SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 50
Het klimaat in de afgelopen en
komende 100 jaar
Astra Alteria, Ede
19 mei 2014
Peter Siegmund
KNMI / Klimaat
Overzicht
• Het klimaat van de afgelopen 100 jaar
• Het klimaat in Nederland
• Het broeikaseffect
• Klimaatmodellen
• Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100 jaar
• Het klimaat in de komende 100 jaar
• KNMI Klimaatscenario’s 2006
Klimaatverandering in het verre verleden:
de temperatuur
Natuurlijke klimaatfactoren 20e
eeuw
Vulkaanuitbarstingen
Zonne-activiteit
El Niño
Temperatuurveranderingen: waarnemingen
Waarnemingen: sneeuw, ijs, warmte in oceanen, zeespiegel
Bijdragen aan zeespiegelstijging
IJsoppervlak in het Noordpoolgebied
1980,
sept.
2012,
sept.
Minder gletsjers, minder
permafrost
Emanuel, Nature, 2005
Tropische cyclonen:
toename in intensiteit en levensduur, niet in aantal
zeewater temperatuur
Potential Destructive Index
N. Atlanische Oceean Westelijke Grote Oceaan
Overzicht
• Het klimaat van de afgelopen 100 jaar
• Het klimaat in Nederland
• Het broeikaseffect
• Klimaatmodellen
• Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100
jaar
• Het klimaat in de komende 100 jaar
• KNMI klimaatscenario’s 2006
12
Nederland warmt sneller op dan wereldgemiddeld (1)
Temperatuur in Nederland en wereldgemiddeld
Nederland warmt sneller op dan wereldgemiddeld (2)
Waarom?
• Meer westenwind in late winter en vroege voorjaar
• Meer zonnestraling in voorjaar en zomer, door
o schonere lucht
o (waarschijnlijk) afname van de bewolking
Overzicht
• Het klimaat van de afgelopen 100 jaar
• Het klimaat in Nederland
• Het broeikaseffect
• Klimaatmodellen
• Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100
jaar
• Het klimaat in de komende 100 jaar
• KNMI klimaatscenario’s 2006
Het broeikaseffect
Toename van broeikasgassen
• Concentraties overtreffen in hoge mate de pre-industriele waarden
van de laatste vele duizenden jaren
• Toename van concentraties CO2, CH4 en N2O is hoofdzakelijk het
gevolg van de menselijke invloed
CO2 Methaan Lachgas
Koolstof uitstoot en opname, per jaar
(1012
kg koolstof)
180
110
115
265
140
Land use
change
Fossil
emissions
Atmosphere
Oceans
Terrestrial
Broeikaseffect op Aarde, Venus en Mars
Uit afstand tot de zon en het albedo
volgt de temperatuur zonder
broeikaseffect; het verschil met de
werkelijke temperatuur is de bijdrage
Van het broeikaseffect (bke)
Aarde: ≈ bke: 33 ºC
opp.temp= 15 ºC
Venus: ≈ bke: 500 ºC
opp.temp= 460 ºC
Mars: ≈ bke: 3 ºC
opp.temp= -55 ºC
Overzicht
• Het klimaat van de afgelopen 100 jaar
• Het klimaat in Nederland
• Het broeikaseffect
• Klimaatmodellen
• Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100
jaar
• Het klimaat in de komende 100 jaar
• KNMI klimaatscenario’s 2006
Klimaatmodellen: ontwikkeling: ruimtelijke resolutie
zonnestraling
infrarode straling
Lage wolken: netto koeling
Hoge wolken: netto opwarming
Overzicht
• Het klimaat van de afgelopen 100 jaar
• Het klimaat in Nederland
• Het broeikaseffect
• Klimaatmodellen
• Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100
jaar
• Het klimaat in de komende 100 jaar
• KNMI klimaatscenario’s 2006
Menselijke en natuurlijke oorzaken
Modelsimulaties van klimaat van 20ste eeuw
Alleen natuurlijke oorzaken
Alleen toename broeikasgassen
Temperatuurverandering: attributie
Opwarming 1951-2010: oorzaken
Overzicht
• Het klimaat van de afgelopen 100 jaar
• Het klimaat in Nederland
• Het broeikaseffect
• Klimaatmodellen
• Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100
jaar
• Het klimaat in de komende 100 jaar
• KNMI klimaatscenarios’ 2006
Koolstof-uitstoot bij de vier IPCC-AR5-scenario’s
Scenario’s van de stralingsforcering
Klimaatverandering wereldwijd: waarnemingen en projecties
Temperatuur: projecties
RCP2.6 RCP8.5
Temperatuur: projecties
Veranderingen in temperatuur versus neerslag
Neerslag: projecties
RCP2.6 RCP8.5
Neerslag: veranderingen in extremen
Temperatuur en neerslag: veranderingen in Europa
Summer
Winter
Zeespiegel: waarnemingen en projecties
Onzekerheden, absoluut en relatief
IJs noordelijk halfrond september: projecties
RCP2.6 RCP8.5
Totale CO2 uitstoot versus verandering in temperatuur
Overzicht
• Het klimaat van de afgelopen 100 jaar
• Het klimaat in Nederland
• Het broeikaseffect
• Klimaatmodellen
• Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100
jaar
• Het klimaat in de komende 100 jaar
• KNMI klimaatscenarios’ 2006
Indeling van de scenario’s
Kenmerken van alle KNMI’06 scenario’s:
 Opwarming zet door
 Winters gemiddeld natter
 Heviger extreme zomerbuien
 Veranderingen in het windklimaat klein
 Zeespiegel blijft stijgen
Algemeen beeld
verandering in 2050 tov 1990
Temperatuur in Nederland
Neerslag in Nederland
Zeespiegelstijging Nederland
KNMI, 2008
CO2 concentrations, temperature and sea level
continue to rise long after emissions are reduced
Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar door Peter Siegmund

