1. Bab 10 P us a t S um be r
Pendidikan
HASIL PEMBELAJARAN
Di akhir pembelajaran ini, pelajar akan dapat:
1. Menerangkan peranan pusat sumber sekolah
2. Mencadangkan aktiviti penambahbaikan penggunaan pusat sumber
sekolah
3. Menyenaraikan fungsi Bahagian Teknologi Pendidikan Negeri
4. Membincangkan keberkesanan pusat kegiatan guru untuk
memperingkatkan pengetahuan dan kompetensi aplikasi ICT dalam
bilik darjah.
10.1 PENGENALAN
Menurut Jamaih & Yusuf Khan (1995)
Pusat Sumber adalah sebuah tempat
yang menyediakan kemudahan satu koleksi bahan pengajaran dan pembelajaran
yang diurus secara sistematik. Ia menyediakan maklumat , perkhidmatan dan

2. 2 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
peluang bagi memperkukuhkan pengajaran dan pembelajaran untuk penguasaan
kemahiran serta kemahiran pendidikan ke arah pembentukan masyarakat
berbudaya ilmu, gemar membaca dan pembelajaran sepanjang hayat.
Mat Jizat (1995) merumuskan, pusat sumber adalah pusat untuk membina dan
mengorganisasikan koleksi ilmu berbentuk cetak dan elektronik dengan
sistematik, membuat kerja penerbitan dan memberi khidmat nasihat yang bernilai
dan berfaedah pada masyarakat sekolah dan persekitaran.
Pusat Sumber berbeza dengan Perpustakaan. Perpustakaan ialah suatu tempat
yang spesifik untuk pentadbiran peminjaman dan pemulangan bahan-bahan
ilmiah seperti buku, majalah dan bahan audio visual. Akan tetapi dirasai perlu
memperluaskan peranan dan skop berkenaan dengan pengendalian dan
pencarian maklumat. Kemudahan internet, perkembangan teknologi serta corak
pengajaran dan pembelajaran yang lebih berpusatkan pelajar, maka, peranan
perpustakaan telah diperluaskan dengan kemasukkan beberapa komponen yang
memupuk teknologi pengajaran seperti bilik penerbitan bahan, bilik pencarian
maklumat elektronik, bilik tayangan. Skop dan sumber maklumat telah pun
diperluaskan. Konsep pusat sumber menekankan bahawa maklumat pendidikan
tidak seharusnya terkongkong kepada perpustakaan sahaja. Ianya boleh
diperluaskan kepada semua sudut yang sesuai mulai pintu masuk sekolah..
Oleh sebab itu, Pusat Sumber Sekolah merupakan sebuah tempat untuk
mengumpul, memproses, menyusun membina, dan mengedarkan bahan media
pendidikan. Sisem pentadbiran yang bersistematik dan mesra pengguna perlu
disediakan untuk menggalakkan kunjungan dan mengujudkan budaya ilmiah
yang positif. PSS merupakan suatu tempat pertemuan staf akademik dengan
pakar teknologi pengajaran di mana ahli jawatankuasa penyelaras PSS ini akan
berperanan sebagai unit sokongan yang penting untuk jaPSS. Pertemuan pihak-
pihak ini adalah untuk membincang masalah serta penyelesaian pengajaran dan

3. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 3
pembelajaran, menerbit bahan-bahan bantu pengajaran dan pembelajaran yang
lebih sesuai dengan gaya pembelajaran pelajar. PSS merupakan juga tempat
yang menyediakan kemudahan fizikal dan perisian untuk menerokai maklumat
melalui intenet dan mendorong usaha untuk persediaan, perancangan serta
pelaksanaan proses pengajaran dan pembelajaran yang lebih inovatif dan
interaktif.
Untuk menyokong perlaksanaan PSS dan pembentukan masyarakat pendidikan
yang berasaskan teknologi serta merancang dan menggunakan bahan
instruktional yang bersesuaian dengan
objektif pembelajaran, gaya pembelajaran
dan persekitaran pengajaran dan
pembelajaran yang kompleks, Bahagian
Teknologi Pendidikan telah berusaha
untuk menubuhkan Bahagian Teknologi
Pendidikan Negeri dan Pusat Kegiatan
Guru di seluruh negara. Jaringan
sokongan seperti ini perlu diguna untuk
memastikan PSS dapat berfungsi dengan
efisen dan efektif.

