Presentaties van de Hogeschool Utrecht rondom onze ALV van 21-03-2013. Sprekers: Andre Henken Nadia Verdeyen Ivo Opstelten

1. WELKOM
DONDERDAG 21 MAART 2013
18.30 – 22.00 UUR / UTRECHT

2. WELKOMSTWOORD
André Henken
directeur Faculteit Natuur & Techniek van de HU
19.00 – 19.15 uur / zaal E-1.20

3. Hogeschool Utrecht
enkele feiten
• 36.000 studenten (circa 10% van NL totaal)
• 3.400 medewerkers (OP en OBP)
• 6 faculteiten
• Utrecht & Amersfoort
• 74 bachelorprogramma’s (vt, dt, du)
• 27 masterprogramma’s
• 42 lectoren
• 4 inhoudelijke speerpunten
• Begroting ongeveer € 300 M
3

4. Faculteit Natuur en Techniek
enkele feiten
• 5.700 studenten
• 425 medewerkers (OP en OBP)
• Voltijdse bachelorprogramma’s
• Deeltijd bachelorprogramma’s
• Duale bachelorprogramma’s
• Masterprogramma’s
• Associate Degree-programma
• Vele korte cursussen (CvNT)
• Kenniscentrum Technologie & Innovatie
• 9 lectoraten (10 lectoren)
• Trekker HU-thema Duurzame Energie
• 3 locaties
• 4 domeinen (Engineering, Bouw, ICT, Life Sciences & Chemistry) 4

5. Aantal afgestudeerden technische
opleidingen moet omhoog!
• Een verdubbeling t.o.v. nu (van 1,7/10 naar 4/10)
• Zorgen voor overzichtelijk aanbod
• Interesse in techniek vergroten (po, vo, etc.)
• Rendement vergroten (selectie? begeleiding?)
• Technici behouden voor technische beroepen!

6. Adviesrapporten
• Advies van de commissie Toekomstbestendig Hoger
Onderwijs Stelsel, april 2010 (commissie-Veerman)
• Advies van de commissie-Van Pernis ‘HBO Techniek
in BEDRIJF’, december 2011
• SER-advies ‘Strategische Agenda Hoger Onderwijs,
Onderzoek en Wetenschap’, april 2011
• Masterplan Bèta en Technologie, februari 2012
• Vreemde ogen dwingen, mei 2012 (commissie-Bruijn)

7. Focus hogescholen
• Commissie-Veerman adviseert om als school
en opleiding een duidelijk profiel te kiezen, wat
doe je wel en waarin wil je dus goed zijn en
wat doe je niet (meer)
• Commissie-Van Pernis adviseert expliciet om
het aantal licenties terug te brengen naar vier
• Stem tussen hogescholen af wie wat doet,
vooral over het aanbod in het derde en vierde
jaar van de opleiding

8. Beroepsprofiel van de ingenieur
• Beroepen steeds minder specifiek, afgestudeerden moeten
wendbaar zijn op de arbeidsmarkt. Een goede ingenieur is
nieuwsgierig, multidisciplinair en een teamspeler
• Sleutel voor de nieuwe integrale benadering is gerichtheid
van de ingenieur op menselijke interactie en
maatschappelijke context
• Herijk het profiel van de ingenieur, zorg voor stevige
technische bagage, biedt de student kans om eigen accent
te leggen: verdieping of verbreding (T-shaped ingenieur)
• Dit vraagt om verbreding, flexibilisering en versterking van
de internationale oriëntatie

9. Professionalisering docenten
• Dat de kwaliteit van docenten versterkt en
verhoogd moet worden. Denk hierbij aan:
- Initieel opleidingsniveau
- Up-to-date kennis van de beroepspraktijk
- Pedagogisch-didactische vaardigheden
• Docenten moeten een brede scope hebben.
Het doen van onderzoek hoort daarbij.

