2. Chámome Kirikú.
Acabo de enterarme que no
voso cole ides traballar sobre
o meu continente, África.
Así que pensei en contarvos
unhas cantas cousiñas sobre
este continente cheo de
contrastes.
3. África é o terceiro continente máis extenso do planeta nel hai 54 países.
África quere dicir “onde non vai frío” e é o berce da humanidade.
4.
5. Para que vaiades vendo
como é África, aquí tedes un
pouquiño de información.
72. Kwane Nkrumah
(Francis Nwia Nkrumah) Dirixente da
independencia de Ghana (Nkroful, Nzimaland,
Ghana, 1909 - Conakry, Guinea, 1972). Formado
en una escuela misional católica, continuó sus
estudios universitarios en Pennsylvania (Estados
Unidos) y en Londres.
Regresou ó seu país como secretario xeral da
Convención Unida de Costa de Ouro, partido
nacionalista moderado. Durante as loitas pola
independencia que seguiron, foi encarcerado varias
veces; pero en 1951 gañou as eleccións
convocadas polos británicos para poñer en marcha
un proceso gradual cara a autonomía, e pasou a
compartir o poder co gobernador da colonia.
Unha nova victoria electoral en 1956 deu paso á
independencia total en 1957 da agora chamada
Ghana, con Nkrumah como primeiro presidente.
Foi, ademais de presidente da República, xefe de
goberno, presidente do Tribunal Supremo,
comandante en xefe das Forzas Armadas e
secretario xeral do partido único, eliminando a
todos os seus rivais políticos e instaurando unha
dictadura persoal.
73. Patrick Lumumba
Patrice Émery Lumumba (2 de xullo de 1925 - 17 de xaneiro
de 1961) foi un líder anti-colonial e o primeiro ministro elixido
en xuño de 1960 na actual República Democrática do Congo
despois de axudar a conquistar a independencia do Congo
Belga en relación á Bélxica.
O día en que foi concedida a independencia ao Congo, o rei
Balduíno de Bélxica dixo "Cómpre agora aos señores
cabaleiros nos mostrar que son dignos da nosa confianza"
cun ton irónico. Patrice Lumumba respondeu. Dixo que a
independencia política non era suficiente para liberar a África
de seu pasado colonial, era preciso tamén que África deixase
de ser controlada economicamente por Europa. Iso causou
gran alarma nas potencias Occidentais. Grandes empresas
americanas e belgas tiñan grandes investimentos no Congo,
que era rico en moitos minerais preciosos. O peor é que non
había nada que o puidese comprar. Lumumba non encontrou
apoio no Occidente e así recorreu á Unión Soviética.
Pasadas só dez semanas da súa elección foi deposto
xuntamente co seu goberno nun golpe de estado sendo
aprisionado e asasinado en xaneiro de 1961.
74. Nelson Mandela
Nelson Rolihlahla Mandela, nado en o 18 de xullo de 1918, foi presidente de
Sudáfrica e un dos principais activistas contra do apartheid.
Fillo do xefe da tribo xhosa. Foi o primeiro membro da súa familia en acudir á
escola, onde un mestre metodista deulle o nome de Nelson. O seu pai morreu
cando el tiña 10 anos e Nelson foi a unha escola misional wesleiana. Seguindo as
tradicións xhosa foi iniciado aos 16 anos, e comezou o instituto, aprendendo sobre
a cultura occidental, rematándoo en dous anos no canto dos tres habituais.
En 1934 comeza os seus estudos universitarios na Universidade de Fort Hare,
Como estudante, Mandela participa na oposición política ao goberno da minoría
branca que negaba os dereitos políticos, sociais e económicos da maioría negra de
Sudáfrica.
O 5 de decembro de 1956 el e outros 150 activistas antiapartheid foron detidos; non
foi liberado ata 1961, por falta de probas.
En 1961 converteuse en comandante da organización armada do CNA, Umkhonto
we Sizwe. Coordinou a campaña de sabotaxe contra obxectivos militares,
gobernamentais e civís e fixo plans para organizar unha posible guerra de guerrillas
se a campaña de sabotaxes fracasaba para rematar co apartheid. Arrestado o 5 de
agosto de 1962, o 25 de outubro foi condenado a cinco anos de prisión.