4. 4 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
10.2 MATLAMAT PSS
MATLAMAT PUSAT SUMBER SEKOLAH
1. Menggadakan kemudahan dan perkhidmatanyang sesuai untuk
memenuhi keperluan murid-murid yang berbeza antara satu sama lain.
2. Membantu guru-guru dan murid-murid dalam usaha menghasilkan dan
menilai pelbagai alat dan bahan pengajaran dan pembelaajaran.
3. Melatih murid-murid menggunakan perkhidmatan mengesan maklumat,
membuat rujukan serta menggunakan peralatan.
10.3 DASAR PENUBUHAN PSS
DASAR PENUBUHAN PUSAT SUMBER SEKOLAH
1. Membimbing dan memberi tunjuk ajar kepada guru-guru dala hal
pengurusan pusat sumber sekolah
2. Penyediaan “blue print” pusat sumber sekolah yang teliti dan lengkap
untuk satu jangka masa yang panjang mengenai penglibatan semua guru
matapelajaran dalam meningkatkan penggunaan sumber pendidikan
sekolah
3. Mewujudkan satu iklim atau suasana sekolah yang baik di mana
penggunaan sumber-sumber pendidikan menjadi satu amalan biasa di
kalangan guru
4. Menambahkan bahan cetak dan bukan cetak dari sekolah dengan cara
membina, membeli atau meninjau.

5. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 5
10.4 FUNGSI PENUBUHAN PSS
FUNGSI PUSAT SUMBER SEKOLAH
1. Mendapatkan bahanyang pelbagai yang sesuai untuk membantu
pembelajaran.
2. Menyediakan bahan pembelajaran sendiri
3. Mengorganisasi bahan-bahan secara sistematik
4. Mempromosikan bahan dan perkhidmatan PSS
5. Menjadi Pakar rujuk dan perunding cara kepada guru dan pelajar sekolah
berkenaan pengajaran dan pembelajaran.
10.5 PENTADBIRAN PSS
PENTADBIRAN PUSAT SUMBER SEKOLAH
1. Penyimpanan, Pemprosesan, Penyebaran Makluamt. Kalau dahulu,
kualiti sesuatu perpustakaan tergantung kepada berapa banyak bahan
bacaan dalam bentuk buku, majalah dan risalah yang dapat disediakan.
Tetapi dengan adanya kemudahan dan kecanggihan internet, pencarian
maklumat tidak lagi ada sekatan fizikal. Apa yang diperlukan ialah
kemudahan dan sistem disediakan untuk pencarian dan perolehan
maklumat. Sistem katalog
bahan bacaan masih
diperlukan, tetapi, bentuk
elektronik seperti OPAC
lebih berkesan dan
bersesuaian dengan
kehendak semasa. Proses
pengendaian peminjaman
dan pemulangan bahan

6. 6 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
perlu juga dinaik taraf dengan bantuan teknologi.
2. Persekitaran pembelajaran. Pusat sumber sekolah perlu disediakan
kemudahan pembelajaran kendiri. Pembelajaran sekaran lebih kepada
berpusatkan pelajar dan pembelajaran kendiri. Setiap seoran pelajar
perlu disediakan kemudahan untuk ianya mendapat maklumat dan belajar
mengikut keupayaan dirinya. Kemudahan untuk membantu pelajar
belajar perlu disediakan proses yang mudah dan efisen.
3. Tiada suatu bahan yang bersesuaian untuk semua jenis gaya
pembelajaran. Oleh sebab itu PSS perlu menyediakan kepakaran dan
kemudahan untuk menyedia atau menyelaraskan bahan bantuan
mengajar atau belajar, supaya pencapaian hasil pembelajaran akan lebih
terjamin dan kos dan masa akan lebih berjimat.
4. Perkhidmatan PSS. Pentadbiran PSS perlu lebih agreasif and kreatif.
Oleh sebah, satu daripada tujuan PSS ditubuhkan ialah untuk
menggalakkan dan mengdorong budaya membaca dan budaya berilmiah
diantara guru dan pelajar. Maka, jawatan kuasa pengurusan PSS perlu
juga pro-aktif untuk mempromosikan dan memperlbagaikan aktiviti PSS
supaya guru dan pelajar tertarik untuk mengunjungi dan menggunakan
perkhidmatan yang disediakan oleh PSS.
10.6 PUSAT SUMBER ELEKTRONIK (PSE)
10.6.1 DEFINISI
Pusat Sumber Eletktronik ialah satu tempat/pusat media yang
menyediakan kemudahan capaian terus seperti CD-ROM dan internet
untuk mencari dan memperolehi sumber maklumat melalui WWW atau
bahan elektronik seperti e-book.

7. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 7
10.6.2 CIRI-CIRI PUSAT SUMBER ELEKTRONIK
a) Maklumat secara talian terus dan boleh dicapai bila-bila masa tanpa
sempadan
b) Sumber maklumat yang sentiasa terkini dan mudah untuk
dikemaskini
c) Mempunyai unsur-unsur interaktif & tidak statik
d) Mempunyai elemen multimedia bagi menarik minat pelajar
e) Elemen pencarian bagi mudah pencarian
f) Mesra pengguna
g) Mempunyai kawalan yang tinggi ke atas capaian kandungan,
paparan &kandungan
h) Maklumat yang tiada sempadan
10.7 BAHAGIAN TEKNOLOGI PENDIDIKAN
1.71 PENGENALAN
Bahagian Teknologi Pendidikan ditubuhkan dalam Kementerian Pelajaran
Malaysia, sebagai suatu unit yang memperkasakan perkembangan
teknologi pendidikan di dalam sistem pendidikan. Carta berikut
menunjukkan organisasi dan skop tugas

8. 8 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
15
BTPN
Rujukan: Carta Organisasi Bahagian Teknologi Pendidikan, KPM (BTP2007)

9. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 9
10.8 BAHAGIAN TEKNOLOGI PENDIDIKAN NEGERI
(BTPN)
10.8.1 PENGENALAN
BTPN ditubuhkan selepas kertas Projek MAL/76/018/01/13 yang melaporkan
keberkesanan penubuhan sedemikian di luar negara. Bahagian Teknologi
Pendidikan Negeri ditubuhkan dengan berlandaskan beberapa konsep teras
yang menjadi panduannya.
Konsep Teras Pertama: Sebagai pusat aktiviti guru.
BTPN diharapkan dapat berfungsi sebagai tempat memberi khidmat nasihat,
rujukan, sokongan pengetahuan dan teknikal. BTPN diharap mengamalkan
pendekatan menarik (pull factor) daripada pendekatan menolak(push factor)
untuk menggalakkan para pendidik memaximakan kunjungan dan penggunaan
perkhidmatannya.
Konsep Teras Kedua: Sebagai pusat sumber untuk profesionalisme guru.
BTPN berfungsi sebagai lokasi yang menyimpan dan menyebarkan maklumat
dan bahan. BTPN perlu dilengkapi dengan kakitangan yang pakar dalam bidang
teknologi pendidikan dan boleh memberi nasihat, bantuan dan sokongan kepada
guru-guru yang memerlukan perkhidmatan kepakaran untuk perancangan,
penyediaan, penggunaan, pengurusan serta penilaian bahan instruktional.
10.8.2 OBJEKTIF BTPN
1) memperbaiki mutu pendidikan khasnya di sekolah luar Bandar
dengan kegiatan yang berpusatkan kepada proes pengajaran dan
pembelajaran berasaskan sumber.

