1. Q“~°= ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞
„á⁄IIJ_»Ñ¨ ã¨`«º<å~åÜ«∞}
~°K«#Å∞, K«O^•Å∞, q~åàÏÅ∞ ѨOѨ=eû# z~°∞<å=∂
¿ãflǨÏÅ`« ZO.,
WO.<≥O.1–1–305, ÉÏÖÏr HÍÅh,
"≥∂ǨÏ<£#QÆ~ü, H˘`«Î¿Ñò
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£–500 035
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}
=∂㨠Ѩ„uHõ
#∂~°∞ ѨÓÅ∞ qHõã≤OK«h, "Õ~Ú PÖ’K«#Å∞ ã¨OѶ¨∞i¬OK«h J#fl@∞¡ „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# aè#fl PÖ’K«#ʼnõΩ
=∂ Ѩ„uHõÖ’ KÀ@∞O@∞Ok. Hõ#∞Hõ D Ѩ„uHõÖ’ =Ú„kOz# Jaè„áêÜ«∂Å∞ ~°K«~Ú`«Å"Õ. ã¨Oáê^ŒHõ
=~åæxH˜ UH©ÉèÏ=O LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
1#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
W."≥∞~ÚÖò:–nadusthunnatelangana@gmail.com
ã¨ÅǨ =∞O_»e
P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞º
Ãã·<£û ã¨∂Ѩ~ü"≥·[~ü(i>ˇÿ~ü¤)SCERT-AP
JÅ¡O <å~åÜ«∞}
Z_ç@~ü–#=∞¿ãÎ `≥ÅOQÍ}
z‰õΩ¯_»∞ „ѨÉèÏHõ~ü
J_»fiˆHò–<åºÜ«∞ ã¨ÅǨ ^•~°∞
ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO
_®IIZ.ã≤Öχ<åÜ«∞H±
„HÍOu
"Õ∞<Õ[~ü
ZO. ÉÏÅ∞<åÜ«∞H±
á¶È<£ <≥O.: 8008918475, 9290745490
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_»∞
_®IIã≤.HÍjO
Jã≤ÃãìOò „á⁄ÃѶã¨~ü
[~°fleã¨∞ì
ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨Oáê^Œ‰õΩ~åÅ∞
¿ãflǨÏÅ`« ZO.
#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} JH“Oò <≥O|~ü: 62254225854
ZãπaÃÇÏKü, ~åOHÀiî„ÉÏOKü(20350), ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£
ã¨Oáê^Œ‰õΩx L`«Î~°O
WѨÙ_»∞
JHõ∆~°O
"≥e"å_» "åH˜’¡
=∞O@Ö’¡ HÍQÆ∞`«∞#fl _»Ñ¨C
ÖËQÆ^Œ∂_» Hõ#∞H˘Å∞‰õΩÖ’¡ "≥∞iã≤#
ã¨∂~°º „ѨuaO|O
WѨÙ_»∞
JHõ∆~°O
J=∂Ü«∞HõѨ٠Pk"åã≤
Ü«Ú=u HÍ^Œ∞
QÀ~°∞=OHõ#∞ ™êÜ«Ú^èŒO KÕã¨∞Î#fl
^ŒO_»HÍ~°}ºO.
JHõ∆~°O XiyáÈ`«∞#fl
g~°∞_ç ã¨fiѨflO
Ѷ≤„|=i 2013
ã¨OѨ٘: 3
ã¨OzHõ: 2

2. `≥ÅOQÍ}`˘=fi
1. ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
2014 ZxflHõÅ∞–`≥ÅOQÍ} 3
2. ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò
¢ã‘ÎÅÃÑ· Ç≤ÏO㨉õΩ =¸ÖÏÅ#∞ J<Õfi+≤^•ÌO – HÍ`åºÜ«∞x 4–5
3. #_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO
HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º, ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å ‰õΩ„@Å#∞... – zHõ¯_»∞ „ѨÉèÏHõ~ü 6–9
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ [iyOk "≥∞QÍ Jaè=$kú HÍ^Œ∞.... – N^èŒ~ü~å=Ù ^ÕâòáêO_Õ 10–13
J=∂#`ü ǨÏ`«º – H˘xfl PÖ’K«#Å∞ – Ö’ÔH J~°}º 14–15
HͺÑ≤@e[O ѨÓ[Ö’ HõOK≥ SÅÜ«∞º – a.Ãã·^Œ∞Å∞ 16–19
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O–JdÅѨHõ∆O–Éèíq+¨º`ü HÍ~åºK«~°} – Ü«¸x=i≈˜ _ç㨯+¨<£ á¶È~°O 20–22
`≥ÅOQÍ}ÃÑ· JdÅѨHõ∆ Éè˘– „Ѩ*Ï=OK«# – ~îå#∞ 23
Ñ¨Öˇ¡ J`åºKå~åʼnõΩ ã¨ÊO^Œ# Uk? – P„`«O ã¨∞QÆ∞} 24–25
4. ÉÏÅHõÅO
D ÉÏ^èŒ =∂H˘^Œ∞Ì – „Ѩ[˝ 25
5. „ѨѨOK«O
ã≤iÜ«∂Ö’ JO`«~°∞º^ŒúO–™ê„=∂[º"å^Œ ѨO*Ï – Z.#~°ã≤OǨ Ô~_ç¤ 26–32
6. ã≤OQƈ~}˜ ã¨OQÆ`«∞Å∞
HÍi‡‰õΩx r(q)`«O–ÃѶ·<å<£ûÅ ‰õΩ^Œ∞=|_»¤k – _»Ñ¨C ã¨=∞‡Ü«∞º 33–35
7. x[x~åú~°} x"ÕkHõ
Pk"åã≤ ÅH˜∆‡ ǨÏ`«º D ã¨=∂*ÏxH˜ Ѩ@ì^•? 36–37
8. hà◊√¡–x*ÏÅ∞
Hõ$ëê‚ hà◊√¡–áêÅ=¸~°∞ – P=ÙÅ ™ê~ÚÉÏ| 38–39
9. ™êÇ≤Ï`«ºO
áê@‰õΩ áê^•aè=O^Œ#O áê@ – `À@Ѩe¡ Éèí∂=∞#fl 9
U^À q∞yÖË =ÙOk Hõq`« – `ÀHõÅ ~å*Ëâ◊O 13
J`«_»∞ =∂ ~°HõÎO Hõq`« – L^ŒÜ«∞q∞„`« 19
q^•ºi÷ ã¨O^Õâ◊O Hõq`« – _®OQ∑ q∞<£ÖË 36
^èŒfiOã¨"≥∞ÿ# `≥ÅOQÍ}...PHÍOHõ∆ ѨÙã¨ÎHõ ã¨g∞Hõ∆ – _®IIl.ÅK«ÛÜ«∞º 39
<å `≥ÅOQÍ} Hõq`« – ã≤.HÍjO 40
=ÙOÏ...! Hõq`« – [#*ÏfiÅ 41
10. Hõ~°Ñ¨„`« ™êÇ≤Ï`«ºO
ÃÇϘ~À á¶ê~å‡#∞ =¸~ÚOz ^À=∞_»∞QÆ∞ „QÍ=∞ã¨∞ÎÅ – ZÑ≤ã≤ZÖòã≤ 42–44
2#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}

3. ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
2014ZxflHõÅ∞–`≥ÅOQÍ}
`≥ÅOQÍ} ~å"åÅO>Ë 2014Ö’ [iˆQ âßã¨#ã¨Éèí, áê~°¡"≥∞Oò ZxflHõÅÖ’ 119 JÃãOc¡ ™ê÷<åÅ∞, 17 ZOÑ‘ ™ê÷<åÅ∞ ÔQÅ∞K«∞‰õΩO>Ë
ã¨iáÈ`«∞O^Œx, `≥ÅOQÍ} |OQÍ~°∞Ñ¨Öˇ¡OÖ’ Ãјì W™êÎ~°x ˜P~üZãπ <åÜ«∞Hõ`«fiO „ѨKå~°O KÕ™ÈÎOk. Wk ™ê^茺"Õ∞<å? ˜P~üZãπ‰õΩ =O^Œ
âß`«O ã‘@∞¡ ÔQÅ∞á⁄O^Õ ã¨`åÎ LO^•? `≥ÅOQÍ} ~å=@O, ~åHõáÈ=@O J<Õ q+¨Ü«∂xfl ѨHõ¯#ÃÑ_ç`Õ, ˜P~üZãπ‰õΩ =O^Œâß`«O ã‘@∞¡ ~å=@O
J™ê^茺O. ZO^Œ∞HõO>Ë, P áêsì Hõhã¨O áê~°¡"≥∞O@s Ѩ^Œú`«∞Å „ѨHÍ~°O ‰õÄ_® ѨxKÕÜ«∞@O ÖË^Œ∞. L`«Î~° `≥ÅOQÍ}Ö’<Õ áÈeOQ∑ |∂`ü =~°‰õΩ
P áêsìH˜ x~å‡}O ÖË^Œ∞. ^ŒH˜∆} `≥ÅOQÍ} ã¨OQÆu 㨈~ã¨i. Hõhã¨O |Å"≥∞ÿ# x~å‡}O KÕã¨∞‰õΩO^•=∞<Õ „Ѩܫ∞`«flO <åÜ«∞Hõ`«fiO Z#fl_»∂
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO „Ѩ[Å ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç HÍÅO "≥Å¡nÜ«∂Åx ÉèÏqOzOk. L^ÀºQÆ∞Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞, q^•º~°∞÷Å∞ KÕ¿ã ÉèÏ=*ÏÅ
„ѨKå~°"Õ∞ ˜P~üZãπ#∞ W<åflà◊√¡ |uH˜OzOk. PHÍã¨Î F@∞¡ ~åÅÏxH˜ HÍ~°}=∞~ÚOk. ˜P~üZãπ <åÜ«∞Hõ`«fiO ZO^Œ∞‰õΩ WO`« x~°¡Hõ∆ ºOQÍ
=º=ǨÏiOzOk?! nxH˜ ã¨"åÅHõ∆ HÍ~°}ÏÅ∞<åfl~Ú. ˆH∆„`« ™ê÷~Ú x~å‡}O KÕÜ«∂ÅO>Ë Hͺ_»~ü#∞ ~å[H©Ü«∞OQÍ ZkyOKåe. Pi÷HõOQÍ
Y~°∞ÛKÕÜ«∂e. x~å‡} Ѩ~°OQÍ =KÕÛ ã¨=∞㨺Å#∞ x~°O`«~°O Ѩi+¨¯iOKåe. J„QÆ<åÜ«∞Hõ`«fiO HÍeH˜ |ÅѨO Hõ@∞ìH˘x u~°∞QÍe. D Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ã
™êǨÏã¨O, FÑ≤Hõ P áêsì <åÜ«∞Hõ`åfixH˜ ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO H˘xfl ã¨OK«Å# „ѨHõ@#Å`À HÍÅO QÆ_»Ñ¨@O <åÜ«∞Hõ`åfixH˜ JÅ"å@~ÚOk. D
q+¨Ü«∞O D Ѩ^Õà◊¡Ö’ ~°∞A=~ÚOk.
ZxflHõÅÖ’ ÔQÅ∞ѨÙ, F@=ÚÅ#∞ x~°‚~ÚOK«ÏxH˜ KåÖÏ q+¨Ü«∂Å∞ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_»`å~Ú. Jxfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ ÉèÏ"À^ÕfiQÍÖË F@¡#∞ ~åÅÛÖË=Ù.
D q+¨Ü«∞O 2009 ZxflHõÅÖ’ `ÕeáÈ~ÚOk. ã¨=∂[OÖ’ „Ѩ*Ï L^Œº=∂Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ `≥ÅOQÍ} áêsìʼnõΩ F@∞¡ ~åÖÏ~Ú.
q∞QÆ`å ã¨=∞Ü«∞OÖ’ F@q∞ áêÅ~ÚOk. Hõ#∞Hõ 2014 ZxflHõÅÖ’ =O^Œâß`«O ã‘@∞¡ ™êkèOK«@=∞<Õk U ~°HõOQÍ K«∂ã≤<å ˜P~üZãπ‰õΩ
™ê^茺OHÍ^Œ∞. LѨ ZxflHõÅ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ KåÖÏKÀ@¡ ˜_çÑ≤ QƘì áÈ©x WzÛOk. Ô~O_À ™ê÷#OÖ’ xezOk. P<å_»∞ ˜_çÑ≤ `≥ÅOQÍ} Ѩ@¡
ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# "≥·Yix „ѨHõ˜OK«#ѨʘH˜ „Ѩ[Å∞ P áêsìH˜ F@∞¡ "Õ™ê~°∞. W"åfià◊ U^À ~°∂ѨOÖ’ W+¨ì=Ú<åfl ÖˉõΩ<åfl `≥ÅOQÍ}‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ P
áêsì ÖËY#∞ WzÛOk. Hõ#∞Hõ 2014Ö’ [iˆQ ZxflHõÅÖ’ P áêsìH˜ QÆ}hÜ«∞"≥∞ÿ# F@∞ÉϺO‰õΩ `≥ÅOQÍ}Ö’ LO@∞Ok. ÃÑ·QÍ ˜P~üZãπ J„QƉõΩÅ
áêsìQÍ =Ú„^Œ Ѩ_ç LOk. ^•x #_»Hõ K«∂¿ãÎ ‰õÄ_® D =Ú„^Œ `«Ñ¨Ê#_®xH˜ ÖË^Œ∞. `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’ LO_Õ Jxfl‰õΩÖÏÅ, =~åæÅ „Ѩ[Å∞
`≥ÅOQÍ} HÀã¨O H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ L^Œº=∞OÖ’ Hõ^Œ∞Å∞`«∞<åflˆ~ `«Ñ¨Ê ˜P~üZãπ HÀã¨O HÍ^Œ∞. ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ D „áêO`«OÖ’x ^Œo`«∞ÅÖ’
"≥∞*Ïsì J~Ú# =∂kQÆÅ∞ ˜_çÑ≤ˆH F@∞ "Õ™êÎ~°∞. aã≤ ‰õΩÖÏÅ∞ 㨈~ã¨i. D ‰õΩÖÏÅ =∞^ŒÌ`«∞ ZÖÏ LO_»É’`«∞O^À `≥ÅOQÍ}Ö’ K«O„^ŒÉÏ|∞
áê^ŒÜ«∂„`« ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ K«∂™êO.
WHõ "≥·ZãπP~ü ã≤Ñ≤ "≥·Ñ¨Ù `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’x Ô~_»∞¡, WOH˘xfl ã¨=¸Ç¨ Å∞ K«∂™êÎÜ«∞<Õk Éè∫uHõ "åã¨Î=O. ~å[âıY~°Ô~_ç¤ =ÚYº=∞O„uQÍ
L#fl HÍÅOÖ’ H˘xfl „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ á⁄Ok# =~åæÅÖ’ [QÆ<£"≥∂ǨÏ<£Ô~_ç¤ Ñ¨@¡ ™ê#∞Éèí∂u LOk. PÜ«∞# KÕã≤# ‰õΩOÉèíHÀ}ÏÅ#∞ Ѩ˜ìOK«∞‰õΩ<Õ
ã≤÷uÖ’ „Ѩ[Å∞ ÖË~°∞. JqhuH˜ =ºuˆ~HõOQÍ „Ѩ[Å#∞ K≥·`«#ºÑ¨ˆ~Û x*Ï~ÚfQÆÅ L^Œº=∂Å∞ ‰õÄ_® ÖË=Ù. P=∂@H˘¿ãÎ Z=ˆ~q∞ `«‰õΩ¯= u<åfl~°x
„Ѩtflã¨∞Î<åfl~°∞. ~å[âıY~°Ô~_ç¤ u<åfl_»∞, =∂‰õΩ ÃÑÏì_»<Õ ÉèÏ=#Ö’ =∞^茺`«~°QÆu „Ѩ[Å∞<åfl~°∞. Ѷ‘A sÜ«∞O|~üû"≥∞Oò, P~ÀQƺN, =$^•úѨº
Ѷ≤OK«#∞¡ ~å[âıY~üÔ~_ç¤ ^Œ∞~å‡~åæxfl, ^ÀÑ≤_ôx, qѨ¡"À^Œº=∞ J}z"Õ`«#∞ Ѩ˜ìOK«∞HÀ#O`« „ѨÉèÏ"åxfl K«∂áê~Ú. ~å[âıY~°Ô~_礉õΩ#fl D W"Õ∞*òx
J`«x ÉèÏ~°º q[Ü«∞=∞‡, ‰õÄ`«∞~°∞ +¨i‡Å Hõhflà◊√¡ HÍiÛ HÍáê_»∞`«∞<åfl~°∞. HÍO„ÔQãπ Jkè<åÜ«∞Hõ`«fiO HõHõ∆ѨÓi`«OQÍ<Õ [QÆ<£#∞ *ˇ·à’¡ ÃјìO^Œ<Õ
Jaè„áêÜ«∞OÖ’ KåÖÏ=∞Ok „Ѩ[Å∞<åfl~°∞. WHõ `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’ |Å"≥∞ÿ# ™ê=∂lHõ=~°æO Ô~_ç¤ ‰õΩÅã¨∞÷Å JO_» ZÖÏQÆ∂ LO@∞Ok. Wxfl
J#∞‰õÄŠѨiã≤÷`«∞Å∞ "≥·ZãπP~üã≤Ñ≤H˜ L<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ 2014 ZxflHõÅÖ’ „Ѩ^è•# áÈ©^•~°∞QÍ D áêsì LO_»=K«∞Û.
ˆH∆„`«™ê÷~ÚÖ’ |Å"≥∞ÿ# x~å‡}=Ú#fl ˜_çÑ≤x, ™ê#∞Éèí∂ux ѨO_çã¨∞Î#fl "≥·ZãπP~üã≤Ñ≤x F_çOz ˜P~üZãπ =O^Œâß`«O ã‘@∞¡ ™êkèOK«@O U
q^èŒOQÍ ™ê^茺=∞=Ù`«∞O^À qA˝Å∞ ÃãÅq"åfie. WHõ<≥·<å ˜P~üZãπ‰õΩ |Å"≥∞ÿ# „ѨKå~°‰õΩÅ∞QÍ L#fl "Õ∞^è•=ÙÅ∞ <À~°∞qáêÊe. ÖË^ŒO>Ë =∞~À™êi
P áêsì <åÜ«∞Hõ`«fiO [q∞‡‰õΩ¯Å`À „Ѩ[Å∞ "≥∂ã¨áÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO LOk.
XHõ"Õà◊ `≥ÅOQÍ} JOâßxfl WѨC_»∞ `ÕÅÛ‰õΩO_® 2014 ZxflHõÅ`À =Ú_çÃÑ_ç`Õ WOHÀ Ѩ^Õà◊√¡ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO ~å=@O "å~Ú^•
Ѩ_»∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë ˜_çÑ≤, "≥·ZãπP~üã≤Ñ≤ `≥ÅOQÍ}Ö’ Hõhã¨O K≥~À 10 ã‘@∞¡ ÔQez<å '`≥ÅOQÍ} ÃãO˜"≥∞Oò |ÅOQÍ LO>Ë ã¨"≥∞ÿHõº`«#∞
HÀ~°∞‰õΩ<Õ áêsìʼnõΩ ã‘@∞¡ ZÖÏ =KåÛÜ«∞x— `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl W=fi@O W+¨ìO ÖËx HÍO„ÔQãπ Jkèëêì#O „Ѩtflã¨∞ÎOk. `≥ÅOQÍ}#∞ "å~Ú^•
"Õã¨∞ÎOk. D Jaè„áêÜ«∂xfl QÆ`«OÖ’ "åÜ«∞ÖÏ~ü ~°q =ºHõÎO KÕã≤ L<åfl_»∞. "≥·ZãπP~üã≤Ñ≤ #∞Oz Ѩ~°HÍÅÖ’ áÈ©KÕã≤# H˘O_» ã¨∞ˆ~Y ã¨"≥∞ÿHõº
~å„ëêìxfl HÀ~°∞‰õΩ<Õ áêsìÖ’ LOk Hõ^• =∞i P"≥∞‰õΩ =ÚÃÑÂÊ "ÕÅ F@∞¡ ZÖÏ =KåÛÜ«∞x Ѩ„uHÍ =ÚYOQÍ J_çQÍ_»∞. JO>Ë D Jaè„áêÜ«∞O
HÍO„ÔQãπ Jkèëêì#O =∞#ã¨∞Ö’ LOk. Hõ#∞Hõ 2014 ZxflHõÅO>Ë `≥ÅOQÍ} ÃѶ·Öò ˆHO„^ŒOÖ’ J@ÔH‰õΩ¯`«∞Ok.
XHõ"Õà◊ ˜P~üZãπ <åÜ«∞Hõ`«fiO K≥|∞`«∞#fl@∞¡ U^À J^Œ∞ƒù`«O [iy, P <åÜ«∞Hõ`«fiO KÕ¿ã =∂Ü«∞ÅѨH©~ü =∞O„`«*ÏÅO`À 119 JÃãOc¡
™ê÷<åÅ∞ =¿ãÎ JÃãOc¡Ö’ f~å‡#O [~°∞QÆ∞`«∞O^•? ™ê^茺O HÍ^Œ<Õk LO_»=e¡ J~°∞}ü‰õΩ=∂ˆ~ K≥|∞`«∞<åfl_»∞. ZO^Œ∞HõO>Ë `«H˜¯# 175 ™ê÷<åÅ∞
PO„^èŒ, ~åÜ«∞Å „áêO`«O #∞Oz L<åfl~Ú. "≥∞*Ïsì "åà◊¡^Õ J=Ù`«∞Ok. 148 ™ê÷<åÅ∞O>Ë „ѨÉèí∞`åfixfl U~åÊ@∞ KÕÜ«∞QÆÅ~°∞. "åà◊¡Ö’ "åà◊¡‰õΩ
Zxfl qÉèË^•Å∞<åfl `≥ÅOQÍ}‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ JO^Œ~°∞ XHõ¯@=Ù`å~°x QÆ`«OÖ’ Z<Àfl™ê~°∞¡ ~°∞A"≥·Ok. WHõ 17 áê~°¡"≥∞Oò ™ê÷<åÅ∞ ‰õÄ_®
˜P~üZãπˆH =zÛ<å D ã¨OYº J=ã¨~°O ˆHO„^ŒOÖ’ U~°Ê_ç`Õ<Õ „áê^è•#º`« LO@∞Ok`«Ñ¨Ê ÖËHõáÈ`Õ Ñ¶¨e`«O â◊¥#ºO. ÃÑ·QÍ `≥ÅOQÍ} ¿Ñ~°∞`À
ÔQez# ZOÑ‘ÅO^Œ~°∂ U „Ѩ֒ÉèÏʼnõΩ ÖÁOQƉõΩO_® xÅ|_»`å~°<Õ Qͺ~°O© ÖË^Œ∞. gà◊¡#∞ H˘#∞HÀ¯QÆey# ã¨`åÎ HÀ™êÎO„^èŒ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ
LOk. J=Ú‡_»∞ áÈQÆÅ ÉÏx㨠=∞#ã¨Î`«fiO D „áêO`« <åÜ«∞‰õΩʼnõΩ LO^Œx QÆ`«OÖ’ Z<Àfl™ê~°∞¡ ~°∞A"≥·Ok.
2014 ZxflHõÅO@∂ =¿ãÎ ÖˇOQÍ} Ѩ^Œ‡=ӺǨÏOÖ’H˜ ѨOÑ≤~K«@"Õ∞. JѨC_»∞ `≥ÅOQÍ} Jaè=∞#∞º_çÖÏ =∞~°}˜Oz g~°∞_çQÍ q∞QÆÅ@O
`«Ñ¨Ê „Ѩ[ʼnõΩ XiˆQ^Õq∞ ÖË^Œ∞. Wk [~°QÍÅx „áêO`«, „áêO`Õ`«~° <åÜ«∞‰õΩÅ∞ HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. "åi ~å[H©Ü«∞ „ѨÜ≥∂[<åÅ HÀã¨O
`≥ÅOQÍ}#∞ |e=fiÉ’`«∞<åfl~°∞. D ‰õΩ„@Å#∞ ÉèíQÆflO KÕ¿ã ã¨`åÎ D „áêO`« „Ѩ[ʼnõΩ =∂„`«"Õ∞ LOk. Hõ#∞Hõ L^ÀºQÆ∞Å∞, q^•º~°∞÷Å∞, ÖÏÜ«∞~°∞¡,
"Õ∞^è•=ÙÅ∞, Hõ=ÙÅ∞, HõàÏHÍ~°∞Å∞, „Ѩ[Å∞ UHõ"≥∞ÿ ˆHO„^ŒOÃÑ· XuÎ_ç ÃÑ>Ëì =∞~À ã¨Ç¨ Ü«∞ x~åHõ~°} ÖË^• ã¨HõÅ[#∞Å ã¨"≥∞‡‰õΩ ã≤^ŒúO HÍ"åe. D
=∂~°æO ^•fi~å<Õ `≥ÅOQÍ} =ã¨∞ÎOk.
T
3 Ѷ≤„|=i, 2013

