Enviar búsqueda
Cargar
Sanklan shreni interview
•
0 recomendaciones
•
450 vistas
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Seguir
Denunciar
Compartir
Denunciar
Compartir
1 de 28
Descargar ahora
Descargar para leer sin conexión
Recomendados
Goras (oct-2016)
Goras (oct-2016)
Amit Patel
Goras (aug 2016)
Goras (aug 2016)
Amit Patel
Shree Sadguru Prasad - Issue 68 - December 2014
Shree Sadguru Prasad - Issue 68 - December 2014
Raj Saubhag
Shree Sadguru Prasad - Issue 70 - June 2015
Shree Sadguru Prasad - Issue 70 - June 2015
Raj Saubhag
Shree Sadguru Prasad - Issue 71 - September 2015
Shree Sadguru Prasad - Issue 71 - September 2015
Raj Saubhag
Goras Magazine jan-2019
Goras Magazine jan-2019
Amit Patel
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ຊີວະວິທະຍາ ມ7
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ຊີວະວິທະຍາ ມ7
bounnao pathoumma
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ເຄມີສາດ ມ7
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ເຄມີສາດ ມ7
bounnao pathoumma
Recomendados
Goras (oct-2016)
Goras (oct-2016)
Amit Patel
Goras (aug 2016)
Goras (aug 2016)
Amit Patel
Shree Sadguru Prasad - Issue 68 - December 2014
Shree Sadguru Prasad - Issue 68 - December 2014
Raj Saubhag
Shree Sadguru Prasad - Issue 70 - June 2015
Shree Sadguru Prasad - Issue 70 - June 2015
Raj Saubhag
Shree Sadguru Prasad - Issue 71 - September 2015
Shree Sadguru Prasad - Issue 71 - September 2015
Raj Saubhag
Goras Magazine jan-2019
Goras Magazine jan-2019
Amit Patel
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ຊີວະວິທະຍາ ມ7
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ຊີວະວິທະຍາ ມ7
bounnao pathoumma
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ເຄມີສາດ ມ7
ປື້ມຄຸູ່ມືຄູ ວິຊາ ເຄມີສາດ ມ7
bounnao pathoumma
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
bounnao pathoumma
ແບບຮຽນ ເຄມີສາດ ມ7
ແບບຮຽນ ເຄມີສາດ ມ7
bounnao pathoumma
ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
Pem(ເປ່ມ) PHAKVISETH
Квантовият компютър: квантовите ординали и типовете алгоритмична неразрешимост
Квантовият компютър: квантовите ординали и типовете алгоритмична неразрешимост
Vasil Penchev
Vol. 01 Iss. 02
Vol. 01 Iss. 02
pardarshakbharat
Moodu prashanalu
Moodu prashanalu
Teacher
ঘরোয়া চিকিৎসা
ঘরোয়া চিকিৎসা
Ilyas Qadri Ziaee
Dhaka imarotnirman bidhimala 2008 word file
Dhaka imarotnirman bidhimala 2008 word file
salma068
16 dec 2016 sab ki khabren
16 dec 2016 sab ki khabren
Santosh Tiwari
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
Luanvanyhoc.com-Zalo 0927.007.596
بضائع الشيطان
بضائع الشيطان
Ilyas Qadri Ziaee
১৬৩ মাদানী ফুল
১৬৩ মাদানী ফুল
Ilyas Qadri Ziaee
Rajput kosh july 2013
Rajput kosh july 2013
Santosh Tiwari
навигатор N5
навигатор N5
Евгений Марков
12 oct.to 18 oct.2015
12 oct.to 18 oct.2015
Haresh Mohite
Notes on criminal procedure code
Notes on criminal procedure code
Anish AN
Mazumoon (ssc)
Mazumoon (ssc)
mohamedshareef25
World Press Freedom day Celebrations
World Press Freedom day Celebrations
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Mumbai Visit
Mumbai Visit
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Net Journalism
Net Journalism
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Reforms
Reforms
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Abhinav shukla
Abhinav shukla
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Más contenido relacionado
La actualidad más candente
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
bounnao pathoumma
ແບບຮຽນ ເຄມີສາດ ມ7
ແບບຮຽນ ເຄມີສາດ ມ7
bounnao pathoumma
ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
Pem(ເປ່ມ) PHAKVISETH
Квантовият компютър: квантовите ординали и типовете алгоритмична неразрешимост
Квантовият компютър: квантовите ординали и типовете алгоритмична неразрешимост
Vasil Penchev
Vol. 01 Iss. 02
Vol. 01 Iss. 02
pardarshakbharat
Moodu prashanalu
Moodu prashanalu
Teacher
ঘরোয়া চিকিৎসা
ঘরোয়া চিকিৎসা
Ilyas Qadri Ziaee
Dhaka imarotnirman bidhimala 2008 word file
Dhaka imarotnirman bidhimala 2008 word file
salma068
16 dec 2016 sab ki khabren
16 dec 2016 sab ki khabren
Santosh Tiwari
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
Luanvanyhoc.com-Zalo 0927.007.596
بضائع الشيطان
بضائع الشيطان
Ilyas Qadri Ziaee
১৬৩ মাদানী ফুল
১৬৩ মাদানী ফুল
Ilyas Qadri Ziaee
Rajput kosh july 2013
Rajput kosh july 2013
Santosh Tiwari
навигатор N5
навигатор N5
Евгений Марков
12 oct.to 18 oct.2015
12 oct.to 18 oct.2015
Haresh Mohite
Notes on criminal procedure code
Notes on criminal procedure code
Anish AN
Mazumoon (ssc)
Mazumoon (ssc)
mohamedshareef25
La actualidad más candente
(17)
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
ແບບຮຽນ ສືກສາພົນລະເມືອງ ມ7
ແບບຮຽນ ເຄມີສາດ ມ7
ແບບຮຽນ ເຄມີສາດ ມ7
ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
ແຜນການສອນ ແລະ ບົດສອນ (ວິຊາ ຟີຊິກສາດ ມ7)
Квантовият компютър: квантовите ординали и типовете алгоритмична неразрешимост
Квантовият компютър: квантовите ординали и типовете алгоритмична неразрешимост
Vol. 01 Iss. 02
Vol. 01 Iss. 02
Moodu prashanalu
Moodu prashanalu
ঘরোয়া চিকিৎসা
ঘরোয়া চিকিৎসা
Dhaka imarotnirman bidhimala 2008 word file
Dhaka imarotnirman bidhimala 2008 word file
16 dec 2016 sab ki khabren
16 dec 2016 sab ki khabren
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
Danh gia tac dung cua vien nang cung tu rau sam , rau den gai trong dieu tri ...
بضائع الشيطان
بضائع الشيطان
১৬৩ মাদানী ফুল
১৬৩ মাদানী ফুল
Rajput kosh july 2013
Rajput kosh july 2013
навигатор N5
навигатор N5
12 oct.to 18 oct.2015
12 oct.to 18 oct.2015
Notes on criminal procedure code
Notes on criminal procedure code
Mazumoon (ssc)
Mazumoon (ssc)
Destacado
World Press Freedom day Celebrations
World Press Freedom day Celebrations
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Mumbai Visit
Mumbai Visit
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Net Journalism
Net Journalism
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Reforms
Reforms
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Abhinav shukla
Abhinav shukla
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Reforms by Gurumurthyji
Reforms by Gurumurthyji
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Media coverage package
Media coverage package
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
History of air
History of air
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Destacado
(8)
World Press Freedom day Celebrations
World Press Freedom day Celebrations
Mumbai Visit
Mumbai Visit
Net Journalism
Net Journalism
Reforms
Reforms
Abhinav shukla
Abhinav shukla
Reforms by Gurumurthyji
Reforms by Gurumurthyji
Media coverage package
Media coverage package
History of air
History of air
Más de National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Industry 4.0 principle
Industry 4.0 principle
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
NIMCJ Media Consumption Survey During National Lockdown Due to COVID-19
NIMCJ Media Consumption Survey During National Lockdown Due to COVID-19
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Use of Social Media by Urban Indian Youth and its impact on Social Behavior
Use of Social Media by Urban Indian Youth and its impact on Social Behavior
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Use of Social Media for Promoting Health Education based on the Uses and Grat...
Use of Social Media for Promoting Health Education based on the Uses and Grat...
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Social Media and Fake News (Contents): Impact and Challenges
Social Media and Fake News (Contents): Impact and Challenges
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
राष्ट्रपिता महात्मा गाँधी – बापू के सिद्धान्तों की वास्तविकता वर्तमान में भी
राष्ट्रपिता महात्मा गाँधी – बापू के सिद्धान्तों की वास्तविकता वर्तमान में भी
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Psychology in daily life
Psychology in daily life
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Print Media a tool for Readers Decision Making- A Research Study
Print Media a tool for Readers Decision Making- A Research Study
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Public Relations in Grassroots Innovations
Public Relations in Grassroots Innovations
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Importance of Public Service Broadcasters and Community Radio in the Present ...
Importance of Public Service Broadcasters and Community Radio in the Present ...
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
AMRC Presentation
AMRC Presentation
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Bidesiya pdf
Bidesiya pdf
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Theories of Mass Media
Theories of Mass Media
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Pii icrc award 2013 advt press institute of india
Pii icrc award 2013 advt press institute of india
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
R.k. mishra resume
R.k. mishra resume
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Delhi press note
Delhi press note
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Abhinav shukla
Abhinav shukla
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Tags.doc
Tags.doc
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Tags.doc
Tags.doc
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Nmpdf
Nmpdf
National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
Más de National Institute of Mass Communication and Journalism, Ahmedabad
(20)
Industry 4.0 principle
Industry 4.0 principle
NIMCJ Media Consumption Survey During National Lockdown Due to COVID-19
NIMCJ Media Consumption Survey During National Lockdown Due to COVID-19
Use of Social Media by Urban Indian Youth and its impact on Social Behavior
Use of Social Media by Urban Indian Youth and its impact on Social Behavior
Use of Social Media for Promoting Health Education based on the Uses and Grat...
Use of Social Media for Promoting Health Education based on the Uses and Grat...
Social Media and Fake News (Contents): Impact and Challenges
Social Media and Fake News (Contents): Impact and Challenges
राष्ट्रपिता महात्मा गाँधी – बापू के सिद्धान्तों की वास्तविकता वर्तमान में भी
राष्ट्रपिता महात्मा गाँधी – बापू के सिद्धान्तों की वास्तविकता वर्तमान में भी
Psychology in daily life
Psychology in daily life
Print Media a tool for Readers Decision Making- A Research Study
Print Media a tool for Readers Decision Making- A Research Study
Public Relations in Grassroots Innovations
Public Relations in Grassroots Innovations
Importance of Public Service Broadcasters and Community Radio in the Present ...
Importance of Public Service Broadcasters and Community Radio in the Present ...
AMRC Presentation
AMRC Presentation
Bidesiya pdf
Bidesiya pdf
Theories of Mass Media
Theories of Mass Media
Pii icrc award 2013 advt press institute of india
Pii icrc award 2013 advt press institute of india
R.k. mishra resume
R.k. mishra resume
Delhi press note
Delhi press note
Abhinav shukla
Abhinav shukla
Tags.doc
Tags.doc
Tags.doc
Tags.doc
Nmpdf
Nmpdf
Sanklan shreni interview
1.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
3 7 yur«÷, 2013 • íktºke rºk÷kuf Xkfh • Mkn íktºke ½Lk~Þk{ Xkfh • «fkþf, {wÿf rðï MktðkË fuLÿ-økwshkík ðíke nhuþ X¬h • MktÃkkËf {tz¤ yLktíkþwõ÷ zkì. rþhe»k fkþefh rðsÞ Xkfh • rzÍkELk ÷u-ykWx rðï MktðkË fuLÿ-økwshkík ÃkºkÔÞðnkh - fkÞko÷Þ : rðï MktðkË fuLÿ-økwshkík 2,{Þqh [uBçkMko, økktÄeøkúk{ huÕðu MxuþLk Mkk{u, yu÷eMkrçkús, y{ËkðkË-9. Ëqh¼k»k : (079) 26579301 VuõMk : (079) 26579220 E-mail : sankalanvsk@gmail.com vskguj@gmail.com Website : www.vskgujarat.com Printed and Published by Shri Haresh Bipinchandra Thakkar on behalf of Vishva Samvad Kendra-Gujarat and Printed at Prizam Printers & Publish- ers Ltd. 1st Floor, ‘Premsagar’, Nr. Madhuli Restaurant, Vallabh Wadi, Bhairavnath Road, Maninagar, Ahmedabad - 380008. and published from Vishva Samvad Kendra-Gujarat, 2, Mayur Chambers, Opp. Gandhigram Railway Station, Ellisbridge, Ahmedabad-380009. Editor : Trilok Jayantilal Thaker Mktf÷Lk©uýe (Ãkkrûkf) ykÃkýu Mkw¾Lke ÃkkA¤ Ëkuzeyu Aeyu yLku Ëw:¾ ykÃkýku ÃkeAku fhu Au. • 7 yur«÷, 2013 • ð»ko : 11 • ytf : 242 • Aqxf ®f{ík : Yk. 10 • ðkŠ»kf÷ðks{:Yk. 200 • rîðkŠ»kf÷ðks{:Yk.350 • rºkðkŠ»kf÷ðks{:Yk.500 – Mðk{e rððufkLktË «uhf «Mktøk ËkLk yu ÓËÞLkku MkËTøkwý Au Lknª fu nkÚkLkku ½ýe ð¾ík ðMíkw íkku sðk Ëku, LkkLkku Mkh¾ku þçË Ãký y{qÕÞ ËkLk nkuÞ Au. yuf rËðMk rLkøkúkuLkk {nkLk Lkuíkk çkwfh su. ðku®þøxLk ÃkkuíkkLkk fkÞko÷Þ{kt fk{ fhíkk níkk íÞkhu Mkkð Vkxu÷k ð†ku{kt yuf ð]Øk íÞkt ½wMke ykðe. íku Ãký rLkøkúkus níke. çkwfh rð[kh{kt Ãkzâku fu þk fk{ {kxu yk zkuþe ykðe nþu. ‘‘{kS ! ykðku çkuMkku. ykÃkLkk {kxu nwt fhwt ?’’ çkwfh çkkuÕÞk. ‘‘{khk Ëefhk ! fþwt s fhðkLkwt LkÚke.’’ zkuþe{k çkkuÕÞk. ‘‘{Lku òýðk {éÞwt Au fu yu rLkþk¤ {kxu ykÃk Vk¤ku ¼uøkku fhku Aku ?’’ zkuþe{k çkkuÕÞk. ‘‘nk {kS !’’ çkwfh çkkuÕÞk. ‘‘yu ½ýwt {kuxwt fk{ Au. Ãký ykÃkLkk suðk ðze÷kuLkk ykþeðkoËÚke y{u sYh MkV¤ ÚkEþwt. ÄLkðkLk {kuxe {kuxe hf{ku ykÃke hÌkk Au.’’ ‘‘ykun!’’ Ãku÷e zkuþeyu yu rLkMkkMkku LkkÏÞku. ‘‘{kS þwt ÚkÞwt ?’’ çkwfh r[tríkík ÚkELku çkkuÕÞk. ‘‘çkuxk ! {khe LkkLkfze ¼ux ykðk {kuxk fk{ {kxu ykÃkðk nwt ykðe Awt.’’ ‘‘{kS ! ík{khe ¼ux y{u [ku¬Mk ykðfkheþwt.’’ çkwfh çkkuÕÞk. ‘‘{khe ¼ux yux÷e LkSðe ®f{íkLke Au. Ãký {khe ÃkkMku çkMk ykx÷wt s Au.’’ yk{ çkku÷e Ãku÷e zkuMkeyu ¼khu Mkkð[uíkeÚke yuf fkøk¤Lkk Ãkzefk{kt ÷kðu÷k A $zk çkwfhLkk xuçk÷ Ãkh {qõÞk yLku çkkuÕÞk, ‘‘Ëefhk ! ykLkku Mðefkh fheþ ? {khe ÃkkMku yuLkk fhíkk ðÄkhu fþwt s LkÚke.’’ ‘‘{khe LkkLke ! ÄLÞðkË. yk ËkLk MkkiÚke {kuxe ®f{íkLkwt Au.’’ çkwfh ykt¾{kt yktMkw ÷kðe çkkuÕÞk. yk ytf{kt... «uhf «Mktøk 3 íktºke MÚkkLkuÚke 4 ðk[fkuLke f÷{u 5 Mk{k[kh ËÃkoý 6 Ëuþ rðËuþ 10 {w÷kfkík 14 Ãkrhðkh 15 fðh Mxkuhe 16 {rn÷k søkík 19 Ëuþ Ãkrh[Þ 20 Mkkt«ík 21 «çkwØ ¼khík 22 yk[{Lk 23 rððufkLktË 150{e sL{sÞtrík 24 çkk¤søkík 26 rððufkLktËLke rð[khÞkºkk 27 {nk¼khík «§ku¥khe 28 rMkLku{k 29 [íkwhLkku [kuíkhku 30 rËLk rðþu»k 30 þwt ík{khu Mktf÷Lk ©uýeLkwt ÷ðks{ Ãkwhwt Úkðk ykÔÞwt Au ?, ¼hðkLkwt çkkfe Au ?, Lkðk økúknf çkLkðwt Au..? MktÃkfo fhku. fkÞko÷Þ : 079-26579109, 26579301 y{ËkðkË : 9429069351 (òLkfehk{ ¾zfu) Mkwhík : 9426776347 (òËð¼kE Mkenkuhk)
2.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
4 7 yur«÷, 2013 íktºke MÚkkLkuÚke • rºk÷kuf Xkfh - tjthaker2210@gmail.com MktsÞLku {kVe, yu õÞktLke ELMkkVe ?? su™e ƒwrØ nkuÞ MkkS, yu ƒ„kzu ‚ki™e ƒkS ! fËk[ yk…ýku ‚{ks yrŒ ƒwrØ…ýktÚke …ezkÞ Au. ™u yrŒ ƒwrØŒk fÞkhuÞ r™{o÷, MðåA nkuŒe ™Úke. yrŒ™e „rŒ yÄku„rŒ nkuÞ Au!! ‚tsÞ Ë¥k™ku rfM‚ku fËk[ yk ðkŒku ‚krƒŒ fhu Au!! yrŒ ÷kzfkuz ™u yrŒ MðŒtºkŒkðk¤ku WAuh ÷kÔÞkuu, yrþMŒ y™u MðåAtËŒk. þwt ‚tsÞ Ë¥k rþMŒ{Þ, þwæÄ ðkŒkðhý{kt WAhu÷ku nŒku ? sðkƒ ™k s nþu. …htŒw ‚ðk÷ Œku ÷kufþkne™k yrŒ…ýkt™ku Au! yrŒ yu rðf]rŒ Au. Œku yrŒ ÷kufþkne yu xku¤kþkne Au. ™u xku¤k™u ƒwrØ, LÞkÞ fÞk nkuÞ Au? {kVe™e Ë÷e÷ku™ku Ëufkhku xku¤kþkne™e þtfk s„kðu Au! fu …Ae yk ‚{qn„k™ yøkkWÚke ŒiÞkh fhu÷w,(ykuhfuMxÙuz, …úe Ã÷kLz) Œku ™Úke™u?? fux÷ktÞ ‚ðk÷ku™k sðkƒ s™Œkyu {kt„ðk òuRyu. su{fu : (1) LÞkÞ y™u ‚{k™Œk™k hûkf ©e {kfoLzuÞ ¾wË …ûk…kŒe ð÷ý fu{ y…™kðu Au?? (2) rðãwŒðu„u ‚tsÞ Ë¥k™u {kVe yk…ðk™e hsqykŒku™wt ‚{qn„k™ ŒwŒo s fR heŒu þY ÚkR „Þwt ? (3) «¿kk Xkfwh ð„uhu {kxu «&™ku WXkðŒk rËøðesÞ®Mkn ykýe ft…™e, ‚tsÞ {kxu ykx÷k ¼kðwf fu{ Au?? (4) ‚tsÞ™e {kVe™k fÞk fkhýku yk…u Au yk ÷kufku??- …rhðkh™u ‚n™ fhðwt Œu?? Œku fÞk „w™un„kh™k …rhðkh™u ‚n™ fhðk™wt ™Úke nkuŒwt? r™Ëkuo»k…ýk{kt ¼q÷ ÚkR „R. yhu, Ëhuf ykŒtfe fkuRf™k ƒnufkðk{kt s ykðe òÞ Au. þYykŒ{kt r™Ëkuo»k W¼hku s nkuÞ Au. …ý ½kŒf nrÚkÞkhku {t„kððk, hk¾ðk, ŒkuVk™e-ËuþrðhkuÄe ÷kufku™ku ‚kÚk hk¾ðku-÷uðku yk ƒÄe ðkŒku þwt r™Ëku»ko…ýwt ‚w[ðu Au?? (5) þtfk Œku ‚eƒeykR …h …ý Au : su{fu xkzk fkuxou xkzk™k ykhku…e ™ „ýŒk - ‚k{kLÞ „uhfkÞËu þMºk hk¾ðk™ku s ykhku… {kLÞ hkÏÞku, Œku Œu ‚k{u ‚eçkeykRyu y…e÷ fu{ ™ fhe? (6) þwt ‚tsÞ - rðÄ{eoo rnŒku «íÞu ò„Yf Au, Œu ðkŒ ™shu hk¾e, yk…ýk Ët¼e, {Œ™k- ‚¥kk™k ¼qÏÞk rƒ™‚kt«ËkrÞfŒk™ku Vhe …kuŒk™ku yt[¤ku ykuZðk {kt„u Au?? (7) yhu ‚kiÚke ðÄw Œku ‚ðk÷ LÞkÞ…kr÷fk™k „kihð™ku Au. - LÞkÞ™ku ‚{k™ n¬, LÞkÞ™e r™»…ûkŒk y™u LÞkÞ {u¤ððk™e ‚{k™ Œf™wt þw?? ÷kufku ™ne rð[khu fu su ‚t…r¥kðk™ Au, ‚ur÷ƒúexe Au, RL^ÕÞwt‚ðk¤ku Au, yhu rðÄ{eo Au Œu - fkuR…ý ¼q÷ fhu Œu ûkBÞ Au?? þwt yk yk…ýu ‚krƒŒ fhðk {kt„eyu Aeyu?? ‚ðk÷ yk{ ykË{e™ku, ðtr[Œku™ku Au, LÞkÞ Ít¾Œk …erzŒku™ku Au, yuf nòh {ký‚kuyu ò™ „w{kÔÞk nŒk Œu™k …heðkhs™ku™ku Au. sku ‚tsÞLkkt …rhðkh™u ‚n™ fhðk™wt Au, Œku yk ½x™k™k 1000 …rhðkh™k s™ku ¼ku„ ƒLÞk Au, þwt {kfoLzuÞS™u yk …erzŒku ™Úke Ëu¾kŒk? ¼„ðk ykŒtf™ku Ëufkhku fh™khk þwt {kuZu {kVe™e ŒhVËkhe fhu Au?? (8) ƒku÷eðwz™k fhkuzku Yr…Þk™k hkufkýfkhku …kuŒk™k …i‚k ƒ[kððk Œku yk ‚{qn„k™ fhkðe hÌkk ™Úke™u?? (9) sku ‚tsÞ Ë¥k {kVe™u …kºk Au Œku, ykŒtfeyku™u ‚kÚk yk…™kh y™uf M÷e…h ‚u÷ fk~{eh, niËhkƒkË, rËÕne, ð„uhu þnuhku{kt …ÚkhkÞu÷k Au Œu ƒÄk …fzkÞk …Ae þwt {kVe ™ne {kt„u?? (10) ykŒtfe ½x™k ‚{Þu þneË ÚkŒk, ‚hnË …h þneË ÚkŒk, fu ‚ŒŒ ò„Yf hne hûkk fhŒk sðk™ku, …ku÷e‚ku, fkÞËk™e yktxe½qtxe{kt …qhkðk {u¤ðe ò™™u sku¾{u fuR‚e‚ ÷zŒk ðfe÷ku, ð„uhu «íÞu, ykðe {kVe {kt„e™u yk…ýu yLÞkÞ ™Úke fhŒkt þwt ?? ¾k‚ Œku s™Œkyu yk [nuhkyku yku¤¾e ÷uðk skuRyu, y™u Ëuþ™e þtkrŒ, ‚÷k{Œe ‚kÚku ¾e÷ðkz fh™khk «íÞu fwýku ¼kð hk¾™khkyku þwt yk…ýe hûkk fhe þfþu ¾hkt?? ‚¥kk {kxu Œuyku ÷kÞf Au ¾hkt?? - {wtƒR™k Œks - ƒkx÷k nkW‚ ‚{Þu þneË Úk™kh, r‚…kRyku {kxu þtfk WXkð™khk yks ÷kufku ™nkuŒk?? …kuŒk™e ƒwrØþrfŒ™ku hküÙneŒ {kxu ™nª …ý yLÞ fkhýku{kt W…Þku„ fh™khk þwt hküÙ™k WØkhfku ƒ™e þfu ¾hkt?? fÞkt ‚wÄe yk…ýu ‚nuðwt?..fkuR Œku rð[khku...
