Door: Joost Vogels Lezing O+BN op de Landelijke Dag 2013

1. Snackbars in het
natuurbeheer
Het belang van extensief akkerbeheer
in het Nederlandse heidelandschap
Joost Vogels
Maaike Weijters
Evi
Verbaarschot
Roland Bobbink
Hugh Jansman
Paul ten Den
Stef Waasdorp
Remco Versluijs

2. Nederlands Natuurbeleid:
“Sterren restaurants”

3. Natura 2000 menukaart:
Habitattypen

4. Maar vergeten we niet iets?

5. OBN op landschapsschaal:
Heidelandschappen

7. Veldleeuwerik stand in
Nederland

8. Heideakkers als temporele standplaatsen
Heischraal grasland
n
ge
rin g
rzu in
Ve rarm
ve
Verlaten akker/ graasland
Heide-akker
schapen
Keuters
?
Heide
Zure heide
Stalmest;
bufferstoffen
Toevoegen

9. OBN project 2010-2012
OBN onderzoek Heideakkers
•Experimenten met herintroductie
akkerbeheer
•Evaluatie van bestaande
heideakkers
• Akkers in gebruik
• Recent in gebruik genomen
• Akkers in verschraling

10. Heideakker experiment Salland

11. Experiment
E_00_X B_00_X E_20_K E_00_X B_20_X E_10_X E_20_X E_10_K E_20_X E_00_K B_10_X B_10_K
E_00_X B_00_K E_10_X E_00_K B_00_K E_20_K E_10_X B_20_X B_20_X E_20_K B_10_X B_00_X
E_20_X B_10_K E_10_X E_20_K B_20_K E_20_X B_20_K B_10_K B_10_X B_00_K B_00_K B_00_X
E_10_K E_00_K B_20_K B_10_X
E_10_K B_20_X B_10_K E_00_X
E_10_K B_20_K E_00_K B_00_X

12. Akker experiment
• Toevoeging lage
hoeveelheid
nutriënten
• 1.3-2.7*minimale
aanbevolen
hoeveelheid P
• N-concentratie neemt
snel af

13. Buffering
• Basische
kationen sterk
verhoogd bij
bekalking
• Toevoeging
van stalmest
heeft ook
effect!

14. Loopkevers: soortenrijkdom

15. Heideakkers: Vegetatie
• Akkers in actief
gebruik:
Sterk gebufferd en
voedselrijk
• Nieuw aangelegde
akkers:
Voorgeschiedenis
bepalend
• Schraalgrasland typen:
intermediair mbt
nutriënten en
buffering

16. Loopkevers: clusteranalyse
Heide-akkers
Naastgelegen heide

17. Karakteristieke soorten
Heide-akkers
Naastgelegen heide

18. Trofische groep
Heide-akkers
Naastgelegen heide

19. Vogels: Veldleeuweriken
Nestdichtheid Veldleeuwerik hoog
Uitloopsucces hoog: 48 tot 78% (agrarisch gebied: 3 tot 20%)

20. Geen relatie nestconditie en
afstand tot akkers

21. Veldleeuwerik, Geelgors, Kneu: voorkeur akkers
Roodborsttapuit en Graspieper: geen voorkeur voor akkers

22. Conclusies
• Aanwezigheid van voedselrijkere elementen in
heidegebieden draagt bij aan biodiversiteit
• Perspectieven voor “Akkervogels” zijn
waarschijnlijk beter in heidegebieden dan in het
intensief gebruikte agrarisch cultuurlandschap
• Cyclisch akkerbeheer kan het hoogste aantal
functies vervullen
• Akkerfase
• Verschralingsfase
• Zuur grasland fase

23. Kansen en uitdagingen voor
Heidebeheerders

27. Veldleeuwerik, Geelgors, Kneu: voorkeur akkers
Roodborsttapuit en Graspieper: geen voorkeur voor akkers