วิทยศาสตร์

1. อาณาจักรฟังไจ
( KingdomFungi )

2. สิ่งมีชีวิตที่อยู่ในอาณาจักรฟังไจ
ประกอบด้วย รา เห็ด และยีสต์

3. ลักษณะที่สาคัญของฟังไจ
1. เซลล์เป็ นแบบ Eucaryoticcellมีเยื่อหุ้มนิวเคลียส
2. ไม่มีคลอโรฟิ ลล์ดารงชีวิตเป็ นผู้ย่อยสลาย
สารอินทรีย์ที่เน่าเปื่อย
3. ผนังเซลล์เป็ นสารไคตินกับเซลลูโลส

4. 4. มีทั้งเซลล์เดียวและเป็ นเส้นใยเล็ก เรียกว่าไฮฟา (Hypha)
รวมกลุ่ม เรียกว่าขยุ้มราหรือไมซีเลียม(mycelium) ไมซีเรียม
ในฟังไจบางชนิดจะพัฒนาเป็ นโครงสร้างเรียกว่า ฟรุตติงบอ
ดี (fruiting body)
ลักษณะของเส้นใยแบ่งออกเป็ น 2 ชนิด
4.1 เส้นใยมีผนังกั้น
(Septate hypha)
4.2 เส้นใยที่ไม่มีผนังกั้น
(Nonseptate hypha or coencytic hypha)

5. ภาพแสดงลักษณะของสิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟังไจ

6. ภาพแสดงลักษณะของเส้นใยสองชนิด

7. ส่วนยีสต์เป็ นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว แต่อาจมีการต่อกันเป็ น
สาย เรียกว่า Pseudomycelium
เส้นใยของฟังไจอาจเปลี่ยนแปลงแปลงรูปร่างเพื่อทาหน้าที่
พิเศษ ได้แก่
Haustorium เป็ นเส้นใยที่ยื่นเข้าเซลล์โฮสต์ เพื่อดูดอาหาร
จากโฮสต์ พบในราที่เป็ นปรสิต
Rhizoid มีลักษณะคล้ายรากพืชยื่นออกจากไมซีเลียม เพื่อ
ยึดให้ติดกับผิวอาหารและช่วยดูดซึมอาหารด้วย เช่น รา
ขนมปัง

8. การเจริญของฟังไจ
เส้นใยที่มารวมกันเป็ นไมซีเลียมจะประกอบด้วยสองส่วน
ส่วนแรกเป็ นไมซีเลียมที่ยึดเกาะกับอาหารเรียกว่า
vegetative mycelium ทาหน้าที่ดูดสารอาหารไปเลี้ยงส่วนต่าง
ๆ ส่วนที่สองเป็ น ไมซีเลียมที่ยื่นไปในอากาศ เรียกว่า
aerial mycelium หรือ reproductive mycelium ทาหน้าที่สร้าง
สปอร ์เพื่อการสืบพันธุ ์

9. สภาพแวดล้อมในการเจริญ
1. อาหาร อาหารที่จาเป็ นในการเจริญเป็ นได้ทั้งสารอินทรีย์และอนิ
นทรีย์
2. อุณหภูมิ ฟังไจมีช่วงอุณหภูมิในการเจริญได้แคบกว่าแบคทีเรีย
ส่วนมากเจริญที่อุณหภูมิ 0-35 องศาเซลเซียส
3. ความเป็ นกรด-เบส (pH) ฟังไจเจริญได้ดีในช่วง pH 2-10แต่ pH ที่
เหมาะสมอยู่ระหว่าง 4-6 ซึ่งเป็ นกรด ดังนั้นในสภาวะที่เป็ นกรดจะ
ทาให้ฟังไจเจริญได้ดีกว่าแบคทีเรียและการเน่าเสียของอาหารที่
เป็ นกรดจะเกิดจากฟังไจได้ดีที่สุด