3.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
5 7 yur«÷, 2013 ðk[fkuLke f÷{u Ãkkrûkf y{kuLku {¤u Au yLku {khk (õ÷eLkef)Lkk MxkVLkk ËËeoyku, íku{Lkk MktçktÄeyku yk Ãkkrûkf ¾qçk s hMkÃkqðof ðkt[u Au. ykÃkLkwt yk Ãkkrûkf xqtfký{kt ¾qçk s {n¥ðLke òýðk÷kÞf òýfkhe ykÃku Au MkkÚku MkkÚku rðrðÄ rð»kÞkuLkwt yLku rðrðÄ ½xLkkykuLkwt ¾wçks Mkkhe heíku Mktf÷Lk ÚkkÞ Au. {kxu Mkk{kLÞ sLkíkkLku xqtfký{kt hMk«Ë {krníke {¤e hnu Au. y{u ykÃkLkk yk «ÞkMkLku ÓËÞÃkqðof ¾qçks rçkhËkðeyu Aeyu. zkì. {wfwLË S. þkn, ðzkuËhk yu ¾qçk s Wíf]ü Ãkkrûkf y{kuLku ¾qçk s øk{u Au. íku{kt ykðíke {krníke, çkkuÕz LÞqÍ, su õÞktÞ ÃkuÃkh fu xeðe WÃkh ykðíkk LkÚke. ÷kufkuLku ykðe {krníke õÞktÚke {¤u ? nwt íkku ðkt[e ÷eÄk ÃkAe r{ºkkuLku MkhõÞw÷ux fhwt Awt. suLkkÚke ½ýkyu ÷ðks{ ¼hðkLke íkiÞkhe çkíkkðe Au. {krníke{kt yufkË MkeheÍ, rþðkS {nkhksLkwt SðLk [rhºk ðøkuhu ykðu íkku ¾qçk s øk{þu. ykÃkLke ®n{ík, {nuLkík yLku {krníke yufXe fhe ykÃkðkLkk «ÞíLkLku nwt rçkhËkðwt Awt. ¼qÃkík¼kE h. hkýÃkrhÞk, Mkuxu÷kEx, y{ËkðkË Lkk{f Mkk{rÞf rLkÞr{ík {¤u Au. ykðe YÃkfze fkÞkðk¤wt Ãkkrûkf «fkrþík fhðk {kxu Mkk{rÞf çkk¤fku, ðze÷ku, {rn÷kyku yLku ðÞMf Lkkøkrhfku {kxu ¾qçk s WÃkÞkuøke {krníke ykÃku Au. {khu íÞkt ÃktËhuf Mkk{rÞf ykðu Au. íku{kt ‘Mktf÷Lk ©uýe’ Lkðe ¼kík Ãkkzu Au. fux÷wt MkhMk f÷hVw÷ Au. òýu rðï MktðkË fuLÿ{kt ðMktík çkuXe Au! ytËhÚke çknkhÚke, çknw s ykf»kof yLku hMkMk¼h Mkk{økúeðk¤wt Mkk{rÞf Au. ytËhLkwt çknkhLkwt MkkIËÞo rLk¾hu Au, {Lkw»ÞLkk ÔÞÂõíkíðLke su{. ¾qçk snu{ík WXkðeLku MkkIËÞo{Þ Mkk{rÞf çkLkkÔÞwt Au. ykçkk÷ ð]Ø MkkiLku øk{u yLku WÃkÞkuøke ÚkkÞ íkuðe MkhMk {ÍkLke ðkLkøke ykÃku Au. y{u ðus÷Ãkwh ¾kíku ©e MkhMðíke ðrhc Lkkøkrhf Lkð[uíkLk fuLÿ [÷kðeyu Aeyu. Ëhhkus Ãkkt[Úke Mkkík ðze÷ku {¤u Au yLku {krníkeLke ykÃk÷u fheyu Aeyu. LkkLke ÷kÞçkúuhe Au. ðkt[e hÌkk ÃkAe yk Mkk{rÞf ¼ux ykÃkwt Awt. çkÄk fuðk hMkÃkqðof ðkt[u Au ! rðê÷hkÞ ©e{k¤e, ðus÷Ãkwh, y{ËkðkË yksLkkxeðeLkks{kLkk{ktrðãkÚkeoykuíkÚkkfux÷ktfðze÷ku, Ãký ðkt[LkLkku {nkðhku økw{kðe hÌkk Au. ðkt[LkLkku þku¾ ¼qMkkíkku òÞ Au. ykÚke W¥k{ «fkþLkku Úkíkkt yxfe sðk {ktzâk Au. íku Ëw:¾Ë Au. W¥k{ «fkþLk, yu {nkLk ÔÞÂõíkykuLkk SðLkLkku rLk[kuz Au. yksLkk ðkíkkðhý{kt- Mkk[k SðLkLkk «§kuLkk Wfu÷ yu{ktÚke {¤íkk nkuÞ Au. ‘‘Mktf÷Lk©uýe’’ ðkt[ðk suðwt Ãkkrûkf Au. sYhe ½ýe ðMíkw, rð[khkuLkku Mktf÷Lk yu{kt nkuÞ Au. «fkþLk Ëhuf ÷kÞçkúuhe{kt Ãký {tøkkððk suðwt W¥k{ Au. yLktíkhkÞ þk†e, yuMk.yu{. hkuz, y{ËkðkË þY ÚkkÞ Au [[ko Ãkºk rð¼køk... ‘Mktf÷Lk ©uýe’ ykøkk{e rËðMkku{kt ‘[[ko Ãkºk rð¼køk’ þY fhLkkh Au. ðk[fku yºkuÚke yÃkkÞu÷k rð»kÞ WÃkh ÃkkuíkkLkk rð[khku íku{kt hsq fhe þfþu. ðk[fkuyu íku{Lkk rð[khku {kºk 100 þçËku{kt s hsq fhðkLkk hnuþu. íku{Lke ÃkkMkuÚke ykðu÷k Ãkºkku{ktÚke ÃkMktË ÚkÞu÷ Ãkºkku s ‘Mktf÷Lk ©uýe’{kt «rMkØ fhðk{kt ykðþu.
4.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
6 7 yur«÷, 2013 Mk{k[kh ËÃkoý ¼khík{kt rLkðkhe þfkíkk {]íÞw {kxu {kuxwt fkhý nkEÃkh xuLþLk : WHO rðï ykhkuøÞ MktMÚkk (WHO) yu Lkð sux÷k MðiÂåAf ðirïf ÷ûÞktfkuLkuytrík{MðYÃk ykÃke hnu÷ Au fu su LkkuLk-fkuBÞwrLkfuçk÷ zeMkeÍ (NCDs) ¾kMk fheLku nkEÃkh xuLþLkLku ½xkzðk{kt {ËË fhþu. yk nkEÃkh xuLþLk yu fkŠzÞku-ðkMfÞw÷h hkuøkku {kxuLkwt {kuxwt sðkçkËkh fkhý Au. MðiÂåAf ÷ûÞktfku su [[koE hÌkk Au íku{kt 2020 MkwÄe{kt (NCDs) Úke r«{uåÞkuh {kuhxk÷exe 25 xfk ½xkzðkLkku nuíkw Au. fE heíku ? {ãÃkkLk íkÚkk þkherhf rLkr»¢Þíkk{kt 10 xfk ½xkzk îkhk {eXw/ MkkurzÞ{{kt 30 xfk WÃkÞkuøk{kt ½xkzku fheLku. yk{ fhðkÚke ÷kuneLkk ô[k ËçkkýLkk çkLkkðku{kt 25 xfk ½xkzku Úkþu. ík{kfwLkk ðÃkhkþ{kt 30 xfk ½xkzkuLkku ÷ûÞktf h¾kÞku Au. MkkÚkkuMkkÚk Ëðkyku, «kiãkurøkfe yLku Ãkhk{þoíkkLkwt Äkuhý MkwÄkhðk{kt ykðþu. ¼khík{kt rLkðkhe þfkíkk {]íÞw yLku hkuøk {kxu {kuxwt fkhý nkEÃkh xuLþLk Au, ð¤e yk «{ký økúk{eý rðMíkkh{kt ðÄe hÌkwt Au. Ëuþ{kt 140 r{r÷ÞLk ÷kufku nkEç÷z «uþhÚke ÃkezkE hÌkk Au yLku 2030 {kt yk yktfzku 214 r{r÷ÞLk ÷kufku MkwÄe ÃknkU[e sþu. fkzeoÞku- ðkMfÞw÷h hkuøkku {kxu nkEÃkh xuLþLk {kuxwt fkhý Au fu suýu 2004 {kt 2.7r{r÷ÞLk÷kufkuLku{kheLkkÏÞkníkkyLku2030{ktyk{]íÞwyktf ytËksu 4 r{r÷ÞLk ÷kufkuLkk {]íÞwLku yku¤tøke sþu. Ãkç÷ef nuÕÚk VkWLzuþLk ykuV ELzeÞkLkk yuMkkurMkyux «kuVuþh zkì. þi÷u»k {kunLku sýkðu÷ fu Ëuþ{kt þnuhe ðMíke{kt 20 Úke 40 xfk íkÚkk økúkr{ý ðMíke{kt 12 Úke 17 ÷kufkuLku nkEÃkhxuLþLk Au. çkUfku{ktÚke fhs ÷E Ãkhík Lk [qfðíkk fhkuzÃkríkyku ! Mkhfkh ‘{Lkhuøkk’ nuX¤ Ãkkt[ fhkuz ÃkrhðkhkuLku hkusøkkh ykÃkðk {kxu sux÷e hf{ ¾[o fhu Au. yuLkkÚke çk{ýe hf{ {kºk Mkkík nòh ÷kufku Ãkh çkUfkuLke ÷uýe Au. yk hf{ ykhkuøÞ yLku Ãkrhðkh fÕÞký {tºkk÷ÞLkk ð»koLkkt çksuxÚke Ãký ÷øk¼øk çk{ýwt yLku {kLkðMktMkkÄLk rðfkMk {tºkk÷ÞLkk çksuxÚke Ãký ÷øk¼øk ºký nòh fhkuz YrÃkÞkÚke ðÄkhu Au. Mkhfkhu sýkðu÷ Au fu, yuf fhkuz YrÃkÞkÚke ðÄkhu fso ÷uðkðk¤k 7295 ÷kufku WÃkh Mkhfkhe çkUfkuLkk 68,262 fhkuz YrÃkÞk ÷uýkt çkkfe Au. yk hf{ Ëuþ¼h{kt Ãkkuýk [kh fhkuz ¾uzqíkkuLku ykÃkðk{kt ykðu÷ fso {kVeÚke Ãký ½ýe ðÄkhu Au. «ríkð»ko yk hf{ ðÄíke òÞ Au. su{fu 2010 Lkk ð»ko{kt 4099 ÷kufku ÃkkMku Yk. 26,629 fhkuzLke hf{ ÷uýe níke, íku ðÄeLku 2011 Lkk ð»ko{kt 4589 ÷kufku ÃkkMku Yk. 34,633 fhkuzLke hf{ ÷uýe níke. ßÞkhu 2012 {kt 7295 ÷kufku ÃkkMku Yk. 68262 fhkuzLke hf{ ÷uýe níke. fk~{eh{kt ÷kufkuLkk rðhkuÄLkku ÷k¼ ÷uíkk ºkkMkðkËeyku yVÍ÷ økwhwLku VktMke yÃkkÞk çkkË hkßÞ{kt fw÷ A ÔÞÂõíkyku {]íÞw Ãkk{u÷ Au. íÞkt VktMkeLke rðhwØ{kt rðhkuÄ «ËþoLkku ÚkE hÌkk Au. yrÄfkheyku Mk÷k{ríkˤku WÃkh nw{÷k ytøku Lkðe íkhn òuE hÌkk Au. ºkkMkðkËeyku rðhkuÄ fhLkkhkyku{kt ¼¤e sELku, Mk÷k{rík ˤku WÃkh økúuLkuzLkku WÃkÞkuøk fhe nw{÷k fhu Au. y÷økíkkðkËe {wÚkezk {s÷eMk-yu-{wMkkðhkík îkhk yÃkkÞu÷ çktÄLkku ÷k¼ ÷E, ‘yLzh çkuh÷ økúuLkuz-÷kUL[Mko’{ktÚke økúuLkuz Akuzâk níkk íkÚkk yufu-47 yuMkkuÕx hkEV÷{ktÚke VkÞhªøk fhíkk níkk. çkur{Lkk ûkuºk{ktÚke Mke.ykh.Ãke.yuV. yu çku yufu-47 hkÞV÷, [kh yufu {uøkuÍeLk, yuf
5.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
7 7 yur«÷, 2013 yLzh-çkuh÷-økúuLkuz-÷kuL[h (UBGL), [kh yufu-36 økúuLkuz íkÚkk çku UBGL økúuLkuz þkuÄe fkZâk níkk. hkßÞ{kt Mke.ykh.Ãke.yuV.Lkk 60,000 sðkLkku Au. AuÕ÷k yuf {kMk{kt rðhkuÄeyku îkhk ÃkÚÚkh {khkLku fkhýu 350 sðkLkku ½ðkÞk Au íkÚkk 150 ðknLkku LkwfþkLk Ãkk{u÷k Au. MkiLÞLkk ðzkLkku ÃkkrfMíkkLk WÃkh çkuÄkheLkeríkLkku ykhkuÃk MkiLÞLkk ðzk sLkh÷ rð¢{ ®Mk½u MÃkü sýkÔÞwt fu, ÃkkrfMíkkLk ºkkMkðkËLku ¼khík{kt rLkfkMk fhe þfu Lknª, yLku ykþk hk¾e níke fu, ÃkhMÃkh rðïkMk ò¤ðe hk¾ðku òuEyu. íku{ýu fÌkwt fu, ‘íkuyku ykÃkýLku ÷kuneÞk¤ fhe hÌkk Au yLku ík{u MkiLÞfûkkyu ík{khe MkkÚku nMíkÄqLkLke y{khe ÃkkMku yÃkuûkk hk¾ku. nwt {kLkwt Awt fu íku Lknª çkLku. y{khu Ãký LÞkÞe hnuðwt Ãkzþu.’ ¼khík yLku RrsÃík ðå[u Mkkík Mk{sqíkeLkk fhkhku ¼khíkyLkuRrsÃíku ÃkhMÃkh MknÞkuøk íkÚkk MktçktÄ {sçkqík fhðk Mkkík { n ¥ ð L k k Mk{sqíkeyku WÃkh nMíkkûkh fÞko Au su{kt yuf MkkEçkh Mk÷k{rík MkkÚku òuzkÞu÷ Au. ðzk«ÄkLk {Lk{kunLk®Mkn yLku RrsÃíkLkk hk»xÙÃkrík {kun{Ë {qhMkeLke ðå[u Lkðe rËÕne{kt rîÃkûkeÞ çkuXf ÃkAe yk Mk{sqíkeyku Ãkh nMíkkûkh ÚkÞk. Mk{sqíkeyku{kt MkkEçkh Mk÷k{ríkLkk ûkuºk{kt Mk{sqíke-Ãkºk, RrsÃíkLke y÷ysnh ÞwrLkðŠMkxe{kt ykExe{kt Wíf]üíkk fuLÿ, çkkirØf MktÃkr¥k yrÄfkhLkwt hûký, «k[eLk ðMíkwykuLke [kuhe Úkíke yxfkððk, {wÏÞ ûkuºkkuLke yku¤¾Lke Mk{sqíkeÃkºk, Ãke.yuMk.yu÷.ðe. Úke RrsÃíkLkk WÃkøkún yuSõÞwçkeMx-1 Lkwt «ûkuÃký íkÚkk MktÞwõík hk»xÙ, S-77 íkÚkk økwx-rLkhÃkuûk {t[ku{kt Mk{sqíkeLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. ÄLkkZâ Mk{Úkofku ÃkkMkuÚke íku{Lke {ktËe ÃkuZeykuLke ÷kuLk ðMkq÷kík çkUfkuyu fhðe s Ãkzþu : Lkkýk{tºke EhkËkÃkqðof Ëuðk [qfððk{kt fMkqh fhLkkhkykuLku, Lkkýk{tºke r[ËBçkh{u fzf [uíkðýe ykÃke Au. íku{ýu, çkuLfkuLku, {ktËe ÃkuZeykuLke ÷kuLkLke ðMkq÷kík íkuLkk ÄLkkZâ «ðíkofku yLku {kr÷fku ÃkkMkuÚke fzf nkÚku fhðk sýkðu÷ Au. ‘‘ykÃkýLku ÄLkkZâ Mk{Úkof yLku {ktËe ftÃkLke Lk òuEyu. Mk{Úkofkuyu Lkkýk ÷kððk s Ãkzþu. ykÃkýu RåAeyu fu çkUfku, LkkuLk- ÃkhVku{eOøk yuMkuxTMk (NPAs) ðMkq÷ðk ÷uðk fzf Ãkøk÷k ÷uþu.’’ íkuyku, ònuh ûkuºkLke çkUfku yLku LkkýktfeÞ MktMÚkkykuLkk ðzkyku MkkÚkuLke çkuXf çkkË ÃkºkfkhkuLku sýkÔÞwt níkwt. yk [uíkðýe, yLkuf ftÃkLkeyku fu su{kt rðsÞ {kÕÞkLke ®føkVeþh yuh÷kELMkLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au fu suýu çkUf ÷kuLk Ãkhík-[qfðýe fhðk yMk{ÚkoLkku çkíkkðe Au íkuLkk Ãk]c¼qr{{kt ykðu Au. ònuh ûkuºkLke çkUfku (PSU Banks) Lke {k[o-2011 NPAs (LkkuLk- ÃkhVku{eOøk yuMkuxTMk) Yk. 71,080 fhkuzÚke ðÄeLku rzMkuBçkh-2012 Yk.1.55÷k¾fhkuzWÃkhÃknkU[eøkEAufusufkuÃkkuohuxyufkWLxMkLkk 53.68 xfk Úkðk òÞ Au. yk Ãkife rzMkuBçkh-2012 Lkk ytíku, ytËksu 172 fkuÃkkuohux yufkWLxTMkLke NPA Yk. 100 fhkuzÚke ðÄw Au. ykðk fuMkku{kt MktzkuðkÞu÷ hf{ Yk. 37,194 fhkuz Au. Lkkýk {tºkeyu sýkðu÷ fu, ‘‘Mk{ÚkofkuyuðÄkhkLkktLkkýk÷kððksÃkzþuyLkuftÃkLkeykuyu÷kuLkkuLke Ãkhík [qfðýe fhðe íku{Lke Vhs Au.’’ Qòo Mk÷k{ríkLke ÃkuLk÷Lkk ðzk fu÷fh íku÷yLkufwËhíke økuMk {tºkk÷Þu, ò ý e í k k y Ú k o þ k † e rðsÞ fu÷fhLkk Lkuík]íð{kt yuf M k r { r í k L k e h[Lkk fhe Au yLku íkuLku Wòo Mk÷k{rík yLku 2030 MkwÄe{kt ½hyktøkýu íku÷ yLku fwËhíke økuMk WíÃkkËLk ðÄkhðk íkÚkk íkuLkk ykÞkík WÃkh ½xkzku ÷kððk {kxu hkuz-{uÃk íkiÞkh fhðk sýkðkÞu÷ Au. yk Mkr{rík ykøkk{e A {kMk{kt íku ytøkuLkku ynuðk÷ ykÃkþu. nur÷fkuÃxh MkkuËk{kt Exk÷e ÃkkMkuÚke ËMíkkðuòuLkku «Úk{ Mkux {éÞku ðe.ðe.ykE.Ãke.nur÷fkuÃxhMkkuËk{ktfnuðkíkkøkkuxk¤kLkkMkt˼o{kt¼khík MkhfkhLku Rxk÷eÚke Mk¥kkðkh heíku ËMíkkðuòuLkku «Úk{ Mkux {éÞku Au. su{kt rVLk{ufkrLkfk ftÃkLkeLkk Ãkqðo MkeEyku sqMkuV ykuMkeoLke rðhwØ íÞktLkk yrÄfkheyku îkhk hsw fhkÞu÷ ðkuhtxLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. ynª Wå[ MÚkkLkLkkMkhfkheMkqºkkuyusýkðu÷fuykËMíkkðuòuÚke12yuzçkÕÞw-101 nur÷fkuÃxhku{kxu3600fhkuzYrÃkÞkLkkMkkuËk{ktYïík¾kuheLkkykhkuÃkkuLkk rfMMkk{kt ¼khíkLku íkÃkkMk ðuøk {¤e þfu Au. yk ËMíkkðuòu {¤ðkÚke fnuðkíkk økkuxk¤kLkk {q¤{kt ÃknkU[ðkLkk «ÞkMkkuLku {sçkqíke {¤e þfu Au.
