Direkt indirmek için bu linki kullanın. http://bit.ly/1DK3DQ3

1. KAMBOÇYA
ÜLKE RAPORU
Hazırlayan : Dilek KOÇ SUBAŞI
Ankara - January, 2013

2. KAMBOÇYA
Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler
Temel Ekonomik Göstergeler
2008
Reel büyüme(%)
Nüfus (milyon)
2010
2011*
2012*
272,6
263,7
318,9
351,2
383,2
2,5
GSYİH (milyar ABD$)
2009
-2,5
7,8
4,3
4,8
66,3
67,6
67,5
68,2
68,8
8.250
8.050
8.730
9.190
9.810
0,4
3,5
3,3
3,8
3,2
İhracat (fob, milyar ABD$)
175,2
150,7
193,7
219,2
242,9
İthalat (fob, milyar ABD$)
-157,8
-118,0
-161,4
-189,5
-210,3
2,2
21,9
14,9
13,3
14,3
-1,1
-4,4
-1,3
-3,1
-2,8
64,8
70,3
81,8
89,5
92,5
34,90
33,3
30,2
30,4
30,1
Kişi Başına Gelir (ABD$, Satın Alma Gücü Paritesine Göre)
Enflasyon (TÜFE yılsonu, %)
Cari İşlemler dengesi (milyar ABD$)
Bütçe Dengesi
Toplam Dış Borç (milyar ABD$)
Döviz kuru (yıl sonu,CR:ABD$)
Kaynak: EIU Cambodia Country Report
Temel Sosyal Göstergeler
Nüfus
Dil
: 15,6 milyon (EIU 2012 tahmini)
: Kmerce
Yönetim
: Meşruti Krallık
Din
: Budizm
Halk
: Kamboçyalı (%90), Çinli (%5), Vietnamlı (%5)
Para Birimi
: Riel (CR)
Yüzölçümü
: 181 bin km 2
Başkent
: Phnom Penh
Başlıca şehirleri: Phnom Penh (1,3 milyon), Battambang ( 1 milyon)
Uluslararası Organizasyon Üyelikleri: Birleşmiş Milletler (UN), Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve
Kültür Teşkilatı (UNESCO), Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO),Güneydoğu Asya
Uluslar Birliği (ASEAN), Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu
(IAEA), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Uluslararası Denizcilik
Örgütü (IMO), Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Ticaret Örgütü
(WTO), Parlamentolararası Birlik (IPU)
Kaynak: EIU, Euromonitor, Dışişleri Bakanlığı
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
Birleşmiş Milletler (UN), Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO), Birleşmiş Milletler
Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO),Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN), Gıda ve Tarım Örgütü
(FAO), Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Uluslararası Göç
Örgütü (IOM), Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Sağlık Örgütü
(WHO), Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Parlamentolararası Birlik (IPU)
Genel Bilgiler
Coğrafi Konum
-, 2013
2 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

3. Kamboçya, Güneydoğu Asya’da yer alan bir ülkedir. Kuzeyden ve batıdan Tayland, güneyden ve
doğudan Vietnam ile komşudur. Kuzey batıda ise Laos ile komşudur. Bunun yanında, Tayland
Körfezi’ne bakan bir sahil şeridine de sahiptir. Kuzeyde Dangrek Dağı ve güney batıda Cardamom
Dağları doğal sınırları oluşturmaktadır. Tonle Sap Gölü, Mekong ve Bassac Nehirleri ülkenin en önemli
su kaynaklarıdır. Kamboçya sahip olduğu ormanlık alanın yoğunluğu bakımından dünyanın en zengin
ülkelerinden birisidir. Ancak ülkede ormanlık alanlar alarm verecek düzeyde azalmaktadır.
Siyasi ve İdari Yapı
Kamboçya, 1993 yılından bu yana Meşruti Krallıkla yönetilmektedir. Kral Norodom Sihamoni 2004
yılında tahta çıkmıştır. Ülkede iki meclisli parlamenter sistem mevcuttur. Parlamento, 123 üyeli Milli
Meclis ve 61 üyeli Senato’dan oluşmaktadır.
Ülkeyi, 2004 yılından beri, seçimlerde en çok oyu alan Kamboçya Halk Partisi başkanlığındaki Hükümet
yönetmektedir. 27 Temmuz 2008 tarihinde yapılan son seçimlerde iktidar değişmemiştir. Müteakip
seçimlerin 2013 yılında gerçekleşmesi beklenmektedir.
900’lü yıllara kadar Khmer derebeyliklerinden oluşan bir bölge olan Kamboçya’da çok değerli mimari
eserleriyle tanınan Angkor Khmer Krallığı dağınıklığa son vermiş ve 300 yıl hüküm sürmüştür. Daha
sonra farklı ülkelerin hakimiyetine giren Kamboçya, 1954 yılında Fransız yönetiminden ayrılarak
bağımsız bir ülke haline gelmiştir.
1972 yılında ilan edilen Khmer Cumhuriyeti, Kamboçya Komünist Partisi ile mücadelesinde başarısız
olmuş, iç savaşı “Kızıl Khmerler” (Khmer Rouges) kazanmış ve 1976 yılında ülkenin adı “Demokratik
Kampuçya” olarak değiştirilmiştir.
Pol Pot rejiminin 1977’de Vietnam’la girdiği çatışma sonucunda ülke yeniden iç savaşa sürüklenmiş,
1990 yılında Birleşmiş Milletler tarafından başlatılan müzakereler sonucunda, 1991yılında ülke
“Kamboçya Devleti” adını almıştır.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
Kamboçya nüfusunun %90’ı Kamboçyalıdır. Ülkedeki diğer etnik gruplar Çinliler, Vietnamlılar, dağ
kabileleri ve Laoslulardır. Theravada Budizmi ülkedeki nüfusun %95’inin dinidir. İslamiyet ve
Hristiyanlık da belli kesimler tarafından kabul edilen dinlerdir. Ülkedeki nüfusun %2’sinin Müslüman
olduğu tahmin edilmektedir. Khmerce ülkenin resmi dilidir ve ülkenin %95’i tarafından kabul
edilmektedir. Bazı kentlerde Fransızca konuşulurken İngilizce de giderek artan bir şekilde popüler hale
gelmektedir.
Ülke nüfusunun %80’i kırsal alanlarda yaşamaktadır.
Kamboçya’da işgücünün yaklaşık olarak %65-70’i geçimlik tarımla uğraşmaktadır. Çoğunluğu kadın
olan 300.000 kişi tekstil sektöründe, 300.000 kişi turizm sektöründe ve 50.000 kişi de inşaat
sektöründe istihdam edilmektedir. Kamboçya’da formel sektör işgücüne yeni katılan kişilere istihdam
yaratamamaktadır. Yeteri kadar eğitilmemiş işgücü Kamboçya’da yatırım yapmak isteyen firmalar
açısından önemli bir sorundur.
Kamboçya'nın nüfus İstatistikleri
Yaş Aralığı
Nüfus İçindeki Oranı (2011 tahmini)
0-14
%31,9
15-64
%64,4
65+
%3,7
Kaynak: Euromonitor
İstihdam-İşgücü İstatistikleri
2006
Nüfus (milyon)
Nüfus Artışı (%)
İşgücü (nüfusun yüzdesi olarak)
İşsizlik Oranı
2007
2008
2009
2010 t
14,2
14,4
14,7
14,9
15,2
2,4
2,0
1,6
1,6
1,76
57,6
58,2
58,8
59,3
59,8
2,5
2,5
2,5
3,5
3,5
Kaynak: CIA, Kamboçya Ekonomi Enstitüsü, Dünya Bankası t: tahmini
Dahil Olduğu Uluslararası Anlaşmalar
Birleşmiş Milletler (UN),Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO), Birleşmiş Milletler
Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO),Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN),Gıda ve Tarım Örgütü
(FAO),Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO),Uluslararası Göç
Örgütü (IOM), Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Sağlık Örgütü
(WHO), Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Parlamentolararası Birlik (IPU)
Kamboçya Ülke Raporu
3 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

