1. EN
IEK
EERKRACHT
WERKBOEK L
L IT ?
P O WA
T IS DAT

2. ?
?
Waarom deze les over Kennismaking met Sarah.
verkiezingen en politiek? Sarah is een 11-jarig meisje. Ze
Misschien vraag je je af waarom jij woont in een klein dorpje samen
nu net dit werkboekje over politiek met haar moeder, broer en zus.
voor je hebt liggen? Is dit niet meer Ook haar grootvader woont in bij
een onderwerp voor je ouders? haar gezin. Ze zit in de zesde klas,
Wel nee! Je beseft het misschien samen met 17 andere kinderen. Ze
niet, maar ook jouw leven wordt studeert hard en haalt goede pun-
beïnvloed door politiek, wetten, ten. Maar op woensdagnamiddag
regels,… Hoe dan? Wel, dat kom legt ze de boeken neer. Dan gaat
je tijdens deze les te weten. ze immers naar de muziekschool.
Het is dus belangrijk dat ook jij Verder houdt ze ervan om met haar
weet waar politiek om draait! vriendinnen Bea en Amber op het
pleintje in haar wijk te spelen. In
het weekend trekken ze er samen
op uit naar de jeugdbeweging…
/1/

3. Sarah in het kort:
Sarah kennen we nu... Maar hoe zit het bij jou?
H is ...
Kan jij hieronder even jezelf beschrijven?
moet
vee l naa
r het
n gre
zieke
nzen
nhu
A TIP
1
l ...
Opa zen e choo
leerkracht
i s
... Re rote
de g
R
aar
bus n
S
ool
Me t de zie ksch
... Mu sioen
...
pen Sarah gaan we
is op ool in de loop van dit
Opa p sch
las o werkboekje meermaals
de k
A
... 6 l ... tegenkomen…
eks choo
IK
Zo zal je zien dat haar
Muzi ing leven en ook
eweg
ugdb het jouwe beïnvloed
... Je wordt door politiek!
/3/

4. Politiek draait eigenlijk allemaal rond het maken van wetten en regels. Waarschijnlijk vind je het niet altijd
even tof om je aan alle regels te houden, bijvoorbeeld binnen je school. Zo heeft elke school een reglement
waarin staat wat de leerlingen wel en niet mogen doen. Laten we even je kennis van het schoolreglement
testen! Schrijf hieronder 2 schoolregels op. Ben je het hiermee eens of niet? Regels en afspraken zijn dus nodig, maar wie stelt die regels op? In België, en in nog heel wat landen van
1
2 de wereld, vinden we dat iedereen meetelt en dat iedereen zijn zegje mag doen.
TIP Men noemt dit democratie.
leerkracht
2
POLITIEK democratie 4
Wil dat dan zeggen dat wat iedereen zegt zomaar een regel of een wet wordt? TIP
?10
Neen, dat niet. leerkracht
Stel je eens voor dat deze regels er niet zouden zijn. Misschien lijkt je dit op het eerste gezicht wel leuk, maar
het zou niet leuk blijven. Kun je een voorbeeld vinden waar het zou kunnen mislopen? We zijn met meer dan ... miljoen Belgen (Weet jij het juiste aantal?). Het is dus niet haalbaar dat we
c 3 met z’n allen onze mening geven over alles. Daarom kiezen we mensen die in onze plaats hun zegje doen
TIP en de regels opstellen. Dit doen we tijdens verkiezingen.
leerkracht
/5/

5. Wie mag stemmen?
Iedereen die een stem mag uitbrengen noemt men een stemgerechtigde.
Om als kiezer je stem te mogen uitbrengen moet je:
- minstens 18 jaar oud zijn en
- ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van je gemeente of stad
Dit betekent dat je officieel in de gemeente of stad woont.
Nu je dit allemaal hebt gelezen… Wie is er binnen jouw gezin allemaal
VERKIEZINGEN
‘stemgerechtigde’?
Alle gezinsleden die ouder zijn dan 18 jaar.
Hoelang moet jij nog wachten tot je de leeftijd van stemgerechtigde
?...
hebt bereikt?
Afhankelijk van de geboortedatum.
Omdat men in België de mening van iedereen belangrijk vindt, is er in België een stemplicht. 5 6 of 7
Dit betekent dat TIP jaar 6
iedereen verplicht is om te gaan kiezen leerkracht TIP
leerkracht
In andere landen spreekt men van stemrecht Hier heb je het recht op te
stemmen, maar het is geen verplichting. Onthoud ook dat je nationaliteit belangrijk is. Zo mag bijvoor-
beeld een Engelsman die in België woont enkel stemmen als hij aan bepaalde voorwaarden voldoet.
Maar die moet je gelukkig niet kennen…
/7/

