1. ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΓΛΥΚΟ ΤΟΥ ΚΟΥΤΑΛΙΟΥ, ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
Να ιδώ ποιος είμαι ζύγωσα και πούθε
το χώμα μου κρατά. Μπήκα και στάθηκα
στο σπίτι τ' αλμυρό, σιμά σε λάκκο.
Μια μαντιλοδεμένη μου 'φερε νερό,
μου πρόσφερε γλυκό . ευχαριστώ την.
Έκοψε και καρπούς από τον Κήπο
του ποθητού σπιτιού μου, φρούτα λαμπερά
ό,τι λογής, διάχυτα με χείλη
πραγματικά και μέλη εμποτισμένα
στην καλοσύνη της χαράς αντιδωρήματα.
Της είπα ευχαριστώ, αναθάρρησα και
ζήτησα το σπίτι μου να ιδώ, αν επιτρέπεται.
« Και βέβαια επιτρέπεται », μου λέει -
« μπορείς να 'ρθείς και στην κρεβατοκάμαρα"
Μπαίνω, θωρώ τη μάνα μου στον τοίχο
να με κοιτάει από 'να κάδρο. Αφήνω
την εντροπή και γύρεψα να πάρω
τη μάνα μου ο δόλιος απ' την Τροία.
[1]

2. « Πάρτηνε », λέει αυτή σαν καλογέλαστη,
« τι να την κάνω τώρα πια που ξέρω;
Να πούμε την αλήθεια, τη νομίσαμε
ηθοποιό με κείνη την κοτσίδα
και τα λουλούδια γύρω της και με τη χάρη
που την ομπρέλα της κρατεί».
Άξιζε βέβαια να προσθέσει και το χέρι
που γαντοφορεμένο, ραδινό
σε καναπέ ακουμπούσε . αλλά τι περιμένεις ;
Σάμπως γνωρίζει πόσοι αιώνες κύλησαν
ίσαμε που να φτάσουμε στη σύνταξη
γλυκού του κουταλιού; μεγάλο θέμα.
Πάλι καλά πού μ' άφησε και μπήκα
στο σπίτι μου το πατρικό η γυναίκα.
Μη συνεχίσουμε άλλο και αγριέψει.
Το μόνο που εύχομαι: από καιρού εις καιρό
να 'χω την άδειά της να ξανάβλεπα
την όψη τη γλυκιά του ποθητού μου.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 (ΟΜΑΔΑ Α)
[2]

3. Ο ποιητής του ποιήματος «Γλυκό του κουταλιού» είναι ο Κυριάκος
Χαραλαμπίδης. Ένα άλλο ποίημα του μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική
διεύθυνση http://greek-translation-wings.blogspot.com/2010/07/blog-
post_14.html .
1. Συμβουλευτείτε τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CF%81%CE
%B9%CE%AC%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%A7%CE%B1%CF
%81%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%AF%CE
%B4%CE%B7%CF%82 , http://www.kathimerini.com.cy/index.php?
pageaction=kat&modid=1&artid=77409 και http://koutroulis-
spyros.blogspot.com/2011/09/blog-post.html
2. Δημιουργήσετε ένα λογισμικό παρουσίασης(Power point) στο οποίο θα
παρουσιάζετε τη ζωή και το έργο του Κυριάκου Χαραλαμπίδη. Να
δώσετε έμφαση στο περιεχόμενο της ποίησης του και στις συνθήκες
που τον επηρέασαν. Να χρησιμοποιήσετε εικονογραφικό υλικό που θα
αναζητήσετε στο διαδίκτυο.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2(ΟΜΑΔΑ Β)
Μεγάλο μέρος της ποίησης του Κυριάκου Χαραλαμπίδη απηχεί το ιστορικό
γεγονός της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974.
1. Αναζητήστε πληροφορίες και υλικό στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.agrino.org/greeklibrary/projects/cyprus1974/turkish_
invasion.htm
2. Παρακολουθήστε επίσης το βίντεο στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.youtube.com/watch?
v=UPewBQf3bPc&list=UU_Ouo17JqfsDCPoNQ5Uyntw&index=3&fe
ature=plcp .
3. Δημιουργήστε ένα λογισμικό παρουσίασης( power point) στο οποίο θα
παρουσιάζετε το γεγονός της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο τον
Ιούλιο του 1974. (αίτια- συνέπειες). Για τις συνέπειες της τουρκικής
εισβολής διαβάστε το κείμενο «Ταξί για την Αμμόχωστο» του Γιώργου
Φιλίππου Πιερίδη που θα βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.anorthosis.net/index.php?
option=com_kunena&func=view&id=2183&catid=2&Itemid=77
[3]

