1. IPDET
Модуль 6:
Үнэлгээний асуултуудыг
боловсруулах ба үнэлгээний
матриц бэлтгэх ажлыг
эхлүүлэх

2. Оршил
• Асуултын эх сурвалжууд
• Асуултын төрлүүд
• Асуултуудыг тодорхойлох ба сонгох
• Үнэлгээний сайн асуултууд
боловсруулах
• Үнэлгээг төлөвлөх
2
IPDET © 2009

3. Үнэлгээний асуултууд
• Үнэлгээ ний талаарх чиглэл өгөх
• Түлхүүр асуултуудыг тусгах
• Шийдвэр гаргахад дэмжлэг болохуйц
чухал элемент
3
IPDET © 2009

4. Асуултын эх сурвалжууд
• Энэ үйл ажиллагааны өмнөх үнэлгээнүүдийн үр дүн
• Үүнтэй төстэй үйл ажиллагааны өмнөх үнэлгээнүүдийн
үр дүн
• Өөрчлөлтийн тухай онолыг боловсруулах үед
тодорхойлсон таамаглал ба агуулгын хүчин зүйлс
• Хэрэглэгчид болон оролцогч талуудын анхаарал
хандуулж буй зүйлс, асуудлууд
• Мэргэжлийн стандартууд, хяналтын хуудсууд болон
зааврууд
• Шинжээч зөвлөхүүдийн санаа болон мэдлэг
• Үнэлгээний мэргэжилтний өөрийнх нь мэргэжлийн
санал бодол
4
IPDET © 2009

5. Асуултуудад өөрчлөлтийн
тухай онолыг ашиглах нь
Байгууллагын Гарц нь шууд Байгууллагын
дотоод хяналт өгөөж хүртэгчдэд гаднаас үзүүлэх
хүрдэг
нөлөө
Орц (Нөөц Үйл Үр нөлөө
Гарц Үр дагавар Үр дагавар
эх үүсвэр) ажиллагаа (богино (дунд (Урт
хугацааны) хугацааны) хугацааны)
Гадаад х үчин зүйлс
Форматив үнэлгээ ба/эсвэл Сумматив үнэлгээ
Тосгоны100,000 шинэ Байнга Эмнэлгийн Эмнэлгүүд 3
эмнэлэгт эх баригчид, шаардлагатай ажилтнуудыг жилийн дараа
сургалтад хамрагдсан үйлчилгээ тогтвортой тосгоны х үн амын
ажилтныг элс үүлэхийн авахад хэр ажиллуулахад уг эрүүл мэндийг хэр
мөн чанар ба гарч буй хугацаа хөтөлбөр хэр үр зэрэг сайжруулсан
хүндрэл хэр болох? хэрэгтэй болох? дүнтэй болох? байх вэ?
5
IPDET © 2009

6. Өөрчлөлтийн тухай онолын
үндсэнд асуултуудыг боловсруулах
Жижиг бизнесийн Орон нутгийн
эхлэлийн х өрөнгийн хүмүүсийн орлого Амьжиргааны
боломж ба ажил эрхлэлт нөхцөл
сайжирсан
Санхүүгийн Бизнесийн ба Өрхийн ядуурал
удирдлагын санхүүгийн буурсан
зөвлөгөө ба удирдлагын ур
дэмжлэг чадвар
Жижиг бизнесийн эхлэлийн х өрөнгийн боломжийн талаарх асуултууд
Орон нутгийн хүмүүсийн орлого, ажил эрхлэлтийн талаарх асуултууд
6
IPDET © 2009

7. Асуултын төрлүүд
• Дескриптив асуултууд
• Норматив асуултууд
• Шалтгаан-Үр нөлөөний талаарх
асуултууд
7
IPDET © 2009

8. Дескриптив асуултууд
• “юу вэ” гэдгийг төсөөлөн бодох
• Шинж чанарууд:
– хөтөлбөр эсвэл үйл явц эсвэл хандлагыг ойлгох буюу
илэрхийлэхийг эрмэлзэх
– уг юмыг “шуурхай зураглан” харуулах
– эдгээр нь шулуухан тавьдаг асуулт байх (хэн? юу?
хаана? хэзээ? хэрхэн? хэр зэрэг их/олон?)
– дараахийг илэрхийлэхэд хэрэглэж болно: орц, үйл
ажиллагаа, гарц
– Өгөөж хүртэгчдийн саналыг авахад ихэнхдээ
хэрэглэдэг
8
IPDET © 2009