10. Verbinding hogeschool en regionale
bedrijfsleven
• Een flexibel systeem om de gevarieerde vraag
van studenten en arbeidsmarkt goed te bedienen
• Meer duurzaam overleg tussen hogeschool en
bedrijfsleven
• Strengere eisen aan de representativiteit en rol
van leden van Beroepenveldcommissies en
Commissies van Toezicht

11. Hoe gaan we hier mee om? Een selectie
• Terugbrengen aantal opleidingen (landelijk tot 15 à 20 voorlopig)
• Kiezen voor beperkt aantal speerpunten of thema’s door HU
• Flexibiliseren onderwijsprogramma’s t.b.v. (1) meer
sturingsmogelijkheden, (2) meer ruimte voor ontwikkeling en
(3) flexibeler bedrijfsmodel samenwerking met externe partijen
• Meer betrekken/samenwerken met bedrijfsleven (B van HBO)
• Borging en liefst groei aandeel praktijkgericht onderzoek
• Verstrengeling van de beide kerntaken onderwijs en onderzoek!

12. Wat moet het resultaat zijn?
• Een ondernemende professional met een onderzoekende houding
• Als resultaat van een zelf gekozen opleidingsroute (deels verplicht,
deels afhankelijk van gekozen specialisatie, deels vrij te kiezen)
• Met het besef dat een leven lang leren nodig is
• Basisniveau geborgd en getoetst qua kennis, vaardigheden, gedrag
• Excelleren wordt gestimuleerd en gefaciliteerd

14. PROGRAMMA
18.30 Ontvangst
19.00 Welkomstwoord
André Henken
19.15 Algemene Ledenvergadering
Bestuur KIVI-NIRIA regio Utrecht
20.15 Duurzaamheid in onderwijs en
onderzoek
Nadia Verdeyen
20.30 Duurzaamheid in de praktijk
Ivo Opstelten
21.00 Afsluiting
André Henken
21.10 Netwerkborrel
met om 21.20-21.30-21.40-21.50 uur
rondleidingen in:
- Duurzame Energieproeftuin
- Energielab
22.00 Einde bijeenkomst

15. ALGEMENE
LEDENVERGADERING
Bestuur KIVI-NIRIA regio Utrecht
19.15 – 20.15 uur / zaal E-1.20

16. WELKOM
DONDERDAG 21 MAART 2013
18.30 – 22.00 UUR / UTRECHT

17. DUURZAAMHEID IN
ONDERWIJS
EN ONDERZOEK
Nadia Verdeyen
directeur Kenniscentrum Technologie & Innovatie
van de HU
20.15 – 20.30 uur / zaal E-1.20

18. Onderwijs en onderzoek
• Up-to date onderwijs
• Vraaggestuurd onderzoek met bedrijven

19. Onderwijs en onderzoek
Onderwijs
Innovatie
Onderzoek Beroepspraktijk

20. Projecten en innovatielabs

21. De Omslag
• Onderwijs en Onderzoek verbonden
• Kennis beschikbaar voor samenleving
• Altijd in relatie tot regionale ontwikkeling

22. In eigen huis
• Mobiliteit
• Gebouwen
• Ondersteunende processen

23. De Omslag – brede basis
• Alle opleidingen, alle studenten bereiken
• Relevant voor specifiek vakgebied
• Duurzame samenleving / MVO

24. De Omslag - Verdieping
… projecten
Technische Faculteit
• Smart grids
Thema
• Duurzame
• Transitie naar een energieproeftuin
energieneutrale
• VVE’s renoveren
stedelijke omgeving
duurzaam

25. De Omslag - Verdieping
Doorlopende Leerlijn Lectoraat
• Passend bij opkomende • Nieuwe Energie in de
vraag arbeidsmarkt stad
• Een consistent en • Onderzoek ‘voedt’
drempelloos onderwijs- actueel onderwijs
aanbod in Utrecht, • Door real-life projecten
• MBO – HBO – WO met werkveld

26. De Omslag – en bedrijven
• Expertisecentrum, participatie in USI - Utrecht
Sustainable Institute
• Stakeholders: gebruikers, beleidsmakers,
installateurs, bouwers , beheerders…
• Multidisciplinair, consortium van partners
• Netwerk; Demo-centrum; Kenniscentrum
• Kennis ontwikkelen, samen met bedrijven innoveren!
• Kennis toepassen: kennis delen.

