1. Hoe boerden de zwaluwen in 2011?
Eerste resultaten Jaar van de Boerenzwaluw!
Jouke Altenburg (VBN) &
Loes van den Bremer (SOVON)
Fotografie:
Marcus Varusvuo (AGAMI)
Bennie van den Brink (Hirundo)
Dick Jonkers
Harvey van Diek
Jouke Altenburg

2. Inhoud
• Introductie
• Resultaten
• Discussie
• Hoe verder?
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

3. Aanleiding
• Afname broedpopulatie
50 75% afgelopen 40 jaar
• Veel kennis aanwezig,
toch nog veel vragen…
• Kans op bereiken / verbinden
nieuwe doelgroepen
Goede redenen voor Jaar van de Boerenzwaluw!!!
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

4. Doelstellingen
• Meer draagvlak voor de Boerenzwaluw onder bewoners
van het landelijk gebied, leidend tot meer / beter
leefgebied.
• Meer samenhangende kennis voor effectievere bescherming.
• Verbeteringen langs de trekroute.
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

5. Geweldige basis……
dankzij zwaluwvrijwilligers
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

6. Draagvlakvergroting
• Voorlichting
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

7. Draagvlakvergroting
• Veel publiciteit in
kranten,
vogelaarsbladen,
websites enz…
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

8. Draagvlakvergroting
• Advertenties
in ‘boeren’media:
‘de Boerderij’
‘Paard en Leven’
‘de Hoefslag’
• Aansluiting bij evenement
‘Lekker naar de Boer’: 18 en 19 juni 2011
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

9. Bescherming
Meer en beter leefgebied! Genoeg nestgelegenheid!
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

10. Draagvlakvergroting
Publiekstelling
• > 2700 tellingen
• > 900 deelnemers (doel >300)
• 16.400 bewoonde nesten
doorgegeven
• max. aantal nesten per
locatie: 64
• nog niet alles ‘verwerkt’
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

11. Draagvlakvergroting
Publiekstelling
• Ruim 40% locaties
ook 2e telling (n=809)
• Gemiddeld aantal nesten/locatie
telling 1 (20 mei 15 juni): 6,7
telling 2 (1 20 juli): 4,5
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

12. Draagvlakvergroting
Publiekstelling
Bevestiging van belang vee in object!
vee aanwezig vee afwezig
paardenstal (n=1111)
grupstal (n=696)
ligboxenstal (n=1233)
stal overig (n=921)
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

13. Draagvlakvergroting
Trotse boeren en Agrarische Natuurverenigingen !
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

14. Meer kennis…
Nestplaatskeuzeonderzoek
• 175 kwartblokken /
telgebieden (doel >120)
• 59 kwartblokken ook in
1993 geteld (doel > 47)
• 4460 gecontroleerde
‘objecten’
• 118.534 ha geïnventariseerd
(4,5 % agrarisch gebied)
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

15. Nestplaatskeuzeonderzoek
Veranderingen in nestplaatsaanbod & bezetting daarvan?
Eerste getallen uit de referentiegebieden:
1993 2011
Aantal ‘in potentie’ geschikte objecten 2518 2227
Totaal aantal nesten 2230 2740
Gemiddeld aantal nesten/kwartblok 37,8 46,4
Aantal nesten/object 0,89 1,23
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

16. Nestplaatskeuzeonderzoek
• 1993 in 28 % van alle bezochte objecten werd genesteld
• 2011 in 45 % van alle bezochte objecten werd genesteld
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

17. Nestplaatskeuzeonderzoek
Verschillen naar bodem?
Bezetting per object
50
45 1993 2011
40
35
30
25
20
15
10
5
0
klei (n=26) zand (n=31)
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

18. Nestplaatskeuzeonderzoek
Is de broedplek veranderd ?
paardenstal
ligboxenstal
Verdeling objecten: anders
1993 2011
Verdeling nesten:
1993 2011
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

19. Meer kennis ….
Populatiemodel
Beschrijft hoe geboorte & sterfte de ontwikkeling van populatie
sturen.
Welke factoren zijn het meest sturend?:
aantal vliegvlugge jongen/per paar
overleving 1e winter
Minst gekende factoren:
overleving 1e winter
aandeel paren 1e / 2e broedsel
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

20. Discussie
• Broedpopulatie in 40 jaar met 50 75% afgenomen,
maar…
populatie vanaf 1990 stabiel/lichte toename?
• Landelijke trend sinds 1990 min of meer stabiel (BMP)
verschillen tussen regio’s?
broedsucces periode 1992 2008 licht toegenomen
veroorzaakt door meer neerslag in Sahelzone ?
• Veranderingen in broedlocatie!
‘verpaarding’ landelijk gebied kán positief uitwerken
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

21. Hoe boerden de zwaluwen in 2011?
• aankomst: vroeg, maar zeer gespreid
• presentie: normaal tot goed, veel variatie
• nestsucces: 77% (2011); 88,7% (langjarig gem.)
• broedsucces: 3,0 jong per gestart nest; 3,7 (langjarig gem.)
• vertrek: vroeger dan in 2010
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

22. Hoe verder
• Afronding ‘Jaar van de Boerenzwaluw’
Rapport
Populaire samenvatting
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

23. Hoe verder
• Voortzetting monitoringprojecten:
Publiekstelling (ook 2e legsels!)
BMP (trend)
Nestkaart (broedsucces)
Ringen / RAS: overleving, aandeel 2e legsels
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

24. Hoe verder
• Geolocatoronderzoek
Introductie Resultaten Discussie Toekomst

25. Vragen, opmerkingen en verhalen….
kom naar de boerenzwaluwstand!

26. even genieten…

27. HARTELIJK BEDANKT
voor JULLIE bijdrage
aan ‘mijn’ jaar !!
even genieten…