9. Дескриптив асуултуудын
жишээ
• Төрөл бүрийн оролцогч талуудын хувьд ямар зорилго,
хөтөлбөр байх вэ?
• Хөтөлбөрийн үндсэн үйл ажиллагаа юу вэ?
• Хөтөлбөр хаана хэрэгжсэн бэ?
• Хэн ямар үйлчилгээ авсан бэ?
• Хөтөлбөрт ямар бэрхшээл тулгарсан бэ?
• Оролцогчийн онооны дундаж өгөөж ямар байсан бэ?
• Хөтөлбөрийн төлөвлөлтөд түүнтэй төстэй
хөтөлбөрүүдийн үр дүнг хэр зэрэг тусгасан бэ?
9
IPDET © 2009

10. Дараагийн жишээнүүд
• Хөтөлбөрийг хэрхэн хэрэгжүүлэх талаар дараалсан
ялгаа хэр зэрэг гардаг болох?
• Үйлчилгээ үзүүлэгч талуудын ур чадвар хэр зэрэг вэ?
• Хөтөлбөр хэдийд бүрэн хэмжээгээр хэрэгжсэн бэ?
• Эмэгтэйүүдийн хэдэн хувь нь хөтөлбөрт оролцсон бэ?
• Тухайн хөтөлбөрийн өртгийг түүнтэй төстэй
хөтөлбөрүүдтэй харьцуулахад ямар байв?
• Байгууллагын дотоодод албан бус ямар харилцаатай
вэ?
• Хөтөлбөр оролцогчдод хэр зэрэг үр дүнтэй болсон бэ?
10
IPDET © 2009

11. Чухал тайлбар-1
Хөтөлбөр амжилттай хэрэгжсэн гэж
үзсэн үйлчлүүлэгчдийн эсвэл сургалт
таалагдсан гэсэн хэсгийн талаарх
асуултууд дескриптив хэвээр байна*
* Энд норматив буюу стандарт тогтоохгүй бол
11
IPDET © 2009

12. Чухал тайлбар-2
Үр тарианы үйлдвэрлэл, замын урсгал
хөдөлгөөн, худалдааны хэлбэр, тестийн
оноо, хандлага буюу хүнтэй харьцах
байдал зэргийн тодорхой хугацааны ашиг
эсвэл өөрчлөлтийн талаарх асуултууд нь
дескриптив асуулт юм*
*Хамаарлыг эрэлхийлэхгүй байгаа үед
12
IPDET © 2009

13. Норматив асуултууд
• “юу вэ” гэсэн асуултыг “юу байх
ёстой” гэдэгтэй харьцуулах
• Үр дүнгийн хяналт шалгалтын
үед асуудагтай төстэй асуултууд
• Өмнө тогтоосон шалгуур
үзүүлэлттэй харьцуулж хэмжих
13
IPDET © 2009

14. Норматив асуултын
стандартууд
• Хөтөлбөрт голдуу зөвшөөрөл авах
шаардлагатай баримт бичиг байдаг
• Хяналт-шинжилгээний тогтолцоонд
тодорхой хүрэх зорилт бүхий үзүүлэлт
байж болдог
• Итгэмжлэх систем, өндөр ур чадвартай
мэргэжилтнүүд, мэргэжлийн
байгууллагуудаас гаргадаг
14
IPDET © 2009

15. Норматив асуултын
жишээнүүд
• Бид төсөвлөсөн хэмжээгээр зарцуулалт хийсэн
эсэх?
• Төсвийг үр ашигтай зарцуулсан эсэх?
• Зорилтот түвшин болох вакцинд хамрагдсан
хүүхдийн эзлэх хувь хэмжээ 80% хангагдсан
хэвээр байгаа эсэх
• Бид 100,000 га газрын намгийг хатаах зорилтоо
хангасан эсэх?
• Оролцогчдыг сонгох үйл явц тэгш, шударга
явагдсан эсэх?
• Хөтөлбөр нь жендэрийн тэгш байдлыг хангах
зарчмыг хэр тусгасан бэ?
15
IPDET © 2009