4. Ekonomik Performans
2009’da gerçekleşen küresel finans krizinin 10 yıl öncesinde Kamboçya, ulaşmış olduğu çift haneli
büyüme rakamlarıyla dünyanın en hızlı büyüyen 7. ekonomisi konumundaydı. 2009’da %2,5 küçülen
ekonomi kendisini hızla toparlayarak 2010’da %6, 2011’de ise %6,1 büyümüştür. Bölgede gerçekleşen
sel felaketi ülkedeki 24 eyaletin 17’sinde üretimi olumsuz etkilemiştir. Bu durum 2011’in son
çeyreğinde büyümenin yavaşlamasına yol açmıştır. Ülkenin ekonomik büyümesinin ardındaki itici güç
ihracattır. Ülkenin Çin ve diğer Asya ülkeleri ile sıkı ekonomik bağlarına rağmen dünyanın önde gelen
büyük ekonomilerindeki yavaşlama Kamboçya ekonomisinin 2012’de yavaşlamasına yol açacaktır. ABD
ve AB Kamboçya’nın ihracatının yarısını oluşturmaktadır. Ülkenin tekstil ihracatı ABD’ye bağımlıdır.
Ekonominin 2012‘de de %5,5 büyüyeceği tahmin edilmektedir. 2013’ten itibaren dünya ekonomisinin
düzelmesiyle birlikte Kamboçya’nın da GSYİH büyüme hızının %6,2’ye yükseleceği tahmin
edilmektedir. 2014-16 arasında GSYİH artışının yıllık ortalama %7,1 olması beklenmektedir.
Tüm bu büyüme rakamları aldatıcı olabilir: Kamboçya halen Asya Kıtası’ndaki en fakir ülkelerden
birisidir. Ülke halen yabancı yardımlara muhtaçtır. Öyle ki hükümet bütçesinin yarısından fazlası
gönüllülerin bağışlarından oluşmaktadır. Tekstil ve turizm sektörlerinde yaşanan güçlü büyümelere
rağmen ülke halen bir tarım ülkesi konumundadır. Tarım sektörü ülkedeki istihdamın %80’ini
yaratmaktadır.
Enflasyon
2010’da %4 olarak gerçekleşen enflasyon, 2011’de hızlanarak %5,5 olmuştur. 2012’de enflasyonun
ortalama %3,9 olması beklenmektedir. Küresel düzeyde emtia fiyatlarındaki gerileme ve iç piyasadaki
yetersiz talep 2012 için enflasyon beklentilerini düşük tutmaktadır. 2013-16 yılları arasında güçlenen iç
talebe ve artan petrol fiyatlarının oluşturduğu yukarı yönlü baskılara bağlı olarak enflasyonun yıllık
ortalama %5,1’e yükselmesi beklenmektedir.
Enflasyon İstatistikleri
2011
Tüketici Fiyatları Enflasyonu (ortalama)
2012
2013
2014
2015
2016
5,5
3,9
5,4
4,8
5,1
4,9
Kaynak: EIU
Ücretler
Kamboçya’da geçerli olan iş kanunu işçilerin örgütlenme ve toplu pazarlık hakkını tanımaktadır. İş
Kanunu işçilerin zorla ve angarya şeklinde, 15 yaşından küçüklerin ve tehlikeli işlerde 18 yaşından
küçüklerin çalıştırılmasını yasaklamıştır. Kanun günlük 8 saatlik, haftalık 48 saatlik çalışmayı, ekstra
çalışma ve izin gününde için 1,5 kat ödemeyi garanti altına almıştır. Ekim 2010 itibarı ile tekstil ve
ayakkabı fabrikalarında çalışan işçiler için aylık asgari ücret 61 dolardır. Kasım 2011’de işçilerin temel
sağlık hizmetleri gibi basit ihtiyaçlarını daha rahat karşılamaları amacıyla Ocak 2012’den itibaren
geçerli olmak üzere 5 dolarlık maaş artışı verilmiştir. bu artışla birlikte aylık asgari ücret 66 dolara
çıkmıştır. Diğer sanayi dallarında asgari ücret uygulaması bulunmamaktadır. Tekstil sektörünün
rekabet gücünü arttırmak için 2007 yılında gece işçilerinin maaşlarının gündüz işçilerinin maaşının
%130’u olacağı belirtilmiştir.
Para Politikaları
Ülkedeki yüksek oranlı dolarizasyon para politikalarının etkinliğini sınırlamaya devam edecektir. Ülkede
yabancı para cinsinden mevduatların toplam mevduatlara oranının %95 olduğu tahmin edilmektedir.
NBC 2008-2009 küresel finans krizine yanıt olarak bankaların karşılık oranlarını 400 baz düşürerek
%12 olarak belirlemişti ve henüz para politikasını sıkılaştırıcı önlemler almamıştır. Zaten şu anda
ülkedeki enflasyon da yavaşlama eğilimi göstermektedir. Bunun yanında geniş anlamda para arzı (M2)
ve kredi oranları artış hızları da azalarak kriz öncesi dönem değerlerine dönmüşlerdir. Küresel
ekonomide yaşanan durum da göz önünde bulundurulacak olursa bankaların karşılık oranlarının yıl
içinde tekrar kriz öncesi değer olan %16’ya yükseltilmesi beklenmektedir.
Maliye Politikaları
Vergi gelirlerinde belirli düzeyde bir düzelme gerçekleşse de hükümet gelirlerinin GSYİH’ye oranı
önümüzdeki yıllar için düşük kalacaktır. Hükümet 2012-16 yılları arasında GSYİH’nin %5’ine ulaşacak
olan bütçe açıklarını finanse edebilmek için dış yardım ve borçlara bağımlı olacaktır. Uluslar arası
bağışçıların oluşturduğu Kamboçya Kalkınma İşbirliği Forumu 2011-12’de toplam 1,2 milyar dolarlık
yardımda ve borçta bulunma vaadinde bulunmuştur. Dünya Bankası Phnom Penh’de gerçekleşen
tahliyeleri protesto etmek amacıyla Aralık 2010’dan beri ülkeye kredi tahsisini kesmiştir. Hükümet
Tayland Körfezi’nde yakında faaliyet gösterecek olan petrol kuyularından önemli oranda petrol geliri
elde etmeyi ummaktadır ancak batılı gözlemciler bunun hemen olmayacağı görüşündedirler.
Kamboçya’da hükümet hazine bonosu ya da tahvil ihracı gerçekleştirmemektedir. Mali bir açık
hükümetin Kamboçya Ulusal Bankası’nda (NBC, Merkez Bankası) bulunan hesabından karşılanmaktadır.
Bu hesapta Nisan 2009 itibari ile 3 trilyon Kamboçya Riel’i varken hesaptaki para Aralık 2011’de 2,5
-, 2013
4 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

