1. ისტორია
თბილისის 65-ე საჯარო სკოლა
თურქ - სელჩუკთა სახელმწიფო
ავტორი : ბარბარე ბუცხრიკიძე
ხელმძღვანელი : ზაზა ნაცვლიშვილი

2. თურქ-სელჩუკები
სელჩუკები,იგივე თურქ-სელჩუკები,ოღუზთა თურქული ტომის ერთ-ერთი შტო იყო,რომლებიც
თავდაპირველად ცხოვრობდნენ სირდარიის აუზში,შუა აზიაში.მე-11 საუკუნის 30-იან წლებში ღაზნევიდების
სახელმწიფოსაგან ვასალური პირობებით მიიღეს მიწები ხორასანში (თანამედროვე ირანის ჩრდილოეთ
აღმოსავლეთით) და მათ დიდი იმპერია ჩამოაყალიბეს.ისინი შესანიშნავი მეომრები იყვნენ განსაკუთრებით
ცხენოსანი მშვილდოსნებით სახელობდნენ.

3. თურქ-სელჩუკების სახელმწოფოს
მმართველები
• სელჩუკ-ბეგი - 989-1037 წ.წ
• თოღლურ-ბეგი - 1037-1063 წ.წ
• ალფ-არსლანი - 1063-1072 წ.წ
• მალიქ შაჰი - 1072-1092 წ.წ
• მაჰმუდ პირველი - 1092-1094 წ.წ
• ბარკი იარუქი - 1094-1105 წ.წ
• მელიქ შაჰ მეორე - 1105-1106 წ.წ
• მაჰმედ პირველი - 1106-1118 წ.წ
• აჰმედ სენჯერი - 1118-1153 წ.წ

4. თურქ-სელჩუკთა სახელმწიფო
მე-11 საუკუნის შუა ხანებიდან მახლობელ აღმოსავლეთში პოლიტიკური ვითარება მკვეთრად
შეიცვალა ისტორიულ ასპარესსზე გამოჩნდა ახალი თურქული მოდგმის ტომი - თურქ-
სელჩუკები,რომელსაც მათი წინამძღოლის,სელჩუკის, სახელის მიხედვით სელჩუკიანებს
უწოდებდნენ,საოცარი სისწრაფით დაიპყრეს ავღანეთი,ირანი და ერაყი 1055 წელს აიღეს სახალიფოს
დედაქალაქი ბაღდადი.

5. თურქ-სელჩუკები და საქართველო
1080 წლიდან საქართველოში დაიწყო ე.წ „დიდი თურქობა“ სელჩუკებმა ამ პერიოდში წესად შემოიღეს
ყოველწლიური შემოსევა საქართველოში.ისინი გაზაფხულიდან ზამთრის დადგომამდე თარეშობდნენ და
არბევდნენ ქვეყანას.
გიორგტი მეორე იძულებული გახდა თავი დამარცხებულად ეცნო და 1083 წელს ის ეახლა მალიქ შაჰს,მორჩილებ
გამოუცხადა მას და ყოველ წლიურ ხარკის საფასურსად ზავი და მშვიდობა ითხოვა.
გიორგი მეორემ ვერ მოახერხა ქვეყნიდან თურქების განდევნა.გიორგი მეორე მალიქ შაჰთან ზავის დადებისა და
ხარკის გადახდის პირობის მიცემის შემდეგ მალე იძულებული გახდა თავისი უფროსი ვაჟისთვის 16 წლის
დავითისთვის დაეთმო სამეფო ტახტი.

6. დიდი თურქობა
„დიდი თურქობა“ ამ ტერმინით ცნობილია თურქ-სელჩუკთა განუწყვეტელი შემოსევა საქართველოში მე-11
საუკუნის 80-იან წლებში. მცირე აზიაში სელჩუკთა სახელწიფოს შექმნის უარყოფითი შედეგი მოჰყვა
საქართველოსა და ამიერკავკასიის ქვეყნებისათვის. თურქ-სელჩუკთა სულთნის მელიქ-შაჰის საგანგებო ლაშქარმა
დაამარცხა ყველისციხეში მდგომი მეფე გიორგი.
სელჩუკები მთელ საქართველოს მოედვნენ.მემატიანის გადმოცემით „ერთსა დღესა დაწუეს ქუთაისი და
არტანუჯი და უდაბნო კლარჯეთისანი.“ ეს იყო თურქ-სელჩუკთა პირველი დიდი შემოსევა,რომელიც 1080 წელს
მოხდა.
ამიერიდან სელჩუკები საქართველოში საძარცვად ყოველი წლის გაზაფხულზე მოდიოდნენ და ზამთრამდე
რჩებოდნენ.საზოგადოება ინტენსიურ მეურნეობას ვეღარ უძლებდა.ამის გარდა.საქართველოს ტერიტორიაზე
მომთაბარეთა ჩამოსახლება ყოველწლიურად მატულობდა.რუსთავი,დმანისი,სამშვილდე და სხვა ქალაქები მტრის
ხელში გადავიდა.ტურქ-სელჩუკთა სოციალურ-პოლიტიკურ სისტემას მზარდი ქართული ფეოდალური
წყობილების საფუძვლები არ დაურღვევია.

7. დასასრული