1. Ilang SulIranIn
Tungkol Sa
InTelekTwalISaSyon
ng FIlIpIno
nI BonIFacIo p.
SIBayan

2. pagpaplano ng wIka
(language plannIng)
Ang pagkuha ng isang asignatura o subject sa Language
Planning ang magpapakilala sa isang mag-aaral ng mga
huwarang teorya at praktikal na pagkaunawa sa ilang bagay
• Pagpapasya o pagpili ng wika
• Paglinang at pagpapaunlad ng wika
• Patakaran ng pagbabalangkas ng wika
• Pagpoprograma ng wika
• Pagsasagawa o implementasyon ng wika
• Pagpapahalaga ng wika

3. ang pagpapalIT ng ISang
wIka
Mga dahilan ng pagtutol ng mga Cebuano sa pagpapalit ng
wikang Filipino sa wikang Ingles:
• Binigyang-diin ng vice-mayor ng Cebu ang bagay na ito
nang sabihin niya sa isang kapulungan kamakailan sa De La
Salle University na “ang mgaTagalog ay nagpupumilit na
isungalngal ang wikang Tagalog sa aming lalamunan” (ram
Tagalog down our throats).
• Nararamdaman nila na sila’y nanganganib dahil hindi sila
handang magsalita at magsulat sa Filipino.

4. TaTlong Uri ng larangan ng
Wika
(Three Types of langUage
Domains)
• (i) di mahalagang larangan ng wika
(non-controlling domain of language)
• (ii) medyo mahalagang larangan
(semi-controlling domain)
• (iii) mahalagang larangan ng wika
(controlling domain of language)

5. ang Di mahalagang
larangan ng Wika ay
maaaring Di nakasUlaT aT
maaaring gamiTin sa
kahiT anong Wika.
• Halimbawa, ang larangan ng tahanan at ang
larangan ng lingua franca.

6. ang meDyo mahalagang
larangan ay ang mga
larangan kUng saan ang
pagsUsUlaT ay hinDi
sapiliTan.
• Halimbawa ng medyo mahalagang larangan ay
ang relihiyon at ang libangan (entertainment)

7. Ang mAhAhAlAgAng lArAngAn
Ay Ang lArAngAn nA
nAngAngAilAngAn ng mAbuti At
wAstong pAgbAsA At pAgsulAt
Ang mga mahahalagang larangan:
– (i) edukasyon (lalo na ang hayskul at ang
pamantasan);
– (ii) pamahalaan;
– (iii) pagbabatas;
– (iv) hukuman;
– (v) agham at teknolohiya;
– (vi) negosyo, pangkalakalan at industriya

8. Ang ibig sAbihin ng
register Ay Ang tAnging
pAggAmit ng wikA sA isAng
lArAngAn o bAhAging-
lArAngAn.
• Halimbawa, alam nating lahat na kung hindi
tayo doktor, hindi natin maiintindihan ang
register ng medisina na nakasulat sa Ingles.

9. kAtAngiAn ng
mAhAhAlAgAng lArAngAn ng
wikA
 Pag-aralan at gamitin.
 Specialized at learned.
 Ang kaalaman sa mahalagang larangan ay
 precise language o tiyak, tumpak, ganap na salita
 iniipon (cumulative).
 mabilis. Ang kasalukuyang karunungan ay nasa
bagong mga aklat, pangkasalukuyang journals at
pananaliksik na papel (research papers). Ito ay hind
makukuha sa Filipino.

10. Ang BAhAgi o PAPel (Role)
ng ingles sA
intelektwAlisAsyon ng
FiliPino
• Sapat na ang wikang Filipino pero ang tagapagtaguyod ng
Filipino ay dapat magaling sa Ingles dahil ang wikang Ingles
lamang ang paraan kung paano maiintelektwalisa ang
Filipino.
• Kaunti lamang ang kaalaman, kung mayroon man, sa
syensyang panlipunan, agham at teknolohya, matematika,
medisina, batas, atbp., sa wikang Filipino.

11. ilAng suliRAnin
tungkol sA
intelektwAlisAsyon
ng FiliPino
ni BoniFAcio P.
siBAyAn