5. trilyon Kamboçya Riel’ine düşmüştür. Hükümetin hesabında bulunan paradaki %20’lik azalış
gelecekteki ekonomik şoklara karşı hareketini kısıtlayacaktır.
Döviz Politikaları
Kamboçya Riel’inin 2011’de dolara karşı %3 değer kazandıktan sonra 2012’de cari açığın genişlemesine
bağlı olarak %0,5 değer kaybetmesi beklenmektedir. Geçtiğimiz yıllarda Merkez Bankası bol miktarda
yabancı rezerv biriktirmiştir ve önümüzdeki dönemde periyodik olarak Riel’e müdahalede bulunacağı
tahmin edilmektedir. 2013-16 arasında Reil’in yıllık ortalama %0,3 değer kaybedeceği
öngörülmektedir. Kamboçya Riel’ine güvenin hala zayıf olması önümüzdeki dönemde de Amerikan
Doları’nın yatırım ve ticarette etkin para birimi olacaktır.
Döviz Kurunun Seyri
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Döviz Kuru CR:US (ortalama)
4.059
4.078
4.098
4.106
4.116
4.125
Döviz Kuru CR:US (sene sonu)
4.039
4.104
4.080
4.129
4.129
4.104
Kaynak: EIU
Sektörler
Tarım ve Hayvancılık
Tarım sektörü Kamboçya açısından hayati önem taşımaktadır. Ülke nüfusunun %80’i kırsal alanda
yaşamaktadır ve işgücünün %75’i tarım sektöründe istihdam edilmektedir. Kamboçya’da tarımın
geliştirilmesi öncelikli hükümet politikalarından biridir. Tarım sektörüne yönelik yoğun politikalar
sayesinde tarım sektörü hızlı bir büyüme performansı yakalamıştır ve bu hızlı büyümenin devam
edeceği öngörülmektedir. 2010 yılında %4,1 büyüyen tarım sektörü ülkenin toplam çıktısının üçte birini
üretmektedir.
Kamboçya Tarım ve Hayvancılık Sektöründe Başlıca Ürünler
Pirinç
Kamboçya’nın sahip olduğu yetersiz ve eski teknoloji yüzünden değirmenlenmiş pirinç ihracatı azdır.
Ülkenin hasat ettiği pirincin üretim sonrası işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için 350 milyon dolarlık bir
yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır.
2011’in ilk 6 ayında 80.442 ton pirinç ihraç ederek 45,68 milyon dolarlık bir gelir elde eden Kamboçya
2010 yılında aynı dönemde 17.144 ton pirinç karşılığında 13,43 milyon dolarlık bir ihracat geliri elde
etmiştir. Ülkenin pirinç ihracatının artışının ardında hem küresel piyasalardaki pirinç talebinin artışı
hem de dünyadaki başlıca pirinç üreticisi ülkelerdeki üretimin iklimsel olaylardan olumsuz etkilenmesi
yatmaktadır.
AB Kamboçya’nın pirinç ihracatında önemli bir pazardır. Kamboçya’nın AB üyesi ülkelere gerçekleştirdiği
ihracatta gümrük vergisi uygulanmamaktadır ve bu da ton başına Kamboçya pirincinin 150 dolar daha
ucuza mal olmasını sağlamaktadır. Kamboçya, AB pirinç ithalatında giderek artan paya sahip
olmaktadır.
Ülkede pirinç değirmeni yatırımına ihtiyaç duyulmaktadır. Pirinç değirmenlerindeki yetersizlikten ötürü
ülkede hasat edilen pirincin önemli bir kısmı Vietnam’daki değirmenlere gönderilmektedir.
Manyok
Manyok üretimi artan kar marjlarına bağlı olarak giderek artmaktadır. Kesilmiş ve kurutulmuş manyok
fiyatları 2010 yılında kg başına 200- 300 Riel iken 2011’de fiyatlar önemli miktarda artarak 700- 800
Riel’e yükselmiştir. Manyoktan etanol, hayvan yemi ve un elde edilebilmektedir. Ülkenin manyok
ihracatı 2011’in ilk 5 ayında 2010’un aynı dönemine göre %74 artarak 212.000 tona ulaşmıştır.
Manyok ihracatından elde edilen gelir ise hem miktarda hem de fiyatlarda meydana gelen artışla
birlikte %134 artarak 4,4 milyon dolardan 10,3 milyon dolara yükselmiştir.
Mısır
Mısıra hayvan yemi olarak kullanılmak üzere olan talebin artması 2011’in ilk 6 ayında fiyatların
artmasına yol açmıştır. Artan fiyatlara bağlı olarak ülkenin batı kesiminde mısır ekimi artmıştır. Mısır
fiyatları 2010 yılında ton başına 100- 110 dolardan 130- 135 dolara yükselmiştir.
Domuz Üretimi
Kamboçya’nın domuz üretimi ülke içi talebi karşılamaktan uzaktır ve en az önümüzdeki iki yıl boyunca
da karşılaması beklenmemektedir. Ülkedeki günlük domuz eti üretimi 200 adet iken tüketim miktarı
4000’dir. Tayland’dan günde 1000’den fazla domuz ithal edilmektedir. Ülkedeki domuz eti fiyatları da
buna bağlı olarak yüksektir. Domuz etinin kilo fiyatı 3,97 dolardır.
Kauçuk
Kamboçya’nın kauçuk ihracatı 2010 yılında bir önceki yıla göre %15,3 azalarak 30.039 tona düşmüştür.
Ülkedeki resmi makamlar ihracat rakamlarındaki bu düşüşü kaçakçılığa bağlamaktadır. Ülkede kauçuk
plantasyonu alanı 2010’da 181.450 hektardır. Ancak kauçuk ekimine uygun arazi miktarı 300.000
hektardır.
Balıkçılık
Kamboçya su kaynakları açısından zengin bir ülkedir. Ülke topraklarının %2,7’si suyla kaplıdır. Bu oran
yağış mevsiminde daha da artmaktadır. Ülkenin en büyük gölü Tonle Sap’ın yağışsız mevsimde 3.000
hektar olan yüzeyi yağışlı mevsimde 10.000 hektara ulaşmaktadır.
Kamboçya’nın sahilleri de balıkçılık açısından oldukça verimlidir. Tayland Körfezi’ne boşalan nehirlerin
taşıdığı verimli birikintiler de sahillerin verimliliğini arttırmaktadır.
2010’da Kamboçya’da 550.000 ton balık (405.000 tonu tatlı su balığı, 85.000 ton deniz balığı, 60.000
çiftlik balığı) yakalanmıştır.
Kamboçya Ülke Raporu
5 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