16. Хэрэв стандарт байхгүй бол
үнэлгээний мэргэжилтэн
түүнийг тогтоох боломжтой
эсэх?
16
IPDET © 2009

17. Шалтгаан ба нөлөөний
талаарх асуултууд
• Үйл ажиллагааны дүнд ямар ялгаа
гарсныг тодорхойлох оролдлого хийх
• Хүсэн хүлээсэн үр дүнд хүрсэн эсэх, үр
дүнд нөлөөлсөн үйл ажиллагааны
талаар асуух
• Өмнө эсвэл дараа нь, харьцуулах
бөгөөд харьцуулалгүй таамаглах
• Үр нөлөөний үнэлгээ нь шалтгаан ба
нөлөөний талаарх асуултад төвлөрөх
17
IPDET © 2009

18. Шалтгаан ба нөлөөний
талаарх асуултуудын жишээ
• Гурван улсын түншлэлийн стратеги нь амьжиргааны
түвшинг тогтворжуулахын хамт хохиролд өртсөн газрын
биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах талаар тусгасан эсэх?
• Ажлын байран дахь сургалтын хөтөлбөрийн үр дүнд
оролцогчид нь одоогийнхоос илүү өндөр цалинтай ажил
эрхлэх боломжтой болсон эсэх?
• Бичил үйлдвэрлэлийн төсөл нь үйл ажиллага явуулж буй
нутгийн ядуурлын түвшинг бууруулдаг эсэх?
• Бензин шатахууны татвар нэмэгдсэнээр агаарын чанар
сайжирсан эсэх?
• Насанд хүрээгүй хүүхдийг оёдлын үйлдвэрт ажиллуулахыг
бууруулах шаардлагыг зөрчсөн компаниудад ногдуулах
санхүүгийн торгуулиа нэмэгдүүлсэн эсэх?
18
IPDET © 2009

19. Шалтгааныг тодорхойлох:
• Өөрчлөлтийн тухай онол
• Хугацааны дараалал
• Зэрэг хувьсах үзүүлэлт
• Дайсагнасан тайлбаруудыг хасах
19
IPDET © 2009

20. Асуултуудыг
тодорхойлж, сонгох
• Хоёр үе шат:
– Дивержент үе шат: асуултуудын
дэлгэрэнгүй жагсаалтыг боловсруулах
– Конвержент үе шат: жагсаалтын
асуултуудыг цөөлөх
20
IPDET © 2009

21. Дивержент үе шат
• Асуултуудыг боловсруулах
• Асуултуудыг шалгах
• Асуултуудыг эмхлэн системчлэх
– Гол судалгааны асуудалд эсвэл бусад
зохион байгуулагчид нийцэж байгаагаар
нь асуулт бүрийг ангилах
21
IPDET © 2009

22. Асуултын төрлийн загвар
• Үр дагаврын хэмжүүрт орсон
өөрчлөлтийн талаарх асуулт нь
ихэнхдээ дескриптив асуулт байдаг
• Үр дагаврын амжилтын талаарх асуулт
нь ихэнхдээ норматив асуулт байдаг
• Үр нөлөөний талаарх асуулт нь
ихэнхдээ шалтгаан ба нөлөөний асуулт
байдаг
22
IPDET © 2009

23. Конвержент үе шат
• Судалгааны асуултуудыг
тодорхойлохдоо сонголт хийдэг байх
• Сонирхолтой хэдий ч зайлшгүй чухал
бус асуултуудыг хасах
23
IPDET © 2009