6.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
8 7 yur«÷, 2013 POK {kt nsw 3974 çktz¾kuhku - sB{w-fk~{eh Mkhfkh sB{w yLku fk~{eh Mkhfkhu íkksuíkh{kt rðÄkLkMk¼k{kt sýkÔÞwt níkwt fu LkðuBçkh 23, 2010 ÃkAe ‘Ãkqðo çktz¾kuhkuLku sB{w yLku fk~{eh{kt Ãkhík ykððk {kxuLke Lkerík yLku «r¢Þk nuX¤ þkuÄe fkZðk{kt ykðu÷k {køkkuo {khVík yuf Ãký ¼qíkÃkqðo çktz¾kuh Ãkhík ykðu÷ LkÚke. hkßÞLkk øk]nrð¼køkLkk {tºkeyu yuf «§Lkk ÷ur¾ík W¥kh{kt sýkðu÷ fu, ‘nsw Mk¥kkðkh heíku 3794 çktz¾kuhku ÃkkrfMíkkLk yrÄf]ík fk~{eh{kt hnu Au.’’ ‘‘nwt økktÄeSLkk WÃkËuþLku RÍhkÞu÷ ÷E sEþ’’ - yur÷Mk r{÷h Lkkøkrhf yrÄfkhku {kxu MktøkXLkLkk xufkÚke yur÷Mk r{÷hu ònuh rníkLke yhS (PIL) fhe níke su{kt ÞwØLkk Mk{Þ{kt ðkÞwˤu {rn÷kykuLku yuhVkuMkLkk rð{kLk [÷kððk Lk ykÃkðkLkk nwf{ Mkk{u yhS fhe níke yLku ytíku íkuýeyu fkuxo{kt Sík {u¤ðe níke. yk yur÷Mk r{÷h nk÷ ¼khíkLke {w÷kfkíku Au. íkuýeLkku sL{ Ërûký ykr£fk{kt ÚkÞku Au yLku r{÷hu økZðk÷{kt yuf rnLËw MkkÚku ÷øLk fÞko Au. íkuýeyu nðkEˤ{ktÚke yuf ð»ko {kxu ‘çkúuf’ {u¤ðe rðïLkk «ðkMk WÃkh Au. íkuýeLke ÃkkMku EÍhkÞu÷ Ãku÷uMxkELk ðå[uLkkt Mkt½»koLkku Wfu÷ Au. íkuýe fnu Au ‘nwt RÍhkÞu÷{kt hksfkhý{kt òuzkEþ. nwt yLkw¼ðe hne Awt fu, {khku Ëuþ {Lku çkku÷kðe hÌkku Au. RÍhkÞ÷ Ãku÷uMxkE÷Úke ðMkkníkku MkuLzðe[ ÚkE økE Au. íku{ýu íku{Lkk ½hçkkh Akuzðk Ãkzþu. y{khu MkhnË çkktÄðe Ãkzþu. íkuyku íku{Lke heíku íku{Lkwt SðLk Sðe þfþu yLku y{u y{khe heíku.’ Mkt½»ko{Þ Ëuþ{kt WAuh Mkt˼uo íkuýeyu sýkðu÷ fu, ‘ßÞkhu ík{khwt çkk¤f 18 ð»koLkwt ÚkkÞ íÞkhu MkuLÞ{kt {kuf÷ðwt Ãkzu íÞkhu ík{khu Mk{sðwt òuEyu ík{ku Mkt½»koðk¤k Ëuþ{kt hnku Au. íku ¼Þtfh Au. Ãkhtíkw nwt Lkðe rËþk ykÃkeþ økktÄeSLku RÍhkÞu÷ ÷E sELku. nwt økktÄeSLke yLkwÞkÞe Awt yLku {Lku ¾kºke Au fu íku íÞkt Ãký þktrík ÷kðþu.’ nur÷fkuÃxhkuLke ¾heËe{kt Mke.çke.ykE. îkhk íkÃkkMk Rxk÷e{ktÚke íku{Lke xe{u {u¤ðu÷ {krníkeLkk ykÄkhu Mke.çke.ykE. yu íkksuíkh{kt 750 r{r÷ÞLk zku÷h / Yk. 3600 fhkuzLkk 12 nur÷fkuÃxhku yøkMíkk ðuMx÷uLz ÃkkMkuÚke ¾heËeLkk fhkh nuX¤, ¼khíkeÞ ðkÞwMkuLkkLkk ðzk yuMk.Ãke. íÞkøke Mkrník 11 ÷kufku íkÚkk [kh ftÃkLkeyku Mkk{u íkÃkkMk nkÚk Ähe Au. íkÃkkMk{kt yuMk. Ãke. íÞkøke WÃkhktík íku{Lkk ¼ºkeòyku MktSð WVuo ‘sw÷e’ íÞkøke, zkuõMkk íÞkøke, MktrËÃk íÞkøke, yuzðkufux økkiík{ ¾uíkkLk yuhku{uxÙeõMk MkkÚku yøkkW òuzkÞu÷k yLku ftÃkLkeLkk MkeEyku «ðeýçkûkeLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. yk WÃkhktík Exk÷eLke Mkthûký ûkuºku {kuxe ftÃkLke rVLk{u fkrLkfkLkk ¼qíkÃkqðo MkeEyku røkMkuÃk ykuhMke, yøkMxk ðuMx÷uLzLkk MkeEyku çkúwLkku MÃkuøLkkur÷rLk, yk ftÃkLke rVLk{ufkrLkfkLke rçkúxLk ÂMÚkík MkçkzeÞhe ftÃkLke Au. íkÚkk fnuðkíkk ð[uxeÞk røkzku hkÕV nMf, fk÷kuo ðu÷uLxeLkku, VŠzLkkLzku økuhkuMkk íkÚkk r¢rùÞLk r{fu÷Lkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. yk WÃkhktík [kh ftÃkLkeyku Mkk{u íkÃkkMk nkÚk ÄhkE hne Au. su{kt rVLk{ufkrLkfk, yøkMíkk ðuMx÷uLz, ykEzeyuMk RLVkuxuf r÷. (RÂLzÞk) íkÚkk yuhku{urxÙõMk ELzeÞkLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. sÞÃkwh{kt yr¾÷ ¼khíkeÞ «ríkrLkrÄMk¼k hksMÚkkLkLkkt ÃkkxLkøkh sÞÃkwh{kt ºký rËðMkLke hk»xÙeÞ MðÞtMkuðf Mkt½Lke yr¾÷ ¼khíkeÞ «ríkrLkrÄMk¼k ÞkuòE níke. yk çkuXf{kt çkktø÷kËuþ yLku ÃkkrfMíkkLk{kt rnLËwykuLke ÂMÚkrík ytøku ®[íkk ÔÞõík fhe yk Mk{MÞkLkwt rLkhkfhý ÷kððk Xhkð ÃkMkkh fhkÞku níkku. su{kt sýkðkÞwt níkwt fu ÃkkrfMíkkLk yLku çkktø÷kËuþ{kt rnLËwyku WÃkh ÚkE hnu÷k ytíkneLk yíÞk[khkuLkk Ãkrhýk{u íkuyku Mkíkík {kuxe MktÏÞk þhýkÚkeo çkLkeLku ¼khík{kt ykðe hÌkk Au. ÃkkrfMíkkLk yLku çkktø÷kËuþLkk rnLËwyku Mkíkík ºkkMkLkk fkhýu ½xíke síke sLkMktÏÞk ËkYý økheçke yLku {kLkðkrÄfkhLkwt nLkLk yLku rðMÚkkÃkLkLke Mk{MÞkykuÚke ºkMík Au. Ãkqðo yLku Ãkrù{ ÃkkrfMíkkLk{kt rð¼ksLk Mk{Þu rnLËwykuLke MktÏÞk ¢{þ: 28 xfk íkÚkk 11 xfk níke íkÚkk ¾trzík ¼khík{kt 80 xfk {wM÷e{ku níkk. ßÞkhu ¼khíkLkk {wM÷e{kuLke ykçkkËe 14 xfk MkwÄe ðÄe økE Au. ßÞkhu çkktø÷kËuþ yLku ÃkkrfMíkkLk{kt rnLËwykuLke ðMíke yLkw¢{u 10 xfk íkÚkk 2 xfkÚke Ãký ykuAe ÚkE økE Au. Xhkð{kt ¼khík MkhfkhLku yLkwhkuÄ fhíkkt sýkðkÞwt Au fu, çkktø÷kËuþ yLku ÃkkrfMíkkLkLke Mkhfkh Ãkh ßÞkt rnLËwyku ðMku Au íku MÚk¤ku WÃkh Mkwhûkk«ËkLk fhðk fuLÿ Mkhfkh Ëçkký fhu. hk»xÙeÞ þhýkÚkeo yLku ÃkwLkoðkMk Lkeríkyku{kt VuhVkh fhe rnshíke rnLËwyku {kxu MkL{kLkeÞ SðLk SððkLke ÔÞðMÚkk fhu. yk ÔÞðMÚkk ßÞkt MkwÄe ÃkkuíkkLkk {q¤ MÚkkLk Ãkh MkL{kLkeÞ yLku Mkwhrûkík ÂMÚkrík{kt Ãkhík Lkk Vhe þfu íÞkt MkwÄe fhu. WÃkhktík çkkø÷ktËuþ ÃkkrfMíkkLk{ktÚke rðMÚkkrÃkík rnLËwyku {kxu çktLku Ëuþku ÃkkMkuÚke ûkríkÃkqŠíkLke {ktøkýe fhu íkÚkk MktÞwõík hk»xÙMkt½Lkk þhýkÚkeo íkÚkk {kLkðkrÄfkh MkkÚku òuzkÞu÷ MktçktrÄík MktMÚkk (UNHCR) ÃkkMku yuðe {ktøkýe {qfu fu rnLËwyku íkÚkk yLÞ ÷½w{íkeykuLke Mkwhûkk íkÚkk MkL{kLkLke hûkk {kxu su íku MktMÚkk ÃkkuíkkLke ¼qr{fk MÃkü fhu. Xhkð{kt MÃküÃkýu sýkðkÞwt Au fu ÃkkrfMíkkLk yLku
7.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
9 7 yur«÷, 2013 çkktø÷kËuþ{ktÚke ðMku÷k íkÚkk þhýkÚkeo çkLkeLku ¼khík ykðu÷k rnLËwykuLku Mkwhûkk íku{s SðLkrLkðkonLkk yrÄfkhLke hûkk {kxu Mk{økú ËuþðkMkeykuyu yuf ÚkðkLke ykð~Þõíkk Au. rzøLkexe, zu÷eøkeþLk yLku rzðkuþLk rðLkk Mkkhk rþûkf çkLke þfkíkwt LkÚke. ÃkkuhçktËhLke çke. ykh. økkuÞkýeÞk çke.yuz. fku÷usLkk íkk÷e{kÚkeoyku yuðk ¼krð rþûkfkuLku MktçkkuÄíkk hk{f]»ý r{þLk ¾kíku Mðk{e ykí{ËeÃkkLktËS {nkhksu sýkÔÞwt níkw tfu ¼khíkeÞku ÃkkuíkkLkwt ÔÞÂõíkíð ¾kuE çkuXk níkk íÞkhu Mðk{e rððufkLktËu íkuykuLku òøk]ík fhðkLkku «ÞíLk fÞkuo níkku. yksu Mðk{eLkk sL{Lkk 150 ð»ko ÃkAe Ãký íkuyku ykÃkýe ðå[u s nkuÞ íkuðwt yLkw¼ðkE hÌkwt Au. {kMíkh yux÷u {k Mk{kLk Míkh, Ãkhtíkw rþûký søkík{kt fux÷ktf ÷kufku ÃkiMkk ÃkkA¤ yktĤe Ëkux {qfu Au. íkuÚke þuheyu øk÷eyu ¾q÷e økÞu÷e rþûký MktMÚkkyku [krhºÞðkLk rðãkÚkeoykuLkwt ½zíkh fhe þfðk{kt MkV¤ Úkíke LkÚke. Mðk{eSyu sýkÔÞwt níkwt fu rþûkf nt{uþk Mkt½»ko fhíkku hnuðku òuEyu yLku Mkt½»koÚke s Mk{ksLkwt rLk{koý Úkþu. sux÷k Mkt½»ko ðÄw yux÷wt SðLk {nkLk çkLkþu. {nkLk {kýMkku nt{uþk, Mkt½»ko{ktÚke s ykøk¤ ykÔÞk Au. rþûkfku{kt ºký ‘ze’ nkuðk sYhe Au : rzøLkexe, zu÷eLkuþLk yLku zeðkuþLk. íku rðLkk Mkkhk rþûkf çkLke þfkíkwt LkÚke. Mðk{e rððufkLktËLkk rð[khku ®sËøke{kt yÃkLkkððk{kt ykðþu íkku ík{u ðÄw ©uc Lkkøkrhf çkLkeLku ¾hk yÚko{kt Mk{ksLkk ßÞkuríkÄoh çkLke hnuþu. Mk{ks{kt Lkð[uíkLkk yLku LkðþÂõíkLkku Mkt[kh fhðk {kxu yksu Mðk{e rððufkLktËLkk rð[khkuLke yíÞtík sYh Au. ‘‘MkÏíkkEÚke ÷køkw fhku ykVMÃkk’’ : ¼ksÃk ©eLkøkh{kt ÚkÞu÷ ykíktfðkËe nw{÷kLku ÷ELku MktMkË{kt ¼khu ntøkk{ku ÚkÞku. ÷kufMk¼k{kt rðÃkûkLkk Lkuíkk Mkw»{k Mðhksu yk {wÆkLku ÷ELku Mkhfkh WÃkh Mk[kux rLkþkLk íkkõÞwt. yu{ýu fÌkwt fu, Mkhfkh çkesuÃke WÃkh Ãkzfkh ykÃkðkLkk çkË÷u ÃkkrfMíkkLkLku Ãkzfkh ykÃku, rðÃkûk Lkuíkkyu sýkðu÷ fu, ‘‘þwt ykÃkýu ©Øktsr÷ ykÃkíkk hnuþwt yLku ykíktfe nw{÷k Úkíkk hnuþu. Mkk[wt yu Au fu ykÃkýu [qÃk Lk hneyu. ÷kufMk¼k{kt ¼ksÃku sB{w yLku fk~{eh{kt Mkþ† çk¤ rðþu»kkrÄfkh fkÞËku (ykVMÃkk) Lku fzfkEÚke y{÷ fhðkLke {ktøkýe fhe. Ãkkxeoyu sýkðu÷ fu yuLku nxkððkLkku fkuE Ãký «ÞíLkkuLku òuhËkh rðhkuÄ fhþu.’’
8.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
10 7 yur«÷, 2013 Ëuþ rðËuþ [eLk þ† Mkthò{Lke rLkfkMk{kt [eLk {ku¾hu [eLku ÃkkuíkkLke Mkthûký ûk{íkkyku {kºk ÍzÃk¼uh ðÄkhe LkÚke, Ãkhtíkw rðï{kt {kuxk Mkthûký Mkthò{ Ãkqhk Ãkkzíkk yktíkhhk»xÙeÞ çkòh{kt ÃkkuíkkLkwt MÚkkLk «MÚkkrÃkík fÞwO Au. [eLkLke þ†kuLke rLkfkMk{kt 2003- 07 yLku 2008-12 ðå[u 162 xfkLkku ðÄkhku ÚkÞku Au. ðirïf þ†kuLkk rLkfkMk{kt [eLkLkku Vk¤ku yk Mk{Þøkk¤k{kt 2 xfkÚke ðÄeLku 5 xfkyu ÃknkUåÞku Au. 2008-12 Lkk Mk{Þøkk¤k{kt ¼khík rðïLkku MkkiÚke {kuxku þ†kuLkku ykÞkíkfkh Ëuþ níkku. Mðezeþ ®Úkf xuLf Mxkufnku{ ELxhLkuþLk÷ ÃkeMk rhMk[o ELMxexâwx (SIPRI) yu çknkh Ãkkzu÷ {krníke {wsçk, 2008-12 ðå[u Þw.yuMk., hrþÞk, s{oLke yLku £kLMk ÃkAe Ãkkt[{k - MkkiÚke {kuxk þ†ku Ãkqhk ÃkkzLkkhkyku{kt [eLku MÚkkLk ÷eÄwt Au. [eLkLkk þ†kuLke rLkfkMkLkku 55 xfk rnMMkku ÃkkrfMíkkLk ¾heË fhu Au. ßÞkhu ¾heËe{kt y{urhfkLkku rnMMkku 30 xfk, ¼khíkLkku 26 xfk, s{oLkeLkku 7 xfk, £kLMkLkku 6 xfk rnMMkku Au. [eLkLkku þ†ku rLkfkMkLkwt fw÷ {qÕÞ 133.5 rçkr÷ÞLk zku÷h Au. su Ãkife ÃkkrfMíkkLk{kt rLkfkMkÚkíkkþ†kuLke®f{ík53.5rçkr÷ÞLkzku÷hLkeAuyLkußÞkhuyLÞ Ëuþku{kt Úkíke þ†kuLke rLkfkMkLkwt {qÕÞ 52.6 rçkr÷ÞLk zku÷h Au. ykðíke ÃkuZeLkk [eLkLkk þ†ku ÃkkrfMíkkLkLke {ktøkýe {kxuLke ÞkËe WÃkh Au. Ërûký ykr£fk ËwrLkÞkLke MkkiÚke Ÿ[e yÄoLkkheïhLke «rík{kLkwt yLkkðhý ËwrLkÞkLke MkkiÚke Ÿ[e rþð«rík{kLkwt Ërûký ykr£fk{kt yLkkðhý fhðk{kt ykÔÞwt Au. yk «rík{kLke Ÿ[kE 20 {exh Au. çkuLkkLkeLkk yuõxLkrð÷u{kt ykðu÷ Mxe÷{ktÚke çkLku÷e yk «rík{kLku Lkð ¼khíkeÞ f÷kfkhkuyuËMk{rnLkkLke{nuLkíkÚkeçkLkkðu÷Au.yk«rík{kLkkuyzÄku ¼køk ¼økðkLk rþð Au yLku yzÄk ¼køk{kt {kíkkþÂõík Au. ¼økðkLkLkk yk YÃkLku yÄoLkkheïh fnuðk{kt ykðu Au. yk «rík{k çkLkkððk{kt 90 xLk Mxe÷Lkku WÃkÞkuøk ÚkÞku Au. ík{e÷ VuzhuþLk ykuV økkðíkUøkLkk yæÞûk LkËkMk rÃkÕ÷uLkwt fnuðwt Au fu yk «rík{k ÷kufkuLku Mkíkík ÞkË yÃkkðþu fu yuýu ÃkkuíkkLkk yntfkhLkku íÞkøk fhe MðkÚkohrník {kLkðíkk yLku Mk{kLkíkkLkk ûkuºk{kt ykððkLkwt Au. rðï {tøk¤ WÃkh ‘yuðhuMx’Úke Ÿ[ku Ãkðoík {tøk¤ økún WÃkh {kuf÷ðk{kt ykðu÷ hkuðh ‘õÞwrhÞkuMkexe’ yu íÞkt ykðu÷ yuf yuðk ÃkðoíkLkk xku[Lke íkMðeh {kuf÷kðu÷ Au suLke Ÿ[kE Ãk]Úðe WÃkh MkkiÚke Ÿ[k Ãkðoík yuðhuMxÚke ðÄkhu {kLkðk{kt ykðu Au. ði¿kkrLkfkuLkk {ík {wsçk {tøk¤Lke MkÃkkxeÚke yk ÃkðoíkLke ô[kE 18000 Vwx Au ßÞkhu s{eLkLke MkÃkkxeÚke yuðhuMxLke ô[kE 15000 Vwx Au. ‘LkkMkk’Lkk ði¿kkrLkfkuyu yk ÃkðoíkLku ‘{kWLx þkÃko’ ykÃÞwt Au. yu{Lkwt yLkw{kLk Au fu ÷k÷ økúnLke s{eLk fÃkkELku sðk¤k{w¾eLkk íkr¤Þu Úkh WÃkh Úkh çktÄkíkk økÞk. suLkkÚke yk rðþk¤ ÃkðoíkLkwt rLk{koý ÚkÞwt Au. rðï ºkkMkðkË WÃkh fkçkw ºkkMkðkË WÃkh fkçkw {u¤ððkLkwt ¼khíku, y{urhfk yLku Þw.fu. ÃkkMkuÚke þe¾ðwt Ãkzþu. ¼khík{kt yk ûkuºk ELxu÷esLMk çÞwhku fk{ fhe hne Au. 26-11-2008 Lkk ºkkMkðkËe nw{÷k çkkË fw÷ 12 sux÷k çkeò ºkkMkðkËe çkLkkðku çkLÞk. yk {kxu çksux{kt Yk. 1200 fhkuzLke òuøkðkE Au. nk÷ fw÷ 25000 Lke {kLkðþÂõík íkÚkk 3500 ûkuºk
9.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
11 7 yur«÷, 2013 yusLxku fk{ fhu Au. Ãkhtíkw íkuyku MktMkËLku sðkçkËkh LkÚke. ßÞkhu y{urhfk{kt 9-11-2001 Lkk ºkkMkðkËe nw{÷k çkkË yufÃký ºkkMkðkËe nw{÷ku Úkðk ÃkkBÞku LkÚke. íkuLkwt çksux Yk. 40,000 fhkuzLkwt Au. íkuLke {kLkðþÂõík 36000 íkÚkk ûkuºk yusLxkuLke MktÏÞk 14000 Au íkuyku fkÞËk çkLkkðLkkhkykuLku sðkçkËkh Au. yk WÃkhktík Þw.fu.{kt 7-7-2005 Lkk ykíktfðkËe nw{÷k çkkË yuf Ãký ºkkMkðkËe nw{÷ku Úkðk ÃkkBÞku LkÚke. íkuLkwt çksux Yk. 10,000 fhkuzLkwt Au. íkuLke {kLkðþÂõík 38000 íkÚkk ûkuºk yusLxkuLke MktÏÞk 13000 Au yLku íkuyku MktMkËLku sðkçkËkh Au. ykÃkýu íÞkt ÔÞwnkí{f, hksfeÞ RåAkþÂõík, yMkhfkhf hkßÞ MkkÄLkkuLkku y¼kð òuðk {¤u Au. rðïMkLkeÞ fkÞËkfeÞ {k¤¾wt ºkkMkðkËe nw{÷kyku çkLkíkk yxfkððk{kt rLk»V¤íkkLkwt «rík®çkrçkík fhu Au. yksu øk]n{tºkk÷Þ nuX¤ ELxur÷sLMk çÞwhku (I. B.) íkÚkk {Õxe yusLMke MkuLxh (mac) Au fu su yuLk.ykE.yu., yuLk.yuMk.S., Mke.ykh. Ãke.yuV., çke.yuMk.yuV., yuLk.Mke.çke., Mke.ykE.yuMk.yuV., yuMk.yuMk.çke., ykE.xe.çke.Ãke. ßÞkhu Ãke.yu{.yku., ykh.yu.zçkÕÞw., yuLk.xe.ykh.yku., su.ykE.Mke. Au. yk WÃkhktík Mxux RLxur÷sLMk yusLMkeyku, Mxux yLxexuhkurhMx ÞwrLkxku fkÞohík Au. øk]n{tºkk÷ÞLkwt fk{, yLkuf yLÞ fk{ku{kt yktíkrhf Mk÷k{rík yus yuf {wÏÞfk{ Au. yksu ykE.çke.Lku 10 nòhÚke ðÄw ûkuºkeÞ fk{ fhLkkhkLke sYh Au. íku hksfeÞ ELxur÷sLMk WÃkh ¼kh {qfu Au. íku ûkuºkLke ELxur÷sLMkLkk çkË÷u xufrLkf÷ ELxur÷sLMk WÃkh ykÄkh hk¾u AuíkÚkkMkkEçkhÞwØfûkkLkkuy¼kðAu.hkßÞELxur÷sLMkyusLMkeyku ÃkkMku zeSx÷ zuxkçkuÍ íkÚkk Mktf÷LkLkku y¼kð Au. rðï nhËeÃk ÃkwheLku MktÞwõík hk»xÙMkt½Lkwt MkL{kLk MktÞwõík hk»xÙMkt½Lkk {nkMkr[ð çkkLk rf {wLku, MktÞwõík hk»xÙ{kt ¼khíkLkk Ãkqðo fkÞ{e «ríkrLkrÄ nhËeÃk®Mkn ÃkwheLku ‘Úkku{Mk suVhMkLk ELxhLk÷ rðrs÷LMk’ ÃkwhMfkhÚke MkL{kLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. yk MkL{kLk yu{Lku {kLkðíkk{kxuykÃkðk{ktykðu÷©ucMkuðkçkË÷ykÃkðk{ktykÔÞwt Au. ÃkkrfMíkkLk íkkr÷çkkLkLke ÃkkrfMíkkLkLku [uíkðýe ÃkkrfMíkkLke íkkr÷çkkLku MkhfkhLku [uíkðýe ykÃke Au fu, òu yuýu ËuþLkk Ãkrù{ku¥khûkuºkLkkswËkswËkûkuºkku{ktykíktfðkËeykuLkefB{híkkuzâkLkk Ëkðk fhðkLkwt [k÷w hk¾þu íkku íku íkuLke Lkerík {kuxku VuhVkh fhþu. «ríkçktrÄík íknhef-yu-íkkr÷çkkLk ÃkkrfMíkkLku íÞkt yuf rLkðuËLk{kt øk]n{tºke hn{kLk {r÷fLkk yu rLkðuËLkkuLkku nðk÷ku ykÃÞku Au. su{kt Ëkðku fhðk{kt ykÔÞku níkku fu Mkhfkhu ykíktfðkËeykuLku yufçkksw ¾Mkuze ËeÄk Au yLku yuLkku ©uÞ yuLke ykíktfðkË rðhkuÄ hýLkeríkLku òÞ Au. MktøkXLku fkuEÃký þktrík «r¢ÞkLke Ãknu÷kt Mkt½»ko rðhk{Lke {ktøkýeLkku yMðefkh fhe ËeÄku Au. ©e÷tfk Mðk{e rððufkLktË MkkÄoþíke Mk{khkun Mðk{erððufkLktËLke150sL{sÞtíkeLkkMkt˼o{kt©e÷tfk{ktÃkkxLkøkh fku÷tçkku{kt rðþk¤ hk»xÙeÞ rnLËw Mkt{u÷Lk ÞkuòE økÞwt. su{kt ©e÷tfkLkk 25 rsÕ÷kLkk 640 økk{ku{ktÚke ytËksu 20,000 rnLËwykuyu ¼køk ÷eÄku. yk fkÞo¢{Lkku Mðk{e rððufkLktË MkkÄoþíke Mk{khkun Mkr{rík, ¼khíkLkk hk»xÙeÞ Mkr[ð ©e yrLkhwØ ËuþÃkktzu sýkðu÷ fu, Mðk{e rððufkLktËyu rðïLku òøk]ík fhðkLkwt fk{ fÞwO. ðirïf çktÄwíðLkku rð[kh yu{ýu swËe swËe søÞkyu Vu÷kÔÞku. Mðk{eSLkwt ÔÞÂõíkíð ykÃkýk MkkiLkk {kxu «uhýkYÃk Au yu{ýu fÌkwt fu Mðk{e rððufkLktË MkLk 1897 {kt rðïÄ{o Mkt{u÷Lk{ktÚkefku÷tçkkuykÔÞkníkk.ykÚkeynªrnLËwMkt{u÷LkÞkusðkLkwt {n¥ð yuÚke ðÄw ðÄe òÞ Au.