6. Balık ürünleri Kamboçyalıların beslenmesine en önemli gıdalardan biridir. Kişi başına düşen balık
tüketimi 52,4 kg’dır. Bu tüketim miktarı toplam et tüketiminin %81,5’ini oluşturmaktadır.
Tarımsal Üretim İstatistikleri (ton)
2006
2007
2008
2009
2010
Pirinç (milyon)
6,26
6,73
7,18
7,59
8,25
Soya Fasülyesi
100.100
117.877
104.448
137.275
156.589
Şeker Kamışı
176.740
286.811
385.238
350.155
365.555
Mısır
367.169
552.703
611.865
924.026
773.269
34.946
31.946
27.286
34.536
29.916
Susam
Hintkeneviri
569
323
296
478
261
Tütün
15.314
13.644
17.404
13.486
14.625
Yer Fıstığı
18.221
30.504
25.470
21.812
21.957
Mung Fasülyesi
60.954
54.490
38.600
44.614
71.526
228.558
226.486
259.610
322.731
376.546
Sebze
Kaynak: EIU
Sanayi
Kamboçya sanayi sektörü tekstil ve konfeksiyon sektörüne dayanmaktadır. Tekstil ve konfeksiyon
sanayi aynı zamanda Kamboçya’nın ihracatının da çok önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Ancak, bu
sektör işgücünün %4-5 civarını istihdam etmektedir. Sanayi sektörü 2011 yılında imalat ve gıda
üretimi ve paketleme sanayilerinde üretim ve yatırımdaki artışa bağlı olarak hızlı bir büyüme
yaşamıştır.
2009 yılında yaşanan küresel finans krizine bağlı olarak düşüş yaşayan tekstil ve konfeksiyon sektörü
2010 yılında tekrar büyümeye başlamıştır. ABD’ye ihracat güçlü bir şekilde (%28) artarak 2,99 milyar
dolara yükselmiştir. Aynı zamanda Avrupa ve Asya’dan gelen talepte yaşanan artışla birlikte ihracatta
artış yaşanmıştır.
2011’in ilk 6 ayında tekstil ihracatı %32 artarak 1,86 milyar dolara yükselmiştir. ABD’ye ihracat %17
artarak 560 milyon dolara yükselmiştir. Avrupa’ya gerçekleşen ihracat da %54 artarak 532 milyon dolar
olarak gerçekleşmiştir. Kanada, Japonya ve G.Kore’ye olan ihracat da %49 artarak 366 milyon dolara
ulaşmıştır. Toplam tekstil ihracatının 2011v yılında %30 artacağı tahmin edilmektedir.
Ekim 2009’da faaliyet gösteren tekstil fabrikası sayısı 243 iken Aralık 2010’da bu sayı 262’ye
yükselmiştir. Ancak firmaların sayısı artarken bu sayının bileşimi de değişmiştir. Krize dayanıksız küçük
firmalar iflas etmiştir ve toplam içindeki sayıları azalmıştır. Bunun yanında 2010 yılında üretim düzeyi
kriz öncesi düzeye ulaşmış olsa da istihdam düzeyi kriz öncesinin altında kalmıştır. Kriz öncesinde 392
bin olan istihdam kriz sonrasında 319 bine yükselmiştir.
ILO’ya (Uluslararası İşgücü Örgütü) göre Kamboçya’da tekstil ve konfeksiyon sektörü önümüzdeki
yıllarda önemli atılımlar gerçekleştirecektir. İlk olarak Çin, Vietnam ve Bangladeş’te işçi maliyetlerinin
artmasına bağlı olarak yatırımcılar Kamboçya’ya daha fazla yatırımda bulunacaklardır. Bir de Avrupa
Birliği’nin”nothing but arms” (silahlar hariç herşey) girişimi çerçevesinde içinde Kamboçya’nın da
bulunduğu ülkelerden gerçekleştirdiği tekstil ve konfeksiyon ürünleri ithalatında sıfır gümrük vergisi
uygulaması kapsamında buraya gerçekleştirilen ihracatta da önemli artışlar beklenmektedir.
Madencilik
Çevre ülkelerdeki zengin altın ve gümüş rezervlerinden hareketle yatırımcılar Kamboçya’da da zengin
kaynakların olduğu inancındadırlar. Kamboçya hükümetine göre de Kamboçya dünyanın en az
keşfedilmiş yer altı zenginliklerine sahip ülkelerinden birisidir.
Sanayi, Madencilik ve Enerji Bakanlığı’na göre Kamboçya altın, gümüş, demir, boksit, safir, çinko,
kalay, kurşun, kaolin, kireçtaşı ve yakut madenleri açısından henüz keşfedilmemiş bir ülkedir.
Kamboçya’nın yetersiz altyapısı maden keşfini zor ve pahalı bir hale getirmektedir. Keşifler uzun
sürmektedir ve firmalar bulunan madenlerin ekonomik olarak uygun olmaması ihtimaline karşı risk
altındadırlar.
Ancak yine de yatırımcıların Kamboçya’nın yer altı zenginliklerine karşı ilgileri son yıllarda giderek
artmaktadır. Ülkede 60’tan fazla yabancı firma maden çıkartma ve arama faaliyetinde bulunmaktadır.
Avustralya, Çin, Vietnam ve G.Kore firmaları ülkede maden çıkartmakta ve keşif çalışmalarında
bulunmaktadır.
Ülkede gerçekleştirilen madencilik faaliyetlerine karşın Kamboçya hükümeti henüz bu faaliyetlerden bir
gelir elde edebilmiş değildir.
Dış Ticaret
-, 2013
6 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