Más contenido relacionado

Más de Robert de Jong

de Maan (met een verrekijker)
de Maan (met een verrekijker)de Maan (met een verrekijker)
de Maan (met een verrekijker)Robert de Jong
 
de Maan (met een telescoop)
de Maan (met een telescoop)de Maan (met een telescoop)
de Maan (met een telescoop)Robert de Jong
 
Introductie in de sterrenkunde
Introductie in de sterrenkundeIntroductie in de sterrenkunde
Introductie in de sterrenkundeRobert de Jong
 
Nieuwe inzichten rondom de oerknal
Nieuwe inzichten rondom de oerknalNieuwe inzichten rondom de oerknal
Nieuwe inzichten rondom de oerknalRobert de Jong
 
Gaan we naar Mars voor 2030?
Gaan we naar Mars voor 2030?Gaan we naar Mars voor 2030?
Gaan we naar Mars voor 2030?Robert de Jong
 
20230105JWST_Design.pptx
20230105JWST_Design.pptx20230105JWST_Design.pptx
20230105JWST_Design.pptxRobert de Jong
 
Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)
Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)
Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)Robert de Jong
 
Sterrenbeeld Andromeda (Herfstavonden)
Sterrenbeeld Andromeda (Herfstavonden)Sterrenbeeld Andromeda (Herfstavonden)
Sterrenbeeld Andromeda (Herfstavonden)Robert de Jong
 
Sterrenbeeld Pegasus (Herfstavonden)
Sterrenbeeld Pegasus (Herfstavonden)Sterrenbeeld Pegasus (Herfstavonden)
Sterrenbeeld Pegasus (Herfstavonden)Robert de Jong
 

Más de Robert de Jong (13)

De Maan (MasterClass)
De Maan (MasterClass)De Maan (MasterClass)
De Maan (MasterClass)
 
de Maan (met een verrekijker)
de Maan (met een verrekijker)de Maan (met een verrekijker)
de Maan (met een verrekijker)
 
de Maan (met een telescoop)
de Maan (met een telescoop)de Maan (met een telescoop)
de Maan (met een telescoop)
 
de Maan (met je oog)
de Maan (met je oog)de Maan (met je oog)
de Maan (met je oog)
 
Introductie in de sterrenkunde
Introductie in de sterrenkundeIntroductie in de sterrenkunde
Introductie in de sterrenkunde
 
Nieuwe inzichten rondom de oerknal
Nieuwe inzichten rondom de oerknalNieuwe inzichten rondom de oerknal
Nieuwe inzichten rondom de oerknal
 
Gaan we naar Mars voor 2030?
Gaan we naar Mars voor 2030?Gaan we naar Mars voor 2030?
Gaan we naar Mars voor 2030?
 