10.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
12 7 yur«÷, 2013 Mk{økú ©e÷tfk{kt Mðk{e rððufkLktËLke 150 sL{sÞtíkeLkk Mkt˼o{kt fw÷ 140 fkÞo¢{ku ÞkuòÞk níkk. su{kt yuf ÷k¾ rnLËwykuyu ¼køk ÷eÄku. ytËksu Ãkkt[ ÷k¾ rnLËwyku Mk{khkunLkk {kæÞ{Úke MktÃkfo{kt ykÔÞk níkk. Þw.fu. ykh.yuMk.yuMk. ykíktfðkËe MktøkXLk LkÚke : rçkúxLk rçkúxeþ Mkhfkhu sýkðu÷ Au fu hk»xÙeÞ MðÞtMkuðf Mkt½ (ykh.yuMk.yuMk.) íkÚkk çkshtøkˤ ykíktfðkËe MktøkXLk LkÚke yLku yuLkk MkÇÞkuLku ynª ykððk WÃkh fkuE «ríkçktÄ LkÚke. Þw.fu. 50 ¼khíkeÞ rðãkÚkeo {kxu L.S.E. Mfku÷hþeÃk rçkúxeþ ðzk«ÄkLk zuðez fu{uhkuLku ònuh fÞwO fu, Þw.fu.{kt ¼khíkeÞ rðãkÚkeoyku {kxu fkuE {ÞkoËk LkÚke. íÞkh çkkË íkhík s ÷tzLk Mfq÷ ykuV EfkuLkkur{õMk (LSE) Lkk rLkÞk{f «ku. fuøk fkuÕnLku fu suyku ðzk«ÄkLk MkkÚku ¼khíkLkk «ðkMk{kt níkk íku{ýu fÌkwt fu, LSE, ¼khíkeÞku {kxu 50 Lkðe ÃkkuMx økúußÞwyux Mfku÷hþeÃk þY fhe hÌkwt Au.yuWÕ÷u¾LkeÞAufu LSE {kt «ríkð»ko, ÃkkuMx økúußÞwyux «kuøkúk{ku{kt 300-400 ¼khíkeÞkuLke LkkUÄýe ÚkkÞ Au. rðï Lkkuðuo/LkuÄh÷uLz{kt ¼khíkeÞ MktMf]rík çkhV ykåAkrËík ykuM÷ku þnuh{kt rðs÷uLz MfÕÃk[h yuhuLs{uLx ¾wçk s {kunf Au. Lkkuçku÷ ÃkeMk MkuLxh{kt {nkí{k økktÄeLkk SðLk WÃkh ‘ykE ykuLk økktÄe’ íkhefu yku¤¾kíkwt rðþk¤ «ËþoLk Au íku yux÷wt yËT¼wík Au fu Ëhuf ¼khíkeÞ økðo ÷E þfu Au. «ÏÞkík ËMíkkðuS VkuxkøkúkVhnuLkhefkŠxÞhçkúuMkLkLkkøkktÄeSLkkMk{ÞLkkÃkkzu÷kyËT¼wík Vkuxkyku økkuXððk{kt ykÔÞk Au. LkkuðuoLkwt MktMk˼ðLk{kt LkkuðuoLkk hkòLkk {nu÷ LkSf swLkk þnuh{kt ykðu÷ Au. rðsfuLk yuf yuðwt MÚk¤ Au fu ßÞkt rðþk¤ rnLËw ðMkíke Au. ykBMxh zu{{kt ©e{tík rnLËwyku Au. rðsfuLk{kt 25 rnLËw Ãkrhðkhku îkhk Ëuþ{kt MkkiÚke {kuxwt rnLËw {trËh çkktæÞwt Au. su Ãknu÷e ð¾ík {w÷kfkík ÷u íkuLku íku ykùÞo[rfík fhe Ëu íkuðwt Au. hk{{trËh «ðkMkeyku {kxu ykf»koýLkwt fuLÿ Au yLku íku{kt Ãký ¾kMk fheLku z[ ÷kufku «kÚkoLkk fhu Au. ynª {trËh{kt ði¿kkrLkfkuLkwt yuf sqÚk fkuBÃÞwxh yLku rð¿kkLkLkk ðøkkuo ÷u Au. {trËh{kt yuf y÷øk Y{ Vk¤ðkÞu÷ Au. su{kt ði¿kkrLkf fuLÿ Q¼wt fhðk{kt ykÔÞwt Au. y{urhfk fuLMkhLkk òu¾{Úke çk[ðk Mkkík Ãkøk÷k y{urhfkLkk nkxo yuMkkurþÞuMkLk íktËwhMík ÓËÞLke ò¤ðýe {kxu Mkkík Ãkøk÷ktLke ¼÷k{ý fhe Au fu, su fuLMkhLku Ãký Ëqh hk¾e þfu Au. su{kt (1) Mkr¢Þ çkLkku : yXðkrzÞk{kt 150 r{rLkx fMkhík fhku. (2) fku÷uMxhku÷ ½xkzku : fku÷uMxhku÷Lku «rík zuMker÷xhu 200 r{r÷økúk{ MkwÄe Lke[u ÷kðku. (3) Mkkhwt s{ku : yk¾k yLkksLkwt ÄkLk, V¤ku, þkf¼kS ÷uðk. (4) ÷kuneLkwt Ëçkký ò¤ðe hk¾ku : íkuLkwt «{ký 120/80 Úke Lke[wt ò¤ðe hk¾ku. (5) ykuAwtðsLk: çkkuze{kMk ELzuûk 25 Úke Lke[u hk¾ku. (6) ç÷zMkwøkh ykuAwt fhku : ¼qÏÞk Ãkuxu ç÷z Mkwøkh 100 Úke Lke[wt nkuðwt òuEyu yLku íku Mkkuzk, fuLze, ðøkuhuLkku WÃkÞkuøkÚke Ëqh hneLku íku MkeÄwt fhðwt yLku (7) Äúw{ÃkkLk yxfkðku-çktÄ fhku : Äúw{ÃkkLk yxfkððk fktE Ãký fhku. y{urhfk 3 zku÷h ðkzfkLkk 2.2 r{r÷ÞLk zku÷h ! {kºk 3 zku÷h{kt ¾heËðk{kt ykðu÷ yuf ðkzfkLkk LÞqÞkufo{kt ÚkÞu÷ nhkS{kt 2.2 r{r÷ÞLk zku÷h WÃkßÞk Au. 1000 ð»ko ÃkqhkíkLk ðkzfku fu su [eLk{kt MkkuLøkMkk{úkßÞ fk¤Lkku níkku. íku yuf LÞqÞkufo Ãkrhðkhu, 2007 Lke Mkk÷{kt 3 zku÷h{kt ¾heãku níkku yLku íkuLku yuf ‘{kMxhÃkeMk íkhefu’ íkuLkk fkuE ®f{íkLke yÃkuûkk ðøkh «ËŠþík fhkÞku níkku.
11.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
13 7 yur«÷, 2013 [eLk [eLkLkku ÃkkrfMíkkLk{kt ÃkøkÃkuþkhku [kELkk ykuðhMkeÍ Ãkkuxo nkuÕzªøk ftÃkLkeLkk {kæÞ{Úke [eLku, ÃkkrfMíkkLkLkkÔÞqnkí{fçktËhøðkËhWÃkhrLkÞtºký{u¤ÔÞwtAu.ÃkŠþÞLk økÕV YxLku Mk÷k{rík Ãkqhe ÃkkzðkLkku [eLkLkku yãíkLk «ÞíLk Au. fkhý fu íÞktÚke 60 xfk íku÷Lkku ÃkwhðXku ÃkMkkh ÚkkÞ Au. MkkÚkkuMkkÚk [eLku {n¥ðLkwt Lkkifk{Úkf Ãký {u¤ÔÞwt Au yLku íkuLku [eLkLkk Ãkqðo{kt ykðu÷ Xinjjang «ktíkLku {køko (Road) Úke òuzu÷ Au. ÃkkrfMíkkLkLkk yuf {kºk Lkkifk{Úkf, fhkt[eÚke 460 rf{e Ëqh yk øðkËh çktËh ykðu÷ Au. fhkt[eLkk rðfÕÃku øðkzhLku rðfMkkððkLkku nuíkw, ¼khíkeÞ Lkkifkˤ îkhk ÃkkrfMíkkLkLkk snkòu {kxu çkeS ð¾ík ½uhkçktÄe Úkíke yxfkððkLkku Au. 1971 Lkk ÞwØ{kt ¼khíkeÞ Lkkifkˤu yk fk{ fÞwO níkwt. çkeswt, ÃkkrfMíkkLk yLku [eLk ÍzÃk¼uh 1300 rf{eLkku fkhkfkuh{ nkEðuLku rðfMkkðe hnu÷ Au yLku íku øðkËh yLku fk~{ehLku òuzu Au. yk WÃkhktík ÃkkrfMíkkLkLkk W¥kh-Ërûký 1264 rf{eLkku ELzMk-nkEðu íkÚkk 653 rf{eLkku {fhLk fkuMx÷ nkEðu Au fu su {q¤ «kusuõxLkku ¼køk Au. suLkkÚke øðkËhÚke [eLk MkwÄeLke {køko ÃkrhðnLk MkwáZ çkLkþu. [eLk yk WÃkhktík Mk{ktíkh nkEMÃkez hu÷ðu çkktÄLkkh Au. økÕVLkk {q¤Úke Mkkt½kE ÃknkU[íkk ðuÃkkhe snksLku yk 10,000 rf{eLkwt ytíkh fkÃkíkk 20 rËðMk ÷køku Au. íku øðkËh çktËhuÚke hkíkk Mk{wÿ{kt ÚkE ÞwhkuÃk{kt sðk ðuÃkkhesLkkuLku 3900 rf{e çk[e sþu. MkqºkkuLkwt fnuðwt Au fu, [eLkLkku ÷ktçkk økk¤kLke ÞkusLkk nuX¤ hu÷ðu yLku {køko ÃkrhðnLk MkwrðÄk yV½krLkMíkkLk{kt Q¼e fhe {æÞ yurþÞkLkk Ëuþku MkwÄe ÃknkU[ Q¼e fhðkLke Au. y{urhfk ËwrLkÞk¼hLke r{MkkE÷ku WÃkh y{urhfkLke Lksh W¥kh fkurhÞk yLku EhkLk íkhVÚke r{MkkE÷ nw{÷kLke ðÄíke síke Ä{feLku ÷ûk{kt hk¾e y{urhfkyu ËwrLkÞk¼h{kt r{MkkE÷kuLkku «ûkuÃký WÃkh Lksh hk¾ðk {kxu çkeòu WÃkøkún Syku-2 Lkwt MkV¤ «ûkuÃký fÞwO. yrÄfkheykuLkk fnuðk {wsçk, yk WÃkøkúnLku 58 {exh ÷ktçkk hkufux yux÷kÍ-5 Lke {ËËÚke Akuzðk{kt ykÔÞwt níkwt. yíÞkh MkwÄe{kt 200 r{MkkE÷ku þkuÄðk{kt y{urhfkLku MkV¤íkk {¤e Au. yk WÃkhktík 1700 R£khuz ½xLkkykuLku LkkUÄðk{kt MkV¤íkk {¤e Au. 2015 MkwÄe{kt yk ©uýe{kt ºkeòu WÃkøkúnLku MÚkkrÃkík fhðk{kt ykðþu. 2016 {kt[kuÚkkuyLku©]t¾÷kLkkytrík{WÃkøkúnLkufûkk{kt{kuf÷ðk{ktykðþu. y{urhfk y{urhfe rzøkúe yLku ¼khíkeÞ rðãkÚkeoykuLkku ¢uÍ y{urhfk{ktçku-ºkýð»koykŠÚkfhÌkkçkkËVhe¼khíkeÞrðãkÚkeoyku{kt y{urhfe rzøkúe {u¤ððkLkku [Mkfku ðÄe hÌkku Au. y{urhfe fkuLMÞw÷ux MkðeoMk îkhk ykuõxkuçkh-2012 yLku £uçkúwykhe- 2013 ðå[uLkk økk¤k{kt ¼khíkLkk 5600 rðãkÚkeoykuLku rðÍk ònuh fhkÞkníkk.ð»ko2012{kt¼khíkeÞrðãkÚkeoykuLkuykÃkðk{ktykðu÷k y{urhfe rðÍk{kt 50 xfkLkku ðÄkhku ÚkÞku Au. ðíko{kLk Mk{Þ{kt y{urhfk{kt 1 ÷k¾ fhíkkt Ãký ðÄw ¼khíkeÞ rðãkÚkeoyku yÇÞkMk fhe hÌkk Au. ykuõxkuçkh-2012 Úke ÷ELku Vuçkúwykhe-2013 ðå[u ¼khíkLkk 5600 rðãkÚkeoykuLku ðeÍk ykÃkðk{kt ykÔÞk níkk. økÞk ð»koLke íkw÷Lkk{kt yk heíku y{urhfk síkk ¼khíkeÞ rðãkÚkeoyku{kt 50 xfkLkku ðÄkhku ÚkÞku Au.
12.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
14 7 yur«÷, 2013 {w÷kfkík ELk÷uLz {uøkuÍeLkLkk «ýuíkk ©ef]»ý çkuzufhLke rðþu»k {w÷kfkík yuf LkkLkfzk ELk÷uLzLkku WÃkÞkuøk yuf {uøkuÍeLk íkhefu fhðkLkku õÞkhuÞ fkuEyu rð[kÞwO Lkrn nkuÞ. Ãkhtíkw yuf ÔÞÂõíkyu íku fkÞo fhe çkíkkÔÞwt yLku íku{kt MkV¤ Ãký ÚkÞk. yk WÃkhktík íku{ýu LkE ËwrLkÞk y¾çkkh{kt 16 ð»ko MkwÄe fk{ fÞwO. íkÚkk Lkkxâ÷u¾Lk, fkÔÞ÷u¾Lk, Mktøkeík, r[ºkf÷kLkk ûkuºkku{kt Ãký yLkufrðÄ MkV¤íkkyku nktMk÷ fhe Au. íku{Lkku {hkXe ¼k»kk{kt ykí{LkkË Lkk{Úke fkÔÞMktøkún «økx ÚkE [qõÞku Au. íku WÃkhktík nk÷{kt íkuyku {hkXe ¼k»kk{kt rËðk¤e rðþu»kktf [÷kðu Au. ELk÷uLz (yktíkhËuþeÞ Ãkºk)Lkku {hkXe {uøkuÍeLk íkhefu WÃkÞkuøk fheLku Ëuþ-rðËuþLkk ¾qýu ÃknkU[kzLkkh íkÚkk nMíkr÷rÃkLkk òýfkh ©ef]»ý çkuzufh MkkÚkuLke hknw÷ Ãkxu÷Lke rðþu»k {w÷kfkík. «§-1 : ELk÷uLzLkku {uøkuÍeLk íkhefu WÃkÞkuøk fhðkLkku rð[kh fuðe heíku ykÔÞku ? sðkçk : yøkkWLkk Mk{Þ{kt ßÞkhu nwt LkkufheLke MkkÚku ßÞkhu frðíkk yLku ÷u¾ ÷¾eLku {uøkuÍeLk yLku y¾çkkhku{kt {kuf÷íkku íÞkhu MktÃkkËfku íku Ãkhík {kuf÷íkk íÞkhu {Lk{kt rð[kh ykÔÞku fu nwt Ãký fu{ MktÃkkËf Lk çkLke þfwt ÃkAe {U ELk÷uLz Ãkh {uøkuÍeLkLke þYykík fhe. «§-2 : ©ef]»ý çkuzufh Mkknuçk, ík{khk yLku çkeò MktÃkkËfku ðå[u þwt Vhf níkku ? sðkçk : çkeò MktÃkkËfku ÃkkuíkkLkk y¾çkkh fu {uøkuÍeLk{kt AÃkkÞu÷k ÷u¾ku {kxu Ãkkuíku sðkçkËkh LkÚke íku{ ÷¾íkk, ßÞkhu nwt Ëhuf ÷u¾ {kxu MktÃkkËf Mkn{ík nkuÞ íkuðwt sYhe LkÚke. nwt {khk ÷u¾{kt MktÃkkËfeÞLke søÞkyu MktíkkÃkfeÞ ÷¾íkku níkku. ßÞkhu nwt Ëhuf ÷u¾Lku ykf»kof (fu[e) xkEx÷ ykÃkðkLkku «ÞíLk fhíkku níkku. «§-3 : ELk÷uLz {uøkuÍeLkLke þYykík õÞkhÚke fhe yLku õÞkt MkwÄe [÷kÔÞwt ? sðkçk : ELk÷uLz {uøkuÍeLk Ãkºk Mkkhktþ ({krMkf)Lke þYykík E.Mk. 1985 {kt rËðk¤eLke þw¼fk{Lkkyku îkhk fhðk{kt ykðe níke yLku ð»ko 2002 MkwÄe [÷kðe níke. «§-4 : ÃkkuMxfkzo {uøkuÍeLkLkk ðk[fku fkuý níkk ? sðkçk : ÃkkuMxfkzo {uøkuÍeLk nwt {khk MkøkkMktçktÄeyku yLku su ÷kufku {Lku òýíkk níkk íku{ýu íkÚkk þk¤k, yuLk.S.yku., Mknfkhe MktMÚkkyku MkwÄe ELk÷uLz ÃknkU[kzðkLkku «ÞíLk fhíkku níkku. «§-5 : ELk÷uLz {uøkuÍeLk þk {kxu çktÄ fhðwt Ãkzâwt ? sðkçk : ð»ko 2002 {kt ßÞkhu 12,000 sux÷e ELk÷uLz {uøkuÍeLk ÷kufku MkwÄe xÃkk÷ rð¼køk îkhk ÃknkU[kzðkLkku «ÞíLk fÞkuo níkku íÞkhu xÃkk÷ rð¼køk îkhk íku{ktÚke Võík 25 «ík: (fkuÃke) s {kuf÷ðk{kt ykðe níke. yLku çkkfeLke «ík: (fkuÃke) íku{ýu Lkü fhe ËeÄe níke. suLkkÚke ykŠÚkf LkwfþkLkLke MkkÚku {khk ÓËÞLku Ãký ¼khu yk½kík ÷køÞku suLkk fkhýu çktÄ fhðkLke Vhs Ãkze. «§-6 : ELk÷uLz {uøkuÍeLk õÞk MÚk¤kuyu ÃknkU[e níke ? sðkçk : yk {uøkuÍeLk ¼khík{kt {nkhk»xÙ, økwshkík, {æÞ«Ëuþ íkÚkk rðËuþ{ktMðezLk,òÃkkLk,rçkúxLkyLkuy{urhfkðøkuhuMÚk¤kuyuÃknkU[e níke yLku yk{ktÚke ½ýk çkÄk ðk[fku ykSðLk MkÇÞku níkk. «§-7 : yk {uøkuÍeLk{kt fÞk-fÞk rð»kÞkuLkku Mk{kðuþ fhíkk níkk ? sðkçk : yk {uøkuÍeLk{kt ðkíkko, Mktøkeík, r[ºkf÷k, ¼rð»Þ yLku MkqºkkuLkku Mk{kðuþ Úkíkku níkku yLku ðk[fkuLkk «rík¼kð yLku {hkXe¼k»kk ytøkuLkk ÷u¾kuLkku Mk{kðuþ Úkíkku níkku. «§-8 : ík{Lku ELk÷uLz {uøkuÍeLk {kxu {¤u÷ku ©uc «rík¼kð fÞku níkku ? sðkçk : {Lku rðîkLk «kuVuMkh ðMktík Mkknuçk nt{uþkt fnuíkk fu òu nwt hkò nkuík íkku Mkku økk{zktLke ¼qr{ËkLk yLku nkÚke ykÃkíkk, yk {Lku {¤u÷ ík{k{ «rík¼kðku{kt ©uc níkku. «§-9 : ík{u yLÞ fE-fE «ð]r¥kyku MkkÚku òuzkÞu÷k níkk ? sðkçk : nwt Lkkxâ÷u¾Lk, r[ºkf¤k, fkÔÞ÷u¾Lk, MkkrníÞ yLku nMíkr÷Ãke ðøkuhu suðk ûkuºkku MkkÚku òuzkÞu÷ku níkku. • {w÷kfkík - hknw÷ Ãkxu÷ • íkMkðehku-økkuÃkk÷ Äkhu[k
13.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
15 7 yur«÷, 2013 «§-10 : yk «ð]r¥kyku{kt ík{Lku fE-fE MkV¤íkkyku «kÃík ÚkE níke ? sðkçk : {U ÷¾u÷ yuf Lkkxf su {nkhk»xÙ hkßÞ Lkkxf MÃkÄko{kt ¼sðkÞu÷ íku LkkxfLku y÷øk-y÷øk ©uýe{kt 12 ÃkwhMfkh {éÞk níkk íkÚkk ©e{íke RÂLËhk økktÄe {kxu çkLkkðu÷wt r[ºk íku{ýu ¾qçk s ÃkMktË ykÔÞwt níkwt íku{s fkuMk{kuMk çkuLf îkhk ÞkuòÞu÷ ‘fkuMk{kuMk þíkkçËe Mktøkeík {nkuíMkð’{kt fkuMk{kuMk þíkkçËe ÃkwhMfkh{éÞkuníkku.{nkhk»xÙLkeçknkh hnuLkkhk {hkXeyku{kt yk økkihð{Þ ÃkwhMfkh {u¤ðLkkhku nwt yuf s Awt. «§-11 : ík{u Äku-11 MkwÄeLkku s yÇÞkMk fÞkuo nkuðk Aíkkt ík{u ykx÷k MkV¤ Aku íkuLkwt hnMÞ þwt Au ? sðkçk : rþûkýLkk y¼kðÚke rðfMkeík Lkk çkLke þfkÞ íku økuh{kLÞíkk Au. {Lku su fk{ fhðkLke RåAk ÚkE íku fkÞo fÞwO Au yLku íku{kt {Lku MkV¤íkk «kÃík ÚkE Au. «§-12 : ík{u {hkXe ¼k»kk {kxu ½ýwt ÞkuøkËkLk ykÃÞwt Au. {hkXe hksLkuíkkyku îkhk {nkhk»xÙ{kt su {hkXe ¼k»kkLkku WÃkÞkuøkLkku ykøkún hk¾ðk{kt ykðu Au íku ÞkuøÞ Au fu Lkrn ? sðkçk : yk rð[khÄkhk MkkÚku nwt yktrþf heíku Mkn{ík Awt, fkhý fu su «Ëuþ{kt hnuíkk nkuÞ íku «ËuþLke ¼k»kk ykðzðe òuEyu íkÚkk íkuLkku WÃkÞkuøk fhðku sYhe Au. «§-13 : {kuzLko Ãkºkfkhíð rðþu ykÃk þwt fnuþku ? sðkçk : y¾çkkhkuLkwt íkÚkk xeðe [uLk÷kuLkwt Míkh Lke[u sE hÌkwt Au. su rËðMku rËðMku sLkíkkÚke Ëqh ÚkE hÌkk Au yLku íkuykuyu økwLkuøkkhkuLkk Vkuxk Lk AkÃkðk òuEyu íkÚkk xeðe Ãkh á~Þku Lk Ëþkoððk òuEyu. suÚke Mk{ksLku Lkfkhkí{f rð[khÄkhk íkhV Äfu÷kíkk çk[kðe þfkÞ. «§-14 : ykÃkLke ¼rð»Þ{kt þwt ÞkusLkk Au ? sðkçk : {khu ËuðLkkøkhe r÷rÃkLkk yûkhku suðk {khk Lkk{Lkk swËk «fkhLkk VkuLxLke r÷rÃk çkLkkððkLke ÞkusLkk Au. su {khk Lkk{Úke yku¤¾kþu suLkk Ãkh nwt xqtf Mk{Þ{kt fk{ þY fheþ. Ãkrhðkh ÔÞÂõík ½hLke MkwrLkÞkuSík þku¼k, ½hLkk ðzkLkk [k÷-[÷Lk, ½hðk¤kykuLke çkku÷[k÷ ðøkuhu çkkçkíkku ½hLke MktMf]rík «rík®çkrçkík fhu Au. ½hðk¤kykuLkk LkÞ-rðLkÞ, heík-¼kík, Mk{]rØ ðøkuhu çkkçkíkku ½hLke MktÃkLLk MktMf]ríkLke ãkuíkf Au. Mkðkhu yktøkýwðk¤e, htøkku¤e fhðe, ôçkhkLku Mkwþkur¼ík fhðkðk¤e n¤Ëe-ftfw, ½h{kt ¼Âõíkøkeík, {tºk, sÃk, ËuðÃkqsLk, ðøkuhu ½hLke þku¼k ðÄkhu Au. yux÷k {kxu ½hLkk çkÄkLku ½hLkwt yr¼{kLk Úkðk ÷køku Au. Ãkrhðkh yux÷u fu, ½hLkk çkÄk MkÇÞku Ãký yLÞkuLÞ ÃkkhMÃkrhf MktçktÄ, Mkh¾e yr¼Yr[, Mk{hMkíkkÚke ¼hÃkqh nkuðe òuEyu. yuLku çkË÷u yuf Ãkqðo çkksw çkeòu Ãkrù{ çkksw, yuðwt hÌkwt, íkku Ãkrhðkh Mkkhku çkLke þfíkku LkÚke. çkÄk ÷kufku yuf{w¾e ÚkELku ®[íkLk fhðkÚke Mkw¾e fwxwtçk Mkt¼ð nkuÞ Au. Mkn®[íkLk s W¥k{ fwxwtçkLkwt ÷ûký Au. fkuE Ãký ½h íÞkhu s Mktíkku»kÚke ¼hu÷wt nkuE þfu Au, ßÞkhu ½hLke Ëhuf ÔÞÂõíkLke ÃkMktËøkeyku, RåAk- yrLkåAk Ãkqýo fhðk {kxu çkÄk ÷kufku íkiÞkh nkuÞ Au. çkeòLkwt Mkw¾- Ëw:¾ Lk ðnU[ðkðk¤k íkÚkk nt{uþk ÃkkuíkkLkk{kt s Mker{ík hnuðkðk¤e ÔÞÂõík ½hLke Mktík]ÂÃíkLku Lkü fhu Au. ykÃkýe rnLËw SðLkÃkØrík{kt fkuEÃký fk{ fhíke ð¾íku, MkkiLkku MknÞkuøk sYhe nkuÞ Au. yk ðkík ËuðÃkqòðøkuhufhíkeð¾íku S¢±ïü¯¢æ ¥ç±Ú¢ï{Ý ÐêÁ¢¢ÜU}¢ü S¢}¢¢Ú|¢ï¼ J (fkuELkku rðhkuÄ Lk fheLku, Ãkqòf{o ykht¼ fhe hÌkku Awt.) yuðwt fneLku s ykøk¤ ðÄu Au. yu «fkhu Ëhuf Ä{ofkÞo{kt, ËkLk ykÃkíke ð¾íku Ãký, çkÄkLke Mkt{ríkMkq[f yæÞo ykÃkðk{kt ykðu Au. yk rMkðkÞ, ÷kirff, fkixwtrçkf fkÞkuo{kt Ãký Ãkwhw»ku Ãký ½hLkk fk{ku{kt ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLku {ËË fhðe, †eykuyu Ãkwhw»kkuLkk ÔÞðnkhku{kt {ËËYÃk çkLkðwt, çkk¤fkuyu ð]ØsLkkuLke Mkuðk fhðe, ð]ØsLkkuyu ½hLkk LkkLkk-{kuxk MkÇÞkuLku Mkk[wt {køkoËþoLk ykÃkíkk hnuðwt òuEyu. ½hLkk {n¥k{ fk{kuLkwt ¼khý ½hLke øk]rnýeLku s WXkððwt Ãkzu Au. yuLkkÚke ½hLke øk]rnýeLkku Úkkf [ku¬Mk ðÄu Au. Ãkhtíkw ½hLkk çkÄk s MkÇÞku yu{Lkk fk{ku{kt Úkkuze Úkkuze {ËË fhíkk hnu, íkku øk]rnýeLkkt fk{Lkku çkkus yu{Lku yu{s ykuAku ÚkE òÞ Au. òu Ãkwhw»k, çkk¤fku - Ãkkuík ÃkkuíkkLkwt fk{ òíku fhe ÷u íkku øk]rnýeLkk fkÞoLkku çkkus yð~Þ n¤ðku ÚkE òÞ Au.
