Ronde Tafel met opleiding MER, Rotterdam over inzet Sociale Media in (Hoger) Onderwijs en visie daarop. Inholland Rotterdam, 2 april 2012. http://arnehorst.nl

1. Ronde tafel
Opleiding MER, Hogeschool Inholland
2 april 2012
Social Media in Onderwijs
Arne Horst

2. Arne Horst
• Beleidsadviseur Onderwijs & ICT, Hogeschool Inholland
– Columnist/Redactielid van Expertise, praktisch visieblad voor Hoger
Onderwijs www.expertisevisieblad.nl
– SURFambassadeur www.SURF.nl
– SharePointgebruiker van het eerste uur (2001) maar geen „purist‟
– Bedenker nieuwe concepten & tools (zie o.a. www.bliki.nl)
– Onderwijsideoloog
– Geograaf
– Edublogger: http://arnehorst.nl (500.000 lezers)
– Proposal reviewer Educause 2012
– “Trendwatching in Nederlands Hoger Onderwijs” SURF
– (oud) Educatief Ontwerper / Ontwikkelaar Onderwijs & ICT
– (oud) Coureur, (oud) Enz.

3. Geen cursus noch workshop
• Social Media is niet 1, 2, 3 aan te leren als traditionele
„knoppencursus‟ zonder te weten wat de context is of
wat u er vervolgens mee kunt of wilt.
• Social Media is dus net als alle ICT & Onderwijs een te
breed thema om zomaar aan te beginnen.
• Deze bijeenkomst heeft als doel context te bieden en
hopelijk voor u een beeld en aanknopingspunten te
geven voor de toekomst
• Social Media is vooral een kwestie van doen. Het heet
tenslotte niet voor niets Social (en niet Theoretical).
• Trial & error, in kleine stapjes.

4. Opzet
• Dit wordt een open presentatie met ruimte voor
discussie.
• De sessie duurt in totaal een uur.
• Vraag en onderbreek vooral, dat draagt in positieve
zin bij tot de beeldvorming. Indien antwoord op de
gestelde vraag op een later moment beter tot zijn
recht komt (of al onderdeel is van later moment van
de presentatie) zal dat worden aangegeven.
• Toch moet u rekening houden met mogelijkheid een
onbevredigd gevoel over te houden na dit uur. Er is
namelijk geen kant-en-klaar antwoord of recept.

5. Doel
• Doel is u beeldvorming
en context te geven als
eerste startpunt.
• Daarvoor gaan we
desnoods terug naar de
oorsprong…
• Misschien wordt het zelfs
wel filosofisch… en dat
zomaar op een maandag
in een zaaltje in
Rotterdam… wie weet…

6. Oké….?
• Klaar?.....
• Get in the driver
seat. Fasten your
seatbelts..
• We hebben een
uur…

7. Waar hebben we het eigenlijk over?
• Social Media?
• Web2.0?
– Sociale media worden zeer veelvuldig gebruikt en
meestal in één adem genoemd met Web 2.0.
Social media bestonden al voor Web 2.0 een naam
kreeg. Het internet - iets anders dan het world wide
web (www, 'websites') - is in essentie altijd al een
sociale omgeving geweest.
– Nieuwsgroepen en prikborden (usenet en BBS ca.
1980), discussiefora, e-mail, wiki's (1995).

8. Wat zijn Sociale Media? Web2.0?
• Web2.0 is de benaming voor de hernieuwde
aandacht voor de onderliggende (oudere)
technieken.
• Kort door de bocht leidde dit er toe dat deze vormen
van interactiviteit de mainstream werden voor
allerhande websites en diensten die voor die tijd
vooral enkel informatie ontsloten (1.0)

9. Sociale Media en Web2.0
• De interactiviteit van deze diensten werd steeds
meer geïntegreerd in websites en homepages
die we nu met Web1.0 zouden aanduiden.
• Je kunt stellen dat sociale media aan de wieg
stonden van Web 2.0.
• Het verwarrende is dat de begrippen 'social
media' en 'web 2.0' gelijktijdig een vlucht hebben
genomen.