27. De Omslag –
Kennisvalorisatie
• Samenwerking in
kennisontwikkeling HU &
bedrijven levert directe
voordelen voor
ondernemers
• Utrecht Science Park &
Utrecht Valorisation Centre
als bloeiend cluster van
start-ups en spin-off
bedrijvigheid rondom
duurzaamheid

28. Het resultaat
• Sterke kennisregio • En….36.000
• Triple helix: bedrijven, studenten in de
hbo, overheden regio rond DUO
• Voedingsbodem voor
nieuwe en bestaande = impact!
bedrijven DUO
• Versterking HU en
praktijkgericht
onderzoek

29. Zo maar wat bedrijven……
HU – Kracht!
U – Kracht!

30. De Omslag
• En nu verder…
• Lectoraat Nieuwe
Energie in de stad
• Centre of Expertise
• …..
• www.duurzaam.hu.nl

31. DUURZAAMHEID IN DE
PRAKTIJK
Ivo Opstelten
lector Nieuwe Energie in de Stad van de HU
20.30 – 21.00 uur / zaal E-1.20

32. Waarom werken aan energietransitie?
Milieu

33. Waarom werken aan energietransitie?
Leveringszekerheid of €/PJ

34. Transitiesturing nodig?
■ 1916: Overstroming noordelijke
delen van Nederland
■ 1918: “Zuiderzee”-wet
■ 1953: Overstroming zuidelijke
delen van Nederland
■ 1958: “Delta”-wet
■ 1995: Rivieroverstromingen
binnenland
■ 1998: “Delta”-wet grote rivieren
Niet als het om klimaatadaptatie
gaat!

35. Wel voor mitigatie!
■ Europa
■ 80-95% CO2-reductie in 2050
■ 20-20-20 in 2020
■ NZEB in 2020
■ NL
■ 80% CO2-reductie in 2050
■ BENG in 2020
■ Utrecht
■ Klimaatneutraal in 2040
■ Rijnenburg minimaal energieneutraal
Þ Transitie naar duurzame samenleving
en energieneutrale gebouwde omgeving

36. Verantwoordelijkheid
Gebouwde Omgeving
energiegebruik EU
30%
35%
Industrie
35% Gebouwde
O mg ev ing
waterkracht
Transport
hoog wind
energiebesparing
Voorzienings- kernenergie
zekerheid zon
kolen met
CO2-afvang
laag biomassa
laag hoog
CO2-reductie in 2050

37. Niet elke sector kan hetzelfde!

38. De belofte van de gebouwde
omgeving
1250
1000
energiegebruik [PJ p]
750
Totaal netto primair
500
250
0
2000 2010 2020 2030 2040 2050
-250
Jaar Vraagreductiepotentieel
Woningen Transitiescenario Totaal Ongewijzigd beleid
Utiliteitsgebouwen Transitiescenario Totaal Transitiescenario • Warmte: ± 60-75%
Wijksystemen Transitiescenario
• Elektriciteit: ± 40-50%
Opwekpotentieel duurzaam
• Gebouwen: ± 15-20%
• Wijken: ± 20-40%

39. Transitievereisten
■ Mensen:
■ Willen het
■ Kunnen het
■ Gaan het allemaal doen: Opschalen

40. De bewoner wordt wakker!
Energie>CPI
+ Mooi toch!
Gridpariteit!
100
90
Geinstalleerd vermogen PV
80
70
60
[GWh]
=> 50
40
30
20
10
0
2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012
Jaar
PV-run!

