Σενάριο διδασκαλίας Σελ. 103-114 σχολ. εγχειριδίου Α' Λυκείου

1. Δηδάζθνπζα θαζεγήηξηα:
Κξηπαξνπνύινπ Αληηγόλε

2. 
Η νηθνγέλεηα δελ ηαπηίδεηαη κε ην
«λνηθνθπξηό».
 Ννηθνθπξηό είλαη κηα
νηθνλνκηθή
κνλάδα, είλαη ην ζύλνιν
ησλ αηόκσλ πνπ
ζπγθαηνηθνύλ θαη
ζπληξώγνπλ, ρσξίο απηά
λα έρνπλ ζπγγεληθέο
ζρέζεηο κεηαμύ ηνπο
(π.ρ. δπν θνηηεηέο πνπ
ζπγθαηνηθνύλ).

3. 
«Οηθνγέλεηα»: όπορ ζύνθεηορ από ηιρ λέξειρ νίθνο και γέλνο
(η γενιά πος διαμένει ζηο ίδιο ζπίηι).
 Η οικογένεια είναι έναρ
ζημανηικόρ θνηλσληθόο
ζεζκόο.
 Λεηηνπξγίεο ηεο νηθνγέλεηαο:
Η κοινωνικοποίηζη ηων μελών,
η ζςνύπαπξη και η κάλςψη
βαζικών βιοηικών και
ζςναιζθημαηικών αναγκών, η
αναπαπαγωγική
δπαζηηπιόηηηα, η καηανάλωζη
(ηα παπαπάνω εξαπηώνηαι από
ηην δομή ηηρ κοινωνίαρ και ηην
δεδομένη ιζηοπική ζηιγμή).

4. Η έλλνηα ηεο νηθνγέλεηαο
ζπλδέεηαη ηζηνξηθά κε
απηήλ ηνπ γάκνπ (ρσξίο
όκσο ε ζύλδεζε απηή λα
είλαη απαξαίηεηε)…
΢ύκθσλα κε ηελ Κνηλσληνινγία
θάζε γεληά επηδηώθεη λα κεηαβηβάζεη
ζηελ επνκέλε, θαη ζην κέγηζην
βαζκό, ηε δύλακε θαη ηα πξνλόκηα
πνπ ε ίδηα έρεη θιεξνλνκήζεη.
Από απηή ηελ άπνςε, ν γάκνο κπνξεί
λα εμεηαζηεί σο κηα ζηξαηεγηθή
(είηε πξόθεηηαη γηα γάκν πνπ γίλεηαη
από «θεξαπλνβόιν έξσηα» είηε γηα
«γάκν ζπκθέξνληνο»).

5. 
΢ε παιαηόηεξεο κνξθέο θνηλσληθήο
νξγάλσζεο (πξνβηνκεραληθή θνηλσλία)…
 Οη ιεηηνπξγίεο ηεο
νηθνγέλεηαο ήηαλ πνιύ
πεξηζζόηεξεο από ηηο
ζεκεξηλέο: θάιπςε ησλ
αλαγθώλ επηβίσζεο ησλ
κειώλ ηεο, θξνληίδα ησλ
παηδηώλ θαη ησλ
ειηθησκέλσλ, εθπαίδεπζε
ησλ
λέσλ, πεξίζαιςε, παξαγσγ
ή θαη θαηαλάισζε ησλ
αγαζώλ θ.ά.

6. 
Από ηε βηνκεραληθή επαλάζηαζε
θαη κεηά…
 Πνιιέο ιεηηνπξγίεο ηεο
εθρσξήζεθαλ ζε άιινπο
ζεζκνύο, σζηόζν ε
νηθνγέλεηα παξακέλεη
θαη ζήκεξα
πξσηαξρηθόο θνηλσληθόο
ζεζκόο
αλαπαξαγσγήο, θνηλσλη
θνπνίεζεο, κεηαβίβαζεο
αγαζώλ, αιιά θαη
βαζηθή κνλάδα
θαηαλάισζεο.

7. 
Ειιάδα: Πξαθηηθέο κε ηηο νπνίεο ε κηα γεληά
κεηαβηβάδεη ηελ πεξηνπζία ηεο ζηελ άιιε…
 Σόζν ζηα λεζηά όζν θαη ζηελ
επεηξσηηθή Ειιάδα
ζπλαληώληαη δηαθνξεηηθέο
πξαθηηθέο: άιινηε ε πεξηνπζία
ηεο νηθνγέλεηαο κεηαβηβάδεηαη
ζην αγόξη θαη άιινηε ζην
θνξίηζη.
 Απηέο νη πξαθηηθέο εμαξηώληαη
από ηα δεδνκέλα ηεο ηνπηθήο
νηθνλνκίαο (εύθνξν ή άγνλν
έδαθνο), από ηνλ θιήξν ηεο
νηθνγέλεηαο θαη από ηηο
αληηιήςεηο θαη ηηο λννηξνπίεο
πνπ επηθξαηνύλ ζε θάζε
πεξηνρή.