7. Genel Durum
Kamboçya’nın dış ticaret hacmi 1999’da ASEAN ve 2004’te DTÖ’ye üye olmasıyla birlikte her yıl
artmıştır. ITC Trademap verilerine göre ülke dış ticarette fazla veren bir ülke konumundadır. Ancak
ülke ihracatı ithalata bağımlı olduğu için ihracatla birlikte ithalat da artmaktadır.
Ülkenin Dış Ticareti
Kamboçya’nın dış ticaret hacmi 1999’da ASEAN ve 2004’te DTÖ’ye üye olmasıyla birlikte her yıl
artmıştır. ITC Trademap verilerine göre ülke dış ticarette fazla veren bir ülke konumundadır. Ancak
ülke ihracatı ithalata bağımlı olduğu için ihracatla birlikte ithalat da artmaktadır.
Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)
YILLAR
İHRACAT
İTHALAT
HACİM
DENGE
2001
1,50
1,51
3,01
-0,01
2002
1,92
1,67
3,59
0,25
2003
2,11
1,77
3,88
0,34
2004
2,80
2,06
4,86
0,74
2005
3,02
2,55
5,57
0,47
2006
3,57
2,99
6,56
0,58
2007
3,53
3,55
7,08
-0,02
2008
4,36
4,41
8,77
-0,05
2009
4,99
3,91
8,90
1,08
2010
5,59
4,90
10,49
0,69
Kaynak: ITC Trademap
İhracatında Başlıca Ürünler
Kamboçya’nın ihraç ettiği ürünlere bakılacak olursa, ülkenin tekstil ve konfeksiyon ihracatının toplam
ihracat içindeki payının oldukça yüksek olduğu görülmektedir.
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (milyon Dolar)
GTİP ÜRÜNLER
2008 2009 2010
4907 Posta, Damga Vb. Pullar; Banknot, Hisse Senedi, Tahvil Vs.
903 2.001 1.776
6104 Kadın/Kız Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Pantolon Vs. (Örme)
703
625
820
6110 Kazak, Süveter, Hırka, Yelek Vb. Eşya (Örme)
723
652
642
6103 Erkek/Erkek Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Pantolon Vs. (Örme)
463
393
485
6109 Tişört, Fanila, Diğer İç Giyim Eşyası (Örme)
159
166
308
6108 Kadın/Kız Çocuk İçin İç Ve Gece Giyim Eşyası (Örme)
152
130
186
6106 Erkek/Erkek Çocuk İçin Gömlek (Örme)
277
135
146
8430 Toprak, Maden, Cevheri Tasıma, Ayırma, Seçme Vb. Is Makineleri
379
637
131
75
81
114
164
103
103
4001 Tabii Kauçuk, Balata, Guta-Perka, Guayul Vb Tabii Sakızlar
31
49
83
6107 Erkek/Erkek Çocuk İçin İç Ve Gece Giyim Eşyası (Orme)
68
59
77
8712 Bisiklet; Motorsuz (Üç Tekerlekliler Dahil)
49
41
69
6404 Ayakkabı; Yüzü Dokuma Maddelerinden, Tabanı Kauçuk, Plastik Vb.
13
27
62
6111 Bebek İçin Giyim Eşyası (Örme)
22
28
57
6112 Spor Kıyafetleri, Kayak, Yüzme Kıyafetleri (Örme)
46
44
46
6114 Diğer Giyim Eşyası (Örme)
25
25
36
2
11
35
6403 Ayakkabı; Yüzü Derı, Tabanı Kauçuk, Plastik, Tabii, Suni Vb. Kösele
6105 Erkek/Erkek Çocuk İçin Gömlek (Örme)
1006 Pirinç
Kaynak: ITC Trademap
Kamboçya Ülke Raporu
7 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

8. İthalatında Başlıca Ürünler
Kamboçya’nın ithalata bağımlı üretim yapısını yansıtır biçimde, ihracatında en önemli sektör olan tekstil
ve konfeksiyon üretiminde kullanılmak üzere hammadde ithalatı önde gelmektedir.
İthal Ettiği Başlıca Ürünler (milyon Dolar)
GTİP ÜRÜNLER
2008 2009 2010
6006 Diğer Örme Mensucat
770
547
623
5515 Diğer Devamsız Sentetik Liften Dokumalar
316
263
378
6004 Diğer Örme Mensucat (En>30cm, Elastomerik/Kauçuk İplik=>%5)
104
162
335
2710 Petrol Yağları Ve Bitümenli Minerallerden Elde Edilen Yağlar
308
351
317
36
52
164
117
144
144
7108 Altın (Ham, Yarı İşlenmiş, Pudra Halinde)
2402 Tutun/Tutun Yerine Gecen Maddelerden Purolar, Sigarillolar Ve Sigaralar
8430 Toprak, Maden, Cevheri Tasıma, Ayırma, Seçme Vb. Is Makineleri
3
3004 Tedavide/Korunmada Kullanılmak Üzere Hazırlanan İlaçlar (Dozlandırılmış)
130
99
119
120
8517 Tellı Telefon-Telgraf İçin Elektrikli Cihazlar
136
98
83
5509 Sentetik Devamsız Liften İplik (Dikiş Hariç) (Toptan)
941
154
8703 Otomobil, Steyşın Vagonlar, Yarış Arabaları
181
97
70
77
85
8704 Eşya Taşımaya Mahsus Motorlu Tasıtlar
116
53
77
8711 Motosiklet, Mopetler, Motorlu Bisikletler, Sepetler
116
44
67
6309 Kullanılmış Giyim Eşyası Ve Kullanılmış Diğer Eşya
51
61
66
5211 Pamuk Men (Dokuma, %85 >Pamuklu, Suni-Sentetik Karışık, 200g/M2 Den Ağır)
19
36
66
8447 Orgu Tezgahları, Gipür, Tul, Dantela, File İmali Makine, Cihazları
35
26
52
2523 Çimento
54
44
47
6002 Diğer Örme Mensucat (En<=30cm, Elastomerik/Kauçuk İplik=>%5)
16
29
42
8544 İzole Edilmiş Tel, Kablo; Diğer İzole Edilmiş Elektrik İletkenleri; Fiber Optik K
18
8
41
8429 Dozerler, Greyder, Skreyper, Ekskavatör, Küreyici, Yükleyici Vb.
25
12
38
Kaynak: ITC Trademap
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
Kamboçya’nın ihracatına ülkeler açısından bakılacak olursa, ABD ve AB üyesi ülkelere gerçekleştirilen
ihracat, toplam ihracatın yaklaşık olarak yarısını oluşturmaktadır. Bunu yanında bir diğer önemli ihracat
noktası da Hong Kong’dur. Hong Kong’a gerçekleştirilen ihracatın toplam ihracata oranı yaklaşık olarak
%25’tir.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (Milyon Dolar)
ÜLKELER
2008
2009
2010
4.358.188
4.992.010
5.590.104
1.970.288
1.555.059
1.905.612
Hong Kong
841
1.649.384
1.386.447
Singapur
114
482
430
Kanada
291
196
274
Hollanda
152
145
236
Birleşik Krallık
156
180
235
TOPLAM
ABD
Tayland
14
22
150
Almanya
138
109
112
İspanya
124
106
101
Vietnam
171
115
96
Japonya
32
80
90
Çin
13
16
65
Belçika
51
40
64
-, 2013
8 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