10. Voorbeelden Social Media
• Nieuwsgroepen en prikborden (usenet en BBS ca. 1980),
discussiefora, „gastenboekjes‟
• e-mail,
• wiki's (1995), weblogs (2003)
• Daarna:
• Social networking sites als Hyves, Facebook, LinkedIn en
Ning, microblogs als Twitter en Yammer en webdiensten als
Flickr, SlideShare en YouTube om afbeeldingen, presentaties
en video te delen.
• en heeeeel veel meer..

11. Onderwijs en Sociale Media: Wat? Hoe?
• De volgende beelden zijn op generlei wijze bedoeld u aan
te vallen of beledigen op uw professionaliteit, uw
vakinhoudelijke kennis of pedagogische en didactische
kwaliteit
• Ze dienen slechts ter input voor de discussie hoe om te
gaan met Social Media in Onderwijs en schetsen een
internationaal beeld waar mondiaal de onderwijswereld
tegen aan loopt.
• Hiervoor is het nodig om inzicht te geven waar de
verschillende werelden „Onderwijs‟ en „Sociale Media‟
vandaan komen. Want daar ligt de sleutel deze met elkaar
te kunnen verenigen.
• Of en hoe u vervolgens met Social Media aan de slag wilt
gaan binnen uw Onderwijs is vervolgens uw keuze.

12. What‟s in it for me?
• Want waarom beginnen aan iets nieuws zonder
de context te doorgronden en weten wat de
eventuele meerwaarde (of niet) voor uw
onderwijs kan zijn?
• Noem me koppig, maar ik begin zelf niet gauw
aan iets als ik niet weet welk doel het zou
kunnen dienen….

13. Zoek de verschillen
• Op de volgende slides volgen herkenbare
situaties in het onderwijs
• Zoek de verschillen

14. Zoek de verschillen (foto 1)

15. Zoek de verschillen (foto 2)

16. Zoek de verschillen
| Bron foto 1 | Lincoln School – Wichita, 1900 - Wichita-Sedgwick County Historical Museum
| Bron foto 2 | Reformatorisch Dagblad, 2006 (omwille van privacy docent anoniem)
| Meer: zie Blog Post – “Zoek de verschillen” 09/03/10 blog.arnehorst.nl

17. Dominant Ontwerp

18. Dominant ontwerp
• Hier en daar worden nieuwe technieken toegepast; in essentie is het onderliggende systeem
onveranderd
Voor onderwijs geldt dit ook zo. Met als gevolg dat „nieuwe technieken‟ vooral succesvol lijken
wanneer ze aansluiten op of aanpasbaar zijn aan het vigerende systeem
• Hebben die nieuwe technieken die eigenschappen niet, dan wordt implementatie daarvan erg
lastig
• „Valkuil‟ is dat moderne technieken binnen onderwijs vooral worden aangewend om in digitale
vorm het reeds bestaande voort te kunnen zetten. Een groot deel van het „succes‟ van o.a.
Digiborden en ELO‟s is hieraan te danken..
• Ter illustratie: 82% van ELO is administratief gebruik. (Vlaanderen) De Smet, C., De
Wever, B., Bourgonjon, J., Schellens, T & Valcke, M. (2010) “De leerkracht en de ELO: visie en
gebruik” “Het ene gebruik is het andere niet” - #OWD10
• Delivery of content

19. Web 2.0 in „analoog‟ onderwijs
• De uitdaging ligt er niet zozeer in hoe tools door de
kenniswerkers aan te wenden.
Zowel de student, de medewerker, de docent, de
manager gebruiken deze tools als kenniswerker
volop. Eventueel onderling met elkaar. Zonder
beleid, zonder cursus.. Schijnbaar zonder moeite.
• Let wel: buiten het formele onderwijsproces.
• Wanneer die zelfde kenniswerkers die zelfde tools
willen aanwenden voor het formele
onderwijsproces… pas dan wordt het lastig…

