6. MAGNETİK ALANMAGNETİK ALAN
• Güneş rüzgarları, kronadan ayrıldıktan,
40 saat sonra, yeryüzü çekirdeğinin
ürettiği manyetik güç çizgilerini izleyerek
manyetosfere girerler.
• Burası gözyaşı damlası (söbe) biçiminde
ve oldukça yüksek oranlarda elektrik yüklü
manyetik alan bölgesidir.
7.
8. ManyatosferManyatosfer
• Manyetosfer, Dünya’nın kendi manyetik
etkisi tarafından tutulan uzayda küre
şeklindeki bir alandır.
• Manyetosfer, güneş rüzgarının yolu
üzerinde bir engel oluşturur.
• Manyetosferik engelin genişliği hemen
hemen 190,000 kilometreyi bulur.
• Dünya’nın karanlık tarafında ise çapı
devasa boyutlara ulaşan manyetosfer artık
uzun bir "manyetik kuyruk" olur.
9. MAGNET K KUTUPİMAGNET K KUTUPİ
ALANIALANI
•Manyetosferdeki enerji yüklü elektronlar ve
iyonlar, manyetik alan çizgilerini takip ederek
atmosferin kutup bölgelerine doğru hareket
eder.
•
10. Yer, Fe-Ni (Demir-Nikel)karışımı bir çekirdeğe sahiptir.
Ayrıca atmosferdeki iyonosfer katmanı da devreye girince, Fe-Ni
çekirdek mıknatıslanır ve Yer’in manyetik alanı oluşur.
Bu manyetik alan yüksek enerjili parçacıkların yeryüzüne kadar
ulaşmasına engel olur.
Yere zırh olan bu kalkana «Van Allen Kuşakları» da denir.
11. Kutup ışınımı her iki yarıküre için, manyetik eksendenKutup ışınımı her iki yarıküre için, manyetik eksenden
yaklaşık 20º-25ºuzaklıkta en iyi gözlenebilir. Buyaklaşık 20º-25ºuzaklıkta en iyi gözlenebilir. Bu
bölgelerebölgelere “Auroral oval”“Auroral oval” denmektedir.denmektedir.
12. DÜNYA’NIN MAGNETİK
ALANI
• Dünya İki kutuplu bir mıknatıs
gibidir.
• Dünyanın manyetik alanı, çoğu
kutuplara yol alan, ve orada
hızlanan iyonları yakalar.
• Bu ionlar, atmosferik atomlar ve
moleküller arasındaki çarpışmalar,
kutup çevresinde büyük daireler
şeklinde «Aurora» desenlerinde
enerji salınımına neden olurlar.
13. AURORA IŞIMALARIAURORA IŞIMALARI
•Aurora ışımaları, genellikle geceleri
gözlemlenir, ağırlıklı olarak
iyonosferde meydana gelir.
•Bu olgu yaygın olarak 60 ve 72
derecedeki kuzey ve güney
enlemleri arasında görünür,
•Bu da «Arktik» ve «Antarktik» Kutup
dairelerinin içine düşer.
14. • «Aurora» kelimesi Roma Şafak Tanrıçası’nın isminden
gelmektedir.
• Boreas’da Yunanca'da «Kuzey rüzgar» ına verilen
isimdir.
• Cree (kri) halkı bu ilginç olaya «Ruhların Dansı» adını
vermişler.
• Avrupa'da, Orta Çağlarda auroraların, Tanrıdan işaretler
olduğuna inanılırdı.
• Norveç kaynaklarında «Kral aynası» olarak geçer(1230)
• İtalyan Bilimci Galileo Galilei (1564-1642), bu olayı
«Kuzey ışıkları» olarak ifade etmiştir.
AURORA BORALİSAURORA BORALİS
15.
16.
17.
18. • Auroralar, atmosferin üst katmanlarında(90-250km)
yükseklikten, iyonize atomlarının elektron
kazanması ile uyarılmış oksijen ve azot
atomlarının, «foton» salınımı oluşmasıyla ortaya
çıkar.
