1. GÜBRE
VE
GÜBRELEME
www.ziraatcim.net
Z İ R. MÜH.
SELCEN DURAK

2. Tarımsal üretimi arttırmak için
her şeyden önce,kültürel
önlemlerin en iyi şekilde
uygulanması gerekir.
►KÜLTÜREL ÖNLEMLER;
►Toprak işleme
►Tohumluk,anaç,çeşit seçimi
►Gübreleme
►Sulama

3. ►Bahçelerde
uygun ve
dengeleyici bir gübrelemenin
yapılabilmesi için öncelikle
bahçe toprağının verimlilik
düzeyinin ve nem kapsamının
bilinmesi gerekir.
►Özellikle sulama yapılamayan
ve fazla yağış almayan bahçe
bölgelerinde,su faktörü daha da
fazla önem
taşımaktadır.Çünkü;su
noksanlığı gübrelemenin olumlu

4. ►Bahçelerde
diğer kültürel
işlemlerle birlikte
gerçekleştirilecek etkili ve
dengeli bir gübreleme;hem
toprağın fiziksel yapısını
iyileştirmekte;hem de bitkilerin
her yıl gelişme ve ürün için
kullanmak üzere topraktan
aldıkları bitki besin maddelerini
toprağa yeniden kazandırmaktır.

5. ►Bitkiler,yaşamlarını
sürdürebilmek için
topraktan sürekli besin
maddesi alır, sonucunda
da toprak giderek bitki
besin maddelerince
fakirleşir.Bu durumda
bitkilerin gelişmesi durur.

6. Bitkilerin büyüyüp gelişebilmeleri
ve ürün verebilmeleri için 16 bitki
besin elementine mutlak
gereksinmeleri vardır.
Karbon(C)
Azot(N)
Kükürt(S)
Hidrojen(H)
Fosfor(P)
Demir(Fe)
Magnezyum(Mg) Bor(B)
Bakır(Cu)
Çinko(Zn)
Klor(Cl)
Oksijen(O)
Potasyum(K)
Kalsiyum(Ca
)
Mangan(Mn)
MolibdenMo)

7. Bitkilerin daha fazla
gereksinme duydukları
elementlere
“Makro Elementler”
denir.
Karbon(C)
Hidrojen(H)
Oksijen(O)
Azot(N)
Fosfor(P)
Potasyum(K)
Kükürt(S)
Kalsiyum(Ca)
Magnezyum(Mg)

8. Mutlak gereksinim duyulan bitki besin
maddelerinin bir kısmına ise daha az
miktarda gereksinim duyarlar ve bu
elementler bitki bünyesinde oldukça
düşük düzeylerde bulunurlar.Bunlara
ise “Mikro Elementler” denir.
Demir(Fe) Mangan(Mn) Bakır(Cu)
Çinko(Zn) Molibden(Mo) Bor(B)
Klor(Cl)

9. Mikro elementlere bitkilerce çok az gereksinim
duyulmasına rağmen,bu elementlerin eksikliği de
makro element noksanlığında olduğu gibi
bitkilerde gelişmeyi olumsuz etkiler.
► Örneğin
► Demir(F) Mikro
element
► Azot(N)
Makro element
► Noksanlığında;
Kloroz(sararm
a) görülür.

10. ►Bu
bitki besin elementleri
doğada,hali hazırda
bulunmasına karşın bitkilerin ve
diğer canlıların sürekli tüketimi
yüzünden zamanla eksilmeler
görülmektedir.
►Doğadan alınan elementi
yeniden doğaya kazandırmak
için toprağa verilen bitki besin
maddelerine “Gübre” yapılan
işleme ise “Gübreleme” denir.

11. ►Gübreleme;
Sağlıklı bitki yetiştirmek ve
birim alandan fazla ürün
almak için yapılır.Ancak
bilinçsizce yapılacak bir
gübreleme hem doğanın
dengesine hem de bitkilerin
gelişimine olumsuz etki
edecektir.

17. ► Zira;
Toprakta bulunan ve toprağa verilen bitki
besin elementlerinin topraktaki çözünümü ve
bitkilere olan yarayışlılığı
► iklim
şartlarına,
► toprağın
çeşidine,
► sulama
koşullarına,
► yapılan
kültürel işlemlere,
► bitkinin
cinsine ve yaşına göre değişiklikler
göstermektedir

19. ►Toprağa
verilecek gübre miktarı
ve gübrenin verilme zamanı da
çok önemlidir.Bunun için en
güvenilir yöntem
►“ Toprak
Analizi”
ve
“ Yaprak Analizi”
yaptırmaktır.

