1. Modul ini disediakan untuk membantu anda menguruskan pembelajaran anda agar anda boleh belajar
dengan lebih berkesan. Anda mungkin kembali semula untuk belajar secara formal selepas beberapa
tahun meninggalkannya. Anda juga mungkin tidak biasa dengan mod pembelajaran arah kendiri ini.
Modul ini memberi peluang kepada anda untuk menguruskan corak pembelajaran, sumber-sumber
pembelajaran, dan masa anda.
Pembelajaran arah kendiri memerlukan anda membuat keputusan tentang pembelajaran anda. Anda
perlu memahami corak dan gaya pembelajaran anda. Adalah lebih berkesan jika anda menentukan
sasaran pembelajaran kendiri dan aras pencapaian anda. Dengan cara begini anda akan dapat melalui
kursus ini dengan mudah. Memohon bantuan apabila diperlukan hendaklah dipertimbangkan sebagai
peluang baru untuk pembelajaran dan ia bukannya tanda kelemahan diri.Modul ini ditulis dalam susunan
tajuk. Jangka masa untuk melalui sesuatu tajuk bergantung kepada gaya pembelajaran dan sasaran
pembelajaran kendiri anda.
Latihan-latihan disediakan dalam setiap tajuk untuk membantu anda mengingat semula apa yang anda
telah pelajari atau membuatkan anda memikirkan tentang apa yang anda telah baca. Ada di antara
latihan ini mempunyai cadangan jawapan. Bagi latihan-latihan yang tiada mempunyai cadangan
jawapan adalah lebih membantu jika anda berbincang dengan orang lain seperti rakan anda atau
menyediakan sesuatu nota untuk dibincangkan semasa sesi tutorial. Anda boleh berbincang dengan
pensyarah, tutor atau rakan anda melalui email jika terdapat masalah berhubung dengan modul ini.
Anda akan mendapati bahawa ikon digunakan untuk menarik perhatian anda agar pada sekali imbas
anda akan tahu apa yang harus dibuat. Lampiran A menerangkan kepada anda makna-makna ikon
tersebut.
Anda juga diperlukan untuk menduduki peperiksaan bertulis pada akhir kursus. Tarikh dan masa
peperiksaan akan diberitahu apabila anda mendaftar. Peperiksaan bertulis ini akan dilaksanakan di
tempat yang akan dikenal pasti.
Tip untuk membantu anda melalui kursus ini.
1. Cari sudut pembelajaran yang sunyi agar anda boleh meletakkan buku dan diri anda untuk belajar.
Buat perkara yang sama apabila anda pergi ke perpustakaan.
2. Peruntukkan satu masa setiap hari untuk memulakan dan mengakhiri pembelajaran anda. Patuhi
waktu yang diperuntukkan itu. Setelah membaca modul ini teruskan membaca buku-buku dan bahan-
bahan rujukan lain yang dicadangkan.
3. Luangkan sebanyak masa yang mungkin untuk tugasan tanpa mengira sasaran pembelajaran
anda.
4. Semak dan ulangkaji pembacaan anda. Ambil masa untuk memahami pembacaan anda.
PANDUAN PELAJAR5.
Rujuk sumber-sumber lain daripada apa yang telah diberikan kepada anda.Teliti maklumat yang diterima.
6. Mulakan dengan sistem fail agar anda tahu di mana anda menyimpan bahanbahan yang bermakna.
7. Cari kawan yang boleh membantu pembelajaran anda.
Pengenalan
Modul BBD 29003 : Pengenalan Kepada Pendidikan ini memberi pendedahan dan pengetahuan kepada
anda yang sedang mengikuti Kursus Mod Pendidikan Jarak Jauh (PJJ). Modul ini memberi garis panduan
skop tajuk yang perlu anda pelajari sebelum menghadiri jam interaksi dihujung minggu. Modul ini
mengandungi tajuk-tajuk berikut:
• Definisi dan Konsep Pendidikan Khas

2. • Sejarah Perkembangan Pendidikan Khas
• Perundangan Berkaitan Pendidikan Khas
Dalam setiap tajuk disertakan dengan soalan-soalan latihan. Pada akhir modul ini akan diberi sekurang-
kurangnya dua tajuk tugasan tutorial. Anda dikehendaki melaksanakan tugasan tersebut untuk dibawa
dalam perbincangan bersama tutor pada waktu tutorial nanti. Anda digalakkan mendapatkan maklumat
tambahan daaripada pelbagai sumber rujukan.
1. Definisi dan Konsep Pendidikan Khas
1.1 Definisi Pendidikan Khas
Pendidikan Khas bererti program yang dirancang khusus untuk memenuhi pelbagai keperluan murid-
murid khas. Pengajaran dan pembelajaran program ini menggunakan teknik yang bersesuaian dengan
murid-murid khas. Ini termasuk menggunakan sumber dan peralatan khas untuk membantu
pembelajaran muridmurid khas. Menurut Hallahan dan Kauffman (2006): Pendidikan Khas didefinisikan
sebagai satu bentuk pendidikan yang disediakan untuk memenuhi keperluan kanak-kanak berkeperluan
khas. Gargiulo (2003) pula menyatakan Pendidikan Khas merupakan program pengajaran khusus yang
di reka bentuk bagi memenuhi keperluan pelajar luar biasa. Ia mungkin memerlukan penggunaan
bahan-bahan peralatan dan kaedah pengajaran khusus. Friend (2005) menyatakan Pendidikan Khas
adalah pengajaran yang di reka bentuk khusus bagi memenuhi keperluan kanak-kanak yang kurang
upaya.
Pengajran ini mungkin dikelolakan dalam bilik darjah, di rumah, di hospital atau institut lain. Mansor
(2005) Program Pendidikan Khas di Malaysia merupakan satu usaha yang berterusan menggalakkan
perkembangan optima seseorang sebagai seorang yang berkemahiran, berhaluan, berupaya, beriman,
berdikari, mampu merancang dan menguruskan kehidupan serta menyedari potensi diri sebagai seorang
individu dan ahli masyarakat yang seimbang dan produktif selaras dengan Falsafah Pendidikan Negara.
1.2 Definisi kanak-kanak Berkeperluan Khas
Kanak-kanak berkeperluan khas (exceptional children) terdiri daripada kanakkanak yang mengalami
kesukaran belajar. Kanak-kanak pintar cerdas (gifted) yang mempunyai kebolehan yang jauh lebih tinggi
daripada norma juga diklasifikasikan sebagai kanak-kanak berkeperluan khas. Kedua-dua kumpulan
pelajar ini memerlukan pengubahsuaian kepada kurikulum dan kaedah mengajar supaya mereka dapat
merealisasikan potensi mereka (Heward,2003) Pelbagai istilah lain telah digunakan untuk ‗kanak-kanak
berkeperluan khas‘ini seperti kanak-kanak istimewa, kanak-kanak luar biasa, kanak-kanak kurang upaya,
kanak-kanak cacat, kanak-kanak abnormal, kanak-kanak bermasalah dan kanakkanak terbantut
pertumbuhan dan perkembangan.
Menurut Kail (2001) hampir 4% daripada populasi dunia terdiri daripada individu luar biasa atau kanak-
kanak berkeperluan khas. Terdapat kanak-kanak yang dilahirkan tanpa boleh mendengar apa-apa bunyi,
manakala ada juga yang dilahirkan tanpa mempunyai keupayaan untuk melihat objek atau cahaya
termasuk muka ibu bapa sendiri. Terdapat kanak-kanak yang mengalami kesukaran memberi tumpuan
atau mengalami kerencatan mental sejak lahir. Secara umumnya kanak-kanak berkeperluan khas
berbeza daripada kanakkanak normal dari segi mental (pencapaian akademik),keupayaan deria (melihat
dan mendengar),keupayaan berkomunikasi (menulis dan bertutur), tingkah laku (mengawal diri) dan
emosi (bercampur gaul) dan ciri-ciri fizikal (bergerak dan menjaga diri sendiri)
1.3 Istilah
1.3.1 Handicap

3. Sesuatu kelemahan yang terdapat pada seseorang akibat daripada sesuatu kekurangan yang
menghadkan atau menghalang dia memenuhi peranan sebagai seorang yang normal. Sesuatu jenis
kecatatan mungkin menjadi masalah dalam satu persekitaran yang berlainan. Contohnya seorang
pelajar pekak mungkin merasa cacat kerana sukar bermain alat muzik dalam pancaragam sekolah
dengan kanak-kanak biasa. Sebaliknya kanak-kanak yang sama tidak merasa tercacat ketika dalam
makmal sains.
1.3.2 Disability
Sesuatu yang menghalang seseorang melakukan kerja atau tugas tertentu yang dapat dilakukan oleh
individu normal
1.3.3 Impairment Ketidaknormalan dari aspek psikologi, fisiologi dan anatomi. Ia juga berkaitan
ketidaknormalan struktur atau fungsi dari k segi psikologi, fisiologi dan anatomi.Contohnya kekurangan
dari aspek tuna pendengaran atau tuna penglihatan.
1.4 Konsep Pendidikan Khas
Konsep dan Kepentingan Pendidikan Khas Pendidikan Khas adalah pengajaran yang direka bagi
memenuhi keperluan pendidikan murid dengan keperluan khas. Pendidikan ini dirancang secara
tersendiri, dilaksanakan secara teratur serta dinilai keberkesanannya secara teliti bagi membantu murid
dengan keperluan khas mencapai tahap berdikari tinggi dan kejayaan hidup memuaskan. Kepentingan
Pendidikan Khas bertujuan untuk mendidik dan membentuk murid melalui perkembangan mental,
kestabilan emosi dan intergrasi sosial. Program ini dilaksanakan oleh guru-guru terlatih khas dan
menggunakan kurikulum khas.
1.5 Hubungkait Falsafah Pendidikan Kebangsaan dengan perlaksanaan pendidikan khas di Malaysia
Sebelum 1995, pendidikan khas dikendalikan oleh Unit Pendidikan Khas yang diletakkan di bawah
Bahagian Sekolah, Kementerian Pendidikan Malaysia, yang dikatakan kurang berkesan dalam
mengendalikan pendidikan khas negara. Unit ini dianggotai oleh hanya empat orang pegawai yang
diketuai oleh seorang Ketua Penolong Pengarah. Apabila berlaku penstrukturan semula pada 1Oktober
tahun 1995, Unit Pendidikan Khas dinaik taraf kepada Jabatan Pendidikan Khas yang statusnya sama
status jabatan-jabatan lain. Hal ini membolehkan Jabatan ini menjalankan tanggung jawabnya sendiri
seperti yang dikehendaki oleh negara dan tuntutan masyarakat. Falsafah Pendidikan Khas di Malaysia
adalah satu usaha yang berterusan untuk melahirkan insan yang berkemahiran, berhaluan, berupaya
merancang dan menguruskan kehidupan serta menyedari potensi diri sendiri sebagai seorang individu
dan ahli masyarakat yang seimbang dan produktif selaras dengan dengan Falsafah Pendidikan Negara.
Misi Pendidikan Khas menyediakan pendidikan yang berkualiti kepada pelajar dengan keperluan khas
untuk menjadikan mereka insan yang dapat berdikari, berjaya dalam hidup dan memberikan sumbangan
bakti kepada masysrakat dan negara.
Visi Pendidikan Khas menyediakan perkhidmatan yang berkualiti kepada pelajar dengan keperluan khas
kearah kecemarlangan hidup sejajar dengan hasrat Falsafah Pendidikan Negara
Latihan:
1. Jelaskan kaitan antara falsafah pendidikan khas dengan falsafah pendidikan Negara.
2. Nyatakan peranan Jabatan Pendidikan Khas dalam Perkembangan Pendidikan Khas di Malaysia
TAJUK 2
SEJARAH PERKEMBANGAN PENDIDIKAN KHAS DI MALAYSIA DAN LUAR NEGARA
SINOPSIS
Dalam tajuk ini anda akan didedahkan dengan sejarah perkembangan pendidikan khas di Malaysia dan
di luar negara.

4. HASIL PEMBELAJARAN
• Menghuraikan sejarah perkembangan pendidikan khas di Malaysia
• Menghuraikan sejarah perkembangan pendidikan khas di luar Negara
KERANGKA TAJUK-TAJUK
Sejarah Perkembangan Pendidikan Khas
Sejarah di Malaysia
Sejarah di Luar Negara
2.1 SEJARAH PENDIDIKAN KHAS DI MALAYSIA
Dasar mengenai pendidikan khas di Malaysia dinyatakan dalam Akta Pelajaran 1961. Dalam bahagian
1 (tafsiran) Akta ini dinyatakan bahawa sekolah Pendidikan Khas menyediakan layanan pendidikan
khas untuk murid-murid yang kurang upaya. Pendidikan Khas telah bermula di Malaysia sejak awal tahun
1920an di kalangan sukarelawan yang membuka sekolah-sekolah untuk pelajar kurang upaya
penglihatan dan pendengaran. Jadual 1.1 menunjukkan tarikh-tarikh penting dalam perkembangan
pendidikan Khas.
Jadual 1.1 : Tarikh-tarikh Penting dalam Perkembangan Pendidikan Khas
1926 Pembukaan Sekolah Rendah Buta Kebangsaan St. Nicholas di Melaka
1931 Sekolah Rendah Buta Kebangsaan St. Nicholas berpindah ke Pulau Pinang
1948 Pembukaan Sekolah Rendah Buta Kebangsaan Princess Elizabeth dengan kemudahan asrama
oleh Jabatan Kebajikan Masyarakat di Johor Bahru
1953 Pembukaan Institut Taman Harapan, Pusat Pertanian Temerloh (JKM)
1954 Pembukaan Sekolah Kanak-kanak Pekak Persekutuan (Rendah dan Menengah) di Pulau Pinang
1958 Pembukaan Institut Taman Cahaya, Pusat Pertanian Sandakan (JKM)
1962 Rancangan Percantuman bagi Pendidikan Kanak-kanak Bermasalah Penglihatan dengan pelajar
biasa di sekolah rendah dan menengah
1963 Permulaan Latihan Perguruan Pendidikan Khas Masalah Pendengaran di Maktab Perguruan Ilmu
Khas
1977 Penubuhan Jawatankuasa Utama Pembentukan kod Braille Bahasa Melayu
1978 Pembukaan Sekolah Menengah Berasrama kurang berupaya penglihatan,Setapak. Pengenalan
kaedah komunikasi dan penggubalan Sistem Kod Tangan Bahasa Melayu Kelas pemulihan untuk pelajar
yang lembam atau lemah dalam pelajaran
1979 Penubuhan Jawatankuasa Kebangsaan Kurikulum Sekolah Menengah Pendidikan Khas
Vokasional, Kementerian Pendidikan
1983 Penubuhan Jawatankuasa Kod Braille al-Quran
1984 Penubuhan Unit Penerbitan dan Percetakan Bahan-bahan Braille, Kementerian Pendidikan
1987 Pembukaan Sekolah Menengah Buta Pendidikan Khas Vokasional, Shah Alam
1988 Permulaan kelas perintis untuk pelajar Bermasalah Pembelajaran
1994 Pembukaan kelas-kelas program inklusif di 14 sekolah
1995 Program Masalah Pembelajaran peringkat menengah dimulakan
2.2.1 Sejarah perkembangan program masalah pembelajaran di dalam Negara. Bagi meningkatkan
lagi pengetahuan anda, di dalam modul ini juga disediakan sejarah tentang pendidikan khas bermasalah
pembelajaran. Teliti maklumat yang diberikan untuk membantu anda membuat latihan yang disediakan.
Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran diwujudkan berdasarkan kepada keputusan
perbincangan Jawatankuasa Advokasi Persatuan Kanak-kanak Terencat Akal Selangor dan Wilayah
Persekutuan pada 3 Oktober 1987. Berikut adalah rentetan perkembangan program masalah
pembelajaran di Malaysia