6. T IE K Kandidaten? te s de
nm
telle dag
oet
je:
LI
Je weet nu reeds dat België een
did aat op n
democratisch land is, waar iedereen
j e kan ar zijn iezinge
a
PO
k
zijn stem mag uitbrengen. Om 18 j de ver
van in
+
Maar op wie dan?
zijn ter
even is
Mensen die zich kandidaat stellen e schr ingsreg
om als vertegenwoordiger voor Ing volk
be
de rest van het volk op te treden om het
de wetten en regels te gaan maken,
noemen we politici.
Mensen die eenzelfde mening delen,
komen samen en vormen een partij.
Al hun ideeën staan verzameld in CD&V, Groe
het partijprogramma. NVA, Open n!, LDD, TIP 7
Even een testje; welke politieke
c spa, Vlaam VLD,
partijen kennen jullie al?
Vul ze straks ook in op de stembrief! s belang,… leerkracht
/9/

7. Hoe ziet zo’n verkiezings- ne g
evoe ?
rd?
e ve
rkie
zing + en
pag pakken
Uitnodiging.
van d st emm
periode er uit? am m
oit c het aan datu gaan
Elke stemgerechtigde krijgt
o 8 de oet
b jij ou jij
een oproepingsbrief in de bus.
Campagne voeren. TIP je m reau
He e z
Ho leerkracht
Op deze brief staan
c s wa
ar
het
ste mbu
?
Enkele weken voor de verkiezingen laat van
de p mer
+
worden door de partijen foldertjes
um
rondgestuurd of uitgedeeld.
et n
Hierin geven ze de punten aan waar c Vaak is dat in een school,
in de bibliotheek of in
het gemeentehuis zelf. De burgers
h
de mensen van de partij de volgende
jaren zeker aandacht aan willen brengen dan hun oproepingsbrief
schenken. en hun identiteitskaart mee.
In sommige gevallen kan iemand
De laatste dagen voor de kiesdag anders in jouw plaats stemmen
zie je vaak politici op markten, in (bv. als je ernstig ziek bent,…).
kranten en op televisie reclame Dan geef je die persoon volmacht
maken. Zo proberen ze de om jouw stem uit te brengen.
twijfelende kiezers te overtuigen
om op hen te stemmen.
/ 11 /

8. De verkiezingsdag zelf. Daar ga je dan mee in het stem- Hoe je stembrief - Je kan ook blanco stemmen.
Als je in het stembureau binnen- hokje, waar een rood potlood ligt Hiervoor kleur je geen enkel
invullen?
komt, geef je je identiteitskaart te wachten. Hiermee breng je dan bolletje, maar dan telt jouw stem
en je oproepingsbrief af. In het je stem uit. mee met de partij die de meeste
- Je brengt een lijststem uit. Dan
OF
stembureau zitten een voorzitter stemmen krijgt.
kies je voor een hele partij door
en bijzitters. Dit zijn allemaal Als er in je gemeente elektronisch
het bolletje bij de partijnaam te
burgers die ervoor zorgen dat alles (met de computer) wordt - Ongeldige stem. Diegene
OF
+
kleuren.
vlot verloopt. De voorzitter is de gestemd, krijg je een kaartje. die hiervoor kiest, maakt een
grote verantwoordelijke. Dit moet je dan in de computer tekeningetje of enkele krabbels
- Je brengt één of mindere
Je naam wordt afgeroepen en je stoppen. Met een elektronische aan op het stembiljet, zodat die
naamstem uit. Dan kies je voor
c
krijgt een stembrief. pen kun je dan je stem uitbrengen. persoon zeker is, dat zijn stembiljet
een persoon, waarvan jij vindt
niet meetelt. Ongeldig stemmen
dat die zeker mee in het bestuur
is niet mogelijk als je met de
LIJST 1 LIJST 2 LIJST 3 LIJST 4 mag zetelen (= mag deelnemen).
stemcomputer stemt.
Hiervoor moet je dan niet het
Mark Sanne Bart Pol
Kurt Nadia Kelly Lei bolletje bovenaan kleuren, maar PARTIJ A
Betty Joris Dries Kim het bolletje bij de naam van die
Natalie Bert Merel Sam persoon die jouw voorkeur heeft. Kandidaat 1
lijstst
Wim Alex Gerry Tomas Kandidaat 2
Kandidaat 3
em Kandadaat 4
/ 13 /