14.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
16 7 yur«÷, 2013 LkkÞf Lknª, ¾÷LkkÞf... ? ¾çkh Lknª fu{ MktsÞ Ë¥kLku yufu 47 hk¾ðkLkk {k{÷u Ãkkt[ ð»koLke Mkò ÚkE yLku «uMk fkWLMke÷ ykuV RÂLzÞkLkk [uh{uLk {kfoÛzuÞ fkíswLke ykøkuðkLke{kt yuf yk¾ku ðøko MktsÞ Ë¥kLkk çk[kð{kt Wíkhe Ãkzâku. MktsÞ Ë¥kLkk çk[kð{kt Wíkhe Ãkzu÷e yk rLkrùík xku¤eLkk çk[kð{kt yuf r{ºkyu fÌkwt fu yk fkíswLku økuhMk{s ÚkE ÷køku Au yu{Lku ÷køku Au fu MktsÞ Ë¥kLku røkxkh hk¾ðkLkk {k{÷u s Mkwr«{ fkuxuo ykx÷e {kuxe Mkò ykÃke ËeÄe Au. yux÷u yu yk{ çk¾k¤ku fhu Au. fux÷kf ¼ku¤k ËuþðkMkeykuLku fËk[ ¾çkh Lkk nkuÞ íkku MÃküíkk fhwt fu ËkWË økUøk yufu 47 Lku røkxkhLkk fkuzLku{Úke yku¤¾u Au. {khk r{ºk yLku fkísw ftÃkLkeLke su{ MktsÞ Ë¥kLke MkòLkku {k{÷ku n¤ðkþ{kt ÷E þfkÞ yu{ LkÚke. LÞwÍ [uLk÷ yks íkfLkk yuf rhÃkkuxo{kt su økwøk÷{kt WÃk÷çÄ Au, {wtçkELkk yuf rMkrLkÞh Ãkku÷eMk yrÄfkheLku xktfeLku fÌkwt fu MktsÞ Ë¥kLkku rfMMkku yu LkkËkLke{kt ÚkÞu÷e ¼q÷ LkÚke, yuLkk MktçktÄku nt{uþkt ytzhðÕzo MkkÚku hÌkk Au. 14{e LkðuBçkh 2000 Lkk rËðMku MktsÞ Ë¥k yLku ËkWËLkk s{ýk nkÚk yuðk Akuxk þfe÷Lke xur÷VkurLkf ðkíkku xuÃk fhe níke yu MkkiÚke {kuxku Ãkwhkðku MktsÞ Ë¥kLke Mkk{u Au. yk Akuxk þfe÷ s {wtçkE nw{÷kLkku {kMxh {kELz níkku yuðwt Ãkku÷eMk {kLku Au. fðh Mxkuhe • rðsÞ Xkfh - vijaythakerji@gmail.com yk¾kuÞu {k{÷ku 1993 Lkk {wtçkE çkkuBçk rðMVkux MkkÚku òuzkÞu÷ku Au yLku yuLkk íkkh íkku 1992Lkk Ëuþ¼h{kt Vkxe Lkef¤u÷k íkkuVkLkku MkkÚku òuzkÞu÷k Au. {wtçkE{kt hnuíkk çkÄk ÷kufku {kxu 12{e {k[o 1993 Lkku rËðMk QøÞku níkku. hkusLke su{ Mkk{kLÞ Ãkhtíkw 257 ÷kufku {kxu ykÚk{íkku Mkwhs òuðkLkwt LkMkeçk{kt Lknkuíkwt ÷¾kÞwt. ytzh ðÕzoLkk ze ftÃkLke økúwÃk suLkku ðzku ËkWË Rçkúkrn{ níkku. yu økúwÃku h[u÷k fkðíkhk{kt yu 257 ÷kufku nku{kE økÞk yLku çkeò 713 ÷kufku yk nw{÷k{kt ¾hkçk heíku ½kÞ÷ ÚkÞk níkk. yk çkkuBçk ç÷kMx{kt nkÚk fu Ãkøk økw{kðeLku çkuXu÷k fux÷ktÞ Ãkerzíkku fkísw, rËÂøðsÞ®Mkn fu sÞk ¼kËwhe çkå[Lk suðk ËÞkðkLkkuLke ËÞk òøku yuLke hkn òuELku yu ÷kufku çkuXk Au. çkÃkkuhu 1.30 Úke ÷ELku 3.30 MkwÄe {wtçkE{kt 13 çkkuBçk Äzkfk ÚkÞk níkk. ËkWË økUøkLkk Akuxk þfe÷u Ãkkh Ãkkzu÷k ykuÃkhuþLk{kt {kuxu¼køku nkux÷ku, çkUfku, ykurVMk, R{khíkku suðk ònuh MÚk¤kuLku rLkþkLk çkLkkððk{kt ykÔÞk níkk. 1992{kt {wtçkE{kt ÚkÞu÷k fku{e íkkuVkLkkuLkku çkË÷ku ÷uðk yk nw{÷ku fhkÞku Au yuðwt yu Mk{Þu [[koíkwt níkwt. MktsÞ Ë¥kLke MkòLkku {k{÷ku yux÷u Ãký økt¼eh çkLku Au fu yuf íkku yk nw{÷k{kt ¼khíkLke MkkiÚke {kuxe økwLkk¾kuhe xku¤fe MktzkuðkÞu÷e níke yLku 13 çkkuBçk ç÷kMx fhðkLkku ykþÞ yk ËuþLkk çkwn{rík ÷kufkuLku òLk{k÷Lku LkwfMkkLk ÃknkU[kzðkLkku níkku. fnuðkÞ Au ËkWËLkku zkçkku nkÚk {Lkkíkku Akuxk hksLk 1993Lkk çkkuBçk ç÷kMx ÃkAe ËkWËLke økUøkÚke y÷øk Ãkze ÃkkuíkkLke y÷øk økUøk çkLkkðe ÷eÄe níke. ËkWË yLku hksLkLkk {ík¼uËku Ãký ËkWËLkk fkuBÞwLk÷ yu«ku[Lku fkhýu Q¼k ÚkÞk níkk yuðwt òýfkhku ½ýeðkh fne [qõÞk Au. MktsÞ Ë¥kLku su Mkò {¤e Au yu økuhfkÞËuMkh heíku nrÚkÞkh hk¾ðkLkk økwLkk yLku 1993Lkk çkkuBçk ç÷kMxLkk MkqºkÄkh ËkWË MkkÚku MktçktÄku hk¾ðkLku fkhýu ÚkE Au. yux÷u Mkzf WÃkh W¼u÷k fkuE LkkLkk Akufhkyu ÃkÚÚkhku {kheLku fkuE fkhLkku fk[ íkkuze LkkÏÞku nkuÞ yux÷ku n¤ðku økwLkku yk LkÚke.
15.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
17 7 yur«÷, 2013 rËÂøðsÞ®MknLkk çk[kð {wsçk MktsÞ Ë¥kLku {kV fhe Ëuðku òuEyu fu{fu yuýu ßÞkhu yufu 47 ÃkkuíkkLkk ÃkkMku hk¾e níke íÞkhu yuLke ô{h {kºk 33 ð»koLke s níke yLku yuLkku ykþÞ ¾hkçk Lknkuíkku. yk MktsÞ Ë¥kLkku RríknkMk Ãký òuðk suðku Au. MkwrLk÷ Ë¥k yLku LkhøkeMkLkku Ëefhku MktsÞ Ë¥k LkkLkÃkýÚke s ÷kzfkuz{kt WåAÞkuo Au. 29 sw÷kE 1959 Lkk rËðMku {kuZk{kt [ktËeLkku [{[ku ÷ELku sL{u÷ku MktsÞ LkkLkÃkýÚke s Afu÷ku níkku. fMkki÷e ÃkkMkuLkk MkLkkðh økk{Lke Ä ÷kuhUMk Mfq÷{kt ¼ýu÷ku MktsÞ LkþkLkk hðkzu [ze økÞku níkku. 1982 {kt økuhfkÞËuMkh fuVe ÃkËkÚko hk¾ðkLkk {k{÷u Ãký MktsÞ 5 {rnLkkLke su÷ ¼kuøkðe [qõÞku Au. ík{u rðrfÃkerzÞk Mk[o fhku íkku yu{kt ÷¾u÷wt Au : ‘‘He spent 5 month in prison in late 1982 after being caught in passion of illegal substances’’ nkrVs MkEËLku ðkhtðkh ©e{kLk fneLku {Lk ykÃkðkðk¤k rËÂøðsÞ®MknLkk æÞkLk{kt ÷kððwt òuEyu fu 23 ð»koLkku MktsÞ {kMkq{ níkku yLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku zÙøMk hk¾íkku yk s MktsÞ Ë¥k ËMk ð»ko ÃkAe ðÄkhu {kMkq{ ÚkE økÞku yLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku yufu 47 hk¾íkku ÚkE økÞku. yLku yks hurþÞku [k÷w hk¾eyu íkku rËøøkehkòLkk rnMkkçk «{kýu yuLku nðu hkufux ÷kU[h hk¾ðkLkku yrÄfkh Ãký ykÃkðku òuEyu. Mkk{kLÞ {kýMkLke ÔÞÂõíkøkík ÷kEV fhíkkt MktsÞLke ÷kEV ½ýe y÷øk hne Au. 1987 {kt rhÞk þ{ko MkkÚku ÷øLk ÃkAe rhÞk çkúuLk nu{hus Mkk{u y{urhfk{kt ÷ze hne níke íÞkhu {kÄwhe rËrûkíkÚke ÷E yLkuf rnhkuELkku MkkÚku Vkøk ¾uÕÞk ÃkAe rh[kLkk {kuíkLkk økýíkheLkk rËðMkku{kt heÞk rÃkÕ÷kE Lkk{Lke {kuzu÷ MkkÚku ÷øLk fhe ÷eÄk. ÃkíLkeLku ßÞkhu MkrÄÞkhkLke sYh níke íÞkhu MktsÞ yuþkuykhk{Lke ®sËøke Sðíkku níkku yuðe [[ko 1998 {kt {erzÞk{kt çknw [k÷e níke. heÞk rÃkÕ÷kE MkkÚku Ãký {kºk Mkkík ð»ko{kt s AqxkAuzk ÷ELku Mke økúuzLke rnhkuELk {kLÞíkk MkkÚku MktsÞ Ë¥ku ÷øLk fÞko níkk. MktsÞ Ë¥kLku {kVe ykÃkðe òuEyu yuLkk {kxu yuf yuðe çkkr÷þ Ë÷e÷ Ãký [k÷e hne Au fu MktsÞ Ë¥ku ÷øku hnku {wÒkk¼kE suðe økktÄe rð[khLkku «Mkkh fhíke rVÕ{{kt fk{ fÞwO Au yux÷u yuLku {kV fhðku òuEyu. MktsÞ Ë¥kLkwt Vuðrhx fuhuõxh ðkMíkð rVÕ{Lkwt ¾qt¾kh økUøkMxh h½wLkwt Ãkkºk hÌkwt Au. ¾÷LkkÞf, yÂøLkÃkÚk (Lkðwt) Mkrník yLku rVÕ{ku{kt MktsÞ Ë¥k Lkuøkurxð ¼qr{fkyku fhe Au. hk{økkuÃkk÷ ð{koLke yuf rVÕ{Lkwt íkku xkEx÷ s Ëkiz hkÏÞwt níkwt suLkku ytøkúuS MÃku÷ ‘‘ËkWË’’ yuðku ÚkkÞ Au. Akuxk þfe÷ ÃkkMku xe þxo {tøkkðeLku Ãknuhíkku MktsÞ Ë¥k Mkkð rLkËkuo»k nkuÞ yu Ãký {kLkðwt yÄwhwt Au. 1993 Lkk çkkuBçk ç÷kMx{kt çkkur÷ðwzLke Mkk{u÷økehe 1993 Úke yks MkwÄe [[koLkku rð»kÞ hÌkku Au. rVÕ{ rLk{koíkk ¼hík þknLku Ãký ytzh ðÕzo MkkÚku MktçktÄkuLku fkhýu su÷{kt sðwt Ãkzâwt Au. LkËe{ ©ðýLkwt Ãký Lkk{ ze økUøk MkkÚku òuzkÞwt níkwt. ½ýe yuðe ðkíkku Ãký 1993 Lke ykMkÃkkMk Vhíke hne Au suLkku MkeÄku fu ykzfíkhku MktçktÄ çkku÷eðwz MkkÚku hÌkku Au. yu{Lke yuf Mxkuhe çkkur÷ðqzLke ykþkMÃkË rnhkuELk rËÔÞ¼khíkeLkk {kuíkLke níke. 12{e {k[uo çkkuBçk Äzkfk ÚkÞk yLku 1993Lke yus yur«÷Lke 5{e íkkhe¾u ðhMkkuðkLkk Ãkkt[ {k¤eÞk íkw÷eMk yuÃkkxo{uLx{kt ykðu÷k ^÷uxLke çkkÕfLke{ktÚke ÃkzeLku {]íÞw Ãkk{e níke. {erzÞk{kt yLkuf ðkíkku [[ko{kt níke. rËÔÞk ¼khíkeLkk Ãkrík MkkrsË LkrzÞkËðk¤kLke rËÔÞkLkk ¾qLk{kt Mktzkuðýe {wtçkE Ãkku÷eMk Mkkrçkík Lknkuíke fhe þfe. yu yuf ykí{níÞk níke fu níÞk fu ÃkAe yfM{kík yu yksu Ãký yuf hnMÞ s hÌkwt Au. ½ýk ÷kufku
16.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
18 7 yur«÷, 2013 yu rËÔÞkLkk {]íÞwLkk xkE®{økLkk íkktíkýk 1993 Lkk çkkuBçk ç÷kMx MkkÚku òuzðkLkku «ÞkMk fÞkuo níkku. ¾hu¾h fkÞËku fkÞËkLkwt fk{ fhu yu LÞkÞu rVÕ{ RLzMxÙeÍLkk {ktÄkíkkyku MktsÞ Ë¥kLku {kVe ykÃkðe òuEyu yuLkk {kxu yuf sqx çkLke hÌkk Au. yk{ íkku yk ®[íkkLkku s rð»kÞ Au. rË÷eÃkfw{kh, hsLkefktík, sÞk ¼kËwhe, ysÞ ËuðøkLk yLku þºkwÎLk ®Mknk òýu yk¾u yk¾e rVÕ{ ELzMxÙe MktsÞ Ë¥kLkk çk[kð{kt ykðe økE Au. yk çkÄkLkku Mkqh yuf s Au fu ‘‘LkkW MktsÞ RMk [Usz {uLk’’ yLku yux÷u yuLku {kVe ykÃke Ëuðe òuEyu. MktsÞ Ë¥kLkk çknkLku çkkur÷ðqzLke yuf {kLkrMkfíkk su Mkk{u ykðe hne Au yu Ãký ½ýe ¾íkhLkkf Au. yk çkÄk{kt fkuE yufkË ÔÞÂõík MktsÞ Ë¥k MkkÚku r{ºkíkkÚke òuzkE nþu Ãkhtíkw {kuxk ¼køkLkk ÷kufku yuf çkkur÷ðqz fkuBÞwrLkxeLku Lkk{u s yuLkk MkkÚku Q¼k hnu÷k Ëu¾kÞ Au. yLku çkkur÷ðqz fkuBÞwrLkxeLkku {q¤ {tºk {kºk Lku {kºk ÃkiMkku Au. MktsÞ Ë¥k su÷{kt òÞ fu Mk÷{kLk ¾kLk su÷{kt òÞ íkku çkkur÷ðqzLku fux÷e ¾kux sþu yk MkeÄku rnMkkçk íÞkt {tzkÞ Au. yLku yux÷u s Mk÷{kLk ¾kLkLkku rnx yuLz hLk fuMk nkuÞ fu fkr¤Þkh Lku {khe Lkk¾ðkLkku fuMk nkuÞ. ykr{hLkku Lk{oËkçktÄLkk rðhkuÄLkk Ähýkt Lku fkhýu økwshkíkLkk rMkLku{k ½hkuyu ÷økkðu÷ku MðÞt¼q «ríkçktÄ nkuÞ, çkkur÷ðqz {kºk ÃkiMkkLke ¼k»kk s Mk{su Au. fkuE rVÕ{Lkk fkuE ÿ~Þ fu ðkíkko Ãkh rððkË ÚkkÞ íÞkhu Ãký yu á~ÞLkk íkÚÞkí{f MkíÞkuLkku ykÄkh ÷ELku çkkur÷ðqzLkk ÷kufku yu õÞkhuÞ rðhkuÄ LkÚke fÞkuo. yr¼ÔÞÂõíkLke MðíktºkíkkLkk nrÚkÞkhLkku WÃkÞkuøk fheLku ðkíkku íkku 55 fhkuzLkwt LkwfþkLk yLku 122 fhkuzLkwt LkwfþkLk yuðe s fhe Au. fkuE ÔÞÂõík økwLkku fhu yLku yLku SðLk çkË÷kE òÞ yLku ÃkAe Mktík çkLke òÞ íkku Ãký yu økwLkkLkk ÃkerzíkkuLku LÞkÞ LkÚke s {¤íkku. MktsÞ Ë¥kLku {kVe {¤ðe òuEyu yuðe {kfoÛzuÞ fkíswyu {ktøkýe fhe yu Ãknu÷k rËr÷Ãkfw{kh Ãký ykðe {ktøkýe fhe [qõÞk Au. yuf yk¾e Vkus òýu fk{u ÷køke nkuÞ yuðku ynuMkkMk ÚkkÞ Au yLku yk yk¾e VkusLkk rLkðuËLkku, {ktøkýeykuLku fkhýu ËuþLkku Mkk{kLÞ Mk{ks Ëw:¾e ÚkkÞ Au. yÚkðk íkku ËuþLkk Mkk{kLÞ LkkøkrhfLku Ëw:¾e fhðk s yk ÷kufku ykðe ðkíkku fhu hk¾u Au. {kfoÛzuÞ fkísw Ãký yu{Lkk LÞkÞÄeþ íkhefuLkk fkÞo fk¤ Ëhr{ÞkLk [wfkËku ykÃkíke ð¾íku fhu÷k rðÄkLkkuLku fkhýu [[ko{kt hÌkk Au. òLÞwykhe 2009 {kt ykfo rçkþÃk hVu÷ r[LkkÚkLke rÃkrxþLkLkku [wfkËku ykÃkíkk ykurhMMkk MkhfkhLku rLkËuoþ ykÃÞku níkku fu òu r¾úMíkeyku Mkk{uLke ®nMkk WÃkh rLkÞtºký Lkk fhe þfíkk nkuð íkku Mkhfkh AkuzeLku [kÕÞk òð. Mkk{kLÞ heíku ykðe rh{kfMko LÞkÞkÄeþku ykÃkíkk LkÚke nkuíkk. fkísw rððkËku{kt hnuðk xuðkÞu÷k Au. «uMk fkWLMke÷ ykuV RÂLzÞkLkk [uh{uLkLkku fkÞo¼kh Mkt¼kéÞk çkkË ¼khíkeÞ {erzÞk Ãkh rxÃÃkýe fheLku rððkË Q¼ku fÞkuo níkku. økwshkík{kt [wtxýe xkýu LkhuLÿ {kuËe yLku økwshkík rð»ku Ãký yu{ýu ðøkh fkhýu rxÃÃkýe fhe níke. fkíswyu çktÄkhýLke f÷{ 72 nuX¤ hk»xÙÃkrík {kVe ykÃku yuðe {ktøkýe fhe Au. fkhý yu ykÃÞwt fu 18 {kMk su÷{kt hÌkk çkkË MktsÞ Ë¥kLke fkhrfËeo Äq¤{kt {¤e økE Au yux÷u nðu çkkfeLke Mkò {kLkðíkkLkk Äkuhýu {kV fhðe òuEyu. fkíswLke Ë÷e÷{kt Ë{ õÞkt Ëu¾kÞ Au ? ykðk rfMMkk íkku Ëuþ¼h{kt ½ýk çkLÞk Au. MkòLkku zh Ãký ÷kufku{kt yux÷u hnu Au fu òu nwt ftE ¾kuxwt fheþ íkku {Lku Mkò {¤þu yLku MkòLku fkhýu nwt yLku {khwt ½h Ãkrhðkh çkhçkkË ÚkE sEþwt. fkÞËkLkk yk ¼ÞLku fkhýu s Mk{ks{kt økwLkkLkwt «{ký ykuAwt hnu Au. fkÞËkLke yk ÚkeÞheLkku s AuË fkísw fu{ Wzkðe hÌkk Au yu hnMÞ òýðwt òuEyu. fu{fu {kºk fkísw s Lknª yYtÄrík hkuÞ nkuÞ fu rËÂøðsÞ ®Mkn. ykøk¤ fÌkwt yu{ yuf swÚk íkiÞkh ÚkE hÌkwt Au su çkku÷u Au íku ËuþLkk fkÞËkykuLke rðhkuÄ{kt yLku ËuþLkk rðhkuÄeykuLke íkhVuý{kt [knu yu rðhkuÄeyku fMkkçk, yVs÷ fu nkrVs MkEË s fu{ Lkk nkuÞ ? su ËuþLkk fkÞËkLku ykÄkhu çkkÃkLke MktÃkr¥k ykÃkýLku {¤u Au. Mkwhûkk MkkÚku ÔÞðMkkÞ fhðkLkwt ðkíkkðhý ykÃkýLku {¤u Au yu s ËuþLkk fkÞËk «{kýu Mkò ÚkkÞ yLku yu Mkò ËuþLke Mkwr«{ fkuxo Ãký {kLÞ hk¾u íkku yuLkwt MkL{kLk fhðwt s òuEyu.