20. * “30 – 35% van onze kinderen is in staat om hun leerstijl aan te passen aan
onze (traditionele) vorm van onderwijs. God bless them. But what about
the other 60-65%?” Curtis Johnson tijdens #OWD10 (video)
“Haal een arts met een tijdmachine uit twee
“Met name eeuwen geleden naar onze tijd en zet deze
dichtgetimmerde curricula in een operatiekamer. Hij of zij weet niet
en accreditaties zijn waar te beginnen, in niets herkent hij zijn
drempel voor inbedding praktijk van toen terug. Apparatuur, hart-long
van gaming in het machine, gebruikte operatie technieken enz.
onderwijs.” Willem-Jan
Renger (HKU) tijdens Haal met diezelfde tijdmachine een leraar
#NELC10 (verslag) van een basisschool van twee eeuwen
geleden naar hier en zet deze voor de klas.
Hij of zij kijkt een paar seconden en ziet dat
"In Finland wordt niet meer het schoolbord een white board is geworden
gesproken over E-Learning of om vervolgens op exact dezelfde manier
andere aanduidingen, omdat het verder te gaan met waar men mee bezig
geen apart deel van het was.” Sugata Mitra tijdens #OWD10 (video)
leerproces is, maar onderdeel
van het proces 'Leren'.“ Kirsti
Lonka Uni. of Helsinki En Social Media?
tijdens #NELC10 (verslag)

21. * En Social Media? Idem!
• “Social Media is geen Kip met de Gouden Eieren, het is gewoon
een kip!”
(weliswaar een geliefde, waardevolle kip… maar toch een kip).
• Ligt dit nu aan die nieuwe techniek en middelen, aan de mensen
of aan het systeem?* Vooral een combinatie van de laatste twee
• Techniek alleen brengt geen onderwijsvernieuwing tot stand. Er
bestaat geen tool die vanaf morgen onderwijs als vanzelf laat
gebeuren.
• Onderwijs is en blijft mensenwerk. Zie Stencilmachine,
Videokar, Overheadprojector, Kopieermachine, Digibord, ELO,
Gaming, DLWO enz, enz. Social Media is hier niet anders in.

22. Definieer Social Media voor Onderwijs
• Wat maakt Social Media „Social‟?
http://wilfredrubens.typepad.com/wilfred_rubens_weblog/2010/01/wat-is-er-in-je-organisatie-voor-nodig-om-
social-media-met-succes-voor-leren-in-te-zetten-hulp-gevra.html
“Leren in Sociale,virtuele netwerken” – Wilfred Rubens #NELC10 (verslag)
• De wijze waarop (hoe) je met bepaalde media omgaat is bepalend
wat iets sociaal maakt (en wat niet).
• En dan komt de hoe vraag. Hoe deze 21e eeuws technieken in te
passen in een ouder ‘systeem’
• Het ene gebruik is inderdaad het andere niet.
• Nieuwe technieken zijn in wezen fremdkörper. Gevaar voor de
‘valkuil’ voortdurend aanwezig…
• Twitter sociaal gebruiken of ‘1.0’ URLs ‘spammen’. ELO’s, vaak
delivery of content. Stencils.

23. Een opleiding via Facebook…
“De Londense School of
Business and Finance heeft
een lesprogramma ontwikkeld
in de vorm van een Facebook-
applicatie.
Een Master of Business
Administration (MBA) is
daardoor volledig online te
volgen.”
Bron: NU.nl/Idealize 29/10/10
Zie ook video: 3m56s – London School of Business & Finance , Global MBA
http://youtu.be/0qX80isox4Q

24. Een opleiding via Facebook…
• Modern? Ja
• Digitaal? Zeker!
• Vernieuwend?
Het businessmodel op zich wel,
maar het soort onderwijs? “Uhm…”
• Facebook als ELO..
Zie ook video: 3m56s – London School of Business & Finance , Global MBA
http://youtu.be/0qX80isox4Q

25. Het gaat dus om sociaal handelen
• Social Media in Ontwikkelingsgericht Onderwijs is
dus eerder Vygotsky2.0 dan Web2.0.
– De sociale interactie tussen de lerende en begeleider om
de kloof te overbruggen tussen datgene wat de leerling al
weet en kan en datgene wat hij nog niet weet en kan.

