Iedereen mee - startdag jaarwerking 2011-2012 - deel 1

1. startdag 2011
iedereen mee I & II
GRV2012

2. programma startdag 2011
iedereen mee I & II
10:15 u.
GRV2012
10:45 u.
(2) 11:45 u.
Pauze 11:30 u. (15’)
Lunch 12:45 u.
Workshops 14 u.
Afspraak met Patrick 15:30 u.
Wel thuis 16 u.

3. MATTHEUSEFFECTEN
WANT WIE HEEFT
ZAL NOG MEER KRIJGEN
EN WEL IN OVERVLOED
MAAR WIE NIETS HEEFT
HEM ZAL ZELFS
WAT HIJ NOG HEEFT
WORDEN ONTNOMEN.

5. Mattheus-effecten: altijd en
overal?
S TA R T D A G 1 0 M E I
M AT T H E Ü S 1 5 : 2 8 Z E G T: “ N E E M H E M D A A R O M
H E T TA L E N T A F E N G E E F H E T A A N H E M D I E D E
T I E N TA L E N T E N H E E F T. [ 2 9 ] W A N T A A N I E D E R
D I E H E E F T, Z A L G E G E V E N W O R D E N E N W E L
OVERVLOEDIG. MAAR AAN DEGENE DIE NIET
H E E F T, Z A L Z E L F S N O G O N T N O M E N W O R D E N
W AT H I J H E E F T. ”
STEVEN OMBLETS

6. Even kort inleiden…
 Oorsprong: Robert K. Merton en Herman Deleeck
 Wat:
 Een structureel mechanisme waarbij goederen, diensten,
informatie en reputaties ongelijk worden verdeeld.
 Sneeuwbaleffect / pervers effect
 Tweeledige dynamiek!
 Zeer hardnekkig én vaak onzichtbaar

7. Mattheus en de zwaartekracht…
 Een ‘sociale wet’? Cfr armoede.
 Nog steeds zéér actueel en
wellicht nog steeds sterker
wordend fenomeen.
 België is trieste koploper
inzake enkele vormen
van sociale ongelijkheid

9. Het ontwikkelen van talenten!
 Een talent is ook een ‘sociaal’ gegeven.
 Vb: verband tussen ‘talent’ om te lezen en
dyslexie versterkt de ongelijkheid ivm
taalvaardigheid
 Belangrijk onderzoeksdomein inzake mattheus-effecten

10. Ontwikkelingshulp
 Onderzoek aan het Berkeley Human Rights Centre met
opmerkelijk resultaat!
 ‘Ontwikkelingshulp kiest vaak de weg van de minste weerstand’
 Casus: Hulp na de tsunamie
 vb gemeentelijke sociale hulp
 vb hulpverlening: ‘makkelijke cliënten’

11. Cultuursubsidies
 Cultuursubsidies worden scheef verdeeld
 Hoge culturele drempels gaan samen met een specifiek
publieksprofiel
 Vooral participatie van middenklassers en ‘culturele omnivoren’
wordt betoelaagd. (tickets én gezelschappen)
 Zéér moeilijk te doorbreken – veel drempels
 Cultureel-elitaire smaak vs commercieel-populaire smaak
 Kijk eens in de eigen gemeente!

12. Zonne-energie en Mattheus…
 De zon schijnt voor iedereen…
 … maar niet voor iedereen even hard!
 Zonnepanelen gaan samen met:
 Investeringen (dus spaargeld)
 Een eigen dak (dus eigendom)
 Een lager energiefactuur (dus nieuw spaargeld)
 Subsidies (dus scheve herverdeling)
…
 Gemeentelijke subsidies?

13. De kinderbijslag…
 Klassiek voorbeeld van Herman Deleeck (1983)
 De arbeider (en zijn kinderen?) betaalt de kinderbijslag van de
studerende kinderen van de advocaat en dokter.
 Perverse verticale herverdeling
 Kinderbijslag afhankelijk maken van inkomen?

14. Een Bijbels (of duivels?) huisvestingsbeleid…
 20% rijksten krijgen 40% van de overheidsmiddelen
 20% armsten krijgen 10% van de overheidsmiddelen
 Vooral omwille van aankoopgerichtheid van het
beleid
 Pervers effect: gemeente die
investeert in sociale huisvesting
schiet in eigen voet omwille van
dalende belastingsinkomsten!
 Gemeente is ook ‘slachtoffer’
van Mattheus !!!

15. Gezondheid en ziekteverzekering als
consumptiegoed…
 Er is een relatie tussen armoede en gezondheid.
 Vb : ziekteverzekering (vooral USA maar ook hier?):
 Hoe gezonder hoe meer kans op een
betaalbare, kwaliteitsvolle verzekering
 De relatie tussen armoede en
gezondheid wordt hierdoor
steeds sterker

16. Gezondheid en ziekteverzekering als
consumptiegoed…
 Er is een verband tussen gezondheid en onderwijs
(bron: P. Deboosere e.a., The 1991-2001 Evolution in Life Expectancy by Educational
Levil in Belgium Based on Linked Census and Population Register Data, European
Journal of Population, 2008)
 Algemeen:
 Er is een groeiende gezondheidsongelijkheid
 Er is een groeiende levensverwachting voor alle opleidingsniveau’s
(maw het gaat over positieve effecten van onderwijs eerder dan
over negatieve effecten van het ontbreken ervan)