17.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
19 7 yur«÷, 2013 {rn÷k søkík VkELkkLMkeÞ÷ rMkõÞkurhxe fkuLke ? • zkì. «¿kk Mkku{Ãkwhk - sompura.pragna@gmail.com ‘{uz{, VkELkkLMkeÞ÷ rzrMkÍLk ykÃk ½h {U ¾wË ÷uíke ni Þk fkuE ykuh... Ëur¾Þu {U yuf çkze ftÃkLke Mku çkku÷ hnk nqt, ykÃk fku yåAk Mkk íkkiVk r{÷k ni.’ ‘VkELkkLMkeÞ÷ ? {uhe íkku ½h{U fkuE MkwLkíkk ne Lknª !’ ‘Xefni,rVhòu½h{UrzrMkÍLk÷uíkknku,WLkMkuçkkíkfhðkrËrsÞu !’ ‘½h {U íkku fkuE Lknª, yfu÷e nqt !’ ykx÷wt s fnuíkk VkuLk Mkk{uÚke fÃkkE òÞ Au. yksfk÷ {kuxe {kuxe ftÃkLkeykuðk¤k LkeíkLkðe Mfe{ku îkhk ík{Lku ÷÷[kððk ykðk VkuLk fhu Au. Ãkrík-ÃkíLkeLke {w÷kfkík økkuXðu. Lkðe-Lkðe Mfe{kuLke ykuVh fhu. yksu fhu÷k ELðuMx{uLxLkku ðhMkku ÃkAe {Mk{kuxku ÷k¼ Úkþu íku{ XMkkðu. ík{u yux÷kt rnÃLkkuxkEÍ ÚkE òð fu ËMk-ÃktËh nòhLkku [uf yu{Lkk Lkk{u Vkze s Lkk¾ku ! ELMÞkuhLMkLkk ¼køkYÃku ík{khku {uzef÷ rhÃkkuxo fZkðzkðu. Vu÷ ÚkÞk íkku fnuþu fu [uf ÃkkAku ÷E òð. ík{u ELxhuMx Lk çkíkkðku yux÷u òíkòíkLke Ëðkyku ÷uðkLke Mk÷kn ykÃku. Auðxu fnuþu, Ayuf {rnLkk{kt rhÃkkuxo Lkku{o÷ ÚkE òÞ yux÷u y{Lku sýkðþku, y{u òíku s [uf ÷uðk Vhe ykðþwt. Vhe VkuLk Ãkh VkuLk. yuf {kMke íkku yuðk r¾òÞk, fnu, ¼÷wt ÚkkÞ ík{khwt. y{khu ÃkiMkk hkufðk s LkÚke. ðeMk-Ãkå[eMk ðhMk MkwÄe ík{khe ftÃkLke fu yuLkku {kr÷f hnuþu yuLke økuhtxe Au ? ¼÷k ÚkELku ¼rð»ÞLke ðkíkku fhu Au, yksLkwt òuLku ! VkELkkÂLMkÞ÷eYrÃkÞkLkwthkufkýfhðwtíkuMkkheçkkçkík Au.¼rð»ÞLku÷ûÞ{kt÷Ey{wfhf{Lkeçk[íkËhuf ÔÞÂõíkyu VhrsÞkík fhðe s òuEyu, suÚke ¼rð»Þ{ktfkuEíkf÷eVÚkkÞLknª.LkkýktfeÞhkufký fhðkÚkeÔÞÂõíkLku¼rð»Þ{ktfkuEÃkkMkunkÚk÷tçkkððku Lk Ãkzu, íku òuðwt sYhe s Lknª, ykð~Þf Au. Ãkhtíkw fux÷ef ðe{k ftÃkLkeyku íkku yux÷e nËu ík{khe ÃkkA¤ Ãkze òÞ fu òíkòíkLkk ðe{kyku ÷E yuLku ¼hÃkkE fhðk{kt s {kÚkkLkku Ëw¾kðku ðÄe òÞ. SðLk{kt ELMÞkuhLMkLke ykð~Þõíkk Ãký Au s fu{fu ykfÂM{f {]íÞw{kt íku VkÞËkfkhf Ãkwhðkh ÚkkÞ Au, Ãkhtíkw íku{kt yux÷e nËu hkufký Ãký Lk fhðwt, suÚke yu [qfððk{kt s {kLkrMkf ºkkMk ÚkkÞ. RLMÞkuhLMk- ðk¤kykuLku íkku fr{þLk {¤u yux÷u òíkòíkLke ÷k÷[ Ëu¾kzu, suÚke yu{Lke ÃkkuíkkLke ÷kEV íkku MkuV ÚkE s òÞ. n{ýkt yuf RLMÞkuhLMkðk¤k ¼kE hkus Mkðkhu VkuLk fhu, f{ Mku f{ çku-yuf ÷k¾Lkku ðe{ku íkku fhkðe s ÷ku. Ãkkt[-ËMk ðhMk ÃkAe VkÞËku s Au. yu{Lkk ¾qçk rðLk{ýk ÃkAe fnuðwt Ãkzâwt, ¼kE, yksu {khu íÞkt «MktøknkuÞyLkunkÚk{ktYrÃkÞkLknkuÞíkku{khufu{fhe«MktøkfkZðku ? {khk{kxuíkkuyksLkkurËðMk{n¥ðLkkuAu.çkkfe,ík{ufktEyæÄðå[uÚke Ãkku÷eMke ÷uÃMk ÚkkÞ íkku Mkkík-ykX xfkÚke ðÄw ÔÞks Ëuíkk LkÚke. yLku sYhe nkuÞ yux÷wt hkufký íkku y{u fÞwO s Au. Auðxu yu {kLÞk yLku y u { L k k VkuLk ykðíkk çktÄ ÚkÞk. íÞkt s yuf çknuLkLkku ftÃkLke{ktÚke VkuLk ykÔÞku, ‘ík{Lku MkhMk ELkk{ ÷køÞwt Au, Ãkrík MkkÚku ykðe òð!’ ‘yuf÷e ykðwt ?’ Ãkrík íkku ykðþu s Lknª !’ òuþ¼uh fÌkwt fu Mkk{uÚke VkuLk {wfkE økÞku !
18.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
20 7 yur«÷, 2013 rðMíkkh : 12,67,000 [ku.rf.{e. ðMíke : 1,13,60,538 hksÄkLke : rLkÞk{e {wÏÞ Lkøkhku : ͪËh, {hkfe, íkknkWðk, ykøkkrËÍ þkMkLk : yufkrÄþ yLku Mkt½»ko{Þ ÷kufku : nkWMkk, ½uh{k-MkkU½kE, çkuheçkuhe-{tøkk, rð[híke òrík, Vw÷kLke, W¥kh{kt íkkuhuøk ¼k»kk : £uL[, nkWMkk, ½uh{k, «feýo Ä{o : MkwLLke {wMk÷{kLk, r¾úMíke, ykrËðkMke [÷ý : £kLf LkeÃks : {økV¤e, Zkuh, økwtËh, ÞwhurLkÞ{ ({q.÷u. : çktMkeÄh þwõ÷ f]ík ‘«MkrÒkfk ¿kkLkfkuþ’{ktÚke Mkk¼kh) LkkEsh (Mknkhk hý{kt ykðu÷ku ykr£fe Ëuþ) Ëuþ Ãkrh[Þ • ÃkwÁ»kku¥k{ rðLkkÞf ¼kðu
19.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
21 7 yur«÷, 2013 Mkkt«ík Ãkqðo{kt çkexe hªøkýLku ÷ELku yuf ¾qçk s {kuxwt ËuþÔÞkÃke yktËku÷Lk ÚkE [qõÞwt Au. yk yuf MktðŠÄík SLkðk¤e «òríkLkwt Lkk{ Au. {q¤¼qíkheíku, yk «òríkLkk WÃkÞkuøkÚke MðkMÚÞ WÃkh ÃkzLkkhk Lkfkhkí{f «¼kðLku ÷ELku Mkk{kLÞ ÷kufkuLkk {Lk{kt þtfk níke. suLkk fkhýu ¾uzqík yuLke ¾uíke fhðkÚke Ëqh hÌkk níkk. ynªyk yk ðkík ÞkuøÞ økýkþu. SLk MktðÄoLkðk¤e [eòuLkk WÃkÞkuøkLkwt Ëw»Ãkrhýk{ íkífk¤ Mkk{u ykðíkwt LkÚke. Lkfkhkí{f «¼kð Mkk{u ykðíkk Úkkuzku Mk{Þ ÷køku Au. íku{ Aíkkt, yk «òríkLkk rðfkMk MkkÚku òuzkÞu÷k fux÷ktf ði¿kkrLkfku yk{sLkíkkLkk ¼ÞLku Ëqh fhe þõÞk LkÚke. MkkÚkkuMkkÚk yk MktçktÄ{kt yLÞ òuøkðkEyku Ãký, ¾uzqík yLku sLkrðhwØe níke, Ëk¾÷k íkhefu, SLkMktðŠÄík ÃkkfLku ÃkwLk: çkesLkk YÃk{kt WÃkÞkuøk fhe þfíkku LkÚke, fkhý fu, ði¿kkrLkf ÃkheûkýÚke yuLke sLkLk-ûk{íkk ¾í{ ÚkE òÞ Au. rðhkuÄ{kt, Ähýk-«ËþoLkku yLkuf Úkðk Aíkkt Ãký çkexe hªøkýLke ¾uíke fhðk {kxu Mkhfkh îkhk ¼÷k{ý fhðk{kt ykðe. Mk{Þ síkkt, Vhe Wøkú rðhkuÄLkku Mkk{Lkku fhðkLkk fkhýu yuLkk WÃkh «ríkçktÄ ÷økkððk{kt ykÔÞku íÞkhu Mk{økú çkkçkík þktík Ãkze. çkexe fÃkkMkLkk rðhkuÄ{kt ¼÷u ÔÞkÃkf Míkh WÃkh fkuE {kuxwt sLkyktËku÷Lk Lk ÚkÞwt, Ãkhtíkw íkuLkk Ëw»Ãkrhýk{ku Mk{økú ËuþLku òý Au. yuLkk Lkfkhkí{f «¼kð ¾kMk fheLku {nkhk»xÙ, økwshkík yLku Ãktòçk{kt òuðk {¤u÷ Au. Syu{ (Genetically Modified) ÃkkfkuLke MktfÕÃkLkk ½ýe sqLke LkÚke. MkkiÚke Ãknu÷k, 1990 Lkk ð»ko{kt, çknwhk»xÙeÞ ftÃkLke {kuLkMxkuLke MknkÞ ftÃkLke fk÷sLkLke ykøkuðkLke nuX¤ x{uxkLkk SLkLku ÃkrhðŠÄík fhðk{kt ykÔÞwt níkwt. ÃkkfkuLkk SLk MktðÄoLk fhðk ÃkkA¤ íkfo yu níkku fu, yuLkkÚke ÃkkfkuLke WíÃkkËfíkk íkÚkk økwýð¥kk{kt ðÄkhku Úkþu. yuLkk rðhwØ Ãkkfku WÃkh fhðk{kt ykðu÷ yíÞkh MkwÄeLkk «Þkuøk Ãký MktÃkqýoÃkýu MkV¤ fhe þfkíkku LkÚke. yk rð»kÞu yLkuf Ëuþku{kt yk «fkhLkk Ãkheûký WÃkh ÃkríkçktÄ ÷økkðkE [qõÞku Au. y{urhfk{kt Ãký yk {wÆu òýfkheLkku yuf{ík LkÚke. yk Mkt˼o{kt yuf rçkLkMkhfkhe MktøkXLk ‘Ãkihðe’ îkhk fhðk{kt ykðu÷ íkÃkkMk{kt yuðwt òýðk {éÞwt fu, ÃkkfkuLke SLk MktðÄoLk MðkMÚÞ {kxu ½kíkf Au. Ãkheûký{kt «ÞkuòÞu÷ hMkkÞýkuÚke rðrðÄ «fkhLke rçk{khe ÚkðkLke ‘SLk’ MktðŠÄík ÃkkfLke «kMktrøkfíkk Mktf÷Lk • ½Lk~Þk{ Xkfh - gbthaker1@yahoo.in þõÞíkkyku hnu÷e Au. SLk MktðŠÄík ÃkkfkuLkk WÃkÞkuøkÚke fux÷kÞ «fkhLke çke{kheyku Vu÷kðkLke çkkçkík swËk swËk Ëuþku{kt yøkkW Ãký «fkþ{kt ykðe [qfe Au. nkEfkuxo íkÚkk Mkwr«{ fkuxoLkk yðfkþ «kÃík LÞkÞrÄþkuLkk Mkt½u Ãký ÃkkfkuLkk SLk MktðÄoLk WÃkh Ÿze ®[íkk ÔÞõík fhe Au. fuh÷ MkhfkhLkwt {kLkðwt Au fu, ¼khíkLku ykøkk{e 50 ð»kkuo MkwÄe ÃkkfkuLkk SLk MktðÄoLkÚke çk[ðwt Ãkzþu. yu ¾wçks sYhe Au fu, fkuE xufrLkfLku yÃkLkkðíkk Ãknu÷kt, ykÃkýu yuLke ykz yMkhkuÚke ðkfuV çkLkðwt Ãkzþu. yu ÏÞk÷{kt nþu fu, Úkkuzk rËðMkku Ãknu÷k {kuLkMkuLxku ftÃkLkeyu ‘økkuÕzLk hkEMk’Lkk SLkLku çkuxk-fuhkuxeLk Lkk{Lkk hMkkÞýLke {ËËÚke MktðŠÄík fhe [ku¾kLke yuf Lkðe òíkLku rðfMkeík fhe níke. yu{ fnuðk{kt ykðíkwt níkwt fu, yk Lkðe òíkÚke çkk¤fku{kt Úkðkðk¤k ytÄkÃkku ykuAku ykðþu, Ãkhtíkw çkLÞwt íkuÚke W÷xwt. yk ftÃkLke îkhk rðÞuíkLkk{{kt MktíkhkLkk SLkLku MktðŠÄík fhe yuf Lkðe òík rðfMkeík fhe, Ãkhtíkw yuLku ¾kðkÚke ytËksu [kh ÷k¾ ÷kufku {]íÞw ÃkkBÞk. yLku {kuxe MktÏÞk{kt ÷kufku rðf÷ktøk Ãký çkLÞk. íks¿kkuLkk {ík {wsçk yuLkk MkuðLkÚke fuLMkh ÚkðkLke Ãký þõÞíkk níke. y{urhfk{kt Ãký SLk MktðŠÄík MkkuÞkçkeLk ¾kðkÚke {kuxk yktíkhzk{kt Mkt¢{ý ÚkE økÞwt yLku yuLku Xef fhðk {kxu zkìõxhku íku Mkt¢r{ík ytøkLku þhehÚke y÷øk fhðwt Ãkzâwt. rçkúxeþ {uzef÷ yuMkkurMkyuþLku Ãký yuf rLkðuËLk{kt Ãkkfku{kt SLk WÃkh fhðk{kt ykðe hnu÷k «ÞkuøkLkk ¼ÞMÚkkLkku «íÞu ÷kufkuLku [uíkÔÞk Au. yuMkkurMkyuþLkLkwt {kLkðwt Au fu, ¼rð»Þ{kt yuLkkÚke yuÚke Ãký ðÄkhu Mk{MÞkyku ðÄþu. òýfkhkuLkwt {kLkðwt Au fu, Ãkkfku WÃkh fhðk{kt ykðíkk Mkíkík ÃkheûkýkuÚke ÃkÞkoðhý Ãký Ëqr»kík Úkþu. hMkkÞý ík¥ð xkuÂõMkLk yLku yk «fkhLkk yLÞ ¾íkhLkkf hMkkÞrýf ík¥ðkuLkk fkhýu {Lkw»Þ {kxu ïkMk ÷uðku {w~fu÷ çkLke sþu. yu æÞkLk{kt hk¾ðk suðe ðkík Au fu yuf ð¾ík ¾íkhLkkf hkMkkÞrýf ík¥ðku ðkÞw{tz¤{kt Vu÷kE økÞk, çkkË yuLku hkufðwt fu ykuAwt fhðwt Mkh¤ Lknª çkLku. yu MÃkü Au fu, rðfkMkþe÷ Ëuþku rðfMkeík ËuþkuLke {kºk «Þkuøkþk¤k çkLkeLku hne økÞu÷ Au. ¼khíkLke ÂMÚkrík yk çkkçkíku swËe LkÚke.
20.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
22 7 yur«÷, 2013 «çkwØ ¼khík {ýfku – 51 rðïLkwt sqLkk{kt sqLkwt çktËh – ÷kuÚk÷ sqLkk{kt sqLkwt çktËheÞ þnuh ¼khík{kt {¤e ykðu÷ Au. suLku ÷kuÚk÷ çktËh fnuðk{kt ykðu Au. yksu íku økwshkík hkßÞLkk y{ËkðkË rsÕ÷kLkk Äku¤fk íkk÷wfk{kt ykðu÷ Au. 1954 Lkk ð»ko Ëhr{ÞkLk yk çktËheÞ þnuhLkk ¾tzuhkuLkwt Wí¾LLk nkÚk Ähðk{kt ykÔÞwt níkwt. ÃkwhkíkíðeÞ yÇÞkMkkuyu hnMÞkuËT½x fÞkuo fu yk «k[eLk çktËheÞ þnuh yu ®MkÄw¾eý MkÇÞíkkLkku yuf ¼køk Au, fu su 4500 ð»ko Ãknu÷k ykçkkË níkwt. (ytËksu E.Mk.Ãkq. 2400) yk çktËheÞ þnuh ðuÃkkh yLku ÄtÄkÚke Ä{Ä{íkwt níkwt. ynªÚke {k¤k-{ýfk, yk¼q»kýku, MkwíkhkW fkÃkz yLku ¾Lkes-huíke, ÃkÚÚkhLke rLkfkMk Úkíke níke. ÷kuÚk÷Lkkt EsLkuhkuyu, Lkkifk-ðuÃkkhLkk nuíkwMkh zkufÞkzo íkÚkk ð¾kh íkiÞkh fhðkLku xku[ yøkúíkkyku ykÃke níke, Ãkwhkík¥ðrðËkuyu íkuLku yuf Wå[fûkkLkk EsLkuhef¤kLkku Lk{qLkk Mk{kLk økýkðe Au. yk MÚk¤u fktÃkLkku ¼hkðku Lk ÚkkÞ íku {kxu ÚkELku LkËeLkk ðnuýÚke Ëqh ykðu÷ níkwt. ð¾kh Lkøkhfkux ÃkkMku 3.5 {exh (10.5 Vwx) Ÿ[k {kxeLkk $xLkk {t[-ÃkerZfk WÃkh çkktÄðk{kt ykðe níke. yk{, þkMkfku økkuËe yLku ð¾kh WÃkh [k÷íke «ð]r¥kyku WÃkh yufeMkkÚku Lksh hk¾íkk níkk. snkS{k÷ (Cargo) Lkk nuhkVuhe {kxu {kxeLkk #xkuLkwt çkLkkðu÷ snks-½kx (whart) 220 {exh (720 Vqx) ÷ktçkwt dock Lkk Ãkrù{{kt níkwt fu suLkku Zk¤ ð¾kh MkwÄe ÃknkU[íkku níkku. ð¾khLke Mkk{u yuf yøkíÞLke ònuh r{÷fík níke suLkwt {k¤¾wt MktÃkqýo yá~Þ ÚkE økÞu÷ Au. ÷kuÚk÷ yu yuf ykÞkursík þnuh níkwt. su{kt þuheyku rºkßÞkLkk ykfkhLke yLku swËk swËk ûkuºkku{kt rð¼kSík níkwt. íku Mk{Þu Ãkrhðkhku ÃkkMku y÷øk fqtze níke fu su{kt ½Lk- f[hku yufXku fhkíkku fu suÚke þnuhLke økxh{kt yðhkuÄku W¼k Lk ÚkkÞ. økxhkuøkxh{ktWíkhðkLkkrAÿku,¾k¤fqðkykuLkðkEÃk{kzuíkuheíku[kuϾk hk¾ðk{kt ykðíkk. yLku f[hkLku LkËe{kt Lkk¾e Ëuðk{kt ykðíkku fu su ¼khu ¼híke ð¾íku MkkV ÚkE síkku níkku. WíMkðku ËhBÞkLk yLkuf rþÕÃkf]ríkyku, MkkÄLkku xuhkfkuxkLke ðMíkwyku íkÚkk ÄkíkwLkk ðkMkýku {¤e ykÔÞk níkk fu su ÷kuÚk÷Lke rðfMkeík MkÇÞíkk yLku MktMf]ríkLkk ËþoLk fhkðu Au. {¤e ykðu÷ ðsLk yLku {kÃkýeLkk ftÃkkMkLkk MkkÄLkku ËrhÞkE þnuhLkk ði¿kkrLkf ¿kkLk «ríkÃkkrËík fhu Au. yksu íkuLkk ¾tzuhku yu {kuxk çktËhLke nÞkíke çkíkkðu Au. ßÞkt snkòuLku {kxu {kºk økkuËe s Lk níke Ãkhtíkw Mk{khfk{ íkÚkk ½kx½zíkhLkwt fk{ Ãký Úkíkwt níkwt. yuMk.ykh. hkð îkhk ÷¾kÞu÷ ÃkwMíkf ‘÷kuÚk÷’ Lku 1985 {kt ¼khíkLkk Ãkwhkík¥ð rð¼køk îkhk «rMkØ fhðk{kt ykÔÞwt Au fu su ÷kuÚk÷Lke ¼ÔÞíkk yLku {nkLkíkkLkk ËþoLk fhkðu Au.