9. Fransa
34
42
58
İtalya
27
25
50
Meksika
21
15
29
7
9
24
Avustralya
11
17
22
İsveç
16
14
20
9
14
19
G.Kore
Malezya
Kaynak: ITC Trademap
Kamboçya’nın ithalatında ASEAN ülkeleri ve diğer Asya ülkeleri ağırlıklı yer tutmaktadır. Kamboçya
toplam ithalatının %34’ünü ASEAN üyesi ülkelerden gerçekleştirmektedir. Büyük Çin’den
gerçekleştirilen ithalat ise toplam ithalatın %46’sını oluşturmaktadır.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (Milyon Dolar)
Ülkeler
2008
2009
2010
Toplam
4.416,7
3.905,7
4.902,5
Çin
933,4
882,5
1.186,3
Tayland
696,6
465,2
690,7
Hong Kong
588,4
484,7
553,3
Vietnam
471,6
493,8
487,3
Tayvan
365,8
341,8
477,1
G.Kore
229,2
209,4
248,1
96,4
145,7
175,3
Endonezya
İsviçre
16,5
52,7
171,4
Malezya
122,4
132,2
165,5
Japonya
114,1
118,9
156,7
Singapur
303,6
209,0
155,7
ABD
220,2
90,8
129,9
Hindistan
88,7
35,5
52,5
Fransa
33,8
40,8
50,6
Pakistan
16,5
20,5
17,3
Almanya
15,9
23,7
16,4
Avustralya
17,0
28,9
15,8
Makau
1,5
2,2
14,3
Belçika
5,2
6,6
14,3
Kaynak: ITC Trademap
Türkiye ile Ticaret
Genel Durum
Türkiye-Kamboçya Dış Ticaret Değerleri (1 000 Dolar)
Yıl
İthalat İthalat Değişim
%
İhracat İhracat Değişim
%
Hacim
Denge
2000
736
218,2
1.170
3681,8
1.906
434
2001
423
-42,6
1.993
70,4
2.416
1.570
2002
451
6,7
1.404
-29,6
1.855
953
2003
620
37,4
1.873
33,4
2.493
1.253
2004
2.670
330,6
1.785
-4,7
4.455
-885
2005
9.422
252,9
2.006
12,4
11.429
-7.416
Kamboçya Ülke Raporu
9 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

10. 2006
6.983
-25,9
4.571
127,8
11.555
-2.412
2007
12.049
72,5
5.298
15,9
17.347
-6.752
2008
21.468
78,2
5.445
2,8
26.913
-16.023
2009
20.010
-6,8
4.676
-14,1
24.685
-15.334
2010
27.981
39,8
4.490
-4
32.470
-23.491
2011
45.843
63,8
3.916
-12,8
49.759
-41.928
2011 /
(1-11 )
2012 /
(1-11 )
Kaynak: TUİK
42.963
50.535
82,70
17,60
3.418
4.541
-19,10
32,80
39.545
45.994
46.381
55.075
Kamboçya ile ülkemiz arasındaki ticaret hacmi neredeyse her sene artmıştır. İki ülke arasındaki ticaret
hacmi 2011 yılında 2003 yılına göre % 1892 artmıştır. Bu oran, her sene ortalama % 144’lük bir artış
anlamına gelmektedir.
Kamboçya ile olan ikili ticaretimizde en son 2003 yılında bir ticaret fazlası veren ülkemiz o tarihten bu
yana sürekli açık vermektedir. İki ülke arasındaki ticaret hacminin artışı da ülkemizin Kamboçya’dan
ithal ettiği ürünlerdeki artıştan kaynaklanmaktadır. Ülkemiz 2011 yılında Kamboçya’ya karşı 41,9
milyon dolarlık ticaret açığı vermiştir.
Kamboçya ile ülkemiz arasındaki ticaretin gelişememiş olmasının birçok sebebi vardır: iki ülke
arasındaki mesafe, kültürel farklılıklar, her iki ülkenin de belli ülke gruplarıyla olan tarihsel yakınlıkları
gibi sebeplere bağlı olarak ikili ticaret hacmi son yıllarda çok oransal artışlar yaşanmasına rağmen
sınırlı kalmıştır. Kamboçya, Türkiye’nin en çok ihracat gerçekleştirdiği ülkeler arasında 169. Sırada
bulunmaktadır. İthalat açısından bakıldığında ise Kamboçya ülkemizin ithalat yaptığı ülkeler arasında
104. sıradadır. Türkiye ise Kamboçya’nın en çok ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında 40. sırada yer
alırken ithalatında ise 44. sırada bulunmaktadır.
Ülkemizin Kamboçya’ya ihracatındaki başlıca ürünler motorlu taşıtlar, petrol yağları ve bitümenli
minerallerden elde edilen yağlar, uçak kumanyası ve cam eşyadır. Kamboçya’ya ihraç ettiğimiz
ürünlerin % 59’u sanayi ürünlerinden oluşmaktadır.
Türkiye'nin Kamboçya'ya İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon ABD Doları)
GTİP ÜRÜN ADI
8702 10 Veya Daha Fazla Kişi Taşımaya Mahsus (Sürücü Dahil) Motorlu Taşıtlar
2009 2010 2011
-
0,29
1
2710 Petrol Yağları Ve Bitümenli Minerallerden Elde Edilen Yağlar
0,46 0,76 0,89
9841 Gemi Ve Uçak Kumanyası
0,54 0,69 0,45
7013 Sofra, Mutfak, Tuvalet, Yazıhane, Ev Tezyinatı Ve Benzeri İşler İçin Cam Eşya
0,05 0,31 0,39
2513 Sünger Taşı, Zımpara Taşı, Tabii Korindon, Tabii Süleyman Taşı Ve Diğer Tabii
Aşındırıcılar
0,12 0,15 0,17
3303 Parfümler Ve Tuvalet Suları
0,02 0,03
7113 Mücevherci Eşyası Ve Aksamı (Kıymetli Metallerden Veya Kıymetli Metallerle Kaplama
Metallerden)
3304 Güzellik, Makyaj Ve Cilt Bakımı İçin Müstahzarlar (Güneşlenme Kremleri Ve Müst.
Dahil), Manikür Ve P
6802 Yontulmaya Veya İnşaata Elverişli İşlenmiş Taşlar (Kayagan Taşı Hariç), Mozik İçin
Küp Şeklinde Taşl
-
-
0,1
0,1
0,05 0,04 0,08
-
-
0,08
4821 Kağıt Veya Kartondan Her Cins Etiketler
-
-
0,07
8536 Gerilimi 1000 Voltu Geçmeyen Elektrik Devresi Teçhizatı (Anahtarlar, Röleler,
Sigortalar, Fişler, Ku
6217 Giyim Eşyasının Diğer Hazır Aksesuarı; Giyim Eşyasının Veya Giyim Eşyası
Aksesuarının Parçaları
8452 Dikiş Makinaları, Dikiş Makinaları İçin İmal Edilmiş Mobilya, Tabla Ve Mahfazalar Ve
Dikiş Makinalar
8703 Binek Otomobilleri Ve Esas İtibariyle İnsan Taşımak Üzere İmal Edilmiş Diğer Motorlu
Taşıtlar (Yarış
0
0 0,07
-
-
0,06
-
-
0,04
-
-
0,04
-
0 0,04
9606 Düğmeler, Çıtçıtlar, Düğme Formları Ve Bunların Diğer Aksamı; Düğme Taslakları
1806 Çikolata Ve Kakao İçeren Diğer Gıda Müstahzarları
0,05 0,04 0,03
3926 Plastikten Diğer Eşya
0,02
0 0,03
1101 Buğday Unu/Mahlut Unu
0,31
-
-, 2013
0,02
10 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

