2. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
«Πρόληψη & αντιμετώπιση της
ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού
στο δημοτικό σχολείο
STOP ! Στην ενδοσχολική βία»
2012-2013
Τάξεις Δ’,Ε’,Στ’
3. Επιστημονικός Συνεργάτης: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε
Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του
Παιδιού και του Εφήβου
Είναι μη κυβερνητική οργάνωση.
Επιστημονικός διευθυντής της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. είναι
ο κ. Ι Τσιάντης, Αν. Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής της
Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
4.
5. Ορισμός και μορφές του εκφοβισμού και
της βίας στο σχολείο
Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο μεταξύ
των μαθητών έχουν αρχίσει να γίνονται
αντικείμενα προσοχής, συζήτησης και μελέτης
και στην Ελλάδα. Αναγνωρίζονται ως
κοινωνικά προβλήματα, σύμφωνα με τα
αποτελέσματα σχετικών ερευνών που
διεξάγονται σε σχολεία της χώρας.
6. Ο όρος εκφοβισμός και η βία στο σχολείο, όπως και ο όρος
θυματοποίηση, χρησιμοποιούνται για να περιγράψουμε μια κατάσταση
κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και
επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την
επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και
ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές του, εντός και εκτός
σχολείου. Ο εκφοβισμός και η βία ανάμεσα στους μαθητές μπορούν να
πάρουν σωματική, λεκτική, ψυχολογική και κοινωνική μορφή.
Συνήθως εκδηλώνονται με:
Χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμούς.
Φραστικές επιθέσεις, βρισιές, προσβολές, απειλές.
Εκβιασμούς.
Καταστροφή προσωπικών αντικειμένων.
Κλοπές.
Σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση.
Αποκλεισμό και απομόνωση από παρέες, ομαδικά,
παιχνίδια και κοινωνικές δραστηριότητες.
7. Οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του εκφοβισμού και της βίας
στο σχολείο
Οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του εκφοβισμού και της βίας στα παιδιά
είναι πολλές και σοβαρές.
Τα παιδιά που πέφτουν θύματα εκφοβισμού και βίας στο σχολείο είναι
δυνατόν:
Να νιώσουν έντονο άγχος και ανασφάλεια,
Να παρουσιάσουν σχολική άρνηση,
Να κάνουν πολλές απουσίες από το σχολείο,
Να οδηγηθούν σε σχολική αποτυχία.
Να εμφανίσουν μαθησιακές δυσκολίες και ψυχοσωματικά προβλήματα,
όπως: πονοκεφάλους, πόνους στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου
ενούρηση.
Να παρουσιάσουν φοβίες, κατάθλιψη, απόπειρες αυτοκτονίας.
8. Τα παιδιά-θύτες, αυτά που ασκούν τον εκφοβισμό και την
βία, βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο:
Να απομακρυνθούν από το σχολείο,
Να διακόψουν τη σχολική φοίτηση,
Να εμφανίσουν τάσεις φυγής από το σπίτι,
Να εξελιχθούν σε ποσοστό που προσεγγίζει το 50 %, σε ενήλικες με
αντικοινωνική συμπεριφορά και παραβατική συμπεριφορά.
9. Τα χαρακτηριστικά των παιδιών που εμπλέκονται
σε περιστατικά εκφοβισμού και βίας στο σχολείο.
Τα θύματα είναι συνήθως παιδιά:
Με περισσότερο άγχος και ανασφάλεια από τους άλλους μαθητές,
Ήσυχα και ευαίσθητα,
Εσωστρεφή και μοναχικά,
Με χαμηλή αυτοεκτίμηση,
Φοβισμένα και με παθητική στάση απέναντι στη βία,
Δύσκολα υπερασπίζονται τον εαυτό τους.
10. Τα παιδιά-θύτες, αυτά που ασκούν τον εκφοβισμό και την
βία σε άλλα, είναι συνήθως παιδιά :
Με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενώ φαίνονται σίγουρα για τον εαυτό τους,
Ενεργητικά και υπερδραστήρια,
Επιθετικά,
Επιρρεπή σε παραβίαση κανόνων και σε αντικοινωνικές συμπεριφορές
Ικανά να ξεφύγουν από δύσκολες καταστάσεις,
Δίχως ηθικούς ενδοιασμούς ή τύψεις για τις πράξεις τους.
11. Τα παιδιά-παρατηρητές περιστατικών εκφοβισμού
και βίας διαχωρίζονται σε εκείνους που:
Υποστηρίζουν το θύτη με γέλια, χειροκροτήματα και άλλες μορφές
επιδοκιμασίας,
Απομακρύνονται από την σκηνή και κάνουν ότι δεν είδαν τίποτα,
Θυματοποιούνται, τρομοκρατούνται, «παγώνουν»,
Δεν ξέρουν τι να κάνουν, είναι σε αμφιθυμία και δεν παίρνουν θέση,
Προσπαθούν να βοηθήσουν το θύμα, αποδοκιμάζουν τον θύτη και
τρέχουν να φέρουν βοήθεια.
12. Θεματολογία και στόχοι εργαστηρίων
Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί σε 14 εργαστήρια.
Ενδεικτικά παρατίθεται το περιεχόμενο του 10ου εργαστηρίου
Θεματολογία : αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της βίας στο
σχολείο
Στόχοι
1. Να ενισχυθεί η αλληλεγγύη και η αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των
μαθητών.
2. Να προταθούν από τους μαθητές αποτελεσματικοί τρόποι
αντιμετώπισης του προβλήματος .
3. Να συζητηθεί ο ρόλος του σχολείου στην αντιμετώπιση
περιστατικών εκφοβισμού και βίας
4. Να δοθεί έμφαση στο ότι η κοινοποίηση τέτοιων περιστατικών εκ
μέρους των μαθητών δεν αποτελεί «κάρφωμα».