5. Tahun Peristiwa
1988 - Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan mula menubuhkan Kelas Khas Bermasalah
Pembelajaran (KKBP) yang pertama di SRK (L) Jalan Batu 1, Kuala Lumpur (dua kelas dengan 20
orang murid dan tiga orang guru terlatih).
- Jabatan Pendidikan Selangor membuka dua kelas di SRK Jalan Raja Muda, Seksyen 4, Shah Alam,
Selangor.
1990 - Ujian Percubaan Alat Penilaian Kelas Khas Bermasalah Pembelajaran (KKBP) yang melibatkan
dua ratus orang murid dari kelas-kelas percantuman telah diuji.
- Mesyuarat menganalisis data dari ujian percubaan di Universiti Malaya.
1991 - Kursus Satu Tahun Bermasalah Pembelajaran bermula di Maktab Perguruan Ilmu Khas, Cheras,
Kuala Lumpur.
1992 - Pembukaan program Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran (KKBP) di seluruh negara
secara berperingkat.
1993 - Program Pendidikan Khas di Fakulti Pendidikan Universiti Kebangsaan Malaysia. Program ini
merupakan program gabungan prinsip Pendidikan Am dan prinsip Pendidikan Khas.
1995 - Pendidikan Inklusif bermula.
1996 - Pembukaan program Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran Printis peringkat sekolah
menengah di SMK Yaacub Latiff, Jalan Peel dan SMK Bandar Baru Sentul, Kuala Lumpur
2006 - Statistik Jabatan Pendidikan Khas (2006) menunjukkan pertambahan ketara bilangan program
masalah pembelajaran di sekolah rendah iaitu sebanyak 473 buah pada tahun 2003 kepada 656 buah
pada tahun 2006. Manakala bilangan program di sekolah menengah sebanyak 187 buah pada tahun
2003 kepada 320 buah pada tahun 2006.
2.2. SEJARAH PENDIDIKAN KHAS DI LUAR NEGARA
Sejarah Pendidikan Khas di luar negara mula mendapat tempat di Amerika apabila Public Law 1975
diperkenalkan. Public Law 92-142 (USA) menyatakan undang-undang mengenai hak kanak-kanak khas
untuk menerima pendidikan dan sekiranya ibu bapa gagal dan ingkar maka tindakan undang-undang
boleh dikenakan ke atas mereka. Undang-undang ini merupakan yang paling mempengaruhi bidang
pendidikan khas. Akta ini juga mempunyai kesan yang mendalam dalam amalan penaksiran. Undang-
undang ini telah menekankan 6 prinsip iaitu penyisihan sifar, penilaian tanpa diskriminasi, program
pendidikan individu, pesekitaran tidak terhad, proses hak dan penglibatan ibu bapa Manakala di Britain
Warnork Report 1978 merancakkan perkembangan pendidikan khas di luar negara. Kedua-dua negara
tersebut telah mendahului lebih kurang 20 tahun lebih awal daripada Malaysia. Kesannya amat besar dari
segi pertumbuhan dan perkembangan serta kemajuan dalam pendidikan khas.
Sebelum laporan Warnock 1978 dikemukakan konsep pendidikan untuk kanakkanak berkeperluan khas
adalah berasaskan kepada ‗pengasingan‘ iaitu kanakkanak berkeperluan khas belajar di sekolah khas,
yang menyekat dan menghalang mereka daripada bergaul dengan kanak-kanak biasa. Laporan ini
menekankan kepada konsep percampuran diantara kanak-kanak berkeperluan khas dengan kanak-
kanak biasa yang dikenali sebagai ‗integrasi‘ atau ‗inklusif‘‘diperluaskan. Konsep integrasi atau inklusif
menekankan bahawa kanak-kanak berkeperluan khas perlu belajar di sekolah harian biasa dan
berpeluang bergaul dengan kanak-kanak biasa. Dasar ini dilaksanakan dan diamalkan hingga ke hari ini.
Dasar ini juga dijadikan panduan kepada negara-negara lain dalam melaksanakan pendidikan khas.
Akta Pendidikan 1981 pula meletakkan kepentingan peranan ibu bapa dalam perlaksanaan pendidikan
khas. Manakala Akta kanak-kanak 1989 (Children‘s Act, 1989) memperkukuhkan perlaksanaan
pendidikan khas melalui dua perubahan yang ditekankan.

6. Pertama, amalan membuat diagnosis ke atas kanak-kanak berkeperluan khas yang sebelum ini ilakukan
oleh hanya ahli perubatan dipinda kepada konsep ‗koloboratif‘ iaitu diagnosis dilakukan oleh pelbagai
pihak yang terlibat dalam pendidikan khas mengikut kepakaran dan keperluan. Umpamanya, ahli
psikologi pendidikan membuat diagnosis ke atas keperluan mengikut pendidikan dan ahli patologi
bahasa membuat penilaian terhadap keupayaan berbahasa ke atas kanak-kanak berkeperluan khas.
Apa yang jelas akta ini memberi ruang kepada pelbagai pihak dengan pelbagai kepakaran dalam
menentukan pendidikan kanak-kanak berkeperluan khas.
Keduanya, konsep ‗pengasingan‘ tempat belajar kanak-kanak berkeperluan khas diganti dengan konsep
integrasi atau inklusif iaitu kanak-kanak berkeperluan khas belajar bersama dengan kanak-kanak biasa
dalam sekolah dan kelas yang sama. Kedua-dua akta (Akta Pendidikan 1981 dan Akta Kanak-kanak
1989) tersebut telah mengambil kira cadangan-cadangan dalam Laporan Warnock. Hal ini selari dengan
apa yang berlaku di Amerika. Perubahan yang berlaku berkait rapat dengan kesedaran masyarakat dan
dasar semasa yang dilaksanakan oleh kerajaan terhadap pendidikan kanak-kanak berkeperluan khas di
Britain.
.
1.2 Sejarah perkembangan program masalah pembelajaran di luar negara. Sejarah perkembangan
masalah pembelajaran di luar negara dibahagi mengikut tiga kumpulan masalah pembelajaran yang
terbesar iaitu terencat akal, autisme, sindrom down dan masalah tingkah laku dan emosi seperti yang
berikut;
a). Terencat akal - ada 9 peringkat perkembangan sejarah terencat akal iaitu:
1. A State of Confusion (Dari awal hingga 1700 M)
2. The Awakening (Dari 1700 M hingga 1800 M)
3. Early Optimism (Dari 1800 M hingga 1860 M)
4. Disillusionment (Dari 1860 M hingga 1890 M)
5. Sounding the Alarm (Dari 1890 M hingga 1930 M)
6. On-Hold (Dari 1930 M hingga 1950 M)
7. A Turning Point (Dari 1950 M hingga 1960 M
8. Center Stage (Dari 1960 M hingga 1970 M)
9. From Action to Introspection (Dari 1970 M hingga sekarang).
b). Autisme - Pada tahun 1919, Eugun Blueler memperkenalkan perkataan ―Autism‖.
• Istilah Autism merujuk kepada ―development disorder‖ atau masalah perkembangan.
• Aspeger telah membincangkan tentang kanak-kanak yang luar biasa daripada aspek masalah
sosial, tidak mempunyai pemahaman interpersonal, menunjukkan pelbagai bentuk perkembangan
kognitif, linguistik dan tidak ambil kisah kepada apa yang dilakukan.
c) Sindrom Down
• Sejarah awal bermula pada tahun 1505 apabila sebuah lukisan yang terukir di tempat pemujaan di
Achen , Jerman.
• Pada tahun 1866 seorang doktor perubatan bernama Dr. John Langdon Down telah menghuraikan ‗ciri-
ciri khusus‘ sindrom down.
• Pada tahun 1932, De Waardenburg berpendapat down syndrome mungkin disebabkan oleh
ketidaknormalan kromosom.
• Pada tahun 1959, Dr Jerome Lejuene dan rakan-rakannya di Paris telah menemui bahawa Down
Syndrome berlaku kerana kelebihan bilangan kromosom.

7. d) Masalah tingkah laku dan emosi
• Sejarah bagi masalah tingkah laku dan gangguan emosi bermula pada tahun 1547 di mana institusi
pertama dibuka untuk orang yang mempunyai masalah mental di St. Mary Bethlehem, London.
• Pada tahun 1792, Philippe Pinel, seorang ahli psikiatri dari Perancis telah mengarahkan supaya orang
ramai lebih berperikemanusiaan kepada golongan ini di Salpetriete, Paris iaitu tempat orang kurang
siuman.
• Dalam tahun 1745-1813, Benjamin Rush yang dianggap sebagai ―Father of American Psychiatrist‖
mencadangkan lebih kepada kaedah kasih sayang untuk kanak-kanak ini.
Latihan:
1. Terangkan peranan Laporan Warnock dalam perkembangan pendidikan khas di Britain.
2. Nyatakan peranan Akta Pendidikan Malaysia 1995 dalam mempengaruhi perkembangan Pendidikan
Khas.
TAJUK 3 (PERUNDANGAN BERKAITAN PENDIDIKAN KHAS)
SINOPSIS
Dalam tajuk ini anda akan didedahkan dengan perundangan dan dasar-dasar berkaitan dengan
pendidikan khas di Malaysia. Anda juga dikehendaki membincangkan tentang mandat-mandat asas
dan amalan konsep PL 94-142 dalam sistem pendidikan khas di Malaysia. Seterusnya anda akan
memperolehi beberapa maklumat lain yang berkaitan dalam tajuk ini melalui senarai tugasan
pendek yang disediakan.
HASIL PEMBELAJARAN
2. Menyatakan mandat-mandat Asas PL 94-142 dan mandat-mandat lain yang berkaitan dengan
Pendidikan Khas
3. Menjelaskan amalan konsep PL 94-142 dalam sistem pendidikan khas
4. Menjelaskan tentang rangka tindakan dan pernyataan Salamanca
5. Menghuraikan perundangan dan dasar-dasar pendidikan khas di Malaysia.
KERANGKA TAJUK-TAJUK
Perundangan Berkaitan Pendidikan Khas
Mandat-mandat Asas PL94-142
Mandat-Mandat Lain
Amalan Konsep PL 94-142 dalam Sistem pendidikan Malaysia
Rangka Tindakan Dan Pernyataan Salamanca
Perundangan dan dasar-dasar Pendidikan di Malaysia
3.0 Pengenalan
Public Law 94-142 (PL 94-142) telah diperkenalkan pada 29 November 1975 setelah diluluskan oleh
Kongres Amerika Syarikat. Sebelum ini ianya dikenali sebagai Akta Pendidikan untuk Semua Kanak-
Kanak Cacat ( Education for All Handicapped Children Act). Pengenalan PL 94-142 adalah bertitik tolak
daripada pandangan yang menyatakan bahawa hak kanak-kanak adalah dinafikan apabila mereka
diasingkan daripada kanak-kanak yang sebaya dengannya kerana kemahiran-kemahiran yang lebih
tinggi boleh dicapai oleh kanak-kanak khas ini apabila mereka diberi peluang untuk membuat
pemerhatian dan juga melibatkan diri dengan kanak-kanak biasa (Odom & McEvoy 1988).
Undang-undang hasil perkembangan pendidikan khas di Amerika Syarikat ini telah dapat menjamin
pendidikan percuma kepada setiap individu yang berusia antara 3 hingga 21 tahun. Kanak-kanak yang

8. menghadapi masalah kecacatan akan diberi peluang belajar bersama-sama dengan kanak-kanak biasa
namun kelas khas akan diwujudkan jika kanak-kanak ini tidak mampu belajar seperti kanak-kanak biasa
yang lain. Oleh itu , guru Pendidikan Khas akan diperuntukkan di setiap sekolah bagi menjaga
hak kanak-kanak yang menghadapi masalah ini.
3.1 Mandat-mandat Asas PL94-142
Mandat-mandat asas PL94-142 telah diberi penekanan pada tahun 1990, apabila Akta Pendidikan
Individu Kurang Upaya (Individuals with Disabilities Act, Public Law 94-476) atau singkatannya IDEA
diperkenalkan. Mandat-mandat tersebut telah memberi penekanan terhadap pendidikan untuk
semua, persekitaran yang paling tidak mengehadkan ( least restrictive environment, pentaksiran yang
tidak mendiskriminasi, penyediaan khidmat sokongan yang berkaitan, hak ibu bapa yang membantah
(due process) dan pendidikan yang sesuai (Rancangan Pendidikan Individu).
3.1.1 Pendidikan untuk semua Pendidikan untuk semua adalah bermaksud setiap individu berhak
untuk mendapatkan pendidikan tanpa mengira masalah yang mereka hadapi. Oleh itu, kanak-kanak
berkeperluan khas juga tidak terkecuali dan mereka layak disediakan pendidikan percuma dan
pendidikan bercorak awam yang sesuai di dalam kelas atau sekolah khas. Kanak-kanak ini tidak akan
dikenakan sebarang bayaran kerana semuanya dibiayai oleh kerajaan Amerika melalui kutipan cukai
yang diperolehi kerajaan. Setiap negeri di Amerika Syarikat telah diminta untuk menyediakan
pendidikan percuma kepada semua kanak-kanak berusia 3 hingga 18 tahun. Apabila peruntukan PL
99-457 diperkenalkan iaitu khusus untuk individu kurang upaya, tumpuan telah diberikan kepada bayi
dan kanak-kanak (Jamila 2006). Friend.M (2006), menjelaskan bahawa melalui pendidikan untuk semua,
setiap negeri juga telah memperkenalkan 'child find system' sebagai prosedur untuk menyedarkan
masyarakat bahawa perkhidmatan untuk kanakkanak khas telah diwujudkan agar mereka dapat dikesan
daripada peringkat awal lagi.
3.1.2 Persekitaran yang paling tidak mengehadkan ( least restrictive environment ) Persekitaran yang
paling tidak mengehadkan ( least restrictive environment ) bermaksud tidak ada pengasingan sekolah
atau kelas dalam melaksanakan pendidikan bagi individu kurang upaya. Kanak-kanak khas atau
individu kurang upaya boleh belajar di dalam sekolah awam biasa dan juga di dalam kelas kanak-kanak
biasa. Justeru, kanak-kanak ini berhak untuk belajar bersama-sama dengan kanak-kanak yang sebaya
dengan mereka melalui program yang efektif. Pendidikan bercorak sebegini dikenali sebagai ' pendidikan
inklusif '. Peruntukan pendidikan secara persekitaran yang paling idak mngehadkan telah membawa
kepada pembentukan pendidikan inklusif. Menurut Jamila (2006), falsafah pendidikan uinkulusif
diperkembangkan daripada amalan pendidikan integrasi, dengan matlamat bagi memastikan murid-
murid khas mendapat akses pendidikan yang sama dengan kanak-kanak biasa. Persoalan tentang
program inklusif ini bermula di United Kingdom pada tahun 1997, hasil pengaruh dua laporan penting
pada awal tahun 1997, hasil pengaruh dua laporan penting yang ditulis oleh Audit Commission dan Her
Majesty's Inspectorate of Education yang berkaitan dengan bagaimana kanak-kanak khas dapat
diberi pendidikan berasaskan dana yang adil terhadap semua.
3.1.3 Pentaksiran yang tidak mendiskriminasi
Kanak-kanak khas dilindungi daripada sebarang elemen bercorak diskriminasi dalam penilaian
pendidikan. Penilaian pendidikan dilaksanakan dalam pelbagai cara. Namun dengan terlaksananya
undang-undang ini, penilaian ke atas kanak-kanak khas hendaklah diambil kira ciri-ciri yang pada
kanak-kanak khas dan hendaklah disesuaikan dengan kecacatan atau kekurangan mereka.
(Yusuf,etal, 2006). Pada peringkat awal penempatan kanak-kanak khas ini, pihak sekolah harus menilai
kebolehan kanak-kanak ini melalui penglibatan Multidisciplinary Team (MDT) yang terdiri daripada pihak
pentadbir, guru, pakar perubatan dan pihakpihak lain untuk memastikan bahawa kanak-kanak