8. 
΢ηελ Ειιάδα (θαη γεληθόηεξα ζηελ Επξώπε) ε
νηθνγέλεηα:
 Μεηαβηβάδεη ζηα κέιε ηεο
ηα ζπζηήκαηα αμηώλ ηεο
θνηλσλίαο (εμαζθάιηζε ηεο
ζπλνρήο ηεο θνηλσλίαο).
 Ρπζκίδεη ηηο νηθνλνκηθέο
ζρέζεηο π.ρ. θιεξνλνκηά
 Ειέγρεη θαη θαηεπζύλεη,
κέζσ ηνπ ζπζηήκαηνο
δηαδνρήο, ην θύξνο θαη ηε
δύλακε ησλ κειώλ ηεο
(θνηλσληθνί ξόινη -
θνηλσληθέο ζέζεηο).
 ΢ηεξίδεη ζπλαηζζεκαηηθά ηα
κέιε ηεο.

10. 
1. Εθηεηακέλε νηθνγέλεηα
 Πεξηιακβάλεη ηνπο γνλείο
θαη ηα παληξεκέλα παηδηά.
Όινη δνπιεύνπλ, θαλείο δελ
εμαηξείηαη, νύηε νη
γέξνληεο νύηε ηα παηδηά
(αγξνηηθέο θνηλσλίεο:
ζπλδέεηαη κε ηε θύζε ησλ
εξγαζηώλ πνπ έπξεπε ηα
κέιε ηεο λα θέξνπλ ζε
πέξαο, πξνθεηκέλνπ λα
εμαζθαιίζνπλ ηελ
επηβίσζή ηνπο).

11. 
΢πλήζσο ζηηο εθηεηακέλεο νηθνγέλεηεο:
 Οη ξόινη πξνζδηνξίδνληαη
απζηεξά κε βάζε ην θύιν θαη
ηελ ειηθία.
 Ο ηδησηηθόο ρώξνο δηαθξίλεηαη
απζηεξά από ην δεκόζην. ΢ηνλ
ηδησηηθό ρώξν αληηζηνηρνύλ ην
ζπίηη θαη ε γπλαίθα, ελώ ζην
δεκόζην ρώξν αληηζηνηρνύλ ην
«έμσ» θαη ν άλδξαο.
 Σν «κέζα» θαη νη ξόινη πνπ
ζπλδένληαη κε ηηο νηθηαθέο
δξαζηεξηόηεηεο αμηνινγνύληαη
σο θαηώηεξνη από απηνύο πνπ
ζπλδένληαη κε ην «έμσ», κε ην
δεκόζην ρώξν, θαη επνκέλσο κε
ηνλ άλδξα.

12. 
2. Ππξεληθή (ζπδπγηθή) νηθνγέλεηα
 Πεξηιακβάλεη ζπλήζσο
ηνπο γνλείο θαη ηα
αλύπαληξα παηδηά.
 ΢ηελ ππξεληθή νηθνγέλεηα
ε γπλαίθα εξγάδεηαη
ζπλήζσο θαη εθηόο
ζπηηηνύ, θαη απηή είλαη ε
δηαθνξά κε ηε ζύδπγν ηεο
εθηεηακέλεο νηθνγέλεηαο.
 Δηακνξθώζεθε ζηα
πιαίζηα ηεο βηνκεραληθήο
θνηλσλίαο.

14. 
α) Οηθνγέλεηα δηπιήο ζηαδηνδξνκίαο
 Καη νη δύν ζύδπγνη
εξγάδνληαη θαη επνκέλσο
νη ξόινη
δηακνξθώλνληαη ζε
ζρέζε κε ηηο
επαγγεικαηηθέο αζρνιίεο
ηνπο θαη ηα πξόηππα
αμηώλ ηνπο (ζρέζε πνπ
βαζίδεηαη ζηελ
ζπλεξγαζία).

15. 
β) Ειεύζεξε ζπκβίσζε
΢πγθαηνίθεζε ρσξίο
γάκν (ζρέζε πνπ
βαζίδεηαη θπξίσο ζε
αηνκηθέο επηινγέο).

16. 
γ) Μνλνγνλετθή νηθνγέλεηα
Απνηειείηαη
ζπλήζσο από ηελ
άγακε κεηέξα ή από
ην δηαδεπγκέλν ή
ρήξν γνλέα κε ηα
παηδηά.