9. Wat na de verkiezingen? - Op een afgesproken uur gaan alle
stembureaus dicht.
De dag zelf!
PARTIJ A
- De stembiljetten worden netjes
opgeborgen met een stempel van
Kandidaat 1 de stad zodat niemand er nog aan
naamstem Kandidaat
Kandidaat
Kandadaat
2
3
4
kan. De brieven openen om zo vals
spelen kan dus niet.
PARTIJ A - Alle stembussen worden
verzameld op een plaats in de ge-
Kandidaat 1
stem
Kandidaat 2 meente. Enkele inwoners van de
Kandidaat 3 gemeente worden gevraagd om
nco
Kandadaat 4 hier de stemmen te komen tellen.
bla - Als alle stemmen geteld zijn,
wordt alles bekend gemaakt via
de radio, televisie kranten, op het
internet…
/ 15 /

10. En de winnaar is... Maar het gebeurt zelden dat 1
Je zou nu denken dat de partij partij alleen de helft haalt.
met de meeste stemmen de grote Hierdoor moet deze partij op zoek
winnaar zijn. Maar dit is niet altijd naar een andere partij om mee
zo! samen te werken.
Binnen politiek heb je immers een
meerderheid nodig. Dit betekent Wanneer zij samen meer dan de
dat je meer dan de helft van alle helft van de stemmen hebben, dan
stemmen in je bezit moet hebben. hebben zij het recht om samen
te regeren. Het zijn vaak lange
en moeilijke vergaderingen om
te beslissen welke partijen zullen
%
Partij paars = 40
Zo behaalt Paars de meeste
stemmen en dus ook de samenwerken!
Partij rood = 30%
meerderheid.
Paars en rood behalen hierboven
Partij geel = 15%
samen 70% van de stemmen.
%
Partij paars = 55
Een meerderheid dus. Zij kunnen
%
samen regeren als ze dit wensen.
Partij blauw = 15
Partij rood = 30%
Rood en Geel kunnen dit niet,
aangezien ze slechts 45% behalen
Partij geel = 15% samen. Geen meerderheid dus!
/ 17 /

11. E NI NG 1
EF
HT
BERIC
Heb je een idee wat er AN TEN
KR
O
na de verkiezingen gebeurt? D IT
T
RS
EE
LE
E S
POLIT
Ping-p
artij w
IEK
Tokyo – int ver
in Japa Afgelop
en zond kiezin
De r
n verkie
egere zing ag werd
en geor e n ge
We had n
ondank nde Ping-par ganis
s de sle tij beha eerd. de
voor de n nochtans ve
overwin chte pe alde, komen el goed
n ilingen slechte de vijf e ideeën
bestaan ing. Voor het een ja
haalt d eerst in grote de hu score van de P ar.” Door de
Ping Pin e partij haar idige m ung-pa
g van pre regeren eerderh rtij kan
partij v de kaap van sident .V eid n
an de h
uidige r
40%. D
e tweed gaan er ooral de Pong iet verder
partij w ege e op v met re en Pa
We gaan een oefening doen, er
kiezers d zwaar afge ring, de Pung ooruit te spectievelijk ng partij
en vo straft d - verkie n opzic 25 en 2
zing afgelop or de vele pro oor de zin hte va 0%
waarbij je echt kan kijken wat er ie en wek blemen in de re gen. Zij hopen n vorige
verk 5%. Vo en. Zij
hale van de gerings deze ke
nse
gebeurt na een verkiezing. or Momen coalitie er mee
a ontgoo zitter Pung Pu n nog slechts te te b
Jap cheld: “ ng reag verkiez el wachten we elanden.
Wat betekent dat voor de partijen lag
Dit had
s
verwac
ht. den we eert in
de zete gscommissie d og op de
n
om te winnen en te verliezen bij uit niet
parlem
ls in he
t 20-ko ie berekent ho
ent wor ppig e
40% den ver e Japanse
een verkiezing? deeld.
30% un g
g P
20% g P
en
10% g Pan
Pon
0% Ping
/ 19 /