9. tersebut memerlukan penempatan di kelas khas tersebut .Seterusnya tahap kebolehan kanak-kanak
tersebut tersebut akan dinilai dan satu perancangan pengajaran dan bentuk penilaian yang
bersesuaian akan dilakukan oleh MDT tersebut. (Yell,M.L 2006).
Penilaian dan pentaksiran seharusnya dilakukan dengan menggunakan bahasa ibunda kanak-kanak
tersebut, bersesuaian dengan umur dan tingkahlaku kanak-kanak tersebut, lebih daripada satu
penilaian dilakukan untuk sesuatu ketidakupayaan dan dilakukan secara menyeluruh dalam
katogeri keyidakupayaan kanak-kanak tersebut. (Yell,M.L 2006)
3.1.4. Penyediaan khidmat sokongan yang berkaitan
Ibu bapa adalah merupakan khidmat sokongan yang terpenting bagi kanakkanak khas. Mereka
memainkan peranan penting dalam merancang dan menentukan perkembangan pendidikan setiap
kanak-kanak khas. Peranan ini adalah bertujuan agar ibu bapa dapat bersama-sama mengetahui
setiap maklumat dan membolehkan mereka membuat keputsan bersama tentang penilaian dan
perancangan yang akan dilakukan oleh guru terhadap anak mereka. Khidmat sokongan yang
pelbagai seperti MDT (Multidisciplinary Team) adalah diberi penekanan dalam PL 94-142 ini.
3.1.5 Hak ibu bapa yang membantah (due process)
Hubungan yang diwujudkan antara ibu bapa dengan pihak sekolah dan para profesional akan
membentuk hak untuk bersuara. Menurut PL 94-142, maklumat mengenai keyidakupayaan seseorang
individu adah sulit. Maklumat ini tidak akan dikongsi dengan orang yang tidak berkaitan dalam bidang
ini. Rekod tentang individu yang melihat maklumat ini haruslah disimpan. Namun , ibu bapa mempunyai
hak untuk melihat semua maklumat berkenaan dan boleh membantah jika maklumat tersebut tidak
tepat. Rekod yang tidak dikehendaki, perlulah dimusnah. Ibu bapa juga perlu dipanggil untuk menghadiri
perjumpaan yang melibatkan anak mereka. Jika ibu bapa dan pihak sekolah tidak bersetuju dengan apa
yang telah dilakukan terhadap kanak-kanak khas ini, mereka boleh membantah dan berbincang
terutama bagaimana mereka boleh terlibat sama dalam mengendalikan anak-anak mereka di sekolah
(Friend,M 2006)
3.1.6 Pendidikan yang sesuai (Rancangan Pendidikan Individu)
Kanak-kanak khas seharusnya mempunyai program individunya sendiri. Dalam program tersebut perlu
dimasukkan perancangan dan matlamat yang hendak dicapai oleh kanak-kanak tersebut. (Kauffman
dan Hallahan, 2005). Oleh itu,sejarah dan perkembangan Rancangan Pendidikan Individu atau RPI
bermula di Amerika Syarikat apabila PL 94-142 digubal menjadi satu akta yang dikuatkuasa dari
segi perundangan. Seterusnya RPI menjadi panduan di beberapa buah negara termasuk di
negara kita dan dijadikan sebahagian daripada cara untuk menilai murid-murid berkeperluan khas.
Dalam melaksanakan program RPI yang disediakan untuk murid-murid khas, maka seharusnya ia
mesti mempunyai sekurang-kurangnya lapan komponen seperti yang tercatat di dalam PL 94-142
(Strickland & Turnbull 1990) seperti berikut:
a) Tahap pencapaian pendidikan murid yang terkini.
b) Matlamat tahunan atau pencapaian yang diharapkan pada akhir tahun.
c) Objektif jangka pendek dinyatakan dalam bentuk pembelajaran mengikut langkah-langkah
berurutan hingga membawa kepada penguasaan matlamat tahunan.
d) Jenis pendidikan khas yang perlu disediakan untuk murid.
e) Jenis perkhidmatan berkaitan (jika perlu) yang akan disediakan untuk murid.
f) Jangka masa murid akan terlibat di dalam program aliran biasa.
g) Ketetapan tarikh memulakan perkhidmatan dan jangka masa perkhidmatan.

10. Kriteria penilaian objektif yang bersesuaian, prosedur penilaian, dan jadual menentukan pencapaian
dan penguasaan objektif jangka pendek diadakan sekurang-kurangnya setahun sekali.RPI yang
diperkenalkan ini dapat dimanfaatkan bersama di kalangan guru-guru khas dan seterusnya digunakan
bukan sahaja untuk murid-murid yang dikenalpasti berkeperluan khas tetapi juga untuk murid-murid
normal yang disyaki mempunyai keperluan khas dan belum dikenalpasti keperluannya (Mohd Siraj,
1995).
LATIHAN HURAIKAN DENGAN JELAS ENAM MANDAT YANG TERKANDUNG DALAM PL 94-142
(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
TAJUK 3 PERUNDANGAN BERKAITAN PENDIDIKAN KHAS
SINOPSIS
Dalam tajuk ini anda akan didedahkan dengan perundangan dan dasar-dasar berkaitan dengan
pendidikan khas di Malaysia. Anda juga dikehendaki membincangkan tentang mandat-mandat asas
dan amalan konsep PL 94-142 dalam sistem pendidikan khas di Malaysia. Seterusnya anda akan
memperolehi beberapa maklumat lain yang berkaitan dalam tajuk ini melalui senarai tugasan pendek
yang disediakan.
HASIL PEMBELAJARAN
a. Menyatakan mandat-mandat Asas PL 94-142 dan mandat-mandat lain yang berkaitan dengan
Pendidikan Khas
b. Menjelaskan amalan konsep PL 94-142 dalam sistem pendidikan khas
c. Menjelaskan tentang rangka tindakan dan pernyataan Salamanca
d. Menghuraikan perundangan dan dasar-dasar pendidikan khas di Malaysia.
KERANGKA TAJUK-TAJUK
Perundangan Berkaitan Pendidikan Khas
Mandat-mandat Asas PL94-142
Mandat-Mandat Lain
Amalan Konsep PL 94-142 dalam Sistem pendidikan Malaysia
Rangka Tindakan Dan Pernyataan Salamanca
Perundangan dan dasar-dasar Pendidikan di Malaysia(PKU3101: PENGENALAN KEPADA
PENDIDIKAN KHAS)
3.2 Mandat-Mandat Lain
3.2.1 Perkhidmatan Intervensi awal dan prasekolah
Intervensi awal didefinisikan sebagai usaha tersusun untuk meningkatkan perkembangan bayi dan
kanak-kanak yang mengalami tumbesaran lambat (Fatimah Bivi, 2002). Dunst (1996) menyifatkan
intervensi awalan sebagai ―to a range of services provided to children, parents and families during
pregnancy, infancy and/or early childhood‖. Program intervensi awalan bertujuan memberi bantuan
kepada ibu bapa untuk mengambil langkah tertentu supaya pengesanan dan rawatan lebih awal dapat
dilakukan dan mengurangkan keterukan ketidakupayaan, permasalahan atau kecacatan yang dialami
oleh individu berkeperluan khas. Menurut Hallahan dan Kaufman (2003), kebanyakan pendidik dan ahli
sains sosial percaya bahawa lebih awal kecacatan seseorang individu dikenal pasti dan diberi
program pendidikan yang bersesuaian atau rawatan tertentu, lebih baik penghasilan yang boleh
diperolehi oleh seseorang anak berkeperluan khas. Intervensi awal yang intensif bertujuan untuk
mengurangkan kesan sesuatu kurang upaya kepada pembelajaran dan mengelaknya menjadi lebih
ketara apabila kanak-kanak memasuki alam persekolahan.

11. Kajian-kajian menunjukkan bahawa intervensi awal membawa kesan positif kepada kanak-kanak
kurang upaya dan yang berisiko tinggi dalam jangka masa pendek dan jangka masa panjang. Di Amerika
Syarikat perkhidmatan intervensi awal (3 tahun ke bawah) diwajibkan untuk kanak-kanak yang
mengalami perkembangan lewat dan kanak-kanak berisiko tinggi (IDEA, 1990). Mengapa?
a. Intervensi awal memainkan peranan penting dalam melengkapkan kanakkanak berkeperluan khas
dengan kemahiran asas sebelum mereka masuk ke sekolah rendah.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA
PENDIDIKAN KHAS)
b. Intervensi awal yang komprehensif dan intensif adalah berfaedah kepada keluarga dan masyarakat.
Intervensi awal mempunyai impak yang positif kepada persekitaran terdekat kanak-kanak
berkeperluan khas. Atas sebab ini juga, setiap individu dalam sesebuah komuniti perlu sedar akan
tanggungjawab masing-masing ke atas kanak- kanak berkeperluan khas (Lerner, 2003).
c. Intervensi awal dapat membantu perkembangan pelbagai kebolehan kanakkanak. Contohnya,
seorang kanak-kanak bermasalah pendengaran yang diajar menggunakan bahasa isyarat secara
tidak langsung dapat mempertingkatkan mindanya dan membuka peluang untuk dia berinteraksi
dengan kanak-kanak lain.
d. Kejadian masalah lain yang terikat dengan kesukaran awal boleh diatasi melalui perkhidmatan
intervensi awal. Contohnya kanak-kanak yang mengalami masalah penglihatan tetapi tidak diberi
intervensi awal, mungkin mengalami masalah emosi seperti perasaan kecewa.
e. Intervensi awal juga menawarkan penjimatan wang bagi sesuatu masyarakat. Intervensi awal yang
intensif dan berkesan mengurangkan beban penyediaan pendidikan khas pada peringkat sekolah rendah
dan menengah. Bilangan kanak-kanak yang memerlukan perkhidmatan pendidikan khas mungkin
berkurangan. Ringkasnya, intervensi awal boleh meningkatkan intelek, meningkatan perkembangan
fizikal dan meningkatkan penguasaan bahasa kanak-kanak berkeperluan khas. Intervensi awal
yang sistematik menghalang kewujudan masalah lain, mengurangkan tekanan kepada keluarga,
dan mengurangkan pembinaan institusi khas. Dengan adanya intervensi awal yang teratur,
keperluan untuk pendidikan khas di peringkat persekolahan dapat dikurangkan (PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) dan ini menjimatkan perbelanjaan negara yang
dikhaskan untuk kemudahan penjagaan, kesihatan dan pendidikan.
3.2.2 Program Transisi
3.2.3 Pengubahsuaian Kemudahan Awam
LATIHAN
Secara kumpulan, bincangkan bagaimana program transisi dan pengubahsuaian kemudahan awam
diberi penekanan dalam Pendidikan Khas. Cadangan rujukan : Yell, M.L. (2006). The Law and Special
Education 2ed. New Jersey : Pearson Education,Inc.
3.4 Amalan konsep-konsep PL94-142 dalam sistem pendidikan khas di Malaysia.
Di Malaysia, pendidikan khas berkembang maju apabila Akta Pendidikan 1996 diwartakan. Berteraskan
kepada PL 94-142, kesedaran masyarakat terhadap pendidikan khas, peranan undang-undang dan
polisi pemerintah Berjaya menggerakkan program pendidikan khas di negara ini. Melalui pendidikan
untuk semua, pendidikan percuma, kelas inklusif, khidmat sokongan daripada pelbagai pihak dan juga
penyediaan Rancangan Pengajaran Individu telah memantapkan lagi amalan PL 94-142 dalam sistem
pendidikan khas di Malaysia.
LATIHAN
Secara berkumpulan , bincangkan amalan-amalan PL 94-142 dalam sistem Pendidikan Khas di
Malaysia(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)