20. ANALİZ LABRATUVARI

21. TOPRAK ANALİZİ İLE ÖLÇÜLEN
DEĞERLER
►
►
►
►
►
►
►
1-Suyla Doygunluk ve Toprağın
Bünyesi
2-Toplam tuz
3-Toprak Reaksiyonu (pH)
4-Kireç (CaCO3)
5-Organik Madde
6-Fosfor
7-Potasyum
8-Toprakların mikroelement kapsamı

23. GÜBRELERİ İKİ GRUPTA
TOPLAYABİLİRİZ
►*Organik
►*Ticari
Gübreler
Gübreler

24. ORGANİK GÜBRELEMENİN
YARARLARI
►
*Toprağı organik maddece zenginleştirerek hem
toprağın fiziksel yapısını iyileştirir,hem verimi
arttırır.
► *Toprağın su tutma kapasitesini arttırır.
► *Toprak sıcaklığının artmasını sağlar
► *Özellikle ağır topraklarda iyi bir geçirgenlik ve
havalandırma sağlar.
► *Toprak işlemeyi kolaylaştırır.
► *Erozyonu önler.
► *Topraktaki biyolojik aktiviteyi hızlandırarak bitki
besin elementlerinin alımını kolaylaştırır.

25. AHIR GÜBRESİ
►Ahır
gübresi az önce değinilen
yararları haricinde N,P,K gibi
bitki besin elementlerini de çok
düşük oranda
içermektedir.Ancak bu durum
ticari gübrelerde olduğundan
çok çok düşüktür.Bu nedenle
ticari gübrelerin sağladığı
faydaları sağlamamaktadır .

27. AHIR GÜBRESİNİN VERİLME
ŞEKLİ
►
*Ahırdan alınan gübrenin en az bir yıl bekletilerek
yanması sağlandıktan sonra kullanılması
gerekir.Gübre toz haline geldikten sonra kullanılması
tavsiye edilir.
►
*Verilme zamanı: Sonbahar dönemidir.
*Genç Fidanlarda; Dikim zamanı fıdan çukuruna ahır
gübresi verilmesi tavsiye edilir.
►
►
*Verim çağına gelmemiş fidanlarda; Fidan etrafına
açılacak çukurlara verilmesi tavsiye edilir.
►
*Verim çağına gelmiş fidanlarda; Ya fidan etrafına ve
yahut fıdan sıra aralarına açılacak olan 15-20 cm lik

28. AZOT MİKTARINA GÖRE HAY.
GÜBRESİ SIRALAMASI
Güvercin> Tavuk> Koyun >Sığır
► *Bu gübrelerin iyi yanmış olmalarına dikkat edilmelidir.
► *Bu gübreler verildikten sonra azot kaybını önlemek için
hemen toprakla örtülmelidir.
► *Tavuk gübresi fazla verilirse özellikle kumlu topraklarda
Çinko(Zn) ve Demir(Fe) bitki besin elementleri
noksanlığına sebep olur.
► *Tuzluluk olan topraklarda fazla miktarda verilen hayvan
gübresi tuzluluk problemini arttırabilir.Bu da çoraklaşmaya
neden olur.
► *Ahır Gübresi Verilme Miktarı: 2-4 ton/da (Dönüme 2 ila 4
ton arasında verilmelidir.)
►

29. YEŞİL GÜBRELEME
► *İklim
ve bölgeye göre değişmekle birlikte
yeşil gübre olarak şu bitkiler kullanılır;
► Mor
fiğ,arpa,yulaf,çavdar,yer altı
üçgülü,kışlık_yazlık fiğ,pıtraklı
yonca,bezelye,küçük tohumlu bakla
► *Kışlık
yeşil gübrenin hasattan sonra ancak
kış yağışlarından önce ekilmesi önerilir.
► *Yeşil gübre bitkileri çiçek döneminden önce
toprağa karıştırılmalıdır.