17. 
δ) Οηθνγέλεηα δεύηεξνπ γάκνπ
Έρεη πξνθύςεη από
ηελ αύμεζε ησλ
δηαδπγίσλ, πνπ
πξνθαιεί κε ηε ζεηξά
ηεο ηε δεκηνπξγία
νηθνγελεηώλ
δεύηεξνπ (ή ηξίηνπ)
γάκνπ ηνπ ελόο ή θαη
ησλ δύν ζπδύγσλ.

19. 
Ειιάδα έσο ηα κέζα ηνπ 20νπ αηώλα:
Η αλδξηθή θπξηαξρία ήηαλ
αδηακθηζβήηεηε θαη
εκθαληδόηαλ ζε όια ηα επίπεδα:
 ΢ηελ νξγάλσζε ηνπ ρώξνπ
θαη ηδηαίηεξα ζηελ εζσηεξηθή
δηαξξύζκηζε ηνπ ζπηηηνύ,
 ΢ηε δηάθξηζε αλάκεζα ζην
ζπίηη (ζην «κέζα», ζηνλ
ηδησηηθό ρώξν) θαη ζην
δεκόζην ρώξν (πξνλνκηαθό
πεδίν δξάζεο ησλ αλδξώλ),
 ΢ηελ νξγάλσζε ηνπ ρξόλνπ.

20. Παξάγνληεο πνπ ζπλεηέιεζαλ
ζηελ αιιαγή ησλ
νηθνγελεηαθώλ ζρέζεσλ:
 Η επαγγεικαηηθή δξαζηεξηνπνίεζε
ησλ γπλαηθώλ,
 Η δηεπθόιπλζε πνπ παξέρεη ζηα
άηνκα ε αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο
(νηθηαθέο ζπζθεπέο) ζην ζέκα ησλ
νηθηαθώλ εξγαζηώλ,
 Η δπλαηόηεηα νηθνγελεηαθνύ
πξνγξακκαηηζκνύ (κέζνδνη
αληηζύιιεςεο),
 Η δηεθδίθεζε ηζόηεηαο ζην
πνιηηηθό επίπεδν,
 Η αιιαγή ηνπ Οηθνγελεηαθνύ
Δηθαίνπ

21. 
Εκπεηξηθέο έξεπλεο πνπ έρνπλ γίλεη ζηελ
Ειιάδα έδεημαλ:
 Ζεπγάξηα πνπ θαηνηθνύλ ζηηο αζηηθέο
πεξηνρέο θαη ζηα νπνία επηθξαηεί ε
παξαδνζηαθή αληίιεςε γηα ηνπο ξόινπο ησλ
δύν θύισλ ν άλδξαο αζρνιείηαη θπξίσο κόλν
κε ηελ εξγαζία ηνπ, ελώ ε γπλαίθα κε ηα
νηθηαθά θαη ηελ αλαηξνθή ησλ
παηδηώλ, αθόκε θαη όηαλ απηή εξγάδεηαη.
 Ζεπγάξηα πνπ δνπλ ζε αγξνηηθέο
πεξηνρέο, παξά ην γεγνλόο όηη δελ ππάξρεη
ζαθήο δηαρσξηζκόο ησλ εξγαζηώλ σο πξνο
ην θύιν, ε γπλαίθα κέζα ζην ζπίηη
αλαιακβάλεη ηελ αλαηξνθή ησλ παηδηώλ
θαη ην ζύλνιν ησλ νηθηαθώλ
εξγαζηώλ, ελώ ν άλδξαο δε ζπκκεηέρεη
θαζόινπ ζε απηέο.
 Επίζεο, ζηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο ππάξρεη
ζπλήζσο κηα αξλεηηθή ηάζε ηνπ ζπδύγνπ
λα βνεζήζεη ηε ζύδπγν ζηηο θαζεκεξηλέο
εξγαζίεο ηνπ λνηθνθπξηνύ (δηαθνξεηηθά
πξόηππα).
 Η ζπκκεηνρή ηνπ άλδξα
ζηνλ θαηακεξηζκό ησλ
νηθηαθώλ εξγαζηώλ
πνηθίιιεη θαη βαζηθά
επεξεάδεηαη από ηα
αηνκηθά ηνπ
ραξαθηεξηζηηθά (π.ρ.
ειηθία), αιιά θαη από
θνηλσληθά
(εθπαίδεπζε, επαγγεικαηηθ
ή θαηάζηαζε θαη
ραξαθηεξηζηηθά
απαζρόιεζεο).