20230105JWST_Design.pptx
20230105JWST_Design.pptx20230105JWST_Design.pptx
20230105JWST_Design.pptx
 
Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)
Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)
Nieuwe inzichten rondom de oerknal (ervoor en erna)
 
Rosetta
RosettaRosetta
Rosetta
 
Rosetta
RosettaRosetta
Rosetta
 
Sterrenbeeld Andromeda (Herfstavonden)
Sterrenbeeld Andromeda (Herfstavonden)Sterrenbeeld Andromeda (Herfstavonden)
Sterrenbeeld Andromeda (Herfstavonden)
 
Sterrenbeeld Pegasus (Herfstavonden)
Sterrenbeeld Pegasus (Herfstavonden)Sterrenbeeld Pegasus (Herfstavonden)
Sterrenbeeld Pegasus (Herfstavonden)
 

Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar door Peter Siegmund

Notas del editor

  1. AR5_WG1_SPM_figure_1.gif
  2. AR5_WG1_SPM_figure_3.gif
  3. 1.14.modellen.jpg
  4. AR5_WG1_SPM_figure_6.gif
  5. TS10.attrib.jpg
  6. 6.25_emissies_RCPs.jpg
  7. AR5_WG1_SPM_figure_7.gif
  8. AR5_WG1_SPM_figure_8.gif
  9. AR5_WG1_SPM_figure_8.gif
  10. TFE.2_SLR.jpg
  11. 11.8_onzekerheden.jpg
  12. AR5_WG1_SPM_figure_8.gif
  13. AR5_WG1_SPM_figure_10.gif
  14. Bij de indeling van de nieuwe KNMI-klimaatscenario’s zijn de belangrijkste factoren voor klimaatverandering in Nederland (mondiale temperatuur en luchtstromingspatronen) gebruikt als “stuurvariabelen” . Keuze temperatuur +1°C en +2°C De bandbreedte in de wereldwijde temperatuurstijging in 2100 (+ 1°C tot + 6°C ten opzichte van 1990) van recente gcm-simulaties is zowel aan de lage als aan de hoge kant iets groter dan de bandbreedte in het meest recente rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (ipcc) uit 2001. De hier gebruikte wereldwijde temperatuurstijging in 2100 van +2°C en +4°C (met bijbehorende temperatuurstijging in 2050 van respectievelijk +1°C en +2°C) t.o.v. het klimaat in 1990 ligt binnen de spreiding van de GCM's en spant het grootste deel van de spreiding op (op basis van “probabilities” voor zover die gegeven kunnen worden). De G staat hiervoor “Gematigd” en W staat voor “Warm”. De wereldwijde temperatuurstijging van +2°C in 2100 is hetzelfde als in het oude ‘centrale’ klimaatscenario van het knmi uit 2000. De stijging van +4°C in 2100 sluit goed aan bij het oude ‘hoge’ scenario. Keuze wel of geen verandering in luchtstromingspatronen De meeste van de gebruikte GCM's (geselecteerd op een goede weergave van de luchtstromingspatronen boven Europa) laten ofwel nauwelijks verandering van de luchtstromingspatronen in de zomer en winter zien, ofwel een duidelijke verandering in beide seizoenen. Op basis hiervan is gekozen voor twee scenario’s met verandering van de luchtstroming en twee scenario’s zonder verandering. De laatste twee scenario’s sluiten goed aan bij de oude knmi klimaatscenario’s uit 2000, waarin eveneens werd uitgegaan van onveranderde luchtstromingspatronen. De + geeft aan dat in deze scenario’s sprake is van gewijzigde luchtstromingspatronen. ( Een wereldwijde temperatuurstijging van +2°C in 2050 of +2°C in 2100 moet niet worden verward met de maximum toelaatbare waarde van +2°C die Nederland en de EU tot doelstelling hebben gekozen om gevaarlijke menselijke verstoring van het klimaatsysteem te voorkomen. Die beleidsdoelstelling heeft betrekking op stabilisatie op 2°C boven preïndustrieel niveau, terwijl het in de knmi’06 klimaatscenario’s gaat om de temperatuurstijging ten opzichte van 1990.)
