1. Zakładanie „pod klucz”
wielko-obszarowych
plantacji wierzby
energetycznej
Jamir SA
Ewa Dębkowska
Mirosław Maciocha

2. Założenie i późniejsze prowadzenie plantacji wierzby z
przeznaczeniem jej na cele energetyczne wymaga bardzo
precyzyjnego zaplanowania całego przedsięwzięcia. Błędy
popełnione na tym etapie, będą mieć negatywne skutki
podczas eksploatacji plantacji, np. niewłaściwie
wykonane zabiegi agrotechniczne przygotowania gruntu,
albo źle dobrana gęstość, czy odstępy nasadzeń sztobrów
wierzbowych. Firma JAMIR SA, opierając się na
własnych, wieloletnich doświadczeniach oraz współpracy
z uznanymi w tej dziedzinie ośrodkami naukowymi
(m.in. Uniwersytet Warmińsko – Mazurski, Akademia
Rolnicza w Lublinie, Politechnika Śląska) gwarantuje
założenie plantacji wierzby energetycznej przy
minimalnym nakładzie kosztów i maksymalnych
przychodach podczas jej późniejszej eksploatacji.

3. I. STUDIUM WYKONALNOŚCI PROJEKTU
Studium określa możliwości techniczne oraz analizę
ekonomiczno – finansową przedsięwzięcia,
ewentualne uwarunkowania prawne (w przypadku
wykorzystania do uprawy osadów ściekowych) oraz
wpływ na środowisko. Celem wykonania takiego
opracowania konieczne jest przeprowadzenie wizji
lokalnej.

4. II. PROJEKT NASADZEŃ ROŚLINNYCH
W projekcie zostają określone parametry dotyczące sposobu i
gęstości nasadzeń w zależności od charakterystyki gleby i
sposobu zbioru. Ponadto sposób przygotowania podłoża,
metoda nasadzeń zrzezów wierzbowych wraz ze szkicem
sytuacyjno-przestrzennym, przedstawiającym sposób
rozmieszczenia zrzezów w gruncie, środki chemiczne, w
tym czas, ilość i sposób ich zastosowania. Jeżeli zachodzi
możliwość wykorzystania osadu ściekowego, określona
zostaje dawka, czas, sposób oraz miejsce aplikacji. W
projekcie zostaje zdefiniowana charakterystyka materiału
roślinnego, tzn.: rodzaje klonów, parametry fizyczne
(długość, średnica) oraz ilość potrzebna do wykonania
projektu na danym areale. Projekt określa ponadto
harmonogram czasowy wykonania poszczególnych zadań,
specyfikuje ilość i rodzaj sprzętu technicznego oraz
wielkość siły roboczej.

5. III. WYKONANIE ANALIZ CHEMICZNYCH
GRUNTU
W ramach zadania zostają pobrane próbki gleby z areału
przeznaczonego pod uprawę wierzby Salix sp., celem
wykonania analizy chemicznej określającej
następujące parametry: zawartość N, P, K, Mg oraz
dodatkowo, jeśli to konieczne, metali ciężkich w
badanym gruncie (aplikacja osadów ściekowych). Na
postawie ww. analizy oraz odpowiednich ustaw,
rozporządzeń i dyrektyw jest możliwe określenie
dawek i sposobu nawożenia.

6. IV. NASADZENIA WIERZBY
W celu wykonania nasadzeń niezbędne jest
przywrócenie gruntów do kultury rolnej. Zakres
czynności uzależniony jest każdorazowo od stanu
gruntów. Przy założeniu, że grunty były odłogowane
przez dłuższy okres czasu przeprowadzamy
następujące zabiegi agrotechniczne, w kolejności
wymienionej poniżej:

7. IV.1. NASADZENIA – TERMIN JESIENNY
 Karczowanie zadrzewień i zakrzewień.
 Usunięcie pozostałej roślinności (trawy i chwasty)
poprzez jej rozdrobnienie j np. orkanem lub kosiarką,
zebranie i złożenie na pryzmach (kompostowanie).
 Zastosowanie herbicydu totalnego na bazie glifosatu,
celem zniszczenia większości chwastów wieloletnich.
 Aplikacja osadów ściekowych w formie kompostu lub
osadów odwodnionych w dawkach określonych na
podstawie przeprowadzonej wcześniej analizy.
 Wykonanie orki głębokiej z pogłębiaczem. Gleba
pozostaje na okres zimy w „ostrej skibie” celem
zniszczenia nasion chwastów oraz lepszego
uwilgotnienia gruntu.

8. IV.2. NASADZENIA – TERMIN WIOSENNO -
LETNI
 Nawożenie nawozami mineralnymi.
 Uprawa gruntu agregatem aktywnym, celem
spulchnienia i wyrównania gruntu pod nasadzenia.
 Wyznaczenie dróg, uwroci i kwater dostosowanych do
przewidywanego do zastosowania sprzętu
agrotechnicznego (opryskiwacz, rozsiewacz nawozów,
aplikator osadów), zgodnie z wykonanym projektem.
 Sukcesywne wykonywanie bruzd technologicznych
przez szparownik szkółkarski lub nasadzenie
sadzarką.

9. Prawidłowo przygotowany grunt pod
nasadzenia wierzby

10. V. MATERIAŁ ROŚLINNY
Zgodnie z założeniami projektowymi i terminami
agrotechnicznymi nasza materiał roślinny winien być
w pełni kwalifikowany wraz z aktualnych
oświadczeniem o pochodzeniu. Sadzonki winny być
przechowywane w chłodni, w warunkach
gwarantujących i jakość i niemal 100% udatność.
Materiał roślinny winien być sukcesywnie dostarczany
z chłodni na teren plantacji w miarę postępu prac
nasadzeniowych.

11. Sadzonki wierzby energetycznej

12. VI. NASADZENIA MATERIAŁU ROŚLINNEGO
Opierając się na przyjętych założeniach, co do gęstości i
kierunków nasadzeń wykonujemy przy wykorzystaniu
własnych sił i środków nasadzenia wierzby. Metoda
nasadzeń jest każdorazowo uwarunkowana od stanu
przygotowania gruntów. Niemniej preferujemy wykonanie
nasadzeń metodą mieszaną, to znaczy wytyczenie redlin
przy użyciu specjalistycznych maszyn, a następnie ręczne
nasadzenia, w tak przygotowane bruzdy materiału
roślinnego, zgodnie z przedstawionym w projekcie
nasadzeń roślinnych rozstawem międzyrzędzi, gęstością
oraz wskazaną głębokością sadzenia. Nasadzenia
prowadzimy zarówno w okresie jesiennym, po ustaniu
wegetacji roślin, jaki i w okresie wiosennym. Jest to
szczególne istotne przy zakładaniu wielkoobszarowych
plantacji, by prowadzić nasadzenia w dwóch etapach,
celem wcześniejszego zakończenia nasadzeń wiosennych i
wydłużeniem okresu wegetacji wierzby.

13. Nasadzenia ręczne

14. VII. ZABIEGI OCHRONNE PO NASADZENIU
Niezwykle ważna jest ochrona plantacji przeciw
chorobom, szkodnikom i zachwaszczeniu w
okresie do 2 miesięcy od momentu posadzenia
całego areału plantacji. Niezbędna jest wiedza i
doświadczenie w zakresie:

15.  Zastosowania herbicydów doglebowych na rośliny
jednoroczne dwuliścienne.
 Sposobów pielenia mechanicznego wykonywanych celem
przerwania transpiracji i zniszczenia niektórych chwastów
odpornych na herbicydy zastosowane wcześniej.
 Zastosowania herbicydów selektywnych działających na
trawy, perz, chwastnice jednostronne i inne.
 Sposobów zwalczania szkodników gryzących lub ssących
np. zwójki, krytoryjka olchowca, rynnicy topolówki,
torzyśniadu kasztanówka, trociniarki czerwicy, dłużynki
leszczynówki, jątrewki wiklinówki, mszycy wierzbowej i
przędziorka wierzbowca, poprzez umiejętne zastosowanie
insektycydów kontaktowo-żołądkowych, kontaktowo-
oddechowych i akarycydów systemicznych.
 Walki przeciwko chorobom poprzez użycie fungicydów
systemicznych, przeciwko najczęściej występującym
chorobom na plantacjach wierzbowych, takich jak: rak
drzew, antraknoza wierzby, rdza wierzby, mączniak
prawdziwy wierzby i innym.

16. VIII. ZBIÓR PLANTACJI
W pierwszym roku po nasadzeniu niezbędna jest ścinka
sanitarna wierzby, w celu jest rozkrzewienia w latach
następnych. Pozyskiwanie biomasy rozpoczyna się
zwykle po dwóch latach uprawy w cyklach zbiorów
jednorocznych, dwuletnich lub trzyletnich. W przypadku
wielu wielkoobszarowych plantacji przewiduje się zbiór w
cyklu jednorocznym przez pierwsze trzy lata, po czym
stopniowe przechodzenie na zbiór w cyklu dwuletnim, tak
by ostatecznie prowadzić zbiórkę w cyklu zbioru
trzyletniego. Po ścięciu pędów tuż przy powierzchni gleby,
na wiosnę niskie karpy wypuszczają nowe łodygi, które
można eksploatować w powyższym cyklu zbiorów.
Produkcja na plantacji może przebiegać bez większych
zakłóceń przez 20-25 lat.

17. Zbiór plantacji - maszyna do zbioru wierzby
JF Willow Harvester 192 Z10

18. Zbiór plantacji – Claas Jaguar z przystawką
do wierzby HS2

19. VIII.1. WYMAGANIA DOTYCZĄCE ZBIORU
 Ścinanie wierzby na wysokości do 10 cm ponad gruntem.
 Ścinanie wszystkich, bez względu na średnicę, pędów z
plantacji.
 Gładką powierzchnię pędu po pokosie (ścięcie równolegle
do gruntu).
 Ścinanie niekorzystnie położonych pędów odchylonych od
pionu.
Zbiór roślin może być prowadzony ręcznie przy pomocy pił
tarczowych lub motorowych (małe, kilkuhektarowe
plantacje) lub mechanicznie przy użyciu sieczkarki do
zbioru kukurydzy (odpowiednio zaadaptowanej).
Oczywiście w przypadku dużych plantacji niezbędne jest
stosowanie specjalistycznych maszyn.

20. VIII.2. ZBIÓR MECHANICZNY -
ROZWIĄZANIA
 zbiór pędów jedno, dwuletnich bez ich zrębkowania
poprzez zastosowanie specjalistycznej przystawki
ścinającej zasilanej bezpośrednio z WOM ciągnika.
maszyna ta pozwala na ścinanie pędów, bez ich
rozdrabniania, tak by możliwe ich sezonowanie w snopach
w celu dosuszenia i późniejszego zrębkowania.
 zbiór pędów jedno, dwu lub trzyletnich i ich jednoczesne
zrębkowanie dzięki zastosowaniu specjalistycznych
przystawek ścinająco – zrębkujących (np. kombajnu Class
Jaguar). Maszyna ta pozwala na ścinanie pędów,
rozdrabnianie ich na zrębki i zasyp na kontener do
przewozu biomasy. W tym przypadku niezbędne jest
nasadzenie w rozstawie pod zbiór maszynowy, tj. 0,75m –
1,5m – 0,75m.

21. IX. ŚRODKI CHEMICZNE
W celu zakładania plantacji wierzby, a następnie jej
utrzymania niezbędne jest właściwe aplikowanie
odpowiednich środków chemicznych. Dzięki
wieloletniemu doświadczeniu jesteśmy w stanie
stosować odpowiednie środki chemiczne, tak by
właściwie przygotować grunt pod przyszłą plantację i
następnie ją chronić przed zagrożeniami w trakcie jej
funkcjonowania.

22. IX.1. ŚRODKI DO CHEMICZNEGO
PRZYGOTOWANIA GRUNTU
W trakcie prac związanych z przywróceniem ugorów do
kultury rolnej niezbędne jest stosowanie środków
chemicznych celem zwalczania chwastów trwałych. W
zależności od stopnia zachwaszczenia aplikujemy
herbicydy totalne na bazie glyfosatu oraz inne
substancje wzmacniające ich działanie, np. Chwastoks

23. IX.2. OCHRONA CHEMICZNA PO
NASADZENIU
Nawet w przypadku bardzo dobrego przygotowania
gruntu, mogą pojawić się chwasty zagłuszające młode
rośliny. Po nasadzeniu wierzby, zanim zaczną pojawiać
się jej pędy, należy zastosować właściwe do
pojawiających się chwastów selektywne herbicydy
doglebowe.

24. IX.3. ŚRODKI ZWALCZAJĄCE SZKODNIKI
W celu zwalczania szkodników gryzących lub ssących
stosujemy insektycydy kontaktowo-żołądkowe,
kontaktowo-oddechowe i akarycydy systemiczne.

25. IX.4. ŚRODKI ZWALCZAJĄCE CHOROBY
Do walki przeciwko chorobom stosujemy fungicydy
systemiczne. Są one skuteczne przeciwko najczęściej
występującym chorobom na plantacjach wierzbowych,
takich jak: rak drzew, antraknoza wierzby, rdza
wierzby, mączniak prawdziwy wierzby i inne.

26. Plantacja bezpośrednio po nasadzeniach

27. 4 tygodnie po nasadzeniach

28. Plantacja po 8 tygodniach

29. Plantacja po 4 miesiącach

30. Plantacja po 5 miesiącach

31. Plantacja po 6 miesiącach

32. Plantacja po 2 latach

33. Plantacja po 3 latach

34. IX.5. NAWOZY MINERALNE
Pierwszy rok uprawy jest traktowany jako faza
wstępna. Należy dbać o właściwy rozwój systemu
korzeniowego i rozkrzewienie się roślin. W celu
określenia zawartości makro i mikroelementów
wskazana jest analiza próbek glebowych. W tym
okresie należy bardzo ostrożnie dawkować nawozy.
Nawożenie mineralne NPK, stosujemy zależnie od
wymagań glebowych. W drugim i następnych
latach rośliny nawozimy intensywnie NPK. W tym
czasie składniki pokarmowe pobierane z gleby są
wykorzystywane przez rośliny na tworzenie dużej
liczby pędów, liści, korzeni.

35. X. MASZYNY DO UPRAWY
Maszyny do przygotowania gleby
Biorąc pod uwagę potrzeby założenia plantacji energetycznej pod kątem
przygotowania terenu przewidujemy wykorzystanie następującego sprzętu
technicznego (oczywiście wielkości i liczba maszyn jest uzależniona od
wielkości plantacji harmonogramu czasowego i możliwości finansowych
inwestora):
 Dwa lekkie ciągniki rolnicze o mocy 60kM.
 Dwa średnie ciągniki rolnicze o mocy 120kM – 150kM.
 Akcesoria do ciągników: pług odwracalny, brona talerzowa, głębosz, agregat
uprawowy.
 Opryskiwacz polowy o pojemności 2000l do 2800l i szerokości ramion 36-38m.
 Dwie przyczepy rolnicze o ładowności 8 do 12 ton.
 Rozsiewacz do nawozów o ładowności 2400 kg do 3000 kg.
 Dwa opielacze (glebogryzarki sekcyjne).
 Ładowacz czołowy.
 Beczka do transportu wody 10000l.

36. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