Durante os seguintes 36 anos, Mandela convertiuse no símbolo da oposición ao
apartheid, ata o punto que o lema, Liberdade para Nelson Mandela (Free Nelson
Mandela) converteuse nun berro para todas as campañas anti-apartheid do mundo.
Mandela rexeitou a súa liberación a cambio de renunciar á loita armada, e
permaneceu en prisión ata o 11 de febreiro de 1990 por orde de F.W. de Klerk,
presidente de Sudáfrica atendendo ás presións internacionais, ao tempo que puña
fin á prohibición do CNA. En 1993 Madela e de Klerk recibiron o Premio Nobel da
Paz.
Converteuse o primeiro presidente negro do país (maio de 1994).
Mandela presidiu o desmantelamento definitivo das institucións do apartheid, e
gañou o respecto internacional pola súa política de reconciliación.
En xuño de 1999 ao finalizar o seu mandato como presidente, Mandela virou a súa
actividade cara accións sociais e de defensa dos dereitos humanos, recibindo
numerosas condecoracións e premios.
75. Milton Obote
(Akoroko, Lango, 1924) Político
ugandés. Apollo Milton Obote
ocupou o cargo de Primeiro
Ministro entre 1962 e 1970 e foi
presidente da nación en dúas
ocasións, de 1966 a 1971 e de
1980 a 1985. En 1962 conduciu
ó seu país á independencia de
Gran Bretaña. As constantes
disputas entre grupos raciais de
norte e sur de Uganda foron o
principal motivo dos golpes de
Estado militares que
ocasionaron o final dos seus
mandatos como Presidente.
76. Julius Nyerere
(Butiama, 1922 - Londres, 1999) Político
tanzano, líder nacionalista fundador da
Unión Nacional Africana de Tanganica e
presidente da República Unida de
Tanzania desde 1961. Membro dunha
caste nobre, naceu en Butiama, en 1922.
Educouse en Inglaterra, país que desde
1917 administraba Tanganica por acordo
da Sociedade de Nacións. Tras doctorarse
en Letras e Dereito na Universidad de
Edimburgo, regresou ó seu país natal.
En 1954 fundou a Unión Nacional Africana
de Tanganica, movemento de liberación.
En 1960 constituiuse no país un goberno
autónomo, como paso previo á
declaración de independencia, que el
mesmo presidiu. En 1961 foi proclamado
presidente da nova República
independiente.
77. Leopold Sedar Senghor
Primero presidente de Senegal (Joal, Dakar, 1906 - Verson,
Francia, 2001). Procedente dunha familia de comerciantes
acomodados, realizou estudios universitarios en París,
onde se integrou nos medios intelectuais. Vinculouse ó
partido socialista francés (SFIO) e en 1937 lanzou a idea
da negritud, como expresión dos valores culturais e
históricos do mundo negro (tanto en África como en
América). A este concepto dedicou gran parte da súa
brillante obra como poeta (escrita en francés): Cantos de
sombra (1945), Hostias negras (1948), Etiópicas (1956),
Nocturnos (1961)…
Desde 1945 representou á colonia de Senegal como
deputado na Asamblea francesa, defendendo a idea de
formar unha federación da África occidental. Nos anos
cincuenta distanciouse dos seus antiguos aliados,
formando un partido propio de ideas socialistas máis
radicais: a Unión Progresista Senegalesa (con Mamadou
Dia).
A victoria nas primeiras eleccións lexislativas celebradas en
Senegal (1957) permitiulle acceder ó goberno cando
Francia concedeu un réxime de autonomía (1958); e
convirteuse en presidente da República cando Senegal
accedeu á completa independencia (1960).
Gobernou o país durante vinte anos, grazas a sucesivas
reeleccións e ó emprego da forza contra a oposición .
78. (VII) Última raíña de Exipto, pertencente á dinastía dos Lágidas
ou Ptolomeos (Alejandría, 69 - 30 a. C.). Filla de Ptolomeo XII,
foi casada co seu propio irmán Ptolomeo XIII, con quen herdou
o Trono no ano 51 a. C. Pronto estalaron os conflictos entre os
dous irmáns e esposos, que levaron ó destronamento de
Cleopatra.