24. Зайлшгүй чухал асуултуудыг
нарийвчилан үзэхэд санал болгох
шалгуур үзүүлэлтүүд
• Мэдээллийг хэн ашиглах вэ? Хэн мэдэхийг
хүсч байна? Үнэлгээний асуултыг хасах нь
хэнд таалагдахгүй вэ?
• Асуултын хариулт нь тодорхой бус
байдлыг бууруулах эсвэл мэдээллээр
хангах уу? Энэ нь тухайн үйл явцын
чиглэлд нөлөө үзүүлэх үү?
• Асуултын хариулт нь чухал мэдээлэл өгч
чадах эсэх? Энэ нь үйл явцын чиглэлд
нөлөө үзүүлэх эсэх?
(үргэлжлэлийг дараагийн слайднаас) 24
IPDET © 2009

25. Санал болгох шалгуур
үзүүлэлтүүд (үргэлжл.)
• Энэ асуулт нь ашиг сонирхлыг зөвхөн хэн нэгэн
этгээдэд шилжүүлж байгаа эсэх эсвэл байнга
гарах ашиг сонирхлын чухал цар хүрээнд төвлөрч
байгаа эсэх?
• Хэрэв энэ асуултыг орхигдуулбал үнэлгээний
хүрээ эсвэл цогц байдалд ноцтой хязгаарлалт бий
болох эсэх?
• Санхүүгийн, хүний нөөцийн, хугацааны, арга зүйн
болон техник технологийн байдлаа харгалзан
асуултад хариулах боломжтой эсэх?
25
IPDET © 2009

26. Асуултуудыг эрэмбэлэх болон
сонгох матриц асуултууд
Үнэлгээний асуултууд нь … Асуулт # ____
1 2 3 4 5 6 7 8…
1 гол сонсогчдын сонирхлыг татдаг
эсэх?
2 одоогийн тодорхой бус байдлыг
бууруулдаг эсэх?
3 чухал мэдээллээр хангадаг эсэх?
4 байнга сонирхол татдаг эсэх?
5 судалгааны цар хүрээ, цогц
байдалд зайлшгүй шаардлагатай
эсэх?
6 үйл явцын чиглэлд нөлөөтэй эсэх?
7 ... –д хариулт өгөхүйц байгаа эсэх?
26
IPDET © 2009

27. Сайн асуултууд
боловсруулах нь
• Чухал асуудлыг тодорхойлох
байдлаар эхлэх
• Нэгээс дээш асуудлыг хамарсан
асуултууд нь сайн БИШ
• Нэр томьёог залруулах замаар
асуултын бүх гурван төрлийг
ашиглан тухайн асуудлыг
шийдвэрлэх асуултууд байх
27
IPDET © 2009

28. Илүү сайн асуулт бичих
• Үнэлгээний асуулт тус бүр болон судалгааны
зорилго хоорондын тодорхой уялдаа холбоог
тогтоох
• Үнэлгээний асуултууд нь хамгийн их анхаарал
төвлөрч буй асуудлыг хамарсан байхад анхаарах
• Бүх асуултад хариулт өгөхүйц байхад анхаарах
• Үнэлгээний хугацаатай уялдуулан багц
асуултуудын тоог тогтоох
• Хөтөлбөрийн мөчлөгтэй үнэлгээний хугацааг
уялдуулах
28
IPDET © 2009

29. Үнэлгээний төлөвлөлт:
Боловсруулах үйл явц:
– үнэлгээний чухал – тоо мэдээллийн эх
асуудал эсвэл сурвалжийн
асуулт ашиглалт ба
– үнэлгээний ерөнхий мэдээлэл цуглуулах
хандлага хэлбэрийн арга зүйн
– үнэлгээний тодорхой стратегиуд
асуултууд ба дэд – төлөвлөсөн дүн
асуултууд шинжилгээ
– түгээх стратеги
29
IPDET © 2009

