Bedrijven worden verrast wanneer een medewerker met cruciale kennis vertrekt: slechts een derde van de organisaties heeft een plan klaar liggen om cruciale kennis te behouden bij het vertrek van deze medewerkers. Dit blijkt uit een onderzoek van Marketresponse in opdracht van Yacht.

1. Op weg naar wendbaarheid
Thema: Talent
28 juni 2011

2. Management summary
Krapper wordende arbeidsmarkt
vraagt om actie
Toch kunnen bedrijven verrast worden wanneer een medewerker
Steeds meer positieve met cruciale kennis vertrekt (67%). HR plannen en het kennis-
signalen zijn waarneem­ beleid bevatten veelal de kernelementen, maar de blik op de
toekomst lijkt te missen. Het lijkt dat er nauwelijks rekening
baar uit het Nederlandse wordt gehouden met de ‘gaten’ die zouden kunnen vallen.
bedrijfsleven dat er meer
behoefte is aan arbeids­
Bedrijven geloven in
krachten. Feit is de trend van
een steeds krapper wordende arbeidsmarkt ontwikkeling talent
door een vergrijzende beroepsbevolking Bedrijven hebben moeite met het aantrekken (40%) en
behouden van talent (24%), maar blijven hierin investeren.
en te weinig jongeren met de juiste kwali­ Een interessante kwestie is of bedrijven dit in de toekomst
ficaties. Het zal niet lang meer duren of het wel gaan terugverdienen of moeten zij op zoek naar andere
vinden van geschikt personeel wordt een oplossingen om over talent te blijven beschikken.
enorme uitdaging.
Middenmanagement
Organisaties zullen op termijn meer en meer moeite krijgen met
het opvullen van hun vacatures. Deze ontwikkelingen zouden kritisch op kennisbeleid
bij werkgevers alarmbellen moeten doen rinkelen, maar zien Het middenmanagement ondervindt direct consequenties als
zij de noodzaak wel? Hoe actief richt het bedrijfsleden zich op er zaken omtrent HR en kennisbeleid niet goed zijn geregeld.
het ‘wendbaar’ maken van de organisatie? Het Nederlandse Middenmanagement, topmanagement en HR lijken niet
bedrijfsleven zal haar organisatie zo moeten inrichten op de eensgezind over het kennisbeleid, gezien het feit dat midden-
gebieden kennis, arbeid en processen & systemen dat zij ook in management meent dat toch een aantal zaken niet goed
de toekomst in de behoefte van kennis kan voorzien. De sense geregeld zijn. Middenmanagement zou proactief en tijdig
of urgency lijkt vooralsnog te ontbreken. met beleidmarkers (en vice versa) moeten communiceren en
anticiperen op ontwikkelingen in de arbeidsmarkt om ook in
de toekomst over de juiste kennis te kunnen blijven beschikken.
‘Ontsluiten’ van kennis
nog niet eenvoudig Over het onderzoek
In het Nederlandse bedrijfsleven blijft kennismanagement Het onderzoek is online uitgevoerd in de periode van 1 april
een lastig onderwerp. Het is wel bekend waar de kennis zich tot en met 11 mei 2011. De resultaten van dit onderzoek
binnen organisaties bevind, maar het ontsluiten ervan blijkt zijn gebaseerd op de antwoorden van 432 vertegenwoordi-
vaak nog lastig. gers (topmanagement, middenmanagement, HR functies) van
Op basis van dit onderzoek ontstaat de indruk dat er grip is op organisaties in Nederland in de branches Industrie, Dienst-
de hedendaagse situatie omtrent kennismanagement. Binnen verlening, Overheid/non-profit, Zorg en handel/distributie
organisaties is zowel het HR- als kennis- beleid wel bekend. met minimaal 50 medewerkers.
2