12. 3.5 Rangka Tindakan Samalanca
Negara-negara di dunia termasuk di Asia telah memulakan Program Pendidikan Khas yang bertitik tolak
daripada saranan dan gesaan beberapa deklarasi di peringkat antarabangsa. Di antara deklarasi
yang menjadi dasar kepada pendidikan khas di Malaysia adalah The Framework for Action on
Special Needs Education (Salamanca Statement) 1994. Rangka Tindakan Salamanca yang
diperkenalkan pada tahun 1994 memberi tumpuan kepada dasar, polisi dan amalan pendidikan untuk
kanak-kanak dan orang berkeperluan khas . Rangka Tindakan Salamanca ini memperakukan
tentang hak dan peluang kanak-kanak berkeperluan khas untuk mendapatkan pendidikan serta
mempunyai peluang untuk mencapai dan mengekalkan tahap pembelajaran yang diterima. Oleh kerana
kanak-kanak berkeperluan khas juga mempunyai kebolehan, minat,kemampuan dan keperluan
pembelajaran, satu sistem pengajaran dan pembelajaran perlu direka untuk memenuhi keperluan
individu kanak-kanak tersebut dengan melaksanakan aktiviti pendidikan yang bersesuaian dengan
perbezaan minat individu.
Selain itu, program pendidikan untuk murid berkeperluan khas perlu diimplementasi supaya sesuai
dengan sistem pendidikan negara. Rangka Tindakan Salamanca juga memperakukan bahawa
kanak-kanak khas mempunyai hak untuk memasuki sekolah biasa melalui amalan inklusif.
Negaranegara yang bersidang di Salamanca disarankan supaya memberi keutamaan terhadap polisi
dan peruntukan kewangan agar sistem pendidikan dapat diperbaiki bagi membolehkan kanak-kanak
berkeperluan khas diserapkan dalam sistem pendidikan tanpa mengira perbezaan individu dan
masalah ketidakupayaan mereka. Kerajaan setiap negara juga digesa supaya mewujud dan
mengukuhkan mekanisme merancang, memantau dan menilai pendidikan yang disediakan untuk
kanak-kanak khas. Ekoran daripada persidangan ini, kementerian Pelajaran Malaysia telah
mengabil inisiatif memperkenalkan pendidikan inklusif di Malaysia pada tahun 1995 walaupun amalan
inklusif telah (PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) lama dilaksanakan di Malaysia
melalui rancangan pendidikan integrasi atau percantuman ((Norshidah,etal 2009)
Perundangan dan dasar-dasar pendidikan khas di Malaysia
a. Akta Pendidikan
Falsafah Pendidikan Negara dijadikan landasan Akta Pendidikan Kebangsaan yang digubal setelah
mengambilkira pandangan dan aspirasi semua pihak. Dalam Akta Pendidikan, konsep sistem pendidikan
kebangsaan dimantapkan dengan meliputi semua peringkat persekolahan dari peringkat pra sekolah
hingga ke peringkat pendidikan tinggi, dan meliputi semua kategori sekolah, iaitu sekolah kerajaan ,
sekolah bantuan kerajaan dan sekolah swasta. Kedudukan Bahasa kebangsaan diperkukuhkan dengan
memperuntukkannya sebagai bahasa pengantar utama dalam sistem pendidikan kebangsaan. Ini
diperkuatkan lagi dengan menjadikan bahasa tersebut sebagai mata pelajaran yang wajib diajar di semua
sekolah dan institusi pendidikan.
Kurikulum semua jenis dan kategori sekolah akan selaras dengan kehendak negara apabila Kurikulum
Kebangsaan, yang diperuntukkan dalam Akta Pendididkan 1996 wajib diguna oleh semua pihak. Murid-
murid dari semua jenis dan kategori sekolah akan disediakan untuk mengambil peperiksaan yang
ditetapkan oleh kerajaan dan oleh itu akan memudahkan kita menggunakan penilaian atau pengukuran
yang sama tentang pencapaian murid-murid dari sekolah-sekolah di negara kita. Pendidikan Islam akan
diperluaskan utnuk meliputi murid-murid Islam di semua kategori sekolah termasuk sekolah swasta dan
diperkukuhkan dengan menjadi pelajaran tersebut sebagai salah satu daripada pelajaran teras di
sekolahsekolah.

13. Dengan adanya peruntukan yang membolehkan Menteri Pendidikan menubuhkan dan menyenggara
tadika, maka dari keluarga yang kurang berada di bandar-bandar, akan berpeluang mendapat pendidikan
prasekolah yang menjadi asas yang baik bagi memulakan pendidikan rendah. (PKU3101: PENGENALAN
KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
Mutu Program pendidikan di semua tadika juga akan dapat dipertingkatkan kerana tadika-tadika ini akan
diwajibkan menggunakan Garis Panduan Kurikulum Prasekolah yang dikeluarkan oleh Kementerian
Pendidikan. Sejajar dengan penumpuan terhadap usaha membudayakan pendidikan sains dan teknologi,
pendidikan teknik akan dipertingkatkan di sekolah menengah teknik dan politeknik. Akta Pendidikan 1996
memudahkan sekolah vokasional ditukartarafkan ke sekolah teknik, manakala politeknik boleh
mengadakan program kerjasama dengan mana-mana institusi, perbadanan atau organisasi perindustrian
untuk mengendalikan kursus teknik atau vokasional atau program latihan, termasuk program pertukaran.
Politeknik juga boleh mengadakan program bekembar bagi kursus peringkat diploma dan ijazah dengan
institusiinstitusi pendidikan tinggi, sama ada dalam negeri atau luar negeri. Pendidikan guru akan dapat
diperrkukuhkan dengan adanya peruntukan yang membolehkan Kementerian Pendidikan mengadakan
progam pendidikan guru bukan sahaja di peringkat sijil, tetapi juga di peringkat diploma dan ijazah, iaitu
secara berkembar.
Pendidikan swasta akan dapat berkembang secara lebih sistematik dengan adanya peruntukan yang
spesifik bagi mengawal taraf pendidikan dan perjalanan institusi-institusi tersebut. Dalam pada itu,
institusi pendidikan swasta juga boleh dikehendaki mengadakan pengajaran Bahasa Kebangsaan,
Pengajian Malaysia dan Pendidikan Islam atau Moral untuk memupuk semangat cintakan negara dan
nilai-nilai murni. Pendidikan khas akan diberi perhatian yang lebih dengan adanya peruntukan yang
cukup bagi pendidikan tersebut. Menyedari bahawa Malaysia adalah sebuah negara berbilang kaum, dan
berdasarkan pemuafakatan politik yang telah dibuat oleh pemimpin-pemimpin negara yang dahulu, Akta
Pendidikan 1996 mengambilkira kepentingan semua kaum dengan cara mengekalkan status quo sekolah
rendah jenis kebangsaan dan juga 60 buah sekolah Cina swasta. Di samping itu Unified Examination
yang diambil oleh sekolah-sekolah ini serta lembaga pengelola sekolah conforming dan sekolah mission
dikekalkan. (PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) Akta Pendidikan 1996 juga turut
memperuntukkan pengajaran bahasa suku kaum di negara ini sekiranya didapati munasabah dan praktik
diadakan. Kelaskelas agama seperti bible classes tidak diperlukan mendaftar di bawah Akta Pendidikan
1996.
b. Dasar-dasar berkaitan Pendidikan Khas
DEKLARASI HAK-HAK KEMANUSIAAN SEJAGAT ( 1948) meliputi hak bagi setiap individu mendapat
pendidikan yang menekankan ‗ keperluan –keperluan pembelajaran untuk orang kurang upaya menuntut
perhatian khusus. Langkahlangkah perlu diambil untuk menyediakan persamaan akses kepada
pendidikan untuk semua kategori orang kurang upaya sebagai bahagian yang sepadu dalam system
pendidikan.
• Pada tahun 1959 PERTUBUHAN BANGSA-BANGSA BERSATU( PBB) telah mengisytiharkan HAK
KANAK-KANAK SEDUNIA dimana mereka berhak mendapat penjagaan yang khusus dan bimbingan
mengikut kecacatan yang dialami serta peluang menjadi kaank-kanak normal.
• AKTA PELAJARAN 1961 dalam bahagian 1 ( tafsiran)- dinyatakan bahawa sekolah khas bermakna
sekolah yang menyediakan layanan yang khas untuk kanak-kanak kurang upaya.
• LAPORAN JAWATANKUASA KABINET ( 1978)- mengkaji dasar perlaksanaan pelajaran melalui
PERAKUAN 169 merupakan 1 titik tolak yang membawa kepada 1 penekanan dan tumpuan yang jelas
kepada perkembangan PK di Malaysia.
• Tanggungjawab kementerian tertentu :

14.  Tanggungjawab Kementerian Pendidikan terhadap pendidikan kanakkanak yang bermasalah
penglihatan, pendengaran, pembelajaran ( terencat akal ) yang boleh didik.
 Tanggungjawab Kementerian Kebajikan Masyarakat terhadap pendidikan kanak-kanak yang kurang
upaya fizikal, terencat akal sederhana dan teruk serta kanak-kanak spastic
(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
 Tanggungjawab Kementerian Kesihatan untuk mengenalpasti diperingkat awal dan menyaring kanak-
kanak yang dilahirkan dalam keadaan yang berisiko
 Akta Pelajaran 1961 disemak semula dan digantikan dengan Akta Pendidikan 1996(PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
TAJUK 4 PUNCA MASALAH
SINOPSIS
Tajuk ini akan memberi tumpuan kepada punca-punca masalah yang menyebabkan kecacatan kepada
murid-murid pendidikan khas
HASIL PEMBELAJARAN
1. Dapat mengetahu punca-punca masalah yang dihadapi oleh murid pembelajaran.
Kerangka Tajuk-tajuk
Punca Masalah
Genetik/Baka
Masalah Metabolisme
Jangkitan Pranatal, pernatal dan pascanatal
Faktor persekitaran/teratogen
Trauma(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
4.0. Pengenalan
Perkembangan dan pertumbuhan kanak-kanak dipengaruhi oleh baka dan persekitaran. Begitu juga
punca masalah kecacatan yang dihadapi oleh kanak berkeperluan. Kesan baka yang akan
mempengaruhi dari segi fizikal, mental, kecerdasan, dan kerdil. Manakala persekiran yang
mempengaruhi perkembangan dan pertumbuhan saperti pemakanan, faktor keluarga, rakan sebaya dan
masyaraakat.
4.1. Genetik/Baka
Kesan baka ke atas perkembangan adalah hasil daripada daya usaha seorang berasal dari Austria yang
bernama Gregor Mendel (1857). Eksperimeneksperimen beliau di dalam kebunnya di Broneo mengenai
―swee peas‖ telah merintiskan jalan kepada ilmu genetik. Prinsip-prinsip kesan baka ke atas
perkembangan yang dikemukakan adalah ciri-ciri yang diwarisi hasil daripada gen-gen yang
diperturunkan tanpa pertukaran daripada satu generasi ke satu generasi. Dalam setiap individu gen-gen
ini adalah berpasangan dan di mana dua gen dalam satu pasang itu berlainan kesannya satu gen
dominan menindasi yang lemah yang dipanggil gen resesif. Gen adalah penentu utama dalam
perwarisan ciri-ciri biologi. Perkembangan manusia yang dipengaruhi oleh kesan baka adalah seperti
berikut:-
4.1.1. Fizikal
Walaupun bentuk dan saiz tubuh manusia adalah lebih banyak disebabkan oleh pengaruh-pengaruh
bukan kebakaan seperti pemakanan, iklim, senaman dan juga pekerjaan, baka merupakan satu faktor
yang mempengaruhi perkembangan aspek fizikal seseorang itu. Biasanya anak-anak daripada ibu bapa
yang besar badan adalah lebih tinggi dan lebih berat daripada anak-anak ibu bapa yang kecil. Kajian

15. Buss dan Plomin (1985) dalam Ramlah Jantan dan Mahani Razali (2004) mendapati kanak-kanak yang
kembar seuri mempunyai persamaan dalam(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
tahap aktiviti, emosi dan kebolehsesuaian berbanding dengan kanak-kanak yang terdiri daripada anak-
anak kembar lain uri. Kajian ini membuktikan baka mempunyai pengaruh yang besar ke atas
pertumbuhan dan perkembangan individu.
4.1.2. Mental /Kognitif (Kecerdasan)
Perkembangan mental seseorang itu banyak dipengaruhi oleh faktor baka. Kecerdasan tinggi atau
rendah, biasanya telah ditentukan oleh baka yang diwarisi daripada ibu bapanya. Walau bagaimanapun
pengaruh persekitaran tidak kurang pentingnya. Kajian-kajian tentang kecerdasan menunjukkan bahawa
nisbahnya ialah baka 51% dan persekitaran 40%. Setiap individu dilahirkan mewarisi beberapa ciri dari
kedua ibu bapa serta saudara sedarah sebelumnya. Adakalanya anak-anak tidak banyak mewarisi ciri-
ciri daripada ibu bapanya tetapi apabila dikesan, dia lebih mirip kepada nenek atau moyangnya. Begitu
juga dengan aspek intelek, yang mana sebahagiannya diwarisi. Baka menentukan had kecerdasan
seseorang, namun begitu Anastasi (1958) dalam Tang Chee Yee (1990) mengatakan bahawa tidak ada
gunanya kita berbahas yang mana faktor yang lebih penting dalam proses perkembangan. Yang
pentingnya ialah kita mesti membincangkan bagaimana kedua-dua factor persekitaran dan baka dalam
proses perkembangan manusia. Ahli-ahli psikologi yang mengkaji kecerdasan seperti Alfred Binet (1857-
1911), Theodore Simon (1873-1961), dan Guilford dalam Ramlah Jantan dan rakan (2004) percaya
bahawa kecerdasan adalah diwarisi dan percaya bahawa kecerdasan tidak dapat dipertingkatkan
melalui pengajaran, Borich dan Tombari, (1997). Pendapat mereka ini tidak dipersetujui oleh ahli
psikologi yang mengkaji kecerdasan dari tradisi revisionist seperti Howard Gardner (1983) dan Sternberg
(1985) yang mengatakan kecerdasan yang diwarisi boleh dipertingkatkan melalui pembelajaran
.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
4.1.3. Mental /Kognitif (Kecacatan mental)
Kecacatan mental juga disebabkan oleh perwarisan genetik, misalnya ketololan (idiocy) kedua-dua ibu
bapa terjadi apabila ibu dan bapa ini mempunyai tali persaudaraan yang rapat. Penyakit phenylkeyonuria
oleh kekurangan enzim yang menyebabkan penghasilan kimia beracun di dalam badan yang akhirnya
merosakkan mental kanak-kanak, Tang Chee Yee (1990:34). Kajian juga mendapati sebahagian
daripada kecacatan mental adalah diwarisi. Contohnya, penyakit Tay-Sachs, dikaitkan dengan gen
resesif yang diterima oleh anak daripada ibu atau bapa. Tay-Sachs adalah berkaitan dengan masalah
kecelaruan enzim, menyebabkan otak tidak berupaya memecahkan lemak tertentu. Bila keadaan
berterusan, menghalang pemindahan maklumat oleh saraf dan menyebabkan kerosakan sel otak Individu
yang mengidap penyakit Tay–Sachs biasanya meninggal dunia sebelum umur 3 tahun.
4.1.4. Mental /Kognitif(Down Syndrome dan Sindrom anak menggoloid)
Penyakit tersebut disebabkan oleh pembahagian dan percantuman sel yang tidak sempurna semasa
meiosis, Lefrancois (1999). Sindrom ini berlaku satu dalam setiap 680 kelahiran. Kebanyakan kanak-
kanak sindrom ‗down‘ adalah terencat akal, pendek dan otot-ototnya lembik. Salah satu faktor kecacatan
baka ialah umur ibu atau bapa yang terlalu tua. Oleh kerana itulah wanita yang telah melebihi umur 40
tahun tidak digalakkan hamil.
4.1.5. Mental /Kognitif (Phenylketonuria, PKU)
Phenylketonuria adalah kecelaruan genetik yang dikaitkan dengan kehadiran dua gen resesif. Individu
yang mengidap penyakit PKU, enzim di hatinya yang bertanggungjawab memecahkan ‖phenylalanine‖
kepada bahan protein kegunaan tubuh tidak ada atau tidak aktif. Ini menyebabkan kerosakan pada