12. - Na de verkiezingen wordt er dus volop onderhandeld tussen de partijen! Welke partijen
zouden samen kunnen regeren en dus ‘de meerderheid’ vormen? Geef 3 mogelijkheden en
Opdrachten bij het krantenartikel: raad ook eens welke naam deze coalities zouden krijgen (TIP kijk naar de kleuren!).
- Kan jij de verkiezingscommissie voor zijn en berekenen hoeveel zetels elke
partij zal hebben in het parlement? Je weet dat er in totaal 20 zetels zijn en 1 Ping – Pong (groen) 9
kent de scores van de verschillende partijen:
2 Ping – Pang (bruin) TIP
PARTIJ SCORE ZETELS leerkracht
Ping 40% 8 3 Ping – Peng (geel)
Pong 25% 5 - Als de nieuwe regering het goed doet krijgt ze volgende keer vast en zeker opnieuw de
Pang 20% 4 steun van het volk. Als de inwoners van Japan niet tevreden zijn, stemmen ze volgende keer
waarschijnlijk voor iemand anders! Over welke partij was het Japanse volk niet tevreden?
Peng 10% 2 Waarom kunnen Ping en Pung niet samen verder besturen?
Pung 5% 1
- Er moet een nieuwe regering gevormd worden in Japan. Om een nieuwe Omdat ze geen meerderheid vormen. Er moet 50% gescoord
wet of regel te maken moet deze regel goedgekeurd worden door de
meerderheid van de parlementsleden. Ook in België is dit zo. Daarom is het
worden om een meerderheid te vormen. 40% van Ping en
belangrijk dat de partijen in de nieuwe regering meer dan de helft van de
parlementszetels in handen hebben. Want ze willen graag dat alle plannen
5% van Pung., dat is 45% procent en dus minder dan de
die zij maken goedgekeurd worden door het parlement. helft. Daarom kunnen ze geen meerderheid vormen.
Het volk houdt dus altijd het laatste woord, zowel in dit voorbeeldje als in ons eigen België!
/ 21 /

13. E NI NG 2
EF
HT
BERIC Opdrachten bij het krantenartikel:
AN TEN
KR - Kan jij de verkiezingscommissie voor zijn en berekenen hoeveel zetels
O
D IT
T elke partij zal hebben in het parlement? Je weet dat er in totaal 20 zetels
RS
EE
LE
E S
POLIT zijn en kent de scores van de verschillende partijen:
A U TO
-partij
IEK PARTIJ SCORE ZETELS
Vervoe
rs wint v Auto 35% 7
werden land – A
in verv fg erkie zingen Trein 25% 5
georga oerslan elopen zondag
nis dv
behaald eerd. De rege erkiezingen
een gro
e, onda
nks de
rende A
u
slechte to-partij slech
We had
de
voor de n nochtans ve
komen el goed
Fiets 20% 4
in haar
te over
win peil te s
bestaan ning. Voor he ingen de huid core van de B r.” Door de
de vijf
jaa
e ideeën Boot 15% 3
preside
nt
partij v
haalt d
ep
tweede Vroem de kaa artij van
p van 3
t eerst ig
regeren e meerderheid
.V
us-parti
n
gaan er ooral de Trein iet verder
j kan Bus 5% 1
de Bus-p an de h 5%. De met res - en Fie
a uid op voor pectiev ts- parti - Er moet een nieuwe regering gevormd worden in vervoersland. Om een
door de rtij werd zwa ige regering, uit ten eli j
kiezers ar afge verkiez opzichte jk 25 en 20% nieuwe wet of regel te maken moet deze regel goedgekeurd worden door
n van de v str in va
ezi nge slechts
afgelop oor de vele pr aft
en ob in de re gen. Zij hopen n vorige
de meerderheid van de parlementsleden. Ook in België is dit zo. Daarom
5%. Vo weken. Zij ha lemen Mom geringscoaliti
erki
deze ke
er mee
v ontgoo orzitter len nog ente e te b
lag cheld: “ Tuut re verkiez el wachten we elanden. is het belangrijk dat de partijen in de nieuwe regering meer dan de helft
uits verwac
ht.
Dit had
den we
ageert
niet de zete
ingscom
ls in he
missie d
nog op
de
van de parlementszetels in handen hebben. Want ze willen graag dat alle
worden t 20-ko ie berekent ho
ppige p
verdeeld arleme e plannen die zij maken goedgekeurd worden door het parlement!
40% . nt
30% Bus
t
20% s B
oo
Fiet
10% re i n
0% o T
Aut
/ 23 /

14. - Na de verkiezingen wordt er dus volop onderhandeld tussen de partijen!
Welke partijen zouden samen kunnen regeren en dus ‘de meerderheid’ vormen?
Geef 3 mogelijkheden .
EN ?
EZ
1 Auto - Trein (groen) 10
KI
2 Auto - Fiets (bruin) TIP
leerkracht
3 Auto - Boot (geel)
- Als de nieuwe regering het goed doet krijgt ze volgende keer vast en zeker opnieuw de
steun van het volk. Als de inwoners van Japan niet tevreden zijn, stemmen ze volgende keer
waarschijnlijk voor iemand anders! Over welke partij was het volk niet tevreden? Waarom
WAARVOOR?
kunnen Auto en Bus niet samen verder besturen?
Omdat ze geen meerderheid vormen. Er moet 50% gescoord
worden om een meerderheid te vormen. 35% van Auto en 5%
Heel wat stukjes van onze leefwereld worden geregeld door een hele
van Bus, dat is 40% procent en dus minder dan de helft. hoop democratische wetten en beslissingen. Een grote groep politici
Daarom kunnen ze geen meerderheid vormen. beslist hierover van op verschillende niveaus! Ken je deze niveaus?
En weet jij wie het voor het zeggen heeft?
Het volk houdt dus altijd het laatste woord, zowel in dit voorbeeldje als in ons eigen België!
/ 25 /

