1. Gebelikte Görülen Maternal
Değişimler
Dr.Süleyman Engin Akhan
İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi
Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı

2. Gebelikte Muayene Bulguları
 Lividite: Gebelikte vulva, vagina ve serviksde renk değişikliği
olması, daha koyu bir renk almasına denir.
 Chadwik İşareti: Vaginada oluşan renk değişikliği. Morumsu
bir hal alır.
 Dicson belirtisi: Uterusun ilk 3 ayda küre şeklinde olması,
hacminin değişmesi
 Goodel işareti: Serviksin yumuşaması.
 Hegar belirtisi: İstmusun (serviks-corpus arası) yumuşaması
 Osiander belirtisi: Erken gebelikte uterus pulsasyonunun
hissedilmesi
 12. gebelik haf. itibaren uterus pubis üzerinde hissedilir.

3. Genital Organlarda Olan Değişimler-I-
Gebelikte uterus hızla asimetrik olarak büyür. Bu
büyüme en çok fundusta görülür. Kas hücrelerinde
uterusda hem hipertrofi hemde az miktarda
hiperplazi olur.
Normalde 10 mlt olan kavite hacmi termde 5lt’ye
hatta 10 lt’ye çıkar. 70-80 gr. olan uterus ağırlığı
1000-1100 gr.’a çıkar.

4. 12 gebelik hf. itibaren gerçek pelvis dışına
çıkar. Pelvisden dışarı çıktıkça artan bir
dekstrorotasyonu olur zira solda rektum vardır.
1. TM’den itibaren Braxton Hicks
kontraksiyonları görülür.
Servikal glandlarda hiperplazi ve hipertrofi
vardır. Buna bağlı serviks yumuşar, kanlanması
artar ve frajildir.

5. Genital Organlarda Olan Değişimler-II-
 Termde uteroplasental kan akımı 500-750 mlt/dak.’ya
ulaşır. Bu akımın %90’ı kotiledonlara olur.
 Serviksde progesteron etkisi varken, ovulasyon durur.
Yeni follikül gelişmez.
 Uterus ile beraber lig. Latum ve Rotundum’lar uzar.
 İlk 7-10 hafta boyunca progesteron ihtiyacı corpus
luteum tarafından karşılanır. Takiben bu görevi
plasenta üstlenir.

6. Deride Gebelikle Gelişen Değişimler
 Deride pigmentasyon artar.
 Chloasma: Yüzde oluşan kelebek şeklinde pigmentasyondur.
 Stria gravidarum: Karın, meme ve uylukta oluşan kırmızı çizgiler.
Gebelik sonrası solar ve geçmezler. Dermis ve epidermis arası çatlaklara
bağlıdır.
 Diastazis Recti: Batın duvarından rektus kasının ayrılması. Fasyanın
zayıflamasına bağlıdır.
 Linea alba pigmentasyon sonucu linea nigra’ya dönüşür.
 Artan östrojenizasyona bağlı: Palmar eritem ve vasküler spider görülür.
İskelet Sisteminde Değişimler
 Progresif bir lordoz vardır.
 Hormonal etki ile tüm eklem ve bağlarda gevşeme olur.

7. Karbonhidrat Metabolizması
 Gebelikte karbonhidrat metabolizması
Diabetojeniktir.
 Normalde gebelerde B-hücrelerinin glukoza duyarlılığı
artar. Bu nedenle insülin cevabı fazladır.
 Ama diabetojenik metabolizmanın temel nedeni
HPL’dir. Zira lipolizi arttırır. Glukoz alınımı azaltır
ve glukoneogenezi inhibe eder. Ama bunun yanında
plazma plazma insülin düzeyini yükseltir.

8. Gebelikte glükozüri görülür. Bunun nedeni
artan glomerül flitrasyonu ve azalmış tübüler
reabsorbsiondur.
Özellikle II.TM’de plazma lipitleri artar. Bu
nedenle gebelerde açlık ketozisi çok daha kolay
gelişir.

9. Gebelikte Minerallerin Durumu
 Mineral metabolizmasında önemli bir değişiklik olmaz.
 Mevcut demir ihtiyacı karşılayamaz. Gebelik boyunca
toplam Fe ihtiyacı toplam 1 gr.’dır. Zira eritrosit
yapımı artmıştır.
 1 gr. Fe’in 500 mg fetus, 500 mg anne için şarttır.
 Hiperventilasyon nedeniyle PCO2 azalır ve respiratuar
alkaloz gelişir. Alkalozu kompanse etmek için plazma
bikarbonat düzeyi azalır.