3. Managen van ‘Talent’
Organisaties ondervinden moeilijkheden
in het aantrekken van Talent, maar
blijven geloven in ontwikkeling
Vakkennis en knowhow Ook in de branche Zorg zegt een ruime meerderheid (80%) dat
blijken steeds moeilijker bekend is wie er over de cruciale kennis beschikt. Desalniettemin
ligt ook hier in mindere mate een plan klaar wanneer een
te waarborgen door de medewerker met cruciale kennis vertrekt.
dynamischer wordende
arbeidsmarkt. Organisaties Geloof in talentontwikkeling
ondervinden problemen Veel organisaties hebben moeite met het aantrekken (40%)
in het aantrekken en behouden van talent, en behouden van talent (24%). Ze zijn zich ervan bewust dat
maar geloven nog wel in de ontwikkeling talent gemotiveerd en gebonden wordt door uitdaging. Toch
koestert slecht de helft van de bedrijven het aanwezige talent.
van talent. Ondanks het feit dat organisaties vrezen talent weer snel te
verliezen investeert 57% nog wel in talent. De vraag blijft echter
of bedrijven dit terugverdienen of op zoek moeten naar andere
‘Ontsluiten’ kennis oplossingen om over talent te blijven beschikken.
niet eenvoudig Binnen Industrie heeft een meerderheid (59%) van de bedrijven
Binnen de meeste organisaties (82%) is bekend welke kennis moeite met het aantrekken van talent, maar investeren hier ook
essentieel is voor bedrijfsvoering en meestal ook waar die relatief weinig in. Wel zijn zij in staat talent voor langere tijd
kennis zit (71%). Dit betekent echter niet dat deze eenvoudig voor zich te laten werken en koesteren zij hun talent beter dan
te ontsluiten is, veelal omdat de kennis in de hoofden van gemiddeld. Daarbij ziet een relatief grote groep bedrijven de
mensen zit. Hoewel organisaties zich dus bewust zijn van het noodzaak van het gebruik van ‘flexibel talent’ in de vorm van
belang van de kennis, kunnen ze verrast worden wanneer een een pool met branchegenoten.
medewerker met cruciale kennis vertrekt. De meeste bedrijven
(67%) hebben hiervoor geen plan klaar liggen. Ook is het tijdig Dienstverlening heeft relatief veel moeite met aantrekken
verkrijgen van de benodigde kennis intern (28%) en extern van talent, het talent wordt echter wel gekoesterd binnen
(32%) nog niet eenvoudig. deze branche.
Vooral de Overheid is redelijk kwetsbaar wanneer het gaat De Overheid investeert relatief weinig in talent en ondervinden
om de uitloop van kennis. Bij slechts een kleine meerderheid moeite met het aantrekken van talent (37%). Talent wordt ook
van deze organisaties is bekend wie er over de cruciale amper gekoesterd. Zij erkennen dat talent uitdaging nodig heeft,
kennis beschikt. maar bieden dit veel minder dan in andere branches.
Binnen Industrie is goed bekend welke kennis cruciaal (89%) is
en wie er over deze kennis beschikt (78%). Toch kan de helft van
de organisaties binnen deze branche niet met zekerheid zeggen
of er ook een plan beschikbaar is wanneer medewerkers met
cruciale kennis vertrekken.
3

4. Richten op de oplossing
Link met ontwikkelingen op
arbeidsmarkt ontbreekt
Op termijn is een steeds krapper wordende in kaart en hoe zij daar intern op gaan inspelen (56%).
arbeidsmarkt door o.a. een vergrijzende Overheid/non-profit anticipeert relatief weinig op ontwikkelingen
in arbeidsmarkt (32%).
beroepsbevolking onvermijdelijk. Organi­
saties zullen op termijn meer en meer moeite
krijgen met het opvullen van hun vacatures. Middenmanagement kritisch
Toch lijkt de sense of urgency te ontbreken. op kennis beleid
Middenmanagement, topmanagement en HR lijken niet
eensgezind over het kennisbeleid. Middenmanagement lijkt
Organisaties lijken overall minder op de hoogte van de HR-plannen en het kennisbeleid
dan HR en topmanagement. Het middenmanagement lijkt
de processen en systemen daarmee kritischer op de eigen organisatie. Dit wordt mogelijk
op orde te hebben. verklaard door het feit dat zij de consequenties van het beleid
op de werkvloed meemaken. Uit de resultaten spreekt echter
Op zowel projectniveau als de reguliere business hebben be- ook een zekere apathie bij het middenmanagement. Aangezien
drijven hun processen en systemen redelijk op orde. Met name de pijn bij het middenmanagement zit zou juist deze groep extra
het topmanagement heeft het meeste inzicht in de bewaking actie kunnen ondernemen. Dit lijkt echter niet het geval.
van projecten. Voor bijna de helft van
de bedrijven staat de ideale flex/vast ver-
houding vast, alleen is deze minder zeker
voor de toekomst.
Vooral de Industrie heeft alles goed op
orde, dit in tegenstelling tot de branche
Overheid.
Minder oog voor arbeidsmarkt
Met het oog op de ontwikkelingen zullen organisaties hun
organisatie wendbaarder moeten gaan inrichten. Daardoor zul-
len zij genoodzaakt zijn om op een andere manier met ‘schaars’
wordend personeel om te gaan.
Toch lijkt het tegendeel het geval: HR
plannen zijn redelijk bekend, maar in
mindere mate gericht op de ontwikke-
lingen op de arbeidsmarkt.
De branche Industrie heeft redelijk goed
de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
4