26. De rol van de docent…

27. Mogelijke rol docent met social media

28. Social Media at Inholland

29. Social Media Inholland
• 35.000 kenniswerkers (2010)
• Twitter: medewerkers en studenten als kenniswerker
gemengd.
• Yammer: studenten en medewerkers als kenniswerker op
apart channel. (Apart).
• (Druk) gebruik van Linked IN (met name medewerkers en pas
dan studenten). Linked IN Groups veelal „gemengd‟.
• Verder groepen in o.a. Ning in onderwijsproces
• Hyves in breder verband (vaak special interest groups
studenten). Voorbeeld “Studeren met een handicap”
• Blogs, wiki‟s… Cops, PCops.. Enz.. enz.. enz..
• Wiki t.b.v. instellingsplan van hogeschool (2010)

30. Social Media uit eigen koker
• Meestal aangewend tot het „bredere verband rond
studeren‟. Informeel kennisdelen en leren, letterlijk het
„sociale‟. Studiegroepen, alumni etc
• Digitale Muurkrant – blog support initiatief De Digitale
Muurkrant uitgelegd
• Social Networks in Educatie, bijv. „Prof. Hyves‟, „Lobbies‟
• Blikkies: o.a. als ePortfolio - Blogs & Wikis samen.
Bliki.nl | Competentiewiki.nl - In formeel onderwijsproces „vervalt‟ het „sociale‟
wel, ongeacht inzet Web2.0 Blog & Wiki. Toevoegen van medestudenten als
buddies/coach (intervisie) compenseert dat (vb VAL).
Nogmaals: gaat niet om de techniek, gaat om de toonzetting in onderwijs wat de
muziek maakt.

31. Social Media
“Tijd van monolithische
oplossingen voor onderwijs
weldra voorbij?”

32. Monolithische oplossingen passé?
• Zo lijkt het. Buiten onderwijs diverse
cloudoplossingen en services naast elkaar om „de
klus te klaren‟. Keuze is aan eindgebruiker. Trend
ook steeds duidelijker merkbaar binnen onderwijs.
Dat uitdagingen complexer zijn dan een enkele tool
kan oplossen.
• Landelijke discussies over ELO‟s in deze context
zijn nog lang niet geslecht.
• Voor ePortfolio‟s daarentegen onderwijskundig en
didactisch interessante trend waarneembaar: vrije
keuze in ePortfolio binnen organisatie.

33. Vrije keuze ePortfolio
• Vanaf Domeinvorming diverse
portfolioinitiatieven
• Vanuit instituut centraal:
– maatwerk SharePoint ePortfolio (DPF van 3e partij)
– Blackboard Portfolio
• Per opleiding ook vrije keuze voor alternatieven
zoals het gebruik van „Blikkies‟ (bliki.nl)
– Bliki ePortfolio: dedicated templates SharePoint Out
of the Box als Software as a Service (SaaS).

34. „Blikkies‟ - Bliki ePortfolio
• Blog en wiki geïntegreerd ten behoeve van portfolio.
In lijn met filosofie Helen Barrett
(electronicportfolios.org)
• Zie ook:
– http://wilfredrubens.typepad.com/wilfred_rubens_weblog/
2010/07/eportfolio-modellen-voor-reflectie-en-
voorbeelden-van-een-methodiek-in.html
– http://bliki.nl

35. Bliki ePortfolio
• Blikkies werkzaam als sjabloon binnen de
SharePointfarm als bedrijfsomgeving in My Sites
(ca.90%) en Teamsites (10%)
– Als (interne) webservices uit soort „interne cloud‟
– Vanuit organisatieperspectief is impact vergelijkbaar als het
aanwenden van Wordsjablonen voor (primair) proces onderwijs
• „Blikkies‟ worden bij verschillende opleidingen gebruikt.
– Van die opleidingen heeft elke opleiding eigen Blikkie
– Opleidingen zijn self supporting: docenten stellen studenten
aan als functioneel beheerders voor uitleg en vragen van
medestudenten.
– Aantal studenten groeit gestaag.