Sen embargo, a súa sorte cambiou ó chegar ata Exipto as
loitas civís de Roma: persiguindo ó seu inimigo Pompeyo, Julio
César foi a Exipto e tomou partido por Cleopatra no conflicto
co seu irmán. Durante a chamada «Guerra Alejandrina» (48-47
a. C.) morreron tanto Pompeyo como Ptolomeo XIII e tivo lugar
Cleopatra o incendio da lendaria Biblioteca de Alejandría, que se perdeu
para sempre.
Cleopatra fue reposta no Trono por César. Cleopatra tratou de
utilizar a súa influencia sobre César para restablecer a
hexemonía de Exipto no Mediterráneo oriental como aliada de
Roma.
Tras o asasinato de César no 44 a. C., Cleopatra intentou
repetir a manobra co cónsul Marco Antonio, que por aquel
entón loitaba con Augusto polo poder (36 a. C.). Cleopatra e
Antonio impuxeron a súa forza en Oriente creando un novo
reino helenístico capaz de conquistar Armenia no 34.
Cando as tropas de Augusto tomaron a cidade, Antonio
suicidouse.Cleopatra intentaría, por terceira vez, seducir a
Octavio Augusto para salvar a vida e o Trono; pero Augusto
mostrouse insensible. Cleopatra suicidouse polo
procedemento ritual exipcio de facerse morder por un áspid.
79. San Agustín
Nado o 13 de novembro de 354 e finado o 28 de agosto de 430, foi un
teólogo, filósofo e Doutor da Igrexa. Na súa obra incorpora a filosofía
clásica á doutrina cristiá; exerceu grande influencia no pensamento
cristián.
Naceu na África romana. O seu pai, Patricio, era un maxistrado pagán.
A súa nai, foi posta pola igrexa como exemplo de muller cristiá,
preocupada sempre polo benestar da súa familia. Tiña moita
imaxinación e unha intelixencia extraordinaria. Destacou nos estudos
das letras. Mostrou moito interese pola literatura. Os seus principais
triunfos foron en Madaura e Cartago onde estudou retórica.
Na súa busca incansable de resposta ó problema da verdade, pasa
dunha escola filosófica a outra sen que encontre unha verdadeira
resposta as súas inquedanzas. Finalmente chega ao maniqueísmo
crendo que neste sistema encontraría o modelo segundo o cal podería
orientar a súa vida. Varios anos seguiu esta doutrina, e soamente a
abandona despois de falar co bispo Fausto. Ante esta decepción,
convenceuse da imposibilidade de chegar á plena verdade, e por isto
fíxose escéptico.
Foi en Milán onde se produciu a última etapa da súa conversión. É no
386 cando se consagra ó estudo formal e metódico das ideas do
cristianismo.. O 23 de abril de 387, ós 33 anos, foi bautizado en Milán
polo bispo Ambrosio. Xa bautizado, volve a África onde foi bispo.
Cando chegou a Tagaste vendeu todos os seus bens e os beneficios
obtidos repartiunos entre os pobres. Retirouse cuns compañeiros a
vivir nunha pequena propiedad. No 391 viaxou a Hipona para buscar
un lugar onde abrir un mosteiro e vivir cos seus irmáns, pero durante a
celebración litúrxica foi elixido pola comunidade para que fose
sacerdote.
81. Colonias europeas s. XIX
O reparto colonial de África
polas potencias europeas
iniciouse no século XVII e
desenvolveuse no século XIX e
no comezo da Primeira Guerra
Mundial.
É un exemplo do Novo
Imperialismo xerado pola
necesidade dos países
europeos de obter materias
primas para a produción
despois da Revolución Industrial
iniciada en Inglaterra.
82. Berce da Humanidade
Pénsase que África é o berce da Humanidade e de alí proceden as
sucesivas especies de homínidos e antropoides que deron lugar ós seres
humanos e que se forn expandindo polo resto dos continentes, mesmo o
Homo Sapiens Sapiens, hai preto de 190.000 anos
83. Exipto
O Antigo Exipto foi unha civilización que se orixinou ó longo do cauce
medio e baixo do río Nilo, e que se desenvolveu durante máis de 3.000
anos. Dase por rematado no 31 a.C. cando o Imperio Romano o
conquistou.