15. Jij woont in de gemeente Aarschot Kiezen voor mijn gemeente.
Wat weet jij over jouw gemeente?
die in de provincie Vlaams-Brabant ligt.
Onze provincie ligt in het Vlaanderen gewest naam Aarschot B
wat een deeltje is van België deelgemeentes
Elk trapje van deze ladder heeft een eigen bestuur dat over bepaalde dingen kan beslissen A= Aarschot A
op zijn grondgebied.
Omdat we in een democratie leven kunnen we zelf B= Langdorp D
stemmen welke politici in die besturen komen!
Alsof het nog niet ingewikkeld genoeg is zit ons land ook nog in andere organisaties met C= Gelrode C
een eigen bestuur: bv. Rillaar
D=
c Europa
inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen / 10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljard
Om de 6 jaar kunnen we stemmen voor mensen die in onze plaats de beslissingen mogen
nemen in onze gemeente. We kiezen dan een nieuw gemeentebestuur.
/ 27 /

16. De gemeenteraad:
In onze gemeente zijn er
?... 22
gemeenteraadsleden. Het is de taak van Wat is de taak van de gemeente?
Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat taken
de gemeenteraadsleden om één keer per maand te stemmen over de plannen van
de burgemeester en zijn schepenen. opschrijven:
c Politie, Afvalophaling/milieudienst,
Gemeenteraadsleden die de burgemeester steunen
noemt men
de meerderheid speelterreinen,…
Gemeenteraadsleden die niet in de partij(en) van
burgemeester en schepenen zitten
noemt men
de oppositie
Het college van burgemeester en schepenen:
De burgemeester is ‘de baas’ van de gemeente. Weet jij wie onze
burgemeester is?
André Peeters
In onze gemeente zijn er ?... schepenen. Elke schepen heeft zijn
6
eigen taak, dit kan bijvoorbeeld woningenbouw, sport of jeugd zijn.
/ 29 /

17. 3
11
TIP 1 2 4
Het gemeentebestuur komt samen om te beslissen in het gemeentehuis. leerkracht Kiezen voor mijn provincie. 6
Daar bevinden zich ook alle diensten van onze gemeente! Weet jij nog wat je allemaal Wat weet jij over jouw provincie?
kan gaan doen in het gemeentehuis? 7
c Bouwvergunning aanvragen, rijbewijs ophalen, naam Vlaams-Brabant 5 9
identiteitskaart afhalen, adreswijziging hoofdplaats Leuven 8
aangeven,… ligging welk nummertje hoort bij onze provincie?
Ken jij ook de andere provincies?
?...
6
10
1. West-Vlaanderen 6. Vlaams-Brabant
c Muziekschool, 2. Oost-Vlaanderen 7. Waals-Brabant
jeugdbeweging, Nu kan
je zeker
3. Antwerpen 8. Namen
opschrij en v
speelterrein, ven welk ast ook 4. Limburg 9. Luik
van mijn e stukjes
door de leve
12 5. Henegouwen 10. Luxemburg
6de klas op school gemeent n
e ge TIP
worden! regeld leerkracht inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen / 10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljard
/ 31 /

18. Om de 6 jaar kunnen we, tegelijk met de gemeenteraadsverkiezingen, Kiezen voor mijn gemeenschap/gewest. Wat weet jij over jouw gewest?
gaan stemmen voor een nieuwe provincieraad. Aan het hoofd van
elke provincie staat ook een
gouverneur Vlaams Gewest
naam hoofdstad Brussel
Hij wordt door de koning voor zijn hele leven benoemd. ligging weet jij waar ons gewest ligt? België is een ingewikkeld landje met al zijn gewesten en
Weet jij wie dit nu is voor onze provincie? gemeenschappen. Ken jij ze?
c Lodewijk de Witte
Wat is de taak van de provincie? 13 de gewesten: de gemeenschappen:
Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat taken opschrijven: TIP
c Vrije tijd bv. zwemvoorziening/recreatie, leerkracht
fietsroutes, rampenfondsen
c speelterrein, Vlaams Brussel Waals Vlaamse Franse Duitstalige
gewest Hoofdstedelijk gewest gemeenschap gemeenschap gemeenschap
6de klas op school Nu
Gewest
kan je ze
opschrij ker en v inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen / 10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljard
ven welk ast ook
van mijn e stukjes Om de 5 jaar worden er regionale verkiezingen gehouden. Dan stemmen we voor mensen van wie
door de leve
provincie n we vinden dat ze ons gewest mogen besturen.
ge
worden! regeld
/ 33 /

