2. 55 Kindnatuurlijk spelen®,
een gids doorheen groene ruimten
PROGRAMMA
 Korte introductie Donkergroen
 Visie Kindnatuurlijk spelen®
 Wat is spelen en belang voor kind
 Dilemma’s
 Hoe realiseer ik Kindnatuurlijk spelen ®
 Inspiratievoorbeelden

3. Introductie Donkergroen

4. Wie is Donkergroen?
 Familiebedrijf
 Landelijk opererend/regionale mentaliteit
 Binnen- en buitenruimte
 Groen- en terreinvoorziening
 Integrale planaanpak
 Ruim 50 jaar ervaring op vele gebieden

5. Donkergroen algemeen
Donkergroen België werkt vanuit zijn
vestiging in Wilrijk-Antwerpen
Donkergroen is in Nederland
werkzaam vanuit 15 locaties
Dochteronderneming: SpeelTopVeilig

6. Concepten en specialisaties

7. Advies, ontwerp en engineering
 Grijze cellen, groene vingers
 Praktisch en natuurlijk

9. Uitvoering/aanleg

10. Onderhoud en beheer

11. Onkruidbeheersing

12. Spelen met Donkergroen

13. Zorg en Donkergroen
 Therapietuinen
 Ergo- en fysiotuinen
 Vitatuinen
 Speelterreinen

14. Zorg en Donkergroen

15. VITAtuinen
Zorg en Donkergroen

16. Dak- en gevelgroen
 Groene daken
 Groene gevels

17. Dak- en gevelgroen

18. Interieurbeplanting
Groenbeleving binnen vier muren

19. Particulieren

20. Kunstgras

21. SpeelTopVeilig

22. SpeelTopVeilig

23. Visie Kindnatuurlijk spelen
Spelen anno nu en voor later…

26. Visie Kindnatuurlijk spelen®
‘Spelen op zijn
Donkergroenst…!’

27. Spelen bekeken door de ogen van Donkergroen
 Het belang van spelen voor een kind
 De schijf van 5 en zintuigen
 Geen kind is gelijk
 Jongens zijn geen Meisjes…
 Speelfases
 Veiligheid is belangrijk

28. Wat is Spelen?
Spelen
=
plezier hebben, plezier maken
Kinderlijke, weinig of niet aan regels gebonden ontspanning
 50 dingen die je gedaan moet hebben voordat je 11 ¾ jaar
oud bent

29. Wat is Spelen top-30?
1. In een boom klimmen
2. Van een heuvel rollen
3. Wildkamperen
4. Een hutje bouwen in het bos
5. Een steen over het water ketsen
6. Rennen in de regen
7. Vliegeren
8. Vissen met een net
9. Een appel van de boom eten
10.Spelen met kastanjes
11.Sneeuwballen gooien
12.Schatgraven op het strand
13. Moddertaartjes bakken
14. Een dammetje aanleggen
15. Sleeën
16. Iemand ingraven in het zand
17. Een slakkenrace houden
18. Over een omgevallen boom lopen
19. Touwslingeren
20. In de modder rollen
21. Bramen plukken
22. In een boom kijken
23. Naar een eiland gaan
24. 'Vliegen' in de wind
25. Een grasfluitje maken
26. Fossielen en botten zoeken
27. De zon zien opgaan
28. Een flinke heuvel beklimmen
29. Achter een waterval kruipen
30. Een vogel uit je hand voeren
Bron: Volkskrant 16/04/12

30. Buitenspelen
Speelomgeving te saai ingericht
 Ruim 80% van alle kinderen wordt vrolijk en blij van
buitenspelen
 4 op de 10 kinderen vindt speelomgeving in eigen buurt saai
 1 op de 4 kinderen in een stedelijke omgeving speelt nooit of
slechts 1x/wk vrij buiten

32. Wetenschappelijk
Bron: Alterra-rapport 1600

33. Speellocaties
 Woeste Weide als natuurlijke speellocatie
 Sporthal De Stoep als niet natuurlijke locatie
Resultaten Speelgedrag
Bron: Alterra-rapport 1600

34. Speellocaties
Bron: Alterra-rapport 1600

35.  Sporthal:
Functioneel gedrag
Spelen van spelletjes
Resultaten
Variatie in speelgedrag
 Woeste Weide:
Gevarieerder
Evenredig verdeeld
Bron: Alterra-rapport 1600

