáo dục thể chất. Nhưng trong xã hội có áp bức bóc lột giai cấp thì không thể có tự do
phát triển toàn diện cho mọi người. Những người lao động không có điều kiện để tự
phát triển toàn diện những năng lực thể chất và tinh thần. Khi phê phán tình trạng yếu
kém về giáo dục thể chất trong các nhà trường nước ta thời Pháp thuộc, Phan Bội
Châu, nhà yêu nước Việt Nam có tên tuổi đầu thế kỷ trước đã viết: "Các môn trong
trường tiểu học, không có gì quan trọng hơn môn thể dục. Thế mà trong trường không
có môn đó. Thể dục tay không, thể dục với vũ khí, thể dục giải trí, cho đến các thứ vận
động khác đều không được đưa vào chương trình giảng dạy. Lạ hơn nữa là các trường
tiểu học của trẻ em người Pháp thì có sân thể dục, sân vận động mà trường tiểu học
của con em người Việt Nam thì ngược lại, vì trẻ em người Việt Nam mà khoẻ mạnh
thì người Pháp không ưa nên môn thể dục là môn phải "nghiêm cấm".. (Phan Bội
Châu, Thiên Hồ! Đế Hồ. Bản dịch của Chương Thâu, NXB KHXH, tr. 62, 1978). Do
đó, muốn thực sự phát triển con người được toàn diện và phát triển xã hội nói chung
thì phải làm cách mạng xã hội, tạo tiền đề phát triển cơ bản nhất.
Thể dục là một trong những mặt cơ bản của giáo dục. Sự kết hợp trí dục và thể dục
với lao động sản xuất "không chỉ là một trong những phương tiện để nâng cao sản xuất
xã hội mà còn là phương thức duy nhất để đào tạo ra những con người phát triển toàn
diện" (Mác và Ănghen tuyển tập, tập 23, tr. 495, tiếng Nga). Hai ông còn xác định rõ
hai chức năng thực dụng của TDTT trong xã hội: đào tạo con người cho lao động và
quốc phòng. Chừng nào còn có nguy cơ xảy ra chiến tranh thì vẫn còn chức năng thứ
hai. Ănghen còn có nhiều ý kiến sâu sắc về giáo dục thể chất với huấn luyện quân sự.