16. sistem saraf dan kecacatan mental. Tapi pada hari ini, bayi-bayi yang menghidap PKU diberi pemakanan
khas dan boleh mengatasi masalah kekurangan enzim tersebut (Ramlah Jantan dan Mahani Razali
2004:25) (PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
4.1.6. Penyakit kebakaan (Hemophilia)
Penyakit-penyakit kebakaan lebih banyak diturunkan melalui kromosom X. Antaranya Hemophilia iaitu
sejenis kelainan sel darah. Mangsa hemophilia tidak mempunyai bahan pembeku di dalam sel darahnya,
iaitu AHG. Pendarahan yang dialaminya tidak berhenti kerana pembekuan pada tempat luka tidak terjadi.
4.1.7.Rabun warna
Mata mengandungi pigmen-pigmen warna merah, hijau dan biru. Kelainan dan kekurangan pigmen ini
akan mengakibatkan rabun warna. Rabun warna yang kerap dihidapi ialah merah dan hijau. Lelaki jauh
lebih kerap mengalaminya dari kaum perempuan.
4.1.8. Muscular Dystrophy
Muscular dystrophy ialah keadaan otot-otot menjadi lemah dan lama kelamaan tidak boleh berfungsi.
Penyakit ini boleh berlaku pada peringkat kanak-kanak umur 4 hingga 10 tahun, iaitu pada anak lelaki.
Jenis kedua melibatkan kanak-kanak remaja dibahagian muka dan lengan. Pengidap penyakit ini
merasa lemah otot-ototnya yang jelas kelihatan bila berjalan.
4.1.9. Talasemia
Talasemia ialah sejenis anemia yang diwarisi oleh sebilangan orang-orang keturunan Mediterranean dan
timur. Tanda-tanda penyakit ini kekuningan kekuningan kulit dan mata putih, demam, lemah, lesu serta
tidak selera makan. Penyakit ini biasanya disedari apabila bayi berumur 3 hingga 4 bulan. Bayi akan
terbantut pertumbuhan dan perkembangannya malah boleh membawa maut jika tidak dirawat.
Pertukaran darah diperlukan selalu oleh pesakit berpenyakit ini.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA
PENDIDIKAN KHAS)
4.1.10. Kerdil (Dwarfism)
Kerdil berlaku pada kadar 1 :1000. ‘Cartilage‘ yang biasanya terdapat pada tulang-tulang kaki dan
tangan tidak lengkap kejadiannya. Pertumbuhan tulang yang sedang berlaku terbantut menyebabkan
tangan dan kaki pengidapnya pendek.
4.1.11. Sindrom Edwards dan Sindrom Patau
Lain-lain penyakit kebakaan ialah seperti Sindrom Edwards dan Sindrom Patau. Pengidap hanya boleh
hidup 3 hingga 4 bulan. Kecacatan yang teruk berlaku dari segi mental dan fizikal. Kepalanya lonjong
dan kecil, telinganya cacat, dagu dan mulutnya kecil (Surina Sangari 1989:14).
4.1.12. Sahsiah
Kajian juga mendapati sahsiah juga adalah diwarisi daripada ibu atau bapa melalu baka. Helen Bee
(1995), mengatakan temperamen iaitu tret–tret personaliti adalah diwarisi daripada ibu bapa dan akan
kekal pada individu sepanjang hayatnya. Kajian Loehlin, 1992, Plomin, 1994 dalam (Shaffer, 1999) juga
mendapati sebahagian besar dimensi personaliti adalah mewarisi baka. Contohnya personaliti ekstrovert,
di mana seseorang lebih suka bersosial dan selalu gembira; dan introvert di mana individu biasanya
pemalu, suka menyendiri dan kurang selesa bergaul dengan ramai orang.Temperamen yang diwarisi
akan mempengaruhi cara individu bertindak kepada persekitarannya turut mempengaruhi cara
bagaimana orang lain dan persekitaran bertindak balas terhadap individu. Maksudnya, terdapat tindak
balas terhadap individu iaitu tindak balas dua hala. Contohnya, kanak–kanak yang suka bergaul akan

17. mencari kawan yang suka bergaul, mereka yang suka bergaul pula akan mencari atau memerlukan
individu tersebut untuk dibuat kawan (Newman dan Newman, 1997). Kajian Plomin, (1990) dalam
Shaffer, (1990) mendapati korelasi positif antara IQ dengan individu yang ada pertalian keluarga.
Persamaan skor IQ di kalangan individu kembar seuri yang tinggal bersama adalah paling tinggi
berbanding lain–lain bentuk persaudaraan. (PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
4.1.13. Kematangan
Gesell (1952) memperkatakan bahawa pertumbuhan dan perkembangan kanak–kanak dipengaruhi oleh
dua faktor yang utama. Pertama, kanak–kanak itu adalah hasil daripada persekitaran sendiri. Tetapi
secara khususnya, Gesell percaya bahawa perkembangan kanak–kanak ditujukan dari dalaman dengan
perlakuan baka. Gesell menamakan proses ini sebagai kematangan.Menurut Gesell lagi, semasa
perkembangan bayi, mereka belajar duduk, berdiri, berjalan dan berlari dan keupayaan tersebut juga
berkembang dalam urutan yang spesifik. Mereka muncul dengan pertumbuhan sistem saraf yang dengan
sendirinya ditentukan oleh gen. Kanak–kanak sudah tentunya berbeza dari segi kepantasan
perkembangan. Mereka tidak berdiri dan berjalan pada umur yang sama. Walau bagaimanapun, mereka
melalui sekuens yang serupa. Bagi Gesell, perbezaan individu dalam kepantasan pertumbuhan dikawal
sepenuhnya oleh mekanisme genetik dalaman. Kamarulzaman (2003), mengatakan kematangan merujuk
kepada proses perkembangan yang dikawal oleh faktor dalaman, terutama gen, iaitu bahan kimia yang
terkandung dalam nukleus setiap sel. Gen yang menentukan sekuens, masa dan bentuk tingkah laku
yang terhasil. Walau bagaimanapun proses mekanisme ringkas di mana gen bekerja, pada masa Gesell
dan hari ini, masih kabur. Kita tahu bahawa gen tidak bekerja secara berasingan dan mereka menerima
isyarat daripada ― cytoplasm‖ ialah persekitaran gen, maka sukar bagi kita menentukan perbezaan antara
faktor dalaman dan persekitaran. Walau bagaimanapun, kita dapat menganggap kematangan sebagai
proses semasa gen mengarahkan perkembangan, walaupun bersama dengan factor lain.(PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
4.2. Masalah metabolisme
Ada orang tetap kekal kurus walaupun makan banyak, sebaliknya ramai mengalami masalah
pertambahan berat badan meskipun hanya makan sekali sehari. Orang yang kekal kurus dikatakan
mempunyai kadar metabolisme tinggi dan proses pencernaan bagi mendapatkan tenaga berlaku dengan
cepat, manakala individu gemuk sebaliknya. Namun pendapat ini bukan 100% tepat kerna semuanya
bergantung kepada gaya hidup, tabiat pemakanan dan kekerapan bersenam. Metabolisme adalah
proses badan menukarkan kalori daripada makanan kepada tenaga. Keperluan kalori atau tenaga setiap
orang berbeza-beza mengikut gaya hidup masing-masing. Contohnya lelaki dewasa yang aktif yang
berusia antara 20-39 tahan dengan seberat 55 kilogram memerlukan 2,530 kalori sehari, manakala
wanita dewasa sederhana aktif pula memerlukan 2,000 kalori sehari. Jika anda tidak aktif, keperluan
tenaga harian adalah jauh lebih rendah.
4.2.1. Metabolisme membabitkan tiga perkara asas:
1. kadar metabolik asas yang merangkumi keperluan untuk membolehkan badan berfungsi dengan baik.
Biasanya setiap orang menggunakan sehingga 75% daripada tenaga daripada tenaga harian untuk tugas
ini.
2. pencernaan dan penyerapan makanan. Kira-kira 10% daripada kalori harian digunakan untuk tugas
ini.
3. aktiviti fizikal harian seperti bersenam pula akan membakar baki tenaga yang ada. Berapa banyak
tenaga dibakar bergantung kepada tahap aktiviti yang dilakukan.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA
PENDIDIKAN KHAS)

18. 4.2.2. Faktor-faktor yang akan memperlahankan metabolisme :
UMUR : Metabolisme akan menjadi perlahan dengan peningkatan umur pada kadar 5% selepas 40
tahun. Apabila usia meningkat, keanjalan otot juga merosot dan paras lemak badan meningkat. Otot
lebih aktif berbanding tisu lemak dan ini sebabnye apabila otot berkurang, kadar metabolisme juga
menurun.
JANTINA : Secara umumnya, metabolisme lelaki lebih cepat berbanding wanita kerana saiz badan
mereka lebih besar dan mempunyai kurang lemak. MASALAH HIPOTIROIDISME : Kelenjar tiroid yang
kurang aktif akan memperlahankan metabolisme dan masalah ini boleh menyumbang kepada
pertambahan berat badan.
GENETIK : Sesetengah orang memang beruntung dilahirkan dengan kadar metabolisme cepat
4.3. Jangkitan Pranatal, perinatal dan pascanatal
Semasa bayi berada dalam rahim ibu pelbagai masalah mungkin timbul yang boleh menjejaskan
seseorang bayi hingga menyebabkan kelahiran menjadi masalah.
4.3.1. Peringkat Prenatal
e. Baka- ini disebabkab didalam kromosom yang menyebabkan Sindrom Down ataupun Mongoloid.
Kanak-kanak DS ini mempunyai 42 kromosom berbanding kanak-kanak normal iaitu 46 kromosom.
( Istilah Sindrom merujuk kepada symptom atau cirri-ciri yang menentukan sesuatu penyakit ataupun
keadaan )
f. Jangkitan- Kecacatan di bahagian otak @ sisitem saraf yang berlaku sewaktu proses mengandung. Ibu
yang menghidap campak, rubella, atau siflis.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
Jangkitan ini akan memnyebabkan kecacatan embrio. ( Rubella sejenis demam campak. Siflis sejenis
penyakit berjangkit melalui hubungan sulit)
g. Dadah dan alcohol- Dadah terdapat dalam pelbagai bahan seperti bahan pembekuan, pencegahan
pembekuan, steroid, kuinina, hormon, antibodi dan autihistamin. Pnggunaan dan pengambilan barang ini
oleh ibu mengandung mestilah mendapat nasihat dan persetujuan doctor. Alkohol boleh membantutkan
perkembangan janin. ( contoh dadah dan ubatan yang berbahaya ialah rokok, alcohol, dan logam berat
plumbum.)
h. Pemakanan- kurang zat makanan sewaktu proses mengandung. Tiada pemakanan seimbang,
kekurangan, vitamin dan protein.
i. Bahan kimia/ sinaran X- Pencemaran alam sekitar oleh bahan kimia member kesan kepada kesihatan.
Bahan Kimia akan masuk kedalam tubuh melalui air, makanan, dan udara.
j. Cubaan menggugurkan kandungan
k. Mikroorganisma- Terdapat juga pelbagai masalah mikroorganisma yang menganggu perkembangan
janin@ fetus dan menyebabkan keabnormalan yang kekal seperti kerencatan mental
4.3.2. Peringkat Perinatal
Pelbagai masalah boleh timbul semasa kelahiran seseorang bayi sehingga menyebabkan ia dilahirkan
cacat
c. Bayi yang dilahirkan dalam keadaan tidak cukup matang @ berat badan kurang daripada 2500g
mempunyai risiko yang tinggi untuk mengalami kecacatan.
d. Usia kandungan adalah penting kerana akan menentukan kematangan organ dalaman janin yang
sedang berkembang. Kelahiran pada usia kandungan 21-34 minggu, peluang bayi untuk hidup adalah
tinggi.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
e. Punca kelahiran pramatang ialah pemakanan ibu yang tidak seimbang juga penggunaan dadah dan
merokok oleh ibu.
f. Ibu yang mengalami kesukaran melahirkan anak seperti terpaksa menggunakan forcep dan vakum
semasa proses kelahiran

19. g. Penyakit herpes simplex iaitu penyakit yang berjangkit melalui hubungan seks. Ibu yang menghidap
penyakit ini terutamanya di bahagian genetalia mempunyai kemungkinan tinggi melahirkan bayi cacat.
h. Kekurangan oksigen semasa kelahiran boleh mencederakan otak seseorang bayi sehingga
menyebabkan kerencatan mental.
4.3.3. Peringkat Posnatal/ pasca natal
Bayi yang dilahirkan tanpa sebarang kecacatan kurang upaya boleh mengalami kecacatan mungkin
disebabkan penyakit, keadaan persekitaran dan kemalangan.
f. Penyakit-
• Penyakit Encephalitis disebabkan oleh sejenis virus yang menyerang otak dan jika tidak dirawat
menyebabkan kerencatan otak. Virus ini dibawa oleh nyamuk dan haiwan yang dijangkiti rabies.
• Meningitis disebabkan oleh virus dan bacteria yang menyerang tisu otak dan tulang belakang. Tanda
penyakit ini ialah demam, sakit kepala, sakit mata dan muntah. Jika tidak dirawat dengan segera
kerencatan akal akan berlaku.
g. Persekitaran- kehidupan keluarga yang miskin menyebabkan kekurangan kemudahan dan bahan
memperkembangkan fizikal dn mental. Kebanyakkan saintis berpendapat IQ seseorang boleh berubah
mengikut keadaan alam sekeliling.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
Pencemaran alam sekeliling juga boleh menyebabkan kerencatan mental kanakkanak ynag terdedah
dengan logam berat seperti plumbum, dan merkuri melalui makanan @ pernafasan menghadapi pelbagai
masalah pembelajaran, masalah emosi dan sebahagiannya mengalami kerencatan akal. Contoh
keracunan plumbum ialah lead poisoning seperti cat rumah, paiap air dan petrol.
4.4. Faktor persekitaran/teratogen
Faktor kedua pula ialah persekitaran atau nurture. Faktor ini merujuk kepada keadaan semasa proses
perkembangan kanak-kanak. Ini termasuklah pengalaman sebelum dan selepas lahir. Keadaan sebelum
lahir merujuk kepada corak pemakanan, gaya hidup dan kesihatan si ibu. Keadaan selepas lahir pula
adalah dipengaruhi oleh cara pemakanan, sosio ekonomi, tahap pendidikan, keluarga, rakan-rakan,
ibadat media dan persekitaran dunia.Menurut Amran Schienfeld, persekitaran merujuk kepada luaran
seseorang individu dan factor bakanya yang bermula daripada peringkat persenyawaan. Manakala
Norman L. Munn pula mentakrifkan persekitaran sebagai segala benda yang terdapat di sekeliling unit-
unit kebakaan. W. Edger pula menerangkan bahawa persekitaran adalah kuasa ekstrinsik rumit yang
boleh mempengaruhi tingkah laku seseorang individu. Menurut Lee Shok Mee (1994), beliau mengatakan
persekitaran ialah segala keadaan di sekeliling termasuk keadaan fizikal, iklim, sosiobudaya, politik
dan interaksi sesama manusia serta alam sekitarnya. Hubungkait dengan persekitaran kanak-kanak ini
bolehlah dimaksudkan dengan adanya pertalian rapat kanak-kanak tersebut dengan individu yang paling
hampir dengannya, contohnya ahli keluarga terutamanya ibu bapa kanak-kanak. Juga turut berkaitan
dengan berlakunya pekembangan kanak-kanak ini disebabkan oleh objek atau peristiwa yang pernah
berlaku dalam kehidupan kanak-kanak tersebut sekaligus memberi pengalaman bermakna terhadap
kanak-kanak. Perkaitan seterusnya pula mungkin disebabkan oleh faktor tempat tinggal kanak-kanak,
cara hidup masyarakat sekeliling dan unsur rohaniah seperti penglibatan rumah ibadat.(PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
Beberapa ahli psikologi telah menjalankan kajian berkaitan perkembangan individu dan mengemukakan
pelbagai jenis teori. Di antara beberapa teori utama mengenai peringkat perkembangan individu seperti
teori perkembangan sosiobudaya Robert Havighurst, teori perkembangan kognitif-jasmani Jean Piaget,
teori perkembangan Sigmund Freud, teori pembelajaran social Albert Bandura, teori perkembangan
emosi fizikal Erikson, teori ekologikal Bronfenbrenner dan teori moral Lawrence Kohlberg. Menurut kajian
ahli psikologi, perkembangan manusia berlaku dari segi perubahan jasmani, kognitif, emosi, sosial dan
rohani.