36. Meerwaarde kindnatuurlijk spelen
versus traditioneel spelen
In een natuurlijke omgeving heeft het kind:
 Een gevarieerder speelgedrag
 Meer exploratief en creatief speelgedrag
 Een beter sociaal gedrag
 Meer lichamelijke activiteit door meisjes
 Een betere concentratie
Bron: Alterra-rapport 1600

38. Bewezen is dat:
 65% van de kinderen buiten spelen ‘heel leuk’ vindt
 18% van de kinderen speelt meer buiten dan binnen
 Kinderen t.o.v. 20 jaar geleden ongeveer 50% minder buiten spelen
In grote steden speelt 30% van de kinderen zelfs nooit meer buiten
(na schooltijd)
 Afwezigheid van groen en natuur kan resulteren in gezondheids-
klachten als obesitas en ADHD
 3% van de kinderen in de stad voldoende beweegt
 Het percentage kinderen met overgewicht in wijken met groen circa
15% lager is dan in vergelijkbare wijken zonder groen

39. Inspiratievoorbeeld

40. Inspiratievoorbeeld

41. Inspiratievoorbeeld

42. Inspiratievoorbeeld

43. Inspiratievoorbeeld

44. Inspiratievoorbeeld

45. Inspiratievoorbeeld

46. Spelen
Wat is spelen en belang voor kind?

47. Pedagogiek

48. Hoe beleven kinderen hun spel?
Belang van spelen voor kind

49.  Omdat ze niks “beters” te doen hebben!
 Omdat ze er plezier aan beleven
 Kinderen spelen NIET om te leren,
 Maar als ze (mogen) spelen dan leren ze wel!
Geen enkel kind speelt om zich te ontwikkelen, maar het
ontwikkelt zich door te spelen.
Waarom spelen kinderen?
Belang van spelen voor kind

50. Maar hoe beleven volwassenen
het spel van kinderen?
Belang van spelen voor kind

51. Het belang van spelen voor het kind
 Ervaringen opdoen die wezenlijk zijn voor het opgroeien
 Heeft bewezen positief effect op gezondheid van kind
 Bevordert sociale, emotionele, fysieke, motorische en
cognitieve ontwikkeling van het kind
 Spelen is: leren grenzen verleggen !
Belang van spelen voor kind

52. Wij moeten zorgen dat spelen leuk en goed is, bijvoorbeeld
door ruimte waarin kinderen spelen op juiste manier in te richten
en met juiste middelen en speelaanleidingen.
De schijf van 5 is hiervoor een geschikt hulpmiddel en bestaat uit
5 aandachtspunten:
 Creatief
 Constructief
 Cognitief
 Sociaal
 Motorisch
De schijf van 5

53. Creatief
Proces belangrijker dan prestatie
Eigen dingen verzinnen
Samen spelen

54. Constructief
Problemen oplossen
Iets maken volgens plan
Spel gaat uit van de prestatie

55. Cognitief
Leren
Kennen
Denken
Spelen met verstand

56. Sociaal/emotioneel
met elkaar spelen
rekening houden met elkaar
er voor elkaar zijn

57. Motorisch
Fijne motoriek
Aandacht voor bewegen
Grove motoriek

58. horen
zien
proeven
ruiken
&
voelen
Maak gebruik van alle 5 zintuigen

59. Geen kind is gelijk
 Rauwers
 Douwers
 Bouwers
 Schouwers

60. Rauwers
Levendig
Doeners
Ruimte nodig
Actie en reactie
Avontuur
Grote monden, kleine hartjes

61. Douwers
Uitvinders
Willen leren
Strategie en inzicht
Eigenwijs
Uitproberen
Doorzetten

62. Bouwers
Ondernemers
Regelaars
Vaak de leiding
Hoogste woord
Alles is bruikbaar
Resultaten

63. Schouwers
Gebruiken al hun zintuigen
Luisteren meer dan praten
Details
Dromen
Alleen spelen
Fantaseren
Verzamelaars

64. Er is een duidelijk verschil tussen jongens en meisjes.
Ze onderscheiden zich op diverse vlakken:
 Sociaal/emotioneel
 Fysiek
 Cognitief
Jongens zijn geen meisjes…