11. 1509 Zeytinyağı Ve Fraksiyonları (Kimyasal Olarak Değiştirilmemiş)
-
0,04 0,02
Kaynak: TUİK
Kamboçya’dan ithalatımızın %60’ı tekstil ürünlerinden oluşmaktadır. Kamboçya’nın da ihracatı tekstil
ürünlerine dayanmaktadır ve bu yapı ülkemize gerçekleştirdiği ihracatta da devam etmektedir. Son
yıllarda Kamboçya’dan ithalatımızda sökülecek gemiler ve suda yüzen diğer araçlar ithalatı giderek
artmıştır.
Türkiye'nin Kamboçya'dan İthalatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)
GTİP GTIP Dörtlü Adı
2009 2010 2011
8908 Sökülecek Gemiler, Suda Yüzen Sökülecek Diğer Araçlar
3,79
6110 Kazak, Süveter, Hırka, Yelek Vb. Eşya (Örme)
5,34 6,24 11,36
6402 Dış Tabanı Ve Yüzü Kauçuk Veya Plastik Maddeden Olan Diğer Ayakkabılar
0,59 1,31 2,02
6403 Dış Tabanı Kauçuktan, Plastik Maddeden, Tabii Veya Terkip Yoluyla Elde Edilen
Köseleden Ve Yüzü Deri
0,64 0,82 1,99
6109 Tişörtler, Fanilalar, Atletler, Kaşkorseler Ve Diğer İç Giyim Eşyası (Örme)
1,86 2,02 1,97
6210 Plastik, Kauçuk Sıvanmış, Emdirilmiş Elyaftan Hazır Giyim Eşyası
1,21 1,35 1,63
6104 Kadın Ve Kız Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Etek, Pantolon, Tulum Ve
Şort (Örme)(Yüz
6203 Erkekler Ve Erkek Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Pantolon, Tulum Ve
Şort (Yüzme Kıy
6204 Kadınlar Ve Kız Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Elbise, Etek, Pantolon
Etek, Vb.(Yüzm
8,4 13,63
1,1 0,81 1,52
0,7 0,89 1,49
0,46 0,22 1,38
6102 Kadınlar Ve Kız Çocukları İçin Manto, Kaban, Kolsuz Ceket, Pelerin, Anorak (Kayak
Ceketi Dahil), Rüz
0,44 0,43 1,09
6211 Spor, Kayak Ve Yüzme Kıyafetıeri; Diğer Giyim Eşyası
0,35
6108 Kadın Ve Kız Çocuk İçin Kombinezon, Jüp Veya Jüpon, Slip Ve Külot, Gecelik, Pijama,
Lizöz, Bornoz Vb
0,29 0,33 0,75
0,7 0,98
6205 Erkekler Ve Erkek Çocuklar İçin Gömlekler
0,4
0,7 0,71
6404 Dış Tabanı Kauçuk, Plastik, Tabii Veya Terkip Yoluyla Elde Edilen Kösele Ve Yüzü
Dokumaya Elverişli
0,2 0,62 0,64
6112 Spor, Kayak Ve Yüzme Kıyafetleri (Örme)
0,08 0,36 0,55
6103 Erkekler Ve Erkek Çocuklar İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Pantolon, Tulum
Ve Şort (Örme)(Y
0,33 0,35 0,51
6106 Kadınlar Ve Kız Çocuklar İçin Bluzlar, Gömlekler, Gömlek -Bluzlar (Örme)
0,23 0,11 0,47
6201 Erkek Veya Erkek Çocuk İçin Palto, Kaban, Kolsuz Ceket, Pelerin, Anorak (Kayak
Ceketleri Dahil), Rüz
Kaynak: TUİK
0,2 0,38 0,43
Alt Bölüm Başlığı Seçiniz...
İki Ülke Arasındaki Ticaretin Altyapısını Düzenleyen Anlaşma ve Protokoller
Anlaşmanın Adı
İmza Tarihi İmza Yeri
Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması
03.01.2002 Phnom Penh
RG Tarih ve No’su
23.08.2002 -24855
Kaynak: Anlaşmalar Genel Müdürlüğü
Tarım ve Gıda Ürünleri İhraç Potansiyelimiz
Kamboçya Ülke Raporu
11 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

12. Sektör
Zeytinyağı
Ülkenin
Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Ülke
Türkiye'ye
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatında ve Rakip
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
GTİP Potansiyel Ürün
İhracatı
İhracatı
İlk 5 Ülke
Ülkelere
2011
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık
ve Pazar
Uyguladığı
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2011
2010-2011
2010-2011
Veriler*
Veriler*
Payları (%) Gümrük
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)
Oranları
Zeytinyağı Ve
Fraksiyonları
1509 (Kimyasal
Olarak
Değiştirilmemiş)
Kakao
İçermeyen
Şekerli ve Çikolatalı Mamuller 1704 Şeker
Mamulleri
(Beyaz Çikolata
Dahil)
Çikolata Ve
Kakao İçeren
Şekerli ve Çikolatalı Mamuller 1806 Diğer Gıda
Müstahzarları
0,04
0,02
49,4
0
-51
0
0,02
0,03
19,5
-
328,9
0,22
-100
-10
-
-
2
0,03
433,8
0,01
-25
-8
0,03
-
Mayalar
2102 Mayalar
0,9
-
180,0
0,04
-100
54
-
-
Endüstriyel Bitkiler
Tütün/Tütün
Yerine Geçen
Maddelerden
2402 Purolar,
223
-
247,7
0,84
-
57
-
-
İtalya
(46,1)
İspanya
(20,7)
Türkiye
(9,1)
Singapur
(17,3)
Yunanistan
(5,3)
Tayland
(88,9)
Filipinler
(7,9)
Endonezya
(1,2)
Tayvan
(0,4)
Singapur
(0,4)
Tayland
(60,9)
Singapur
(11,5)
Avustralya
(6,7) ABD
(6)
Tayland
(75,9)
Singapur
(18,8)
Hollanda
(3,2)
Almanya
(0,9)
Danimarka
(0,8)
Endonezya
(82,9)
G.Kore
(7,1)
Singapur
-, 2013
MFN %7
ASEAN %5
%7
MFN %35
ASEAN
%8,75-20
MFN %735 ASEAN
% 5,8420
MFN %735 ASEAN
12 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

13. (6,2) Çin
%6- 20
(2,2)
Malezya
(1,4)
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
Sigarillolar ve
Sigaralar
* Veriler 9 aylıktır.
Kamboçya Ülke Raporu
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
13 / 17