  15. In elk scenario komen een aantal kenmerken van de klimaatverandering in Nederland en omgeving naar voren: - de opwarming zet door; hierdoor komen zachte winters en warme zomers vaker voor; - de winters worden gemiddeld natter en ook de extreme neerslaghoeveelheden nemen toe; - de hevigheid van extreme regenbuien in de zomer neemt toe, maar het aantal zomerse regendagen wordt juist minder; - de berekende veranderingen in het windklimaat zijn klein ten opzichte van de natuurlijke grilligheid; - de zeespiegel blijft stijgen. Geen dramatische verschillen met vorige scenario’s. De scenario’s geven de hoekpunten aan waarbinnen ons toekomstig klimaat zich waarschijnlijk gaat ontwikkelen. Samen vormen ze dus een soort “verwachting” (maar dit woord ligt gevoelig!!)
  16. In de KNMI’06 klimaatscenario’s is de temperatuurstijging in Nederland niet gelijk aan de wereldgemiddelde temperatuurstijging. Van belang hierbij is de ligging van ons land aan de rand van een groot continent dat sterker opwarmt, maar ook dicht bij het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan, waarvoor de meeste klimaatmodellen een veel minder sterke temperatuurstijging berekenen. Daarnaast is sprake van extra opwarming in de scenario’s waarin ook de stromingspatronen veranderen. De vier scenario’s laten een opwarming zien rond 2050 variërend van 0,9°C tot 2,8°C in de zomer. De temperatuur stijgt dus in alle scenario’s. Merk op dat dit de getallen zijn ten opzichte van het basisjaar 1990 (het gemiddelde tussen 1976 en 2005). De waargenomen temperatuurstijging tussen 1990 en 2005 is naar verhouding groot en bedraagt gemiddeld meer dan 0,5°C. Dit betekent niet noodzakelijkerwijs dat de laagste scenario’s voor 2050 te conservatief zijn In de waargenomen temperatuurstijging spelen ook de natuurlijke schommelingen een grote rol. Doordat die schommelingen zullen blijven voorkomen, is het goed mogelijk dat er in de komende decennia tijdelijk een periode van relatief koel weer zal volgen. Als gevolg van de stijging van de zomertemperatuur zal het aantal zomerse dagen (>=25C) en tropische dagen (>=30C) in alle scenario’s stijgen, maar het meest in W+. Dit scenario heeft de sterkste gemiddelde stijging, en bovendien stijgt de temperatuur van de warmste dagen daar ook relatief meer. Dit komt door de verandering in luchtstroming (meer warme en droge oostenwind in de zomer)
  17. De zeespiegel blijft stijgen. Dit leidt o.a. tot een toename van de kusterosie en een toename van zoutindringing vanuit zee (via rivieren vooral bij lager rivierwaterstanden). Nu worden er allerlei maatregelen genomen om de huidige kustlijn te handhaven (zandsuppletie). In de toekomst zal dat nodig blijven. Uit een eerste analyse van het RIKZ blijkt dat de huidige beleidsdoelstellingen goed aansluiten bij de nieuwe scenario’s. Herziening van het huidige beleid lijkt dus niet nodig. Stormvloeden aan de Nederlandse kust treden op bij stormen uit westelijke tot noordelijke richtingen. De modelberekeningen die voor de vier scenario’s zijn gebruikt geven aan dat de verandering van het aantal stormen uit deze richtingen gering is.