20. Ia dipengaruhi oleh faktor persekitaran. Persekitaran yang dimaksudkan itu berubah-ubah dan secara
tidak langsung boleh mempengaruhi tingkah laku dan perkembangan seseorang sama ada sebelum dan
selepas kelahiran. Terdapat dua kategori utama persekitaran yang mempengaruhi perkembangan
kanak-kanak. Kategori yang pertama ialah faktor pralahir dan kategori kedua ialah faktor selepas lahir.
Faktor-faktor pralahir ialah pemakanan bayi di dalam kandungan, kesihatan ibu semasa mengandung,
penyalahgunaan dadah oleh ibu sewaktu hamil, kesan x-ray terhadap ibu mengandung, emosi ibu
sewaktu hamil dan umur ibu ketika mengandung. Manakala faktor-faktor persekitaran selepas lahir yang
mempengaruhi perkembangan seseorang ialah rakan sebaya, guru dan sekolah, pemakanan, tempat
tinggal, sumber teknologi, sosioekonomi keluarga, asuhan ibu bapa, masyarakat sekeliling, pusat ibadat,
kebudayaan dan kepercayaan masyarakat.
4.4.1 Faktor Keluarga
ibu bapa bukan sahaja terikat oleh pertalian darah dengan seseorang individu tetapi ia juga mempunyai
pertalian sosial dan emosi. Sebagai contoh kanakkanak daripada keluarga yang kecil biasanya akan
mendapat perhatian dan layanan yang lebih sempurna daripada ibu bapanya. Kemungkinan segala
permintaannya akan dipenuhi. Kesannya boleh menyebabkan kanak-kanak itu bersikap angkuh dan
terlalu bergantung kepada ibu bapanya. Ini sekaligus merencatkan pertumbuhan daya berfikir (kognitif)
dan kreativiti kanak-kanak(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) apabila adanya
nilai bergantungan atau berharap terhadap setiap pergerakan kanak-kanak itu sendiri. Faktor bentuk
asuhan juga turut mempengaruhi perkembangan kognitif dan kreativiti kanak-kanak itu. Secara asasnya,
bentuk asuhan keluarga terbahagi kepada empat iaitu bentuk autoritarian, autoritatif, abaikan dan
indulgent. Autoritarian ialah bentuk asuhan yang menggunakan peraturan dan hukuman dalam mendidik
anak-anak. Ibu bapa authoritatif pula sentiasa menggalakkan anak-anak mereka berdikari di samping
sedikit kawalanke atas tingkah laku mereka. Manakala ibu bapa yang abaikan anak-anak pula tidak
terlibat dengan kehidupan aak-anak mereka. Ibu bapa indulgent pula terlibat dengan anak-anak tetapi
kurang mendisiplinkan anakanak.Faktor asuhan keluarga ini berkaitan dengan teori perkembangan moral
Lawrence Kohlberg. Menurut teori Kohlberg, seorang individu itu biasanya mengalami tiga tahap
perkembangan moral yang utama.
Tahap yang pertama ialah awal kanak- kanak, tahap kedua dan ketiga ialah semasa remaja. Ketigatiga
tahap ini menyatakan bahawa kanak-kanak dan remaja mematuhi sesuatu peraturan kerana untuk
mendapatkan ganjaran atau mengelakkan hukuman. Peraturan yang dibuat oleh ibu bapa mempengaruhi
tindakan seseorang kanakkanak. Sebagai contoh, peraturan yang dibuat oleh ibu bapa authoritarian
terhadap anak-anaknya adalah supaya mereka mematuhi peraturan tersebut. Kanak-kanak tersebut
perlu mematuhi peraturan yang dibuat oleh ibu bapanya supaya mereka tidak dikenakan sebarang
hukuman. Ini bermakna faktor asuhan keluarga menyumbang ke arah perkembangan kanak-kanak itu.
Dengan adanya peraturan yang ditetapkan seperti itu, maka kanak-kanak khususnya tidak mempunyai
pilihan lain selain mengikuti arahan tersebut dan ini sebenarnya jelas menghalang keupayaan kanak-
kanak dari sudut kreativiti untuk cuba menghasilkan sesuatu idea yang berbeza mengikut situasi- situasi
yang tertentu.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
4.4.2 Faktor Rakan Sebaya
Rakan sebaya memainkan peranan dalam perkembangan seseorang individu itu. Pengaruh rakan
sebaya adalah penting dalam perkembangan intelek, sahsiah, emosi dan sosial. Kanak-kanak yang
bergaul dengan rakan sebaya yang bersopan santun akan menyerap nilai-nilai murni yang positif
daripada mereka. Sebaliknya, seseorang yang terdedah kepada rakan sebaya yang kurang
bertanggungjawab akan menyebabkan nilai negatif dalam dirinya terbina. Faktor rakan sebaya berkait
dengan teori perkembangan emosi-fizikal Sigmund Freud. Menurut Freud, perkembangan emosi manusia
adalah berkait rapat dengan perkembangan fizikalnya. Perkembangan manusia terbahagi kepada lima

21. peringkat pertambahan umur dan selari dengan perkembangan fizikal. Pada peringkat latency, kanak-
kanak akan mula mengambil tahu tentang rakan sebaya, mula menjauhkan diri sedikit daripada anggota
keluarga dan pengalirkanperasaaan sentimen kepada orang lain.pengaruh rakan sebaya yang akan
mempengaruhi tahap perkembangan seseorang itu samada positif atau negatif.
4.4.3 Faktor Guru dan Sekolah
Seperti yang kita ketahui kanak-kanak amat suka dengan sesuatu aktiviti yang mencabar dan lebih
bersifat bebas. Sikap ingin menyiasat, ingin tahu, sebab dan akibat sesuatu perkara itu mendorong
kanak-kanak untuk berlumba-lumba sesama mereka untuk mengetahui sesuatu perkara. Hal ini juga turut
berkaitan dengan personaliti kanak-kanak pada waktu itu yang inginkan perhatian. Justeru itu,
persekitaran guru dan sekolah juga memainkan peranan penting dalam mempengaruhi perkembangan
kreativiti kanak-kanak. Pengaruh guru dan persekitaran sekolah yang berterusan dalam membentuk dan
meransang kreativiti pelajar melalui sikap guru, pengurusan aktiviti pengajaran dan pembelajaran (P&P)
dan budaya sekolah. Guru yang bersifat penyayang dan mempunyai nilai kendiri yang positif, kreatif
dalam mempelbagaikan bentuk P &(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) P mampu
melahirkan pelajar yang berfikiran kreatif dan kritis. Iklim sekolah yang kondusif dengan kemudahan-
kemudahan P & P turut membantu perkembangan kognitif, afektif dan psikomotor pelajar agar lebih
kreatif. Guru dan sekolah merupakan agen perubahan yang bertanggungjawab memperkembangkan
potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu.Faktor guru dan sekolah berkait rapat dengan teori
ekologikal Brofrenbrenner (1979,1989). Teori ini menekankan pengaruh persekitaran ke atas
perkembangan organism. Beliau melihat persekitaran ekologikal berdasarkan hbungan dengan konteks
di mana individu itu berinteraksi. Mengikut teori ekologi Bronfenbrenner menjelaskan bahawa
perkembangan kanak-kanak merangkumi lima jenis ekologi iaitu mikrosistem,mesosistem, ekosistem,
makrosistem dan kronosistem. Menurut Bronfenbrenner,kelima-lima sistem ekologi ini amat
mempengaruhi perkembangan kanak-kanak.Mikrosistem merujuk kepada persekitaran terdekat di mana
kanak-kanak lebih banyak menghabiskan masa dan interaksi secara langsung di dalam persekitaran
itu.Sebagai contoh, hubungan interaksi secara langsung di antara kanak-kanak dengan ibu bapa, guru
dan rakan-rakan. Kumpulan individu dalam mikrosistem ini memainkan peranan yang sangat penting di
dalam perkembangan kreativiti kanak-kanak.Mesosistem pula merujuk kepada kaitan di antara
perhubungan dengan 2 mikrosistem.
Hal ini bermaksud bahawa satu mikrosistem boleh mempengaruhi interaksi dengan mikrosistem yang
lain. Misalnya keadaan yang berlaku di rumah boleh mempengaruhi sikap, tingkah laku dan daya
pemikiran di sekolah dan sebagainya.Mengikut Bronfenbenner juga, kanak-kanak yang diberikan galakan
untuk berinteraksi dan berkomunikasi dalam mesosistem ini menunjukkan prestasi yang lebih baik
berbanding kanak-kanak yang kekurangan peluang.Ekosistem merupakan pengalaman dengan
persekitaran yang tidak melibatkan kanak-kanak secara langsung tetapi keputusan yang diambil dalam
persekitaran tersebut memberi kesan kepada kanak-kanak. Misalnya sekolah dengan pasaraya. Kaedah
pengurusan, kemudahan dan peraturan-peraturan yang dikuatkuasakan oleh tempat membeli belah
secara tidak langsung mempengaruhi perkembangan sosial kanak-kanak tersebut.Makrosistem pula
adalah perkembangan individu(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) yang
melibatkan norma-norma nilai dan amalan masyarakat itu sendiri. Misalnya dalam sesetengah
masyarakat, peranan jantina dititikberatkan (Santrock, 2008).
Di sesetengah negara, kaum lelaki diberi peranan yang lebih dominan di mana mereka diberi peluang
pelajaran dan pekerjaan-pekerjaan penting. Kronosistem pula melibatkan perubahan pekembangan
dalam suatu tempoh masa. Sebagai contoh, situasi kanak-kanak hari ini lebih berfokus kepada
permainan komputer jika dibandingkan dengan kanak-kanak zaman terdahulu yang lebih bersosial
dengan bermain di persekitaran rumah. Secara keseluruhannya, kelima-lima aspek ini dilihat mempunyai
perkaitan di antara satu sama lain. Setiap unsur-unsur ini mempengaruhi perkembangan individu, maka

22. setiap individu pasti mempunyai tahap perkembangan yang berbeza-beza.
4.4.4 Faktor Sumber Teknologi
Sumber teknologi dan pengaruh media massa boleh mempengaruhi perkembangan kretiviti kanak-kanak
secara positif tetapi ianya bergantung kepada bagaimana bentuk teknologi yang diterima. Sumber
teknologi tersebut adalah merujuk kepada maklumat yang diperolehi daripada bahan bacaan seperti
media cetak, surat khabar, majalah, buku, iklan dan media elektronik seperti filem, radio, televisyen,
komputer dan internet. Adalah diketahui bahawa individu yang terdedah kepada sumber tekologi yang
sihat akan mempengaruhi erkembangan kreativiti kanak-kanak berdasarkan nilai-nilai yang terkandung di
dalam pengaruh sumber teknologi itu. Pengaruh sumber teknologi terhadap perkembangan seseorang
kanak-kanak itu ada kaitan dengan teori pembelajaran sosial yang dipelopori oleh Albert Bandura. Beliau
menyatakan bahawa kelakuan manusia saling bertindak antara kognitif, kelakuan dan ejen penentu
persekitaran. Ini bermakna kebanyakan kelakuan manusia dipelajari melalui pemerhatian terhadap
permodelan. Secara tidak langsung, kanak- kanak yang terdedah kepada sumber teknologi seperti
televisyen, internet dan sebagainya akan memberi kesan dalam menghasilkan kretiviti melalui idea-idea
yang baru dari sudut pemikiran mereka.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
4.4.5 Faktor Pemakanan
Faktor persekitaran selepas kelahiran yang mempengaruhi perkembangan kreativiti kanak-kanak ialah
pemakanan. Pemakanan kanak-kanak perlu dijaga sejak peringkat awal lagi (peringkat pralahir). Ini
penting bagi menjamin perkembangan jasmani dan mental yang sihat. Makanan yang seimbang dan
berzat amat diperlukan bagi membantu pertumbuhan dan perkembangan kanakkanak dari segi fizikal
dan mental, malahan dapat melindungi kanak-kanak daripada sebarang penyakit. Menurut jurnal The
Pediatric Clinic of North America yan ditulis oleh Birch Lean Lipps dan Davidson Kirsten Krahnstoever,
mereka menyatakan bahawa faktor pemakanan ibu bapa boleh mempengaruhi corak pemakanan anak-
anak mereka. Sebagai contoh, sebilangan ibu bapa yang gemar memilih makanan ringan dan makanan
segera sedangkan kita mengetahui bahawa makanan tersebut boleh merencatkan tumbesaran fizikal
dan mental kanak-kanak.
4.4.6 Faktor Kebudayaan dan kepercayaan Masyarakat
Kebudayaan dan kepercayaan masyarakat juga mempengaruhi perkembangan kretaiviti kanak-kanak.
Perbezaan nilai hidup membentuk falsafah hidup yang berbeza di kalangan masyarakat. Begitu juga
dengan perbezaan agama dan kebudayaan akan melahirkan cara hidup serta tingkah laku yang berbeza.
Masyarakat yang suka mengamalkan gaya hidup yang sihat akan melahirkan gaya hidup yang positif.
Amalan masyarakat yang menekankan soal kerohanian dan kejiwaan sebenarnya turut memberi mpak
dalam melahirkan kanak-kanak yang kreatif. Perkara pokoknya di sini ialah bagaimana ketenangan itu
amat penting bagi membentuk dan meransang pemikiran kanak-kanak supaya lebih kreatif dalam
sesuatu hal. Robert J. Havinghurst adalah ahli psikologi yang memperkenalkan teori perkembangan yang
bercorak sosio-budaya dan antropologi. Teori yang diperkenalkan berkaitan dengan faktor kebudayaan
dan kepercayaan masyarakat. Beliau menekankan bahawa perkembangan seseorang kanak-kanak amat
dipengaruhi alam sekitarnya.Beliau juga(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
menyatakan bahawa perkembangan personaliti seseorang dipengaruhi oleh norma serta budaya
masyarakat. Sebagai contoh, budaya membedung bayi yang baru lahir bagi sesetengah kaum Melayu
jika dinilai dari sudut saintifik sebenarnya menghalang pergerakan lokomotor kasar bayi tersebut.
Apabila bayi dalam keadaan tidak selesa, ianya boleh memberi kesan negatif terhadap perkembangan
emosi dan kreativiti bayi tersebut. Berdasarkan faktor-faktor yang disenaraikan di atas, ini menjelaskan
kepada kita bahawa dua faktor utama iaitu faktor genetik dan persekitaran sangat memberi kesan kepada
perkembangan daya kreativiti kanak-kanak. Dua faktor tersebut memberi kesan kepada perkembangan