41. Economisch fundament ligt er
■ Integrale woonlasten: EPC? Energiepositief!
■ Crisis: aanbod markt => vragers markt
■ Wonen=Investeren: E+ woningen=toekomstvaste
belegging!
■ Zonder E+ woningen energieneutrale GO onhaalbaar

42. Praktijk klaar voor 2050?

43. Nieuwbouw energiepositief?
Yes we can!
Conceptaanbieders genoeg
Nieuwbouw E+ conceptkosten
gelijk EPC=0,6 stapeling

44. Maar ja … 2050 …

45. Ontwikkeling woningvoorraad
Ontwikkeling van de gebouwvoorraad: woningen
[x1000]
100 10 3000 2004
2030
2500
80 8 2050
Gemiddelde leeftijd
Aantal woningen
2000
60 6
[Miljoen]
1500
[jaren]
40 4 1000
Gemiddelde leeftijd referentie
Gemiddelde leeftijd sloopx2 500
20 2
Aantal woningen 0
0 0 Before 1945- 1975- 1985- 1995- 2005- 2030-
2000 2010 2020 2030 2040 2050 1945 1974 1984 1994 2004 2031 2050
Jaar Year of construction
■ In 2050 nog 65-70% woningen van vóór 2010
■ In 2050 25% uit bouwperiode met hoogste energievraag/m2
■ Gebouwen moeten langer meegaan

46. Ook in de bestaande bouw
worden meters gemaakt!
Roosendaal 2010
130.000
Kerkrade 2011
Stichtingskosten incl.
100.000
Apeldoorn 2012
80.000
60.000
Nul-op-de-meter
Tijd
E - prestatie

47. Uitdagingen? Prestatiegarantie!
EPC ≠ Energieprestatie Meten = Weten
Systeemomslag!

48. Uitdagingen? Win-win-win!

49. Integrale uitdagingen opgepakt bij
de HU!
■ Utrecht 2040
■ 3 MKB+ bedrijven: De one-stop-shop voor uw E-0 woning
■ Integraal gebouwconcept afgestemd op
gebruikersprofiel (acceptatie en gedrag)
■ Industrieel bouwen voor de serie-van-1
■ Financieringsmodel energienotaloos
■ Prestatiegarantie geïntegreerd in bouwproces
■ Businessmodel incl. SWOT
■ I.s.m. bedrijven en TUT (Pretoria):
■ Conceptontwikkeling + businesscase Green Campus
■ Renewable Energy + incubator Witbank
■ De Duurzame Uithof en Energieneutraal vastgoed HU

50. In de praktijk gebeurt veel!
■ Meer met Minder
■ Blok voor Blok
■ Energiesprong
■ TKI EnerGO
Þ Utrecht 2040: duizenden woningen energienotaloos

51. Alle professionals krijgen er
mee te maken!

52. Veranderingen vragen om sneller
doorlopen leercirkel door markt
Smart
Sustainable
City

53. HU neemt initiatief
■ Centre of Expertise ‘Smart Sustainable City’
■ Visie
De ‘Smart Sustainable City’ maakt slim
gebruik van al haar “resources” om duurzaam
gebruik van de stad betaalbaar volhoudbaar te
maken.

54. ■ De COE is de kennisinfrastructuur
■ Regionaal ingebed
■ Met (inter)nationale uitstraling
■ Missie:
“Door onderwijs & onderzoek professionals
toerusten om de ‘Smart Sustainable City’ vorm
te geven, te maken en te behouden”

55. Bundeling
■ Inhoud
■ Technische innovatie
■ Procesinnovatie
■ Sociale innovatie
■ Faciliteiten
■ Competenties
■ Kennispartijen
■ Aanbodpartijen (bouw, installatietechniek, etc.)
■ Vraagpartijen (woningcorporaties, particulieren,
commercieel vastgoed eigenaren, etc.)
■ Overheden

56. Bouw mee en breng
nieuwe energie in de stad!

57. AFSLUITING
André Henken
directeur Faculteit Natuur & Techniek van de HU
21.00 – 21.05 uur / zaal E-1.20

58. NETWERKBORREL
Met om 21.20 - 21.30 - 21.40 - 21.50 uur
rondleidingen in:
● Duurzame Energieproeftuin
o.l.v. Ivo Opstelten
● Energielab
o.l.v. Wilko Planje/Marcel de Reeder
Let op:
● Foto’s en presentaties (vanaf 28 maart)
op de KIVI-NIRIA site
21.10 – 22.00 uur / atrium