10. 1 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
2) Menyebarkan maklumat dan pengetahuan terkini serta inovasi
teknologi pendidikan berkaitan proses pengajaran dan pembelajaran.
3) Menjalankan penyelidikan tentang pembangunan bahan sumber dan
teknologi dalam pengajaran dan pembelajaran
4) Menjalankan penyelidikan tentang pembangunan bahan sumber dan
teknologi dalam pengajaran dan pembelajaran
5) Membantu guru berikhtiar dan berusaha mengatasi masalah
pengajaran dan pembelajaran seharian dengan memberikan
perkhidmatan sokongan dan kepakaran yang relevan.
6) Merapatkan jurang perbezaan keperluan pendidikan antara sekolah,
di mana proses pengajaran dan pembelajaran berjalan dengan
memberikan perkhidmatan dan bantuan sumber pendidikan
7) Memupuk minat di kalangan guru kea rah mempertingkatkan
penggunaan ICT dalam proses pengajaran dan pembelajaran.
10.8.3 MATLAMAT DAN WAWASAN
1. Mengadakan pelbagai kegiatan guru dengan memberi peluang dan
kemudahan untuk berkumpul dan bekerjasama bagi menjalankan
kegiatan professional.
2. Menghasilkan pelbagai bahan/alatan mengajar untuk digunakan
dalam proses pengajaran pembelajaran.
3. Menyediakan tempat dan kemudahan serta menjalankan latihan bagi
guru dalam mengingkatkan profesionalisme guru.
(i) Mengadakan aktiviti serta projek peningkatan kurikulum
pengajaran dan pembelajaran.
(ii) Mengadakan usaha inovasi serta kreativiti alam pendidikan
selaras dengan kemajuan dan perkembangan teknologi moden
(iii) Memberi khidmat bantuan dalam hal-hal yang berkaitan dengan
pendidikan, pemulihan, pengayaan dan bimbingan

11. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 1
10.8.4 FUNGSI BTPN
1. Memberi khidmat kepakaran teknologi pendidikan di sekolah
2. Menyediakan dan menerbitkan bahan pelbagai media
3. Mempromosi dan penyiarkan bahan pelbagai media yang diteritkan
4. Mengurus dan memberi khidmat bantu Pusat Sumber di sekolah.
5. Mengurus pelaksanaan program gerakan tabiat membaca di
peringkat negeri
6. Mengurus pelaksanaan program ICT di sekolah
7. Mengumpul data asas teknologi pendidikan bagi tujuan penilaian,
pembangunan dan pelaksanaan dasar.
8. Memberi perkhidmatan Meja Bantuan Aras 2 kepada sekolah.
10.9 PUSAT KEGIATAN GURU
Pusat Kegiatan Guru bemula dengan tertubuhnya Pusat Sumber Tempatan
(PST) di 302 buah sekolah pada tahun 1978. Pada tahun 1981 PST diubah
nama kepada Pusat Media Daerah (PMD) iaitu selaras dengan konsep dan
rasional pembukaan empat buah Pusat Sumber
Pendidikan Negeri (PSPN) di Kedah, Kelantan,
Terengganu dan Pahang.
Pada tahun 1986 nama PMD telah diubah kepada
Pusat Sumber Pendidikan Daerah (PSPD). Setiap
PSPD memberi khidmat kepada 15 hingga 20
buah sekolah. Fungsi utama PSPD ialah
mengatasi dan memperbaiki jurang perbezaan
pencapaian pendidikan luar dan dalam bandar
dengan menyediakan perkhidmatan pinjaman

12. 1 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
alatan dan membina bahan pengajaran dan pembelajaran kos rendah.
Kementerian Pendidikan berhasrat menjadikan PSPD sebagai agen untuk
membiasakan guru-guru khasnya di luar bandar dengan asas teknologi
pendidikan (teknopen).
Seterusnya pada tahun 1990 nama PSPD ditukar kepada Pusat Kegiatan Guru
(PKG). Dengan menggunakan peruntukan Bank Dunia, sebanyak 200 buah
bangunan PKG telah dibina dan 150 buah lagi telah ditempatkan di bangunan
sekolah. Nama PKG dianggap sesuai untuk menggantikan nama Pusat Sumber
Pendidikan Daerah bagi mengelak kekeliruan pada istilah 'Daerah', memberi
gambaran sebenar tentang aktiviti yang dijalankan di pusat tersebut . Pada tahun
1995 PKG telah menerima Anugerah Inovasi Perkhidmatan Awam sebagai
pengiktirafan di atas kejayaan yang telah dicapai.
Berasaskan pekeliling KP (PP) 0050 / 126 / 1 Jld.7 (23) bertarikh 30/10/95, mulai
1.1.1996, PKG telah diletakkan sepenuhnya di bawah pengurusan PSPN,
sementara PSPN pula diletakkan di bawah Bahagian Teknologi Pendidikan
(BTP), Kementerian Pendidikan Malaysia.
10.9.1 ORGANISASI
Pusat Kegiatan Guru diketuai oleh seorang pegawai DGA32 yang mempunyai
kepakaran dalam bidang teknologi pendidikan. Beliau dibantu oleh seorang
Penolong Ketua Pegawai Teknologi Pendidikan DGA29. Hal pentadbiran pusat
dikendalikan oleh seorang Pembantu Tabit N17

13. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 1
.
10.9.2 JAWATAN KUASA PENGURUSAN PUSAT KEGIATAN GURU
Sementara dari segi pengurusan PKG, terpulang kepada zon yang diletakkannya
pejabat. Ahli Jawatan Kuasa akan dilantik dari Guru Besar, Guru-guru dan
Pegawai PKG di zon tersebut. Carta berikut mengambarkan jawatan yang
ujudkan untuk mengetuai pengurusan sesebuah PKG. Bertanggungjawab
merancang aktiviti bagi mempertingkatkan proses Pengajaran dan Pembelajaran
berasaskan Teknologi Pendidikan dan membantu mengembangkan Pusat
Sumber Sekolah.

14. 1 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
JAWATAN
KUASA
KERJA
BIDANG TUGAS JAWATANKUASA KERJA
Latihan dan Penghasilan
1. Merancang dan melaksana program peningkatan profesionalisme
guru-guru sekolah kelompok dan pembangunan sumber PKG
2. Mengenalpasti kakitangan sumber yang diperlukan untuk aktiviti
latihan dan penghasilan

15. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 1
3. Mengkaji laporan penilaian aktiviti bagi menentukan tindakan
susulan
Pembangunan Pusat Sumber Sekolah
1. Bekerjasama meningkatkan pengurusan dan penggunaan PSS
sekolah kelompok
2. Merancang dan melaksana program dan
aktiviti PSS
3. Memupuk budaya membaca
4. Mewujudkan pakatan strategic dengan
pelbagai agensi yang relevan
5. Memupuk semangat bantu-membantu dan perkongsian sumber
Teknologi Maklumat
1. Mewujudkan kesedaran kepentingan teknologi maklumat dalam
pengajaran dan pembelajaran
2. Meningkatkan pengetahuan dan kemahiran guru dalam
penggunaan teknologi maklumat
3. Mengintegrasikan teknologi maklumat dalam pengurusan dan
penggunaan pusat sumber sekolah
Sosial dan Kebajikan

16. 1 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
1. Memberi peluang guru-guru menjalankan aktiviti secara formal dan
informal untuk berbincang
2. Mengguna kemudahan rekreasi dan bergotong royong
3. Mewujudkan hubungan dengan agensi-agensi kerajaan, pihak
swasta dan pertubuhan social untuk kecemerlangan pendidikan
setempat
4. Menggunakan kepakaran daripada komuniti sekolah dan luar
sekolah untuk mencapai matlamat PKG
10.9.3 MISI PUSAT KEGIATAN GURU
PKG dan rangkaian untuk mewujudkan persekitaran yang kondusif bagi
mengembangkan potensi warga pendidikan kepada pengetahuan
teknologi maklumat serta berusaha memartabatkan penggunaan
teknologi untuk pendidikan Bestari selaras dengan matlamat negara
menuju ke arah pendidikan bertaraf dunia
10.9.4 VISI PUSAT KEGIATAN GURU
Pusat Kegiatan Guru akan menjadi pemangkin kecemerlangan
pengajaran dan pembelajaran berasaskan penggunaan sumber dan
teknologi pendidikan.
10.9.5 OBJEKTIF PENUBUHAN PUSAT KEGIATAN GURU

17. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 1
1. Meningkatkan pengetahuan dan kemahiran guru-guru dalam
teknopen.
2. Mengumpul dan menyebarkan maklumat profesional pendidikan,
khususnya dalam teknopen ke sekolah-sekolah.
3. Meningkatkan keberkesanan pengurusan dan penggunaan Pusat
Sumber Sekolah (PSS).
4. Membantu dalam penghasilan bahan sumber pengajaran dan
pembelajaran untuk sekolah-sekolah.
5. Meningkatkan pengetahuan dan kemahiran guru-guru dalam
teknologi maklumat.
6. Menyediakan kemudahan-kemudahan bagi aktiviti profesional
pendidikan untuk guru-guru dan masyarakat setempat.
10.9.6 MATLAMAT PUSAT KEGIATAN GURU
PKG adalah pemangkin untuk merangsang pembangunan professional
guru-guru khususnya bagi meningkatkan pengetahuan dan pembudayaan
teknopen dalam pengajaran dan pembelajaran serta penggunaan Pusat
Sumber Sekolah selaras dengan matlamat Pendidikan Bestari dan
Falsafah Pendidikan Negara.
10.9.7 PIAGAM PELANGGAN
Bertekad untuk memberi perkhidmatan yang sempurna, masakini, cekap
dan teliti, dalam melaksanakan segala program serta memberikan
perkhidmatan yang berkualiti melalui kerjasama, kesungguhan usaha,
peka dan responsif terhadap keperluan-keperluan pelanggan.
10.9.8 FUNGSI PUSAT KEGIATAN GURU

18. 1 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
1. Memantau dan Memantapkan Pelaksanaan Pembestarian Sekolah
- Pusat Sumber Sekolah
- Aktiviti Pembestarian Sekolah
- Pengunaan Teknologi Pendidikan dan media di sekolah
- memberi khidmat bantu dan nasihat PSS
- khidmat bantu dan nasihat penggunaan teknologi pendidikan dan
media di sekolah
- member khidmat bantu dan nasihat pembestarian sekolah
2. Menghasilkan Bahan Sumber Pengajaran dan Pembelajaran,
Pengurusan, Latihan Pelbagai Media.
- membantu menghasilkan bahan sumber pelbagai media
3. Menyebarkan Bahan Pengajaran dan Pembelajaran,
Pengurusan, Latihan pelbagai Media.
- membuat rakamsalin dan menyebarkan bahan-bahan terbitan
BTP/TPN/PKG.
- menyebarkan bahan-bahan daripada BTP/BTPN
- menyebarkan bahan-bahan promosi dari BTP/PTB/PKG dalam
pelbagai bentuk.
4. Mengurus Program Peningkatan Profesionalisma BerkaitaN
Pembestarian Sekolah
10.9.9 PERANAN PEGAWAI TEKNOLOGI PENDIDIKAN
1. Melaksanakan tugas berdasarkan sasaran kerja tahunan (SKT) dan
kerja utama PKG
2. Mengurus aktiviti dan pentadbiran harian PKG
3. Mempromosi dan menggalakkan amalan teknologi pendidikan

19. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 1
4. Memberi khidmat nasihat dan bimbingan dalam pengurusan dan
penggunaan PSS
5. Menyediakan laporan tahunan program dan aktiviti PKG

20. 2 BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN
10.10 TUGASAN
Membentuk budaya penggunaan PSS memerlukan perancangan dan
pelaksanaan yang strategic. Carta di bawah merupakan proses 8Ps untuk
pemasaran yang dicadangkan oleh pakar hospitality dalam mempromosikan
barang dan perkhidamtan hospitality. Anda diminta menggunakan mengadaptasi
carta berikut untuk merancang aktiviti promosi bertujuan memperluaskan
kesedaran dan penggunaan pusat sumber sekolah anda. Anda boleh memilih
satu komponen, atau gabungan beberapa komponen untuk merancang aktiviti
promosi itu (contoh, People: bermaksud anda merancang untuk memfokuskan
promosi tersebut secara spesifiknya kepada pelajar yang akan menduduki
peperiksaan SPM.) Anda perlu menjelaskan justifikasi pemilihan dan langkah-
langkah pelaksanaan.

21. BBP 10303: TEKNOLOGI PENDIDIKAN 2