4. 4#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
_çÃãO|~ü 16 = `Õn# _èçb¡Ö’ *’ºuã≤OQ∑ J<Õ q^•ºi÷xÃÑ·
[iy# ™ê=¸Ç≤ÏHõ J`åºKå~°O ^Õâßxfl ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«O
KÕã≤Ok. D ^Õâ◊OÖ’ Wk "≥Ú^Œ˜n HÍ^Œ∞, D „‰õÄ~°`«fiO
ã¨=∂*ÏxH˜ H˘`«În HÍ^Œ∞. =~°Hõ@fl ǨÏ`«ºÅ "å~°Îʼnõį_® =∞#
K«~å‡Å∞ „Hõ=∞OQÍ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°∞`«∂ L#fl ã¨O^Œ~°ƒùq∞k. ^•^•=Ù
„Ѩu W~°"≥· xq∞ëêʼnõÄ XHõ =∞Ç≤Ïà◊ÃÑ· ^Õâ◊OÖ’ J`åºKå~°O
[~°∞QÆ∞`ÀOk, Ô~O_»∞ ÅHõ∆ʼnõΩÃÑ·QÍ ˆHã¨∞Å∞ ÃÑO_çOQ∑Ö’
L<åflÜ«∞h QÆ}OHÍÅ∞ K≥|∞`«∞<åfl~Ú. D q=~åÅhfl ˆH=ÅO
"≥Å∞QÆ∞Ö’H˜ =zÛ# ã¨OѶ¨∞@#ʼnõΩ ã¨O|OkèOz#q =∂„`«"Õ∞.
x~°∞¿Ñ^ŒÅ |ã‘ÎÖ’¡, ^Œo`« "å_»Ö’¡, Pk"åã‘ „áêO`åÖ’¡,
‰õΩ@∞O| x~å‡}ÏÖ’¡ J`åºKå~°Å‰õΩ QÆ∞~°=Ù`«∞#fl ¢ã‘ÎÖˇO^Œ~À
ÖˇHõ¯Å∞ `ÕÅÛ@"Õ∞ J™ê^茺O. QÆ∞[~å`ü =∂~°}HÍO_», "åHõѨe¡,
ÉèíÅ∞¡QÆ∂_≥O ã¨OѶ¨∞@#Å=O˜q P `«~°Ç¨ ^Œ∞~å‡~åæʼnõΩ H˘xfl
L^•Ç¨Ï~°}Å∞ =∂„`«"Õ∞. Dâß#º ~å¢ëêìÖ’¡#∂, Pk"åã‘
„áêO`åÖ’¡#∂ L^Œº=∞ ™ê#∞Éèí∂uѨ~°∞ÅÃÑ· [~°∞QÆ∞`«∞#fl K«@ì|^Œú
J`åºKå~åʼnõΩ JO`ÕÖË^Œ∞.
J`«ºO`« ÃÑ·âßzHõ"≥∞ÿ# J`åºKå~åÅ#∞ QÆ∞iOz qh, K«kg
`≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl "åà◊§‰õį_® P „Ѩ=∂^ŒO [~°QÆQÆÅ J=HÍâßÅ#∞
QÆ∞iOz H˘xfl JOK«<åÅ∞OÏ~Ú, ZHõ¯_À J_»=ÙÖ’¡, "å_»Ö’¡
‰õΩÅ–=∞`« Ѷ¨∞~°¬}Ö’, XO@i „Ѩ^ÕâßÖ’¡, xã¨ûǨ Ü«∞Hõ"≥∞ÿ#
ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ =∂„`«"Õ∞ J`åºKå~åÅ∞ [~°QÆ=K«Û<Õ ÉèÏ=<˘Hõ˜
"åà◊¡ =∞#ã¨∞Ö’¡ LO@∞Ok. S`Õ, ^Õâ◊ ~å[^è•x #_çg^èŒ∞Ö’¡,
[#r=#O WOHÍ ã¨^Œ∞Ì=∞}QÆHõ =Ú#∞¿Ñ Ô~O_»∞#fl~°
QÆO@Åáê@∞ |ã¨∞ûÖ’ uѨC`«∂ P~°∞QÆ∞~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ P
Ü«Ú=uÃÑ· ™ê=¸Ç≤ÏHõ J`åºKå~åxH˜ áêÅÊ_ç# f~°∞ „Ѩ[Å#∞
– =ÚYºOQÍ #QÆ~åÖ’¡x =∞^茺 `«~°QÆu „Ѩ[Å#∞
x"≥fi~°Ñ¨izOk. #_çKÕ ^•iÖ’, „Ѩu J_»∞QÆ∞Ö’#∂ „Ѩ=∂^ŒO
á⁄Oz LO_»QÆÅ^Œ#fl Z~°∞Hõ ÉèíÜ«∞HõOÑ≤`«∞Å#∞ KÕã≤Ok.
JO^Œ∞ˆH _èçb¡ ã¨OѶ¨∞@#ÃÑ· ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# x~°ã¨# ÃÑÅ∞¡aH˜Ok.
D x~°ã¨#HÍ~°∞Å ã¨=¸Ç¨ÏOÖ’ qq^èŒ ^Œ$HõÊ^ä•Å‰õÄ,
™ê=∂lHõ =~åæʼnõÄ K≥Ok# |$O^•Å∞<åfl~Ú. "åi
J=QÍǨÏ#Ö’¡x ™ê÷~¸ÉèË^•Å#∞ |˜ì ~°Hõ~°HÍÖˇ·# qâı¡+¨}Å∂,
_ç=∂O_»∂¡ "≥Å∞=_®¤~Ú. <å<å˜H© ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl Öˇ·OyHõ
^Ò~°˚<åºÅ „H“~åºxH˜ ¢ã‘ÎÅ =∞#ã¨∞Ö’¡ ZO`ÀHÍÅOQÍ ¿Ñ~°∞‰õΩ
áÈ~Ú# ÉèíÜ«∂O^À à◊#ʼnõÄ, P„QÆǨ xH© XHõ „ѨfHÍ`«‡Hõ
=ºH©ÎHõ~°} D x~°ã¨#. Jk Zxfl Ѩiq∞`«∞Å`À, Jã¨Ê+¨ìÅ`À
‰õÄ_ç#^≥·<å 㨈~, ZO`À qÅ∞"≥·#n, PǨ fixOK«^Œy#n#∂!
WHõ¯_Õ =∞~˘Hõ q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz „Ѩ™êÎqOK«∞HÀ"åe.
P ~ÀA |ã¨∞ûÖ’ `«#ÃÑ· J`åºKå~°O KÕã≤#"åà◊√§ ZO`«
qHõ$`«OQÍ „Ѩ=iÎOKå~À *’ºuã≤OQ∑ WzÛ# "åOQÆ∂‡ÅO K«kq
ÉèíÜ«∞O`À =}˜H˜áÈÜ«∂O. HÍh, P"≥∞ q∞„`«∞_»∞ K≥Ñ≤Ê#
ã¨OѶ¨∞@# =∞iO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#k. P ˆ~Ñ≤ã¨∞ìÅ∞ `åq∞^ŒÌih
f„=OQÍ QÍÜ«∞Ѩiz, ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞ ÖωõΩ¯x #QÆflOQÍ ~À_»∞¤ÃÑ·H˜
qã≤i"Õâß~°x J`«_»∞ K≥áêÊ_»∞. QÆ_»¤Hõ˜ìOKÕ K«eÖ’, ~°HõÎ"≥∂_Õ
QÍÜ«∞Å`À Ѩ_ç=Ù#fl `å=Ú ZO`«QÍ "Õ_»∞‰õΩ<åfl ~À_»∞¤ÃÑ·
™êyáÈ`«∞#fl [#„Ѩ"åǨÏO `«=∞ HÀã¨O XHõ¯Hõ∆}"≥∞ÿ<å PQÆÖË^Œh,
P `«~°∞"å`≥·<å QÆ∞q∞‰õÄ_ç KÀ^ŒºO K«∂â߈~ `«Ñ¨Ê, `«=∞
â◊s~åÅ#∞ HõѨC‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ XHõ¯ QÆ∞_»¤=ÚHõ¯~Ú<å WKÕÛO^Œ∞‰õΩ
™êǨÏã≤OK«ÖË^Œh J`«_»∞ "≥Å¡_çOKå_»∞.
áÈbã¨∞Å ÖÏsîʼnõΩ Z^Œ∞~°∞ xez x~°ã¨# „Ѩ^Œ~°≈#Å∞
KÕã≤# _èçb¡ „Ѩ*ÏhHõ"Õ∞ P ~å„u JO`« xi¡Ñ¨ÎOQÍ#∂
„Ѩ=iÎOzO^Œ<Õk XHõ z„`«"≥∞ÿ# "åã¨Î=O. HÍh ã¨=∂[OÖ’
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞#fl <Õ~°„Ѩ=$uÎh, D x~°¡Ñ¨Î`«#∂ Hõe¿Ñ K«∂_®eû
L#flk. XHõ ã¨=ÚǨÏOQÍ L#flѨC_»∞ U ™êǨÏã¨"≥∞ÿ<å
KÕÜ«∞QÆeˆQ =º‰õΩÎÖË =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ ÉÏ^茺`« =Ç≤ÏOK«ÏxH©,
xi¡Ñ¨Î`«Ö’xH© „Ѩ[Å#∞ <≥˜ì"≥Ü«∞º@O ^•fi~å<Õ D =º=ã¨ú
`«# <Õ~°Ñ¨Ói`« ~å[H©Ü«∂Å#∞ qã¨Î$fHõiOK«∞‰õΩO’Ok. `«#
JkèHÍ~åhfl ã¨∞ã≤÷~°O KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞#flk, ^Õâ◊OÖ’x áÈbã¨∞,
<åºÜ«∞=º=ã¨÷Å =º=Ǩ ~° â‹·e Ѷ¨e`«OQÍ, <Õ~°O KÕã≤#"åà◊§‰õΩ
|^Œ∞Å∞ <Õ~°xH˜ QÆ∞Ô~·#"åà◊¥§, ^•xfl K«∂ã≤#"åà◊¥§
ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞ÅÜÕ∞º Ѩiã≤ú`«∞Å∞ <≥ÅH˘<åfl~Ú.
_èçb¡ ã¨OѶ¨∞@# ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl K«~°ÛÖ’¡ ¢ã‘ÎÅÃÑ·
Öˇ·OyHõ Ç≤ÏO㨉õΩ =¸ÖÏÅ#∞ "≥uˆHO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞`åflÅ∞
[~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú, ™ê„=∂[º"å^Œ ã¨O㨯 $u, Ñ≤`«$™êfiq∞Hõ
ÉèÏ=*ÏÅO, q^•º=º=ã¨÷Ö’ Ö’áêÅ∞, ‰õΩ@∞O| ã¨O|O^è•Å∞
^≥|ƒu#_»O, qÅ∞=Å∞ÖËx „Ѩ™ê~° =∂^茺=∂Å∂, „ѨÉèí∞`«fi
Ü«∞O„`åOQÆOÖ’ Jqhu, ã¨Ô~·# K«ÏìÅ∞ ÖËHõáÈ=_»O, L#flq
‰õÄ_® J=∞Å∞ HÍHõáÈ=_»O .....WÖÏ WOÔH<Àfl HÍ~°}ÏÅ#∞
¢ã‘ÎÅÃÑ·Ç≤ÏO㨉õΩ=¸ÖÏÅ#∞J<Õfi+≤^•ÌO!
–HÍ`åºÜ«∞x
ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò

5. 5 Ѷ≤„|=i, 2013
"Õ∞^è•=ÙÅ∂, L^Œº=∞HÍ~°∞Å∂ "ÕÖˇuÎ K«∂ѨÙ`«∞<åfl~°∞. W=hfl
"åã¨Î"åÖË..... HÍh, ^ÕxHõk XHõ áêH˜∆Hõ"≥∞ÿ# ã¨`«ºO. g˜Ö’
U XHõ¯ ~°OQÍ<Àfl ã¨O㨯iOK«ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOK«_»O =Å#
„ѨÜ≥∂[#O ÖË^Œ∞ ã¨iHõ^•, J@∞=O˜ ã¨O㨯~°} ™ê^茺OHÍ^Œ∞
‰õÄ_». ZO^Œ∞HõO>Ë, W=hfl „Ѩ}ÏoHÍ |^ŒúOQÍ
~°∂á⁄OkOK«|_ç, Ѩ~°ã¨Ê~° ã¨Ç¨ÏHÍ~°O`À ã≤÷~°Ñ¨_ç# =º=ã¨÷Å∞
Hõ#∞Hõ.
=∞^èŒ∞~°, ~°g∞*Ïc, =∂Ü«∂`åºy ˆHã¨∞Å <å˜#∞O_ô ¢ã‘ÎÅÃÑ·
J`åºKå~åʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ Z<Àfl L^Œº=∂Å∞ [iQÍ~Ú.
WO^Œ∞‰õΩ ã¨O|OkèOz# H˘xfl K«ÏìÅ∞ ~°∂á⁄O^Œ@=¸,
áê`«K«ÏìÅÖ’ H˘xfl =∂~°∞ÊÅ∞ ~å=@=¸ ‰õÄ_® [iyOk,
HÍh J`åºKå~åÅ ã¨OYº, „‰õÄ~°`«fiO JO`«HõO`«‰õÄ
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∂<Õ L#flk. HÍ~°}O–<Õ~åʼnõΩ J#∞"≥·# "å`å=~°}O
<å<å˜H© |ÅѨ_»∞`«∂ LO_»_»"Õ∞.
¢ã‘Îx Öˇ·OyHõ =ã¨∞Î=ÙQÍ K«∂¿ã Ñ≤`«$™êºq∞Hõ ÉèÏ=*ÏÖÏxfl
~°Hõ~°HÍÅ ™ê^èŒ<åÅ ^•fi~å JOkOK«ÏxH˜ "åºáê~° „ѨѨOK«O
x~°O`«~° „Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞Î#flk. Ju qHõ$`«"≥∞ÿ# â◊$OQÍ~åhfl,
Ç≤ÏOã¨#∂ „Ѩ[Å "≥∞^Œà◊§Ö’H˜ ‰õΩ=∞‡iOKÕ ã≤x=∂Å∂, ©g
Kèå<≥à◊¥§, Ѩ„uHõÅ∂, WO@~ü<≥ò.... =∞Ǩ #QÆ~åÅ #∞O_ç
=∂~°∞=¸Å Ñ¨Öˇ¡Å^•HÍ qã¨ÎiOKå~Ú, Z@∞=O˜ xÜ«∞O„`«}Ï
ÖˉõΩO_® Jxfl =Ü«∞ã¨∞Å "åà◊§‰õÄ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ L#fl =∞^ŒºO,
=∂^ŒHõ„^Œ"åºÅ∂.... D HÍÅ∞+¨º=∞O`å XHõ "≥·Ñ¨Ù# LO_»QÍ,
"Õ∞*Ïi© „Ѩ[Å#∞ ^Œ∞~°ƒù~° ^•i„^ŒºOÖ’H˜ <≥_»∞`«∞#fl Pi÷Hõ
q^è•<åÅ∞ "åà◊§#∞ xã¨ûǨ Ü«∞`« xã¨Ê$ǨÏÖ’ =ÚOz "Õâß~Ú.
r=<Àáê^Œ∞Å∞ ^èŒfiOã¨"≥∞ÿ =Åã¨áÈ`«∞#fl Jã¨OMϺ ‰õΩÖˇ·#
„Ѩ[ʼnõΩ Ü«∂K«‰õΩÅ∞QÍ<À, <Õ~°ã¨∞ÎÅ∞QÍ<À =∂~°@O q∞#Ǩ
„Ѩ`åº=∂flÜ«∞O ÖË^Œ∞. ã¨=∂[O JOK«∞Ö’¡H˜ <≥˜ì"ÕÜ«∞|_ç#
D „Ѩ*Ï ã¨=¸Ç¨ Ö’¡x Ü«Ú=`«~°OÖ’ Jx"å~°ºOQÍ `«Öˇ`ÕÎ
Jã¨Ç¨Ï<åhfl, L^ÕfiQÍhfl =∞iO`«QÍ Ô~K«ÛQ˘˜ì, qHõ$fHõiOKÕ
q+¨ã¨O㨯 $ux áêÅHõ=~åæÅ∞ „Ѩ}ÏoHÍ |^ŒúOQÍ<Õ
ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl~Ú.
D Ѩi}Ï=∂Åxfl˜ Ѷ¨e`«OQÍ <Õ~°„Ѩ=$uÎ |ÅѨ_ç
xã¨ûǨ Ü«ÚÅ∂, ¢ã‘ÎÅ∂ |Å=Ù`«∞<åfl~°∞. _èçb¡Ö’ [iy#
J`åºKå~°O ã¨OѶ¨∞@#Ö’ J`«ºO`« áêâ◊qHõOQÍ „Ѩ=iÎOz#
"≥∞ÿ#~ü Ü«Ú=‰õΩ_çÖ’x „H“~åºxfl ÃÑ· ™ê=∂lHõ <ÕѨ^茺OÖ’OKÕ
K«∂_®eû=ÙO@∞Ok. Zxfl =º=ã¨÷Å#∞ „ѨH∆Íà◊#OKÕ¿ãÎ D
Ѩiã≤÷`«∞Å∞ =∂~°∞`å~Ú? Ñ≤`«$™êfi=∞º ã¨O㨯 $uH©, JqhuH©
=ºuˆ~HõOQÍ Zxfl PO^Àà◊#Å∞ [iy<å ZO^Œ∞‰õΩ Ѷ¨eOK«_»O
ÖË^Œ∞? "å˜ x~À^è•xH˜ Zxfl K«ÏìÅ#∞ ™êkèOK«∞‰õΩ<åfl Jq
PK«~°}Ö’ ZO^Œ∞‰õΩ J=∞Å∞ HÍ=@O ÖË^Œ∞?
ã¨=∂^è•#O XHõ¯>Ë– P JѨã¨=º`«Åhfl áêÅHõ =~åæÅ
KÕ`« L^Õúâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ ã¨$+≤ìOK«|_ç, H˘#™êQÆ∞`«∞#fl"Õ Hõ#∞Hõ,
"å@xfl˜ ^•fi~å U~°Ê_ç# Jã¨=∂#`«Å ѨÙ<åk g∞^Œ<Õ D
=º=ã¨÷ =∞#∞QÆ_» P^è•~°Ñ¨_ç L#flk Hõ#∞Hõ. `«=∞ r=#
qëê^•Å‰õΩ =¸ÖÏÅ#∞ „Ѩ[Å∞ „QÆÇ≤ÏOK«‰õΩO_® "åix
=∞ÉèíºÃÑ@ì_»=¸, "åi =∞#ã¨∞Ö’¡x P„QÆǨ "ÕâßÅ#∞ ^•i
=∞o§OK«@=¸ áêʼnõΩÅ LxH˜H˜ J`«º=ã¨~°O Hõ#∞Hõ.
D Ѩiã≤÷`«∞Å∞ WÖψQ H˘#™êQÆ∞`«∞#flO`« HÍÅ=¸ U
~°Hõ"≥∞ÿ# <Õ~åʼnõÄ x["≥∞ÿ# Ѩiëê¯~åÅ∞ ÅaèOK«=Ù,
LitHõ∆Å`À, ''Z<£H“O@~°¡——`À ¢ã‘ÎÅÃÑ· J`åºKå~åÅ∂, Ü«∂ã≤_£
^•_»∞Å∂ PQÆ=Ù, ÃÑ·QÍ áêÅHõ=~åæÅ KÕuH˜ JO`«˜
JkèHÍ~åÅ#∞ JѨÊyOK«_»O =∞ixfl ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂Å#∞
ã¨$+≤ìOK«=K«∞Û! Pi÷HõOQÍ#∂, ~å[H©Ü«∞OQÍ#∂ JO_»^ŒO_»Å∞
ÖËx U XHõi^ŒÌ~°∞ <Õ~°ã¨∞ÎÅHÀ =∞~°}tHõ∆Å∞ qkèOz#O`«
=∂„`å# <Õ~åÅ L`«ÊuÎ PQÆ^Œ∞. ^ÀÑ≤_ç. J}˜z"Õ`«Å ѨÙ<åk
Hõ^ŒÅx^Õ ¢ã‘ÎÅ g∞^•, xã¨ûǨ Ü«ÚÖˇ·# Jxfl „Ѩ*Ïã¨=¸Ç¨ Å
g∞^• [iˆQ ^Ò~°˚<åºÅ‰õΩ =ÚyOѨ٠LO_»^Œ∞.
=º=ã¨ú ã¨=¸ÅOQÍ =∂ˆ~^•HÍ ¢ã‘ÎÅÃÑ· Ç≤ÏOã¨, ^Ò~°˚#ºO
H˘#™êQÆ∞`«∂<Õ LOÏ~Ú. Hõ#∞Hõ–JѨʘ =~°‰õÄ W`«~°
áÈ~°ÏÖËq K≥Ü«∞º#=ã¨~°O ÖË^Œ<À, K«ÏìÖ’¡ ã¨O㨯~°}Å
H˘~°‰õΩ _ç=∂O_£ K≥Ü«∞º_»O =º~°÷=∞<À ÉèÏqOK«@=¸ ã¨Ô~·#k
HÍ^Œ∞. „Ѩu ã¨=∞㨺‰õÄ `«Hõ∆} Ѩiëê¯~åÅÔH· „Ѩܫ∞`«flO
™êyOKåeûO^Õ. "å˜`À ã¨=∞㨺Å∞ âßâ◊fi`«OQÍ f~°∞`åÜ«∞#fl
„Éèí=∞‰õΩ Ö’<≥·áÈ`Õ KåÅ∞ ¢ã‘ÎÅÃÑ· ^Ò~°˚<åºÅ‰õΩ ѨÙiQ˘ÖËÊ
ã¨O㨯 $uH˜ =ºuˆ~HõOQÍ J=QÍǨÏ##∞ "åºÑ≤Î K≥Ü«∂ºe. Jj¡Å
ã¨O㨯 $u x~À^è•xH˜ K«ÏìÅ#∞ _ç=∂O_£ K≥Ü«∂ºe. <Õ~°ã¨∞ÎʼnõΩ
Hõiî# tHõ∆Å`À ÉÏ@∞QÍ <Õ~° qKå~°} „Ѩ„H˜Ü«∞Ö’ Jqhu
x~À^è•xfl ‰õÄ_® HÀ~°∞`«∂ PO^Àà◊#Å∞ K≥Ü«∂ºeûO^Õ.
J`åºKå~åʼnõΩ QÆ∞Ô~·# ¢ã‘ÎÅ`À áÈbã¨∞, <åºÜ«∞, "≥·^Œº =º=ã¨÷Å∞
Q“~°=OQÍ, ÉÏ^茺`«QÍ =º=Ç≤ÏiOKÕ@∞ìQÍ XuÎ_ç K≥Ü«∂ºe.
W=hfl x~°O`«~°OQÍ ™êQÆ∞`«∂<Õ LO_®e. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq
=∞# J=QÍǨÏ<å Ѩikèx ÃÑOK«∞`å~Ú Hõ#∞Hõ, =∞#efl
Ãã<£û>ˇÿ*ò KÕã≤ P~ÀQƺHõ~°"≥∞ÿ# =∂#=ã¨O|O^è•Å`À ‰õÄ_ç#
ã¨=∂[ x~å‡}ÏxH˜ =∞#efl ѨÙiQ˘Å∞Ê`å~Ú Hõ#∞Hõ.
T

6. 6#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
QÆ`« =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ `≥ÅOQÍ} „áêO`« Ü«Ú=`«
=zÛ# `≥ÅOQÍ} "≥#H˜¯ áÈ~ÚO^Œ<Õ x~åâ◊`À ^•^•Ñ¨Ù
"≥~Úº=∞Ok K«xáÈÜ«∂~°∞. D =¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞
`≥ÅOQÍ} „Ѩ*ÏhHõO áÈbã¨∞Å ÖÏsî^≥|ƒÅ∞, ˜Ü«∞~ü Qͺãπ
`«∂ÏÅ∞ u#x ~ÀA ÖË^Œ∞. ZHõ¯_À XHõ ^ŒQÆæ~° `≥ÅOQÍ}
Ü«Ú=`« L^Œºq∞ã¨∂Î<Õ L#flk. ã¨QÆ@∞# „Ѩf Ô~O_»∞ ~ÀAʼnõΩ
XHõ~°∞ ~å¢+¨ì U~åÊ@∞ H˘~°‰õΩ |e^•#O KÕã¨∞‰õΩO@∂<Õ
L<åfl~°∞. =∂ ~å„+¨ìO =∂‰õΩ HÍ"åe, =∂ =#~°∞Å∞ =∂‰õΩ
HÍ"åe, =∂ L^ÀºQÍÅ∞ =∂‰õΩ HÍ"åe JO@∂ Hõ^Œ∞Å∞`«∂<Õ
L<åfl~°∞.
_çÃãO|~ü 10, 2009 <å˜ K«i„`Õ =∞m§ ѨÙ#~å=$`«
=∞=Ù`«∞#flk. <åÅ∞QÆ∞ ^ŒâßÉÏÌÅ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å áÈ~å@
Ѷ¨e`«OQÍ, D „Ѩ[Å „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ PHÍOHõ∆ J~Ú#
`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì U~åÊ@∞ HÀã¨O „Ѩ„H˜Ü«∞
"≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_»∞`«∞<åfl=∞x _çÃãO|~ü 9, 2009 # J~°ú~å„u
ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO „ѨHõ˜OzOk. JO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ _çÃãO|~ü7,
2009# <å˜ =ÚYº=∞O„u ~Àâ◊Ü«∞º QÍi <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’
[iy# JdÅѨHõ∆ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl
U~åÊ@∞ KÕÜ«∞O_ç, `≥ÅOQÍ} aÅ∞¡ÃÑ_ç`Õ JO^Œ~°O
ã¨=∞i÷™êÎO Jx K≥Ñ≤Ê# HÍO„ÔQãπ, `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O áêsìÅ∞
`≥ÅOQÍ} „ѨHõ@# `«~°∞"å`« `ÀHõ=Ú_çKå~Ú. _çÃãO|~ü
10, 2009 #∞O_ç `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞‰õΩ "Õ∞O =ºuˆ~HõO
JO@∂ `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O áêsì Jkè<Õ`« K«O„^ŒÉÏ|∞<åÜ«Ú_»∞,
PÜ«∞# J#∞K«~°=~°æ"≥∞ÿ# HÀ™êÎO„^èŒ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, HÍO„ÔQãπ
áêsìH˜ K≥Ok# HÀ™êÎO„^èŒ „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞, <åÜ«∞‰õΩÅ∞
Hõ$„u=∞ L^Œº=∞O ã¨$+≤ìOz ˆHO„^•xfl ÉÏ¡H±"≥∞~ÚÖò KÕã≤,
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ J_»∞¤‰õΩ<åfl~°∞. „Ѩ*Ï L^Œº=∞O
L"≥fi`«∞Î# H˘#™êQÆ∞`«∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P L^Œº=∂xfl
h~°∞Q͈~ÛO^Œ∞‰õΩ XHõ"≥·Ñ¨Ù x~°ƒO^èŒO, Ô~O_À"≥·Ñ¨Ù ã¨O㨯~°}Öˇ·#
JdÅѨHõ∆ ã¨=∂"ÕâßÅ U~åÊ@∞, N Hõ$+¨‚ Hõq∞© U~åÊ@∞
ÖÏO˜q `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å =ÚO^Œ∞ Ãјì D QÆ_çz#
=¸_»∞ ã¨O=`«û~åÅ∞ HÍÅO QÆ_»∞ѨىõΩ<åfl~°∞.
D L^Œº=∂xfl HÍO„ÔQãπ „ѨÉèí∞`«fiOÃÑ· Z‰õΩ¯Ãјì#
`≥ÅOQÍ} „Ѩ*ÏhHÍxH˜ D „áêO`« HÍO„ÔQãπ áêsì
„Ѩux^èŒ∞Å∞, „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞, Ü«¸Ñ‘U „ѨÉèí∞`«fiO
HõzÛ`«OQÍ `≥ÅOQÍ} Wã¨∞ÎOk, <Õ_À ˆ~áÈ `≥ÅOQÍ}
Wã¨∞ÎO^ŒO@∂ Wxfl ~ÀAÅ∂ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞
=∞ÉèíºÃÑÏì~°∞. Z@ìˆHʼnõΩ QÆ`« _çÃãO|~°∞ 28# ˆHO„^Œ
ǨϟOâßY =∞O„u x~°fiÇ≤ÏOz# JdŠѨHõ∆ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’
~å„+¨ìOÖ’x áêsìÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞ `≥Å∞ã¨∞ ‰õΩ<åfl~°∞. P
=∞~°∞Hõ∆}"Õ∞ áêsìÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞ |Ü«∞@‰õΩ K≥ѨʉõΩO_®,
<≥Å ~ÀAÖ’¡ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~åÊ@∞ q+¨Ü«∞"≥∞ÿ ˆHO„^ŒO
XHõ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „ѨHõ@# KÕã¨∞ÎO^Œx „ѨHõ˜OKå~°∞. <å˜
#∞O_ç `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞, HÍO„ÔQãπ „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞ WzÛ#
Ǩ g∞ „ѨHÍ~°O `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~åÊ@∞ J=Ù`«∞O^Œx
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞, L^Œº=∞ã¨OѶ¨∂Å∞, *ËUã‘Å∞, qq^èŒ
SHõºã¨OѶ¨∞@#Å∞ ÉèÏqã¨∂Î =ã¨∞Î<åfl~Ú. WOHÀ "≥·Ñ¨Ù x~°‚Ü«∞O
K≥|∞`å##fl ˆHO„^Œ=∞O„u +≤O_Õ q+¨Ü«∂xfl ã‘=∂O„^èŒ
g∞_çÜ«∂ L^ÕÌâ◊ѨÓ~°fiHõOQÍ<Õ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞
KÕã¨∞Î<åfl~°x, g∞iOHÍ Hõ^ŒÅ_»O ÖË^ÕO^Œx HÀ™êÎO„^èŒ
„Ѩ*τѨux^èŒ∞Å#∞ Hõ^Œ∞ѨÙ`«∞#flk. WO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ
QÆ`« 20 ~ÀAÅ∞QÍ HÀ™êÎO„^èŒ ZÅ„HÍìxH±, „Ñ≤Oò g∞_çÜ«∂
ã¨$+≤ìOz# `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ q+¨Ü«∞O 'WOuO`≥·
=@∞_çO`≥·— J#fl@∞¡ ã¨O„HÍOu <å˜H˜ áêsìʼnõΩ Jf`«OQÍ
HÀ™êÎO„^èŒ „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞ XHõ¯@Ü«∂º~°∞. QÆ`« Ô~O_»∞
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ áêsì Jkèëêª<åÅ∞ fã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∂xH˜
Hõ@∞ì|_ç LOÏ=∞x K≥Ñ≤Ê# HÍO„ÔQãπ, ˜._ç.Ñ≤. "≥·ZãπP~üã‘Ñ‘
„Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞ QÆ`« "å~°O ~ÀAÅ∞QÍ Ñ¨_»QÆqÑ≤Ê |∞ã¨
H˘_»∞`«∞<åfl~°∞. `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~åÊ@∞ KÕ¿ãÎ ^Õâ◊O "≥~Úº
=ÚHõ¯Å=Ù`«∞O^Œx, =∞`« HõÖ’¡ÖÏÅ∞ K≥ň~QÆ∞`åÜ«∞x,
h˜"åÏÖ’ ã‘=∂O„^茉õΩ J<åºÜ«∞O [~°∞QÆ∞`«∞O^Œx,
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÖ’ ã‘=∂O„^èŒ „Ѩ[Å rqHõ‰õΩ JÉèí„^Œ`«
U~°Ê_»∞`«∞O^Œx ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ QÀɡÖòû „ѨKå~°O
JO^Œ∞‰õΩ<åfl~°∞. Wk ѨÓiÎQÍ J"åã¨Î=O. D ^Œ∞„+¨ÊKå~åÅ`À
=∞~˘Hõ ™êi `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ J_»∞¤‰õΩ<Õ
„Ѩܫ∞`åflÅ∞ =Ú=∞‡~°O KÕâß~°∞. QÆ`« Ô~O_»∞#fl~°
HÀ™êÎO„^èŒÉèí∂™êfi=∞º,ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å
‰õΩ„@Å#∞SHõºOQÍ=ºuˆ~H˜^•ÌO
– z‰õΩ¯_»∞ „ѨÉèÏHõ~ü
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