19. Het Vlaams parlement: Deze parlementsleden
?124
...
Wat is de taak van de gewesten en gemeenschappen?
discusiëren en stemmen over alle plannen van de ministers! Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat taken
Ze hebben dus een belangrijke taak! opschrijven:
?...
Als % van de parlementsleden een nieuwe regel steunt,
c Media, Wetenschap, Sport,...
wordt de regel ingevoerd. Anders niet!
Parlementsleden die de regering steunen noemt men
en parlementsleden die NIET in de regeringspartijen
de meerderheid
zitten noemt men
de oppositie
1
De Vlaamse regering:
De minister-president is ‘de baas’ van het gewest/de gemeenschap. c Jeugdbeweging, 6de klas, naar
Weet jij wie nu onze minister-president is?
c Kris Peeters school komen met de bus,... Nu kan
je zeker
opschrij en v
ven welk ast ook
De minister-president wordt geholpen door van mijn e stukjes
die elk hun eigen taak hebben. Eentje is zo
ministers door het leven
gewestb
geregeld estuur
bijvoorbeeld verantwoordelijk voor verkeer, een ander voor cultuur,… worden!
/ 35 /

20. Kiezen voor mijn land. c Kleur mij in!
Wat weet jij over jouw land?
naam Noordzee
Nederland
POLIT België
S TA AT IEK hoofdstad
Duitsland
SHER
Je hebt VO R M Brussel
of op d
op de r
ad
e tv vas io vinden
ING
eens ge ta da
hoord o l meer m t de gewesten officiële talen
‘staatsh ver de acht m
er krijgen oeten
Dit is e vorming’. en tuss
tussen
en disc
mensen ie
uss
die
mensen
d
en
België m ie vinden dat
e
Nederlands, Frans,
krijgen er macht moe Luxemburg
. t
Duits
Frankrijk
14 ligging
TIP c
Duid onze hoofdstad aan en vul dit kaartje in
leerkracht inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen / 10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljard
Om de 4 jaar worden er federale verkiezingen gehouden. We kiezen dan voor een nieuw bestuur
voor ons landje.
/ 37 /

21. Het federaal parlement: Het zijn de parlementsleden die moeten Wat is de taak van het bestuur in ons land?
stemmen of een plan van de regering door mag gaan of niet. Het federaal Aan de hand van deze prentjes kan je vast al heel wat taken
parlement bestaat uit 2 delen die allebei hun goedkeuring moeten geven: opschrijven:
1 de senaat 15 c leger (defensie), ziekenhuis
TIP
2 de kamer leerkracht (gezondheiszorg), rechtbank (justitie)
De federale regering: De premier is ‘de baas’ van het gewest/de gemeenschap. Weet jij
wie nu onze premier is?
Yves Leterme
De premier wordt geholpen door die elk hun eigen
ministers
taak hebben. Eentje is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het leger, een ander voor belastingen,…
c Opa op pensioen, opa in het
ziekenhuis Nu kan
je zeker
Dit is opschrij en v
Koning Albert II ven welk ast ook
van mijn e stukjes
Wat is zijn taak dan? Hij is wel onze koning maar heeft geen echte door de leven
Belgisch
macht. Hij kan alleen maar goede raad geven aan de politici. geregeld e wet
worden!
/ 39 /

22. 1. Portugal
De wetten en regels opstellen is de taak van de politici. Weten jullie ook wie ervoor moet zorgen Kiezen voor de EU. 2. Spanje
dat we ons aan al die regels houden? Wat weet jij over de EU? 3. Frankrijk
4. Italië
c politie en justitie hoofdstad
5. Malta
6. Griekenland
7. Cyprus
Al die wetten en plannen kosten ook geld! We dragen allemaal ons steentje bij door Brussel 8. Bulgarije
9. Roemenië
10. Hongarije
belastingen
te betalen. lidstaten 16 11. Slovakije
kleur ons land in op het kaartje TIP 12. Tsjechië
13. Polen
Ken jij alle andere 26 lidstaten? leerkracht 14. Oostenrijk
15. Slovenië
16. Duitsland
inwoners 500 / 3000 / 28 000 / 1 miljoen / 6 miljoen 17. Nederland
10 miljoen / 500 miljoen / 7 miljard 18. België
19. Luxemburg
Europese
De EU of 20. Ver. koninkrijk
21. Ierland
Unie 22. Denemarken
23. Zweden
is een organisatie van Europese landen die meer 24. Finland
willen gaan samenwerken. Er zijn mensen die willen dat Europa later 25. Estland
26. Letland
zelfs één groot land wordt! 27. Litouwen
/ 41 /