23. kreativiti kanak-kanak yang akan hanya dapat dilihat melalui pemerhatian yang dilakukan secara
kualitatif.
4.5. Tauma
Trauma berasal dari bahasa Yunani yang berarti luka (Cerney, dalam Pickett, 1998). Kata trauma
digunakan untuk menggambarkan kejadian atau situasi yang dialami oleh korban. Kejadian atau
pengalaman traumatik akan dihayati secara berbeda-beda antara individu yang satu dengan lainnya,
sehingga setiap orang akan memiliki reaksi yang berbeda pula pada saat menghadapi kejadian yang
traumatik. Pengalaman traumatik adalah suatu kejadian yang dialami atau disaksikan oleh individu, yang
mengancam keselamatan dirinya (Lonergan,1999). Oleh sebab itu, merupakan suatu hal yang wajar
ketika seseorang mengalami shock baik secara fisik maupun emosional sebagai suatu reaksi stres
atas kejadian traumatik tersebut. Kadangkala efek aftershock ini baru terjadi setelah beberapa jam, hari,
atau bahkan berminggu-minggu. Respon individual yang terjadi umumnya adalah perasaan takut, tidak
berdaya, atau merasa ngeri. Gejala dan simtom yang muncul tergantung pada seberapa parah kejadian
tersebut. Demikian pula cara individu menghadapi krisis tersebut akan tergantung pula pada pengalaman
dan sejarah masa lalu mereka.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) Menurut
Stamm (1999), stres traumatik merupakan suatu reaksi yang alamiah terhadap peristiwa yang
mengandung kekerasan (seperti kekerasan kelompok, pemerkosaan, kecelakaan, dan bencana alam)
atau kondisi dalam kehidupan yang mengerikan (seperti kemiskinan, deprivasi, dll). Kondisi tersebut
disebut juga dengan stres pasca traumatik (atau Post Traumatic Stress Disorder/ PTSD). Menurut Pickett
(1998), ada dua bentuk simtom yang dialami oleh individu iaitu: (1) adanya ingatan terus menerus
tentang kejadian atau peristiwa tersebut, dan (2) mengalami mati rasa atau berkurangnya respon individu
terhadap lingkungannya. Kondisi tersebut selanjutnya akan mempengaruhi fungsi adaptif individu dengan
lingkungannya. Seringkali, peristiwa yang traumatik akan sangat menyakitkan sehingga bantuan dari
para ahli akan diperlukan dalam mengatasi trauma yang dialami. Terangkan cara mengelakkan daripada
punca masalah kecacatan kepada murid pendidikan khas Jelaskan implikasi terhadap pendidikan
terhadap muridmurid yang menghadapi masalah yang berpunca daripada ersekitaran.(PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
TAJUK 5 KATEGORI KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS
SINOPSIS
Dalam tajuk ini anda akan didedahkan dengan enam kategori kanak-kanak keperluan khas iaitu
kerencatan akal, masalah penglihatan, masalah pendengaran, masalah tingkahlaku/emosi, Attention
Deficit Disorder Hyperactive (ADHD) dan masalah kesihatan.
HASIL PEMBELAJARAN
a. Mengkategorikan kanak-kanak berkeperluan khas yang terdapat dalam pendidikan khas.
b. Menjelaskan definisi dan ciri-ciri kanak-kanak berkeperluan khas.
c. Menjelaskan keperluan yang bersesuaian dalampendidikan dengan kategori kanak-kanak
berkeperluan khas.
KERANGKA TAJUK-TAJUK
Kategori Kanakkanak Berkeperluan Khas
Kerencatan Akal
Masalah Penglihatan
Masalah Pendengaran
Masalah Tingkahlaku/Emosi
Masalah Kesihatan
Attention Deficit

24. Hyperactive Disorder (ADHD)
Keperluan dalam pendidikan(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
5.0. Pengenalan
Pendidikan Khas boleh dimaksudkan sebagai kaedah-kaedah yang dibentuk khusus untuk
memenuhi keperluan kanak-kanak yang mengalami pelbagai kecacatan / kurang upaya. Pendidikan
Khas juga merangkumi aspekaspek pengajaran dan pembelajaran, latihan jasmani dan juga pendidikan
yang berteraskan rumah, hospital dan institusi. Kurikulum untuk pendidikan khas ini juga sebahagian
daripada kurikulum biasa yang telah diubah suai dengan tujuan memenuhi keperluan-keperluan khas
bagi murid-murid yang mengalami pelbagai jenis kecacatan / kurang upaya itu. Selaras dengan Falsafah
Pendidikan Kebangsaan (FPK) yang mahukan sistem pendidikan di negara kita yang boleh melahirkan
pelajar yang seimbang;
"Pendidikan di Malaysia adalah usaha berterusan ke arah memperkembangkan lagi potensi individu
secara menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insane yang seimbang dan harmonis dari segi
intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan kepada tuhan. Usaha ini
adalah bagi melahirkan rakyat Malaysia yang berilmu pengetahuan, berketrampilan,berakhlak mulia,
bertanggungjawab, dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberi sumbangan
terhadap keharmonian dan kemakmuran masyarakat dan negara". Bertunjangkan FPK, Falsafah
Pendidikan Khas mempunyai matlamat yang hampir sama iaitu; "Ia menyediakan perkembangan
optimum kanak-kanak dengan keperluankeperluan pendidikan khas agar dapat berfungsi sebagai
individu yang berkemahiran, berdikari, berhaluan, boleh merancang, mengurus kehidupan sendiri,
boleh menyedari potensi sendiri dan boleh menyesuaikan diri dalam masyarakat". Tidak semua kanak-
kanak dilahirkan sempurna, terdapat juga kanakkanak istimewa. Kanak-kanak ini tidak boleh
dipinggirkan begitu sahaja, malahan mereka juga wajar diberi pendidikan. Walau bagaimanapun
disebakan ciri-ciri istimewa mereka ini, maka pendidikan yang diberi kepada mereka agak berbeza yang
mana ianya disebut sebagai Pendidikan Khas.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
Matlamat Pendidikan Khas di Malaysia ialah untuk memberi kesinambungan program yang bermutu
bagi memenuhi keperluan dan kebolehan khusus kepada kanak-kanak berkeperluan khas dalam
persekitaran (suasana) biasa. Selain daripada itu, usaha-usaha berkaitan dengan rancangan khas serta
tanggungjawab untuk meningkatkan aspek perkembangan kanakkanak dan semua usaha berkaitan
dengan keperluan kanak-kanak khas dan tanggungjawabnya adalah berlandaskan kepada matlamat
dan objektif pendidikan biasa yang telah ditentukan oleh Kementerian Pendidikan dan sistem
persekolahan.
Memperseimbangkan peluang-peluang pendidikan antara murid-murid istimewa dengan murid-murid
normal / biasa dalam pelbagai aspek seperti pembangunan fizikal, pembelian peralatan khas,
perkhidmatan khidmat sokongan kakitangan bukan guru, peluang-peluang kenaikan pangkat, juruteknik
audiologi pendidikan (educational speech therapist), orientasi dan mobility pendidikan (Orientation
and Mobility Instructor) dan psikologi pendidikan (Educational Psychologist) dan sebagainya
merupakan objektif Pendidikan Khas.
Latarbelakang Pendidikan Khas
Kementerian Pendidikan mula memperkenalkan Pendidikan Khas bagi murid-murid bermasalah
penglihatan dan pendengaran serta bermasalah pembelajaran mulai bulan Julai, 1962. Di bawah
rancangan percantuman dengan pendekatan Pendidikan Inklusif, iaitu murid-murid yang bermasalah
tersebut belajar bersama murid-murid normal di dalam kelas yang sama (Sang, 2000). Mereka diajar oleh
guru yang sama tetapi dibantu oleh guru sumber yang terlatih dalam program Pendidikan Khas. Kategori
individu berkeperluan khas adalah seperti (i) bermasalah atau kurang upaya pendengaran (hearing

25. impairment), (ii) bermasalah atau kurang upaya penglihatan (visual impairment), (iii) bermasalah
pembelajaran (learning disabilities), (iv) bermasalah kerencatan akal (mental retardation), (v) bermasalah
tingkah laku atau emosi (behavioral disorders & emotional disturbance), (vi)(PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) bermasalah pertuturan atau bahasa (speech or
language impairment), (vii) bermasalah pintar-cerdas (gifted & creativity), (viii) kurang upaya fizikal
(physical disabilities), (ix) bermasalah kesihatan (health impairment) dan (x) pelbagai masalah (multi-
problem) . Dalam konteks Malaysia kanak-kanak berkeperluan khas, ia menekankan kepada kebolehan,
kefungsian, kemahiran, perkembangan, penguasaan dan pencapaian kanak-kanak tersebut dalam
kemahiran-kemahiran pengembangan (developmental skills). Pendekatan baru menolak pendekatan
tradisi yang menekankan kecacatan dan ketidakbolehan (medical deficit model). Penguasaan dan
pencapaian dalam kemahiran-kemahiran tersebut berdasarkan kepada peringkat-peringkat
kebolehan seseorang murid dengan keperluan-keperluan khas adalah seperti kebolehan kognitif,
perkembangan tingkahlaku sosial / perkembangan kemahiran sosial, penguasaan bahasa lisan
/pertuturan, penguasaan membaca, kemahiran matematik, kemahiran
pertumbuhan asas manusia, kemahiran berdikari, kemahiran keusahawanan, kebolehan penglihatan
dan yang terakhir kebolehan pendengaran.
5.1 Kerencatan Akal
Pengenalan
Perkembangan kemahiran motor halus dan motor kasar seseorang kanakkanak banyak bergantung
kepada perkembangan otak, keseimbangan badan dan peningkatan koordinasi badan. Namun kanak-
kanak pendidikan khas berbeza daripada kanak-kanak biasa atupun sederhana dari segi mental,
keupayaan deria, ciri-ciri saraf, otot, fizikal, tingkahlaku sosial ataupun emosi, keupayaan komunikasi
dan pelbagai kekurangan Oleh itu, objektif kajian ini dilakukan adalah untuk mengetahui prestasi
kemahiran motor halus dan motor kasar kanak-kanak masalah pembelajaran. (PKU3101: PENGENALAN
KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
Gambar 1 : Kanak-kanak Terencat Akal
Definisi
Kanak-kanak yang ditafsirkan sebagai terencat akal adalah kanak-kanak yang menpunyai daya
pemikiran yang berkurangan dan bermasalah dalam pembelajaran. Mereka yang kerencatan akal
yang teruk (severe mental retardation) tidak boleh berjalan, bercakap atau menjaga diri. Manakala
mereka yang tidak begitu teruk hanya mempunyai masalah mempelajari cara-cara hidup seperti
menjaga diri. Kecacatan terbahagi kepada kecacatan-kecacatan fizikal/anggota, penglihatan dan
pendengaran. Kecacatan anggota tidak bermakna anak yang terlibat kerencatan akal. Menurut
American Association on Mental Retardation (AAMR) kerencatan akan didefinisikan sebagai individu
yang mempunyai had tertentu dari segi fungsi mental disamping kemahiran yang rendah dari aspek
tingkah laku penyesuaian. Tingkahlakupenyesuaian melibatkan kemahiran penjagaan diri seperti
kebolehanmemakai pakaian, makan atau mengemas diri. Kerencatan akal ini mesti dikesansebelum usia
18 tahun Seperti yang dinyatakan oleh , Individual with Disabilities Education Act (IDEA) mendefinisikan
terencat akal sebagai fungsi intelek (IQ) yang rendah sertakekurangan dalam tingkah laku sosial
sepanjang tempoh perkembangan yang memberikesan kepada perkembangan pendidikan kanak-kanak.
IQ lazimnya diukur melaluiUjian IQ di mana skor purata ialah 100. Individu yang memperolehi skor
bawah(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) 70hingga 75 dikenal pasti mengalami
kerencatan akal. Untuk mengukur tingkah lakuadaptif, sesetengah kemahiran boleh dikenal pasti iaitu:
a)Kemahiran aktiviti seharian seperti memakai pakaian,mandi,makan dansebagainya b ) Kemahiran
komunikasi seperti memahamI apa yang dituturkan dan berupaya memberi tindakbalas) Kem ahiran
sosial seperti hubungan dengan ra k a n , keluarga, orang dewasa dan masyarakat.Julia Jantan (2007)

