โดยครูอรุณ แห้วเพ็ชร

2. สี (colour)เป็นส่วนประกอบที่สำคัญในงำนทัศนศิลป์
เพรำะช่วยทำให้เกิดคุณค่ำในองค์ประกอบอื่นๆ ทั้งส่งเสริมให้เกิดควำมคิด
อำรมณ์ควำมรู้สึกต่ำงๆ รวมถึงควบคุมและเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบอื่นด้วย
ดังนี้

3. 1.วงจรสี (Colour Cycle)
คือกำรนำเอำสีที่มีอยู่ในธรรมชำติมำจัดวำงเรียงกันเป็นวงกลมได้ทั้งหมด 12 สี
โดยอำจจะเรียกว่ำวงจรสีหรือวงล้อสีก็ได้
** สีที่อยู่ตรงกันข้ำมในวงล้อสีเรียกว่ำสีคู่ตรงข้าม ซึ่งจะอยู่ต่ำงวรรณะกัน มี 6 คู่สี
เหลือง ม่วง
เขียวเหลือง ม่วงแดง
เขียว แดง
เขียวน้าเงิน ส้มแดง
น้าเงิน ส้ม
ม่วงน้าเงิน ส้มเหลือง

4. 2.ลักษณะ คุณสมบัติ และระบบของสี
2.1 ลักษณะและคุณสมบัติของสี จาแนกได้เป็น 3 ประเภท
1.) สีแท้ (Hue) เป็นสีที่มีควำมเข้มและไม่ถูกผสมด้วยสีขำวหรือสีดำ
2.) สีอ่อน(Tint) เป็นสีที่ผสมกับสีขำวเพื่อทำให้น้ำหนักสีอ่อนลง
3.) สีเข้ม(Shade) เป็นสีที่ผสมกับสีดำเพื่อทำให้น้ำหนักของสีแก่ขึ้น
2.2 ระบบของสี แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มตามระบบสีของ Prang ดังนี้
1.) สีขั้นที่1 (Primary Colours) หรือแม่สีวัตถุมีเนื้อสีแท้อยู่ใน
ตัว ซึ่งไม่สำมำรถผสมเพื่อทำให้เกิดสีได้มีอยู่ 3 สี คือ แดง เหลือง น้ำเงิน
2.) สีขั้นที่2 (Secondary Colours) เกิดจำกำรผสมกันของสีขั้น
ที่1 ในอันตรำส่วนที่เท่ำกันจะได้3 สี คือ ส้ม เขียว ม่วง
3.) สีขั้นที่3 (Tertiary Colours) เกิดจำกกำรผสมกันของสีขั้นที่1
กับสีขั้นที่2 ในอัตรำส่วนที่เท่ำกัน จะได้ทั้งหมด 6 สี โดยจะแสดงให้ดูในรูป
ต่อไปนี้

5. สีขั้นที่ 1 ประกอบด้วย แม่สี 3 สี คือ แดง เหลือง น้ำเงิน

6. สีขั้นที่ 2 เกิดจำกกำรผสมกันของสีขั้นที่ 1 ใน
อัตรำส่วนที่เท่ำกันคือ
แดง + เหลือง = ส้ม
เหลือง + น้ำเงิน = เขียว
น้ำเงิน + แดง = ม่วง

7. สีขั้นที่ 3 เกิดจำกกำรผสมกันของสี
ขั้นที่1 กับ สีขั้นที่2ในอัตรำส่วนที่
เท่ำกันคือ
แดง + ส้ม = ส้มแดง
แดง + ม่วง = ม่วงแดง
เหลือง + ส้ม = ส้มเหลือง
เหลือง + เขียว = เขียวเหลือง
น้ำเงิน + เขียว = เขียวน้ำเงิน
น้ำเงิน + ม่วง = ม่วงน้ำเงิน

8. 3.วรรณะของสี
แบ่งออกเป็น 2 วรรณะ คือ สีวรรณะร้อน ได้แก่สีที่ทำให้ควำมรู้สึกร้อนหรือ
อบอุ่น ส่วนสีวรรณะเย็น ได้แก่สีที่ทำให้เกิดควำมรู้สึกเย็น สงบ สบำย
วรรณะร้อน วรรณะเย็น

9. 4.จิตวิทยาการใช้สี
สีมีอิทธิพลต่อจิตใจและอำรมณ์ของมนุษย์ และในกำรออกแบบสร้ำงสรรค์สิ่ง
ต่ำงๆก็จำเป็นจะต้องเข้ำใจเรื่องของสีเป็นอย่ำงดี จึงจะสำมำรถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในขั้น
ปฏิบัติได้อย่ำงแท้จริง
อย่ำงไรก็ตำมหลังจำกที่เรำสร้ำงสรรค์งำนเสร็จแล้วเรำจะต้องพิจำรณำถึงสภำพสี
โดยรวม(Tonality)ของงำนด้วย สภำพสีด้วยรวมนี้จะช่วยทำให้เกิดควำมงำม ช่วยให้งำน
สร้ำงสรรค์มีควำมกลมกลืนและเป็นเอกภำพมำกขึ้น

10. สีทาให้เกิดความรู้สึก
สีเหลือง : สว่าง สดใส
สีแดง : ร้อนแรง ตื่นเต้น เร้าใจ อันตราย

11. สีชมพู : นุ่มนวล อ่อนโยน
สีเขียว : สดชื่น ปลอดภัย เจริญเติบโต
สีน้าเงิน : หนักแน่น สุภาพ เงียบขึม สงบ

12. สีม่วง : เยือกเย็น เศร้าโศก มีเสน่ห์ ลึกลับ
สีเทา : ใจเย็น สง่า ฉลาด สุมขุม
สีน้าตาล : อบอุ่น แห้งแล้ง

13. สีขาว : สะอาด เรียบร้อย บริสุทธิ์ กว้าง
สีดา : เศร้าโศก หวาดกลัว เหงา

14. กิจกรรมที่ 1 : จงผสมสีต่อไปนี้ให้ถูกต้อง
น้ำเงิน + เหลือง เขียว
แดง + น้ำเงิน ม่วง
เขียว + น้ำเงิน เขียวน้ำเงิน
เหลือง + แดง ส้ม
ม่วง + น้ำเงิน ม่วงน้ำเงิน
เหลือง + เขียว เขียวเหลือง
ส้ม + เหลือง ส้มเหลือง

15. เฉลยกิจกรรมที่ 1
น้ำเงิน + เหลือง เขียว
แดง + น้ำเงิน ม่วง
เขียว + น้ำเงิน เขียวน้ำเงิน
เหลือง + แดง ส้ม
ม่วง + น้ำเงิน ม่วงน้ำเงิน
เหลือง + เขียว เขียวเหลือง
ส้ม + เหลือง ส้มเหลือง

16. กิจกรรมที่ 2 : จงเติมสีคู่ตรงข้ามต่อไปนี้ให้สมบูรณ์
ม่วง
เขียวเหลือง
แดง
เขียวน้าเงิน
ส้ม
ม่วงน้าเงิน

17. เหลือง ม่วง
เขียวเหลือง ม่วงแดง
เขียว แดง
เขียวน้าเงิน ส้มแดง
น้าเงิน ส้ม
ม่วงน้าเงิน ส้มเหลือง
เฉลยกิจกรรมที่ 2