36. Enkele bevindingen (1)
• Social Media (zoals het begrip aangeeft „Meervoud‟) lijken niet te
bestaan als monolithische oplossing. DLWO (Digitale Leer en Werk
Omgeving) idem.
• Social Media kunnen belangrijke factor spelen binnen DLWO
• Social Media is geen gouden kip an sich, maar wel een zeer
waardevolle
• Doelstellingen en implementatie met Social Media niet zozeer een
technische uitdaging. Veel meer een didactische uitdaging
• En in verlengde daarvan door veelzijdigheid aan mogelijkheden ook
organisatievraagstuk. Geen technisch vraagstuk (Cloud services)

37. Enkele bevindingen (2)
• Wanneer je didactisch buiten gebaande paden gaat begeven
is meerwaarde goed merkbaar. In projecten, in co-
creatie, informeel leren, training on the job, authentieke
beroepssituaties / opdrachten enz. Dan brengt het
kenniswerkers dichter tot elkaar.
• Maar tegelijk is meerwaarde binnen onderwijs niet uniek
hierin. Hetzelfde gebeurt dan ook gebeuren met andere
digitale middelen.
• Kwaliteit van de tool(s) belangrijk maar beslist niet
allesbepalend voor „succes‟. (Tool moet uiteraard wel foutloos
functioneren en intuïtief zijn om mee te werken)
• Didactiek, visie en (vernieuwend) onderwijs zijn
leidend, techniek ondersteunt (slechts) dat proces.

38. • Meer informatie:
– Portal: http://arnehorst.nl
– ICT & Onderwijsblog http://blog.arnehorst.nl
– Bliki.nl / Blogfolio.nl / Competentiewiki.nl
– Twitter: arnehorst
– Linked IN: arnehorst
– Deze presentatie: www.slideshare.net/arnehorst
– arne.horst [at] inholland.nl
En verder:
• Expertise HO 7/2010: “Zoektocht naar de ultieme nieuwe leer en
werkomgeving”
• Expertise HO 8/2010: “Vloeken in de kerk” Over het waarom van
SharePoint voor onderwijsontwikkeling.
• Expertise HO 10/2010: “Social Media - Web 2.0 in analoog onderwijs”

39. Encore: Monolithisch passé?

40. Encore: Bliki ePortfolio

41. Bliki ePortfolio
• Hulpmiddel voor verwerven van competenties, om studietaken te
plannen en uit te voeren. Proces en begeleiding staan centraal.
• Twee pijlers:
• Blogfunctie wordt gebruikt voor beschrijving, begeleiding en
ondersteuning van het leerproces. Zowel door docent en desgewenst
ook intervisie of door medestudenten.
• In de Wiki‟s worden de resultaten vastgelegd. Meestal is een
competentiematrix opleiding het uitgangspunt.
• Een derde component vormt de studieplanner.
• Vanuit Blog kunnen competenties uit Wiki worden gekoppeld en vice
versa.

42. Bliki ePortfolio
• Blog faciliteert proces
• Eventueel verwijzen naar:
• Andere post (inhoudelijk
overeenkomstig)
• Producten/Videofragmenten
• Competenties. Op een
andere plek is per
competentie een wikipage.
• Blog push:
• Overzicht/begin van een
archief.
• Als aanklikt  alleen post
met bijbehorende zaken

43. De competentiewiki het (beoogde) resultaat

44. Competentie verder beschrijven?
Nieuwe wikipagina
• Met blokhaken: nieuwe pagina
• (per competentie).
• Nieuwe wikipagina (evt.)
koppelen aan:
• Andere competenties
• Andere Blogposts
• Bijbehorende documenten
• Bijbehorende videofragmenten
• Er is ook Bliki-Project. Een
Spin-off van Bliki-Portfolio en
fungeert als tool voor
projectmanagers.

46. Digitale Muurkrant
Een muurkrant
Bij redacties en op stations zie je ze dagelijks hangen. Zoals deze op
metrostation Beurs in Rotterdam. Als toevallige passant snel de krant
'scannend' lezen om te zien wat momenteel speelt. Geniaal in
eenvoud en daarom ook „tijdloos..‟ Van alle tijden, maar het kost ook
geen tijd: binnen enkele minuten (voor die metro komt) ben je „bij‟.
46

47. Digitale Muurkrant
Een automatisch gegenereerde muurkrant. Altijd de meest actuele
versie. Elke keer als je deze site aanklikt wordt deze krant realtime
voor je samengesteld met o.a. weblogs van verschillende bronlocaties
binnen Inholland:
- Met o.a. blogs van Inholland projecten uit Teamsites,
- persoonlijke weblogs van medewerkers en studenten uit My Sites,
- blogs van Schools en Diensten uit sites op INsite.
47

49. Prof. Hyves – Blog Plaza