23. Misschien is het je al wel opgevallen dat op elk niveau het bestuur er ongeveer gelijkaardig uitziet?
Het bestuur van de EU bestaat uit 3 delen:
Gemeente Burgemeester Schepenen
... Gemeenteraadslid
...
1 Het Europees parlement om de 5 jaar mogen we gaan stemmen voor nieuwe Vul aan!
Belgische vertegenwoordigers in dit parlement. Provincie Gouverneur
... Gedeputeerden
... Provincieraadslid
...
2 De Europese Commissie stelt nieuwe plannen op. Elke commissaris heeft hier
zijn eigen taak! Gewest Minister...
President Minister
... Vlaams Parlementslid
3 De Europese Unie dit is een vergadering van alle Europese premiers.
België Premier
... Minister Parlementslid
...
De voorzitter is de EU-president. Op dit moment is dat Herman Van Rompuy EU Commissievoorzitter Commissarissen
... Parlementslid
...
De rol van de EU wordt steeds belangrijker: wat regelt de EU zoal? Aan de hand van deze prentjes Op elk niveau is er een baas die geholpen wordt door een groepje helpers die elk hun eigen taak
kan je vast al heel wat taken opschrijven. hebben. Je merkt dat er op elk niveau een raad of parlement is. De grote groep mensen die hier in
zit moet stemmen of de nieuwe regels goed zijn of niet. De partijen van de ‘baas’ en zijn ‘helpers’
c Geldzaken, stemmen vaak voor en worden de genoemd.
meerderheid
gsm verkeer (afspraken) oppositie
De andere partijen noemt men de
Nu kan
c Reizen je zeker
opschrij en v
ven welk ast ook Vaak moeten partijen samen gaan werken om samen een meerderheid te hebben:
van mijn e stukjes ze vormen een
en grenzen door de leven
EU gere
coalitie
g
worden! eld
/ 43 /

24. Moeilijke - Inspraak hebben: je mening mogen geven, zeggen wat je
Voor jullie heeft politiek nu geen wie jullie stem krijgt. Want door
geheimen meer. Je weet nu hoe te stemmen beslissen wij mee! woordenlijst denkt
verkiezingen werken en waarvoor Hopelijk denken jullie, wanneer - Democratie: het volk mag mee beslissen over de werking
ze dienen. Je weet nu hoe ons jullie in van een land
land op verschillende niveaus voor het eerst gaan stemmen nog - Stemgerechtigde: iemand die zijn stem mag uitbrengen
bestuurd wordt. Je weet nu dat wij eens terug aan deze les! - Stemplicht: moeten stemmen
allemaal, vanaf onze 18de verjaardag, - Stemrecht: mogen stemmen
meebeslissen! Ook nu mag er geen rem op jullie - Politici: mensen die zich kandidaat stellen om als
stem staan! Jullie zijn misschien vertegenwoordiger voor de rest van het volk op te treden
Hopelijk onthouden jullie vooral dat nog vrij jong, ook nu mag je laten om de wetten en regels te gaan maken
laatste: wij beslissen allemaal mee! merken dat je een eigen mening - Meerderheid: meer dan de helft van de stemmen bezitten
Doorheen dit bundeltje heb je hebt. Het is jouw goed recht om - Campagne voeren: reclame voeren
gezien dat we ons moeten houden een eigen mening te hebben en die - Oppositie: partijen die niet mee in de meerderheid zitten.
aan heel wat regels. Die regels te verdedigen (met woorden hé)! Ze kijken erop toe dat de meerderheidspartijen hun werk
zijn erg belangrijk voor onszelf en Onthoud wel dat het zeker even goed uitvoeren
bepalen een groot deel van onze belangrijk is om respect te hebben
omgeving. Het is dus belangrijk voor de mening van een ander!
dat jullie later goed nadenken over / 43 /
/ 45 /