4. 4. Να χρησιμοποιήστε εικονογραφικό υλικό που θα βρείτε στο διαδίκτυο
και να αναζητήσετε ένα χάρτη της Κύπρου στον οποίο να φαίνονται οι
κατεχόμενες από την Τουρκία περιοχές.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3(ΟΜΑΔΑ Γ)
Το ποίημα αξιοποιεί στοιχεία της αρχαίας ελληνικής παράδοσης. Υπάρχουν
ευθείες αναφορές στο νόστο του Οδυσσέα( σιμά σε λάκκο) αλλά και σε
συμβάντα του Τρωικού πολέμου. (να πάρω τη μάνα μου ο δόλιος απ’ την
Τροία) .
1. Να υπογραμμίσετε τα στοιχεία αυτά στο ποίημα.
2. Να αναζητήσετε πληροφορίες για τον Αινεία στην ηλεκτρονική
διεύθυνση http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B9%CE%BD
%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82 .
3. Στη συνέχεια να διαβάσετε τους στίχους 25-50 και 150-227 από τη
ραψωδία λ της οδύσσειας στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.mikrosapoplous.gr/homer/odm11m.htm .
4. Δημιουργήστε ένα λογισμικό παρουσίασης(Power point) στο οποίο να
παρουσιάζετε τις επιδράσεις που δέχεται ο ποιητής από την αρχαία
ελληνική παράδοση καθώς και τις ομοιότητες που παρουσιάζει ο ήρωας
του ποιήματος με τον Αινεία και κυρίως με τον Οδυσσέα.
5. Να χρησιμοποιήστε εικονογραφικό υλικό που θα αναζητήσετε στο
διαδίκτυο.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4(ΟΜΑΔΑ Δ)
Το ποίημα αξιοποιεί ένα από τα αγαπημένα θέματα της δημοτικής παράδοσης:
το γυρισμό του ξενιτεμένου στο σπίτι του.
Να εντοπίσετε τις απαντήσεις των παρακάτω ερωτήσεων μέσα στο κείμενο
και να υπογραμμίσετε τα αντίστοιχα χωρία.
1. Πως αισθάνεται στο ποίημα ο ξενιτεμένος που μετά από χρόνια
επιστέφει στο σπίτι του;
2. Ποια είναι η σημασία της επίσκεψης του στο πατρικό του σπίτι;
3. Στη συνέχεια στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGY
M-
C112/347/2320,8885/extras/texts/index4/index04_03_Gyrismos
_toy_xenitemenoy.html διαβάστε το δημοτικό τραγούδι «Ο γυρισμός
του ξενιτεμένου».
4. Στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις
http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=270&author_id=44
και
[4]