31. YEŞİL GÜBRELEME NİN
FAYDALARI
► *Toprakta
organik madde ve azot
miktarını arttırır.
► *Topraktan Potasyum(K),Kalsiyum(Ca)
ve Magnezyum(Mg) gibi bitki besin
elementlerinin yıkanmasını önler.
► *Su ve Rüzgar erozyonunu önler.
► *Yabancı ot kontrolünde avantaj sağlar.
► *Üst toprağın fiziksel özelliklerini
iyileştirerek su geçirgenliğini arttırır

32. KOMPOST
Her türlü organik artığın
fermantasyonu sonucu elde edilir.
SAMAN
Çok zorunlu kalınmadıkça
kullanılmaz.Zorunlu hallerde,kışa
girmeden toprak işleme sırasında
sıra aralarına 400-500kg/da
hesabıyla serilen saman ilkbahar
döneminde mineral gübreleme
sırasında toprağa karıştırılır.

33. Ticari Gübrelere
geçmeden önce bitki
besin elementlerini
kısaca tanımakta
bitki üzerinde ne
şekilde etkili olduklarını
bilmekte yarar vardır.

34. AZOT(N)
► Canlıların
yapı taşı olan proteinlerin
yapısında bulunması nedeniyle,bitkiler
tarafından en fazla ihtiyaç duyulan
besin maddesidir.
► Bitkiler azotu çoğunlukla nitrat,az
miktarda da amonyum ve üre formunda
alırlar.Bu nedenle diğer formların
nitrata çevrilmesi gerekmektedir.
► Azot bitkide yeşil aksamı arttırır,dal ve
kök oluşumunu teşvik eder

35. AZOT NOKSANLIĞI
► *Sürgün
gelişmesi yavaşlar
► *Meydana gelen sürgünler zayıf ve kısa
kalır.
► *Öncelikle yaşlı yapraklar ve sonra
diğer yeşil aksam sararır.
► *Yaprak sayısı azalır.
► *Meydana gelen yapraklar normalden
küçük kalırlar.
► *Bağlarda sürgünlerin boğum araları
kısalır.

36. AZOT EKSİKLİĞİ

37. AZOT EKSİKLİĞİ

38. BAĞDA AZOT EKSİKLİĞİ

39. AZOT NOKSANLIĞI
ARAZLARI
►*Yaşlı
yapraklardan sonra genç
yapraklarda sararmaya başlar.
►*Yapraklar zamanından önce
dökülürler.
►*Vejatatif aksam
(dal,yaprak,kök) oluşumunun
yanında çiçek ve meve
tutumunu da olumsuz
etkilemeye başlar.

40. ►
►
AZOT FAZLALIĞI
*Topraktaki azotun çözünürlülüğü
iklim,yağış,toprak cinsi ve reaksiyonu gibi
etmenlere bağlıdır.
*Azotlu gübrelerin toprak asitliğini arttırıcı özelliği
nedeniyle fazla azot kullanımı;toprakta
toksit(zehirli) maddelerin artmasına ve
fosfor(P),molibden(Mo) gibi bitkilerin ihtiyacı olan
elementlerin etkinliğinin azalmasına sebep
olur.Böylece bitkide arazlar meydana gelir.
►
*Dal ve sürgün gelişimi çok kuvvetli olur,boğum
araları uzar ve tomurcuk kalitesi düşerek meyveye
geç yatar.
►
*Özellikle kuvvetli ve dikine büyüme eğilimi
gösteren kiraz ağaçlarında ilk yıllarda fazla azotlu
gübrelemeden kaçınılmalıdır.

41. AZOTLU GÜBRELER
Amonyum sülfat (NSO4)
%21N
Amonyum nitrat (NH3)
%34
Üre
%46
Di-Amonyum Fosfat (DAP)
%18
Kalsiyum nitrat (CaNH3)
% 15
Potasyum nitrat (KNH3)
%15

42. AZOTLU GÜBRE
UYGULAMA ESASLARI
► *Sonbaharın güneşli haftalarında kiraz ağacı kendini
kışa güçlendirerek hazırlar.Hasattan sonra yorgun
ağaçların yapraklarına Ağustos-Eylül de üre
püskürtülmelidir.
► *Ancak bu tarihten daha geç yapıldığında ağaçların
dona karşı olan mukavemeti azalır
► *Temel kural olarak azotlu gübreler iki dönemde
verilmelidir.İlk yarısı gözler uyanmadan önce ŞubatMart;diğer yarısı çiçeklenmeden önce Nisan-Mayıs
aylarında verilmelidir.
► *İlk yarısında amonyum sulfat
► *ikinci yarısında amonyum nitrat