5. Resultaten: Kennis
Waar de kennis zit is wel bekend...
¬ Een ruime meerderheid van de organisaties weet welke beschikbaar is. Ook is er niet altijd bekend wie er over de cru-
kennis essentieel is voor bedrijfsvoering. Echter kunnen ciale kennis beschikken (30%).
bedrijven verrast worden wanneer een medewerker met
cruciale kennis vertrekt. Een meerderheid van de bedrijven ¬ Een zorgelijk punt is dat een meerderheid van de bedrijven niet
kan namelijk niet bevestigen dat hiervoor een plan met zekerheid kan zeggen welke kennis er over vijf jaar nodig is.
21 61 10 6 1 422 Bekend welke kennis cruciaal is voor de bedrijfsvoering
14 57 16 11 3 428 Bekend welke medewerkers over welke cruciale kennis beschikken
In organisatie ligt er een plan klaar als een medewerker
7 25 27 29 12 415
met cruciale kennis vertrekt
8 35 32 20 6 417 Bekend welke kennis wij over vijf jaar nodig hebben
15 37 22 20 6 418 Op alle niveaus kennisontwikkeling een vast agendapunt
Helemaal eens Eens Eens noch oneens Oneens Helemaal oneens
...maar dat betekent niet dat ze
te ontsluiten is
¬ Bij een kleine meerderheid van de bedrijven is een plan ¬ Het verkrijgen van de benodigde kennis blijkt nog niet
van aanpak aanwezig om medewerkers naar een gewenst eenvoudig. Een meerderheid van de bedrijven is hier niet
kennisniveau te tillen. Het wordt kritischer als we kijken naar zeker van.
wie hiervoor verantwoordelijk is, 48% bedrijven kan namelijk
dit niet (met zekerheid) bevestigen.
14 53 17 13 3 421 Het belang van kennisontwikkeling bij alle medewerkers bekend
Een plan aanwezig van aanpak om de medewerkers naar
10 49 22 14 4 424
een gewenst kennisniveau te tillen
Voor elke onderwerp bekend wie verantwoordelijk is voor
8 43 24 19 6 425
de kennisontwikkeling
Verkrijgen van de juiste interne kennis op het juiste
7 37 28 23 5 420
moment als eenvoudig ervaren
Verkrijgen van de juiste externe kennis op het juiste
6 28 34 26 5 420
moment als eenvoudig ervaren
Helemaal eens Eens Eens noch oneens Oneens Helemaal oneens
5

6. Resultaten: Arbeid
Bijna de helft van de bedrijven
heeft strategisch HR-plan…
¬ Bij bijna de helft van de bedrijven ligt een duidelijke link de omvang van de flexibele schil. Een zorgelijk punt is dat een
tussen het strategisch HR-plan en de bedrijfsdoelstellingen meerderheid van de bedrijven niet met zekerheid kan zeggen
in dezelfde periode. Ook is het strategische plan voor de welke kennis er over vijf jaar nodig is.
komende jaren bekend en zijn richtlijnen opgesteld m.b.t.
In organisatie zijn richtlijnen bekend met betrekking tot
8 36 32 20 4 404
de omvang van de flexibele schil
Het strategisch HR-plan voor de komende drie tot vijf
11 33 30 19 7 404
jaar bekend
In organisatie ligt een duidelijke relatie tussen het strategisch
11 40 26 18 5 397 HR-plan en de bedrijfsdoelstellingen in dezelfde periode(s)
Het strategische HR-plan in corporate-, divisie- en/of afdelingsplannen
8 38 32 18 5 394
vertegenwoordigd
Bekend hoe voor langere termijn de inzet van het huidige personeel
9 39 29 18 4 416
verbeterd kan worden
Beleid opgesteld om in de toekomst over het juiste personeel te
11 37 26 20 6 414
beschikken
Helemaal eens Eens Eens noch oneens Oneens Helemaal oneens
...maar minderheid bedrijven legt link
met ontwikkelingen op arbeidsmarkt
¬ Bij 62% van de bedrijven is bekend welke medewerkers een ¬ Minder bekend zijn de consequenties van de ontwikkelingen op
belangrijke sleutelrol vervullen voor de realisatie van de bedrijfs- de arbeidsmarkt de komende jaren en wat de mogelijkheden zijn
doelstellingen. om op deze ontwikkelingen in te spelen. Bij een meerderheid
van de bedrijven vormt dit een aandachtspunt.
Bekend welke medewerkers een sleutelrol vervuilen voor het realiseren
14 48 22 13 3 419
van de bedrijfsdoelstelling nu en in de komende 5 jaar
Bekend wat de komende vijf jaar de consequenties zijn van de
7 38 31 18 6 417
ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
Bekend welke alternatieven er zijn om te kunnen anticiperen op
7 36 36 16 4 413
ontwikkelingen op de arbeidsmarkt
Helemaal eens Eens Eens noch oneens Oneens Helemaal oneens
6