14. Endüstriyel Bitkiler
Tütün/Tütün Yerine Geçen Maddelerden Purolar, Sigarillolar ve Sigaralar (GTİP:2402)
Kamboçya 2011 yılında 223 milyon dolarlık puro, sigarillo ve sigara ithalatı gerçekleştirmiştir.
Ülkemizin henüz bu üründe Kamboçya’ya ihracatı bulunmamaktadır. Kamboçya’nın ithalatında
Endonezya % 83 ile birinci sıradadır.
Maya
Ülkenin maya ithalatı bir önceki yıla göre % 50 artış göstermiş olup, 2011 yılı itibarı ile yaklaşık 1
milyon dolarlık maya ithalatından % 76’lık pay ile pazarda lider ülke Tayland olmuştur.
Şekerli ve Çikolatalı Mamuller
Kakao İçermeyen Şekerli Mamuller (Beyaz Çikolata Dahil) ( GTİP: 1704)
2011 yılında 19,5 milyon dolarlık kakao içermeyen şeker mamul ithalatı gerçekleştiren Kamboçya’nın
ithalatında Tayland yaklaşık %90’lık payı ile birinci sıradadır. Kamboçya’nın Kakao İçermeyen Şeker
Mamulleri (Beyaz Çikolata Dahil) ithalatında uyguladığı gümrük vergisi oranı DTÖ kaynaklarına göre %
7’dir.
Çikolata ve Kakao İçeren Diğer Gıda Müstahzarları (GTİP: 1806)
Kamboçya’nın çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları ithalatı 2011 yılında 2 milyon dolar
seviyesine yükselmiştir. Kamboçya’nın çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları ithalatında
ülkemize ve diğer DTÖ üyesi ülkelere uyguladığı gümrük vergisi oranı % 35 iken ASEAN üyesi ülkelere
% 8,75 ile % 20 arasında gümrük vergisi uygulanmaktadır.
Zeytinyağı
Kamboçya 2011 yılında 40 bin dolarlık zeytinyağı ithalatı gerçekleştirmiştir. Türkiye’nin Kamboçya’nın
zeytinyağı ithalatındaki payı % 9,1’dir. Kamboçya’nın zeytinyağı ithalatı çok az olmakla birlikte genel
bir artış eğilimi göstermektedir. Kamboçya’nın zeytinyağı ithalatında ülkemize ve diğer DTÖ üyesi
ülkelere uyguladığı gümrük vergisi oranı DTÖ kaynaklarına göre % 7’dir. ASEAN üyesi ülkelere
uygulanan gümrük vergisi oranı ise % 5’tir.
Sanayi Ürünleri ve Hizmetler İhraç Potansiyelimiz
-, 2013
14 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.

15. Sektör
GTİP
Potansiyel Ürün
Ülkenin
Ülkenin Türkiye'nin Türkiye'nin
Türkiye'nin
Ülkenin
Türkiye'nin Türkiye'nin
Ülke
Türkiye'ye
Toplam
Ülkeye
Toplam
Dünya
Ülkeye
Toplam
Ülkeye
Ülkeye
İthalatında ve Rakip
İthalatı
İhracatı
İhracatı
İthalatında İhracatındaki İthalatındaki
İhracatı
İhracatı
İlk 5 Ülke
Ülkelere
2011
2011
2011
Ülkenin
Değişim
Değişim
2011 Aylık 2012 Aylık
ve Pazar
Uyguladığı
(milyon
(milyon
(milyon
Payı 2011
2010-2011
2010-2011
Veriler*
Veriler*
Payları (%) Gümrük
dolar)
dolar)
dolar)
(%)
(%)
Oranları
Çin (50)
Hong
Kong (21)
Tayvan
- (13)
Vietnam
(8)
Pakistan
(3)
Çin (49)
Hong
Kong (23)
- G.Kore
(13)
Vietnam
(9)
Tayvan (5)
Çin (39)
Tayvan
(30) Hong
- Kong (15)
Malezya
(12)
G.Kore (2)
Tekstil ve Hazır Giyim
Yan Sanayi
Sentetik Devamsız
Liflerden Diğer
5515 Dokunmuş
Mensucat
377,8
-
210,5
11,7
-
43
-
Tekstil ve Hazır Giyim
Yan Sanayi
Diğer Örme
Mensucat
6004 (En>30cm,
Elastomerik/Kauçuk
İplik=>%5)
334,6
-
389,1
6,9
-
107
-
Tekstil ve Hazır Giyim
Yan Sanayi
Diğer Örme
6006 Mensucat
623,26
-
854,2
6,41
-
14
-
Altın Mücevherat
Altın (Platin
Kaplamalı Altın
7108 Dahil) (İşlenmemiş
Veya Yarı İşlenmiş
Ya Da Pudra
Halinde)
164,49
-
1.474,6
0,16
-
282
-
- İsviçre
(100)
0
İnşaat Malzemeleri
Aluminyumdan
İnşaat Ve İnşaat
Aksamı (Köprüler,
7610 Köprü Aksamı,
Kuleler, -Pilonlar,
Ayaklar, Sütunlar,
Malezya
(57)
Tayland
(10)
- G.Kore
(10)
Vietnam
(10) Çin
(8)
MFN %7
Tayland
- (97) Çin
MFN %15
Toprak, Maden,
Cevher Kazıma,
8430 Taşıma, Ayırma,
İş Makineleri
7,9
-
206,2
0,1
-
66
-
135,8
-
49,8
1,2
-
14.328
-
Kamboçya Ülke Raporu
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.
MFN %7
ASEAN %5
MFN %7
ASEAN %6
MFN %7
ASEAN
%5- 6
15 / 17

16. Seçme Makinaları,
Kazık Varyoşları,
Kar Küreyici
(2)
ASEAN %5
G.Kore
(89)
10 Veya Daha Fazla
Tayland
MFN %15
Kişi Taşımaya
Otomotiv Ana ve Yan
8702 Mahsus (Sürücü
22,91
1,0
1.043,8
0,17
245
81
0,86
0,57 (4) Çin (2) ASEAN
Sanayi
Japonya
%5,78Dahil) Motorlu
(2)
6,43
Taşıtlar
Singapur
(2)
Tayland
(34) Çin
(23)
MFN %15
Eşya Taşımaya
ASEAN
İş Makineleri
8704 Mahsus Motorlu
76,92
3.963,1
0,08
45
- G.Kore
(21) ABD %5,21Taşıtlar
(16)
10,71
Japonya
(5)
ABD (42)
Binek Otomobilleri
Japonya
MFN
Ve Esas İtibariyle
(37)
28,4- 35
Otomotiv Ana ve Yan
İnsan Taşımak
8703 Üzere İmal Edilmiş
130,36
0,04
6.485,6
0,02
33
0,04
- Tayland
ASEAN
Sanayi
(7) G.Kore %4,17Diğer Motorlu
(3) ABD
16,67
Taşıtlar (Yarış
(2)
Kaynak : Tablonun hazırlanmasında Türkiye'ye ilişkin rakamlarda TUİK, diğer ülkelere ilişkin istatistik rakamlarında UN-ITC TradeMap, gümrük vergisi konusunda AB ülkeleri için TARIC diğer ülkeler için kendi
gümrük idarelerinin verileri kullanılmıştır.
* Veriler 9 aylıktır.
-, 2013
16 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir ortamda dağıtımı yasaktır.

17. Kamboçya - Düzenlenen Önemli Fuarlar
Bireysel Katılımda Devlet Desteği Olan Fuarlar
Cambodia Int'l Textile & Garment Industry Exhibition (Phnom Penh - Ağustos/Her Yıl)
Tekstil ve Hazır Giyim
Web Sitesi : http://http://www.camboexpo.com/CTG/
Kamboçya Ülke Raporu
17 / 17
Yasal Uyarı : Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. Dokümanın her hangi bir yöntemle çoğaltılması ve/veya basılı ya da elektronik her hangi bir
ortamda dağıtımı yasaktır.