43. ► Uyarı1: Eğer
Kasım-Aralık aylarında toprağa
DAP verilmişse ağaçlara verilecek olan azotlu
gübre miktarı düşürülmelidir.
► Uyarı2: Gübre miktarının kesin belirlenebilmesi
için Toprak Analizi yaptırılmalıdır.
► Uyarı3: Nitratlı(NH3) gübreler ile üre
karıştırılmamalıdır.Karıştırıldığında Azot
kaybına yol açar.
► Uyarı4: Ülkemizdeki toprakların yarayışlı
Azot(N) ve fosfor(P) düzeyinin
düşük,Potasyum(K) düzeyinin ise yüksek
olduğu göz önünde bulundurulduğunda
Azot(N) ihtiyacını karşılamak için kompoze
(N;P;K) gübrelerinin kullanımından
kaçınılmalıdır

44. FOSFOR(P)
►*Fosfor sürgünlerin gelişmesinde
►*ürünün olgunlaşmasında
►*ve verimliliğin artmasında etkilidir.
►Bir fosfor grubunun
parçalanmasında,belirli bir enerji
serbestleşir ve kullanıma hazır olur.Meyve
ağacının tüm hücrelerinde enerji gerekli
olduğu için bitkilerin her yerinde fosfora
ihtiyacı vardır.

45. FOSFOR NOKSANLIĞININ
ARAZLARI
►*Bitkinin kök sistemi zayıflar.
►*Bitkinin gelişimi durur.
►*Sürgün ve yaprak sayısı oldukça
azalır.
►*Yaşlı yapraklarda sararma,kırmızı
renk teşekkülü ve bronzlaşma görülür.
►*Ayrıca meyve tutumu
azalmakta,olgunlaşması
gecikmektedir.

46. FOSFORLU GÜBRELERİN
UYGULAMA ESASLARI
► *Bitkilerin Fosfor(P) ihtiyacı,Azot (N) ve
Potasyuma (K) göre oldukça düşüktür.
► *Fosfor(P) toprakta oldukça tembel olup, pH a
bağlı olarak Demir(Fe) veya Kalsiyum(Ca) ile
birleşik halde bulunur.Ayrıca organik fosfor
bileşikleri halinde bulunur.
► *Topraktaki fosforun(P) çok az bir kısmı erir
halde bulunmakta ve bitkiler tarafından
alınabilmektedir.
► *Özellikle kireçli ve asitli topraklarda Fosfor(P)
alımı daha da zorlaşmaktadır

47. ► *Toprakta fosfor(P) olmasına karşın bitki için
yarayışlı hale geçmesi uzun zaman almaktadır.
► *İyi bir fosfor alımı pH 6.0 olduğu durumlarda
olur.belde topraklarının pH ı daha yüksek
olduğundan fosfor alımı güçtür.Bu nedenle
süperfosfat kullanımı daha uygundur.
► *Süperfosfat çiziye yada toprağın hemen altına
verilmelidir.
► *Süperfosfat önemli bir jips kaynağı olduğu için
aynı zaman da zengin kükürt(%11) kaynağıdır.
► *Eğer toprak kuvvetli asit özellikte yani pH 5.5
civarında ise ana kayac fosfat
kullanılmalıdır.Ancak,nötr ve alkali topraklarda, ana
kayaç fosfatın çözünmez halde olduğu ve bu
nedenle uygun bir gübre olmadığı unutulmamalıdır.

48. FOSFORLU GÜBRELER
Gübre adı
Suda Çözülebilir fosfor(%)
Süperfosfat
7.6
Double süperfosfat
14.0
Triple süperfosfat
17.8
Monoamanyum
fosfat(MAP)
Di amonyum Fosfat (DAP)
19.5
Ana kayaç fofatı
Asitte çözünebilir %15
17.8

49. POTASYUM(K)
►Potasyum(K),%50
den fazla
enzim sistemini bitki içinde
yönetir.Bütün meyveler çok
fazla Potasyum(K) ihtiyacı
gösterir.
►Kirazlarda
çiçek gözleri,yaprak
gözlerine göre daha fazla

50. ► *Sürgün
GÖREVLERİ
gelişimi ve meyve büyüklüğü
potasyuma çok yakından bağlıdır.
► *Hücrelerin gelişmesi için zorunlu olan
hücrelerin su alması potasyumun ilk görevidir.
► *Potasyum(K) kuraklık zamanında yaprakların
çok hızlı reaksiyon göstermesini
sağlar.Özümleme hızla azalır ve ağaç su
tasarrufu sağlar.
► *Şeker oluşumunda Potasyumun(K) görevi
kuraklığa ve dona karşı yüksek dayanımı
sağlamaktır.
► *Bitkilerin Potasyuma(K) en fazla ihtiyaç
duyduğu devre meyvelerin olgunlaşma dönemi
yani yaz aylarıdır.