7. Resultaten: Processen en systemen naast reguliere business
Projecten door (krappe) meerderheid
goed gemonitord
¬ Op projectbasis wordt door een krappe meerderheid van de ¬ In een kwart van alle gevallen worden geen risicoscenario’s
bedrijven de voortgang, bezetting, budget en continuïteit opgesteld per project, de helft doet dit wel.
goed bewaakt.
14 40 25 17 4 411 Van alle projecten de voortgang continu inzichtelijk
11 53 18 16 3 411 De begroting (mensen/middelen) per project bekend
In organisatie wordt tijdens het project het budget (tijd/geld)
14 51 19 12 3 407
continu bewaakt
In organisatie zijn scenario’s bekend om de continuiteit van een
9 48 25 16 3 412
project te waarborgen
10 44 21 20 6 404 In organisatie worden de risicoscenario’s per project opgesteld
Bekend wat de kosten/risico’s zijn van het overschrijden van
10 40 32 14 5 400
een deadline
Helemaal eens Eens Eens noch oneens Oneens Helemaal oneens
7

8. Resultaten: Managen van kennis
Bedrijven geloven nog
in ontwikkeling van talent
¬ Organisaties vinden over het algemeen dat zij goed in staat ¬ Bedrijven ondervinden moeite in het aantrekken van nieuw
zijn talent langere tijd voor zich te laten werken. Er wordt talent en zijn van mening dat talent weg loopt wanneer er
nog relatief veel geïnvesteerd in talent. niet genoeg uitdaging geboden wordt.
Onze organisatie slaagt er goed in om talent voor langere tijd voor
15 39 23 17 6 411
zich te laten werken
8 33 28 24 8 411 Onze organisatie heeft moeite met het aantrekken van talent
7 21 31 32 9 407 Het traineeship heeft zijn langste tijd gehad
7 13 23 37 20 412 Wij investeren niet meer in de ontwikkeling van talent
6 18 22 41 13 404 Talent houd je maar 2 jaar
10 27 22 28 13 400 Talent loopt weg omdat onze organisatie niet genoeg uitdaging biedt
Helemaal eens Eens Eens noch oneens Oneens Helemaal oneens
Talent gaat voor uitdagende projecten
¬ Een overtuigende meerderheid (80%) van de bedrijven geeft gedeelte op het CV wordt nog niet gezien.
aan dat je talent motiveert met uitdagende projecten.
¬ Een relatief grote groep bedrijven ziet de noodzaak in van het
¬ De helft van de organisaties geeft aan dat zij hun talent gebruik van ‘flexibel talent’. Tegelijk is een ruime meerderheid
koesteren. Om talenten te behouden is het noodzakelijk hier nog niet (zeker) van overtuigd.
uitdagende projecten te bieden, het belang van het privé
14 36 26 20 5 422 Onze organisatie koestert talent
Het privé gedeelte op een CV is straks van doorslaggevend belang
7 22 37 29 5 382
bij selectie
Wij kennen alle capaciteiten van onze medewerkers en zetten deze
9 30 35 22 5 414
ook buiten hun functie om in
21 59 13 6 1 425 Talent motiveer je met uitdagende projecten
Toekomst organisatie: kleine kern-organisatie voor beleid&regie,
9 29 34 20 8 375
insourcen van getalenteerde partners
‘Pool’ met branchegenoten is noodzakelijk om over talent te
9 35 27 22 7 393
beschikken
Helemaal eens Eens Eens noch oneens Oneens Helemaal oneens
8