17. Cijfers:
Toename van de levensverwachting naar opleidingsniveau tussen 1991 en 2001 voor mannen en
vrouwen op bepaalde leeftijd.
Geen diploma Lager onderwijs Lager secundair Hoger Hoger onderwijs
secundair
Mannen
25 0.11 1.45 1.66 1.94 2.35
35 0.15 1.55 1.73 1.91 2.29
45 0.23 1.53 1.71 1.83 2.16
55 0.56 1.73 1.79 1.80 2.10
65 0.86 1.55 1.68 1.65 1.86
75 0.53 0.92 0.98 1.04 1.10
85 0.10 0.34 0.45 0.27 0.50
Vrouwen
25 -0.49 1.09 1.35 1.42 2.21
35 -0.18 1.12 1.32 1.41 2.17
45 -0.05 1.14 1.22 1.30 2.06
55 0.25 1.32 1.19 1.29 1.97
65 0.45 1.32 1.17 1.34 1.81
75 0.19 1.02 0.86 1.09 1.28
85 -0.08 0.62 0.52 0.58 0.69

18. Geestelijke gezondheidszorg

19. Kinderopvang
 Gesubsidieerde kinderopvang:
 Meergebruikt door middengeschoolden, minder door
laaggeschoolden, allochtonen, één-oudergezinnen.
 Waarom?
 Kijkeens naar de eigen gemeente?
 Ook op:
Speelplein?
Grabbelpas?
Jeugdbeweging?

20. Verlof in de uitverkoop…
 Ouderschapsverlof
 4/5de
werken
 Mantelzorg

21. Studiebeurzen
 In1999-2000 aan KUL:
28% heeft studiebeurs,
52% van de beurzen aan de KUL ging naar
kinderen uit een landbouwersgezin.
 Vandaag: vrije beroepen en
zelfstandigen nog steeds
oververtegenwoordigd.

22. Tot slot:
 Vanwaar komen deze effecten?
 Cultureel-structurele mechanismen
Vb scheef verdeelde kennis over gezondheid
 Politiek-economische antwoorden
Vb middenklassers zijn organisatoren van de
sociale zekerheid

23. Tot slot:
Alleszins:
 Vaak kleine, verdoken effecten die samen ongrijpbare
achterstand organiseren!
 Gezamenlijke opdracht om deze effecten te
ontdekken en te onderzoeken!
 Rol van de middenklasse (acw?)
 Nadenken over solidariteit is nadenken over
mattheus-effecten!
 Of: ‘' – wat niet goed is voor de korf, is niet goed voor
de bijen (Marcus Aurelius in ‘Ta eis heauton’ of
‘overpeinzingen’)

24. GRV2012
iedereen mee I & II
GRV2012
Mattheüseffecten: altijd en overal? Steven Omblets
docent SSH

25. GRV2012
iedereen mee I & II
GRV2012
Doelstellingen, opzet en werkwijze Jo De Cuyper
voorbereiding dienst Vorming & Beweging

26. Vorming
• Voor beroepskrachten:
– In de provincies/verbonden:
• Basisvorming ACW en politiek
• Vorming GRV voor de ruimere Beweging
– Nationaal:
• 5 initiatieven voortgezette opleiding

27. Vorming
• Voor vrijwilligers:
– Het bewegingsproject GRV 2012
– Werken aan gemeentelijke beleidsnota’s
– Ideologieën, politiek en partijen
In verbonden/provincies georganiseerd
Op vraag en op maat

28. Vorming
• Voor kandidaten:
– Kennismaking met ACW (nieuwe kandidaten)
– Kandidatentrefdag voor GRV
– Kandidatentrefdag na GRV
• Voor verkozen mandatarissen (werkjaar 2012-2013)
Op vraag en op maat van verbonden/provincies

29. Inhoudelijke fiches
• Reflectiegroep geeft feedback
• Fiches gebundeld in 6 clusters:
– Werk en welzijn
– Ruimte
– Duurzame ontwikkeling
– Vrije tijd
– De wereld in je gemeente
– Instrumenten

30. Inhoudelijke fiches
• Leeswijzer
• Een format voor alle fiches:
– Uitdagingen en mogelijkheden gemeente
– ACW-visie
– Concrete ACW-prioriteiten
– ACW-bril: Mattheüseffecten, verduurzamen en participatie
– Goede voorbeelden
– Meer info

31. Materiaal
• Inhoudelijke fiches
• Handleiding politieke ‘foto’ en ‘beleidsnota’
• Icoontje voor elke beleidsfiche
• Digitaal bevragingsinstrument prioriteiten en
handleiding
• Beeld en slogan ‘Iedereen Mee’ in onze
gemeente/stad/district/provincie

32. Materiaal
• Sjablonen beeldvorming jaarwerking
• Sjabloon opmaak beleidsnota
• Model/basis voor engagementsverklaring ACW-
mandatarissen
• Flyer met gemeentelijke en provinciale prioriteiten
van de Beweging (Rerum Novarum 2012)

33. GRV2012
iedereen mee I & II
GRV2012

34. Materiaal
• Inhoudelijke fiches
• Handleiding politieke ‘foto’ en ‘beleidsnota’
• Icoontje voor elke beleidsfiche
• Digitaal bevragingsinstrument prioriteiten en
handleiding
• Beeld en slogan ‘Iedereen Mee’ in onze
gemeente/stad/district/provincie

35. startdag 2011
iedereen mee I & II
GRV2012

37. programma startdag 2011
iedereen mee I & II
10:15 u.
GRV2012
10:45 u.
(2) 11:45 u.
Pauze 11:30 u. (15’)
Lunch 12:45 u.
Workshops 14 u.
Afspraak met Patrick 15:30 u.
Wel thuis 16 u.

38. workshops startdag 2011
iedereen mee I & II
GRV2012
1. Vinger aan de pols z. 3
2. Armoede op het platteland z. 4
3. Welzijnsschakels z. 5
Afspraak met Patrick 15:30 u.