51. POTASYUM(K) NOKSANLIĞI
► *Yaşlı yaprakların kenarlarında sınırları belirgin
yanıklıklar ortaya çıkar.
► *Yapraklarda potasyum(K) noksanlığının
belirtileri en fazla yaz başlarında ortaya çıkar.
► *Yapraklar zamanından önce dökülürler ve
yapraklarını kaybeden ağaç meyveyi
besleyemez.
► *Sonuçta ürün normal rengini alamaz ve
olgunlaşamaz.
► *Potasyum(K) noksanlığı çeken bağlarda az
sayıda,küçük ve sık salkımlar üzerinde,bir örnek
renk kazanamamış,küçük taneler rastlanır.
► *Fazla azotlu(N) gübreleme Potasyum(K)
noksanlığına neden olabilir.

52. KİRAZDA POTASYUM
EKSİKLİĞİ

53. BAĞDA POTASYUM
ARAZLARI

54. BAĞDA POTASYUM
ARAZLARI

55. BAĞDA POTASYUM
ARAZLARI

56. POTASYUMLU GÜBRELER
Potasyum Klorit
KCl
Potasyum Sülfat
K2SO4
Potasyum Nitrat
KNO3

57. POTASYUMUN KULLANIM
ESASLARI
► *Potasyum(K) elementi topraklarımızda genelde
yüksek oranlarda bulunmaktadır.Bu nedenle bu
gübreyi kullanmadan önce “Toprak Analizi”
yaptırılmalıdır.
► *Potasyumlu gübreler arasında en yaygın olarak
kullanılanı Potasyum sülfattır(K2SO4)
► *Kloritli gübreler,ucuz olmakla birlikte klorun(Cl)
bitkiye zarar verme riski göz önünde
bulundurulması gerekir.Tuzlanma yaratabilir.
► *Kloritli gübreler; sulama suyunun tuzlu ve
yetersiz ayrıca yağışlarında yetersiz olduğu,yani
klorun gübreden yıkanıp toprakta kök bölgesine
ulaşmasının mümkün olmadığı durumlarda
kullanılabilirler.

58. ► *Potasyum
Nitratın(KNO3) maliyetinin
yüksek oluşu,gübre olarak kullanımını
büyük ölçüde sınırlandırmaktadır.
► *Ancak bu değerli gübre hem
potasyum(K) hem de azot(N) kaynağı
olarak yaprak gübresi şeklinde
kullanılabilir.
► *Kireçli topraklarda Potasyum Sülfat
(KSO4) tercih edilmelidir.
► *Potasyumlu gübreler bir defada
sonbahar ve kış aylarında verilmelidir.
► *Gübreler sıra aralarına 20-25 cm
derinlikteki bantlara verilmeli,üzeri
örtülmelidir.

59. KALSİYUM(Ca)
► Kalsiyum(Ca),hücrelerin
birçok hayati
faaliyetlerinde hayati role
sahiptir,Çünkü kalsiyum(Ca) hücre
zarının geçirgenliğini kontrol eder.
► Karbonhidrat ve aminoasitlerin taşımını
sağlar,kök ve sürgün gelişimini uyarır.
► Kalsiyum(Ca),hücrenin kontrol
merkezine kadar radar gibi sinyaller
verir.
► Bir fungus hastalığında kalsiyum,kendini
korumayla ilgili bazı enzimlerin
oluşumuna ve aktif hale geçmesine

60. KALSİYUM (Ca) NOKSANLIĞI
► *Yetiştiricilik
yapılan topraklar genel olarak
kireçce zengin olduklarından,bağlarda ve
kirazlarda kalsiyum(Ca) noksanlık belirtilerine
pek rastlanmaz.
► *Belirtiler genç yapraklarda başlar ve normal
yeşil renklerini kaybeder.
► *Sümüklü böcek şeklinde kıvrılan yapraklar
kısa sürede dökülürler.
► *Meyve tutumu azalırken oluşan meyveler
gevşek bir yapıda olurlar.
► *Bitkinin kök gelişimi yavaşlar ve hatta durur.

