3. Tema 1 – Así como cho conto
Resumo:
• Os elementos que se recoñecen nunha narración son: o narrador, os
persoaxes e o tempo.
• Os diccionarios da lingua galega poden ser: xerais e escolares, de sinónimos
e antónimos, etimolóxicos e bilingües.
Tamén hai diccionarios especializados, coma os enciclopédicos e os dos
nomes.
• Os nomes ou substantivos clasifícanse en comúns e propios, concretos e
abstractos, contables e non contables, e individuais e colectivos.
Moitos nomes masculinos forman o femenino en –a, pero tamén poden
facelo en -oa (león-leoa) e mesmo ter formas distintas (rei – raíña).
Para formar o plural, poden engadirse os morfemas –s, -es ou –is, segundo
sexa a terminación do singular.
• Segundo a súa sílaba tónica, as palabras clasifícanse en: agudas, graves e
esdrúxulas. As agudas levan til se acaban en vogal, -n, -s ou –ns; as graves,
se acaban en consoante distinta de n ou s; as esdrúxulas levan sempre til.
4. Tema 2 - De portas a dentro
Resumo:
• As narracións teñen a seguinte estructura: o marco, que é a parte onde
se presentan os personaxes, o tempo e o espazo; a historia ou trama,
que narra os feitos que lles ocorren aos personaxes; a solución, que é o
desenlace da acción.
• As palabras sinónimas son as que teñen un significado igual ou
semellante. As que teñen significados contrarios chámanse palabras
antónimas.
• Os determinantes son unha clase de palabras que van diante do nome
para precisar o seu significado, e concertan con el en xénero e número.
Os artigos, os demostrativos e algúns indefinidos forman contraccións
ao se xuntaren con certas preposicións.
• Algúns casos especiais de acentuación son: os adverbios rematados en
-mente, as palabras formadas por verbo+pronome, as palabras
compostas ou as palabras compostas con guión.
5. Tema 3 – Versos a medida
Resumo:
• Para medir un verso hai que contar as sílabas que ten. Se a última palabra é
aguda, contamos unha sílaba máis; se é esdrúxula contamos unha sílaba
menos.
Se hai sinalefa xúntase a vogal final dunha palabra e a primeira da seguinte
nunha mesma sílaba.
• Unha palabra polisémica é a que ten significados diferentes, pero relacionados
entre eles.
As palabras homónimas teñen a mesma forma, pero significados e orixe
diferentes.
• Os adxectivos indican certas calidades dos nomes. Poden ser dunha
terminación ou de dúas.
Teñen tres grados: positivo, comparativo (de inferioridade, de igualdade e de
superioridade) e superlativo (relativo ou absoluto).
• O diptongo é a unión de dúas vogais (unha delas pechada) na mesma sílaba.
Un tritongo é a combinación de dúas vogais seguidas pero que se pronuncian
en sílabas distintas.
6. Tema 4 – De paseo pola lúa
Resumo:
• O pareado é unha estrofa de dous versos coa rima.A tercercetilla ten
tres versos,con rima a – a.A copla ten catro versos,e riman en asoante
os pares.A cuarteta ten catro versos, con rima a b a b.
• Unha palabra primitiva derivada é a que non deriva de ningunha
outra.As derivadas fòrmanse a partir de palabras dunha palabra
primitiva ao engadirlle prefixos ou sufixos.As palabras compostas
resultan da uniòn de dúas (ou màis)palabras simples.
• Os pronombres personais substitùen un nome (ou unha frase cuxo
núcleo é un nome)e indican a persoa gramatical.Teñen formas tònicas e
atónas.
Os pronombres indefinidos indicanunha cantidade imprecisa ou
refírense a unha persoa ou a unha cousa indeterminada.Poden ser
variables ou invariables.
• O til ou tíl diacrítico é o acento gráfico que serve para distinguir dúas
palabras coa mesma forma,pero con diferente pronuncia e significado.
7. Tema 5 - Feliz nadal!
• Un anuncio é unha mensaxe que aparece nos medios de
comunicación , coa intención de informar e convencer. A súa
finalidade pode ser comercial ou propagandística.
• Normalmente ,os sufixos diminutivos indican que algo é de
menor tamaño; os aumentativos,que algo é de maior tamaño
ou moi importante; e os despectivos engaden un valor de
menosprezo.
• Os pronomes demostrativos indican proximidade ou
afastamento con respecto á persoa que fala. Os posesivos
indica posesión ou pertenza. Os numerais indican número, e
poden ser numerais ou ordinais.
• As familias léxicas regulares manteñen o mesmo lexema en
todas as palabras. As irregulares presentan algunha
irreguraridade no lexema.
8. Tema 6 - Isto si que é un xogo
• As regras ou normas dos xogos son instrucións que explican como se xoga.
• Para definir un substantivo empézase con outro que indique que é.
• Os verbos están formados por un lexema e unhas desinencias.
-Persoa (1º,2º ou 3º);
-Número (singular ou plural.
-Modo (imperactivo,subxuntivo ou imperactivo).
•
As formas non persoais dos verbos son:infinitivo,xerundio,participio.
-Os verbos poden ser:
-Verbos regulares, se manteñen o mesmo lexema en toda a conxugaciòn;
-Verbos irregulares; se presentan modificacións no morfema ou no lexema e
nas desinencias.
•
O punto utilízase para rematar unha oración, despois das abrerviaturas e para
separar as horas dos minutos.
A coma úsase para separar os elementos dunha enumeración,para intercalar
unha aclaración, antes e despois da a quen nos diriximos, nas datas e
enderezos, para a ausencia dun nome, diante de conxuncións como separar
oracions.