10. สิ่งมีชีวิตในอาณาจักร
แบ่งเป็ น 4 ไฟลัม

11. 1. ไฟลัมไซโกไมโคตา (Phylum Zygomycota) ราที่มี
วิวัฒนาการต่าสุด
ลักษณะ
1. เซลล์เดี่ยวเจริญอยู่ในน้า บนบก และซากพืชซากสัตว์
2. เส้นใยชนิดไม่มีผนังกั้น
3. ต้องการความชื้น
4. ดารงชีวิตแบบปรสิต(Parasite) และผู้ย่อยสลาย (saprophyte)
5. การสืบพันธุ ์
- แบบไม่อาศัยเพศ สร้างสปอร ์เรียกว่า sporangiospore
- แบบอาศัยเพศ สร้างสปอร ์เรียกว่า zygospore

12. ประโยชน์......
1.Rhizopusoryzae
ผลิตแอลกอฮอล์
2.R.nigricans
ผลิตกรดฟู ตริก
โทษ.....
ทาให้เกิดโรคในพืชและสัตว์
เช่น ราสนิม ราน้าค้างในพืช
ภาพแสดงวงชีวิตของZygomycetes ,Rhizopus

13. 2. ไฟลัมแอสโคไมโคตา (PhylumAscomycota)
ลักษณะ
1. เซลล์เดียว ได้แก่ ยีสต์นอกนั้นเป็ นพวกมีเส้นใยมีผนังกั้นและ
เป็ นราคล้ายถ้วย (cup fungi)
2. ดารงชีวิตบนบก
3. การสืบพันธุ ์
- แบบไม่อาศัยเพศ สร้างสปอร ์เรียกว่า conidia ที่ปลายไฮฟา
ส่วนยีสต์จะแตกหน่อ
- แบบอาศัยเพศ สร้างสปอร ์ที่มีชื่อว่า ascosporeอยู่ในถุงเรียกว่า
ascus

14. ประโยชน์...
1.Saccharomyces cerevisiae
ใช้ผลิตแอลกอฮอล์และมีโปรตีนสูง
2.Monascus sp.
ใช้ผลิตข้าวแดงและเต้าหู้ยี้
โทษ...
เกิดโรคกับคนและสัตว์
ภาพแสดงวงชีวิตของ Ascomycetes

15. 3. ไฟลัมเบสิดิโอไมโคตา (PhylumBasidiomycota)
ลักษณะ
1. เส้นใยมีผนังกั้นและรวมตัวอัดแน่นเป็ นแท่งคล้ายลาต้น
เช่น ดอกเห็ด
2. การสืบพันธุ ์
- แบบไม่อาศัยเพศ สร้างสปอร ์เรียกว่า codiospore ใน
conidia
- แบบอาศัยเพศ สร้างสปอร ์ที่สร้างโดยอาศัยเพศสร้าง
บนอวัยวะคล้ายกระบองหรือเบสิเดียม (basidium) เรียกว่า แบ
สิดิโอสปอร ์(basidiospore)

16. ประโยชน์......
ใช้เป็ นแหล่งอาหาร
โทษ....
1.ทาให้เกิดโรคในพืช เช่น ราสนิม รา
เขม่า
2.เห็ดรา มีสารพิษเข้าทาลายระบบ
ประสาท ทางเดินอาหาร ตับ หัวใจ
ภาพแสดงวงชีวิตของ Basidiomycetes

17. 4. ไฟลัมดิวเทอโรไมโคตา (PhylumDeuteromycota)
ลักษณะ
1. เส้นใยมีผนังกั้น
2. สืบพันธุ ์ไม่แบบอาศัยเพศเท่านั้น โดยสร้างสปอร ์ที่
เรียกว่า โคนิเดีย (conidia) จึงเรียกราในกลุ่มนี้ว่า Fungi
Imperfecti
3. แต่หากเมื่อใดมีการสืบพันธุ ์แบบอาศัยเพศจะไปอยู่
ใน Ascomycetes และ Basidiomycetes