26. menyatakan bahawa kerencatan akal berlaku akibat masalah kegagalan otak berfungsi. Kerencatan akal
yang berlaku pada individu bukan sahajamelibatkan batasan fungsi mental tetapi turut melibatkan
masalah emosi. Kemampuankognitif kanak-kanak terencat akal juga terganggu. Ini bermakna, kanak-
kanak ini lambat unutk menerima sesuatu maklumat yang disampaikan kepada meraka dan sukar untuk
memahami konsep-konsep yang komplek Kanak-kanak yang mengalami terencat akal adalah kanak-
kanak yang mengalami keadaan perkembangan minda dan daya pemikiran yang kurang ataupun tidak
lengkap termasuk kecacatan dalam fungsi intelek dan sosial. Kanak-kanak terencat akal memerlukan
masa yang lama untuk mempelajari sesuatu kemahiran jika dibandingkan dengan kanak-kanak normal
(Deller, R. 1990). Mengalami masalah dalam pembelajaran disebabkan tahap mental yang rendah dan
kurang ataupun ataupun tiada keupayaan dalam menguruskan aktiviti seharian.
Ciri-ciri terencat akal
Umumnya kanak-kanak terencat akal mempunyai masalah yang ketara dalam mengurus diri. Namun
menurut W arren & Abbedutto (1992), terdapat dua perkara penting yang dilihat sebelum memastikan
kanak-kanak itu mengalami kerencatan akaliaitu:
a)Kebolehan mental untuk belajar, berfikir, menyelesaikan dan fungsi intelek (IQ)(PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
b)Kebolehan sosial yang dimiliki untuk membolehkan hidup berdikari atau lebih dikenali sebagai tingkah
la kuadaptif seperti memakai pakaian, mandi, menguruskan diri dan sebagainya.Umumnya, kanak-kanak
terencat akal menunjukkan beberapa tanda tertentuseperti menghadapi kesukaran untuk pertuturan,
Kesukaran untuk mengingat, sukar memahami peraturan-peraturan sosial dan tidak dapat mengingat
atau membezakan kesan dan akibat. Kanak - kanak terencat akal juga menghadapi masalah dalam
memproses penyelesaian masalah dan untuk berfikir secara logik atau kritikal. Dalam menentukan
criteria psikologikal dan tingkah laku kanak-kanak terencat akal, tiada instrument yang tepat untuk
memastikan seseorang individu itu terencat akal.Terdapat pelbagai variasi tingkah laku dalam kalangan
kanak-kanak terencat akal yang menjadikan setiap seorang dariapada m er upakan individu y ang unik .
Kebanyakan kanak-kanak terencat akal juga sukar untuk menumpukan perhatian terhadap sesuatu atau
sukar untuk berfikir secara logik (Wehman, 1988 Bahasa digunakan seawal usia kanak-kanak untuk
keperluan komunikasi,menyampaikan kehendak dan perasaan dalam sesuatu persekitaran (Hutton,
1998).Kelewatan dalam perkembangan bahasa merupakan antara bukti jelas yang dapat dilihat pada
kanak-kanak terencat akal (Warren & Abbeduto, 1992). Masalah pertuturan seperti masalah artikulasi
biasa boleh dikesan pada kanak-kanak terencat akal. Umumnya, bagikanak-kanak yang mengalami
kerencatan akal ringan, perkembangan bahasa merekayang mengalami kerencatan normal, namun
kemajuan perkembangan bahasa merekaagak perlahan sekiranya kategori yang dialami kerencatan akal
yang teruk.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
5.2. Masalah Penglihatan
Pengenalan
Kanak-kanak bermasalah penglihatan biasanya sukar atau tidak dapat melakuka tugasan seperti
membaca atau menulis tanpa menggunakan alat bantuan khas. Gangguan penglihatan berlaku
apabila penglihatan seseorang individu tidak dapat dibantu untuk mencapai tahap penglihatan
normal. Gangguan penglihatan boleh disebabkan oleh penyakit yang dialami, trauma, serta masalah
kongenital ataupun keturunan. Terdapat pelbagai takrifan yang digunakan untuk menentukan keterukan
gangguan penglihatan. Antara takrif yang lazim digunakan di Malaysia ialah penglihatan terhad
yang ditakrifkan sebagai ―akuiti visual lebih teruk dari 6/18 sehinggalah lebih baik dari 3/60
manakala buta ditakrifkan sebagai akuitivi visual yang lebih teruk daripada 3/60 (WHO 1997).

27. Gambar 2 : Kanak-kanak masalah penglihatan
Definisi
Definisi masalah penglihatan dari segi pendidikan bermaksud sekumpulan kanak-kanak yang
memerlukan pendidikan khas kerana masalah penglihatan. Kaedah penyampaian pembelajaran dan
bahan bantu mengajar perlu diadaptasikan denagn keperluan kanak-kanak ini supaya dapat
mengoptimakan pembelajaran dan pencapaian mereka. (PKU3101: PENGENALAN KEPADA
PENDIDIKAN KHAS) Murid-murid di program ini juga mengikuti pelajaran yang sama seperti diikuti
oleh murid normal. Yang berbeza adalah kaedahnya, di mana murid-murid ini didedahkan kepada
penggunaan bahan cetak yang dibesarkan saiz tulisannya bagi yang rabun manakala bagi yang
buta mereka akan diajar menggunakan Braille. Program ini juga disediakan dalam dua jenis iaitu sekolah
khas dan di sekolah biasa (bagi program integrasi)
Definisi yang dikemukakan oleh The World Council for the Welfare of the Blind dalam Hajah Hasnah
(1988) tentang masalah penglihatan adalah seperti berikut:
• Tidak dapat melihat langsung.
• Kebolehan melihat tidak lebih daripada 6/60 atau 20/200 iaitu dengan Ujian Snellen.
• Penglihatan yang terhad iaitu kurang daripada 20 peratus.
Ciri-ciri Masalah Penglihatan
Ciri-ciri kanak-kanak masalah penglihatan dari segi kognitif:
1- Tidak memahami benda-benda abstrak. Cth : berkenaan warna
2- Pengamatan dan daya anggaran sesuatu jisim amat lemah kerana terbatas ( kecuali melalui
pengalaman)
3- Tidak memahami konsep bentuk (cth ; pyramid itu seperti kon, kon itu seperti segitiga)(PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) Ciri-ciri kanak-kanak masalah dari segi psikomotor
Kanak-kanak ini amat takut kepada persekitaran. Tahap keyakinan mereka amat kurang. Daya untuk
membuat keputusan terhadap satu permasalahan amat lemah. Mereka amat memerlukan bimbingan
orang dewasa. Cth : menyentuh sesuatu.
5.3. Masalah Pendengaran
Pengenalan
Masalah pendengaran merupakan sesuatu kecacatan saraf yang paling kerap berlaku di dalam suatu
populasi manusia. Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO) menganggarkan hampir 250 juta penduduk
dunia mengalami masalah pendengaran (World Health Organisation, 1999). Kejadian masalah
pendengaran kongenital dianggarkan seramai 1 hingga 3 orang di dalam setiap 1000 kelahiran. Kira-kira
50 peratus daripada kes berkenaan disebabkan oleh faktor genetik atau pendedahan kepada faktor
persekitaran yang lain (Morton,1991). Di Amerika Syarikat, masalah pendengaran kongenital terjadi 3 kali
ganda lebih kerap daripada Sindrom Down, enam kali ganda lebih tinggi daripada penyakit spina
bifida dan lebih 50 kali lebih tinggi daripada masalah phenylketonuria (Richard et al., 2005).
Laporan ―Asia-Pasific Congress on Deafness‖ di Beijing, China pada 1988 menunjukkan terdapat 24
juta daripada 1.2 bilion penduduk negara itu mengalami masalah pendengaran (Prasansuk, 2000).
Disamping itu, daripada 1.5 juta kanak-kanak sekolah pendidikan khas di China, kira-kira 50 peratus
adalah dilahirkan pekak secara kongenital. Di Malaysia, tiada data rasmi yang diterbitkan mengenai
insiden sebenar masalah pendengaran di kalangan kanak-kanak. Berdasarkan jumlah penduduk
Malaysia seramai 23.8 juta orang pada tahun 2002, anggaran menunjukkan 840 bayi yang bermasalah
pendengaran akan dilahirkan pada setiap tahun (ESCAP, 2002)(PKU3101: PENGENALAN KEPADA
PENDIDIKAN KHAS)

28. Gambar 3 : Kanak-kanak Masalah pendengaran
Definisi
Pendengaran adalah satu saluran penting bagi manusia menerima bahan-bahan ilmu. Walaupun
manusia masih boleh belajar melalui deria lihat, bau, sentuhan, cita rasa dan sebagainya namun deria
pendegaran memudahkan dan meyempurnakan proses pembelajaran. Masalah pendegaran
bermaksud Ia adalah masalah- masalah yang menjejaskan komunikasi - masalah bercakap atau
memahami apa yang diperkatakan oleh orang lain.
Rajah 1 : Bahagian dalam telinga
Mohd. Salleh (1999) mendefinisikan kecacatan pendengaran sebagai golongan manusia yang tidak
dapat berkomunikasi dan bergaul dengan orang ramai kerana rosak pendengaran. Menurut Hasnah
(1988) dalam Mohd. Salleh (1999), cacat pendengaran dibahagikan kepada dua jenis iaitu:(PKU3101:
PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
4- Cacat Bahagian Penerimaan ( Conductive Deafness)
Kecacatan disebabkan telinga tersumbat, luka pada gegendang telinga atau tidak ada lubang telinga.
5- Cacat Bahagian Tanggapan ( Perceptive Deafness) Kecacatan terjadi disebabkan oleh masalah
saraf pendengaran pada bahagian organ dalam telinga. American National Standards Institute
mentakrifkan masalah pendengaran sebagai perbezaan keupayaan individu untuk mengesan suatu
bunyi berbanding dengan piawai yang ditetapkan. Nilai audiometrik desibel sifar (0 dB) adalah nilai tahap
pendengaran yang merujuk kepada pengesanan purata bunyi dalam nilai isyarat suatu frekuensi, seperti
500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz dan sebagainya. Amnya, seseorang individu dikatakan mempunyai
pendengaran yang normal jika keupayaannya untuk mengesan bunyi adalah diantara 0 dan 15 ke 20 dB
tahap masalah pendengaran (dB HL) (Grundfast et al., 2000).
Klasifikasi Masalah Pendengaran
a. Hilang pendengaran jenis konduktif
Bunyi tidak dapat bergerak dari telinga luar ke telinga dalam secara efisien kerana sumbatran atau
kerosakan pada laluan ini. Ini menyebabkan bunyi menjadi perlahan dan tidak jelas. Kehilangan
perdengaran jenis konduktif selalunya boleh dipulihkan secara perubatan atau pembedahan.
b. Hilang Pendengaran jenis sensori neural Masalah ini disebabkan oleh kerosakan telinga dalam atau
laluan saraf pendengaran ke otak. Setengah bunyi kedengaran kurang jelas menyebabkan herotan dan
masalah memahami pertuturan. Masalah pendengaran ini selalunya kekal. Walau bagaimanapun ia
dapat dibantu dengan alat batu pendengaran.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
c. Hilang pendengaran jenis campuran Kombinasi dari hilang pendengran jenis konduktif dan
sensorineural.
Ciri-ciri masalah pendengaran
JENIS MASALAH PENDENGARAN
• Masalah Pendengaran Konduktif.
• Masalah Pendengaran Sensorineural.
• Masalah Pendengaran Campuran.
MASALAH PENDENGARAN KONDUKTIF
• Masalah pendengaran konduktif berlaku apabila terdapat masalah atau jangkitan pada telinga luar dan
telinga tengah.
• Contoh masalah dan jangkitan yang boleh menyebabkan masalah pendengarankonduktif ialah
ketiadaan lubang telinga (atresia), cuping telinga kecil atau tiadacuping telinga (mikrotia / anotia),

29. sumbatan tahi telinga di salur telinga, jangkitankuman pada salur telinga atau telinga tengah dan
gegendang telinga bocor/pecah
MASALAH PENDENGARAN SENSORI NUERAL
• Masalah pendengaran sensorineural pula berlaku apabila terdapat masalah ataujangkitan pada
telinga dalam, tempat di mana koklea dan saraf pendengaran berada.
• Masalah ini tidak dapat dilihat secara fizikal (tiada rembesan nanah atau kecacatanfizikal) tetapi hanya
dapat dikenalpasti melalui pemeriksaan pendengaran secaramenyeluruh.
• Masalah ini tidak dapat dirawat, tidak seperti masalah pendengaran konduktif yangboleh dirawat
secara pengambilan ubat atau pembedahan.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS)
MASALAH PENDENGARAN CAMPURAN
• Masalah pendengaran campuran pula berlaku apabila terdapat kehadiran keduaduamasalah
pendengaran serentak iaitu masalah pendengaran konduktif dansensorineural hadir bersama.
• Contohnya, seseorang yang mempunyai masalah pendengaran sensorineural jugamempunyai
mampatan tahi telinga dikategorikan sebagai mempunyai masalahpendengaran campuran.
• Apa jua masalah yang berlaku di telinga luar/tengah beserta masalah di telinga dalam disebut sebagai
masalah pendengaran campuran.
5.4. Masalah Tingkahlaku/Emosi
Pengenalan
Dalam perkembangan mental kanak kanak, selain daripada perkembangan kognitif iaitu pemikiran dan
fungsi otak, aspek perasaan dan tingkahlaku emosi juga penting. Tingkahlaku emosi dan perasaan kanak
kanak boleh diklasifikasikan dalam dua cara yang paling umum iaitu:
1. Faktor luaran iaitu kanak kanak sering menunjukkan reaksi emosi melalui riak muka seperti ketawa,
senyum, menangis, bermasam muka, tidak berkata kata dan sebagainya.
2. Faktor dalaman iaitu perasaan emosi yang dilahirkan melalui tingkahlaku emosi yang berubah ubah
mengikut tindak balas emosi untuk menarik perhatian penjaga atau rakan rakan sebaya. Emosi adalah
penggerak pada tingkahlaku kanak kanak dan merupakan cara yang termudah untuk kanak kanak
melahirkan apa yang mereka fikirkan dan apa yang mereka rasa. Segala situasi yang berlaku dikeliling
dan juga perubahan biologi yang mereka lalui akan bertindak untuk mewujudkan tingkahlaku emosi
seperti meradang, marah, naik angin, takut, benci dan sebagainya.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA
PENDIDIKAN KHAS) Masalah tingkahlaku atau gangguan emosi yang serius merujuk kepada keadaan di
mana ciri- ciri seperti bertingkahlaku ganas mahu pun pasif akan berlaku pada tempoh yang lama, pada
darjat yang ketara dan keadaan ini akan menjejaskan prestasi pembelajaran kanak-kanak tersebut.
Gambar 4 : Kanak-kanak masalah tingkahlaku dan emosi
Definisi
Menurut Jamilah (2005), hiperaktif adalah istilah yang digunakan untuk kanak-kanak yang mempunyai
tingkah laku yang terlampau aktif dan mengganggu tetapi mempunyai tumpuan yang singkat.
Sandra (2008) menjelaskan terdapat dua jenis masalah kanak-kanak kurang tumpuan iaitu
Attention Deficit Disorder (ADD) atau masalah kurang tumpuan tanpa hiperaktif dan Attention Deficit
Hiperactivity Disorder (ADHD) atau masalah kurang tumuan dengan hiperaktif. Menurut Sandra lagi
masalah ADD atau ADHD adalah bersifat fisiologi dan biologi. Bagi Sheila & Samsilah (2006), ADHD
adalah satu keadaan diaman kanak-kanak yang mengalaminya mempunyai masalah tingkah laku
yang terlampau aktif dan impulsif.(PKU3101: PENGENALAN KEPADA PENDIDIKAN KHAS) Kanak-
kanak yang mempunyai masalah emosi dan tingkah laku akanmengganggu proses
pembelajarannya. Impaknya ialah mereka akan mundur didalam pelajaran. Tingkah laku bolehlah
didefinisikan sebagai apa yang dilakukan ataudiperkatakan oleh seseorang individu. Selain itu,
tingkah laku juga merupakansemua tindakan manusia yangg boleh diperhati, diukur dan dinilai dan