21.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
23 7 yur«÷, 2013 nwt fktE Ãký fhe þfwt Awt, fkhý fu... ykÃkýu fkuEÃký ûkuºk{kt MkV¤ yLku {nkLk ÷kufkuLku òuEyu Aeyu, íkku ykÃkýe zkuf ©Øk MkkÚku Íqfe òÞ Au. ykÃkýu íkuLke «Mktþk fheyu Aeyu. yk ËwrLkÞk{kt yuðe fkuE ðMíkw LkÚke, òu fhðk{kt ykðu íkku ÚkE Lk þfu. òu fkuE çkeò fhe þfíkk nkuÞ íkku [ku¬MkÃkýu ykÃk Ãký fhe þfku Aku. su ÷kufkuyu yk çkÄwt fÞwO Au, íkuyku Ãký Ãknu÷k yuðk Lk níkk. çkMk yu{Lkk{kt yuf òuþ níkku yuf WíMkkn níkku suLke Ëkuhe ÃkfzeLku íkuyku Mkíkík WÃkhLke íkhV [k÷ðk ÷køÞk. Lk íkku íkuyku fkuE ÃkiMkkÃkkºk Ãkrhðkhku{kt sLBÞk fu Lkníkk yu{Lke MkkÚku fkuE [{ífkh ÚkÞku yLku Lk íkku fkuEyu MkV¤íkkykuLkku íkks MkeÄuMkeÄku yuLkk {kÚkk WÃkh hk¾e ËeÄku. yk{ Aíkkt, yu ÷kufkuyu ÃkkuíkkLkk SðLk{kt su ô[kEykuLku [q{e, yu yrðïkMkÃkkºk - suðe ÷køku Au íkuðe Au. [k÷ku ykÃkýu, Ãknu÷kt, rðrðÄ ûkuºkku{kt MkV¤ ÚkÞu÷k fux÷ktf yuðk {nkLk ÷kufkuLkk Lkk{ òýeyu : • {nkLk ði¿kkrLkf Úkku{Mk ykÕðk yurzMkLku çkkh ð»koLke ô{hu {kÚkk WÃkh xkuÃk÷e hk¾e þkf¼kS ðu[e níke yLku xÙuELk{kt LÞwÍ ÃkuÃkh ðuåÞkt níkk. • yuf Mk{Þu, ËwrLkÞkLkk MkkiÚke ðÄw ©e{tík fnuðkíkk ÔÞÂõík yuLz› fkhLkuøkeyu [kh zku÷h «rík{kMkÚke fk{ þY fÞwO níkwt. ßnkuLk ze. hkufVu÷hLke f{kýe fkhLkuøkeÚke çku zku÷h «rík MkÃíkkn ðÄkhu níke. •y{urhfkLkk{nkLkhk»xÙÃkríkyçkúkn{®÷fLkyuffkuxze{ktsLBÞk níkk. • {nkLk ËkþorLkf yLku ðõíkk zu{kuMÚkrLkÍu Ãknu÷e ð¾ík ònuh{kt ¼k»ký ykÃkðkLke fkurþþ fhe íkku, ÷kufkuyu yuLke nktMke Wzkðe yu{Lku {t[ WÃkhÚke ¼økkze {qõÞk níkk. • hku{Lkk {nkLk þkMkf swr÷ÞMk rMkÍh íkkýLkk rþfkhe níkk. • £kLMkLkk Mk{úkx LkuÃkkur÷ÞLkLkk {kíkk-rÃkíkk økheçk níkk yLku r{÷xhe yufuzu{e{kt 65 ÷kufkuLke fûkk{kt yu{Lkwt MÚkkLk 46{wt níkwt. • ÃkkuíkkLke MktøkeíkLke ÄqLkuÚke ©kuíkkykuLku zku÷kðLkkh {nkLk Mktøkeíkfkh rçkÚkkuðLk çknuhkt níkk. • {nkLk ÷u¾f [kÕMko rzfLMk ÷tøkzk níkk. • {nkLk frð nku{h «¿kk[ûkw (ytÄ) níkk íkÚkk Ã÷qxku fËYÃkk níkk. yk[{Lk • ykÃk òýíkk s nþku fu yükð¢Lkwt þheh ykX søÞkyuÚke ðktfw níkwt íkÚkk {nkLk frð MkqhËkMk «¿kk[ûkw (ytÄ) níkk. yk ÷kufku{kt MkkiÚke {kuxe rðþu»kíkk yu níke fu yu{ýu yu{Lkk þhehLku fËe Ãký ÃkkuíkkLke {ÞkoËk çkLkðk ËeÄe LkÚke. yk ÷kufkuyu ÃkkuíkkLke ykí{þÂõíkLkku yux÷ku çkÄku rðMíkkh fÞkuo, yuLku yux÷e ðÄkhu Ÿ[e WXkðe fu þheh yu{Lke Mkk{u ðk{Lk MðYÃk çkLke økÞwt. yux÷u s ykðk ÷kufkuLku òuELku fkuE þkÞhu yk ÃktÂõíkyku ÷¾e nþu : ¾wËe fku fh çkw÷LË EíkLkk rf nh íkfËeh Mku Ãkn÷u ¾wËk çktËu Mku ¾wË ÃkqAu, çkíkk íkuhe hò õÞk ni > yk Ähíke WÃkh yLkuf ÷kufkuyu ÃkkuíkkLke SSrð»kk îkhk yu Mkkrçkík fhe çkíkkÔÞwt Au fu òu EåAkþÂõík «çk¤ nkuÞ íkku, fkuEÃký MkV¤íkk {u¤ðe þfkÞ Au. yk çkÄk ÷kufku ÃkkMku yu ðkíkLku çkkLkwt çkLkkððk {kxu Ãkqhíkwt fkhý níkwt fu ‘nwt yk fk{ fhe þfíkku LkÚke, fkhý fu nwt íktËwhMík LkÚke. yuLkkÚke W÷xwt,yu{ýu nt{uþkt yuðwt rð[kÞwO fu, ‘nwt fktE Ãký fhe þfwt Awt, fkhý nwt {kýMk Awt.’’ ykÚke yu ðkíkLkku Mðefkh fhðku òuEyu fu, òu ¼økðkLk ykÃkýk {kxu yuf Ëhðkòu çktÄ fhu Au, íkku MkUfzku yLÞ Ëhðkò ¾ku÷e Ãký ykÃku Au. ykÃkýkÚke ¼q÷ yu ÚkE òÞ Au fu, Ãku÷ku yuf Ëhðkòu çktÄ ÚkE sðkLkk fkhýu ykÃkýe ykt¾ku ¼hkE ykðu Au yLku ykÃkýu Ãku÷kt MkUfzku ¾wÕ÷k Ãkzu÷k ËhðkòLku òuE þfíkkt LkÚke, su ykÃkýe «íkeûkk fhe hÌkku Au. íkku ykðku, yk {tºkLku ykí{Mkkík fhe ykÃkýe [uíkLkk{kt ytrfík fheyu fu, ‘nwt fktE Ãký fhe þfwt Awt, fkhý fu nwt {kýMk Awt.’
22.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
24 7 yur«÷, 2013 rððufkLktË 150{e sL{sÞtrík rððufkLktË yLku ðzkuËhk ¼khíkLke {nkLk rð¼qrík Mðk{e rððufkLktËLke Mkwðýo þíkkçËe (1863-2013) Mk{økú Ëuþ yLku økwshkík¼h{kt W{tøk¼uh WsðkE hneAu.yíÞkhuËuþrðËuþ{kthk{f]»ý{XyLkur{þLkLkk176sux÷kt þk¾kfuLÿku fkÞohík Au. íku{ktÚke [kh økwshkík{kt Au : hksfkux, ÷ªçkze, ÃkkuhçktËh yLku ðzkuËhk. 1893{kt ÞkËøkkh ‘rþfkøkku MkðoÄ{o MktMkË’ (Ãkk÷ko{uLx ykuV rhr÷ßÞLMk){kt ¼køk ÷uðk ÃkkuíkkLkk y{urhfk «MÚkkLk Ãkqðou rððufkLktË yuf Ãkrhðúksf íkhefu Ãkkt[ ð»ko (1888-93) ¼khíkLkk íkeÚkkoxLku LkeféÞk níkk, íÞkhu 1891-92 {kt fËk[ MkkiÚke ÷ktçkku Mk{Þ (Ãkkt[uf {kMk) íkuykuyu økwshkíkLkwt Ãkrh¼ú{ý Ãký fÞwO níkwt. økwshkík «ðkMkLkwt ytrík{ [hý y{ËkðkË, ÷ªçkze, sqLkkøkZ, îkhfk, Mkku{LkkÚk, ò{Lkøkh, ÃkkuhçktËh, ¼qs, LkkhkÞý Mkhkuðh, ¼kðLkøkh, Ãkk÷eíkkýk, LkrzÞkË yLkuçkeòtfux÷ktfMÚk¤kuLke{w÷kfkíkçkkËAuÕ÷uíkuykuyur«÷,1892 {kt ðzkuËhk ÃkÄkÞko níkk. íkíMk{Þu ‘rË÷khk{ çktøk÷ku’ {kt hnuíkk ðzkuËhkLkkËeðkLk{rý¼kEsþ¼kE(1844-1900)Lkk{nu{kLk íkhefu íkuyku hÌkk níkk. fåA (1876-80) íkÚkk ðzkuËhk (1890-96) hkßÞkuLkwt ËeðkLkÃkËwt þku¼kðe økÞu÷k yLku Ãkux÷kË (rs. ykýtË) Lkk ðíkLke yuðk {rý¼kE sþ¼kE ¾qçk rðîkLk, Ä{orLkc, [krhºÞðkLk, fkçku÷ hksîkhe yLku rðãk«u{e y{÷Ëkh níkk. íkuyku sqLkkøkZLkk ËeðkLk nrhËkMk rðnkheËkMk ËuMkkE (1840-95) Lkk økkZ r{ºk níkk, suyku Ãký rððufkLktË MkkÚku LkSfÚke Mktf¤kÞu÷k níkk. ©e ËuMkkEyu Mðk{eSLku {rý¼kELkk Lkk{u Ãkrh[ÞÃkºk ykÃÞku níkku. ÃkkuíkkLkk hkufký ËhBÞkLk Mðk{eSyu {rý¼kE ËeðkLk MkkÚku ðzkuËhk hkßÞLkk rþûkýíktºk, «òfÕÞkýLkkt fkÞkuo ðøkuhu rðþu Úkkuzku Mk{Þ [[ko fhe níke. ðzkuËhkLkk þkne ÷û{erð÷kMk {nu÷Lkwt Mk{]Ø økútÚkk÷Þ (su nðu yksLke ‘MkuLxÙ÷ ÷kÞçkúuhe’Lkku rnMMkku çkLÞwt Au íku) yLku {nu÷{kt hkò hrð ð{ko (1848-1906) Lkkt r[ºkku rLknk¤eLku Mðk{eSyu ½ýku ykLktË ÔÞõík fÞkuo níkku. íku ÃkAe, ½ýwt fheLku 26{e yur«÷, 1892 Lkk (rËðkLk nrhËkMk ËuMkkELku yk íkkhe¾u Mðk{eSyu ÷¾u÷k ÃkºkLkk «{ký {wsçk) íkuyku ðzkuËhkÚke {wtçkE sðk hðkLkk ÚkÞk yu íku MkkÚku yu{Lke yiríknkrMkf økwshkík Þkºkk Ãkqhe ÚkE. ðzkuËhk Lkhuþ yLku hkßÞÚke «¼krðík íku yiríknkrMkf ÃkºkLkku yuf ytþ ynª yk[{Lk YÃku : ‘...LkrzÞkË MxuþLkuÚke ík{khk rLkðkMk MkwÄe ÃknkU[ðk{kt {Lku fkuE {w~fu÷e Ãkze • ¼híkfw{kh «k. Xkfh - bharat.thaker7@yahoo.com
23.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
25 7 yur«÷, 2013 LkÚke. Ãkh{kí{kLkk ík{khk fwxwtçk Ãkh ykþeðkoË Wíkhe hnku. {khk Mk{økú «ðkMk{kt {U ykðku WËk¥k Ãkrhðkh òuÞku LkÚke. ík{khk r{ºk {rý¼kEyu {khk {kxu Ëhuf MkwrðÄk Mkk[ðe Au. ÄkÞko «{kýu {U ÃkwMíkfk÷Þ yLku hrð ð{koLkk r[ºkku òuÞkt Au, su ynªLke MkkiÚke ðÄw ËþoLkeÞ ðMíkwyku Au. nwt yksu Mkktsu {wtçkE sðk Lkef¤wt Awt..’ ÞkuøkkLkwÞkuøk ðzkuËhkLkk «òðíMk÷ yLku «økríkþe÷ hksðe MkÞkShkð økkÞfðkz ºkeò (1863-1939) yLku Mðk{e rððufkLktË çktLkuLke MkkÄo þíkkçËe (150{e ð»koøkktX) 2013 {kt {LkkðkE hne Au. yu shk LkðkE suðwt Au fu WÃkhLkk Ãkºk{kt {nkhkò MkÞkShkð MkkÚku Mðk{eSLke {w÷kfkíkLkku fkuE WÕ÷u¾ LkÚke. òu fu Mkhfkhe ËVíkh Ëþkoðu Au íku {wsçk {nkhkò íku Mk{Þu ÷kuLkkð÷k økÞk níkk. ðÄw Mkt¼kðLkk yu Au fu íkuyku {nkçk¤uïh yÚkðk ÃkqLkk níkk íÞkhu Mðk{eS íku{Lku {éÞk níkk. rðËuþLkk «ðkMkuÚke Ãkhík VÞko çkkË Mðk{eS Vhe ðzkuËhkLke {w÷kfkík ÷E {nkhksLku {¤ðk EåAíkk níkk, Ãký íku þõÞ çkLÞwt Lkrn. Mðk{eSyu rºkðuLÿ{ ¾kíku hksðe {kíkoLz ð{koLku yuðwt fÌkwt níkwt fu Ãkkuíku suLku {éÞk nkuÞ yuðk ík{k{ hksfíkkoyku{ktÚke Ãkkuíku ðzkuËhkLkk økkÞfðkzLke ûk{íkk, Ëuþ«u{, fkÞoþÂõík yLku Ëe½oárüÚke MkkiÚke ðÄw «¼krðík ÚkÞk níkk. Mðk{eSðzkuËhkLkk{nkhkýe÷û{eçkkE{kurníku(1871-1958) Úke Ãký fËk[ «¼krðík ÚkÞk níkk. fu{ fu çkw÷wh{XÚke 17{e Vuçkúwykhe,1901Lkkr{MkòuMkuVkELk{ufTr÷Þkuz(1858-1949)LkuÃkºk ÷ÏÞkuníkkufu‘nwtRåAwtAufuík{uðzkuËhkòykuyLku{nkhkýeLku{¤ku.’ çktøk÷ku çkLÞku MkwÞkuøÞ M{khf ! yu ½ýk ykLktËLke çkkçkík Au fu 1892 {kt rððufkLktËLkk hkufkýÚke Ãkrðºk çkLku÷ yiríknkrMkf ‘rË÷khk{ çktøk÷k’Lku rððufkLktËLkk MkwÞkuøÞ M{khf{kt Vuhððk {kxu íku økwshkík Mkhfkh îkhk Yk. 1/- Lkk «íkef ¼kzkÚke 30 ð»koLkk Ãkèu hk{f]»ý r{þLkLku MkkUÃkðk{kt ykÔÞku Au, suLkku Mk{kht¼ 18{e yur«÷, 2005 Lkk ÞkuòÞku níkku. íÞkh çkkË r{þLkLkwt Lkðwt fuLÿ Ãký íÞkt þY fhðk{kt ykÔÞwt. yk{, ðzkuËhkLkk yLkuf ¼krðfku yLku r{ºkkuLkwt ð»kkuo sqLkwt MðÃLk Mkkfkh ÚkÞwt Au. M{khf Mktfw÷ (rË÷khk{ çktøk÷ku)Lkk «ktøký{kt Mðk{eSLke Ãkqhk fËLke «rík{k MÚkkÃkðk{kt ykðe yLku 12{e òLÞwykhe, 2009 (rððufkLktË sÞtíke) Lkk íkuLkwt yLkkðhý ÚkÞwt. {kS hk»xÙÃkrík zkì. yçËw÷ f÷k{ yºku çku ðkh (2008 yLku 2012) {w÷kfkíku ykðe økÞk Au. rððufkLktËLkk MktËuþ ‘{kLkðMkuðk yus «¼wMkuðk’ Lku æÞkLk{kt hk¾e yk þk¾k îkhk þiûkrýf, íkçkeçke, ykæÞkÂí{f yLku fÕÞký «ð]r¥kyku nkÚk ÄhkÞ Au. Ëhhkus Mkktsu yºku swËk swËk ykæÞkÂí{f fu MkktMf]ríkf fkÞo¢{ku ÞkuòÞ Au. fuLÿ{kt fkÞ{e ònuh ÃkwMíkfk÷Þ yLku ðzkuËhk hu÷ðu MxuþLku çkwfMxku÷Lkwt Mkt[k÷Lk ÚkkÞ Au. ð»ko ËhBÞkLk ynª rðþu»k rËðMkkuLke ¼kð¼uh Wsðýe, «kMktrøkf «ËþoLkku WÃkhktík hk{f]»ý - rððufkLktË ¼kð «[kh Ãkrh»kË, {kLkðeÞ økrh{k rþûký, {qÕÞ rþûký, {kLkð yrÄfkh, yktíkhMkt«ËkÞ MktðkrËíkk, Þwðk çkkçkíkku ðøkuhuLkkt Mkt{u÷Lkku-[[koMkºkku Mk{Þktíkhu Þkuòíkkt hnu Au.