25. ! !
/ 47 /

26. ! !
/ 49 /

27. ! !
-
/ 51 /

28. TIP’S 3 1. Kijk naar je eigen carrière? Welke regels zijn er reeds bijgekomen? Welke situaties hebben
leerkracht jullie hierdoor kunnen vermijden? Al deze zaken kunnen een inspiratie zijn om
/ P. 4 /
de leerlingen te helpen bij het vervullen van hun opdracht.
2. @: ook de volgende website: www.youtube.com en hierop het trefwoord ‘schoolregel’
1 1. Suggestieve vragen stellen. Wat zijn je hobby’s? Heb je broers/zussen? Hoe kom je naar ingeven geeft mooie filmpjes en resultaten.
school? Wat doe je graag?…
/ P. 3 /
2. Het kan ook leuk zijn om de voorstellingen voor elkaar te doen, dat de leerlingen zichzelf 4 1. @: Het exacte aantal inwoners van België kan je terugvinden op: http://www.belgium.be
voorstellen in de klas. / P. 5 /
3. Zorg ervoor dat de leerlingen op voorhand weten dat ze een foto moeten meebrengen 1. In België heeft men een opkomstplicht. De termen opkomstplicht en stemplicht worden
of anders zorg je voor een alternatief: tekening maken, foto trekken in de klas,…
5
vaak in dezelfde betekenis gebruikt. Om het voor de leerlingen niet verwarrend te maken
/ P. 6 /
spreken we over stemplicht en stemrecht. Maar we willen zeker deze opmerking aan jullie
2 1. Indien de kennis van het reglement onvoldoende is of niet meer zo recent. Dan kan je meegeven.
/ P. 4 /
volgende oefeningen doen, zodat de kennis terug wordt opgefrist.
- @: zoek de regels op de website van de school 1. Bespreek zeker dat het niet betekent dat ze op 18 jaar reeds moeten gaan stemmen, dit is
6
- Maak kaartjes van verschillende regels: Geef als opdracht aan de klas: sorteer de regels, afhankelijk of er het jaar dat de kinderen 18 jaar worden, ook effectief verkiezingen zijn.
/ P. 7 /
welke zijn van de school, welke niet?
-… 1. @: de volledige lijst vind je terug op:
7
2. Je kan over het gedeelte ‘Ben je het hiermee eens of niet?’, ook een groepsdiscussie doen, http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_Vlaamse_politieke_partijen
/ P. 9 /
gebruik hiervoor eventueel ‘Methodieken (voor discussie) om thema’s te bespreken’ uit 2. @: je kan ook de kinderen deze lijst laten terug zoeken op het internet, wie vindt alle
de bundel ‘Variatie in Participatie’. partijen en wat betekenen de afkortingen.
/ 53 /

29. 8 1. Gebruik hiervoor methodieken uit de bundel ‘Variatie in Participatie’. 14 1. @: staatshervorming is een belangrijk begrip voor België, we halen het hier dan ook aan,
/ P. 10 / / P. 36 / maar niet uitgebreid. Indien je het toch graag meer uitgebreid zou bekijken, dan kan je
1. Voor de naam van de partijen is er een suggestie gedaan met betrekking tot de kleuren. meer informatie vinden op volgende website:
9 De leerlingen kunnen ook creatief hun gangen gaan en zelf namen van partijen verzinnen. http://nl.wikipedia.org/wiki/Staatshervorming_(België)
/ P. 21 /
10 1. Voor de naam van de partijen is er een suggestie gedaan met betrekking tot de kleuren. 15 1. @: meer info over het parlement: http://www.fed-parl.be
De leerlingen kunnen ook creatief hun gangen gaan en zelf namen van partijen verzinnen. / P. 38 /
/ P. 24 /
1. Voor de oplossing van de andere provincies kan er ook een creatieve, speelwijze worden
1. @: opzoekingswerk op de website van de Stad Aarschot: www.aarschot.be, kan de 16 gebruikt: bv. opzoeken op het internet, kaart en namen samenvoegen door verbindingen
11 / P. 41 /
leerlingen een beter idee geven van hoe een gemeentehuis werkt. te maken,… We verwijzen hier ook naar de methodieken van ‘Variatie in participatie’.
/ P. 30 /
2. Ook het deelnemen aan het stadhuisspel wordt aangeboden door de Stad Aarschot.
Contact kan worden opgenomen met de jeugddienst.
12 1. Voor de oplossing van de andere provincies kan er ook een creatieve, speelwijze worden
gebruikt: bv. opzoeken op het internet, kaart en namen samenvoegen door verbindingen
/ P. 31 /
te maken,… We verwijzen hier ook naar de methodieken van ‘Variatie in participatie’.
13 1. @: opzoekingswerk op de website van de provincie: www.vlaamsbrabant.be, kan
de leerlingen een beter idee geven van hoe een provincie werkt.
/ P. 32 /
/ 55 /

30. G !
DA A
:) grafische vormgeving www.leensauviller.be
VU: Els Vinckx,
Schepen van Jeug
d, Stad Aarscho
t