18. ประโยชน์....
1.Penicillium chrysogernum ใช้ผลิตยาปฏิชีวนะเพนิซิลลิน
2.Aspergillus wendtii ใช้ผลิตเต้าเจี้ยว
3.A. oryzae ใช้ผลิตเหล้าสาเก
โทษ.......
1.ทาให้เกิดโรคในพืช
2.สร้างสารพิษ ทาให้เกิดโรค
3.ทาให้เกิดโรคในคน เช่น กลาก เกลื้อน
โรคเท้าเปื่อยหรือฮ่องกงฟุต
ภาพแสดงวงชีวิตของDeuteromycota

19. บทบาทของฟังไจ

20. ฟังไจที่ผลิตยาปฏิชีวนะ
- Penicillin เป็ นยาปฏิชีวนะชนิดแรกที่โลกรู ้จัก ทามาจากรา
พวก Penicillium notatum , P. chrysogenum
ฟังไจที่ให้ประโยชน์ในอุตสาหกรรม
- P. roqueforti และ P. camemberti ใช้ปนกับเนย ทาให้
รสชาติและคุณภาพดี
- Aspergillus wendtii ใช้ในการทาเต้าเจี้ยว
- A. oryzae ใช้ทาเหล้า กระแช่ อุ ฯลฯ
- A. niger ใช้ผลิตกรดซิตริก

21. ฟังไจที่เป็ นโทษ
- Aspergillus fumigatus ทาให้เกิดการติดเชื้อในปอด
- Phytophthorainfestans ทาให้เกิดโรคที่มันฝรั่ง
- Clavicep purpleea ทาให้เกิดโรคแก่ข้าวไรน์ สร้างสารพิษ ชื่อ
Exotoxin ต่อคนและสัตว์
- Plasmopara viticola ทาให้เกิดโรคราน้าค้างกับองุ่น
- Albugo candida ทาให้เกิดโรคราสนิมกับกะหล่า
- Trichophytonrubrumทาให้เกิดเล็บกุด
- Epidermophyton sp. ทาให้เกิดโรคง่ามนิ้วมือเปื่อย

22. คาถาม

23. 1. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟังไจ
1. เซลล์เป็ นแบบ Eucaryotic cell มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส
2. มีคลอโรฟิ ลล์ดารงชีวิตเป็ นผู้ย่อยสลายสารอินทรีย์ที่เน่า
เปื่อย
3. ผนังเซลล์เป็ นสารไคตินกับเซลลูโลส
4. มีทั้งเซลล์เดียวและเป็ นเส้นใยเล็ก เรียกว่าไฮฟา(Hypha)
รวมกลุ่ม เรียกว่าขยุ้มรา (mycelium)
เฉลย ข้อ 2.เพราะสิ่งมีชีวิตในอาณาจักรฟังไจจะไม่มีคลอโรฟิ ลล์

24. 2. อาณาจักรฟังไจจะแบ่งไฟลัมออกเป็ น 4 ชนิด
ข้อใดต่อไปนี้ไม่ใช่ไฟลัมของอาณาจักรนี้
1. ไฟลัมไซโกไมโคตา
2. ไฟลัมพอริเฟอรา
3. ไฟลัมแอสโคไมโคตา
4. ไฟลัมไนดาเรีย
เฉลย ข้อ 2. และ ข้อ 3. เพราะไฟลัมในข้อ 2 และ 3
เป็ นไฟลัมของสัตว์

25. 3. ยาปฎิชีวนะชนิดแรกที่โลกรู ้จักโดยทามาจาก
ราพวก Penicilliumnotatum, P. chrysogenum มีชื่อ
เรียกว่าอะไร
1. Aspergillus wendtii
2. Phytophthora infestans
3. Candida albicans
4. Penicillin
เฉลย ข้อ 4. เพราะ Penicillin เป็ นยาปฎิชีวนะชนิดแรกที่โลกรู ้จัก
โดยทามาจากราพวก Penicillium notatum, P. chrysogenum

26. THE END