• Bir ışık fotonunun emisyonu veya başka bir atom
ve molekülle çarpışması sonucu, yüksek enerji
seviyesi düşer.
• Bu nedenle atomlar fazla enerjiyi ışık halinde ve
yavaşça (aurora sırasında elektronların çarptığı her
atom aşağı yukarı 1 saniye kadar) ışık yayarlar.
AURORA IŞIKLARI NASILAURORA IŞIKLARI NASIL
OLUŞUR?OLUŞUR?
19. • Aurora’nın rengi, hangi
atomla çarpıştığına ve karşı
karşıya geldikleri yüksekliğe
bağlı olarak değişir.
AURORA’NIN RENKLERİAURORA’NIN RENKLERİ
20. • YeşilYeşil - oksijen, 250 km. yüksekliğe kadar,
• KırmızıKırmızı – oksijen, 250 km. yüksekliğin
üstünde,
• MaviMavi – Azot, =100 km. yüksekliğe kadar,
• MorMor/Eflatun – Azot, 100km. üstündeki
yüksekliklerde oluşur.
AURORA’NIN RENKLERİAURORA’NIN RENKLERİ
21. I INLARIN DANSIŞI INLARIN DANSIŞ
• Tüm manyetik ve
elektriksel güçler, sürekli
olarak birbirleriyle
etkileşirler.
• Bu kaymalar ve akışlar,
50,000 voltta 20,000,000
ampere kadar ulaşabilen
atmosferik akımlar
boyunca; «ışığın dansı»
şeklinde görülebilir.
22. • Yeşil tüm auroraların en yaygınıdır,
• Baskın renk kırmızıdır.kırmızıdır.
• Ardından pembe, (açık yeşil ve kırmızı
karışımı), saf kırmızısaf kırmızı takip eder,
• SarıSarı ( kırmızı ve yeşil karışımı),
• Son olarak da saf mavimavi.
RENK DAĞILIMI?RENK DAĞILIMI?
23. KAN KIRMIZIKAN KIRMIZI
AURORAAURORA• Büyük mangetik
fırtınalar sırasında
aurolar, kan kırmızı
bir renk alır..
• Ancak bu durum
nadiren ve auronın uç
köşelerinde görülür.
24. Aurora yalnızca ışınımdan ibaret değildir. Bazen
insan kulağının duyabileceği dalga boylarında
ses de çıkarabilir.
26. Kuzey ışıkları, kutupKuzey ışıkları, kutup
bölgelerinde ışıkbölgelerinde ışık
saçan perilerinsaçan perilerin
görüngüleri midir?.görüngüleri midir?.
29. Kutup ışıkları yay şeklinde, bulut
şeklinde ya da yatay veya dikey çizgiler
halinde olabilir.
En çok Eylül-Ekim ve Mart-En çok Eylül-Ekim ve Mart-
Nisan aylarında görülür.Nisan aylarında görülür.
47. GÜNEŞ SİSTEMİNDEKİGÜNEŞ SİSTEMİNDEKİ
DİĞER GEZENLERDE DEDİĞER GEZENLERDE DE
AURORA OLUŞUR.AURORA OLUŞUR.
Jüpiter, Satürn ve Uranüs,
Aurora yapıları gözlenen
gezegenlerdir.
Mars’ta da gözlenmiştir.
48. JÜP TER’ N AURORASIİ İ
• Her Gezegenin ve
uydularının farklı
Aurorası vardır.
• Güneş rüzgarlarının
fazla olduğu; Jüpiter
ve Satürn
Gezegenlerinde çok
yoğun olarak
gözlenir.
50. Satürn’ün auroraları Yer’dekilere benzer. Nedeni
Güneş’ten gelen enerji parçacıklardır. Bu gezegenin
auroraları mor ötesi bölgede görülebildiği için, Yer
atmosferi dışından izlenmelidirler.
Satürn aurorasının Hubble Uzay
Teleskobu ile alınmış moröte görüntüsü