10. Gebelikte Hematolojik Sistemde Gelişen Değişiklikler
 Gebelikte anne kan hacmi %50 oranında artar. Bu artış temelde
I.ve II.TM’de gerçekleşir. Artış 28-32. Gebelik hf.’da
maksimuma ulaşır. Amaç uterusun hipertrofiye olmuş damar
sisteminin ihtiyacını karşılamaktır. III.TM’de ise bu artış hızı
azalır ve plato çizer.
 Kan hacmi artarken hem plazma hemde eritrosit miktarı artar.
Ama bu artış %25-30 civarındadır. Ve bu durum göreceli bir
anemiye neden olur.
 Eritrosit artışı beraberinde Fe ihtiyacını gündeme getirir.
 Hipervolemiye bağlı hematokrit ve Hb konsantrasyonu düşer.

11.  Hb<10.5 gr. Gebe kadında anemi sınırıdır.
 Gebelikte lökosit sayısında I.TM’den itibaren bir artış
olur.
 Lökosit 15.000 ve altı normal kabul edilir.
 Serum koagulasyon düzeyleri artmıştır. Fibrinojen
seviyesindeki artış normalin %50’si kadardır. Bu
nedenle sedimantasyon hızı artar.
 Plazminojen seviyesi artar. Fibrinolitik aktivite
artmıştır.
 Pıhtılaşma zamanı değişmez.

12. Kardiovasküler Sistem Değişiklikleri
 İstirahatte nabız 10-15 atım/dakika artar.
 Yükselen diafragma nedeniyle kalp sola üste itilir. Bu durum röntgen
filmlerinde hafif bir kardiomegali vardır. Ancak gerçekte term gebede kalp
volümü %10 artmıştır.
 Gebelerin %90’ında I-II Sistolik üfürüm duyulur.
 Birinci kalp sesinde belirginleşmiş çiftleşme olur.
 3. Kalp sesi kolayca duyulur.
 EKG’de hafif sol aks deviasyonu vardır.
 Arteriel kan basıncı düşer. Periferik rezistans azalır.
 Supin Hipotansif Sendrom: Özellikle ilerlemiş gebelik haftalarında
uterusun vena cava’ya ve aorta bası yapması ile oluşan akut şok tablosu.

13. Solunum Sisteminde Değişiklikler
 Kardiovasküler sistem değişikliklerine paraleldir.
 Arteriovenöz oksijen konsantrasyonları farkı azalır.
 Solunum sayısı değişmez ama
Tidal volüm – Dakika ventilasyon hacmi-O2 alımı
ARTAR
 Diafragma yükselir ve:
Fonksiyonel artık kapasite – Artık volüm AZALIR
 Maksimum solunum kapasitesi ve Vital kapasite
DEĞİŞMEZ
 Respiratuar alkaloz vardır.

14. Gastrointestinal Sistem Değişiklikleri
 Gebelikte mide ve barsaklar yukarı itilir.
 Artan progesteron etkisi ile motilin azalır. Mide boşalma
zamanı uzar. GIS’de motilite ve tonus azalır.
 Mide tonusunda azalma ve yer değiştirme nedeniyle özofagusa
asit reflüsü olur. Mide yanmaları gelişir.
 Mide asiditesi azalır. Bu nedenle ülserler daha iyi seyreder.
 Diş etlerinde yumuşama ve hiperemi olur. Bazı gebelerde
epulis gelişir.

15. Karaciğerde Oluşan Değişimler
 KC’de kan akımı artar.
 Östrojen ve plasentada yapımına bağlı olarak Alkalen
fosfataz aktivitesi yaklaşık 2 katına çıkar.
 Plazma albümini düşer, globülinlerde hafif artış olur.
 Safra kesesinde hipotoni ve gerilme meydana gelir.
Safrada viskozite artar. Bu nedenle gebelik safra
taşlarının gelişimini kolaylaştırır.

16. Tiroid Bezi Değişimleri
 Gebelikte bazal metabolizmada en az %25’lik artış olur.
 Tiroksin ve Tiroksin bağlayıcı protein düzeyleri hızla artar.
Ama serbest tiroksin artmaz.
 TSH’nun alfa zinciri ile benzerlik gösteren HCG’nin alfa
zinciri arasındaki etkileşim hiperemezis gravidarum’da etkili
olabilir.
 Paratiroid ile ilgili olarak: Kalsitonin ve D vitamini düzeyleri
aşırı artar.

17. Üriner Sistem Değişiklikleri
Böbreklerde büyüme ve genişleme meydana
gelir.
GFR ve renal klirens %50 artar. Renal kan akımı
3.TM’de plato çizer.
GFR artışına bağlı kanda üre ve kreatinin
düşüktür.
Glikozüri olabilir ama kural olarak proteinüri
yoktur. 300mg/24 saat’in altında olmalıdır.

18. Hidroüreter ve hidronefroz gelişebilir. Bu
durum önceleri hormonal etki ile (özellikle
progesteon) daha sonra mekanik ve
hormonal etki ile gelişir.
En çok sağ böbrek genişler.
Uterus mesaneyi yukarı iter ve rezidüel
idrar artar.