61. ►*Kalsiyum(Ca)
açığı artarsa birçok
hücre çatlar.
►*Bir kiraz ağacının binlerce
mikroskobik yarası olabilir.Bunlar
donlarla ortaya çıkabilir ve sonunda
dal kanserine yakalanabilir.
►*Zararlı funguslar ve bakterilerde
erken bulaşma döneminde
mikroskobik yaralar
yaparlar.Kalsiyum(Ca) bunlara
karşı mukavemeti arttırır.

62. KİRAZDA KALSİYUM
EKSİKLİĞİ

63. KALSİYUM (Ca)
FAZLALIĞI
Yaprakların gelişmesi
adeta durmakta ve
oluşan yapraklar
yaklaşık tırnak
büyüklüğünde
kalmaktadır.

64. KALSİYUM UYGULAMA
ESASLARI
►*Belde toprakları genelde kireçli yapıda
oldukları için Kalsiyum(Ca)
noksanlığına pek rastlanmaz.
►*Ancak bitki yarayışlı kalsiyumu
alamayabilir.
►*Bu nedenle yaprak gübresi olarak
verilecek kalsiyum(Ca) meyve
çatlamalarını önleyeceği gibi dona
karşı olan mukavemeti de arttırır.

65. MAGNEZYUM (Mg)
► *Bitkilerde
klorofil yapısında yer alan tek
elementtir.
► *Büyüme ve gelişme için gerekli olan
birçok enzimin aktivitörü olarak da görev
yapar.
► *Noksanlığı daha çok yüksek oranda
kireç(CaCO3) ve sodyum(Na) içeren
topraklarda ve fazla potasyum(K)
gübrelemesi yapılan topraklarda görülür.
► *Bazı durumlarda magnezyum(Mg)
eksikliği Fosfor(P) eksikliğini de
beraberinde getirir.

66. MAGNEZYUM
NOKSANLIĞI
►*Kirazlarda
magnezyum(mg)
eksikliği,haziran ve temmuz
aylarında yaprakların damarlarında
sarılıklar şeklinde ortaya çıkar.
►*Yaprakların merkezlerinde kırmızı
renkler oluşur.
►*Genç bitkilerde henüz kök sistemi
oluşmadığından magnezyum(Mg)
eksikliği daha çok etkisini
göstermektedir.

67. BAĞDA MAGNEZYUM
EKSİKLİĞİ

68. YAPRAKTA (Mg) EKSİKLİĞİ

69. KİRAZDA MAGNEZYUM
ARAZLARI

70. MAGNEZYUMUN (Mg) UYGULAMA
ESASLARI
► *Çok
ani durumlarda ve iyi meyve
tutumunda %2 lik magnezyum
sulfatın(MgSO4) yapraklara püskürtülmesi
yapılmalıdır.(Kiraz için)
► *100 lt suya 500-600 gr Magnezyum
sülfat(MgSO4) kartıştırılarak yapraktan
verilebilir.(Bağ için)
► *Topraktan verilecekse bitki başına 1-2 kg
magnezyum sulfat gübresi verilebilir.
► (Bunlar tahmini rakamlardır.Gerçek değerler
için Toprak ve Yaprak analizleri
yaptırılmalıdır.)

71. DEMİR (Fe)
► *Demir(Fe),klorofilin
yapısında yer
almamasına karşılık klorofil sentezi için
mutlak gerekli bir elementtir.Ayrıca
solunum ve fotosentezde enerjinin
tutulması ve taşınmasında da önemli rol
oynar.
► *Kiraz ağacının kendini koruma sisteminde
demir(Fe) önemli rol oynar.Çünkü; özel
koruyucu enzimlerin esası olan
“peroksidaz” olarak tanımlanır.
► *Bu enzim; Fungus,bakteri,ozon ve ısıya
karşı korunmada çok önemlidir ve hücre
zarında hazır bulunmaktadır.
► *Genelde kirazın korumaya ihtiyacı olan
tüm hücreleri peroksidaza sahiplerdir.Bu