30. Хөжлийн үнэлгээний
хандлага
Төлөвлөлт ба Арга зүй
▪ Үнэлгээний асуултууд
▪ Хэмжих стратегийг боловсруулах
▪ Тоо мэдээ цуглуулах загварыг нэвтрүүлэх
▪ Тоо мэдээ цуглуулах стратеги нэвтрүүлэх
Үнэлгээний төвлөрөх асуудал ▪ Түүвэрлэлтийн стратегийг нэвтрүүлэх
▪ Тоо мэдээ цуглуулах арга хэрэгслийг
▪ Оролцогч талуудыг тогтоож боловсруулах
уулзах ▪ Дүн шинжилгээ хийх төлөвлөгөө
▪ Үйлчлүүлэгчтэй уулзаж зорилгот боловсруулах
уулзалтыг тохирох ▪ Үйлчлүүлэгч, оролцогч талуудад товч
▪ Бусад судалгаа ба хөтөлбөрийн мэдээлэх
баримт бичгийг судлах Үнэлгээг хэрэглэх нь
▪Оролцогч талуудыг хамруулах
▪ Өөрчлөлтийн тухай онолыг ▪ Харилцааны стратеги
боловсруулах боловсруулах
▪ Үнэлгээний төлөвлөлтийг Тоо мэдээ цуглуулах ба шинжилгээ хийх
▪ Үнэлгээний асуултуудыг онцлох
товч танилцуулах
▪ Ажлын удирдамж боловсруулах ▪ Тест хийх арга хэрэгсэл
▪ Үнэлгээний үйл явцыг
шинэчлэх ▪ Протокол бичих
▪ Үр дүнг танилцуулах ▪ Шаардлагатай сургалт хийх
▪ Шинэчилсэн мэдээллийг авч ▪ Протоколын дагуу тоо мэдээ цуглуулах
Үр дүнг тайлагнах тусгах ▪ Дүн шинжилгээ хийх тоо мэдээлэл
▪ Тайлан бичих ▪ Шийдвэр гаргах цуглуулах
▪ Үр дүнг нягталж, чанарыг шалгаж ▪ Үйл ажиллагааны төлөвлөгөө ▪ Тоо мэдээнд шинжилгээ хийх
үзэх гаргах ▪ Тоо мэдээг тайлбарлах
▪ Санал зөвлөмж гаргах ▪ Хэрэгжүүлэх ▪ Мессеж конференц хийх
▪ Санал зөвлөмж гаргах
▪ Шинэчилсэн мэдээллийг тусгах, үр ▪ Үр дүнгийн талаар тайлангийн төсөл
▪ Ажиглалтхийх
дүнгийн үзүүлэлтийг сайжруулах бэлтгэх
▪ Үр дүнг хүргүүлэх
30
IPDET © 2009

31. Матриц боловсруулах
• Үнэлгээг төлөвлөхөд дэмжлэг болох
зохион байгуулалтын арга хэрэгсэл
• Асуултууд ад хариулт өгч чадах
мэдээллийг цуглуулах төлөвлөгөө ба
асуултуудын зохицуулалт
31
IPDET © 2009

32. Матрицын элементүүд
• Үнэлгээний гол асуудал • Суурь мэдээлэл байгаа
эсэх
• Ерөнхий хандлага
• Стратегийг төлөвлөх
• Асуултууд ба дэд
асуултууд • Тоо мэдээний эх
сурвалж
• Асуултууд ба дэд
асуултуудын төрөл • Түүвэр эсвэл тооллого
• Хэмжүүр эсвэл • Тоо мэдээ цуглуулах
үзүүлэлтүүд арга хэрэгсэл
• Зорилтот түвшин эсвэл • Тоо мэдээний
стандарт шинжилгээ ба
(хэрэв норматив бол) графикууд
• Зөвлөмжүүд
32
IPDET © 2009

33. Үнэлгээ боловсруулах матриц
Үнэлгээний үндсэн асуудал: Ерөнхий хандлага:
Асуултууд Дэд Дэд Хэмжүүр Зорилтот Суурь Төлөв- Мэдээл- Түүвэр Тоо мэдээ Тоо Санал зөвлөмж
асуултууд асуултуу- эсвэл түвшин эсвэл мэдээлэл лөлт лийн эх цуглуулах мэдээний
дын төрөл Үзүүлэлт Стандартууд ? сурвалж арга шинжил-
(хэрэв хэрэгсэл гээ
норматив
бол)
33
IPDET © 2009

34. Төгсгөлийн ишлэл….
“Аливаа юмс яагаад учир шалтгаантай
байдаг вэ.”
-- Ульяам Шекспир
Асуулт?
34
IPDET © 2009