5. http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/kwsths_palamas/poihma
ta.htm#%CE%A4%CE%9F_%CE%A3%CE%A0%CE%99%CE%A4%CE
%99_%CE%A0%CE%9F%CE%A5_%CE%93%CE%95%CE%9D%CE
%9D%CE%97%CE%98%CE%97%CE%9A%CE%91 διαβάστε τα
ποιήματα «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου» του Γιώργου Σεφέρη και «Το
σπίτι που γεννήθηκα» του Κωστή Παλαμά.
5. Να συγκρίνετε το ποίημα του Κυριάκου Χαραλαμπίδη με το δημοτικό
τραγούδι και με τα ποιήματα του Γ. Σεφέρη και του Κ. Παλαμά, να
βρείτε ομοιότητες και διαφορές και να παρουσιάσετε τα ευρήματα σας
σε ένα λογισμικό παρουσίασης( Power point) στο οποίο μπορείτε να
χρησιμοποιήσετε και εικονογραφικό υλικό.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5(ΟΜΑΔΑ Ε)
Ο αφηγητής, πρόσφυγας στην ίδια του την πατρίδα, επισκέπτεται το πατρικό
του σπίτι, μετά από χρόνια, στην κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου και βρίσκει
εκεί την καινούρια ένοικο η οποία φαίνεται να είναι αλλόθρησκη. (αν και
αυτό δεν αναφέρεται ξεκάθαρα).
Να απαντήσετε τις δύο παρακάτω ερωτήσεις υπογραμμίζοντας τα αντίστοιχα
χωρία στο ποίημα.
1. Ποιες είναι οι σχέσεις ανάμεσα στον αφηγητή και στη νέα ένοικο του
σπιτιού;
2. Η νέα ένοικος του σπιτιού δείχνει να είναι σε θέση να κατανοήσει τη
θέση του αφηγητή; (ναι ή όχι και γιατί;)
3. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.youtube.com/watch?
v=xCx7KWQ6XBA ακούστε το τραγούδι «Η δική μου η πατρίδα» του
Κύπριου συνθέτη Μάριου Τόκα και καταγράψτε τα συναισθήματα που
εκφράζει.
4. Διαβάστε ένα απόσπασμα από το έργο της κύπριας λογοτέχνιδας
Κλαίρης Αγγελίδου «Ο δρόμος» και σχολιάστε τα νέα δεδομένα που
δημιούργησε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο στις σχέσεις
Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων.
«Οι Τούρκοι τότε ήταν φίλοι μας και αρκετές οικογένειες Ελλήνων ζούσαν
στην Παλιά Αμμόχωστο.
......Και όταν σουρούπωνε κι ο αποσπερίτης φαινόταν στον ουρανό, ερχόταν ο
φίλος μας ο γιαουρτάς, ο Γιουσούφ, για να μοιράσει τους πήλινους κεσέδες με
το ωραίο γιαούρτι που έφτιαχνε η γυναίκα του......
[5]

6. Γιατί υψώθηκαν τα τείχη ανάμεσα μας; Κι οι πράσινες γραμμές, οι
διαχωριστικές γραμμές από τους ξένους; Άλλαξαν την πορεία της ζωής μας
ανελέητα.
Πότε θα μπορέσουμε ο Γιουσούφ κι εγώ να βρούμε τα αλλοτινά ωραία χρόνια,
μ’ εκείνη τη σχέση της οικειότητας που ‘χουν οι άνθρωποι όταν στο «πίσω
μέρος» της σκέψης δεν υπάρχει η αμφισβήτηση;
Ο Γιουσούφ είμαι σίγουρη πως θα κλαίγε όταν έκλεισαν την πόρτα των
τειχών και τον εμπόδισαν να γυροφέρνει τις γειτονιές των Ελλήνων.
Εμείς όμως, Γιουσούφ, χάσαμε τα πάντα, τα σπίτια, τους δρόμους, τις
γειτονιές. Έχουν ρημάξει όλα φραγμένα με συρματοπλέγματα που πληγώνουν
τις καρδιές μας. Θέλεις να κλάψουμε μαζί;
Κάποτε Γιουσούφ, θα γυρίσουμε. Τα παιδιά μου αγαπούν τον τόπο. Θέλουν να
ζήσουν εκεί, να φυτέψουν ροδιές, κίτρα και γιασεμιά.
Νομίζω και τα δικά σου παιδιά, αν δεν τους έγινε πλύση εγκεφάλου, θα
θέλουν να ζήσουμε τις πρωτινές ωραίες μέρες.»
5. Να δημιουργήσετε ένα λογισμικό παρουσίασης στο οποίο θα
παρουσιάζετε τα ευρήματα σας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και
εικονογραφικό υλικό που θα αναζητήσετε στο διαδίκτυο.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6(ΟΜΑΔΑ ΣΤ)
Ένα από τα θέματα που θίγει το ποίημα είναι και το θέμα της φιλοξενίας.
Πως εκφράζεται η φιλοξενία της γυναίκας στο ποίημα; Να εντοπίσετε και να
υπογραμμίσετε τις αντίστοιχες φράσεις στο ποίημα.
1. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.mikrosapoplous.gr/homer/odm0.htm διαβάστε τους
στίχους 113-321 της ραψωδίας α που περιγράφουν τη φιλοξενία που
παρέχει ο Τηλέμαχος στη θεά Αθηνά.
2. Στη συνέχεια στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.youtube.com/
watch?v=wYTtfbEJ6yU παρακολουθήστε ένα βίντεο για τη φιλοξενία
στην αρχαία και στη σύγχρονη εποχή.
3. Αξιοποιήστε τις γνώσεις σας και τις πληροφορίες που έχετε στη
διάθεση σας και δημιουργήστε ένα λογισμικό παρουσίασης(Power point)
στο οποίο θα παρουσιάζετε τα έθιμα της φιλοξενίας στην παραδοσιακή
και στη σύγχρονη κοινωνία.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7(ΟΜΑΔΑ Ζ)
Η γλώσσα του ποιήματος είναι η δημοτική. Ωστόσο χρησιμοποιούνται
ιδιωματικές λέξεις και φράσεις και κάποιες ασυνήθιστες διατυπώσεις.
1. Αφού συμβουλευτείτε τα λεξικά της Πύλης στην ηλεκτρονική
διεύθυνση http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html για
[6]