72. DEMİR (Fe) NOKSANLIĞI
► *Demir(Fe)
noksanlığının karakteristik
belirtisi klorozdur.
► *Özellikle genç yapraklarda görülür.
► *Yapraklarda ince damarlar dahil,bütün
yaprak damarları yeşil kalmasına karşılık
damarlar arası renk değiştirerek açık
yeşil veya sarıya döner.
► *Noksanlığının şiddetli olduğu
durumlarda ise yapraklarda yırtılmalar
görülebilir.
► *Ayrıca bitkide generatif (çiçek
teşekkülü,meyve) gelişmeyi de olumsuz
yönde etkileyerek ürün kaybına neden

73. KİRAZDA DEMİR
EKSİKLİĞİ

74. BAĞDA DEMİR
EKSİKLİĞİ

75. DEMİR(Fe) UYGULAMA
ESASLARI
► *Demir(Fe)
noksanlığının giderilmesi oldukça
zordur.
► *Çünkü toprak koşullarının neden olduğu
demir(Fe) noksanlığında, toprağa uygulanan
demir(Fe) bileşiklerinin çoğunlukla ve hızlı bir
şekilde çözünmez hale dönüşmesi söz
konusudur.
► *Demir(Fe) noksanlığı,genellikle toprakta
Demir(Fe) noksanlığından değil,toprakta
bulşunan bu elementi bitkilerin
yararlanamayacağı forma dönüştüren yüksek
kireç(CaCO3) ve yüksek pH kapsamından ileri
gelmektedir.
► *Bu durumu düzeltmek amacıyla Fe şelatları
kullanılabilirse de bu maddeler genellikle çok
pahalıdır.

76. TOPRAKTAN UYGULAMA
►
►
►
►
►
►
►
►
*Bağlar için 12 kg demir sülfat(FeSO4) 100 lt suda
eritilerek bir çözelti hazırlanır.
*Kış sonunda asmalar uyanmadan hemen önce
toprağa verilir.
*Uygulama yaza doğru kayarsa dozu azaltmak
gerekir.
*Demir(Fe) çözeltisi gövde ile temas etmemelidir.
*Her bir asmaya 10-20 lt verecek şekilde çözelti
dökülmelidir.Çözelti emildikten sonra aynı çukur 1-2
defa temiz su doldurulur ve toprakla kapatılır.
*Demir sulfatın(FeSO4) etkisi oldukça
sınırlıdır.Bunun yerine şelatlar kullanılabilir.
*Kireçli ve pH ı yüksek topraklarda;FeEDDHA ve
FeDTPA
*Asit ve alkali karakterli topraklarda FeEDTA ve
FeHEDTA formundaki şelatların kullanılması daha
uygundur.

77. YAPRAKTAN UYGULAMA
►*Demirin
yaprak içindeki hareketi
sınırlı olduğundan çözelti ancak
yaprakla tmas ettiği yerlerde etkili
olur.
►*100lt
suya 100gr Demir
sülfat(FeSO4)+200gr Üre+200gr
yayıcı yapıştırıcı atılarak bir
çözelti hazırlanır.Çiçeklenmeden

78. ÇİNKO (Zn)
►*Çinko(Zn),
bitki enzimleri için
önemli bir role sahiptir.Bu
enzimler,genellikle bitkiyi
don,ısı,zararlı böcek ve
hastalıklardan koruyan enzimlerdir.
►*Çinko(Zn),yaprakların
normal
gelişimi,sürgünlerin uzaması ve
tane tutumu için gerekli bir

79. ÇİNKO NOKSANLIĞI
►*Noksanlık
belirtileri,sürgün
oluşumunun başladığı erken yaz
döneminde görülür.
►*İlk
olarak sürgün uçlarında
klorozla birlikte rozetleşme adı
verilen küçük ve sık yaprak
kümecikleri oluşur.
►*Asmalarda tane tutumu azalır
.Salkımlar seyrek ve küçük taneli

80. KİRAZDA ÇİNKO
NOKSANLIĞI

81. KİRAZDA ÇİNKO
EKSİKLİĞİ

82. BAĞDA ÇİNKO
EKSİKLİĞİ

83. ÇİNKONUN (Zn) UYGULAMA
ESASLARI
► *Gübre
uygulaması,genellikle
yapraklara püskürtme şeklinde
olmaktadır.
► *Püskürtme çiçekten 2-3 hafta önce tüm
yaprakları ıslatacak şekilde
yapılmalıdır.Tek uygulama
yeterlidir.Fakat noksanlık devam
ediyorsa çiçekten sonra bir uygulama
daha yapılabilir.
► *Kullanılan doz gübrenin üzerinde yazan