7. 7 Ѷ≤„|=i, 2013
ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO `≥ÅOQÍ}ÃÑ· Z@∞=O˜
x~°‚Ü«∞O KÕã≤<å Hõ@∞ì|_ç LOÏ=∞#fl HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞‰õΩÅ∞,
„Ѩ*τѨux^èŒ∞Å∞ <Õ_»∞ ã‘=∂O„^茈H Hõ@∞ì|_ç LOÏO JO@∂
=∂@ =∂~åÛ~°∞. â◊`åÉÏÌÅ `«~°|_ç `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ D
„áêO`«OÖ’ ã≤÷~°Ñ¨_ç# Jxfl „áêO`åÅ „Ѩ[Å`À Hõeã≤
rqã¨∞Î<åfl~°∞. ã¨"≥∞ÿHͺO„^èŒ#∞ ã¨~°fiO ^ÀK«∞‰õΩ#fl "≥·.Zãπ.[QÆ<£
X"≥·ã‘ ™È^Œ~°∞Å∞ Ѩxfl# ‰õΩ„@#∞ KèÕkOz# `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞
Z@∞=O˜ ÉèÏ"À„^ÕHÍʼnõΩ QÆ∞i HÍx q+¨Ü«∞O
x~°∂Ñ≤`«"≥∞ÿOk. J~Ú<å, <å_»∞ XHõ =∂@, <Õ_»∞ XHõ
=∂@, <å_»∞ XHõ f~°∞, <Õ_»∞ XHõ f~°∞...D áêsìÅ „Ѩ*Ï
„Ѩux^èŒ∞ňH K≥e¡Ok.
_çÃãO|~°∞ 28 <å˜ JdÅѨHõ∆ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ `≥Å∞QÆ∞^Õâ◊O
áêsì `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞‰õΩ Hõ@∞ì|_ç L<åfl=∞x
K≥|∞`«∂, 2008# „Ѩ}Éò =ÚYs˚ Hõq∞©H˜ ã¨=∞iÊOz#
x~°‚Ü«∂xH˜ |^Œ∞ÌÖˇ· L<åfl=∞x K≥Ñ≤ÊOk. HÍO„ÔQãπ áêsì
Ô~O_À Jaè„áêÜ«∂xH˜ `å=Ù ÖˉõΩO_® `≥ÅOQÍ} „áêO`«
HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞‰õΩÅ∞, =∂r ã‘ÊHõ~°∞ ã¨∞ˆ~+π Ô~_ç¤ K≥Ñ≤Ê#
'`≥ÅOQÍ}‰õΩ Hõ@∞ì|_ç L<åfl=∞x q+¨Ü«∂xfl ˆHO„^Œ ǨϟO
=∞O„u „^èŒ∞gHõiã¨∂Î ã¨∞ˆ~+πÔ~_ç¤ QÍi Jaè„áêÜ«∞"Õ∞ HÍO„ÔQãπ
áêsì Jaè„áêÜ«∞OQÍ K≥áêÊ~°∞. „ѨuѨHõ∆ c*ËÑ‘ <å˜ #∞O_ç
<Õ˜ =~°‰õΩ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ HÀ~°∞‰õΩO@∂ aÅ∞¡
ÃÑ@ìO_ç, ã¨Ç¨ÏHõi™êÎ=∞x K≥|∞`«∂<Õ L<åfl~°∞. D
ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ‰õÄ_® J^Õ q+¨Ü«∞O K≥áêÊ~°∞. "≥·ZãπP~üã‘Ñ‘
ÖÏO˜ áêsì ˆHO„^ŒO Z@∞=O˜ x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩ<åfl Hõ@∞ì|_ç
LOÏ=∞x K≥áêÊ~°∞. WHõ ˆHO„^Œ„ѨÉèí∞`åfixH˜ ~å„+¨ìOÖ’x
áêsìÅ g∞^Œ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìU~åÊ@#∞ <≥˜ì"Õã≤ HÍÅO
QÆ_ç¿Ñ J=HÍâ◊O ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ
Jx"å~°ºOQÍ ˆHO„^Œ„ѨÉèí∞`«fiO `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞
q+¨Ü«∂xfl Ѩi+¨¯iOKåeû =ã¨∞Î#flk.
D `«~°∞}OÖ’ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ PHÍOHõ∆ J~Ú# `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞
~å*ϺOQÆOÖ’x =¸_À JkèHõ~°} „ѨHÍ~°O Ö’H±ã¨ÉèíÖ’
aÅ∞¡ ÃÑÏìeûO^Õ. J@∞"≥·Ñ¨Ù HÍO„ÔQãπ „ѨÉèí∞`«fiO x~°‚Ü«∞O
fã¨∞‰õΩO@∞O^Œx J#∞HÀÖËO. HÍ~°}O D HÍO„ÔQãπ áêsìH˜
ã¨∞n~°… HÍÅO `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞ "≥∂ã¨O KÕã≤# K«i„`«
LOk. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞ <≥`«∞Î>Ë~°∞Ö’¡ =ÚOz HÀ™êÎO„^èŒ
Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ =O`«áê_ç `≥ÅOQÍ}
=#~°∞Å#∞ ã¨HõÅO "åiH˜ ^ÀzÃјì# K«i„`« LOk. Hõ#∞Hõ<Õ
HÍO„ÔQãπ áêsìx #=∞‡ÖËO. _çÃãO|~°∞ 9, 2009 J~°ú~å„u
~å„+¨ìO U~åÊ@∞ „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ „ѨHõ˜Oz, P =∞~°∞<å_Õ
áê~°¡"≥∞OòÖ’ ‰õÄ_® `«=∞ „ѨHõ@##∞ ã¨=∞i÷OK«∞H˘x,
ˆH=ÅO 13 ~ÀAÖ’¡ _çÃãO|~ü 23# HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ `«ÖÁyæ `≥ÅOQÍ} ~å„ëêìxfl U~åÊ@∞
KÕÜ«∞‰õΩO_® "≥~Úº=∞Ok Kå=Ù‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ# „ѨHõ@##∞
q_»∞^ŒÅ KÕã≤# D ˆHO„^Œ„ѨÉèí∞`åfixfl #=∞‡ÖËO. "åã¨Î=OQÍ
„ѨѨOK«K«i„`«Ö’<Õ PÜ«∂ ^ÕâßÅ „Ѩ*τѨux^èŒ∞Å ã¨ÉèíÅÖ’
WzÛ# "åQÍÌ<åxfl =∞m§ "åѨã¨∞ fã¨∞‰õΩ#fl K«i„`« ˆH=ÅO
ÉèÏ~°`« „ѨÉèí∞`åfixH˜, JO^Œ∞Ö’ HÍO„ÔQãπ <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’
L#fl Ü«¸Ñ‘U „ѨÉèí∞`åfixˆH K≥e¡Ok. D „ѨHõ@#`À
`≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ ÉèÏ~°`« ~å*ϺOQÆO g∞^Œ L#fl qâßfiã¨O,
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ „ѨÉèí∞`åfiÅx K≥ѨÊ|_»∞`«∞#fl „ѨÉèí∞`åfiÅÃÑ·
L#fl #=∞‡HõO ѨÓiÎQÍ K≥iyáÈ~ÚOk. D „ѨÉèí∞`åfiÅ∞
ZO`«QÍ Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å Hõ#∞ã¨#flÖ’¡ #_»∞™êÎÜ≥∂
=∞iO`« #QÆflOQÍ _çÃãO|~ü 23 <å˜ „ѨHõ@#`À
`Õ@`≥Å¡"≥∞ÿOk.
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞‰õΩ J_»¤O Ѩ_»∞`«∞#fl HÀ™êÎO„^èŒ
„Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞ʼnõΩ JHõ¯_ç „Ñ¨[Å „ѨÜ≥∂[#O J=ã¨~°O
ÖË^Œ∞. JHõ¯_ç „Ñ¨[Å Jaè=$kú J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ˆH=ÅO
`≥ÅOQÍ} „áêO`« =#~°∞Å∞, `≥ÅOQÍ} „áêO`« ã¨HõÅ
ã¨OѨ^Œ ^ÀK«∞H˘x ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÖ’ qÖÏ™êÅ`À
QÆ_»Ñ¨_»"Õ∞ gi UÔH·Hõ ÅHõ∆ ºO. D ÅH∆ͺxH˜ J_»∞¤ =ã¨∞Î#fl
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ J_»∞¤‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ 'HÀ™êÎO„^èŒ
„Ѩ[Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ<Õ =Úã¨∞QÆ∞— `«yeOKå~°∞. D
„Ѩ*τѨux^èŒ∞ÅÖ’ 90 âß`«O HÀ™êÎO„^茉õΩ K≥Ok#
Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ÖË. giH˜ Ѩ~ÀHõ∆OQÍ <åÜ«∞Hõ`«fiO
=Ç≤Ïã¨∞Î#flk "≥·.Zãπ.~å[âıY~°Ô~_ç¤ P`«‡ J~Ú# ÔH.q.Ñ≤.
~å=∞K«O„^•~å=Ù. W`«#∞ QÆ`« `˘q∞‡k ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ
"≥·.Zãπ. ~å[âıY~° Ô~_ç¤ áêÅ#Ö’, ~Àâ◊Ü«∞º áêÅ#Ö’#∂
`≥ÅOQÍ} „áêO`« =#~°∞Å#∞ HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ, ^ÕjÜ«∞ |_® ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ
^ÀzÃјì `«# "åÏ#∞ `å#∞ á⁄Ok# "å_»∞. <å˜ #∞O_ç
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ ‰õΩ J_»∞¤Ñ¨_»∞`«∂ ˆHO„^ŒOÖ’
ÖÏc~ÚOQ∑ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.<Õ_»∞ ‰õÄ_® D HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ Ѩ~ÀHõ∆OQÍ <åÜ«∞Hõ`«fiO =Ç≤Ïã¨∞Î<åfl~°∞.
"åã¨Î=OQÍ <å˜ "≥·.Zãπ Jqhu áêÅ# g∞^Œ ã¨=∞„QÆ
xëêÊH˜∆Hõ qKå~°} H˘#™êy`Õ <Õ˜H˜ D ~å=∞K«O„^Œ~å=Ù

8. 8#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
*ˇ·Å∞Ö’ TK«Å∞ ÖˇHõ¯ÃÑÏìeûO^Õ. HÍh, ˆHO„^Œ =∞O„`«∞Å
^ŒQÆæ~° `«#‰õΩ#fl „Ѩu+¨ì`À qKå~°} #∞O_ç
`«Ñ≤ÊOK«∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. W`«#∞ [@∞ì Hõ_»∞`«∞#fl HÀ™êÎO„^èŒ
„Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞ÅO^Œ~°∞ `≥ÅOQÍ} „áêO`« =#~°∞Å#∞
^ÀK«∞‰õΩ#fl"åˆ~. `≥ÅOQÍ} „áêO`« =#~°∞Å ^ÀÑ≤_ôÖ’ gi^Õ
J„QÆÉèÏQÆO. g~°∞ JkèHÍ~°, „ѨuѨHõ∆O J<Õ `Õ_® ÖˉõΩO_®
qq^èŒ áêsìÅ <åÜ«∞‰õΩÅ =Úã¨∞QÆ∞Ö’¡ L<åfl~°∞. giH˜
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxH˜ K≥Ok# `≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï
=ºuˆ~‰õΩÖˇ·# QÆ∂O_®Å∞, #QÆ~° „Ѩ[Å ~°HõÎ=∂O™êÅ∞ Ñ‘eÛ#
"åÔ~·# ^•#O <åˆQO^Œ~ü, =ÚMË+π ÖÏO˜ =∞O„`«∞Å∞ JO_»QÍ
L<åfl~°∞. giH˜ H˘`«ÎQÍ =zÛ KÕi# "åiÖ’ X"≥·ã‘ ™È^Œ~°∞Å∞
L<åfl~°∞. D HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ
`˘`«∞ÎÖˇ·# giH˜ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å „ѨÜ≥∂[#O, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
PHÍOHõ∆ Ѩ@ì^Œ∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÖ’x Ç≤ÏO^Œ∂ –
=Úã≤¡O „Ѩ[Å∞ O„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å ^ÀÑ≤_çH˜
ZO`«QÍ QÆ∞Ô~·<å giH˜ p=∞ ‰õΩ˜ì#@¡~Ú<å LO_»^Œ∞. ˆH=ÅO
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxfl, `≥ÅOQÍ} „áêO`åxfl ^ÀK«∞‰õΩO@∞#fl
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ JO_»QÍ xÅ|_ç`Õ JO^Œ∞Ö’ `«=∞ "åÏ
`å=Ú ^ŒH˜¯OK«∞ HÀ=K«∞Û#<Õ UÔH·Hõ ÅHõ∆ ºO`À ~ÀAHÀ=∂@
=∂Ï¡_»∞`«∂, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~° „Ѩ[Å ÉèÏ"åÅ∞ ‰õÄ_®
Ѩ˜ìOK«∞HÀ"åÅx =∂Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞.
"åã¨Î=OQÍ ã¨"≥∞ÿHõº PO„^茄Ѩ^Õâò U~°Ê_ç#Ѩʘ #∞O_ç
HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å ^ÀÑ≤_ç =Å#
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~° „Ѩ[Å∞ ã¨~°fiã¨fiO HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. gi
rq`åÅ∞ zè„^Œ"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú. D ~ÀA ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
#QÆ~°OÖ’ "å~°∞ ã¨$+≤ìOz# q^èŒfiOã¨O =Å¡ rqHõ ÖËx Ѩiã≤÷u
U~°Ê_çOk. D #QÆ~°OÖ’x `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å „ѨQÍ_è» PHÍOHõ∆
`≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ J<Õk XHõ Kåi„`«Hõ "åã¨Î=O.
D =∞O„`«∞e^ŒÌ~°∂ ˆH=ÅO HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ =O`« áê_»∞`«∂ `≥ÅOQÍ} „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
PHÍOHõ∆ <≥~°"Õˆ~ ~ÀA# ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ J_»∞¤HÀ=_»O `«Ñ¨Ê
=∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞. gix =ºuˆ~H˜ã¨∂Î, giH˜ JO_»QÍ L#fl
HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å#∞ =ºuˆ~H˜ã¨∂Î
=∞ǨÏ`«Î~° L^Œº=∞O |Ü«∞Å∞^Õ~åe. `≥ÅOQÍ} „áêO`«OÖ’x
ã¨HõÅ „Ѩ[Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÖ’x
`≥ÅOQÍ} Éèí∂q∞ Ѩل`«∞Å =∞<ÀÉèÏ"åÅ∞ ˆH=ÅO ~å„+¨ì
U~åÊ@∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ HÍ^Œ∞. <Õ_»∞ „Ѩ[ÅO^Œ~°∞ L=∞‡_çQÍ
~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ HÍOH˜∆ã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÖ’
ˆH=ÅO "Õà◊§ g∞^Œ ÖˇHõ¯ÃÑ>Ëì #Å∞QÆ∞~°∞ „Ѩ*Ï „Ѩux^èŒ∞Å∞
=∂„`«"Õ∞ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ _˘OHõu~°∞QÆ∞_»∞ ÖÏQÍ
J_»∞¤‰õΩ<Õ „Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
_çÃãO|~ü 10, 2009 #∞O_ç JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ H˘#™êy#
L^Œº=∂<Õfl `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ H˘#™êyOz LO>Ë ˆHO„^Œ
„ѨÉèí∞`«fiO <å_Õ Jx"å~°ºOQÍ P `«~°∞"å`« ~åÉ’ÜÕ∞ Ö’H±ã¨Éèí
j`åHÍÅ ã¨=∂"ÕâßÖ’¡ aÅ∞¡ Ãјì LO_Õk. HÍh, L^Œº=∞O
H˘#™êQÆHõ áÈ=_»O =Å¡ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO "≥∂ã¨O KÕã≤Ok,
`≥ÅOQÍ} „áêO`« "≥~Úº =∞Ok Ü«Ú=`« Kå=Ù‰õΩ „Ѩ`«ºHõ∆
HÍ~°}O HÍQÍ, Ѩ~ÀHõ∆OQÍ HÀ™êÎO„^èŒ Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç
^•~°∞Å∞ HÍ~°}=∞Ü«∂º~°∞. =∞m§ <Õ_»∞ H©ÅHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
áêsìÅHõf`«OQÍ XHõ¯@=Ù`«∂ _çÃãO|~ü 28 <å_»∞ `«=∞
<åÜ«∞Hõ`«fiO JdÅѨHõ∆ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ K≥Ñ≤Ê# Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ,
~å`«Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ WzÛ# „Ѩ`«∞ʼnõΩ qÅ∞"Õ ÖË^ŒO@∂ `«=∞
Ô~O_»∞ <åÅ∞HõÅ ^èÀ~°}˜x „Ѩ^Œi≈ã¨∞Î<åfl~°∞. J^Õ q^èŒOQÍ
"åi =∂@Å#∞ YO_çOK«‰õΩO_® <å_»∞ K≥Ñ≤Ê#
Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ, WzÛ# „Ѩ`«∞ňH Hõ@∞ì|_ç L<åfl=∞O@∂
P áêsìÅ <åÜ«∞Hõ`«fiO „ѨHõ˜OK«_»O ÖË^Œ∞. D HÀ™êÎO„^èŒ
<åÜ«∞‰õΩÖË <å_»∞ _çÃãO|~°∞ 7,2009 # [iy# JdÅ
ѨHõ∆ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ K≥Ñ≤Ê# Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ aè#flOQÍ
_çÃãO|~ü 10 <å_»∞ Ü«¸ @~üfl fã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. =∞m§ J^Õ
~°Hõ"≥∞ÿ# Ü«¸ @~üfl fã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O LO^ŒO@∂ H˜Ok
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ „ѨHõ˜ã¨∞ÎO>Ë, J„QÆ<åÜ«∞Hõ`«fiO UO KÕã¨∞Î#fl@∞¡?
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ =º=ã¨÷Ö’ „Ѩ[ʼnõΩ K≥Ñ≤Ê# Jaè„áêÜ«∂ʼnõΩ,
WzÛ# ÉÏã¨Å‰õΩ qÅ∞"Õ ÖË#@∞¡ „ѨHõ˜ã¨∞Î#fl D ~å[H©Ü«∞
áêsìÅ <åÜ«∞Hõ`«fiO "≥·Yix K«∂ã¨∞ÎO>Ë „Ѩ[ʼnõΩ "≥QÆ@∞
ѨÙ_»∞`«∞#flk. gi "≥·Yi ZÖÏ L<åfl, D™êi `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[Å∞ ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO g∞^Œ f„="≥∞ÿ# XuÎ_ç fã¨∞‰õΩ
~å"åeûO^Õ.
<å_»∞ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ „Ѩ„H˜Ü«∞ „ѨHõ˜Oz#
`«~°∞"å`« J_»∞¤‰õΩ<åfl~°∞. <Õ_»∞ „ѨHõ˜OK«Hõ =ÚO^Õ XHõ J_»∞QÆ∞
=ÚO^Œ∞‰õΩ "Õã≤ ~å„+¨ì U~åÊ@∞#∞ J_»∞¤‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ
~år<å=∂Å ¿Ñ~°∞`À ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`åfixfl ÉÏ¡H±"≥∞~ÚÖò
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ™ê=∂lHõ `≥ÅOQÍ} ¿Ñ~°∞`À 2009 Ö’ ZxflHõÅ
|iÖ’H˜ ky# z~°Orq <Õ_»∞ ˆHO„^Œ„ѨÉèí∞`«fi x~°‚Ü«∂xH˜
Hõ@∞ì|_ç LOÏ=∞x „ѨHõ˜OK«QÍ PÜ«∞# =~åæxH˜ K≥Ok#
~å„+¨ì =∞O„u, `≥ÅOQÍ} „áêO`« =#~°∞Å ^ÀÑ≤_ç^•~°∞_»∞
QÆOÏ Nx"åã¨~å=Ù z~°Orq x~°‚Ü«∂xH˜ aè#flOQÍ,

9. 9 Ѷ≤„|=i, 2013
T
`≥ÅOQÍ} „ѨHõ˜¿ãÎ ~år<å=∂ KÕ™êÎ=∞x ɡkiã¨∞Î<åfl~°∞.
_çÃãO|~ü 10, 2009 <å_»∞ ÅQÆ_»áê˜ ~å[QÀáêÖò
áÈ+≤Oz# áê„`«#∞ <Õ_»∞ Nx"åã¨~å=Ù áÈ+≤ã¨∞Î<åfl~°∞.
™êfi`«O„`åº#O`«~°O ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ U~°Ê_ç# ~å„ëêìÅhfl P
„áêO`åÖ’¡x ~å[H©Ü«∞ áêsìÅ Jaè„áêÜ«∂Å "Õ∞~°ˆH
U~°Ê_»ÖË^Œ∞. J^Õ q^èŒOQÍ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~åÊ@∞
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ ‰õÄ_® PÜ«∂ áêsìÅ Jaè„áêÜ«∂Å∞ J=ã¨~°"Õ∞
ÖË^Œ∞. q+¨Ü«∞=∞O`å `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ aÅ∞¡#∞
Ö’H±ã¨ÉèíÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑ_ç`Õ Jxfl aÅ∞¡ÖÏ¡ˆQ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì
U~åÊ@∞ aÅ∞¡ ‰õÄ_® P"≥∂^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞Ok. Ü«¸Ñ‘U
„ѨÉèí∞`åfixH˜ L#fl |ÅO, „ѨuѨHõ∆ c*ËÑ‘ áêsìH˜ L#fl
|ÅO, W©=ÖË |Ǩï[# ã¨=∂*ò áêsì ã¨OѨÓ~°‚OQÍ
aÅ∞¡‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞ `≥Å∞Ѩ٠`å=∞O@∂ „ѨHõ˜Oz# q+¨Ü«∂Åhfl
‰õÄ_® ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞‰õΩO>Ë `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞
aÅ∞¡ J^Œ∞ƒù`«OQÍ Ö’H±ã¨ÉèíÖ’ <≥QÆ∞æ`«∞Ok. ˆH=ÅO D
q+¨Ü«∂xfl =∂„`«"Õ∞ ˆHO„^Œ„ѨÉèí∞`«fiO ѨiQÆ}#Ö’H˜ fã¨∞H˘x
~å„+¨ì U~åÊ@∞ aÅ∞¡#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕ~ÚOz ~åÉ’ÜÕ∞ j`åHÍÅ
ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ „Ѩ"Õâ◊ÃÑÏìe. D _ç=∂O_»∞`À<Õ `≥ÅOQÍ}
„áêO`«OÖ’x ã¨HõÅ *ËUã‘Å∞, L^Œº=∞ ã¨OѶ¨∂Å∞,
SHõºã¨OѶ¨∞@#Å∞, ã¨|ƒO_» ‰õΩÖÏÅ „Ѩ[Å∞ ~å[H©Ü«∞
áêsìʼnõΩ Jf`«OQÍ L^Œº=∞ L^èŒ$ux ÃÑOKåe.
QÆ`«OÖ’ ã¨Ç¨ Ü«∞ x~åHõ~°}, ã¨HõÅ [#∞Å ã¨"≥∞‡,
q∞eÜ«∞<£ =∂~üÛ, ™êQÆ~°Ç¨ ~°O ÖÏO˜ L^Œº=∞ HÍ~°º„Hõ=∂Ö’¡
[iy# Ö’@∞áê@¡#∞ ã¨ik^Œ∞̉õΩO@∂ `≥ÅOQÍ}
~å„+¨ìU~åÊ@∞ aÅ∞¡#∞ j`åHÍÅ áê~°¡"≥∞O@∞ ã¨=∂"ÕâßÖ’¡
ÃÑÏìÅ<Õ UÔH·Hõ L=∞‡_ç _ç=∂O_£QÍ ã¨HõÅ â◊‰õΩÎÅ∞ UHõO
HÍ"åe. UHõ"≥∞ÿ# D â◊‰õΩÎÅ∞ ÃÑ· _ç=∂O_£`À _çÃãO|~ü 9,
2009 <å˜ áÈ~åÏxfl H˘#™êyOKåe. ZѨʘ ÖψQ
nHõ∆Å∞, „Ѩu[˝Å∞, „ѨHõ@#Å∞, ã¨ÉèíÖÏ¡O˜ HÍ~°º„Hõ=∂Å
^•fi~å ˆHO„^Œ„ѨÉèí∞`«fiO "≥∞_»Å∞ =OK«ÖËO. <å_»∞ ky=zÛ#>Ë¡,
<Õ_»∞ `≥ÅOQÍ} qâßńѨ[Å qã¨$Î`« SHõº áÈ~åÏxfl
L^èŒ$`«O KÕ¿ãÎ ˆHO„^ŒO Jx"å~°ºOQÍ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’
`≥ÅOQÍ} aÅ∞¡#∞ ÃÑ_»∞`«∞Ok. J^Õ `≥ÅOQÍ} J=∞~°∞Å
ã¨fiѨflO...^•xfl ™êkèOK«_»"Õ∞ `≥ÅOQÍ} Éèí∂q∞Ѩل`«∞Å∞QÍ
=∞# Hõ~°Î=ºO. J@∞"≥·Ñ¨Ù â◊+¨aè+¨Å‰õΩ `å=Ù ÖˉõΩO_®
UHõ=∞=Ù^•O. áÈ~å@ L^èŒ$ux ÃÑOK«∞^•O. `≥ÅOQÍ}#∞
™êkèOKÕ "≥·Ñ¨Ù Hõ^Œ∞Å∞^•O.
áê@‰õΩáê^•aè=O^Œ#O
–`À@Ѩe¡ Éèí∂=∞#fl
áê@‰õΩ áê^•aè=O^Œ#O
ѨÖË¡ `«e¡H˜ áê^•aè=O^Œ#O
Hõà◊ʼnõΩ áê^•aè=O^Œ#O
Hõ#fl `«e¡H˜ áê^•aè=O^Œ#O
K«~°}O–1
xO_»∞ ѨÙ#flq∞<å_»∞ ѨO_»∞"≥<≥flÅÖÏQÆ
*ÏÅ∞"åiO^Œ=∞‡áê@ –*Ï#Ѩ^Œ=∞~ÚºOk áê@
Hõ+¨¬rq K≥=∞@ K«∞Hõ¯Å∞ Ѩ^Œ∞<≥H˜¯
ѨšqOzO^Œ=∞‡áê@ –„áê}Ѩ^Œ=∞~ÚºOk áê@
QÆ∞O_≥ Q˘O`«∞Hõ #∞O_ç ã¨∞_»∞Å∞ uiy uiy
<å <åÅ∞HõÃÑ· "åeáê@–<å„áê} =∞~ÚºOk áê@
IIáê@‰õΩ áê^•aèII
K«~°}O–2
Ѩã≤áêÅ |∞QÆæʼnõΩ J=∞‡ J#∞~åQÆ"≥∞ÿ
ÖÏe áê_çO^Œ=∞‡ áê@–*’Å H˘˜ìO^Œ=∞‡ áê@
ÃÑo¡‰õÄ`«∞~°∞ WO˜ QÆ_»Ñ¨ ^•@∞`«∞O>Ë
JѨÊyO`«~ÚºOk áê@–Pk ^ŒOѨ`«∞Å *Ëã≤Ok áê@
*Ïu [#∞Å ™êO„Ѩ^•Ü«∂Å ™ê~°"≥∞ÿ
™êyáÈ`«∞O^Œ=∞‡ áê@ Z#fl˜H˜ PyáÈ#O@∞Ok áê@
IIáê@‰õΩ áê^•aèII
K«~°}O–3
J}z"Õ`«‰õΩ Z^Œ∞~°∞ uiy #_»==∞O@∞
ZÅ∞ÔQuÎ Kå˜Ok áê@–„Ѩ[Å UHõO *Ëã≤Ok áê@
^ŒO_»∞ QƘìO^Œ=∞‡ áê@–^ŒO_À~° ^Œ~°∞=Ü≥∞º áê@
áêÑ≤+≤ì ^˘~°QÍà◊√¡ áê@ÃÑ· ѨQÆ|_ç`≥
Z^Œ∞~˘_ç¤ xeã≤Ok áê@–Z„~°HõÅ∞=Öˇ· ѨÓã≤Ok áê@
IIáê@‰õΩ áê^•aèII
K«~°}O–4
Hõq =∞#ã¨∞Ö’ "≥∞ke HõÅ=Ú Ñ¨Ù~°∞_»∞"À¿ãÎ
HÍOu ˆ~Y~ÚºOk áê@–YO_®efl ^•˜Ok áê@
ÉèÏ+¨ U^≥·#QÍx ÉèÏ"åefl XeH˜ã¨∂Î
ǨÏ$^ŒÜ«∂efl HõkeOKÕ áê@–TÑ≤Ô~· xezOk áê@
L^Œº=∂ňH Ü«Ú^Œú q^ŒºÖˇ<Àfl <Õˆ~Ê
PÜ«Ú^èŒO J~ÚºOk áê@–„Ѩ[ŠѨH∆Í# xezOk áê@
IIáê@‰õΩ áê^•aèII
T
™êÇ≤Ï`«ºO
áê@