84. Emigración
Africa sempre foi e é un continente de fluxos migratorios:
desprazamentos dos pobos gandeiros en busca de pastos e
auga, en función da estación; abandonos de aldeas fuxindo
de fenómenos incomprensibles ou considerados como
maldicións para encontrar terras fértiles. É dicir, unha
historia de nomadismo arraigada na propia tradición
africana, dictada pola necesidade de independizarse, a
búsqueda de traballo para reunir a dote e contraer un
matrimonio exogámico.
A colonización europea tamén favoreceu esta cultura de
nomadismo coa súa política de reclutamiento de man de
obra para as minas e os cultivos de exportación. Tamén
contribuiron a iso as irracionais políticas poscoloniais de
desenvolvemento, principalmente responsables do éxodo
rural, ó descuidar as zonas do campo e a agricultura a favor
das cidades e da industria.
Sen embargo, nas tres últimas décadas, as circunstancias
fortuitas, como as severas sequías, a desertificación, a
deforestación e as guerras que azotan o continente
convertéronse en poderosos factores de migracións. Africa
Occidental e Africa do Norte son as grandes rexións das
migracións do continente e serven de etapas cara a Europa.
Aínda que é difícil hoxe ter o número exacto de inmigrantes
no propio continente, Africa acolle a uns 40 millóns de
inmigrantes, na súa maioría africanos, mentras que Europa
e Estados Unidos reciben a uns 18 millóns dos seus
cidadáns.
85. Escravitude
Os europeos produciron un xiro na historia da escravitude de África, exportaron escravos en cantidades
alarmantes a rexións descoñecidas para os africanos e modificaron a concepción de escravitude
asimilando directamente escravo = cosa, con todo o que esta caracterización implica para a vida do
home.
O descubrimento de América por parte de Cristóbal Colón en 1492 e a posterior ocupación deste
continente por parte dos europeos vai repercutir a partir do Século XVI noutra rexión do planeta: o
continente africano. A causa deste feito radica en que a conquista de América, con todas as riquezas
naturais e perspectivas de desenvolvemento que ofreceu ós seus conquistadores, requería da
complementación indispensable de man de obra para a apropiación de tales riquezas e a obtención de
vantaxes na explotación económica de tan vastas zonas. Van ser xustamente en África na que poñerán
os europeos os ollos para subsanar a falta de man de obra que se producirá en América logo do
exterminio da poboación nativa. Comenzará así, un fluxo incesante que durará cuatrocentos anos, no
cal millóns de africanos atravesarán compulsivamente en barcos negreiros o océano Atlántico para
posteriormente ser vendidos aos colonizadores de América.
86. Caravanas
Unha caravana é unha reunión de mercaderes e peregrinos que se asocian para viaxar xuntos a
fin de cruzar con seguridade ciertas rexións de Asia y África.
As caravanas eran coñecidas xa en tempo dos fenicios e elas eran as que levaban ós portos de
Levante os produtos da India e da China. Pero a relixión mahometana, impoñendo como
precepto a obriga de visitar a Meca, aumentou o número de caravanas.
Caravana
Había ademais caravanas que só tiñan un fin comercial e salían de Fez, Túnez e Trípoli car ó
interior de África. Algúnos empregaban cincuenta días no camino.
87. Apartheid é unha palabra da lingua Afrikáans que significa vida separada e
que foi adoptada legalmente en 1948 na África do Sur para designar un
réxime segundo o cal os brancos tiñan o poder e os pobos restantes eran
obrigados a vivir separadamente, de acordo con regras que lles impedían ser
verdadeiros cidadáns. A tradución máis común ao galego sería segregación
racial, ou aínda política de segregación racial.
O primeiro rexistro do uso desta palabra atópase nun discurso de en 1917,
político que en 1919 chegou a primeiro ministro de África do Sur.
Este réxime foi abolido por en 1990 e, finalmente en 1994 celebráronse
eleccións libres.
88. Agora sodes vós os que
podedes seguir
descubrindo un territorio
cheo de sorpresas. Ata
outra aventura.