65. Speelfases

66. 0-1 jaar
Ervaren

67. 6-7 jaar
Ervaren

68. 1-2 jaar
Ontdekken

69. 7-8 jaar
Ontdekken

70. 2-3 jaar
Uitproberen

71. 8-9 jaar
Uitproberen

72. 3-5 jaar
Herhalen

73. 9-10 jaar
Herhalen

74. 11-12 jaar (zelf doen)
Vaardigheden

75. Inspiratievoorbeeld

76. Inspiratievoorbeeld

77. Inspiratievoorbeeld

78. Inspiratievoorbeeld

79. Inspiratievoorbeeld

80. Inspiratievoorbeeld

81. Dilemma’s bij spelen

82. Dilemma’s bij spelen

83.  “Uit angst dat de dood het kind uit ons
leven wegrukt, ontnemen wij het kind
het recht om te leven”
 Wie voor zekerheid wil gaan, moet niet
thuisblijven. Want in en rond het huis
gebeuren de meeste ongelukken
Bron: Janusz Korczak
Dilemma’s bij spelen

84.  Mogen kinderen ‘ZELLUF’ hun eigen
fouten maken?
 Kind heeft eigen drempel:
- Mag ik het?
- Wil ik het?
- Durf ik het?
- Ik doe het!
Dilemma’s bij spelen

85. Inspiratievoorbeeld

86. Inspiratievoorbeeld

87. Inspiratievoorbeeld

88. Inspiratievoorbeeld

89. Inspiratievoorbeeld

90. Dilemma’s bij het spelen
 Spelplezier
– Waarom vinden kinderen het spel zo leuk?
 Gevaren
– Welke gevaren zijn er aan het spel verbonden? Wat zijn de
bezwaren? Denk ook aan wet- en regelgeving
 Spelwaarde
– Welk waarden heeft het spel in zich? Waarom is het belangrijk om
dit spel te spelen?
 Grenzen
– Binnen welke grenzen kan dit spel gespeeld worden?
 Oplossingen
– Hoe kunnen we dit mogelijk maken, zonder daarbij de veiligheid en
de uitdaging uit het oog te verliezen?
Dilemma’s bij spelen

91. ‘Spelen rond uitdaging en veiligheid’
 Terechte bezorgdheid tegenover gewenste vrijheid
 Praktijk tegenover verantwoordelijkheid
 Wat kinderen leuk vinden en grote mensen onverantwoord
Spelplezier Gevaren Spelwaarde Grenzen Oplossingen
samen risico technisch inzicht gemeentelijk
beleid
overzicht
eigen baas bezeren ontdekken toegankelijk
vriendjes hygiëne eigen
verantwoording
sociale controle toezicht
avontuur rustgevend
Dilemma’s bij spelen

92. Dilemma’s bij spelen
Zelf een hut bouwen!
Oud hout
Geschikte boom
Spijkers
Lekker rommelen met de spullen?
Óf
Kant en klare, goedgekeurde, veilige
speelhuisjes?

93. Dilemma’s bij spelen
Zelf een hut bouwen?

94. Dilemma’s bij spelen
Óf
Kant en klare, goedgekeurde, veilige
speelhuisjes?

95. Dilemma’s bij spelen
Spelplezier Gevaren Spelwaarde Grenzen Oplossingen
 Spelplezier
– Waarom vinden kinderen het spel zo leuk?
 Gevaren
– Welke gevaren zijn er aan het spel verbonden? Wat zijn de bezwaren? Denk ook aan wet- en regelgeving
 Spelwaarde
– Welk waarden heeft het spel in zich? Waarom is het belangrijk om dit spel te spelen?
 Grenzen
– Binnen welke grenzen kan dit spel gespeeld worden?
 Oplossingen
– Hoe kunnen we dit mogelijk maken, zonder daarbij de veiligheid en de uitdaging uit het oog te verliezen?
Zelf een hut bouwen

96. Zelf een hut bouwen!
Mag het wel of niet?
Zo ja, onder welke voorwaarden?
Zo nee, waarom niet?
Dilemma’s bij spelen

97. Met water spelen!
Water
Zand
Modder
Lekker modder maken, nat en vies worden?
Óf
Bescherming/beperking hek
Dilemma’s bij spelen