10. 10#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’[iyOk"≥∞QÍJaè=$kúHÍ^Œ∞–=∞Ǩ q^èŒfiOã¨O
–N^èŒ~ü~å=Ù ^ÕâòáêO_Õ
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO
_çÃãO|~°∞ 28, 2012# ˆHO„^Œ ǨϟO=∞O„u +≤O_Õ
x~°fiÇ≤ÏOz# JdÅѨHõ∆ ã¨=∂"Õâ◊O J#O`«~°O <≥Å ~ÀAÅÖ’
ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ÃÑ· `«# x~°‚Ü«∞O
„ѨHõ˜ã¨∞ÎO^Œx PÜ«∞# qÖËY~°∞Å ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ "≥Å¡_çOKå~°∞.
QÆ`«H˘xfl ~ÀAÅ∞QÍ _èçb¡Ö’ HÍO„ÔQãπ Jkèëêì#O "åÖò~°∂O
g∞˜OQÆ∞Å∞, HÀ~ü Hõq∞© K«~°ÛÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ«∞x, `≥ÅOQÍ}
ã¨=∞㨺 Ѩiëê¯~åxH˜ ~°Hõ~°HÍÅ „Ѩ`åº=∂flÜ«∂Å#∞, JO^Œ∞Ö’
=ÚYºOQÍ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ Éèíq+¨º`«∞Î H©ÅHõOQÍ =∂iO^Œx
WÏ¡O˜ "å~°ÎÅ∞. ™ê~åOâ◊O K≥ѨCHÀ"åÅO>Ë `≥ÅOQÍ}
U~åÊ@∞‰õΩ ˆHO„^ŒO x~°‚~ÚOzO^Œx J~Ú`Õ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£x
ˆHO„^Œáêe`« „áêO`«OQÍ „ѨHõ˜Oz Ô~O_»∞ ~å„ëêìʼnõΩ L=∞‡_ç
~å[^è•xQÍ KÕÜ«∞_»O ÖË^• ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£x "≥Ú`«ÎO Ü«Ú˜QÍ<Õ
LOKÕã≤ Ô~O_»∞ ~å„ëêìʼnõΩ Ô~O_»∞ ~å[^è•#∞Å∞ ZOÑ≤Hõ
K≥Ü«∞º_»=∂! D ~°Hõ"≥∞ÿ# „Ѩ`åº=∂flÜ«∂Å∞ ˆHO„^ŒO
Ѩijeã¨∞Î#fl^Œ#fl "å~°ÎÅ∞ =ã¨∞Î<åfl~Ú. _èçb¡Ö’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl
^•x`À ã¨O|O^èŒO ÖˉõΩO_® _çÃãO|~°∞ 9 „ѨHõ@# J#O`«~°O
`«ÖˇuÎ# Ѩi}Ï=∂Å J#∞Éèí=O`À +≤O_Õ#∞ ÖË^• HÍO„ÔQãπ#∞
Ju qâßfiã¨O`À #=∞‡‰õΩO_® `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞‰õΩ ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#
~À_£=∂ºÑπ „ѨHõ˜Oz `≥ÅOQÍ} aÅ∞¡ áê~°¡"≥∞O@∞Ö’ P"≥∂^ŒO
á⁄O^Õ=~°‰õÄ L^Œº=∞ ÉÏ@#∞ =kÖËk ÖË^Œx `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞
„âı}∞Å∞ `«=∞ `«=∞ HÍ~åºK«~°}Ö’ =ÚxyáÈ~Ú<å~Ú. D
H©ÅHõ ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ `≥ÅOQÍ} =∞O„`«∞Å∞ „H˜Ü«∂jÅHõ áê„`«
áÈ+≤OKåÅx "åi g∞^Œ XuÎ_ç ÃÑOKÕO^Œ∞‰õΩ *ˇZã≤ =∞O„`«∞Å
xÜ≥∂[Hõ=~°æOÖ’ x~°ã¨#Å∞, ~åºbÅ∞, ^èŒ~åflÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKåÅx
Ñ≤Å∞ѨÙxzÛOk. WѨʘˆH `≥ÅOQÍ} =∞O„`«∞ÅO^Œi xÜ≥∂[Hõ
=~åæÅÖ’ ÃÑ^ŒÌ Z`«∞Î# x~°ã¨# „Ѩ^Œ~°≈#Å∞, ~åºbÅ∞ [iy<å~Ú.
[#=i 27 #∞O_ç 36 QÆO@Å ã¨=∞~°nHõ∆‰õΩ ‰õÄ_® *ˇZã≤
Ñ≤Å∞ѨÙxzÛOk.
Wk W@∞¡O_»QÍ _èçb¡ #∞O_ç =ã¨∞Î#fl "å~°ÎʼnõΩ ɡOÉËÖˇuÎ
áÈ`«∞#fl HÀ™êÎO„^èŒ "åºáê~° ~å[H©Ü«∞ =~åæÅ∞ kOѨÙ_»∞ Hõà‹¡O
Pâ◊`À ^Œ∞+¨ì Ѩ<åflQÍʼnõΩ, ‰õΩ„@ʼnõΩ áêÅÊ_»∞`«∞<åfl~°∞.
`≥ÅOQÍ}ÃÑ· q+¨O z=Ú‡`«∂ „ѨHõ@#Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
_çÃãO|~°∞ 28 JdŠѨHõ∆OÖ’ U XHõ¯ ~å[H©Ü«∞ áêsì ‰õÄ_®
`≥ÅOQÍ}‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ Jaè„áêÜ«∞O "≥Å¡_çOK«ÖË^Œ∞. WѨC_»∞
=∂„`«O Jxfl áêsìÅ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ `«=∞ áêsìÅ q^è•<åʼnõΩ
aè#flOQÍ „ѨHõ@#Å∞ QÆ∞Ñ≤Êã¨∞Î<åfl~°∞. |Ǩïâß P áêsìÅ Jkè
<åÜ«∞Hõ`«fiO „áÈ^ŒƒùÅO, „áÈ`åûǨÏO L<åflÜ«∞x J#∞HÀ=K«∞Û.
`≥ÅOQÍ} ^ŒQÆæ~°H˜ =KÕÛã¨iH˜ áêsì ÉèË^•Å∞,™ê÷~¸ ÉèË^•Å∞
=∞iÛáÈ~Ú XHõ¯>ˇÿáÈ=_»O QÆ`«OÖ’ =∞#O K«∞âßO WѨÙ_»∞
J^Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ KÕ¿ãÎ ~å„ëêìxfl Jyfl
QÆ∞O_»OQÍ =∂~°∞™êÎ=∞x „ѨHõ˜™êÎ_»∞ XHõ <åÜ«∞‰õΩ_»∞.
`≥ÅOQÍ} WzÛ<å ÃÇ·Ï„^ŒÉÏ^£x ˆHO„^Œáêe`« „áêO`«OQÍ
„ѨHõ˜Oz L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ =∂~åÛÅx =∞~˘Hõ_»∞ q+¨O
Hõ‰õΩ¯`å_»∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞ q∞#ǨÏ~ÚOz `≥ÅOQÍ}#∞ W¿ãÎ
`«=∞ˆHq∞ JÉèíºO`«~°O LO_»^Œx =∞~ÀHÍÜ«∞# `«# ^ÀÑ≤_ô
`«`åfixfl "≥à◊¡QƉõΩ¯`å_»∞. giH˜ `À_»∞ `≥ÅOQÍ} ^ŒàÏ~°∞Å∞
H˘O^Œ~°∞ ã‘@¡HÀã¨O. HÍO„ωõΩìÅ HÀã¨O `«=∞ JѨiq∞`«"≥∞ÿ#
™êfiq∞ ÉèíH˜Îx „Ѩ^Œi≈™êÎ~°∞. `≥ÅOQÍ} =^Œ∞Ì Jaè=$^Õú KåÅ∞
Jx XHõ_»∞. ÃÇ·Ï^Œ~°ÉÏ^£x ˆHO„^Œáêe`« „áêO`«O K≥Ü«∂ºÅx
„ѨHõ˜Oz, Jk `«# Ѩ^ŒqˆH Zã¨~°∞ ÃÑ>Ëì „Ñ¨uáê^Œ# Jx
`≥Å∞ûH˘x <åeHõ Hõ~°∞ÛH˘x, "≥Ú`«ÎO „ˆQ@~ü ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
„áêO`åxfl ~å¢+¨ìOQÍ „ѨHõ˜OK«=∞OÏ_»∞, WOˆHq∞ =ÚQÍOÉË
Y∞+πǨï"å J#fl@∞ì J`«xKÕ P =∂@Å∞ ѨeH˜Oz# =∂Ü«∞Å
=∞~å~î° q+¨Ñ¨Ù #=ÙfiÅ∞ zOkã¨∞Î<åfl_»∞. "≥Ú`«ÎO g∞^Œ D q+¨Ñ¨Ù
`Õà◊§ ‰õΩ„@Å∞ Ô~O_»∞ ~°HõÅ∞QÍ ™êQÆ∞`«∞#flq XHõ˜ `≥ÅOQÍ}
U~°Ê@∞ H͉õΩO_® J_»∞¤HÀ=_»O. Jk ™ê^茺O HÍHõáÈ`Õ
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åhfl `≥ÅOQÍ}‰õΩ ^ŒHõ¯‰õΩO_® K≥Ü«∞º@O.
ÖË^• ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ L=∞‡_ç ~å[^è•xQÍ „ѨHõ@OѨ KÕã¨∞H˘x
WHõ¯_Õ âßâ◊fi`«OQÍ u+¨ì"≥Ü«∞º@O. J~Ú`Õ ÃÇ·Ï^Œ~°ÉÏ^£ #QÆ~°O
g∞^Œ gi‰õΩ#fl ǨψH¯q∞˜ ZѨC_≥ѨC_»∞ `≥ÅOQÍ}ÃÑ· _èçb¡Ö’
ǨÏ_®=Ù_ç "≥Ú^ŒÖˇ·`Õ JѨÙ_»∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxfl
K«~°ÛhÜ«∂Oâ◊O ZO^Œ∞‰õΩ KÕ™êÎ~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞ =∂
ÃÑ@∞ì|_»∞Å ^•fi~å Jaè=$kú "Õ∞=Ú `˘O_»Å∞ ‰õΩ_® QÆ∞_»∞¡ÃÑ@ìx
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxfl XHõ JO`«~å˚fÜ«∞ HÍ™⁄‡áêe@<£ ã≤©QÍ
Paè=$kú KÕã≤Ok "Õ∞=Ú, PO„^茄Ѩ^Õâò U~åÊ@∞‰õΩ =ÚO^Œ∞
‰õΩ`«∞ÉòëêÇ‘ÏʼnõΩ, Jã¨Ñ¶π*ÏÇ‘ÏʼnõΩ =∂ „áêO`«O #∞O_ç Ѩ#∞flÅ∞
=ã¨∂Öˇ· ÃÇ·Ï^Œ~°ÉÏ^£ #QÆ~° x~å‡}ÏxH˜ ^ÀǨÏ^ŒÑ¨_ç<å~Ú.
JO^Œ∞=Å¡ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÃÑ· =∂‰õΩ ã¨=∂#"≥∞ÿ# ǨωõΩ¯Ok
Jx ÉèÏq™êÎ~°∞. JO`«‰õΩ q∞Oz Ѩ~å~Ú ™⁄=Ú‡#∞ ^ÀÑ≤_ô
KÕã≤, J„Hõ=∞OQÍ HõÉÏ˚ KÕã≤ rq`«O "≥à◊¡n¿ã ^ŒàÏs |∂~°∞˚=
ã¨fiÉèÏ=O =Å¡ ‰õΩ_® ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£x =^Œ∞Å∞HÀ=_»O "åiH˜
Hõ+¨ìOQÍ<Õ LO@∞Ok. 1956 #∞O_ç WѨʘ ^•HÍ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£