7. όσες λέξεις δεν γνωρίζετε να κατατάξετε τις ιδιωματικές λέξεις και
φράσεις στις εξής κατηγορίες: σε λέξεις που δημιουργεί ο ποιητής, σε
λέξεις και φράσεις που ανήκουν στο κυπριακό ιδίωμα, σε φράσεις του
προφορικού λόγου και σε ασυνήθιστες μεταφορικές διατυπώσεις. Άλλα
ποιήματα και πεζά του Κυριάκου Χαραλαμπίδη μπορείτε να βρείτε στην
ηλεκτρονική διεύθυνση
http://fotodendro.blogspot.com/2011/04/blog-post_08.html
2. Το ποίημα έχει τα χαρακτηριστικά της νεωτερικής ποίησης.
Συμβουλευτείτε το λεξικό λογοτεχνικών όρων(σελίδα 130) που θα
βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/document.ph
p?course=DSGYM-A107&openDir=/4bdaedb5lgm9/4e7097436w8d
και εντοπίστε τα χαρακτηριστικά αυτά.
3. Στο ίδιο βιβλίο επίσης συμβουλευτείτε τις σελίδες 30-33 και βρείτε
τον τύπο του αφηγητή στο συγκεκριμένο ποίημα.
4. Επιλέξτε ένα απόσπασμα του ποιήματος στο οποίο χρησιμοποιείται το
α πρόσωπο και ξαναγράψτε το χρησιμοποιώντας γ πρόσωπο. Ποιες
αλλαγές παρατηρείτε;
5. Να δημιουργήσετε ένα λογισμικό παρουσίασης(Power point) στο οποίο
να παρουσιάζετε τα ευρήματα σας.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΟ(ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ)
1. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση
http://www.unhcr.gr/fileadmin/Greece/Protection/PDF-LOW.pdf
βρείτε τον ορισμό του μετανάστη και του πρόσφυγα. Ποια είναι η
διαφορά ανάμεσα σε αυτές τις δύο κατηγορίες ανθρώπων;
[7]

8. 2. Στην πύλη για την Ελληνική γλώσσα http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html
βρείτε παράγωγες και σύνθετες λέξεις των λέξεων μετανάστης και
πρόσφυγας.
3. Στη συνέχεια, λαμβάνοντας υπόψη τους λόγους για τους οποίους
κάποιος άνθρωπος γίνεται πρόσφυγας, τα προβλήματα που
αντιμετωπίζει και τα συναισθήματα που νιώθει να καταγράψετε όσες
περισσότερες λέξεις μπορείτε ώστε να σχηματίσετε το λεξιλόγιο του
πρόσφυγα.
4. Εισάγετε τις λέξεις αυτές στην εφαρμογή http://www.wordle.net/
ώστε να δημιουργήσετε ένα πίνακα με το λεξιλόγιο του πρόσφυγα.
5. Μετά από όλα αυτά ήρθε η ώρα να μπείτε στη θέση ενός πρόσφυγα και
να νιώσετε τα προβλήματα του. Επισκεφτείτε την ηλεκτρονική
διεύθυνση http://www.taxidifygis.org.cy/ . Σε αυτή την ηλεκτρονική
διεύθυνση μπορείτε να παίξετε και να μάθετε. Μπορείτε να επιλέξετε
το πλαίσιο «Στην Αβεβαιότητα», νούμερο 2 ή ό,τι άλλο θέλετε. Καλή
επιτυχία!
[8]