24.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
26 7 yur«÷, 2013 çkk¤søkík • yLktík þwõ÷ - shuklagm@yahoo.com çkkçkk þkn{÷ òx 1857 Lkk MðkíktºÞ Mktøkúk{Lke yk fnkLke Au. çkkçkk þkn{÷ òx yuf MkkÄkhý ¾uzqík níkk. Ãkhtíkw {kík]¼qr{Lke ykÍkËe {kxu ftE Ãký fhe Aqxðk íkiÞkh níkk. E. 1846 Úke E. 1854 MkwÄe Mðk{e ËÞkLktË MkhMðíke yLku Mðk{e MktÃkqýkoLktË MkhMðíke MkkÄw MktLÞkMkeyku{kt ¢ktríkLkkt çkes hkuÃkíkk síkk níkk. {uhX rsÕ÷kLkk hMkq÷Ãkwh økk{Lkk Mktík øktøkkËkMk òxu ÃkkuíkkLkkt ¼sLkku îkhk ¢ktríkfkhe rð[khku ðnuíkk fÞko níkk. þkn{÷ Ãkh Ãký ykLke {kuxe yMkh ÚkE níke. ¾uzqíkku Ãkh ytøkúuòu îkhk Úkíkk yíÞk[khkuLkku çkË÷ku ÷uðk íkÚkk Ä{oLke hûkk {kxu íku{Lkk{kt Mk¤økíke ykøk níke. {uhXLkk ¢ktríkfkheykuLkku Lkkhku níkku : ‘‘Ä{oLke hûkk fhku yLku Ëuþ çk[kðku.’’ þkn{÷ Mðkr¼{kLke, çkwrØþk¤e íkÚkk MktøkXLk{kt {knuh níkk. íku{Lke ÃkkMku 8 nòh MkirLkfku níkk. su{kt ytøkúus MkuLkk AkuzeLku ykðu÷k Ãký níkk. þkn{÷Lku {kuøk÷ Mk{úkx çknkËwh þknu MkwçkuËkh çkLkkÔÞk níkk. 10 {u, 1857 Lku hrððkhu {uhXLkk MkirLkfkuyu ytøkúuòu Mkk{u çk¤ðkuÃkkufkÞkuo.su{ktfux÷ktfytøkúusyrÄfkheykuLkeníÞkfheËuðk{kt ykðe. çkzkuík íkk÷wfkLke Ãkku÷eMk [kufe Ãkh þkn{÷Lkk MkkÚkeËkhkuyu nw{÷ku fhe íkkuzeVkuze Lkkt¾e. MkkÚku MkkÚku íku{ýu çkkMkkuË økk{{kt ¢ktríkfkheyku {kxu yLkksLkku ¼tzkh yufºkeík fÞkuo. yuf ð¾íku 129 ytøkúus MkirLkfkuyu ¢ktríkfkheyku Ãkh yk¢{ý fÞwO. þkn{÷Lku Ãknu÷kÚke s yk {krníke {¤e økE níke. íku{Lke ytøkík økwÃík[h MktMÚkk fkrçk÷u ËkË níke. íku{ýu yk ytøkúus MkirLkfku Mkk{u nòhku ¢ktríkfkhe {kufÕÞk suLkkÚke ytøkúuòuLke nk÷ík ¾hkçk ÚkE økE. sw÷kE 1857 {kt ¢ktríkfkhe Lkuíkk þkn{÷Lku Ãkfzðk {kxu ytøkúus MkiLÞu «rík¿kk ÷eÄe. þkn{÷u 7000 MkirLkfku, Mkþ† ¾uzqíkku yLku s{eLkËkhku MkkÚku ytøkúus MkiLÞLkku Mkk{Lkku fÞkuo yLku íku{Lku çkzkuík økk{ MkwÄe íkøkuze {qõÞk. þkn{÷ økuhe÷k ÃkØríkÚke ÞwØ fhíkk níkk. AuÕ÷u þkn{÷ ÃkkMku çkzkuík{kt 2000 MkirLkfku çkåÞk níkk. çkzkuíkLkk Ërûký rðMíkkh{kt ¾k¾e heMkk÷k MkkÚku íku{Lkwt ½{kMkký ÞwØ ÚkÞwt. ytøkúus MkiLÞ ÃkkMku nrÚkÞkhku níkkt yLku ÞwØLke rLkÃkwýíkk níke. Mkk{u Ãkûku ¾uzqíkkuLkwt MkiLÞ yrþrûkík níkwt. suÚke þkn{÷Lkk MkirLkfku yuf ÃkAe yuf þneË Úkíkk økÞk. þkn{÷ ÃkkuíkkLke ík÷ðkh yLku ¼k÷kÚke òuhËkh Mkk{Lkku fhe ytøkúus MkirLkfkuLkku få[h½ký fhe hÌkk níkk. íku{Lkk þheh{ktÚke ÷kuneLke Äkhkyku ðne hne níke. {kºk çku MkirLkfku - yuf þkn{÷ Ãkkuíku yLku çkeòu yuf MkirLkf ½kuzk Ãkh LkkMkíkk níkk. íÞkhu íku{Lkku ÃkeAku fhe hnu÷k ytøkúus MkirLkfkuyu þkn{÷Lku yku¤¾e ÷eÄk. þkn{÷ ÃkkMku {kºk ¼k÷ku níkku. yuf ytøkúus MkirLkfu økku¤eçkkh fhe çku økku¤eykuÚke þkn{÷Lkk þhehLku ðªÄe LkktÏÞwt. Aíkkt þkn{÷u ÃkkuíkkLkk ¼k÷kÚke íku MkirLkfLku ðªÄe LkktÏÞku. {ktz{ktz íku MkirLkfu ¼k÷ku çknkh ¾U[e fkZâku. ytøkúus y{÷Ëkh ÃkkfohLkk ykËuþ {wsçk þkn{÷Lkk þhehLkk xwfzuxwfzk fhe Lkkt¾ðk{kt ykÔÞk. {uhX økuÍurxÞh{kt fhu÷k ðýoLk {wsçk þkn{÷Lkwt {kÚkwt ÄzÚke y÷øk fhe ÷ktçkk ¼k÷kLke yýe Ãkh hk¾e íku Mk{økú rðMíkkh{kt Vuhððk{kt ykÔÞwt. rçksLkkuh yLku [kuÞkoMke økk{Lke MðkíktºÞ «u{e sLkíkk {kxu yk yuf yÃk{kLksLkf yLku ðuËLkk¼ÞwO f]íÞ níkwt. þkn{÷Lke þrnËe ÃkAe Ãký íku{Lkk Ãkrhðkhu Mðíktºkíkk {kxuLke {þk÷ s÷íke hk¾u÷e. ÄLÞ Au çkkçkk þkn{÷ òx suðk {kík]¼qr{Lkk MkÃkqíkkuLku... (MkkisLÞ : ‘Mk{økúárü’)
25.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
27 7 yur«÷, 2013 rððufkLktËLke rð[khÞkºkk {kLkMkfLÞk {kxu þkne ¼kusLk yLku ðuËktíke ‘‘hMkkuÞk’’Lke f{k÷ ...Mðk{eSLkk r«Þ rþ»Þ nkÚkhMk MxuþLkLkk ¼qíkÃkqðo ykrMkMxLx MxuþLk {kMíkh økwÃík {nkhksLke nrffík íkku ½ýk ÷kufkuLku ¾çkh s Au. Mðk{e MkËkLktËLkk {kuZuÚke s yk {suËkh rfMMkku Mkkt¼¤ðk suðku Au. ‘Mðk{eSLkk ytrík{ rËðMkku{kt y{u íku{Lke ÃkMktËøkeLke hMkkuE çkLkkðíkk. íÞkhu íku{Lke íkrçkÞík ¾hkçk ÚkE hne níke. yufðkh økwMMkk{kt ÷k÷ ÚkELku íkuyku ÃkkuíkkLke ykuhze{kt çkuXk níkk. yu{Lkku Ãkkhku [Zu÷ku níkku. íku{Lke Mkk{u sðkLke fkuELke ®n{ík s Úkíke Lk níke. hMkkuE ÚkE økE yux÷u hMkkuÞkLke su{ f{hu xwðk÷ ®ðxk¤eLku Úkk¤e íkiÞkh fhe yu{Lkk ykuhzk{kt ÷E økÞku yLku yu{Lku Mk{òððk ÷køÞku ‘{nkhks þktík Úkkyku, økwMMkku Akuze Ëku’ Ãký íkkuuÞu Ãkkhku Wíkhu s Lkne ‘{nuhçkkLke fhku, økwLkku {kV fhe Ëku’ fÌkwt íkku Ãkkhku ðÄw ô[u [Zâku. çkkuÕÞk, òyku Mkk÷kyku. ynªÚke çkhkçkh Lkef¤ku, {khu LkÚke s{ðwt’ Ãký ÃkAe {U Ãký {khwt Ãkkýe çkíkkÔÞwt ‘íkw{ r{÷exhe íkku n{ ¼e r{÷exhe’ {U r[zkELku fÌkwt ò... ¼wÏÞk hnku. {Lku Ãkhðk LkÚke... yuLkk ÃkAe þwt ÚkÞwt, yu õÞktÞ ÷ÏÞwt LkÚke. Ãký ykÃkýu ¾kíkheÃkqðof fne þfeyu fu yk çkÄw ÚkÞk ÃkAe Mðk{eSLkku Ãkkhku Lke[u WíkÞkuo nþu. yLku íkuyku sBÞk Ãký nþu. Mðk{eS sBÞk ðøkh {X{kt fkuELkwt s{ðwt þõÞ Lk níkwt. yuðwt ‘fÕ[h’ yLku {kLkrMkfíkk Lk nkuík íkku hk{f]»ý r{þLk yksu su MðYÃk{kt W¼wt Au íku W¼wt hnuðwt þõÞ Lk níkwt. nðu fwíkwn÷ W¼wt fhLkkhku ykøk¤Lkku Mkðk÷. ËwrLkÞk{ktLke nòhku Ãkkf f÷kf]ríkyku{ktÚke s rðï«u{ «økx ÚkÞku Au, yu rððufkLktËLku ¾çkh níke, Ãký yu{Lkwt ‘{uøLk{ ykuÃkMk’ fÞw níkwt. íku{Lke fE Ãkkf f÷kf]ríkLku ík{u Ãknu÷ku Lktçkh ykÃkþku ? yk «§ Úkkuzku sxe÷ Au. òufu yu{Lke {kLkMkfLÞk rLkðuËeíkk yLku hðeLÿLkkÚk XkfwhLke ¼kýe Mkh÷k ½ku»kk÷ yk çktLkuyu yuf hrððkhu çkÃkkuhu íku{Lku ¼kusLk fhkÔÞwt. yu ¾hu¾h ÷ksðkçk níkwt. yu yuf ¼kusLk{kt íku{ýu yr¾÷ rðïLke Ãkkff]ríkykuLke Í÷f Ãkuþ fhe níke. yk «Mktøk Au {k[o 1899 Lkku. MÚk¤ çku÷qh {X. yk ¼kusLkLkk Úkkuzk • rððuf Þkºke rËðMkku Ãknu÷k Mðk{eSyu rLkðuËeíkkLku yøkkW fE Lk fnuíkk çku÷wh {X{kt hkºke ¼kusLk fhkÔÞwt níkwt. íku{Lkwt {uLkw níkwt fkuVe, çkúuz yLku çkxh yLku yuf yLÞ ðkLkøke. Mðk{eSyu rLkðuËeíkkLke ÃkkMku çkuMkeLku íku{Lku s{kzâk níkk yLku Lkkð{kt çkuMkkze f÷f¥kk ÃknkU[kze ËeÄk níkk. íÞkh ÃkAe yk hrððkhLkwt çkÃkkuhLkwt ¼kusLk. yk ¼kusLkLkwt hMkk¤ ðýoLk rLkðuËeíkkyu {uf÷kWzLku ÷¾u÷ Ãkºk{kt fÞwO Au, ‘yu yuf yÃkqðo f]íkf]íÞ níkwt. íkwt ynª nkuðe òuEíke níke.. Mðk{eSyu Ãkkuíku hMkkuE çkLkkðe yLku íku{ýu s ÃkehMÞwt. y{u çkeò {k¤Lkk yuf ykuhzk{kt çkuXk níkk. øktøkk Ëu¾kÞ yux÷k {kxu Mkh÷k xuçk÷ ÃkkMku Ãkqðo íkhV {kU hk¾eLku çkuXe níke. yk¼kusLkLkurLkðuËeíkkyuLkk{ykÃÞwt¼kiøkkur÷f÷t[.fkhýfurðïLke yMktÏÞ ¾kãðkLkøkeyku yuf s xuçk÷ Ãkh yufXe ÚkE níke. yk ðkLkøkeyku{kt níke. y{urhfLk yÚkðk Þktfe Veþ [kWzkh, LkkuðuoSÞLk rVþ çkkuÕMk. yk ðkLkøke {Lku {uz{ RÂøLkþLku þe¾ðe. Mðk{eSyu nkMÞrðLkkuË fÞkuo. íkuLkk Ãkh rLkðuËeíkkyu fÌkwt. ‘yk {uz{ fkuý Mðk{eS ? íkuyku þwt fhu Au ? Lkk{ Mkkt¼éÞk suðwt ÷køku Au.’ Mðk{eSyu sðkçk ykÃÞku. íkuyku çkesw su fhíkkt nkuÞ íku, Ãký MkkÚku rVþ çkkuÕMk çkLkkðu Au. ºkeS ðkLkøke níke $ø÷eþ fu Þktfe, çkkuzeOøk nkWMk huþ. yk ðkLkøke çkhkçkh çkLkkðe nkuðkLke Mðk{eSyu ¾kíkhe ykÃke yLku íku{kt ¾e÷eyku Lkk¾e nkuðkLkwt sýkÔÞwt. Ãký y{Lku ¾e÷eykuLku çkË÷u ÷ðªøk {¤e. ¾e÷eyku Lk {¤e yux÷u y{Lku fux÷wt Ëw:¾ ÚkÞwt yu fu{ fnwt ! [kuÚke ðkLkøke fk~{ehe - r{LMz ÃkkE y ÷k fk~{eh (çkËk{ yLku rfMkr{Mk Lkk¾u÷e yuf fk~{ehe ðkLkøke) Ãkkt[{e ðkLkøke hMkøkwÕ÷k yLku V¤ku. ykðkt[eLkuykÃkýuykùÞo[rfíkÚkEsEyuMðk¼krðfAu.yk{kýMk fux÷e rðrðÄ heíku rðïLku yku¤¾ðkLkku «ÞíLk fhíkku níkku. ykLkk ÃkhÚke yuf ðkík MÃkü Au, Ãkkf f÷krLkÃkwý, rððufkLktËLke yku¤¾ký fÞko rMkðkÞ Eïhfkuxe rððufkLktË, «u{Lkku Mkkøkh yuðk rððufkLktËLku Mk{sðk þõÞ LkÚke. (¢{þ:)
26.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
28 7 yur«÷, 2013 {nk¼khík «§ku¥khe [11] ©ef]»ýLkk þt¾Lkwt Lkk{ þwt níkwt ? (1) rðsÞ (2) Ãkkt[sLÞ (3) WËT½ku»k (4) s÷s [12] r¼»{ rÃkíkk{nLkwt çkkÕÞkðMÚkkLkwt Lkk{ þwt níkwt ? (1) Ëuððúík (2) ðYý (3) ÞkiÄuÞ (4) ðíMk [13] y¿kkíkðkMkLkk Mk{Þ{kt Ãkktzð {íMÞ Ëuþ{kt hkò rðhkxLku íÞkt hÌkk níkk íkku yu Mk{Þu ‘ftf’ õÞkt ÃkktzðLkwt Lkk{ níkwt ? (1) MknËuð (2) ÞwrÄrch (3) Lkfw÷ (4) ¼e{ [14] ‘ð]fkuËh’ õÞk ðehLkwt Lkk{ Au ? (1) ©ef]»ý (2) çk÷hk{ (3) shkMkt½ (4) ¼e{MkuLk [15] ‘Ëk{kuËh’ fkuLkwt Lkk{ Au ? (1) ©ef]»ý (2) yswoLk (3) Lkfw÷ (4) fýo [16] ‘økwzkfuþ’ fkuLkwt Lkk{ Au ? (1) çk÷hk{ (2) ©ef]»ý (3) ÞwrÄrch (4) yswoLk [17] ‘Mktf»koý’ fkuLkwt Lkk{ níkwt ? (1) fýo (2) ËwÞkuoÄLk (3) çk÷hk{ (4) r¼»{ rÃkíkk{n [18] ‘[¢Ãkkrý’ fkuLkwt Lkk{ níkwt ? (1) shkMkt½ (2) yswoLk (3) ©ef]»ý (4) rþþwÃkk÷ [19] ‘ðMkw»kuý’ fkuLkwt Lkk{ níkwt ? (1) ÞwrÄrch (2) fýo (3) ©ef]»ý (4) yswoLk [20] ‘f]»ý ËiÃkkÞLk’ fkuLkwt Lkk{ níkwt ? (1) ©ef]»ý (2) ðMkwËuð (3) ðuËÔÞkMk (4) çk÷hk{ økíkktfLkk ‘{nk¼khíkLke «§ku¥khe’Lkk 1 Úke 10 Lkk sðkçkku yk ytf{kt ykÃkðk{kt ykðu÷ Au íku þkuÄe fkZþku. yus heíku yk ytfLke «§ku¥kheLkk sðkçkku ykøkk{e ytf{kt ykÃkðk{kt ykðþu. yu heíku fw÷ 100 «§ku yLku sðkçkku «rMkØ ÚkE økÞk ÃkAe íku ÃkAeLkk ytf{kt «rMkØ ÚkÞu÷k 100 {ktÚke 20 «§ku ÃkMktË fhe {qfðk{kt ykðþu íkuLkk sðkçkku íku ytf{kt ykÃku÷k Vku{o{kt ¼he {kuf÷ðkLkk hnuþu. ðÄw Mkw[Lkk Vku{oLke Lke[u ykÃkðk{kt ykðþu. su ðk[fkuLkk MkkiÚke ðÄw Mkk[k sðkçkku nþu íkuLku ÞkuøÞ heíku ÃkwhMf]ík fhðk{kt ykðþu. þwt Lkk{ níkwt ?
27.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
29 7 yur«÷, 2013 rMkLku{k • zkì. rþhe»k fkþefh - director@nimcj.org ykí{k : {kU½ðkhe yLku hksfkhýÚke LkÚke zÞko íkku... Mkk{kLÞ heíku ¼khíkeÞ rVÕ{Ëþof ßÞkhu rMkLku{k rÚkÞuxh{kt òÞ íÞkhu íkuLku ¾çkh nkuÞ Au fu íku õÞk «fkhLke rVÕ{ òuðk sE hÌkku Au. (Mkkhe fu ¾hkçk Lknª Ãkhtíkw yuõþLk, zÙk{k, rÚkú÷h ðøkuhu) yu{ktÞ òu yu rVÕ{Lku nkuhh rVÕ{ íkhefu økkE ðøkkzeLku «kusuõx fhðk{kt ykðe nkuÞ íÞkhu «uûkf {LkÚke zhðkLkwt Lk¬e fheLku s síkku nkuÞ Au. fkhý fu rÚkÞuxhLkk ytÄkhk{kt ÃkkuÃkfkuLko fu Mk{kuMkk ¾kíkk ¾kíkk íkuýu zhe sðkÞ yuðk á~Þku òuðkLkwt {LkÚke yLku r¾MMkkÚke Lk¬e fhu÷wt nkuÞ Au. Ãkhtíkw «uûkfku (ynª ¼khíkeÞ yuðwt ðkt[ku)Lkk Ëw¼koøÞu çkÄe s nkuhh rVÕ{ku çku Mkðk-çku f÷kf íkuLku zhkÔÞu hk¾u yÚkðk ¾whþe{kt sfze hk¾u íkuðe LkÚkeçkLkíke.rçkÃkkþkçkMkwyLkuLkðkÍwËeLkrMkËefeyr¼Lkeík‘ykí{k’ rVÕ{ Ãký ftEf ykðwt rLkhkþksLkf r[ºk WÃkMkkðu Au. rVÕ{LkeðkíkkoÃkhLkshfheyuíkku{kÞk(rçkÃkkþkçkMkw)yufykfeoxuõx AuyLkuíkuLkkuþtfkþe÷,{khÍqzLke«ð]r¥kðk¤kuÃkríky¼Þ(LkðkÍwËeLk rMkËefe) ÷øLkLkk Úkkuzk ð»kkuo ÃkAe íkuLkk [krhºÞ Ãkh þtfk ÷ELku íkuLku ÃkhuþkLk fÞuo hk¾u Au. MkkÚku-MkkÚku íku íkuLke LkkLkfze Ãkwºke rLkÞk (zkuÞ÷ ÄðLk) Lku ¾qçk [knu Au yLku íkuLkkÚke Ëqh hne þfíkku LkÚke. ðkhtðkhLke {kLkrMkf ÃkhuþkLke yLku yMkÌk {khÍwzÚke ftxk¤u÷e {kÞk y¼ÞÚke AwxkAuzk÷E÷uAu.ÃkkuíkkLkeÃkwºkeLku{¤ðk{kxuyËk÷íku{wfu÷eþhíkkuLku {kLkðkLkku ELfkh fheLku sE hnu÷ku y¼Þ {kuze hkºku heðMko ykðe hnu÷e, Mk¤eÞk ¼hu÷e xÙf MkkÚku økkze yÚkzkðkÚke MÚk¤ Ãkh s {]íÞw Ãkk{u Au. yÇkÞ MkkÚkuLkk AwxkAuzk yLku íkuLkk {]íÞwLke ðkík {kÞk íkuLke ËefheÚke AwÃkkðe hk¾u Au. fkhý fu rLkÞk Ãký íkuLkk rÃkíkkLku ¾qçk [knu Au, {]íÞw Ãknu÷k Ãký {kÞk Ãkh nt{uþk þf fhíkku hnu÷ku yLku ÃkkuíkkLke ÃkwºkeLkwt ð¤øký Ähkðíkku y¼Þ {kÞkLku ÃkhuþkLk fhðk {k ËefheLke ykMkÃkkMk hnu Au. ÃkkuíkkLke ÃkwºkeLku ÃkhuþkLk fhíkk íkuLkk f÷kMk{ux fu íkuLku ðZíke rþûkefkLku Ãký ¼Þtfh {kuíkLkk ½kx Wíkkhíkk íku y[fkíkku LkÚke. {kÞkLke {kíkk yk çkÄe çkkçkíkkuÚke ðkfuV ÚkELku yuf ÃktrzíkS (ËþoLk sheðk÷k) Lku ½hu ÷kðu Au. su rLkÞkLku Ãknuhkððk {kxu {kÞkLku {kˤeÞwt ykÃku Au yLku yu {kˤeÞwt íkuLke y¼ÞÚke hûkk fhþu yuðwt ð[Lk ykÃku Au. Äehu Äehu rLkÞkLke íkuLkk rÃkíkk MkkÚkuLke ðkík[eík (su çkeò fkuELku Ëu¾kíkku LkÚke) {kÞkLku íkuLke ËefheLku {kLkMkþk†e ÃkkMku ÷E sðk {sçkwh fhu Au. y¼Þ íkuLke Ãký ¢wh níÞk fhe Lkk¾u Au yLku íkuLkk hMíkk{kt ykðe hnu÷k ÷kufkuLku yuf ÃkAe yuf nxkðíkku òÞ Au ytíku ÃkkuíkkLke ÃkwºkeLku y¼ÞÚke çk[kððk {kÞk.... òu¼khíkeÞ«uûkfkuyunku÷eðwzLkeõ÷kMkefnkuhhrVÕ{ku(Mkku,LkkEx{uh RLk Ä yuÕ{ MxÙex, xuõMkkMk [uELk þku {uMkufh, {ehMko, Ä yufÍkuMkeoMx ðøkuhu... ) òuE Au íkuLkk {kxu yk rVÕ{ ½ýe çkÄe nku÷eðwz nkuhh rVÕ{kuLke r¾[ze suðe ÷køkþu Ãkhtíkw yuf ðkík [ku¬Mk fnuðe Ãkzu fu rLkËuoþfu rVÕ{ òuðk ykðu÷ku «Úk{ðkhLkku Ëþofu ðkhtðkh ¾whMke Ãkh WA¤e Ãkzu yuðk Úkkuzk á~Þku sYh hkÏÞk Au. su{fu þk¤kLkk çkkÚkY{{kt rþûkefkLkk «rík®çkçkLkwt ¾wLk, ykuVeMkLkk ík{k{ fkuBÃÞwxh M¢eLk Ãkh yènkMÞ fhíkku y¼ÞLkku ykí{k ðøkuhu.... Ãkhtíkw rVÕ{ su{ su{ ykøk¤ ðÄu Au íku{ íku{ ËþofLku rVÕ{ nðu õÞkt sELku yxfþu íkuLkku ÍzÃkÚke ytËks ykðe òÞ Au. RLxhð÷ MkwÄe ¾whþe{kt sfzkÞu÷ku Ëþof ÃkAe rLkËuoþf fhíkk Ãký ÍzÃkÚke ykøk÷wt á~Þ fÕÃke ÷u Au yLku rVÕ{Lke Ãkfz Awxe òÞ Au. rVÕ{Lkk ½ýk á~Þku ËþofLke íkfoþÂõíkLke fMkkuxe fhe òÞ íkuðk Au, su íkuLke {wÏÞ Lkçk¤kE Au. Þwðk rLkËuoþf MkwÃkýo ð{koyu ËþofkuLku zhkððk «ÞkMk ½ýku fÞkuo Au. Ãký {q¤ ðkíkkoLke Lkçk¤kEyku rLkËuoþfLkwt fk{ Zktfe Ëu Au. LkðkÍ suðku Mkçk¤yr¼Lkuíkkþtfkþe÷ÃkríkLke¼qr{fk{ktíkÆLkðuzVkÞkuAu.rVÕ{Lkwt Mktøkeík Mkhuhkþ Au. rçkÃkkþk çkMkwLkk yr¼LkÞLke {ÞkoËkykuÚke ðkfuV rLkËuoþfu íkuLkk þheh MkkIËÞoLkku ÃkqhuÃkqhku WÃkÞkuøk fÞkuo Au. rVÕ{Lke rMkLku{uxkuøkúkVe yLku yuLke{uþLk MktÞkusLk xufLkef÷e ½ýwt W¥k{ Au. {kU½ðkhe yLku hksfkhýÚke nsw Lk zÞko, nku íkku ÃknkU[e òð ‘ykí{k’ Lku {¤ðk...
28.
Mktf÷Lk ©uýe (Ãkkrûkf)
30 7 yur«÷, 2013 yur«÷ 2013 LkkUÄ : fkuÞzkLkku Mkk[ku Wfu÷ íkÚkk Mkk[ku sðkçk ykÃkLkkhLkk Lkk{ ykøkk{e ytf{kt «rMkØ fhðk{kt ykðþu. (zkp. ¼hík økheðk÷k f]ík “[íkwhLkku [kuíkhku”{ktÚke Mkk¼kh) • 7 - yur«÷ - Mkku{ðkh rðï ykhkuøÞ rËLk • 9 - yur«÷ - {tøk¤ðkh yuf®÷økS ÃkkxkuíMkð • 11 - yur«÷ - økwhwðkh økwze Ãkzðku, [iºke Lkðhkºke «kht¼ [uxe[ktË, nuzøkuðkh sÞtíke • 13 - yur«÷ - þrLkðkh {íMÞ sÞtíke • 14 - yur«÷ - hrððkh zkì. yktçkuzfh sÞtíke • 15 - yur«÷ - Mkku{ðkh yLktík LkkøkÃkt[{e • 17 - yur«÷ - çkwÄðkh ykÞtrçk÷yku¤e • 19 - yur«÷ - þw¢ðkh ©ehk{Lkð{e, ©e Mðkr{LkkhkÞý sÞtíke fkuÞzkLkku Mkk[ku Wfu÷ ykÃkLkkhLkk Lkk{ : 01. çk¤ðtík ðLkkShkð Ãkkxe÷, {hkXk ðkz, S. íkkÃke. 02. [wzkMk{k Éíkwçkk rþð¼ÿ®Mkn, þkneçkkøk, y{ËkðkË. 03. rð»ýwfw{kh þt¼w÷k÷ yøkúðk÷, Mkuxu÷kEx, y{ËkðkË. [íkwhLkku [kuíkhku rËLk rðþu»k fkuÞzku - 108 : fuheLkku rnMkkçk ºký {Ëkhe ÃkkMku yuf ðktËhku níkku. yuf ðkh fuhe ¼hu÷ku yuf xkuÃk÷ku ¼ux{kt {éÞku. ºkýuÞu Lk¬e fÞwO fu, hkík Ãkze Au íkku Mkðkhu QXe fuheyku ºký Mkh¾k ¼køk fhe ðnU[e ÷Eþwt. hkºku Ãknu÷ku {Ëkhe QXÞku yLku íkuýu fuheyku økýe íkku ºký ¼køk Ãkzíkk yuf ðÄíke níke. íkuýu yk yuf ðÄkhkLke fuhe ðktËhkLku ¾ðzkðe ËeÄe yLku ÃkkuíkkLkku ¼køk Mktíkkze ËeÄku. ÃkAe çkeòu {Ëkhe QXâku, yuýu Ãký yk{ s fÞwO. ÃkAe ºkeòu {Ëkhe QXâku, íkuýu Ãký yk{s fÞwO. Mkðkhu ºkýu QXâk yLku xkuÃk÷k{ktLke fuheLkk ºký ¼køk Ãkzâk íkku yuf ðÄe. íku ðktËhkLku ¾ðzkðe yLku ¼køk Ãkkze ÷eÄk. íkku þYykík{kt fux÷e fuhe nþu ? sðkçk : fkuÞzku - 107 çku rËðkMk¤e çkË÷ku hku{Lk ytfku{kt ÷¾u÷ yk Mk{efhý ‘Mkkík ykuAk yuf çkhkçkh yuf’¾kuxwtAu.nðuík{khuyk{ktÚkeçkurËðkMk¤eykuWÃkkze÷uðkLke Au. suÚke Mk{efhý Mkk[wt çkLke òÞ. Ëkuzkðku ík{khe íkfoþÂõík ! fkuÞzku - 109 : çku rËðkMk¤e ÷E÷ku sðkçk : fkuÞzku - 106 : 21 ½zk 21 ½zk : ºký «fkhLkk ½zkLku ºký ÔÞÂõíkLku yLkw¢{u yk «{kýu ðnU[ku. (2, 3, 2), (2, 3, 2), (3, 1, 3) su{kt Ãknu÷ku, çkeòu, ºkeòu yktfzku yLkw¢{u ¼hu÷k, yzÄk ¼hu÷k íkÚkk ¾k÷e ½zk Ëþkoðu Au. ËhufLku 7 ½zk {¤þu íkÚkk Mkkzk ºký ½zk sux÷wt ËqÄ {¤þu. (1) (2) {nk¼khík «§ku¥kheLkk sðkçk [1] 3-¾ktzð [6] 1-MktSðLk {rý [2] 4-shk [7] 2-yïLkËe [3] 4-îiÃkkÞLk Mkhkuðh [8] 1-þw¼{ [4] 3-shk [9] 2-{qf [5] 3-íkkuhýMVrxf [10] 3-Mkðoíkku¼ÿ
Descargar ahora