84. ÇİNKOLU (Zn) GÜBRELER
Çinko oksit
Çözünmez toz halde
olup,süspansiyon
halinde uygulanır.
Çinko Şelat
EDTA çözelti
*Mancozep gibi fungusitler de önemli
ölçüde Çinko(Zn) içermektedir.
Çinko Sülfat(ZnSO4)
Çözünebilir çözelti

85. KOMPOZE GÜBRELER
►*Birden
fazla bitki besin maddesini
içerdiğinden uygulamada kolaylık ve
ekonomi sağlamaktadır.
►*Ancak;kompoze gübrelerin
birleşimindeki bitki besin maddesi
oranlarının bitkilerin bitki besin
maddesi ihtiyacına uygun olması
gerekir.Aksi takdirde kullanılması
önerilmemelidir.
►*Toprak ve yaprak analiz sonuçlarına
göre hareket edilmelidir

86. KİRAZDA PRATİK
GÜBRELEME
► *Dikimi
izleyen ilk yıllarda kuvvetli
gübrelemeden kaçınılmalıdır.
► * 3 senede bir defa çok iyi çürümüş
ahır gübresi
1.5ton/da
► *Her yıl amonyum sulfat(%21)
15kg/da
► *Her yıl süper fosfat(%18)
50kg/da
► *Her yıl Potasyum Klorur
20kg/da

87. BİTKİ BESİN İHTİYACININ
BELİRLENMESİ
►
►
►
►
*Her gelişme bozukluğu besin noksanlığı olarak
değerlendirilmemelidir.Bazı belirtiler,asmanın kök ve
odunsu dokusunun zararlanması sonucu olabilir.
*Bazı virüslerin neden olduğu gelişme
bozuklukları,besin maddesi noksanlıkları ile
karıştırılabilir.Örneğin leafrooll(yaprak kıvırcıklığı)
belirtileri,potasyum(K) ve magnezyum(Mg)
noksanlığından kaynaklanan belirtilerle karıştırılabilir.
*Toprak tipinin nerelerde değiştiğinin bilinmesi çok
önemlidir.toprağın fizyolojik yapısı nedeniyle besin
noksanlığı belirtilerine benzer şekilde gelişme
bozuklukları görülebilir.
*Kumlu toprakların besin maddesi içeriği ve iyonları
tutma kapasitesi zayıftır.Bu topraklarda hem makro
hm mikro elementlerin eksikliği sıkça görülmektedir.

88. ► *pH
sı 5.5 tan küçük asit karakterli
topraklarda,fosfat alımı engellense de
mikro besin elementleri daha kolay
alınmaktadır.Ancak bu tip topraklarda
bazen mangan(Mn) ve aliminyum(Al)
toksitesi (zehirlenmesi) ortaya
çıkabilir.
► *pH sı 8 den yüksek olan alkali
topraklarda ise,asit topraklarda olduğu
gibi fosfatın çözünemez forma
dönüşmesi söz konusudur.Ayrıca mikro
elementlerin bir çoğu da bu
topraklarda alınamayacak formlara
dönüşmektedir.
► *Toprakta aktif kirecin varlığı
genellikle demir(Fe) eksikliğine yol

89. ► *Bunların
dışında bitki besin maddesi
noksanlık belirtilerinin teşhisinde
birtakım zorluklar söz konusudur.Orta
düzeydeki noksanlık belirtileri açığa
çıkmaksızın,bitkinin gelişmesini
olumsuz yönde etkileyebilir.
► *Ayrıca
birden fazla bitki besin
maddesi eksikliği söz konusu
ise,bunları da belirtilerinden ayırmak
çok zordur.

90. ►*
Sonuç olarak,bitkinin besin ihtiyacı gerek
ekolojik,gerekse bitkisel pek çok faktör
tarafından etkilendiği için,bu konuda
denemeleri ve laboratuar analizleri yapılmadan
besin reçetelerinin önerilmesi çoğu kez hatalı
sonuçlar yaratmaktadır.

91. www.ziraatcim.net
►
►
►
TARIM DANIŞMANI
ZİR. MÜH.
SELCEN DURAK
EL
S
EN
C