98. Met water spelen?
Dilemma’s bij spelen

99. Óf
Bescherming/beperking hek
Dilemma’s bij spelen

100. Spelplezier Gevaren Spelwaarde Grenzen Oplossingen
Met water spelen
Dilemma’s bij spelen

101. Met water spelen!
Mag het wel of niet?
Zo ja, onder welke voorwaarden?
Zo nee, waarom niet?
Dilemma’s bij spelen

102. Realisatie

103. Hoe realiseer ik Kindnatuurlijk spelen®

106. Stappenplan voor Speelplek
 1. Doelgroep voor wie?
 2. Doel wat bereiken?
 3. Locatie optimale locatie
 4. Toegang wat zijn de drempels/barrières
 5. Inrichting optimale inrichting, participatie
 6. Sociale controle omstandigheden
 7. Gebruik hoe optimaal gebruik
 8. Onderhoud hoe beheer
 9. Netwerk samenwerking partijen

107. Kosten baten analyse
 Elke pond die geïnvesteerd wordt in buitenspelen genereert
1,32 pond over een periode van 20 jaar in economische
voordelen door een reductie in de zorg- en ziektekosten en een
stijging van het opleidingsniveau en inkomen
 Aanwezigheid van een park en speelplekken binnen 50 meter
van een woning levert 25 euro/m2 woonoppervlak op in een
stedelijke omgeving
 Norm Gezond bewegen voor jeugdigen (t/m 18 jaar): iedere
dag minimaal 60 minuten ten minste matig intensief bewegen.
Bron: Play England, 2010
Bron: Planbureau voor de Leefomgeving
Nuttig om te weten

108. Bron: TNO
Gezondheid Sociaal Economisch
Waarde van Spelen

109. Eindresultaat

110. Inspiratievoorbeelden

111. Inspiratievoorbeeld

112. Inspiratievoorbeeld

113. Inspiratievoorbeeld

114. Inspiratievoorbeeld

115. Inspiratievoorbeeld

116. Inspiratievoorbeeld

117. Inspiratievoorbeeld

118. Inspiratievoorbeeld

119. Inspiratievoorbeeld

120. Inspiratievoorbeeld

121. Inspiratievoorbeeld

122. Inspiratievoorbeeld

123. Inspiratievoorbeeld

124. Inspiratievoorbeeld

125. Inspiratievoorbeeld

126. Inspiratievoorbeeld

127. Inspiratievoorbeeld

128. Inspiratievoorbeeld

129. Inspiratievoorbeeld

130. Inspiratievoorbeeld

131. Inspiratievoorbeeld

132. Kinderdagverblijf De Notedop, Houten
Referentiebeelden

133. Park Distelhoek, Antwerpen
Referentie
€ 280.000

134. Park Distelhoek, Antwerpen
Referentiebeelden

135. Park Distelhoek, Antwerpen
Referentiebeelden

136. Park Distelhoek, Antwerpen
Referentiebeelden

137. Stuivenbergplein, Antwerpen
Referentie
€ 185.000

138. Hagelberg, Antwerpen
Referentie
€ 115.000

139. Hagelberg, Antwerpen
Referentiebeelden

140. Natuurspeelplek Binnenhof, Herent
Referentie
€ 50.000

141. Natuurspeelplek Binnenhof, Herent
Referentiebeelden

147. Park, Sint-Niklaas
Referentie
€ 50.000

148. Park, Sint-Niklaas
Referentiebeelden

149. Park, Sint-Niklaas
Referentiebeelden

150. Park, Sint-Niklaas
Referentiebeelden

151. Park, Sint-Niklaas
Referentiebeelden

152. Gentbrugse Meersen, Gent
Referentie

153. Zandberg, Gent
Referentiebeelden

154. Buurtterrein Kraanweide, Schilde
Referentie
€ 80.000

155. Buurtterrein Kraanweide, Schilde
Referentiebeelden

156. Buurtterrein Kraanweide, Schilde
Referentiebeelden

157. Buurtterrein Kraanweide, Schilde
Referentiebeelden

158. Buurtterrein Kraanweide, Schilde
Referentiebeelden

159. Buurtterrein Kraanweide, Schilde
Referentiebeelden

160. Buurtterrein Kraanweide, Schilde
Referentiebeelden

161. Buurtterrein Kraanweide, Schilde
Referentiebeelden

163. Vragen?