1. MEME KANSERLİ HASTADA
İZLEM
Doç Dr İlknur Kepenekci Bayram
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı
Meme Endokrin Cerrahi Ünitesi
2. • Nüks ve ikinci primer meme kanserinin tanısı
– Lokorejyonel nüks
– Uzak metastaz
• Tedavilerin komplikasyonları
3. Meme koruyucu cerrahiden sonra
lokorejyonel nüks:
Primer tümör alanında (%75-90)
Primer tümör ile aynı kadranda (%22-28)
Farklı kadranda (%10-12)
Diffüz (carcinoma en cuirasse) (%5>)
4. Risk Faktörleri:
Genç hasta
Mammografide rezidüel malign mikrokalsifikasyonlar
Rezidü tümör (cerrahi sınır +)
Ekstensif intraduktal komponent
Lenfovasküler invazyon
Yüksek proliferasyon hızı
BRCA mutasyonu
Lobüler kanser
Radyasyona maruziyet öyküsü
5. • Kendi kendine muayene, klinik muayene, mammografi ile
tanı.
• Erken tanı mortaliteyi azaltır (%17-28)
• Beraberinde uzak metastaz riski düşük
• 5 yıllık hastalıksız sağkalım %60-70, 10 yıllık sağkalım %64.5
• Primer tümörün tedavisi ile nüks ortaya çıkışı arasındaki süre
prognozda önemli
6. Mastektomi sonrası lokorejyonel nüks:
Toraks duvarı ve mastektomi skarı
Supraklavikuler
İnfraklavikuler
İnternal mammarian
Aksiller
8. • Kendi kendine muayene ve klinik muayene ile tanı
• %25-50 uzak organ metastazı ile birlikte
• 5 yıllık sağkalım %40-50, 10 yıllık sağkalım %30
• Nüksün yeri prognozda önemli
9. Uzak metastaz:
Semptomlar
Kemik Ağrı
Akciğer ve plevra Dispne, öksürük, göğüs ağrısı, hemoptizi
Karaciğer Karın ağrısı, iştahsızlık, sarılık
Santral sinir sistemi Nörolojik semptomlar
• Hastaların çoğunda metastazlar semptomatik.
• Asemptomatik hastalarda radyolojik yöntemler ve laboratuvar tetkikleri ile
gösterilebilir.
• Asemptomatik hastalarda daha erken tanı.
• Erken tanınması sağkalımı etkilemez.
10. Pivot X, Asmar L, Hortobagyi GN, Theriault R, Pastorini F, Buzdar A.
A Retrospective Study of First Indicators of Breast Cancer Recurrence
Oncology 2000;58:185–190
•Texas MD Anderson Cancer Center, Temmuz 1973 – Aralık 1980, 1125 hasta
•Ilk metastaz yeri ve tanı şekli (semptomatik, kendi kendine muayene, fizik
muayene, kan tetkikleri ve radyolojik testler)
•Semptomatik %57.6
•Kendi kendine muayene veya fizik muayene %32.1
•Diğer tetkikler %10. 3
•%22. 6 hastada nüksler programlı takipler sırasında ortaya konmuş, %64.6
hastada anamnez ve fizik muayene ile tanınmış.
14. İzlem nasıl yapılmalı?
• Düzenli anamnez ve fizik muayene
• Kendi kendine muayene
• Yıllık mammografi
• Ek tetkikler ? ? ?
(Kan tetkikleri, kemik sintigrafisi, akciğer grafileri, abdomen USG, abdomen ve
toraks BT, Kranial BT, MR, PET, Tümör belirteçleri)
15. • Düzenli anamnez, fizik muayene ve mammografi
• İlk 3 yıl 3-6 ayda, sonraki iki yıl 6-12 ayda ve daha sonra yıllık takipler
• Meme koruyucu cerrahi uygulanan kadınlarda tedavi sonrası mammografi
radyoterapinin tamamlanmasından sonra 6. ayda, daha sonra yıllık
• Tam kan, biyokimya paneli, kemik sintigrafisi, BT, PET, MR veya tümör
belirteçleri asemptomatik hastalarda fizik muayenede anlamlı bulgu
olmadıkça rutin meme kanseri takibi için önerilmez
16.
17.
18.
19. Meme kanserli hastada rehabilitasyon
ihtiyacı:
Lokorejyonel tedaviye ait Psikososyal problemler:
problemler: Depresyon
Ağrı Nüks korkusu
Lenfödem Uyku bozuklukları
Kol ve omuz problemleri: Hareket Kognitif bozukluklar
kısıtlılığı, sertlik, uyuşukluk, güç kaybı
Kozmetik sorunlar, skar Bitkinlik
Seksüel problemler
Sistemik tedaviye ait problemler: Sosyal problemler
Nöropati
Fertilite
Erken menapoz
Kardiyovasküler hastalık
Lokorejyonel nüksler nükslerin %10-30 kadarını oluşturmaktadır. Uzak metastazlar lokorejyonel nüks veya ikinci primer meme kanserinden daha yüksek oranda görülmektedir %60-70. Tedavi anında subklinik hastalık varlığını ve bu hastalığın adjuvan tedaviye dirençliolduğunu düşündürür. %10 hastada lokal nüks ve uzak organ metastazı aynı anda görülüyor. Hastaların %25 meme ca nedeniyle kaybedilecek. Nüksler en sık-%60-80 primer tedaviden sonraki 3 yılda
, NSABP-B06 genç yaş bağımsız risk faktörü
Yıllık %1-2, en sık ilk 3 yılda, 15-20 yıl sonra risk %10-20 civarında stabil kalıyor. Heterojen hastalık fakat genel olarak operabl, 5 yıllık sağ kalım oranları yüksek. Hastalıksız süre ne kadar uzunsa prognoz o kadar iyi. Kısa sürede ortaya çıktıysa %75 uzak organ metastazı riski taşır, erken nüksler biyolojik olarak agresif tümörü düşündürür. Uzak organ metastazı tanı anında subklinik metastatik hastalık varlığına bağlı.
%80-90 ilk 5 yıl içinde Yaklaşık yarısında göğüs duvarı. Aksiller nüsk hem MKC hem de MRM sonrası düşük %1.5-6
Primer tümör boyutu, evre, aksiller lenf nodu tutulumu riski arttırıyor. Mastektomi sonrası RT ve sistemik tedavi azaltıyor.
Hastaların yarısında 5 yıl içinde, üçte ikisinde 10 yıl içinde uzak metastaz ortaya çıkacaktır. Nüksün yeri en önemli prognostik faktör.
Adjuvan endokrin tedavi alan hastalarda bu oranın daha düşük olduğunu biliyoruz. Knowledge about timing and patterns of relaps facilitates screening for recurrence
Lokorejyonel nükslerin önemli bir kısmı ilk hastanın kendisi tarafından fark edilir, bu nedenle kendi kendine muayene önemli, diğer taraftan sağ kalımı etkilemediği gösterilmiş.
Cerrahi tedavi vücut yapısı, vücut imajı, fonksiyonunu bozuyor. Bu da fiziksel, psikolojik, sosyal problemleri beraberinde getiriyor. Üst ekstremite morbiditesi hastaların yarıdan fazlasında var.
Rate of distant met peaks in the second year, the rate of local recurrences remains steady for many years especially with hormone positive disease. Erken fark edilmesi sağ kalım avantajı taşımıyor.