11. 11 Ѷ≤„|=i, 2013
#QÆ~°OÃÑ· `«=∞ ÉèíÅ∂¡HõѨ٠Ѩ@∞ì ayOz, ~å*ϺkèHÍ~°O JO_»`À
P#H˘O_»ÖÏ K«∞>Ëìã≤<å~°∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ Éèí∂=ÚÅ∞, K≥~°∞=ÙÅ∞,
ÉÏQ∑Å∞, H˘O_»Å∞ QÆ∞@ìÅ∞ Jxfl "åiH˜ =â◊"≥∞ÿ "ÕÅHÀ@∞¡
ѨO_çOKÕ =#~°∞Öˇ·<å~Ú. iÜ«∞ÖòZ¿ãìò, q^Œº, "≥·^ŒºO, >ˇH±û>ˇÿÖòû,
á¶ê~å‡ Ñ¨i„â◊=∞Å∞, ã≤x=∂, Ǩϟ@Öòû, ~°"å}Ï XHõ>Ëq∞˜
ã¨=∞ã¨ÎO "åi Jnè#OÖ’H˜ "≥o§<å~Ú. `«~åÅ∞QÍ D ~°OQÆOÖ’
"åºáê~åÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞#fl =~åæÅ∞ "åi ÃÑ@∞ì|_ç Ѩ^ŒÑ¶¨∞@ì#Å
H˜O^Œ #eyáÈ~Ú<å~Ú. W^ŒO`å ~å[ºO JO_»`À ™êy#^Õ
Jx „Ѩ`ÕºHõOQÍ K≥ѨÊ#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ÃÑ@ì#O`« =∂„`å# ǨωõΩ¯Å∞
ã¨O„Hõq∞™êÎÜ«∂? 1956‰õΩ =ÚO^Œ∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°O U
™ê÷~ÚÖ’ LO_Õk? 60 UO_»¡ PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’ ^•x ™ê÷~Ú
Uq∞˜? ‰õΩ`«∞ÉòëêÇ‘ÏʼnõΩ, Jã¨Ñ¶π*ÏÇ‘ÏʼnõΩ D „áêO`åÅ
#∞O_ç =ã¨∂Öˇ·# Ѩ#∞flÖ’¡ ~å[^è•x x~å‡}ÏxH˜ U "Õ∞~°‰õΩ
^ÀǨÏ^ŒO KÕã≤<å~Ú? Wq W"åfià◊ K«iÛOK«∞HÀ=Åã≤# H©ÅHõ
„Ѩâ◊flÅ∞.
1.ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ Ãјì`Õ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ ã¨O„Hõq∞™êÎÜ«∂?
D „Ѩâ◊fl‰õΩ JOÉË^Œ¯~ü ã¨q=~°"≥∞ÿ# ã¨=∂^è•<åÅ∞ WKåÛ_»∞.
1953Ö’ Z™êûsû U~åÊ>ˇÿ#ѨC_»∞ QÆ∞[~åfÅ∞ W"åfià◊
PO„^èÀà◊√¡ KÕã¨∞Î#fl@∞=O˜ "å^Œ#Å`À<Õ =ÚO|~Ú #QÆ~°O
„Ѩ`ÕºHõ #QÆ~° ~å¢+¨ìOQÍ U~°Ê_®Åx, =ÚOÉÏ~Úx =∞Ǩ ~å¢+¨ìÖ’
HõÅá⁄^Œ∞Ì Jx K«~°Û ÖË=n™ê~°∞. P ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ _®.JOÉË^Œ¯~ü
"åi "å^Œ#Å∞ uÑ≤ÊH˘_»∂Î =ÚOÉÏ~Úx =∞Ǩ ~å¢+¨ìÖ’
HõÅáêÅx "åkOKå_»∞. =∞Ǩ ~å¢+‘ìÜ«ÚÅ∞ HÍx "åi ÃÑ@∞ì|_ç`À
ÉÁOÉÏ~Ú Jaè=$kú J~Ú`Õ =∞i =∞„^•ã¨∞, HõÅHõ`åÎ #QÆ~åÅ∞
`«q∞à◊, ɡOQÍbÅ ÃÑ@∞ì|_»∞Å`À<Õ Jaè=$kú K≥O^•Ü«∂?
Ü«Ú~ÀÑ≤Ü«∞#¡ ÃÑ@∞ì|_»∞ÖË ÖËHõáÈ`Õ =∞„^•ãπ, HõÅHõ`åÎ #QÆ~åÅ∞
„QÍ=∂Å∞QÍ<Õ LO_Õq. H˜~å~Ú^•~°∞QÍ =zÛ#"å_»∞ `«#
™œHõ~åºÅ HÀã¨O WO’¡ H˘xfl =∞~°=∞‡`«∞ÎÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO>Ë P
WO˜ g∞^Œ ǨωõΩ¯ H˜~å~Ú^•~°∞_çH˜ =ã¨∞ÎO^•? Jx JOÉË^Œ¯~ü
„ѨtflOKå_»∞. Éè∫QÀoHõOQÍ, Kåi„`«HõOQÍ =ÚOÉÏ~Ú #QÆ~°O
=∞Ǩ ~å¢+‘ìÜ«ÚÅ`À L#fl J#∞=OtHõ ã¨O|O^è•xfl
™È^•Ç¨Ï~°}OQÍ QÆ∞[~åfÅ "å^•Å#∞ ѨÏѨOK«Å∞ KÕ™ê_»∞.
W"åfià◊ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÃÑ· K«~°Û#∞ ÖË=nã¨∞Î#fl "åiH˜
QÆ∞[~åfʼnõΩ _®.JOÉË^Œ¯~ü WzÛ# ["åÉË JK«∞ÛQÆ∞kÌ#@∞¡
ã¨iáÈ`«∞Ok.
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxH˜ PO„^èŒ∞Å∞ ~åHõ=ÚO^Õ QÆ∞[~åfÅ∞,
=∂~åfi_ôÅ∞, HÍÜ«∞ã¨∞÷Å∞, `«q∞à◊√Å∞, DixÜ«∞#∞¡, ã≤OnäÅ∞,
ɡOQÍbÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ *Ï`«∞Å „Ѩ[Å∞ WHõ¯_çH˜ =zÛ
ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ Ãјì "åºáê~åaè=$kúH˜ ^ÀǨÏ^ŒO KÕ™ê~°∞.
#QÆ~åxH˜ Pi÷HõOQÍ, ™êO㨯 $uHõOQÍ `å=Ú W=fiQÆeæOk WzÛ,
`å=Ú á⁄O^ŒQÆeæOk á⁄Ok<å~°∞. J~Ú`Õ "åÔ~#fl_»∂ `å"Õ∞
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxfl Jaè=$kú KÕ™ê=∞x Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ѨCHÀÖË^Œ∞.
ÃÑ·QÍ "å~°∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏn ã¨O㨯 $uH˜ q_»nÜ«∞~åx ÉèÏQÆ"≥∞ÿ<å~°∞.
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ '`«Ç¨ÏrÉò—H˜ `«=∞ =O`«∞ Hõ$+≤x JOkOKå~°∞.
x*ÏxH˜ K«i„`«Ö’ U ÃÑ^ŒÌ #QÆ~°"≥∞ÿ<å Jxfl *Ï`«∞Å Hõ$+≤`À<Õ
x~å‡}=∞=Ù`«∞Ok. J~Ú`Õ PÜ«∂ #QÆ~åÅH˜ Éè∫QÀoHõOQÍ,
Kåi„`«HõOQÍ, ™êO㨯 $uHõOQÍ P „áêO`«OÖ’ LO_Õ JOyHõ
J#∞|O^è•xfl ~°∂ѨÙ=∂ѨÖË^Œ∞. 60 UO_»¡ PO„^èŒ∞Å
ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ 500 UO_»¡ Kåi„`«Hõ, ™êO㨯 $uHõ, Éè∫QÀoHõ
ã¨O|O^è•xfl `≥O¿ÑÜ«∞QÆÅ^•?
2. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~° x~å‡}OÖ’ =∂ Ѩ#∞flÅ∂ L<åfl~Ú?
PO„^èŒ∞Å D "å^Œ#Ö’¡ Kåi„`«Hõ "åã¨Î"åÅ∞ Uq∞’
Ѩije^•ÌO. 1512Ö’ QÀÖÁ¯O_» ~å[^è•xQÍ ‰õΩ`«∞ÉòëêÇ‘ÏÅ
áêÅ# „áê~°OÉèí=∞ÜÕ∞º<å˜H˜ HÀ™êÎO„^èŒ, ~åÜ«∞Åã‘=∞
„áêO`åÅ∞ q[Ü«∞#QÆ~° ™ê„=∂[ºOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ L<åfl~Ú.
q[Ü«∞#QÆ~° ™ê„=∂[ºO 1565Ö’ ‰õÄeáÈ~Ú# J#O`«~°O
Jq QÀÖÁ¯O_» ~å[ºOÖ’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿ<å~Ú. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°
x~å‡}O 1591Ö’ "≥Ú^ŒÅ~ÚºOk. JѨʘH˜ QÀÖÁ¯O_Õ
~å[^è•xQÍ L#flk. 1687Ö’ ~å[^è•x QÀÖÁ¯O_» #∞O_ç
B~°OQÍÉÏ^£‰õΩ =∂iOk. ‰õΩ`«∞ÉòëêÇ‘ÏÅ áêÅ# JO`«
=∞~ÚºOk. 1763Ö’ Ô~O_À Jã¨Ñ¶π*ÏÇ‘Ï ~åA x*ÏO JbMÏ<£
~å[^è•xx uiy ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£‰õΩ =∂~åÛ_»∞. P `«~åfi`«
=¸_ÕO_»¡ˆH 1766Ö’ HÀ™êÎO„^èŒÖ’ H˘O`«ÉèÏQÆO, P `«~åfi`«
20 UO_»¡‰õΩ 1787Ö’ q∞ye# ÉèÏQÆO, P `«~åfi`« 30 UO_»¡‰õΩ
1799Ö’ ~åÜ«∞Åã‘=∞ "≥Ú`«ÎO x*ÏO #∞O_ç „a©+π "åiH˜
|kb J~Ú<å~Ú. =∞m¡ 1956Ö’<Õ D Ô~O_»∞ „áêO`åÅ∞
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ~å[^è•xQÍ L#fl PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’ Hõeû<å~Ú. JO>Ë
P^èŒ∞xHõ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ x~å‡}O [~°∞QÆ∞`«∞#fl HÍÅOÖ’ JO>Ë
P~À x*ÏO g∞~ü =∞ǨÏ|∂Éò JbMÏ<£, U_À x*ÏO g∞~ü
L™ê‡<£ JbMÏ<£ ~å[ºO KÕã¨∞Î#fl HÍÅOÖ’ HÀ™êÎO„^èŒ „áêO`åÅ∞
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ~å[ºOÖ’ ÖË<ÕÖË=Ù. JO>Ë P^èŒ∞xHõ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
x~å‡}ÏxH˜ HÀ™êÎO„^èŒ XHõ¯ ÃÑ·™ê "≥zÛOK«|_»ÖË^Œ<Õk K«i„`«
K≥|∞`«∞#fl ã¨`«ºO. J^ŒO`å x*ÏOÅ∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ ~å[º „Ѩ[Å
#∞O_ç QÀà◊¥¡_»Q˘˜ì =ã¨∂Å∞ KÕã≤# ™⁄=Ú‡`À<Õ [iæO^Œ<Õk
"åã¨Î=O. JO^Œ∞=Å¡ PO„^茄Ѩ^Õâò U~åÊ@∞‰õΩ =ÚO^Œ∞ ~å[^è•x
#QÆ~° x~å‡}ÏxH˜ `å=Ú Ñ¨#∞flÅ∞ HõÏì=∞x K≥|∞`«∞#flk
Kåi„`«Hõ J"åã¨Î=O.

12. 12#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ [iyOk Jaè=$^•ú? q^èŒfiOã¨=∂?
1956Ö’ qb<åxH˜ =ÚO^Œ∞ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°O 5=
ÃÑ^ŒÌ #QÆ~°OQÍ Jaè=$kú K≥OkOk. 1956 `«~åfi`« =∂
ÃÑ@∞ì|_»∞Å`À<Õ #QÆ~°O D ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞‰õΩ#fl^Œx PO„^è•
=Åã¨"å^Œ∞Å∞ QÆáêÊÅ∞ H˘_»∞`«∞<åfl~°∞. "åã¨Î=O Uq∞@O>Ë
HÀ™êÎ ã¨OѨ#fl=~åæÅ ÃÑ@∞ì|_»∞ʼnõΩ JQÆ∞æ= ã¨QÆ∞æ=‰õΩ Éèí∂=ÚÅ∞
ã¨=∞‰õÄiÛOk „ѨÉèí∞`«fiO. =∞øeHõ =ã¨`«∞Å HõÅÊ#‰õΩ „ѨÉèí∞`«fi"Õ∞
ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ã¨=∞‰õÄiÛOk. ˆHO„^Œ, ~å¢+¨ì „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ U~åÊ@∞
KÕã≤# „ѨÉèí∞`«fi ~°OQÆ ã¨Oã¨÷Å∞ KÕã≤# =∞øeHõ Ѩiâ’^èŒ#, U~åÊ@∞
KÕã≤# =∞øeHõ =ã¨`«∞Å HÍ~°}OQÍ PO„^è• ã¨OѨ#fl =~åæÅ
ÃÑ@∞ì|_ç "Õà◊¥¡#∞HÀ=_®xH˜ =∂~°æO ã¨∞QÆ=∞"≥∞ÿOk. #QÆ~°O
^Õâ◊O #_çÉÁ_»∞¤# LO_»@O, q™êÎ~°OQÍ „ѨÉèí∞`«fi Éèí∂=ÚÅ∞
JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO_»@O, ã¨=∞j`À+¨‚ "å`å=~°}O HÍ~°}OQÍ
ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO J<ÕHõ Ѩiâ’^èŒ<å ã¨Oã¨÷efl, ~°Hõ∆} âßY
Ѩiâ’^èŒ<å ã¨Oã¨÷efl ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ <≥ÅH˘eÊOk. S_çÑ≤ZÖò,
Wã≤SZÖò, Z<£lP~üS, 㨈~fi PѶπ WO_çÜ«∂, Z<£SZ<£,
Z<£P~üZãπZ, Z<£ZѶπã≤, ÃÇÏKüZZÖò, a_çZÖò, _çP~ü_çZÖò,
_çP~ü_çF, ÃÇÏKüZO˜, aÃÇÏKüWZÖò "≥Ú^ŒÖˇ·# ã¨Oã¨÷efl
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ <≥ÅH˘eÊOk. x*ÏO „ѨÉèí∞`«fiOÖ’<Õ
P*Ï=∂ÉÏ^£, ã¨#`ü#QÆ~ü, ÉÏÖÏ#QÆ~ü, HÍ>Ë^•<£ áêi„âßq∞Hõ
"å^ŒÅ∞ U~°Ê_ç L<åfl~Ú. D áêi„âßq∞Hõ, ™êOˆHuHÍaè=$kúx
P^è•~°O KÕã¨∞H˘<Õ HÀ™êÎ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞ ~å[ºO JO_»`À
„ѨÉèí∞`«fi ~°OQÍxfl kQÆq∞Oy `å=Ú Jaè=$kúÖ’H˜ =KåÛ~°∞.
S_çÑ≤ZÖò Jaè=$kú KÕã≤# á¶ê~°∞‡ÖÏÅ =Å¡<Õ Ô~_ç¤ ÖϺÉòû
ZkyOk. Wã≤SZÖò, Z<£P~üZãπZÅ∞ Jaè=$kú ѨiÛ# ™êOˆHuHõ
HÍ~°}OQÍ<Õ ã¨`«ºO HõOѨӺ@~üû =∞bì<Õ+¨#Öò HõOÃÑhQÍ
ZkyOk. „ѨÉèí∞`«fiO JO_»ÖˉõΩO_®, „ѨÉèí∞`«fi ~°OQÆ ã¨Oã¨÷Å∞
Jaè=$kú KÕã≤# ™êOˆHuHõ Ѩi*Ï˝#O ÖˉõΩO_® g~°∞ HÀ@¡‰õΩ
Ѩ_»QÆÖˇuÎ<å~°∞ HÍ~°∞. W"åfieì ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£, #QÆ~åaè=$kúH˜
ˆHO„^Œ, ~å¢+¨ì ÃÑ@∞ì|_»∞ÖË HÍ~°}O `«Ñ¨Ê HÀ™êÎO„^èŒ ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞
HÍ<Õ HÍ^Œ∞. x*ÏxH˜ W@∞=O˜ ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿ# Jaè=$kú
HÍ~°}OQÍ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°O Ѷ¨∞’~°OQÍ q^èŒfiOã¨"≥∞ÿOk.
=O^ŒÖÏk K≥~°∞=ÙÅ∞, ÉÏQ∑Å∞ HÀ™êÎ iÜ«∞Åì~°¡ ^èŒ#^•Ç¨ xH˜
Hõ#∞=∞~°∞ÔQ·<å~Ú. "åQÆ∞Å∞, =OHõÅ∞, q∞ye# K≥~°∞=ÙÅ∞
HÍÅ∞+¨º Éèíi`«"≥∞ÿ áÈ~Ú<å~Ú. HÀ™êÎ ã¨OѨ#fl =~åæÅ ÃÑ@∞ì|_ç
|ÅO =ÚO^Œ~° z#fl z`«HÍ "åºáê~åÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞#fl"å~°∞
zuH˜áÈÜ«∂~°∞. „ѨÉèí∞`«fi q^è•<åÅ#∞ „ѨÉèÏq`«O KÕã≤ „ѨÉèí∞`«fi
~°OQÆOÖ’ q^Œº, "≥·^•ºxfl <åâ◊#O KÕã≤ HÍ~Àʈ~ò HõàÏâßÅÅ∞,
HÍ~Àʈ~ò Pã¨Ê„`«∞Å∞ Ãјì Lz`«OQÍ ÖË^• `«‰õΩ¯= ^èŒ~°‰õΩ
JO^Œ=Åã≤# q^Œº#∞, "≥·^•ºxfl ѨÓiÎQÍ "åºáê~°=∞Ü«∞O
KÕã≤<å~°∞. HÀ@¡‰õΩ Ѩ_»QÆÖˇuÎ<å~°∞. Ãã*òÅ∞, iOQ∑~À_»∞¡,
WO_»¢ã≤ìÜ«∞Öò áê~°∞¯Å∞, JO`«~å˚fÜ«∞ q=∂<å„â◊Ü«∞O,
|Ü≥∂>ˇH± áê~°∞¯Å∞, ÃÇ·Ï>ˇH± ã≤©, Ѷ≤Öò‡ã≤© x~å‡}ÏÅ =Å#
"ÕÖÏk =∞Ok ¿Ñ^Œ, ^Œo`« =~åæÅ∞ ÉÏQÍ x~å‡ã≤`«∞Öˇ· J_®¤
‰õÄbÅ∞QÍ =∂iáÈ~Ú<å~°∞. HÀ™êÎ iÜ«∞Öì~°¡ ^èŒ#^•Ç¨ xH˜
|∂=ÚÅ ^èŒ~°Å∞ qѨs`«OQÍ ÃÑiyáÈ~Ú kQÆ∞=, =∞^茺`«~°QÆu
"å~°∞ ™⁄O`« WO_»∞¡ Hõ@∞ìHÀÖËx Ѩiã≤÷u U~°Ê_çOk. ÃÑ·#
¿Ñ~˘¯#fl „áê*ˇ‰õΩìÅ ¿Ñ~°∞¡ K≥ѨCH˘x Éèí∂^ŒO^• x~°fiÇ≤ÏOz
HÀ@∞¡ QÆ_çOz<å~°∞. ZHõ¯_» U „áê*ˇ‰õΩì ~åÉ’`«∞#fl^À =ÚO^Õ
`≥Å∞ã¨∞H˘x JQÆ∞æ= ã¨QÆ∞æ=‰õΩ Ô~·`«∞Å #∞O_ç Éèí∂=ÚÅ∞ H˘x,
P „áê*ˇ‰õΩìÅ ¿Ñ~°∞¡ K≥ѨCH˘x QÆ[O K˘Ñ¨C# J=Ú‡‰õΩ#fl ã¨OQÆu
JO^Œ~°∂ ZiyO^Õ. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£, ~°OQÍÔ~_ç¤ lÖÏ¡ÅÖ’ "ÕÖÏk
ZHõ~åÅ Éèí∂=ÚÅ∞ WѨC_»∞ #Ü«∂ HÀ™êÎO„^èŒ [g∞O^•~°∞Å
KÕ`«∞Ö’¡ |On J~ÚáÈ~ÚOk. =Å㨠HÍÅhÅ ã¨OYº qã¨Î~°}
W|ƒ_ç =Ú|ƒ_çQÍ ™êy#O^Œ∞# "≥∞^ŒH±, x*Ï=∂ÉÏ^£ lÖÏ¡ÅÖ’
ѨO@ á⁄ÖÏʼnõΩ JO^Œ=Åã≤# =∞Or~å hà◊√¡. #Å¡Q˘O_» lÖÏ¡
á¶È¡Ô~·_£ „QÍ=∂ʼnõΩ JO^Œ=Åã≤# Hõ$ëê‚ h~°∞ #QÆ~åxH˜
`«~°eOK«=Åã≤ =ã¨∞Î#flk. WѨC_»∞ ZÅ¡OѨe¡ „áê*ˇ‰õΩì hà◊¡#∞
`«~°eOK«_®xH˜ 3 "ÕÅ HÀ@¡`À ÃÑ·ÑπÖˇ·<£ x~å‡}O [~°∞QÆ∞
`«∞#flk. D 60 UO_»¡ =Å㨠áêÅ#Ö’ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ [iæOk
Jaè=$kú HÍ^Œ∞. =∂#= q^èŒfiOã¨O, Ѩ~åº=~°} q^èŒfiOã¨O,
qÅ∞=Å q^èŒfiOã¨O, |O*Ï~å Ç≤ÏÖòû, Ec¡Ç≤ÏÖòû, ÃÇ·Ï>ˇH±ã≤©,
ÃѶ¡ F=~°∞¡, áê~°∞¯Å∞, QÍÔ~¤<£Å∞ `«k`«~° ÃÑ· ÃÑ· "≥∞~°∞QÆ∞ÖË
Jaè=$kú HÍ^Œ∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£Ö’ [iyOk Jaè=$kú ¿Ñ~°∞ g∞^Œ
=∞Ǩ q^èŒfiOã¨O.
W"åfià◊ `≥ÅOQÍ} U~åÊ@∞ XHõ H˘eH˜¯ =ã¨∞Î#fl "Õà◊
ZѨʘÖψQ PO„^èÀà◊√¡ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ g∞^Œ H˜iH˜i "≥Ú^ŒÅ∞
Ãјì„#∞. 1953Ö’ PO„^èŒ ~å¢+¨ìO U~°Ê_Õ@ѨC_»∞ "åi K«∂ѨÙ
=∞„^•ã¨∞ #QÆ~°O g∞^Œ Ѩ_çOk. =∞„^•ã¨∞ #QÆ~°O `«=∞ˆH
HÍ"åÅx, gÅ∞HÍHõáÈ`Õ #QÆ~åxfl Ô~O_»∞QÍ qÉèílOz ã¨QÆO
`«=∞H˜"åfiÅx, Jn gÅ∞QÍHõáÈ`Õ =∞„^•ã¨∞#∞ L=∞‡_ç
~å[^è•xQÍ K≥Ü«∂ºÅx"å~°∞ K≥Ü«∞ºx „Ѩܫ∞`«flO ÖË^Œ∞. PY~°∞‰õΩ
=∞„^•ã¨∞ #QÆ~°O HÀã¨O QÍO^èÕÜ«∞"åk á⁄˜ì N~å=ÚÅ∞
„áê}Ïxfl |eKåÛ~°∞. J~Ú<å P<å˜ =∞„^•ã¨∞ ~å¢+¨ì
=ÚYº=∞O„u Nã≤.~å[QÀáêÖÏKåi gi ‰õΩ˜Å „Ѩܫ∞`åfl
ÅxflO˜x Z^Œ∞~˘¯x =∞„^•ã¨∞ #QÆ~åxfl HÍáê_»∞‰õΩ<åfl_»∞.
JHÀì|~ü 1, 1953 #∞O_ç XHõ¯~ÀA ‰õÄ_® PO„^èŒ∞Å∞
=∞„^•ã¨∞Ö’ LO_»ÏxH˜ gÅ∞ÖË^Œx ÔQO˜"Õ¿ãÎ Hõ~°∂flÅ∞Ö’
_Õ~åÅ∞ "Õã¨∞H˘x ѨiáêÅ# ™êyOKå~°∞. HÍã¨Î =ÚO^Œ∞K«∂ѨÙ`À
=º=ǨÏiOz LO>Ë D 60 UO_»¡Ö’ H˘`«Î ~å[^è•x #QÆ~åxfl

13. 13 Ѷ≤„|=i, 2013
J^Œ∞ƒù`«OQÍ xi‡OK«∞‰õΩ<Õ"å~°∞ J~Ú`Õ "å~°∞ ã¨fiÉèÏ= s`åº
Ѩ~å~Ú™⁄=Ú‡ ux |`«HÍÅH˘<Õ"åà◊√¡ Hõ#∞Hõ "åi K«∂ѨÙ
ã¨~åfiOQÆ ã¨∞O^Œ~°OQÍ `«Ü«∂Ô~· L#fl ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ÃÑ· Ѩ_çOk.
WHõ¯_» ~å[QÀáêÖÏKåi ÖÏO˜ ~å[H©Ü«∞ ^Œ∞~°O^èŒ~°∞_≥·#
=ÚYº=∞O„u ÖË_»∞. |∂~°∞æÅ "åix `ÕeHõQÍ<Õ ÖÁOQÆnã¨∞H˘x,
qb<åxfl =ºuˆ~H˜Oz# <≥„Ǩ˙ KÕ`« Z™êûsû ã≤á¶ê~°∞ûʼnõΩ
q~°∞^ŒúOQÍ qb#O ã¨OÉèíqOѨ*Ë™ê~°∞. =¸_ÕO_»¡ˆH Hõ~°∂flÅ∞
#∞O_ç ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ g∞^Œ _ÕQÆÖÏ¡ "åeáÈ~Ú ã¨HõÅ ã¨OѨ^ŒÅx
Ñ‘Å∞ÛH˘x |eã≤áÈ~Ú W"åfià◊ =∞àÁ¡Hõ™êi ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£#∞
`≥ÅOQÍ}‰õΩ H͉õΩO_® K≥Ü«∞º_®xH˜ qâ◊fi„Ѩܫ∞`åflÅ∞
KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ L=∞‡_ç ~å[^è•x HÍ"åÅ@? ZO`«
qz„`«"≥∞ÿ# „Ѩuáê^Œ#! „ѨѨOK«OÖ’ U ^ÕâßxÔH·<å, U
~å„ëêìxÔH·<å `«=∞ Éèí∂ÉèÏQÍxH˜ |Ü«∞@ ~å[^è•x
#QÆ~åÅ∞<åflÜ«∂? ~å[^è•x „Ѩ[Å ™œHõ~åº~°÷=∂? ÖËHõ QÆ∞ÃÑÊ_»∞
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å HÀã¨=∂?
~°≠Ï~°öO_£ ~å¢+¨ìO U~°Ê_ç#ѨÙ_®, ~°≠Ï~°öO_£ „Ѩ[Å∞ `«=∞‰õΩ
áêÃÇÏfl L=∞‡_ç ~å[^è•x HÍ"åÅx J_»QÆÖË^Œ∞. "≥Ú^Œ˜~ÀA
#∞O_ç ~åOpx ~å[^è•xQÍ „ѨHõ˜OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. Kè«fÎãπQÆ_è£
„Ѩ[Å∞ Éè’áêÖòx =ke ~åÜ«∞ѨÓ~üx ~å[^è•xQÍ „ѨHõ˜OK«∞
H˘<åfl~°∞. WѨC_»∞ #Ü«∂ ~åÜ«∞ѨÓ~ü ¿Ñi@ JO^Œ"≥∞ÿ#,
„Ѩ}ÏoHÍ |^Œú"≥∞ÿ# ~å[^è•x #QÆ~°O xi‡OK«∞‰õΩO@∞<åfl~°@.
Wxfl "ÕÅ HÀ@∞¡ QÆ∞=∞‡iOz "åºáê~åÅ∞ KÕã¨∞‰õΩO@∞#fl
PO„^èŒ∞Å∞ `«=∞HõO@∂ ã¨fiO`« ~å[^è•xx xi‡OK«∞HÀÖË~å?
JO^Œ∞‰õΩ "åiH˜ ã¨=∞~°÷`« ÖË^•? LOk. J~Ú`Õ ã¨fiÉèÏ=s`åº
^ÀÑ≤_ôH˜ JÅ"å@∞Ѩ_ç#"å~°∞ JѨÊ#OQÍ ^˘iˆH ™⁄=Ú‡ÃÑ·<Õ
"åi K«∂Ѩ٠LO@∞Ok. J~Ú`Õ W"åfià◊ HÀ™êÎO„^èŒ áœ~°
ã¨=∂[O, =∞^茺`«~°QÆu "Õ∞^è•q=~°æO, Hõ=ÙÅ∞, ~°K«~Ú`«Å∞
`«=∞ P`«‡Q“~°"åxfl =∞O@ QÆÅ∞ѨÙ`«∞#fl QÆ∞ÃÑÊ_»∞=∞Ok
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å ‰õΩ˜Å „Ѩܫ∞`åflÅ#∞ uÑ≤ÊH˘@ì=Åã≤ LOk.
=∂#ã≤HõOQÍ x@ìxÅ∞=Ù# peáÈ~Ú# „Ѩ[ʼnõΩ Éè∫uHõ
qÉèí[#‰õΩ =∂~°æO "ÕÜ«∂eû# ÉÏ^茺`« HÀ™êÎO„^èŒ áœ~°
ã¨=∂*Ïx^Õ. Uk U"≥∞ÿ<å ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO `≥ÅOQÍ}
U~åÊ@∞ÃÑ· ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ~À_£=∂ºÑπx „ѨHõ˜Oz áê~°¡"≥∞O@∞Ö’
aÅ∞¡ P"≥∂^ŒO á⁄O^Õ ^•HÍ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞ *ÏQÆ~°∂‰õΩÖˇ·
=º=ǨÏiOK«Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. Hõq, ~°K«~Ú`« Ö’ˆHâ◊fi~ü J#fl@∞¡
''Hõ#∞Ô~ѨÊÅ∞ HõuÎiOK«∞H˘x HÍÖÏxH˜ HÍѨÖÏ HÍÜ«∂e——
`≥ÅOQÍ} =ºuˆ~‰õΩÅ #∞O_ç `≥ÅOQÍ} ^ŒàÏ~°∞Å #∞O_ç
`≥ÅOQÍ}#∞, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxfl ~°H˜∆OK«∞HÀ"åeû# Hõ~°Î=ºO
JO^Œi g∞^Œ L#flk.
T
WOHÍ ~åÜ«∂eûO^Õ^À q∞yÖË=ÙOk
<åÅ∞Hõ g∞n#∞Oz JHõ∆~åxfl `≥O¿Ñã≤
<å‰õΩ =∂>Ë ÖˉõΩO_® KÕã≤# ‰õΩ„@ QÆ∞iOz
<å K«i„`« xO_® <å˜# QÆO*Ï~Ú "≥ÚHõ¯Å QÆ∞iOz
WѨʘH˜ K≥áêÊeûO^Õ^À q∞yÖË =ÙOk
JÉèí∂`« HõÅÊ#ÖË rq`åÅ∞QÍ „Éèíq∞OѨ*ˇã≤
Jã¨Å∞ rq`åÅ g∞^Œ
=∞#∞fl"Àã≤# ‰õΩ˜Å`«fiO QÆ∞iOz
<å |`«∞‰õΩ H˘=∞‡‰õΩ |Å=O`«OQÍ
JO@∞QƘì# Jq˜ `«#O QÆ∞iOz
WOHÍ K«∂Ñ≤OKåeû^Õ^À q∞yÖË =ÙOk
<å ã¨O㨯ƒux H˘O_»zÅ∞= q∞Oy "Õ∞HõÑ≤Å¡#∞ KÕã≤
<å Hõà◊ÅxflO˜h x~åúH˜∆}ºOQÍ Ç¨Ï`«º KÕã≤# q^è•<åxfl
<å ã¨fi~åxH˜ LiayOz# L^•~°`«#∂
WѨʘH© qáêÊeûO^Õ^À q∞yÖË =ÙOk
J<åºÜ«∞OQÍ <å `«Å#∞ K≥@∞ìg∞k Ñ≤O^≥ÖÏ
HÀ¿ãã≤#ѨÙ_»∞
~åeѨ_»¤ "≥∂O_≥OÖÖ’ ZQÆ∞~°∞`«∞#fl QÆ∞O_≥K«Ñ¨Ùà◊¡#∞
<å Jã≤ÎHõÅ g∞^Œ xi‡Oz# Éèí=O`«∞Å ~°Ç¨Ï™êºhfl
WOHÍ <Õ~°∞ÛHÀ=eûOk KåÖÏ<Õ =ÙOk
~°∂ѨO =∂~°∞Û‰õΩO@∞#fl h PkèѨ`«ºO QÆ∞iOz
h QÆ∞Ö’¡<Õ ~°OQÆ∞Å∞ =∂~°∞`«∞#fl
hTã¨~°"≥e¡`«#O QÆ∞iOz
|Ç≤Ï~°OQÆ "ÕkHõ g∞^Õ
JÅ"ÀHõQÍ =∂~°∞ã¨∞Î#fl h "ÕëêÅ QÆ∞iOz.
U^Àq∞yÖË=ÙOk
–`ÀHõÅ ~å*Ëâ◊O
T
™êÇ≤Ï`«ºO
Hõq`«

14. 14#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
J=∂#`üǨÏ`«º–H˘xflPÖ’K«#Å∞
–ZÖò. J~°}º
_èçb¡ q^•ºi÷x J`åºKå~°O, ǨÏ`«º ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ
=∞~À™êi *ˇO_»~ü ã¨=∞㨺#∞ `≥~°g∞kH˜ `≥zÛOk. J`åºKå~°O
J<Õk ZO`« áêâ◊qHõ"≥∂ HÍã¨ÎO`« K«^Œ∞=Ù‰õΩ#fl U XHõ¯iÔH·<å,
K«^Œ∞=ÙHÀx x~°Hõ∆~åã¨∞ºÅÔH·<å `≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞, XHõ¯
HÍ=∂O^èŒ∞ʼnõΩ, „ѨÉèí∞`åfixH˜ `«Ñ¨Ê.
Jã¨Å∞ J`åºKå~åÅ∞ WO`« qK«ÛÅq_çQÍ ZO^Œ∞‰õΩ
[~°∞QÆ∞`«∞<åflÜ«∞<Õ ^•xH˜ „Ѩ^è•#OQÍ g∞_çÜ«∂#∞
xOkOK«_»O =∞^茺`«~°QÆu „Ѩ[Å∞, "Õ∞^è•=ÙÅ∞ KÕã¨∞ÎOÏ~°∞.
x["Õ∞! g∞_çÜ«∂ P^èŒ∞xHõ`«#∞ „Ѩ[ʼnõΩ KÕ~°"ÕÜ«∞_»O ¿Ñ~°∞`À
qÅ∞=Å∞ `«Ñ≤Ê „Ѩ=iÎã¨∞Î#fl q+¨Ü«∞O XѨCHÀ"åeûO^Õ.
J~Ú`Õ JÖÏ g∞_çÜ«∂#∞ Z=~°∞ `«Ü«∂~°∞KÕâß~°∞?
g∞_çÜ«∂Ö’ XHõ Kå#Öò J<≥·uHõ „Ѩ™ê~åÅ#∞ KÕã¨∞Î#flѨC_»∞
^•xfl xÅ∞=iOKåeû# ™ê÷#OÖ’ LO_ç „Ñ¨Éèí∞`åfiÅ∞
ZO^Œ∞‰õΩ q∞#fl‰õΩO@∞<åfl~Ú? JO>Ë Kå#Öòû#∞
xÜ«∞O„uOKåeû# „ѨÉèí∞`åfiÅ#∞ „Ѩ^è•#OQÍ ÉÏ^èŒ∞ºÅ#∞
KÕÜ«∂e Hõ^•! HÍh =∞^茺`«~°QÆu "å^Œ#Å∞ g∞_çÜ«∂ˆH
Ѩiq∞`«=∞=Ù`å~Ú. ã≤x=∂Å q+¨Ü«∞O ‰õÄ_® JO`Õ. U
„ѨÉèí∞`«fi ǨÏÜ«∂OÖ’<≥·<å Ãã<åû~üÉ’~ü¤ ZO^Œ∞‰õΩ ã¨iQÍæ
ѨxKÕÜ«∞^Œ∞? P „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ UO KÕã¨∞Î#fl@∞¡? JO>Ë P
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞, P ã≤x=∂Å "åà◊¡`À U^À ÖÏÅ∂p Ѩ_»∞`«∞#fl>Ë¡
Hõ^•! =∞i „ѨÉèí∞`åfiÖË "åà◊¡‰õΩ P ¿ãfiK«Ûù WzÛ#ѨC_»∞
f¿ã"åà◊√¡ hez„`åÅ∞ fÜ«∞_®xÔH·<å ZO^Œ∞‰õΩ "≥#HÍ
_»`å~°∞? Ü«Ú=`« ÃÑ_»^•~°∞Å QÆ∞iOz =∂Ï¡_Õ „Ѩu XHõ¯
=∞^茺`«~°QÆu |∞kúrq JO^Œ∞‰õΩ =¸Å"≥∞ÿ# „ѨÉèí∞`åfixfl
xOkOK«‰õΩO_® g∞_çÜ«∂ `«Ñ¨Êh, ã≤x=∂Å `«Ñ¨Êh, f¿ã"åà◊¡
`«Ñ¨Êh JHõ¯_çˆH PyáÈ`Õ ã¨=∞㨺‰õΩ Ѩiëê¯~°O ^˘~°Hõ^Œ∞.
WHõ _èçb¡ q^•ºiúx J`åºKå~°O `«~åfi`« _èçe¡Ö’ [iy#
PO^Àà◊#Å∞, x~°ã¨#Å∞ ѨÓiÎQÍ |∂~°∞˚"å ^Œ$+≤ì`À,
=∞^茌º`«~°QÆu ÉèÏ=*ÏÅO`À ™êy#"Õ. Z=ˆ~=∞#∞‰õΩ<åfl 㨈~
"å˜ QÆ=∞#O J^Õ x~°∂Ñ≤OzOk. JqhuH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
J<åflǨÏ*ψ~, J~°qO^£ ˆH„l"åÖò #_çÑ≤# q∞`«"å^Œ |∂~°∞˚"å
L^Œº=∂Å `«~°Ç¨Ï^Õ D L^Œº=∞O ‰õÄ_®. "≥Ú^Œ@QÍ D
L^Œº=∂xH˜ L#fl ã¨fiÉèÏ=O Ѩiq∞`«ÅHõ∆ ºO Hõey#k. JO>Ë
J`åºKå~°O ^À+¨µÅ#∞ LitHõ∆ ÖË^• Z<£H“O@~ü KÕÜ«∞_»O
J<Õ `å`å¯eHõ ÅHõ∆ ºO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. ã¨=∞㨺‰õΩ =¸Å"≥∞ÿ#
„ѨÉèí∞`åfiÅ#∞, ѨÙ~°∞ëêkèHõº ã¨=∂*ÏÅ#∞, "å˜ ÉèÏ=*Ï
ÖÏÅ#∞ „ѨtflOK«_»=∞<Õ =∞øeHõ ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ q㨇iOz
ÃÑ·ÃÑ· ѨÓ`«Å HÀã¨O [iy# L^Œº=∞O. J~Ú<å㨈~ JÖÏO˜
L^Œº=∂xÔH·<å „Ñ¨[Å#∞Oz ã¨ÊO^Œ# ÉÏQÍ<Õ =zÛOk.
=ÚYºOQÍ =∞^茺`«~°QÆu „Ѩ[Å #∞Oz. J~Ú`Õ =~°æ^Œ$+≤ì
Hõey# L^Œº=∞"≥∞ÿ`Õ „Ѩ[Å P„QÆǨÏ"ÕâßÅ#∞ =~°æáÈ~å@O
"≥·Ñ¨Ù =∞iÖËÛk QÍh JÖÏO˜ ^Œ$+≤ìÖËHõ áÈ=_»O`À P
PO^Àà◊# `«fi~°QÍ<Õ K«ÖÏ¡i áÈ~ÚOk. Hõ#∞Hõ ZѨC_≥·<å
㨈~ WÖÏO˜ J`åºKå~°O ÖË^• =∞ˆ~ W`«~° ã¨=∞㨺Å
q+¨Ü«∞OÖ’<≥·<å =~°æ^Œ$+≤ì`À™êˆQ áÈ~åÏÖË =¸ÖÏÅ#∞Oz
ã¨=∞㨺#∞ ÃÑH˜e™êÎ~Ú QÍh WÖÏO˜ `å`å¯eHõ L^Œº=∂Å∞
HÍ^Œ∞. ^À+¨µÅ‰õΩ tHõ∆ J=ã¨~°"Õ∞ HÍh, P ^À+≤ `«Ñ¨C
KÕÜ«∞_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ "≥uH˜, Jq ѨÙ#~å=$`«O H͉õΩO_®
K«∂_»@O Jã¨Öˇ·# J=ã¨~°O.
Jq∞`å x~°ƒùÜ«∞ J`åºKå~°O =∞~À™êi ^À+¨µÅ‰õΩ LitHõ∆
ÖË^• Z<£H“O@~ü tHõ∆ qkèOKåÅ<Õ _ç=∂O_£Å#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
`ÕzÛOk. „Ѩ[ÅÖ’ „Ѩ|ÖË `å`å¯eHõ P"ÕâßÅ∞ WÖÏO˜
`«Hõ∆} K«~°ºÅ _ç=∂O_£Å#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ `Õã¨∞ÎOÏ~Ú. P=∞^茺
=∞hëê J<Õ z<åfli H˜_®flÑπ–ǨÏ`«º, =~°OQÆÖò Ü«∂ã≤_£
^•_ç Ѷ¨∞@#Å `«~åfi`« xOk`«∞Å#∞ Z<£H“O@~ü KÕÜ«∞_»O
ZO^Œi<À ã¨O`À+¨ ÃјìOk. JÖψQ _èçb¡ J`åºKå~°O
q+¨Ü«∞OÖ’ ‰õÄ_® [~°QÍÅx KåÖÏ=∞Ok ÉèÏqOz
L<åfl~°∞. x*ÏxH˜ D P"Õâ◊O "≥#Hõ KåÖÏ ÉÏ^èŒ, P"Õ^Œ#
L<åflÜ«∞<Õ q+¨Ü«∞O JO^Œ~°=¸ J~°úO KÕã¨∞HÀ"åe. U^≥·#
ˆHã¨∞q+¨Ü«∞OÖ’ ZѶπSP~ü #"≥∂^Œ∞ J<Õk áÈbã¨∞Å
^ŒÜ«∂^•H˜∆}ϺÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç L#fl Q˘Ñ¨Ê „Ѩ*Ï™êº=∞º
^Õâ◊O=∞#k. [~°QÆ~åxk [~°QÍHõ K«Hõ¯˜ , Hõ^äŒ<åÅ∞
K≥ѨÊ_»"Õ∞HÍh Ѷ¨∞’~åÅ∞ [~°QƉõΩO_® x"åiOK«_»O KÕ`«HÍx
áÈbã¨∞=º=ã¨ú ÃÑ·<Õ ÉÏkè`« =∞Ç≤Ïà◊Å∞ P^è•~°Ñ¨_®eû#
=º=ã¨÷Ö’ =∞#O L<åflO. ÃÑ·QÍ ˆHã¨∞ P^è•~åÅ#∞,
™êH∆ͺÅ#∞ `å~°∞=∂~°∞ KÕÜ«∞_»OÖ’ „Ѩ^è•# ã¨Ç¨ÏHÍ~°O
áÈbã¨∞ÖË JOkOKÕ KÕ#∞"Õ∞ã¨∞Î#fl HõOK≥Å =º=ã¨÷Ö’ L<åflO.
Wk Z=i<À xOkOK«_®xH˜ J#_»O ÖË^Œ∞. JÜÕ∞ëê g∞~å
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO

15. 15 Ѷ≤„|=i, 2013
ˆHã¨∞Ö’ Hõà◊¡‰õΩ Hõ˜ì#@∞¡ K«∂¿ã L<åflO Hõ#∞Hõ ÉÏ^èŒ`À J#_»O,
WÖÏO˜ ÉÏ^è•Ö’ Z<£H“O@~ü ÖÏO˜ _ç=∂O_£Å∞
KÕÜ«∞_®xfl H˘O`«=~°‰õΩ J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. J~Ú`Õ =∞#q
|∂~°∞˚"å K«ÏìÖË J~Ú<å㨈~ P K«ÏìÅ∞ KÕÜ«∂eû# Ѩxx
KÕ¿ãÎ „Ѩ[Å∞ KÕÜ«∞=KÕÛ"≥∂QÍx áÈbã¨∞Å∞ `«∞áêH˜
^•fi~å KÕÜ«∞QÆ∂_»^Œ∞. JÖÏKÕ¿ã J"åHÍâßxfl „Ѩ[ÖË
|OQÍ~°∞ Ñ¨à‹¡OÖ’ Ãјì áÈbã¨∞Å∞‰õΩ JOkK«‰õÄ_»^Œ∞.
#HõûÖò|s <å˜#∞Oz <Õ˜^ŒO_»HÍ~°}ºO ^•HÍ áÈbã¨∞Å∞
ZÖÏO˜ J=HÍâßÅ∞ ÖËx Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’<Õ "ÕÖÏk ǨÏ`«ºÅ∞
KÕã≤ Uq^èŒOQÍ =∂#= ǨωõΩ¯Å ǨÏ##O QÍqOKå~À
K«∂âßO. JÖÏO˜k „Ѩ[ÖË J=HÍâ◊O HõeÊ¿ãÎ WHõ "åiH˜
Ѩ@ìѨQÍæÖË LO_»=Ù. J~Ú<å áÈbã¨∞Å∞ ‰õÄ_® WÖÏO˜
ˆHã¨∞Ö’¡ ^À+¨µÅ∞ ¿Ñ^ŒÅ∞, ѨÅ∞‰õΩ|_ç ÖËx"åà◊¡~Ú`Õ<Õ
Z<£H“O@~ü KÕ™êÎ~°∞ QÍh =∞O„`«∞Å∞, ÃÑ·™ê÷~Ú JkèHÍ~°∞Å∞,
_»|∞ƒ#fl"åà◊√¡ WÖψQ KÕã≤#ѨÙ_»∞ ZO^Œ∞‰õΩ Z<£H“O@~ü
KÕÜ«∞~°∞, =∞i JÖÏO@ѨÙ_»∞ Z<£H“O@~ü KÕÜ«∂Å<Õ „Ѩ[Å
_ç=∂O_£ Z=ix tH˜∆ã¨∞Î#flk. J~Ú<å XHõ ã¨=∞㨺‰õΩ
Z<£H“O@~ü Ѩiëê¯~°OQÍ =∂i`Õ, J^Õ K«@ì|^Œú"≥∞ÿ`Õ WHõ
ã¨=∞㨺Å∞ ÖËx KÀ@‰õÄ_® É’ÖË_»∞ Z<£H“O@~°∞¡ KÕÜ«∞_®xH˜
=∞# áÈbã¨∞ʼnõΩ, „ѨÉèí∞`åfiʼnõΩ =∞#"Õ∞ Öˇ·<£H˜¡Ü«∞~ü KÕã≤#
"åà◊¡=∞=Ù`åO. J`åºKå~°O [iy# J=∂‡~Ú q+¨Ü«∞OÖ’
K«O¿Ñ ǨωõΩ¯ Z=iKåÛ~°∞. Jx =∞#=∞O^Œ~°O J_»∞QÆ∞`«∞<åflO
Hõ^•! =∞i ^À+≤ =∂„`«O =∞x+≤ HÍ_® J`«xfl ‰õÄ_»
K«O¿ÑǨωõΩ¯ Z=iH© ÖË#>Ëì Hõ^•! ^À+¨O KÕã≤ LO_»=K«∞Û,
HÍh JO^Œ∞‰õΩ tHõ∆Å∞ Hõiî#OQÍ "ÕÜ«∂e QÍx K«OѨ‰õÄ_»^Œ∞
Hõ^• <Õ~°xfl x~ÀkèOK«_»OÖ’ qѶ¨Å"≥∞ÿ# áÈbã¨∞ =º=ã¨ú,
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞ <Õ~åxfl JOwHõiOKåHõ K«OÑ≤"ÕÜ«∞_»O ~å*ϺOQÆ
ã¨∂„`åʼnõΩ q~°∞^ŒúO HÍ^•? JÖÏ K«OѨ=∞x J_»QÆ_»@O
=∞# `«Ñ¨C HÍ^•? ''^Œ∞~å‡~åæxH˜ ^Œ∞~å‡~°æ"Õ∞ ã¨=∂^è•#"≥∞ÿ`Õ
ã¨=∂[OÖ’ z=~°H˜ ^Œ∞~å‡~°æ"Õ∞ q∞QÆ∞Å∞`«∞Ok—— J#fl
ÉÏÅQÀáêÖò =∂@Å#∞ QÆ∞~°∞Î `ÕK«∞Û‰õΩO^•O. Hõiî# tHõ∆Å∞
"ÕÜ«∞=∞x HÀ~åÖË QÍh K«OѨ=∞x áÈbã¨∞Å#∞ „Ѩ[ÖË
„¿Ñˆ~Ñ≤OK«_»O ˆ~Ѩ˜ âßOu qѶ¨∂`åxH˜, =∞x+≤ |uˆH
¿ãfiK«Ûù HÀÖ’Ê=_®xH˜ ^•i fã¨∞ÎOk. `«=∞ x~°¡H∆ͺx
HõÑ≤ÊѨÙK«∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ áÈbã¨∞Å∞ K«Ïìxfl KÕ`«∞Ö’¡H˜ fã¨∞‰õΩO>Ë
JO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O Z=~°=Ù`å~°∞?
W"åfià◊ J`åºKå~°O J<Õk ~å*ϺxH˜ XHõ J}˜z"Õ`«
™ê^èŒ#OQÍ J~ÚáÈ~ÚOk. =∞QÆ"åà◊§#∞ ǨÏ`«º KÕÜ«∞_»O,
„ã‘ÎÅ#∞ J`åºKå~°O KÕã≤ ǨÏ`«º KÕÜ«∞_»O J<Õq „Ѩ*Ï™êº=∞º
ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ qã¨Î $`«OQÍ "å_»∞`«∞#fl J}˜z"Õ`« ™ê^èŒ<åÅ∞.
qëê^ŒO Uq∞@O>Ë XHõ~À, W^ŒÌ~À, P~°∞QÆ∞~À J`åºKå~°O
KÕ¿ãÎ WO`«QÍ ã¨ÊOkã¨∞Î#fl [<åÅ∞, „ѨÉèí∞`«fi =º=ã¨÷Å∞ Ug∞
Z~°∞QÆx J=∂Ü«∞Hõ yi[#∞ÅÃÑ· KÕ¿ã J`åºKå~åÅ∞,
„ѨÉèí∞`«fi"Õ∞ "å˜H˜ Wã¨∞Î#fl K«@ì|^Œú`«ÅÃÑ· ã¨ÊOkOK«Hõ
áÈ=_»O, "åHõѨe¡Ö’ Ѩ^ŒHÀO_»∞ =∞Ok J=∂Ü«∞Hõ Pk"åã‘
„ã‘ÎÅÃÑ· „ˆQǨÏ∫O_£û áÈbã¨∞Å∞ KÕã≤# J`åºKå~°OÃÑ· UO^Œ∞‰õΩ
WO`«QÍ ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ [<å„QÆǨÏO ~åÖË^Œ∞. _èçb¡ Ѷ¨∞@##∞
KÕã≤#O`«QÍ "åHõѨe¡x g∞_çÜ«∂ ZO^Œ∞‰õΩ á¶ÈHõãπ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞.
ã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ∞ KÕ¿ã J`åºKå~åÅ Hõ<åfl „ѨÉèí∞`«fi"Õ∞
^ŒQÆæ~°∞O_ç [iÑ≤OKÕ J`åºKå~åÅ∞ KåÖÏ „Ѩ=∂^ŒHõ~°O.
ã¨=∂[ ã¨Éèí∞ºÅ q+¨Ü«∞OÖ’<≥·`Õ Hõhã¨O ^À+≤H˜
tHõ∆Ѩ_»∞`«∞O^Œ<Õ Pâ◊Ѩ_®Å<Õ HÀiHÍ LOÏ~Ú. HÍh
„ѨÉèí∞`«fi"Õ∞ J`åºKå~åÅ∞ KÕ~ÚOKÕ q+¨Ü«∞OÖ’ „ѨÉèí∞`åfixfl
^À+≤QÍ xÅɡÏìeû# ÉÏ^茺`«#∞, J=ã¨~åxfl „Ѩ[Å∞
q㨇iã¨∞Î<åfl~°∞. ^ŒO_»HÍ~°}ºOÖ’ =∂"À ~Úã¨∞ìÅÃÑ·
„ѨfHÍ~åxfl f~°∞Û‰õΩO@∞<åfl~°∞. K≥·`Õ, ‰õΩq∞eÅ
L^•Ç¨Ï~°}Å∞ =∞# Hõà◊¡=ÚO^Œ∞<åfl~Ú. ^˘iH˜#,
ÖÁOyáÈ~Ú# =∂"À~Úã¨∞ìÅÖ’ =∞Ç≤Ïà◊Å#∞ `«=∞
J=ã¨~åxfl fˆ~Û Öˇ·OyHõ =ã¨∞Î=ÙQÍ "å_»∞‰õΩO@∞ <åfl~°∞.
ZO^Œ∞‰õΩ WÖÏO˜ "å˜ÃÑ· „Ѩ[ʼnõΩ P„QÆǨÏO HõeyOK«_»O
ÖË^Œ∞? "å˜x „Ѩ™ê~°O KÕÜ«∂Å<Õ ã¨Ê$Ç¨Ï g∞_çÜ«∂‰õΩ
ZO^Œ∞‰õΩ HõÅQÆ_»O ÖË^Œ∞?
Ѷ¨Óº_»Öò, ÃÑ@∞ì|_ç^•i =∞#ã¨Î`«fiO, ™ê„=∂[º"å^Œ,
„ѨѨOpHõ~°} ÃÑ_»^èÀ~°}∞Å∞ W"åfià◊ =∞Ç≤Ïà◊#∞ ÃãH±û
=ã¨∞Î=ÙQÍ<Õ K«∂_»=∞x ã¨O^Õâ◊q∞ã¨∞Î<åfl~Ú. Ü«Ú=‰õΩÅ∞
P ^èÀ~°}∞ʼnõΩ PHõi¬OK«|_»∞`«∂ `å=Ú ‰õÄ_® ¢ã‘Îx ÃãH±û
ã¨~°∞‰õΩQÍ<Õ K«∂ã¨∞Î<åfl~°∞. P ^èÀ~°}∞Å∞ „ѨÉèí∞`åfiÅ H˜ã¨∞Î#fl
ã¨O^Õâ◊"Õ∞q∞@O>Ë ¢ã‘ÎÅ#∞ J}KåÅO>Ë "åiÃÑ· J`åºKå~°O
KÕÜ«∂Åx. JO^Œ∞ˆH D ~ÀA =∞# áÈ~å@O ^À+¨µÅ‰õΩ
Li "≥·Ñ¨Ù H͉õΩO_® J}˜z"Õ`« ™ê^èŒ#OQÍ ¢ã‘ÎÅ#∞ "å_»@OÃÑ·
[~°QÍeû LOk. =∞^茺`«~°QÆu L^Œº=∂Å∞ ZÖÏQÆ∂ P
kâ◊QÍ áÈ~åÏÅ∞ KÕÜ«∞=Ù. Hõ#∞Hõ P Ѩx "å=∞ѨHõ∆
ÉèÏ=*ÏÅ=Ú#fl "åˆ~ KÕÜ«∂e. Ü«Ú=`«∞Å∞ K«^Œ∞=ÙHÀ=_»O,
|O_ç #_»Ñ¨_»"Õ∞ ã¨=∂#`«fiO HÍ^Œx QÆ∞iÎOz ã‘fiÜ«∞ rq`«
x~°‚Ü«∂kèHÍ~°O á⁄O^Œ_»"Õ∞ ã¨=∂#`«fi=∞<Õ ÅHõ∆ º™ê^èŒ#
kâ◊QÍ P áÈ~åÏÅ∞ H˘#™êQÍeû LOk.
T

16. 16#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}
''Ѷ¨Óº_»e[O ѨÓ[Ö’ qѨ¡=HÍ~°∞Å∞—— JO@∂ PO„^èŒ*’ºu
k#Ѩ„uHõ (16.12.2012)Ö’ HõOK« SÅÜ«∞ºQÍ~°∞ "åºã¨O
~åâß~°∞. JO^Œ∞Ö’ H˘xfl Ãã·^•úOuHõ H˘xfl HõqfiOKÕ q+¨Ü«∂Å∞
L<åfl~Ú. "å@xfl˜H© ["å|∞ K≥ѨCHÀ=Åã≤O^Õ. J~Ú`Õ
WѨC_≥·<å ZѨC_≥·<å qѨ¡=HÍ~°∞ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ =∂Ï¡_»@O
KåÖÏ ™œÅÉèíºOQÍ LO@∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë "åiH˜ áêÅHõѨH∆ÍÅ
JO_» LO@∞Ok. HõOK« SÅÜ«∞ºQÍ~°∞ ‰õÄ_® `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∂xfl ã¨=∞i÷Oz# ~ÀAÅ∞<åfl~Ú. P ~ÀAÖ’¡ `å<≥O^Œ∞‰õΩ
ã¨=∞i÷OKå_À? U ã‘fiÜ«∞q=∞~°≈ KÕã¨∞H˘x WѨC_»∞
=ºuˆ~H˜ã¨∞Î<åfl~À "≥Ú^Œ@ q=iOz `«~°∞"å`« „Ѩâ◊flÅ∞ "Õ¿ãÎ
KåÖÏ ã¨||∞QÍ LO_Õk. SÅÜ«∞ºQÍ~°∞ JO^ŒiH© „Ѩâ◊flÅ∞
"Õ™êÎ~°∞. P „Ѩâ◊flʼnõΩ ["å|∞ K≥ѨÊ=Åã≤O^Õ HÍx "å~°∞ =∂„`«O
Z=iH© ["å|∞^•s HÍ_»∞.
SÅÜ«∞ºQÍ~°∞ xQÆ=∞# `«~°¯OÖ’ „Ѩâ◊flÅ∞ "ÕÜ«∞_»O,
["å|∞Å∞ K≥ѨÊ_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. xQÆ=∞# `«~°¯OÖ’ JO`«~°æiƒù`«
=ºuˆ~HÍ~å÷Å∞ ^•y LOÏ~Ú. áÈ~å@O [iy#ѨC_»∞ „Ѩ^è•#
"≥·~°∞ºO Éèí∂™êfi=∞º =~åæxH˜ Ñ‘_ç`« „Ѩ*ÏhHÍxˆH L#flk.
WѨC_»∂ J^Õ L#flk. HÍh H˘xfl ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ "≥·~°∞^茺 ™ê÷#O
`å`å¯eHõOQÍ =∂~°∞`«∂ LO@∞Ok. H˘`«Î "≥·~°∞^茺O =ÚO^Œ∞‰õΩ
=ã¨∞ÎOk. `«~°∞"å`« Jk J^Œ$â◊ºO J=Ù`«∞Ok. 1969 #∞O_ç
qѨ¡= áêsìÅ∞ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl |ÅѨ~°∞ã¨∂Î<Õ L<åfl~Ú.
WѨC_»∞ H˘`ÕÎg∞ HÍ^Œ∞.
''P„áêO`« "≥Å=∞ ^˘~°Å <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’<Õ `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O 2001Ö’ „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. JѨʘ #∞O_ç Jxfl
=∂"À~Úã¨∞ì „QÆ∂ѨÙÅ∞ WHõ¯_ç „Ñ¨^è•# "≥·~°∞^茺O `≥ÅOQÍ}
„áêO`«O(Éèí∂™êfi=ÚÅ`À ã¨Ç¨ ) PO„^èŒ „áêO`«O =∞^茺 L#fl^Œ<Õ
"å^Œ# `≥KåÛ~°∞.—— JO@∞<åfl~°∞.
=∞~˘HõKÀ@ PO„^èŒ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞ „Ѩ^è•# â◊`«$=ÙÅ∞
JO@∞<åfl~°x `«<Õ JO@∞<åfl_»∞. Ô~O_»∞ „áêO`åÅ
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞ â◊`«$=ÙÖË J~Ú#ѨʘH©, WѨC_»∞ Ô~O_»∞
„áêO`åÅ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ ÖË^• Éèí∂™êfi=ÚʼnõΩ =∞^茺 Ѷ¨∞~°¬}
=zÛOk. `≥ÅOQÍ} Éèí∂™êfi=ÚÅ∞ ÖË^• ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞
|ÅÇ‘Ï#∞Å∞ J~Ú#O^Œ∞# `å`å¯eHõOQÍ `≥ÅOQÍ}
ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å#∞ ÖË^• Éèí∂™êfi=ÚÅ#∞ ã¨=∞i÷OK«_»O
[~°∞QÆ∞`«∞#flk. "åi^ŒÌ~°∂ q∞`«$Öˇ·#ѨC_»∞ WHõ¯_ç "åi`À
"≥·~°∞^茺O =ÚO^Œ∞‰õΩ =ã¨∞ÎOk. J~Ú`Õ WHõ¯_» SÅÜ«∞ºQÍi
‰õΩÅHÀ}OÖ’x xQÆ=∞#`«~°¯ JO`«~°æiƒù`« J~°÷O Uq∞@O>Ë
ÔHã≤P~ü "≥Å=∞, =∂"À~Úã¨∞ì áêsì HÍ~°º^Œi≈ QÆ}Ѩu "≥Å=∞
JO^Œ∞=Å# W^ŒÌ~°∞ "≥Å=∞Å∞ Hõeã≤ "≥·~°∞^茺 ™ê÷<åxfl =∂~åÛ~°∞
Jx `å#∞ W=fi^ŒÅK«∞‰õΩ#fl ã¨OˆH`«O.
D "≥·~°∞^茺O ZѨC_»∞ =∂iOk? Jx =∞~˘Hõ „Ѩâ◊fl. 1990
`«~°∞"å`« ~°ëêº Ñ¨`«<å#O`«~°O PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’ HõOK« SÅÜ«∞º,
a.Zãπ.~å=ÚÅ∞, T™ê ^Œo`«"å^ŒO ¿Ñ~°∞`À ‰õΩÅ Jã≤÷`«fi
"å^•xfl =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥KåÛ~°∞. HÍx JѨC_»∞ "å=∞ѨHõ∆ ta~°OÖ’
ã¨Ô~·# „Ѩ`åº=∂flÜ«∂xfl „Ѩ"Õâ◊ÃÑ@ì ÖËHõáÈ~°∞. „Ѩ`åº=∂flÜ«∞O
PÅ㨺O HÍ=_»O =Å# SÅÜ«∞ºQÍi "å^Œ# HÍÅO K≥e¡#
=∞O^Œ∞ÖÏ =∂iOk. HÍ=Ù# "≥Ú^Œ˜ W~°∞=Ù~°∞ "å=∞ѨHõ∆
ta~åxH˜ =ºuˆ~‰õΩÅ∞QÍ =∂i<å~°∞. ‰õΩÅ ã¨=∞㨺‰õΩ
Hõ=¸ºx+¨µìÅ∞ ‰õÄ_® ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# „Ѩ`åº=∂flÜ«∞O K≥ѨÊÖËHõ
P`«‡~°Hõ∆}Ö’ Ѩ_®¤~°∞. P „Hõ=∞OÖ’<Õ ‰õΩÅ Jã≤÷`«fiO`À áê@∞,
„áêOfÜ«∞ Jã≤÷`«fiO, *ˇO_»~ü Jã≤÷`åfiÅ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =KåÛ~Ú.
L^Œº=∞O ã¨Î|ú`«‰õΩ QÆ∞Ô~·Ok, "≥·~°∞^茺 ™ê÷#O `å`å¯eHõOQÍ
=∂i#k.
''Zãπ.ã≤, Zãπ.˜, a.ã≤ Ü«Ú=‰õΩÅ∞, Ü«Ú=`«∞Å∞ „áê}ÏʼnõΩ
`≥yOz Éèí∂™êfi=ÚʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_®~°∞. D „áêO`«Ñ¨Ù
Éèí∂™êfi=ÚÅ∞ Ѩxfl# ‰õΩ„@Ö’ ÉèÏQÆOQÍ Z<£H“O@~°¡Ö’
K«xáÈÜ«∂~°∞.——
‰õΩÅ Jã≤÷`«fi"å^ŒOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ WÖÏ ~åâß~°∞. Zãπ.ã≤,
Zãπ.˜, a.ã≤Å∞ SÅÜ«∞ºQÍi =∞#∞+¨µÅ#fl=∂@, Jã≤÷`«º
"å^ŒOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ SÅÜ«∞ºQÍ~°∞ ‰õΩÅO QÆ∞iOz =∂Ï¡_»∞
`«∞<åfl~°∞ `«Ñ¨Ê Éè∫uHõ"å^ŒOÖ’ ÉèÏQÆOQÍ =∂Ï¡_»_»O ÖË^Œ∞.
PK«~°}Ö’ ‰õΩÅ Jã≤÷`«fiO QÆ∞iOz =∂Ï¡_»∞`«∞<åflˆ~ `«Ñ¨Ê
‰õΩÅx~°∂‡Å# H˘~°‰õΩ „Ѩܫ∞uflOK«_»O ÖË^Œ∞. ^•x Ѷ¨e`«"Õ∞
WOw¡+¨µ g∞_çÜ«∞O#∞, Z<£.l.F ã¨OѶ¨∂Å#∞, P^•ºu‡Hõ
„Ѩ*Ï™êfi=∂ºxfl =∞^èÕº =∂~åæxfl ã¨=∞iúOK«_»O. g˜x
ã¨=∞iúOK«_»O JO>Ë =∂i¯û*Ïxfl ѨÓiÎQÍ =ºuˆ~H˜OK«_»"Õ∞.
=∂i¯ûã¨∞ì HÀ}OÖ’ ‰õΩÅã¨=∞㨺‰õΩ Ѩiëê¯~°O K≥Ñ≤Ê`Õ "åˆ~
=∂i¯ûã¨∞ì ta~åxH˜ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ∞QÍ =∂ˆ~"å~°∞. HÍx "å~°∞
=∂i¯ûã¨∞ì ta~åxfl |ÅÇ‘Ï# Ѩ~°K«_»OÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ<Õ
L<åfl~°∞.
HͺÑ≤@e[OѨÓ[Ö’HõOK«SÅÜ«∞º
–a.Ãã·^Œ∞Å∞
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO