1. Keberkesanan Kaedah Koperatif Dalam Pengajaran Menulis Karangan
Fakta Dan Naratif Dalam Kalangan Pelajar Bukan Melayu
BAB 1
PENGENALAN
Latar Belakang Kajian
Proses menulis karangan merupakan kemahiran yang paling sukar untuk dikuasai (Nik
Safiah Karim, 2004; Abdul Shukor Shaari, 2001) berbanding dengan kemahiran-
kemahiran bahasa yang lain dan banyak orang tidak mahir menulis (Ahmad Khair Mohd.
Nor, 2005). Kemahiran mengarang juga dikatakan kemahiran tertinggi dalam peringkat
kemahiran bahasa dan paling sinonim dengan mata pelajaran Bahasa Melayu (Nawi
Ismail, 2002). Oleh yang demikian, proses menulis memerlukan aktiviti pemikiran iaitu
pemikiran sebelum menulis karangan, semasa menulis karangan, dan proses pemikiran
yang dialami selepas karangan dihasilkan (Suppiah Nachiappan, 2006). Ismail Ahmad
(2004) menegaskan bahawa penulisan adalah aktiviti kognitif yang dilakukan oleh orang
yang berilmu serta menekankan penyebaran ilmu. Untuk menguasai tujuan tersebut,
pengajaran bahasa memerlukan masa dan peluang yang sesuai bagi menjadikan murid
penulis terbaik. Dalam penghasilan penulisan karangan, murid-murid mengalami dua
proses iaitu proses dalaman dan proses luaran (Siti Zaleha M. Hashim, 2005). Justeru,
proses pengajaran dan pembelajaran kemahiran menulis seharusnya dilaksanakan dengan
berkesan (Roselan Baki, 2003).
Penguasaan kemahiran menulis bukan hanya bergantung kepada bakat semata-mata
malah dipengaruhi juga oleh pengajaran menulis yang bersistem dan berkesan (Yahya
Othman, 2005; Ahmad Khair Mohd. Nor, 2005). Oleh itu, dalam pengajaran kemahiran
menulis, penguasaan peringkat asas adalah dimulakan dengan menulis huruf, perkataan,
ayat dan akhirnya sebuah wacana yang dapat difahami apabila dibaca (Yahya Othman,
2005). Dalam penghasilan sesebuah penulisan, pengarang juga perlu menyampaikan idea
secara jelas, tepat, dan berkesan. Pemilihan kata perlu disesuaikan dengan tujuan
karangan sama ada untuk tujuan perbahasan, memujuk, memberi pendapat, atau untuk
bercerita. Perkembangan isi dan huraian juga dibuat dalam bentuk perenggan yang
mencirikan kesatuan sesebuah karangan. Oleh itu, murid perlu mendapat pendedahan dan
mengetahui teknik menulis yang baik semasa di bangku sekolah. Penguasaan kemahiran
menulis juga dapat membantu memantapkan penggunaan bahasa yang mengandungi nilai
estetika seperti yang terdapat dalam penulisan karangan fakta, naratif, sajak, pantun dan
sebagainya. Namun, kegagalan dalam menguasai kemahiran menulis mengakibatkan
pelajar sukar hendak menyatakan mesej dalam bentuk tulisan.
Haron (1990) dalam Yap Kim Fatt (1991) berpendapat bahawa penulisan melibatkan
kemahiran menyampaikan maklumat, idea, perasaan, dan pandangan yang terdapat dalam
pemikiran penulis melalui bahasa dan bukan sekadar menyusun atau menggubah
perkataan, frasa dan ayat. Kemahiran mengarang mampu dikuasai oleh sesiapa sahaja
sekiranya terdapat pengubahsuaian kurikulum dan juga penyediaan bahan pengajaran
yang sesuai (Faridah Serajul Haq dan rakan-rakan, 2001). Proses pengajaran dan
pembelajaran kemahiran menulis juga perlu diberi perhatian bagi menjamin

2. kecemerlangan pencapaian penulisan dalam kalangan murid. Dalam pelaksanaan
pengajaran dan pembelajaran, guru seharusnya memiliki pengetahuan kandungan,
pengatahuan am, kemahiran pedagogi dan sikap yang menggalakkan pembelajaran agar
pengajaran mereka berkesan (Syed Lutfi Syed Hamzah, 1994).
Sukatan Pelajaran Bahasa Malaysia Semakan (2003), menegaskan bahawa tumpuan
dalam pengajaran dan pembelajaran Bahasa Malaysia (BM) ialah supaya murid dapat
menggunakan BM secara berkesan dalam kehidupan harian, bidang pekerjaan dan
sebagai bahasa ilmu untuk pembelajaran seumur hidup. Selain itu, dalam pengajaran
bahasa khususnya penulisan, guru juga perlu mempertimbangkan pelbagai gaya
pembelajaran, minat dan kecerdasan yang berbeza antara satu sama lain dalam kalangan
murid dengan menggunakan strategi berpusatkan murid.
Kementerian Pelajaran berusaha untuk menerapkan kemahiran berfikir dalam kalangan
pelajar dengan memberi penekanan kepada proses kognitif dalam isi pelajaran dan
pengetahuan. Proses kognitif seperti yang terkandung dalam kurikulum dikembangkan
melalui isi kandungan yang dipelbagaikan dari segi pendekatan, strategi berfikir serta
mempunyai kualiti intelek yang tinggi. Dalam konteks pelaksanaan Kurikulum
Bersepadu Sekolah Menengah (KBSM), guru harus melakukan penerapan nilai murni,
dan penggunaan bahan yang merentas pelbagai disiplin dalam proses pengajaran
(Roselan Baki, 2003). Teknik pengajaran guru juga mestilah sesuai dengan kebolehan
murid dengan mengambil kira penggunaan kaedah pembelajaran berasaskan kajian masa
depan, kecerdasan pelbagai dan konsep konstruktivisme untuk meningkatkan minat
murid terhadap pelajaran. Penggunaan pendekatan pembelajaran koperatif merupakan
satu daripada ciri pembelajaran konstruktivisme yang membolehkan murid memiliki
lebih kemahiran sosial. Pembelajaran secara konstruktivisme juga membolehkan murid
memperoleh beberapa kemahiran seperti lebih berfikir, lebih memahami, lebih
mengingati, berkeyakinan, berinteraksi dan menyeronokkan (Pusat Perkembangan
Kurikulum 2001).
Kaedah pengajaran yang digunakan dalam kelas menjadi salah satu faktor yang
membuatkan murid menjadi pasif dan kurang berinteraksi sesama rakan dalam
melakukan tugasan. Oleh itu, salah satu teknik yang dapat membantu guru dan murid
dalam melancarkan proses pengajaran dan pembelajaran ialah menggunakan Kaedah
Pembelajaran Koperatif (KPK). KPK merujuk kepada kaedah pengajaran yang
memerlukan murid yang terdiri daripada pelbagai kebolehan bekerjasama dalam
kumpulan kecil untuk mencapai satu matlamat yang sama (Slavin, 1982).
Sasaran utama adalah tahap pembelajaran yang maksimum bukan sahaja untuk diri
sendiri, tetapi juga untuk rakan-rakan yang lain. Lima unsur asas dalam pembelajaran
koperatif iaitu saling bergantung antara satu sama lain secara positif, saling berinteraksi
secara bersemuka, akauntabiliti individu atas pembelajaran diri sendiri, kemahiran
koperatif, dan pemprosesan kumpulan. Pembelajaran koperatif menjadi popular pada
tahun 1980-an kerana positifnya terhadap pencapaian iaitu yakin diri, kedinamikan
pergaulan antara individu dan motivasi diri (Mahzan Arshad, 2003). Strategi ini juga
menegaskan bahawa murid seharusnya tidak dibezakan dengan warna kulit, keturunan,
agama, jantina mahupun mental masing-masing (Kamaruddin Tahir, 2005). Semangat
kerjasama, tolong menolong dan bertindak sebagai satu pasukan perlu dibajai dalam diri

3. murid agar menjadikan murid lebih faham, yakin dan seronok untuk belajar (Johnson &
Johnson, 1989).
Pernyataan Masalah
Dalam proses penulisan, masalah yang sering dihadapi oleh seseorang ialah untuk
memulakan penulisan. Memulakan penulisan bukanlah sekadar persoalan kebolehan
semata-mata atau soal pengetahuan tentang sesuatu kerana pakar yang berpengetahuan
dan berkemahiran pun turut menghadapi masalah yang serupa (Flower, 1985 dalam
Roselan Baki, 2003).
Kelemahan dalam menulis karangan adalah salah satu punca murid gagal mencapai
keputusan yang baik dalam peringkat Peperiksaan Menengah Rendah (PMR) mahupun
peperiksaan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM). Penguasaan bahasa yang lemah dalam
kalangan murid Cina menyebabkan pencapaian mereka dalam bidang akademik rendah
kerana mereka tidak dapat menyatakan sesuatu dengan baik dan berkesan melalui tulisan.
Penutur bahasa Melayu keturunan Cina adalah yang paling banyak menghadapi masalah
gangguan bahasa ibunda dan pengaruh dialek tempatan dalam penguasaan bahasa (Abd.
Aziz Abd. Talib, 2000). Hal ini disebabkan struktur bahasa Cina berbeza dengan Bahasa
Malaysia.
Selain itu, terdapat juga murid yang lemah dan berada pada tahap minimum dalam
penulisan. Murid kurang mampu untuk mengarang dengan baik tanpa bantuan guru. Ini
berlaku terutamanya bagi karangan berbentuk fakta dan karangan berbentuk naratif.
Pemeriksaan terhadap beberapa buah karangan yang ditulis oleh murid dalam ujian di
sekolah memperlihatkan bahawa pencapaian dalam penulisan karangan murid-murid
tersebut tidak mencapai tahap yang memuaskan. Mereka kekurangan idea untuk
menghasilkan karangan. Kemahiran penulisan dalam kalangan murid bukan Melayu
kurang memuaskan dari segi ejaan, pemilihan kata (diksi), kosa kata, struktur ayat, jenis
ayat dan sebagainya.
Kelemahan murid dalam penulisan karangan juga tidak dapat dinafikan dengan kaedah
yang digunakan oleh guru semasa mengajar menulis dalam kelas. Kaedah pengajaran
yang digunakan dalam kelas menjadi salah satu faktor yang membuatkan murid menjadi
pasif dan kurang berinteraksi sesama rakan dalam melakukan tugasan (Roselan Baki,
2003). Cara dan gaya pengajaran guru dalam kelas lebih kepada memberi pendedahan
secara menyeluruh tentang sesuatu tajuk dan mengamalkan pendekatan membincangkan
isi untuk menghabiskan sukatan pelajaran. Tambahan pula, suasana dalam kelas lebih
berorentasikan peperiksaan iaitu memberi penekanan kepada pencapaian akademik
semata-mata.
Kebanyakan guru memainkan peranan utama dalam pengajaran kemahiran penulisan
khususnya dalam memberikan isi-isi karangan. Murid-murid kurang dilatih untuk
meneroka maklumat sendiri melalui pelbagai bahan sumber. Selalunya guru mengawal

4. dari segi isi, bukan berperanan membantu menyaring dan menyusun maklumat yang telah
diterokai oleh mereka. Kawalan begini sebenarnya akan mendorong murid terlalu banyak
bergantung kepada guru. Keadaan ini seterusnya menyebabkan murid kurang
berkemahiran untuk mengarang.
Objektif Kajian
Kajian ini dijalankan untuk meneliti keberkesanan Kaedah Pembelajaran Koperatif
(KPK) dalam pengajaran aspek kemahiran menulis karangan fakta dan karangan naratif
dalam kalangan murid bukan Melayu . Objektif kajian ini seperti di bawah:
Mengenal pasti pencapaian penulisan karangan jenis fakta dan naratif dalam pra ujian.
Mengenal pasti pencapaian penulisan karangan jenis fakta dan naratif dalam pasca ujian.
Mengenal pasti sama ada wujud perbezaan pencapaian dalam penulisan karangan jenis
fakta.
Mengenal pasti sama ada wujud perbezaan pencapaian dalam penulisan karangan jenis
naratif.
Mengenal pasti sama ada wujud perbezaan pencapaian dalam penulisan jenis fakta dan
naratif dalam pra ujian dan pasca ujian.
Persoalan Kajian
Sejauh manakah tahap pencapaian penulisan karangan dalam pra ujian?
Sejauhmanakah tahap pencapaian penulisan karangan dalam pasca ujian?
Adakah terdapat perbezaan yang signifikan tahap pencapaian penulisan karangan jenis
fakta antara pra ujian dengan pasca ujian?
Adakah terdapat perbezaan yang signifikan tahap pencapaian penulisan karangan jenis
naratif antara pra ujian dengan pasca ujian?
Adakah terdapat perbezaan yang signifikan tahap pencapaian penulisan karangan antara
jenis fakta dengan naratif dalam pra ujian dan pasca ujian?
Kepentingan kajian
Kemahiran menulis memberi peluang kepada murid menyampaikan buah fikiran mereka
dengan berkesan kepada pembaca (Liew Siew Lin, 2003 dalam Yahya Othman 2005).
Sekiranya kemahiran menulis tidak dikuasai sebaik-baiknya, tidak mustahil bahawa
walaupun perkembangan teknologi maklumat bergerak dengan pantas, namun kita akan
tertinggal Tanpa keupayaan menulis yang tinggi, kemahiran dan kepakaran seseorang
akan tenggelam kerana tidak dapat disebarkan, dibuktikan dan dikaji (Maharom Mamat,
2000). Justeru, kajian ini diharap dapat memberi maklumat tentnang keberkesanan
kemahiran menulis karangan fakta dan karangan naratif kepada murid, guru-guru dan
juga para penyelidik pada masa akan datang.

5. Hasil kajian ini penting untuk membantu para murid yang mempunyai masalah tidak
berminat untuk belajar, prestasi merosot, murid tidak aktif dalam proses pengajaran dan
pembelajaran dan pelajar yang sering menimbulkan masalah disiplin dalam bilik darjah.
Oleh yang demikian, kajian ini dijalankan untuk mengenalpasti masalah-masalah yang
dihadapi oleh pelajar-pelajar bukan Melayu, di sebuah Sekolah Menengah Kebangsaan di
daerah Klang, Selangor dalam penguasaan kemahiran menulis karangan fakta dan
karangan naratif.
Kepada guru-guru BM, kajian ini mendedahkan kaedah pengajaran koperatif yang boleh
dicuba dalam pengajaran menulis karangan BM. Justeru, kajian ini diharap akan menjadi
satu amalan kepada guru-guru BM dan mencuba kaedah baru dalam pengajaran
penulisan. Dengan cara ini, pengajaran dan pembelajaran BM menjadi lebih menarik.
Kajian ini juga diharap dapat menambah koleksi bahan rujukan tentang penyelidikan
yang dijalankan dalam bidang penulisan pada masa akan datang yang boleh dijadikan
sumber rujukan kepada para penyelidik.
Batasan Kajian
Kajian ini memberi penekanan kepada keberkesanan KPK dalam penulisan karangan
fakta dan karangan naratif BM dalan kalangan murid tingkatan dua. KPK digunakan
kerana kaedah ini lebih menekankan pembelajaran secara kumpulan yang bersesuaian
dengan saranan agar aktiviti kumpulan dititikberatkan dalam proses pengajaran dan
pembelajaran. Kajian ini menggunakan kaedah eksperimental satu kumpulan eksperimen
(KE). Kumpulan eksperimen ini ditadbirkan dua jenis ujian iaitu praujian dan pasca ujian
bagi membandingkan tahap penguasaan menulis karangan fakta dan karangan naratif.
Kajian ini melibatkan sampel yang terdiri daripada 40 orang murid bukan Melayu
tingkatan dua di sebuah sekolah menengah di daerah Klang, Selangor. Data dianalisis
menggunakan perisian “SPSS” Versi 1.5. Ujian-t digunakan untuk mengukur sama ada
wujud keberkesanan antara dua min iaitu pra ujian dan pasca ujian.
Definisi Operasional
Kajian ini melibatkan penggunaan beberapa istilah dan konsep yang perlu dijelaskan.
Antara istilah dan konsep yang digunakan ialah:
Keberkesanan pembelajaran
Perkataan ‘keberkesanan’ berasal daripada ‘kesan’. Kamus Dewan (2002:663) ‘Kesan’
membawa maksud tanda yang ditinggalkan oleh sesuatu, bekas sama ada kebaikan atau
keburukan. Manalaka ‘keberkesanan’ membawa maksud berkesannya sesuatu tindakan
atau perbuatan.
Dalam konteks kajian ini ’keberkesanan’ bermaksud hasil atau akibat yang terjadi
daripada penggunaan kaedah pembelajaran koperatif dalam proses penulisan karangan
fakta dan karangan naratif dalam kalangan murid bukan Melayu.
Kaedah Pembelajaran Koperatif

6. Perkataan ‘kaedah’ mengikut Kamus dewan (1993: 513) bermaksud cara atau aturan
membuat sesuatu. Selain itu, ‘kaedah’ merupakan cara keseluruhan mengajar bahasa bagi
mencapai tujuan-tujuan yang tertentu melalui prinsip-prinsip yang telah ditetapkan oleh
satu-satu kaedah itu (Arbak Othman, 1989:13). ‘Kaedah’ juga membawa maksud
langkah-langkah dan peringkat-peringkat yang diatur untuk mengajar sesuatu bahasa atau
bahagiannya, sesuai dengan pendekatan yang dipegang (Abdullah Hassan, 1996:114).
Manakala KPK ialah strategi yang diperkenalkan dalam sistem pembelajaran bestari.
Dengan strategi ini, murid-murid digalakkan berdikari dalam meneroka ilmu daripada
pelbagai sumber. Kaedah pembelajaran ini membolehkan pelajar yang heterogen
bekerjasama dalam kumpulan kecil untuk mencapai matlamat bersama (Gan, 1999). Hal
ini bermakna, pengelompokan murid kepada kumpulan kecil merupakan langkah awal
yang mesti dipatuhi oleh seseorang guru dalam pelaksanaan kaedah ini. Langkah
seterusnya diserahkan kepada kumpulan-kumpulan murid berkenaan untuk berbincang
dan melantik ketua, pencatat, pelapor dan seumpamanya. Aktiviti ini memberi ruang
kepada murid-murid tadi untuk berinteraksi serta menyesuaikan diri antara satu sama
lain. Aktiviti ini sangat penting kepada murid yang lemah menguasai literasi membaca
dan menulis.
Dalam konteks kajian ini, KPK merujuk kepada penggunaan teknik Putaran Giliran
(Round Robin) dan Meja Bulat (Round Table) kumpulan eksperimen dalam penulisan
karangan fakta dan karangan naratif dalam kalangan murid bukan Melayu. Melalui KPK
murid dapat belajar secara bekerjasama untuk mencapai matlamat pembelajaran dalam
penulisan kedua-dua karangan tersebut.
Teknik Putaran Giliran (Round Robin) dan Meja Bulat (Round Table)
Dalam teknik Putaran Giliran (Round Robin), setiap ahli dalam kumpulan akan
mengutarakan pendapat masing-masing secara lisan mengikut putaran giliran mereka
(Kagan, 1994; Zawiah Abd. Shukor, 2001). Matlamatnya adalah untuk memberikan
setiap ahli peluang mengemukakan idea masing-masing sambil menerima dan menolak
idea yang lain secara diplomasi. Melalui teknik ini berlakulah proses bertukar-tukar idea
dan pandangan agar idea yang diperuntukan itu akan menjadi lebih jelas dan bermakna.
Manakala teknik Meja Bulat (Round Table) pula, ahli kumpulan dapat berkongsi
maklumat secara bergilir-gilir dalam mencurahkan idea yang dibincangkan. (Kagan,
1994; Zawiah Abd. Shukor, 2001). Setiap ahli memerlukan tambahan idea untuk
melengkapkan tugasan. Aktiviti berkongsi maklumat ini dapat dilaksanakan oleh ahli
dalam kumpulan agar perkara yang dibincangkan itu menghasilkan satu idea yang sangat
bermakna. Melalui penurunan idea tersebut, setiap ahli digalakkan untuk membaca dan
menyemak hasil tugasan mereka agar tugasan mereka mantap dan bermakna. Akhirnya,
menerusi teknik tersebut, mereka dapat menguasai kemahiran menulis dengan baik.
Kedua-dua teknik ini hampir sama dengan teknik Cooperatif Integrated Reading and
Composition (CIRC).CIRC merupakan program komprehensif untuk mengajarkan
membaca dan menulis pada peringkat sekolah menengah (Madden, Slavin, & Stevan,
1986 dalam Stavin 2008). Para murid ditugaskan untuk berpasangan dalam kumpulan
mereka untuk belajar dalam serangkaian kegiatan yang bersifat kognitif, termasuk

7. membacakan certia satu sama lain, membuat prediksi mengenai bahagian akhir berkaitan
cerita naratif. Mereka juga saling bekerjasama dalam menghasilkan cerita, menulis idea,
dan melatih pengucapan, penerimaan dan kosa kata (Slavin, 2008 halaman 16-17)
Menulis Karangan
Menulis adalah menggunakan simbol visual yang berfungsi sebagai komunikasi (Yahya
Othman, 2005). Huraian Sukatan Pelajaran (2003) menghuraikan kemahiran menulis
sebagai keupayaan murid menulis perkataan dan ayat serta mengeluarkan idea melalui
pelbagai jenis penulisan kreatif yang berkaitan dengan ilmu pengetahuan dan pengalaman
peribadi dengan menggunakan ayat yang gramatis, tanda baca dan ejaan yang betul, serta
tulisan yang kemas.
Menurut Byrne (dalam Robiah Kulop Hamzah, 1999) penulisan ialah urutan ayat-ayat
yang disusun dalam susunan tertentu dan berkait rapat antara satu sama lain dengan cara-
cara tertentu. Urutan ini mungkin panjang dan mungkin pendek. Walau bagaimanapun,
urutan ayat-ayat ini dapat membentuk satu kesatuan yang jelas maksudnya.
Menulis ialah proses memberikan simbol-simbol grafik bagi melambangkan bahasa
dalam menyusun perkataan, rangkai kata, ayat dan seterusnya unit-unit yang lebih
panjang mengikut peraturan-peraturan tertentu dengan menunjukkan wacana dan
penglahiran idea yang jelas dan tersusun (Kamarudin Hj. Husin, 1998).
Dalam kajian ini, menulis karangan adalah menulis karangan jenis karangan naratif dan
karangan fakta.
Karangan Naratif
Karangan naratif menceritakan semula peristiwa-peristiwa yang telah berlaku menurut
susunan kronologi peristiwa-peristiwa itu terjadi (Abdd. Aziz Abd. Talib, 1989). Teks
naratif menampilkan pelbagai cerita dan disusun dalam satu pola yang mengandungi
bahagian pengenalan, perkembangan dan akhiran (Mahzan Arshad, 2003). Penulisan
naratif boleh bersifat peribadi dan umum. Naratif peribadi merupakan peristiwa yang
melibatkan diri penulis sendiri. Naratif umum pula peristiwa yang didengar atau
diimaginasikan oleh penulis. Penulisan naratif biasanya dipaparkan mengikut urutan yang
kronologi (Roselan Baki, 2003).
Dalam konteks kajian ini, penyelidik membuat penilaian tentang karangan naratif umum
iaitu peristiwa yang diimaginasikan oleh penulis.
Karangan Fakta
Karangan fakta lebih memerlukan pernyataan fakta dan huraian yang mantap. Segala
tanggapan yang bertentangan tentang sesuatu isu atau perkara haruslah disokong dengan
hujah-hujah dan fakta sebagai pembuktian. Setiap fakta yang dinyatakan perlu diperkuat
dengan huraian sokongan yang mengandungi keterangan, contoh, analogi, anekdot atau
ungkapan berwibawa (Roselan Baki, 2003).
Dalam konteks kajian ini, karangan fakta merujuk kepada suatu tajuk perbincangan atau
pendapat yang memerlukan fakta atau hujah-hujah yang konkrit sebagai bukti untuk

8. menyokong pernyataan.
BAB II
SOROTAN LITERATUR
Pengenalan
Bab ini membincangkan aspek yang berkaitan sorotan literatur seperti teori yang
mendasari pembelajaran koperatif dalam kemahiran menulis karangan, rajah
pembelajaran koperatif, ciri-ciri karangan yang bermutu, prinsip-prinsip pembelajaran
koperatif, kesan pembelajaran koperatif dan kajian-kajian yang pernah dijalankan
berkaitan pembelajaran koperatif.
Teori Psikologi Leo S.Vygotsky dalam Proses Penulisan
Pelbagai perspektif mempengaruhi pengajaran kemahiran literasi amnya, dan penulisan
khususnya, seperti perspektif pemprosesan maklumat, perspektif naturalis, dan perspektif
Vygotskian (McCathey & Raphael, 1992 dalam Roselan Baki, 2003). Teori psikologi
Vygotsky (1978) yang mengaitkan interaksi lisan dengan pemikiran, sejarah sosial dan
budaya melahirkan perspektif baru tentang proses pengajaran dan pembelajaran (Roselan
Baki, 2003). Proses pembelajaran bermula daripada konteks sosial ke konteks individual,
dengan interaksi lisan sebagai medium dan alat yang menghubungkan kedua-dua konteks
berkenaan. Interaksi lisan memungkinkan pembinaan pengetahuan, kefahaman dan
makna berdasarkan idea dan pemikiran yang murid miliki, dan perolehi daripada orang
lain. Untuk kajian ini, perspektif Vygotskian yang menghubungkaitkan proses kognitif
dengan sejarah dan budaya komuniti menjadi sebahagian proses pengajaran dan
pembelajaran dalam bilik darjah. Proses pembelajaran bermula daripada konteks sosial ke
konteks individual, dengan interaksi lisan sebagai medium dan alat yang menghubungkan
kedua-dua konteks berkenaan. Sehubungan dengan itu, KPK berfokuskan perbincangan
dalam kumpulan iaitu murid berinteraksi antara satu sama lain secara lisan untuk
mendapatkan idea dan bertukar-tukar pendapat dalam proses pembelajaran penulisan
karangan.
Harste dalam Mahzan Arshad (2003), berpendapat bahawa manusia tidak mengetahui
sesuatu perkara dengan sendirinya. Segala pengetahuan adalah hasil daripada
penggabungan pengetahuan dengan orang lain yang kita kenali serta dapat membezakan
apa yang kita tahu dengan apa yang orang lain tahu. Apabila guru memberi peluang
kepada murid melakukan aktiviti interaksi dalam kelas, lebih banyak pembelajaran
berlaku.
Dalam hal ini, kanak-kanak belajar apabila mereka terlibat dengan aktiviti budaya dan
sosial di sekeliling mereka. Interaksi dengan orang lain di persekitaran mereka
terutamanya ibu bapa dan rakan sebaya akan membantu mereka dalam proses

9. perkembangan (Vygotsky, 1978 dalam Roselan Baki, 2003). Hasil daripada interaksi
dengan orang lain, kanak-kanak belajar untuk memahami sesuatu atau mula mendapat
pengetahuan. Pengetahuan itu akan menjadi pengalaman yang membantu proses
pembelajaran.
Dalam kajian Marohaini Yusoff (1999) mendapati bahawa sepanjang proses menulis
karangan, murid seringkali berinteraksi dengan kawan-kawan walaupun guru tidak
membenarkan mereka bercakap dan berkongsi pendapat ketika menulis karangan dalam
bilik darjah. Sauders dalam Ahmad Zaini (2000) menegaskan tentang perlunya
bekerjasama dengan rakan sebaya dalam pembelajaran menulis terutamanya untuk
merangka, menulis bersama, membetulkan kesilapan bersama dan menerbitkan bersama.
Pendapat-pendapat di atas adalah selari dengan perspektif psikologi sosiolinguitik yang
melihat proses menulis sebagai satu proses yang melibatkan aktiviti kognitif, sosial dan
bahasa dalam meningkatkan pengetahuan literasi (berbahasa) murid. Hal ini disebabkan
kanak-kanak menguasai pengetahuan literasi ketika mereka berhubung dengan orang lain
dan mereka dapat meningkatkan penguasaan literasi mereka jika mereka dapat
berinteraksi dalam masyarakat secara bermakna.
Menurut Mahzan Arshad (2003), terdapat tiga kaedah menulis dalam Bahasa Malaysia
iaitu menulis bebas, menulis berkolabratif dan menulis berkoperatif. Menulis bebas hanya
memerlukan bantuan yang minima daripada guru dan sumber lain. Tujuannya adalah
untuk menggalakkan murid bebas menggunakan kreativiti untuk menghasilkan karya
yang diingini. Menulis berkolabratif dilakukan secara berpasangan secara bergilir-gilir
untuk berkongsi idea seperti bergilir-gilir menghasilkan perenggan dalam karangan untuk
membantu murid yang kurang bermotivasi dalam menulis. Menulis berkoperatif ialah
satu kaedah pengajaran menulis yang memerlukan guru memberi bantuan kepada murid.
Guru dan murid akan sama-sama menulis di papan tulis. Cara lain ialah setiap ahli dalam
kumpulan sama-sam mencari isi penting, membuat huraian dan mencari contoh yang
sesuai bagi huraian.
Kesimpulannya, bahasa memainkan peranan untuk menghubungkan orang yang lebih
berkebolehan, iaitu guru, dan murid-murid yang lebih pintar dengan pelajar yang sedang
menjalani pembelajaran (Mercer N, 1994 dalam Roselan Baki 2003). Interaksi antara
guru dengan murid, murid dengan murid yang pelbagai kebolehan membawa memberi
idea atau pendapat dalam penulisan karangan seperti yang terkandung dalam KPK.
Model Pembelajaran Menulis Secara Koperatif
Dalam proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) bilik darjah terdapat pelbagai kaedah
dan teknik yang perlu digunakan oleh guru untuk menarik minat murid dan menjadikan
P&P lebih berkesan. Salah satunya ialah Kaedah Pembelajaran Koperatif (KPK) Terdapat
beberapa model KPK telah diperkembangkan dalam P&P, misalnya Jigsaw, TGT
(Teams-Games-Tournaments atau Kumpulan Pertandingan Permainan), STAD (Students
Teams- Achievement Division atau dikenali Kumpulan Pembahagian Pencapaian Murid),
Belajar Bersama (Learning Together), Permainan Panggil Nombor (Numbered Heads),

10. Round Robin (Putaran Giliran), Meja Bulat (Round Table) dan sebagainya (Kagan,
1992).
Berdasarkan teknik-teknik dan prinsip-prinsip KPK, pengkaji mengguna teknik Round
Robin (Putaran Giliran), Meja Bulat (Round Table) dalam penulisan karangan fakta dan
karangan naratif. Dalam teknik Round Robin, setiap ahli dalam kumpulan akan
mengutarakan pendapat masing-masing secara lisan mengikut putaran giliran mereka.
Melalui teknik ini berlakulah proses bertukar-tukar idea dan pandangan agar idea yang
diperuntukan itu akan menjadi lebih jelas dan bermakna.
Manakala dalam teknik Round Table pula, ahli kumpulan dapat berkongsi maklumat
secara bergilir-gilir dalam mencurahkan idea yang dibincangkan. Setiap ahli memerlukan
tambahan idea untuk melengkapkan tugasan. Aktiviti berkongsi maklumat ini dapat
dilaksanakan oleh ahli dalam kumpulan agar perkara yang dibincangkan itu
menghasilkan satu idea yang sangat bermakna. Melalui penurunan idea tersebut, setiap
ahli digalakkan untuk membaca dan menyemak hasil tugasan mereka agar tugasan
mereka mantap dan bermakna. Akhirnya, menerusi teknik tersebut, mereka dapat
menguasai kemahiran menulis dengan baik. KPK yang digunakan dalam kajian ini boleh
ditunjukkan dalam Rajah 1.
Guru memberi arahan/ tugasan
Pelaksanaan tugasan secara berkumpulan
mengutarakan pendapat berkongsi maklumat membaca dan menyemak
masing-masing secara secara bergilir-gilir hasil tugasan
lisan mengikut putaran
Membuat Refleksigiliran mereka.
Membuat pembetulan isi, huraian, contoh,
kesalahan bahasa, olahan dan sebagainya.
Rajah 1: Pengajaran KPK dalam penulisan karangan fakta dan naratif BM.
Rajah 1 menunjukkan cara pelaksaan pengajaran menggunakan KPK semasa rawatan
dijalankan ke atas sampel kajian. Rancangan pelajaran bagi sesi rawatan tersebut adalah
seperti dalam lampiran A yang disertakan. Dalam pengajaran penulisan karangan, murid
dilatih untuk bekerjasama menghargai isi, memberi contoh dan menulis dengan bahasa
yang betul, tepat dan berkesan. Di samping itu murid dilatih untuk membanding hasil
kerja sendiri dengan hasil kerja rakan-rakan dalam bilik darjah. KPK ini dijalankan
dijalankan untuk membantu murid menulis dengan lebih berkesan.
Ciri-ciri Karangan yang Bermutu
Sesebuah karangan dianggap baik jika memenuhi sekurang-kurangnya 3 aspek dalam

11. penulisan iaitu isi yang cukup, logik, huraian yang tepat, penyusunan yang baik dan gaya
bahasa yang menarik (Lembaga Peperiksaan, 2008). Tema haruslah dapat dikembangkan
secara teratur dalam perenggan yang bersepadu dan adanya peratutan dengan baik. Gaya
bahasa menarik dari segi ayat yang gramatis, berkesan dan pelbagai gaya
Dari segi perspektif guru, karangan yang dianggap bermutu mestilah mempunyai ciri-ciri
berikut (Abdul Hamid Ahmad, 1998). Antara ciri tersebut ialah isi karangan bertepatan
dengan kaedah soalan atau tajuk, isi karangan dihurai dengan tepat dan diberi contoh
yang sesuai. Selain itu, idea dijalin mengikut urutan kepentingan dengan menggunakan
penanda wacana, pemilihan perkataan mestilah tepat, isi karangan menepati mod wacana
penulisan, gaya bahasa menarik dan mempunyai kepelbagaian. Di samping itu, ayat
digunakan hendaklah gramatis, berkesan dan tidak ada kesalahan tata bahasa. Unsur
peribahasa diselitkan secara berkesan, penggunaan tanda baca yang tepat serta setiap
perenggan hanya mempunyai satu isi sahaja.
Laporan Lembaga Peperiksaan Malaysia bagi SPM 2002 (Lembaga Peperiksaan
Malaysia, Kementerian Pelajaran Malaysia, 2003) menggariskan maksud karangan yang
cemerlang sebagai karangan yang dapat memberi takrif kepada tajuk dengan baik,
menyertakan contoh yangs sesuai, mengemukakan isi lebih daripada tiga dan
menghuaraikan serta mengembangkan isi dengan jelas. Isu-isu yang diutarakan dapat
dikupas secara matang dan dikaitkan setiap isu dengan keadaan semasa. Idea-idea yang
dikemukan pula matang, jelas dan teratur.
Dari aspek bahasa pula, karangan ditulis dengan bahasa yang memuaskan, lancar,
terdapat kepelbagaian dan keragaman dalam struktur ayat, gramatis dan pemilihan diksi
yang sesuai mengikut tajuk yang dibincangkan. Kesalahan bahasa pula kecil dan tidak
ketara. Pengolahan, penyampaian dan pemerengganan menarik dan berkesan.
Menurut Lembaga Peperiksaan lagi, sesuatu karangan dinilai sebagai sederhana apabila
karangan yang dihasilkan agak samar dengan tajuk yang diberi, kurang jelas dan gagal
mengemukakan isi yang tepat. Isi dalam karangan kurang dan bercampur aduk, kurang
sesuai, kurang berkembang, idea dan contoh yang diberikan kurang matang. Bahasa
kurang memuaskan dan kadangkala salah penggunaannya. Kepelbagaian dan keragaman
ayatnya juga kurang. Pengolahan kurang menarik dan kurang berkesan.
Karangan dinilai sebagai lemah apabila murid gagal menulis mengikut kehendak soalan,
memberi takrif yang kurang tepat kepada tajuk, memberi isi yang tidak jelas, kabur dan
tidak berkaitan. Huraian isi kurang, tidak berkembang atau lemah, contoh kurang tepat,
bahasa yang digunakan tidak lancer dan banyak melakukan kesalahan tatabahasa
sehingga sukar memahamimaksud ayat. Struktur ayat lemah dan tiada keragaman serta
kurang daripada 100 patah perkataan.
Prinsip-prinsip Pembelajaran Koperatif
Terdapat 5 elemen yang perlu dipegang dalam KPK (Johnson dan Johnson, 1994).
Antaranya ialah ahli-ahli saling bergantung secara positif. Setiap ahli kumpulan mesti
sedar bahawa mereka mempunyai kaitan dengan orang lain dan usaha untuk melakukan

12. sesuatu tidak akan berjaya jika usaha tidak dilakukan bersama. Setiap ahli kumpulan
harus sedar mereka saling bergantung dalam melaksanakan beban tugas. Dalam hal ini,
ahli-ahli kumpulan sedar mereka tenggelam bersama-sama. Sehubungan itu, interaksi
bersemuka merupakan salah satu elemen yang terdapat dalam KPK. Dalam elemen ini,
setiap ahli perlu berkomunikasi secara bersemuka, membuat kerja bersama dan
menunjukkan kesungguhan untuk berkongsi maklumat dan berbincang dalam
melaksanakan dan menyempurnakan tugasan dan mencapai matlamat kumpulan.
Rasa tanggungjawab untuk menyiapkan tugasan antara ahli kumpulan juga terkandung
dalam elemen KPK. Setiap kumpulan bertanggungjawab terhadap pembelajaran sendiri
dan mesti mempunyai kesedaran untuk bekerjasama dan meyumbang tenaga untuk
melaksanakan sesuatu tugasan dengan sempurna. Setiap orang dalam kumpulan harus
belajar dan terlibat secara aktif untuk membantu kumpulannya berjaya (Jacobs, 1995).
Selain itu, kemahiran sosial perlu diberi penekanan yang berfungsi secara berkesan dalam
kumpulan. Kemahiran sosial penting kerana tanpa kemahiran sosial, ahli kumpulan akan
menghadapi kesukaran dalam melaksanakan aktiviti kumpulan. Antara kemahiran sosial
yang harus ditekankan kepada ahli kumpulan ialah aspek kepimpinan, saling percaya,
kemahiran komunikasi, membuat keputusan dan sebagainya. Prinsip yang terakhir ialah
pemprosesan kumpulan. Tugasan perlu dilakukan secara muafakat dan keputusan yang
dibuat adalah hasil persetujuan bersama. Setiap ahli harus saling bantu-membantu,
membuat keputusan bersama dan berusaha membuat pembaikan dalam tugasan. Dalam
hal ini, guru dan murid harus berupaya membuat refleksi sejauhmana P&P telah berjaya
(Kagan, 1994).
Implikasi Pembelajaran Koperatif terhadap Kemahiran Menulis
Kajian-kajian yang dilakukan telah menunjukkan keberkesanan pembelajaran koperatif
dari segi pencapaian akademik di samping meningkatkan proses sosialilasi murid.
Melalui kaedah pembelajaran koperatif ini, murid berpeluang meneguhkan domain
kognitif dan domain efektif.
Berdasarkan domain afektif, Sharon & Slavin (1989) dalam Zakaria Kassim (2003)
menyatakan pembelajaran koperatif meninggalkan pelbagai kesan yang dapat dikenal
pasti seperti lebih bekerjasama, saling meningkatkan harga diri dan menyayangi sekolah.
Kajian yang dijalankan menunjukkan murid yang belajar secara koperatif lebih
bekerjasama dan saling bergantungan antara satu sama lain berbanding kaedah
pembelajaran secara individu.
Setelah dapat bekerjasama dalam kumpulan mereka juga akan saling menerima dan
bertukar-tukar idea antara satu sama lain. Perhubungan dengan individu akan
mewujudkan persahabatan tanpa mengira kaum dan kedudukan. Seterusnya pelajar
berasakan diri mereka diterima dan dihargai oleh rakan-rakan. Harga kendiri mereka akan
meningkat dan secara tidak langsung mereka akan lebih menyanyangi sekolah dan
berminat untuk belajar.
Sehubungan itu, Johnson and Johnson (1994) dalam Mahzan Arshad (2003) menjelaskan
bahawa belajar secara berkoperatif memberi peluang kepada pelajar untuk terlibat dalam

13. aktiviti sosial dalam bilik darjah dengan aktif. Kumpulan pembelajaran berkoperatif
boleh terdiri daripada tiga orang atau lebih dalam satu-satu kumpulan. Ahli-ahli dalam
kumpulan perlu bekerjasama untuk mencapai objektif pembelajaran. Secara tidak
langsung, mereka perlu menguatkan nada suara supaya didengari dan difahami oleh ahli
kumpulan lain. Teguran sesama ahli perlu dilakukan dengan sewajarnya agar dinamik
kumpulan tidak hancur dan gerak kerja berjalan lancar.
Zakaria Kassim (2003) bersetuju bahawa kaedah pembelajaran koperatif dapat
mengendalikan pelajar melaksanakan tugas-tugas secara bersemuka. Kaedah
pembelajaran koperatif juga mendorong pelajar berinteraksi dan berkomunikasi dengan
rakan sebaya secara harmoni. Dengan cara demikian, kaedah pembelajaran koperatif
memupuk nilai-nilai murni seperti kejujuran, bekerjasama, saling menghormati,
bertanggungjawab, bertolak-ansur berperikemanusiaan, sanggup berkorban sepakat dan
berinisiatif. Pelaksanaan tugas secara berkoperatif dapat menumpukan pelakuan dan
keyakinan diri murid.
Berdasarkan domain kognitif pula, kajian oleh beberapa tokoh pengkaji (Deuttsh, 1949;
Thomas, 1957; Hulten dan De Vries, 1976; Madden dan slavin, 1983; Robert E. Slavin,
Terjemahan Nurulita, D.Zubaedi, 2008) menunjukkan pembelajaran koperatif boleh
meningkatkan pencapaian dan kemahiran kognitif pelajar. Pembelajaran koperatif yang
menggunakan kerjasama dalam kumpulan kecil yang terdiri daripada pelajar dari
pelbagai kebolehan membolehkan pelajar bekerjasama untuk menyelesaikan tugasan
yang diberikan bagi menghasilkan pembelajaran secara maksimum. Dalam hal ini,
kerjasama dalam kumpulan sangat diperlukan supaya setiap individu dapat mencapai apa
yang dihasratkan dan dapat memperoleh manfaat bersama (Kagan, 1994).
Sehubungan itu, semua kaedah belajar bersama menekankan tanggungjawab setiap ahli
dalam kumpulan dengan tidak mengambil kira pencapaian akademik. Apabila yang
cerdas berada dalam kumpulan yang kurang cerdas, namun ia akan memberi faedah
kepada golongan yang berbeza dalam satu kumpulan (Robert E. Slavin, 2008).
Jika dijalankan dengan sempurna, setiap pelajar mempunyai tanggungjawab untuk
menguasai sesuatu subtopik serta berpeluang berkongsi pengetahuannya dengan ahli
kumpulan yang lain. Untuk tujuan ini, pelajar perlu betul-betul memahami subtopik itu,
bukan sekadar menghafal sesuatu topik. Ini mengakibatkan pemprosesan pada aras yang
lebih tinggi, yang meningkatkan daya ingatan dan seterusnya membolehkan mereka
menunjukkan pencapaian yang lebih baik.
Justeru, kumpulan murid yang diajar dengan pendekatan pembelajaran koperatif mencatat
pencapaian yang lebih tinggi berbanding dengan kumpulan murid yang diajar melalui
kaedah tradisional (Cheah dan Poon, 1998). Dengan menggunakan kaedah kumpulan
kecil, pelajar-pelajar dapat berkongsi kekuatan dan membaiki kelemahan masing-masing.
Selain itu, kemahiran interpersonal dapat dibentuk selain daripada belajar menyelesaikan
masalah bersama-sama. Melalui penempatan ke dalam kumpulan dan memberi tugasan
kepada mereka menyebabkan mereka perlu bekerjasama, saling bergantung antara satu
sama lain. Tanggungjawab menyelesaikan tugasan merupakan kaedah yang amat baik
untuk memberi peluang kepada pelajar memenuhi keperluan sosial mereka.

14. Permuafakatan ini akan membantu dan menggalakkan pembelajaran yang aktif.
KPK boleh menjadi satu asas yang kukuh untuk membina peribadi insan mulia, menanam
nilai-nilai positif hidup bermasyarakat selain membantu perkembangan emosi dan mental
pelajar (Robert E. Slavin, 2008). Perkembangan koperatif tidak hanya berperanan
meningkatkan prestasi akademik sahaja, malah harus dilihat dalam aspek yang lebih luas
iaitu pembentukan sahsiah generasi akan datang.
Sehubungan dengan itu, beliau bersutuju bahawa KPK juga mendorong pelajar
meningkatkan pencapaian pelajar dalam mata pelajaran. Murid lebih cenderung dan
berminat belajar sambil bertukar-tukar pendapat atau berinteraksi dengan rakan. Ini jelas
menunjukkan bahawa kaedah pembelajaran koperatif menyumbang kepada peningkatan
pelajar jika dibandingkan dengan kaedah pembelajaran secara tradisonal.
Kaitan pembelajaran Koperatif dengan penulisan karangan
Menurut Vygotsky, pembelajaran bahasa harus bermula dengan aktiviti yang bersifat
sosial sebelum menjadi aktiviti yang bersifat individual dan personal (Roselan Baki,
2003). Oleh itu, sebelum pelajar mula diminta untuk menulis karangan, mereka perlu
diberi peluang melakukan aktiviti yang membolehkan mereka berinteraksi dengan rakan-
rakan dan guru. Oleh itu, aktiviti perbincangan, aktiviti kumpulan dan sebagainya perlu
diterapkan dalam proses pengajaran dan pembelajaran.
Manusia tidak mengetahui sesuatu perkara dengan sendirinya. Segala pengetahuan adalah
hasil daripada penggabungan pengetahuan dengan orang lain yang kita kenali serta dapat
membezakan apa yang kita tahu dengan orang lain tahu. (Harste dalam Mahzan Arshad,
2003). Apabila guru memberi peluang kepada pelajar melakukan aktiviti interstektualiti
dalam kelas, lebih banyak pembelajaran berlaku.
Dalam menghasilkan penulisan misalnya, pelajar gemar berinteraksi dengan aktif dengan
membuat perbandingan antara teks yang ditulisnya dengan teks yang ditulis oleh rakan
yang lain. Hasil penulisan secara individu ini apabila digabung akan menghasilkan
penulisan yang mantap. Dalam hal ini, Saunders (1999) dalam Ahmad Zaini (2000)
menegaskan tentang perlunya kerjasama dalam pembelajaran menulis terutamanya untuk
merangka, menulis bersama, membetulkan kesilapan bersama dan menerbitkan bersama.
Pendapat-pendapat di atas adalah selari dengan perspektif psikologi sosiolinguistik yang
melihat proses menulis sebagai satu proses yang melibatkan aktiviti kognitif, sosial dan
bahasa dalam meningkatkan pengetahuan literasi (berbahasa) pelajar. Ini adalah kerana
kanak-kanak menguasai pengetahuan literasi ketika mereka berhubung dengan orang lain
dan mereka dapat meningkatkan penguasan literasi mereka dalam masyarakat secara
bermakna.
Kajian Berkaitan Pengajaran dan Pembelajaran Koperatif Aspek Penulisan Karangan
Rosni Yusof (1999) telah mengunakan kaedah pembelajaran koperatif STAD (Students

15. Teams- Achievement Division) atau dikenali sebagai Kumpulan Pembahagian
Pencapaian Murid, bagi melihat pencapaian pelajar tingkatan dua, Sekolah Menengah
Kebangsaan di negeri Melaka dalam aspek tersebut. Hasil eksperimen selama empat
minggu mendapati bahawa pendekatan koperatif amat berjaya berbanding dengan kaedah
tradisional.
Kajian yang serupa dilakukan oleh Suraya (1999) dalam Masitah Zainuddin (2005), di
Negara Brunei Darul Salam. Beliau menggunakan kaedah pembelajaran koperatif STAD,
ke atas pelajar tingkatan tiga dalam jangka masa enam minggu. Hasil kajian mendapati
bahawa pendekatan pembelajaran koperatif begitu berkesan berbanding tradisional.
Ahmad Zaini Yaacob (2000) yang mengkaji tentang kesan pembelajaran koperatif dalam
kalangan pelajar tingkatan empat di luar bandar. Beliau telah menyelidik cara
pembelajaran koperatif dapat meningkatkan mutu penulisan pelajar. Enam aspek yang
spesifik dalam penulisan karangan telah ditumpukan dalam kajian beliau iaitu
kematangan fikiran, perbendaharaan kata, olahan, struktur kata, isi dan kesalahan bahasa.
Beliau telah mendedahkan teknik koperatif kepada kumpulan rawatan. Mereka diajar cara
bekerjasama dalam kumpulan untuk menghasilkan karangan. Pelajar yang didedahkan
dengan kaedah ini didapati meningkat dari segi perancangan, penjanaan idea, mencari
bahan, olahan dan struktur kata dalam karangan pelajar. Dapatan kajian beliau
menunjukkan pembelajaran koperatif dapat meningkatkan aspek-aspek tersebut dalam
mutu penulisan pelajar.
Zawiah Abd. Shukor dan rakan-rakan (2001), telah membuat kajian yang lebih menarik
tentang pengajaran penulisan dengan mencuba strategi pembelajaran koperatif
menggunakan teknik ‘Round Robin’ dan ‘Round Table’ dalam proses penulisan dalam
kalangan murid tahun empat sebuah sekolah rendah. Kajian yang dilakukan oleh mereka
cuba meninjau kekuatan dan kelemahan kedua-dua teknik berkenaan dalam proses
pengajaran dan pembelajaran penulisan karangan. Kajian ini juga telah melihat cara
pengguna teknik ini boleh mendorong murid untuk menghasilkan karangan yang baik.
Roslina Othman (2002) telah mengkaji tentang strategi pembelajaran koperatif dalam
kalangan kanak-kanak bermasalah pendengaran di Kelantan pula mendapati kanak-kanak
yang mengikuti strategi pembelajaran koperatif telah menunjukkan pencapaian lebih baik
dalam mengenal huruf dan suku kata berbanding kanak-kanak yang belajar dengan
kaedah tradisional.
Khadijah Ahmad (2005) yang mengkaji tentang keberkesanan pembelajaran koperatif
dalam menulis karangan BM. Kajian dilakukan terhadap 30 orang pelajar di Sekolah
Menengah di daerah Kuala Nerang, Kedah. Dapatan kajian mendapati bahawa terdapat
perbezaan dan peningkatan dari segi penulisan karangan terhadap kaedah yang digunakan
oleh guru dalam penulisan karangan. Terdapat perbezaan yang signifikan antara
pencapaian pelajar dalam menulis karangan sebelum dan selepas dirawat dengan kaedah
pembelajaran koperatif. Hasil hubungan interaksi sesama ahli kumpulan atau rakan
sebaya telah berjaya meningkatkan pengetahuan kebolehan pelajar dalam menulis isi
karangan.

16. Masitah Zainuddin (2005), dalam kajiannya tentang keberkesanan teknik pembelajaran
koperatif dalam penulisan karangan BM pelajar tingkatan dua. Kaedah yang digunakan
adalah kaedah eksperimen yang memakan masa selama hampir sebulan. Sampel kajian
terdiri daripada 30 orang pelajar sekolah menengah, di daerah Kangar, Perlis. Hasil
kajian mendapati bahawa pembelajaran koperatif berjaya meningkatkan penulisan dalam
karangan setelah sesi rawatan dijalankan. Pelajar didapati bekerjasama, tolong menolong
dan bertindak sebagai satu pasukan yang mantap tanpa mengira perbezaan yang wujud
sesama mereka. Pembelajaran koperatif juga boleh membina kemahiran menulis yang
berkualiti tinggi di samping mengatasi masalah kesantunan mengembang, menghurai,
menjana supaya lebih mantap dan bernas.
Kajian Berkaitan Pengajaran Karangan dan Pembelajaran Koperatif Secara Am
Taylor, E. (2000) melalui kajian beliau terhadap murid yang diajar mengunakan unsur
naratif iaitu cerita rakyat. Hasil kajian mendapati teknik ini berkesan untuk murid lemah
serta murid yang cemerlang pada masa sama. Cerita rakyat memperkenalkan penggunaan
bahasa yang pelbagai kepada murid. Berdasarkan pemerhatian beliau terhadap murid
yang diajar menggunakan cerita rakyat, beliau mendapati murid-murid ini menunjukkan
minat serta bersemangat untuk belajar. Pada akhir pengajaran, murid-murid mengulas
bahawa sesi pengajaran menggunakan cerita rakyat merupakan bahagian yang paling
disukai mereka. Cerita rakyat mempunyai ciri-ciri istimewa yang sesuai untuk pengajaran
bahasa. Pengulangan pada bahagian-bahagian tertentu membolehkan perbendaharaan
kata serta tatabahasa baharu diperoleh. Malah sangat sesuai untuk meningkatkan
kemahiran mendengar, bertutur, membaca dan menulis.
Dayang Rositer Awang Ibrahim (2001), mengkaji tentang keberkesanan penggunaan
Kaedah Pembelajaran Koperatif (KPK) dalam pengajaran dan pembelajaran aspek
tatabahasa Bahasa Melayu. Kajian eksperimental menggunakan Rekabentuk Kumpulan
Kawalan Pra-Ujian-Pasca-Ujian telah dijalankan di sekolah Menengah di daerah Kapar,
Klang, yang melibatkan 64 orang pelajar. Pelajar ini dibahagikan kepada dua kumpulan
rawatan secara padanan iaitu 32 dalam eksperimen (KPK) dan 32 lagi dalam kumpulan
kawalan (kaedah tradisional). Hasil kajian mendapati bahawa KPK secara relatif lebih
berkesan dalam pengajaran tatabahasa berbanding dengan kaedah tradisional.
Nor Azizah Salleh dan kawan-kawan (2002), mengkaji sejauh manakah pembelajaran
koperatif dalam mata pelajaran Sains dapat menerapkan nilai murni; bekerjasama;
berdikari; kasih sayang; kebersihan mental; kejujuran ; kerajinan dan rasional. Seramai
990 orang pelajar tingkatan dua dari 12 buah sekolah di Selangor diambil sebagai sampel
dalam kajian ini. Alat kajian yang digunakan ialah soal selidik (pra ujian dan pasca
ujian), pemerhatian guru dan temu bual pelajar. Kaedah kuasi eksperimen dijalankan
dengan mengambil setiap sekolah dua buah kelas dijadikan sample, sebuah dijadikan
kelas eksperimen dan sebuah lagi dijadikan kelas kawalan. Hasil kajian menunjukkan

17. semua nilai murni yang dapat diterapkan melalui kaeadah pembelajaran koperatif dan
setiap nilai murni didapati berbeza antara sekolah.
Kajian oleh Zakaria Kassim (2003) memberi tumpuan kepada kemahiran komunikasi,
pembabitan dan pencapaian pelajar dalam mata pelajaran perdagangan melalui kaedah
permainan jigsaw II dan STAD (Students Teams- Achievement Division atau dikenali
Kumpulan Pembahagian Pencapaian Murid). Beliau menjalankan kajian secara kuasi
eksperimen selama 11 minggu bagi memastikan kesan kedua-dua kaedah ke atas
pencapaian, pembabitan dan amalan berkomunikasi pelajar. Dapatan kajian menunjukkan
bahawa kaedah pembelajaran koperatif menyumbang kepada peningkatan pelajar jika
dibandingkan dengan kaedah pembelajaran secara konversional.
Faridah Hanim (2003), dalam kajiannya terhadap empat orang guru matematik di sebuah
sekolah menengah. Secara spesifik kajian ini meneroka faktor-faktor yang mendorong
guru matematik mengamalkan pembelajaran koperatif di samping mengenal pasti
masalah-masalah yang dihadapi oleh mereka. Hasil kajian mendapati bahawa lima faktor
yang mempengaruhi guru matematik mengamalkan pembelajaran koperatif iaitu pelajar,
guru, kemudahan fizikal, kumpulan sokongan dan budaya sekolah. Terdapat tujuh
masalah yang telah dikenal pasti menyulitkan pelaksanaan pembelajaran koperatif adalah
pelajar, guru, masa, kaeadah penagajaran dan pembelajaran, pengurusan bilik darjah,
latihan dan kandungan pelajaran. Dapatan kajian menunjukkan bahawa guru matematik
mempunyai pengetahuan yang sederhana mengenai pelaksanaan pembelajaran koperatif
dalam pengajaran bilik darjah masing-masing. Antara kaedah yang kerap digunakan oleh
mereka ialah kaedah berstruktur, jigsaw dan Team-Games-Tournaments. Hampir
kesemua elemen dalam pembelajaran koperatif diterapkan dalam pengajaran dan
pembelajaran kecuali kemahiran social dan refleksi kumpulan.
Tok Hoon Seng (2006) dalam kajiannya yang bertajuk “Cooperative Learning And
Achievement In English Language Acquisition N A Literature Class In A Secondary
School”, menyatakan bahawa pembelajaran koperatif adalah satu usaha untuk
mengelompokkan pelajar yang terdiri daripada pelbagai kebolehan ke dalam kumpulan
kecil demi menuju ke arah sasaran umum. Pernyataan tersebut diperkuatkan lagi dengan
dapatan kajian oleh oleh Siti Hajar Abd Hamid (2007) dalam kajiannya yang bertajuk
“Pembelajaran Koperatif Menggunakan EPembelajaran Di Kalangan Pelajar Yang
Mengambil Subjek Telekomunikasi Dan Rangkaian, Fakulti Pendidikan, UTM Skudai
Johor”. Hasil kajian menunjukkan bahawa penggunaan kaedah pembelajaran secara
koperatif dapat membantu pelajar dan guru di sekolah dalam usaha untuk memantapkan
strategi pengajaran dan pembelajaran mereka.
Zaenab Hanim dan kawan-kawan (2004), dalam kajiannya tentang Penggunaan Kaedah
Pembelajaran Koperatif (KPK) dalam Pengajaran Matematik: Penyelidikan Sekolah
Rendah, mengkaji tiga pemboleh ubah paling penting tentang kemampuan guru,
memotovasikan pelajar dalam PK yang bertujuan untuk mengubah amalan guru dalam
pengajaran dan pembelajaran. KPK yang digunakan dalam kajian ialah struktur jigsaw,
Tind The Find dan Pairs Check. Hasil penyelidikan menunujukkan bahawa kemampuan
guru mengalami masalah pada peringkat awal tindakan. Namun kemampuan guru
tersebut semakin meningkat pada peringkat pusingan akhir. Dapatan juga menunjukkan

18. bahawa kemampuan guru memotivasikan pelajar pada peringkat awal tindakan adalah
rendah dan meningkat pada bahagian akhir. Keseluruhannya, kemampuan guru
menstruktur PK adalah tinggi daripada pemboleh ubah yang lainnya.
Ruslim Mohd. Salleh (2005), menjalankan kajian berbentuk eksperimen untuk melihat
kesan pembelajaran koperatif kaedah Jigsaw terhadap pencapaian pelajar dalam mata
pelajaran Pendidikan Islam tingkatan empat. Kajian dijalankan selama 10 minggu di
sebuah sekolah menengah di daerah Kulim, Kedah. Seramai 60 orang pelajar tingkatan
empat dipilih untuk menduduki ujin pra dan seterusnya dibahagikan kepada dua
kumpulan. Kumpulan eksperimen didedahkan dengan pengajaran menggunakan kaedah
pembelajaran koperatif manakala kumpulan kawalan menggunakan kaedah pengajaran
sedia ada. Hasil kajian mendapati bahawa kaedah pembelajaran koperatif yang
menggunakan kaedah jigsaw telah meningkatkan pencapaian pelajar dalam mata
pelajaran Pendidikan Islam.
Hwang et al. (2005) dalam Cheah Cheah Tong Tiat dan kawan-kawan (2007) yang
mengkaji tentang Keberkesanan Kaedah Pembelajaran Koperatif dalam penmbelajaran
bacaan pemahaman teks di kalangan murid SJK (c) dan SJK (T), mengesahkan jangkaan
yang pembelajaran bersama membolehkan pedagogi menjadi lebih berkesan dalam
menambah keupayaan pelajar-pelajar untuk memperolehi pengetahuan perakaunan
daripada satu tradisional kuliah kaedah dalam pasif selaras persekitaran pembelajaran.
Kajian ini melanjutkan Hwang et al.'s (2005) mengkaji dengan meneroka keberkesanan
menggunakan pembelajaran bersama di darjah-darjah ilmu berbeza di dalam Bloom
(1956) taksonomi. Penemuan-penemuan positif pereplikaan ini dan sambungan adalah
penting kerana mereka harus mengukuhkan keyakinan pengajar-pengajar perakaunan
yang mengajar di satu persekitaran pembelajaran yang pasif dalam melaksanakan
pedagogi ini untuk menyampaikan topik-topik perakaunan yang telah menjadi semakin
lebih kompleks atas dua dekad lepas.
Cheah Tong Tiat dan kawan-kawan (2007), dalam kajiannya bertajuk Keberkesanan
Kaedah Pembelajaran Koperatif Dalam Pembelajaran Bacaan Pemahaman Teks Di
Kalangan Murid SJK ( C ) Dan SJK ( T ).Tujuan kajian dijalankan untuk meninjau
keberkesanan kaedah Pembelajaran Koperatif (PK) Bahagian Pencapaian Pasukan Pelajar
BPPP (Student Teams-Achievement Divisions-STAD) dan kaedah Pembelajaran
Tradisional (PT) terhadap pencapaian bacaan pemahaman teks Bahasa Cina dan Bahasa
Tamil. Kajian dilakukan terhadap murid darjah lima dari dua buah sekolah jenis
kebangsaan Cina (SJK C) dan sekolah jenis kebangsaan Tamil (SJK T). Seramai 160
orang murid dari dua buah sekolah Cina dan Tamil telah terlibat sebagai sampel kajian.
Keputusan kajian telah menunjukkan bahawa kaedah PK (BPPP) merupakan kaedah yang
lebih berkesan berbanding dengan kaedah PT dalam pencapaian bacaan pemahaman teks.
Hasil kajian menunjukkan terdapat perbandingan, peningkatan pencapaian pemahaman
teks bagi pelajar yang mengikuti kaedah PK (BPPP) heterogenous adalah lebih tinggi
daripada pelajar yang mengikuti kaedah PK (BPPP) homogenous.
Kajian oleh Azizi Hj. Yahaya, Intan Sapinas Binti Bahuri (2007) untuk meninjau faktor-
faktor yang mempengaruhi amalan pembelajaran koperatif di kalangan pelajar Tingkatan
Dua Maktab Rendah Sains Mara Gerik, Perak. Responden kajian terdiri daripada 132

19. orang pelajar Tingkatan Dua Maktab Rendah Sains Mara Gerik, Perak. Instrumen yang
telah digunakan di dalam kajian ini adalah satu set soalan soal selidik. Hasil kajian,
didapati bahawa faktor rakan sebaya merupakan faktor yang paling dominan terhadap
amalan pembelajaran koperatif di kalangan pelajar Tingkatan Dua Maktab Rendah Sains
Mara Gerik, Perak.
Rumusan
Berdasarkan tinjauan dan kajian yang dijalankan, jelaslah bahawa strategi pengajaran dan
pembelajaran secara koperatif mendatangkan kesan yang positif sewaktu sesi pengajaran
dan pembelajaran dalam kelas rawatan. Sikap dan perlakuan mereka didapati mengalami
perubahan menerusi pembelajaran koperatif. Mereka melibatkan diri secara aktif dalam
segala aktiviti yang dirancang oleh guru kerana mempunyai tanggungjawab untuk
menaikkan imej kumpulan masing-masing. Semangat perpaduan, kerjasama dan saling
bantu membantu amat penting memandangkan kaedah pembelajaran yang menekankan
persaingan. Oleh itu, pengkaji berpendapat bahawa pembelajaran koperatif juga sesuai
digunakan dalam apa jua mata pelajaran yang hendak diajarkan kepada pelajar.
BAB III
METODOLOGI KAJIAN
Pengenalan
Bab ini akan membincangkan metodologi yang digunakan dalam menjalankan kajian ini.
Aspek-aspek yang dibincangkan ialah kerangka konseptual kajian, reka bentuk kajian,
pemilihan sampel, tempoh masa kajian, prosuder kajian, instrumen kajian, tatacara
pengumpulan dan penganalisisan data statistik.
Kerangka Konseptual Kajian
Secara umumnya, KPK menegaskan bahawa aktiviti berkumpulan yang melibatkan
perlakuan murid dalam pembelajaran dapat menarik minat dan menjadikan pembelajarn

20. lebih bermakna. Terdapat beberapa model KPK telah diperkembangkan dalam
pengajaran dan pembelajaran, misalnya Jigsaw, TGT (Teams-Games-Tournaments atau
Kumpulan Pertandingan Permainan), STAD (Students Teams- Achievement Division
atau dikenali Kumpulan Pembahagian Pencapaian Murid), Belajar Bersama (Learning
Together), Permainan Panggil Nombor (Numbered Heads), Putaran Giliran (Round
Robin), Meja Bulat (Round Table) dan sebagainya (Kagan, 1992).
Namun dalam kajian ini, melibatkan dua teknik dalam KPK iaitu Putaran Giliran dan
Meja Bulat. Dalam pengajaran dan pembelajaran penulisan karangan, aktiviti kumpulan
digunakan untuk aktiviti perbincangan hasil yang diperoleh. Tujuannya adalah untuk
meningkatkan tahap pencapaian murid dalam aktiviti pengajaran dan pembelajaran
khususnya dalam menulis karangan fakta dan karangan naratif. Dapatan kajian ini,
didapati bahawa KPK menggunakan Putaran Giliran dan Meja Bulat dapat meningkatkan
pencapaian murid dalam penulisan karangan fakta dan naratif seperti Rajah 2.
Putaran Giliran (Round Robin)
Meja Bulat (Round Table)
Penulisan Karangan Fakta Dan Karangan Naratif
Pembelajaran Koperatif
PENCAPAIAN
Rajah 2: Kerangka Konseptual Kajian
Reka Bentuk Kajian
Kajian ini menggunakan kaedah eksperimental iaitu Rekabentuk Prapasca ujian Ujian
Satu Kumpulan. Reka bentuk praujian-pasca ujian satu kumpulan hanya menggunakan
satu kumpulan eksperimen (KE) untuk mengkaji kesan olahan pembolehubah tak
bersandar. Sebelum subjek diberi olahan, cerapan dilakukan dengan menggunakan
praujian bagi menentukan kedudukan subjek. Selepas olahan diberi, cerapan dilakukan
sekali lagi bagi menentukan kedudukan subjek dengan menggunakan pasca ujian (Mohd.
Majid Konting, 2005). Seramai 40 orang murid ini telah diminta menduduki pra ujian
menulis karangan fakta dan karangan naratif. Selepas itu mereka diberi rawatan dengan
Kaedah Pembelajaran Koperatif. Setelah selesai rawatan, kumpulan murid ini diberi
pasca ujian. Reka bentuk kajian yang digunakan boleh ditunjukkan dalam rajah 2 seperti
di bawah.
Pasca ujian
Rawatan
Pra ujian
Pra ujian
Pemilihan sampel
Rajah 3: Reka bentuk Kajian keberkesanan KPK dalam pengajaran
kemahiran menulis karangan fakta dan karangan naratif BM.

21. Berdasarkan Rajah 3 di atas pembolehubah bersandar kajian ini adalah skor pra ujian dan
skor pasca ujian ujian yang diperolehi dari kumpulan yang dikaji. Untuk mendapatkan
skor tersebut, penyelidik menjalankan satu ujian pencapaian untuk menguji penguasaan
kemahiran menulis karangan fakta dan karangan naratif Bahasa Malaysia (BM) murid.
Oleh itu penyelidik akan menguji penguasaan kemahiran menulis karangan fakta dan
naratif BM murid melalui pengujian. Hasil daripada sesuatu ujian akan dapat membantu
guru menentukan hala-tuju dalam proses pengajarannya, khasnya dalam menentukan
objektif, kaedah dan bahan yang sesuai untuk pelajar (Popham, 2000:10).
Pembolehubah tak bersandar dalam kajian ini ialah kaedah rawatan, iaitu kaedah
pembelajaran koperatif (KPK). KPK yang digunakan ialah Putaran Giliran(Round Robin)
dan Meja Bulat (Round Table). Kaedah ini mudah dan sesuai digunakan bagi guru yang
hendak mencuba KPK dalam bilik darjah (Kagan, 1994:71) dalam Zawiah Abd. Shukor
(2001). Kaedah ini digunakan sebagai bahan rawatan utama yang bersesuaian dengan
objektif utama kajian ini, iaitu untuk melihat sejauh manakah berkesannya KPK dalam
meningkatkan prestasi murid dalam tingkatan dua dalam pembelajaran aspek kemahiran
menulis karangan BM.
Secara ringkasnya, penyelidikan ini dijalankan dengan menggunakan kaedah
eksperimental yang berasaskan reka bentuk kajian seperti yang digambarkan dalam rajah
3
Praujian Pembolehubah tak bersandar Pasca ujian
C1 O C2
Rajah 4: Rekabentuk Prapasca ujian Ujian Satu Kumpulan
Nota:
Simbol O mewakili olahan pembolehubah tak bersandar.
Simbol C mewakili cerapan terhadap pembolehubah bersandar. C1 digunakan untuk
cerapan pertama iaitu pra ujian.
Simbol C2 mewakili cerapan terhadap cerapan kedua dan biasanya untuk mencerap pasca
ujian.
Tempat Kajian
Kajian ini di jalankan di sebuah sekolah menengah kebangsaan yang terletak di daerah
Klang. Tempat ini dipilih berdasarkan ciri-ciri yang didapati memenuhi syarat-syarat dan
keperluan kajian, khususnya populasi kajian. Semua murid di sokolah ini adalah terdiri
daripada kaum Cina yang menggunakan bahasa ibunda iaitu Bahasa Teochu dalam
pertuturan seharian. Salah sebuah sekolah yang terletak di daerah Pelabuhan Klang telah
dipilih oleh pengkaji, iaitu sekolah gred B.
Selain itu, di tempat kajian terdapat ciri-ciri heterogenus yang mewakili murid lelaki dan
perempuan yang mempunyai pelbagai kebolehan. Kerjasama baik yang ditunjukkan oleh
pentadbir sekolah berkenaan juga memudahkan pengkaji mengakses maklumat untuk
keperluan kajian ini.

22. Tempoh masa kajian
Kajian ini dijalankan dalam tempoh empat minggu. Dalam tempoh tersebut pengkaji
telah memberi penerangan tentang tujuan kajian, mengendalikan pra ujian dan
mendedahkan KPK kepada sampel terbabit. Pelaksanaan pengajaran koperatif dijalankan
selama lapan kali pengajaran iaitu selama 40 minit untuk setiap karangan. Dalam tempoh
seminggu, sampel akan diajar kemahiran menulis sebanyak dua kali pengajaran. Setelah
selesai menjalani rawatan dalam masa yang disebut, sampel menduduki pra ujian.
Sampel Kajian
Sampel yang dipilih terdiri daripada murid tingkatan dua di sebuah sekolah menengah.
Jumlah sampel hendaklah melebihi 30 unit kerana andaian taburan normal biasanya
dipenuhi apabila saiz sampel melebihi 30 unit (Mohd. Majid Konting, 2005). Seramai 40
orang murid telah dipilih secara rawak yang terdiri terdiri daripada lelaki dan permpuan.
Bilangan seramai ini memudahkan aktiviti pembahagian kumpulan. Daripada jumlah
tersebut terdapat 10 orang murid lelaki dan 30 murid perempuan. Penentuan ini dibuat
dengan memilih murid yang mempunyai ciri-ciri heterogenus dari segi kebolehan dan
pencapaian mereka. Secara amnya pecahan bilangan murid boleh diringkaskan seperti
Jadual 1 di bawah.
Jantina Kekerapan (Sampel) Peratus (%)
Lelaki 10 25
Perempuan 30 75
JUMLAH 40 100
Jadual 1: Sampel kajian mengikut jantina
Pengkaji memilih murid tingkatan dua kerana sampel sudah mempunyai pengalaman
menulis karangan setahun di tingkatan satu dan dianggap mahir dalam penulisan
karangan. Kriteria yang dipertimbangkan semasa memilih sampel kajian kerana mereka
mempunyai pencapaian akademik yang berbeza dan terdiri daripada murid lelaki dan
perempuan yang mempunyai ciri-ciri heterogenus dari segi pencapaian dan jantina.
Keputusan dalam UPSR dan keputusan Peperiksaan Pertengahan Tahun menjadi asas
pemilihan sampel. Sampel kemudian dirawat dengan menggunakan KPK dalam
penulisan karangan.
Prosedur Kajian
Secara amnya kajian ini dijalankan dalam tiga peringkat. Pada peringkat pertama,
pengkaji menjalankan aktiviti eksperimental seperti penerangan, pra ujian, kaedah belajar
secara berkumpulan. Tujuan perbincangan ini adalah untuk memberi gambaran kepada
pelajar tentang kaedah pembelajaran secara berkoperatif.
Peringkat kedua merupakan sesi rawatan. Jenis rawatan yang diberikan ialah menulis
karangan secara kerjasama dan berkongsi idea atau menulis secara berkoperatif dengan
menggunakan teknik Putaran Giliran dan Meja Bulat. Rancangan pelajaran bagi sesi

23. rawatan tersebut adalah seperti dalam lampiran A.
Dalam pengajaran dan pembelajaran menulis karangan fakta dan karangan naratif, murid
dilatih untuk bekerjasama memberi pendapat, menghurai isi, memberi contoh bagi isi,
menulis karangan dengan bahasa yang betul, mengolah isi karangan dan membaiki
kesalahan bersama rakan dalam kumpulan. Di samping itu, murid dilatih untuk
membanding hasil kerja sendiri dengan hasil kerja rakan-rakan dalam bilik darjah.
Peringkat ketiga dalam eksperimen ialah setelah selesai menjalani pembelajaran menulis
secara berkoperatif, satu pasca ujian diberikan kepada pelajar. Data yang dikumpulkan
melalui ujian ini dibandingkan dengan data yang diperolehi dalam pra ujian untuk
melihat keberkesanan KPK ke atas pengajaran penulisan karangan fakta dan karangan
naratif. Pelaksanaan KPK ke atas kumpulan eksperimen adalah seperti Jadual 2 di bawah:
Jadual 2: Kelas Rawatan Pembelajaran Koperatif
Perjumpaan
Aktiviti
1
Perjumpaan pertama, murid diberikan soalan pra untuk menjawab dalam masa 40 minit
sebelum menjalani sebarang rawatan.
2
Penerangan tentang cara Pembelajaran Koperatif iaitu pembentukan kumpulan, ciri-ciri
kumpulan yang baik, dan fungsi kumpulan.
3
Pengenalan pendahuluan karangan yang terdiri daripada definisi tajuk, bukti, contoh,
persoalan dan pendapat tokoh. Murid dikehendaki menjalankan perbincangan dalam
kumpulan.
4
Cara mendapatkan isi. Murid didedahkan dengan cara mencari isi berdasarkan isi,
huraian, dan contoh. Setiap isi dihurai berserta contoh. Pembentangan secara kumpulan
dan soal jawab.
5
Cara mengembangkan isi. Setiap kumpulan perlu membincangkan isi-isi dan membuat
pembentangan. Setelah itu, sesi soal jawab dan kupasan isi.
6
Cara menyusun keutamaan isi. Perbincangan isi oleh setiap kumpulan, kemudian
pembentangan isi oleh ahli kumpualn. Seterusnya sesi soal jawab dan kupasan isi.
7
Penggunaan penanda wacana. Guru menerangkan kepentingan wacana dan gunanya.
Murid mencari dan menyenaraikan penanda wacana daripada teks yang diberi sebagai
latihan.
8

24. Membuat penutup atau kesimpulan. Penerangan cara menulis penutup oleh guru.
Perbincangan penutup dalam kumpulan. Sesi soal jawab dan mencari penutup terbaik
antara kumpulan.
9
Latihan menulis karangan berdasarkan apa yang didedahkan. Pembentangan hasil
kumpulan, penilaian karangan terbaik, sesi soal jawab dan rumusan kelemahan karangan.
10
Murid menjawab soalan pasca dalam masa 40 minit setelah selesai menjalani kelas
rawatan.
Karangan yang diajarkan setiap minggu pelaksanaan rawatan ini adalah seperti dalam
Lampiran A.
Sehubungan itu, pemarkahan ke atas penulisan pelajar dibuat dengan mengambil contoh
pemarkahan yang disediakan oleh Lembaga Peperiksaan Malaysia dalam PMR 2007.
Kriteria pemarkahan yang baik (A1 dan A2), sederhana (B dan C), dan lemah (D dan E)
adalah seperti Jadual 3 di bawah.
Jadual 3: Pemarkahan bagi karangan Karangan Respons terbuka (40 markah),
Kriteria Penskoran Bahagian C; Lembaga Peperiksaan 2008.
Peringkat
Markah
Kriteria
Cemerlang
33-40
(37-40)
(33-36)
-Penggunaan pelbagai jenis kata yang luas dan tepat.
-Penggunaan pelbagai ayat majmuk yang gramatis tetapi terdapat kesalahan yang
minimum.
-Penggunaan penanda wacana yang betul.
-Ejaan dan tanda baca yang betul.
-Penggunaan kosa kata luas dan tepat.
-Idea yang relevan dengan huraian yang jelas beserta dengan contoh yang sesuai.
-Pengolahan menarik dan berkesan dengan pemenggalan yang sesuai dan format
menepati kehendak tugasan.
-Penggunaan ungkapan yang mudah seperti peribahasa, pantun, cogan kata dan frasa
yang menarik.
Kepujian

25. 25-32
(29-32)
(25-2
8)
-Penggunaan pelbagai jenis kata yang luas dan tepat.
-Penggunaan pelbagai ayat majmuk yang gramatis tetapi terdapat kesalahan yang
minimum.
-Penggunaan penanda wacana yang betul.
-Ejaan dan tanda baca yang betul.
-Penggunaan kosa kata yang luas.
-Idea yang relevan dengan huraian yang jelas beserta dengan contoh.
-Pengolahan menarik dan berkesan dengan pemenggalan yang sesuai dan format
menepati kehendak tugasan.
-Penggunaan ungkapan yang mudah seperti peribahasa, pantun, cogan kata dan frasa
yang menarik.
Baik
17-24
(21-24)
(17-20)
-Penggunaan pelbagai jenis kata yang sesuai.
-Penggunaan pelbagai ayat majmuk yang gramatis tetapi terdapat kesalahan yang
minimum.
-Penggunaan penanda wacana yang masih sesuai.
-Eejaan dan tanda baca yang betul
-Penggunaan kosa kata luas.
-Idea yang relevan dengan huraian yang masih jelas.
-Pengolahan menarik dan berkesan dengan pemenggalan yang sesuai dan format
menepati kehendak tugasan.
Memuaskan
09-16
(13-16)
(09-12)
-Penggunaan pelbagai jenis kata yang sesuai.

26. -Penggunaan pelbagai ayat majmuk yang gramatis tetapi terdapat kesalahan yang
minimum.
-Penggunaan penanda wacana yang masih sesuai.
-Terdapat kesalahan ejaan dan tanda baca yang minimum.
-Penggunaan kosa kata terhad dan minimum.
-Idea yang relevan dengan huraian yang kurang jelas.
-Pengolahan menarik dan berkesan dengan pemenggalan yang sesuai dan format
menepati kehendak tugasan.
Penguasaan
minimum
01-08
(05-08)
(01-04)
-Calon tidak menunjukkan penguasaan kemahiran menulis.
-Banyak kesalahan bahasa dari segi kata dan ayat.
-Keseluruhan jawapan calon menggambarkan bahasa yang tidak cekap.
Bagi tujuan kajian ini, pemarkahan terhadap isi, pengolahan dan bahasa dibuat secara
holistik berdasarkan kategori seperti jadual di atas. Markah penuh yang boleh diperoleh
ialah 40 markah. Jumlah markah yang diperoleh murid kemudiannya ditukarkan dalam
bentuk peratus
Instrumen Kajian
Instrumen kajian ini ialah dua set soalan ujian menulis karangan. Pra ujian dan pasca
ujian digunakan untuk mengukur kebolehan murid dalam menulis karangan fakta dan
karangan naratif. Panjang karangan yang perlu ditulis oleh murid bagi ujian ini tidak
kurang daripada 180 patah perkataan. Ujian menulis karangan ini dibina sendiri oleh
pengkaji. Kedua-dua ujian ini ditadbir dengan soalan ujian yang sama. Tajuk karangan
fakta ialah "Punca-punca berlakunya masalah gengsterisme dalam kalangan murid”.
Tujuan pra ujian diadakan adalah untuk menilai kebolehan mengarang murid sebelum
rawatan dijalankan.
Dalam karangan naratif pula tajuk yang diberikan menghendaki murid melengkapkan
cerita dengan ayat yang berikut ..... ’’Dia menyesal. Tetapi dia tidak mengulangi masa
yang telah berlalu. Dia malu kerana telah mencemarkan nama baik keluarganya” sesal
dahulu pendapatan, sesal kemudian tidak berguna lagi. Tujuan diadakan pasca ujian
adalah untuk melihat pencapaian murid dalam mengarang setelah mereka didedahkan
dengan pendekatan koperatif dalam menulis karangan fakta dan karangan naratif.

27. Kesahan Instrumen
Soalan bagi ujian menulis karangan ini telah diuji kesahannya oleh dua orang guru
Bahasa Malaysia di sekolah berkenaan yang mempunyai pengalaman mengajar melebihi
tiga tahun. Selain itu, untuk memastikan soalan tersebut mempunyai kesahan kandungan
yang tinggi, pengkaji juga telah membandingkan soalan-soalan tersebut dengan
peperiksaan sekolah-sekolah menengah yang lain.
Sehubungan itu, untuk menentukan kesahan pembahagian markah bagi menilai ujian
penulisan karangan fakta dan karangan naratif, sebanyak sepuluh karangan yang telah
diperiksa oleh pengkaji telah dipilih secara rawak untuk dinilai semula oleh guru yang
mengajar lebih dari tiga tahun. Didapati markah yang diberikan oleh pengkaji dengan
guru berkenaan menunjukkan hubungan yang hampir sama.
Penganalisisan dan Pemprosesan Data
Data yang dikumpul dalam kajian ini iaitu pra ujian dan pasca ujian dianalisis dengan
menggunakan program SPSS. Statistik deskriptif digunakan untuk menghitung min dan
sisihan piawai yang diperoleh daripada kedua-dua ujian yang dijalankan melalui Ujian-t.
Nilai min dan nilai-t untuk markah ujian karangan fakta dan karangan naratif dalam
setiap kumpulan kemudian diperbandingkan untuk melihat keberkesanan atau manfaat
yang diperoleh daripada rawatan yang diberikan.
BAB 1V

28. DAPATAN KAJIAN
Pengenalan
Bab ini akan membentangkan dapatan kajian untuk melihat keberkesanan Kaedah
Pembelajaran Koperatif (KPK) dalam pengajaran aspek kemahiran menulis karangan
fakta dan karangan naratif dalam kalangan murid bukan Melayu di sekolah menengah.
Selain itu, dapatan kajian bertujuan untuk menjawab persoalan kajian dan kajian yang
telah dibentuk. Data diananlisis dengan menggunakan program Statistical Package For
Sosial Science (SPSS 15). Pembentangan hasil analisis kajian dijalankan secara analisis
deskriptif dan analisis inferens.
Soalan kajian tersebut dinyatakan seperti di bawah:
Sejauh manakah tahap pencapaian penulisan karangan dalam pra ujian?
Sejauhmanakah tahap pencapaian penulisan karangan dalam pasca ujian?
Adakah terdapat perbezaan yang signifikan tahap pencapaian penulisan karangan jenis
fakta antara pra ujian dengan pasca ujian?
Adakah terdapat perbezaan yang signifikan tahap pencapaian penulisan karangan jenis
naratif antara pra ujian dengan pasca ujian?
Adakah terdapat perbezaan yang signifikan tahap pencapaian penulisan karangan antara
jenis fakta dengan naratif dalam pra ujian dan pasca ujian?
Bahagian analisis deskriptif hanya melibatkan analisis berkaitan taburan frekuensi,
peratus, skor min dan sisihan piawai. Manakala bahagian analisis inferens akan
melibatkan analisis berkaitan Ujian-t. Bagi tujuan analisis inferens aras signifikan yang
ditetapkan ialah 0.05. Pemilihan ujian analisis dapatan berdasarkan kepada objektif kajian
yang bertujuan untuk menjawab persoalan-persoalan kajian yang dikemukakan.
Data Demografi Sampel Kajian
Kajian ini melibatkan seramai 40 orang murid dari sebuah sekolah menengah di daerah
Klang, Selangor. Jadual 4 menunjukkan pecahan sampel kajian mengikut jantina.
Jadual 4: Pecahan Sampel Kajian Mengikut Jantina
Jantina Kekerapan (Sampel) Peratus (%)
Lelaki 10 25
Perempuan 30 75
JUMLAH 40 100
Jadual 4 menunjukkan pecahan sampel kajian mengikut jantina. Sampel kajian terdiri
daripada 10 orang atau 25% murid lelaki dan 30 orang atau 75% murid perempuan. Ini
menunjukkan bahawa sampel karangan murid perempuan lebih ramai berbanding murid
lelaki.

29. Peringkat-peringkat Pencapaian Murid
Mengikut skema pemarkahan Lembaga Peperiksaan Malaysia 2008, Bahagian C
karangan respons terbuka, terdapat lima peringkat pencapaian seperti yang disenaraikan
dalam Jadual 5. Jumlah markah keseluruhan adalah 40 markah
Jadual 5: Skema Pemarkahan Karangan Bahagian C (Lembaga Peperiksaan Malaysia
2008)
Markah Peringkat Pencapaian
A
(33 – 40) Cemerlang
B
(25 – 32) Baik
C
(18 – 24) Memuaskan
D
(10 – 17) Kurang Memuaskan
E
(1 – 9) Pencapaian Minimum
Jadual 5 menunjukkan peringkat-peringkat pencapaian karangan yang terdiri daripada
Cemerlang atau A (33-40), Kepujian atau B (25-32), Baik atau C (18-24), Memuaskan
atau D (10-17), dan Pencapaian Minimum atau E (1-9). Bagi melihat tahap pencapaian
keberkesanan KPK dalam pengajaran aspek kemahiran menulis karangan fakta dan
karangan naratif dalam kalangan murid bukan Melayu di sekolah menengah, data akan
dianalisis mengikut aras pemeringkatan yang telah dikategorikan seperti Jadual 5.
Dapatan Berdasarkan Persoalan Kajian
Berikut merupakan huraian dapatan kajian berdasarkan persoalan kajian. Terdapat lima
persoalan kajian dan huraian dapatan adalah seperti berikut:
Persoalan Kajian 1
Sejauh manakah tahap pencapaian penulisan karangan dalam pra ujian?
Jadual 6 : Taburan Markah Pra ujian Karangan Fakta
Markah Taburan Frekuensi Peratus (%)
12.00 4 10
14.00 1 2.5
16.00 18 45

30. 20.00 5 12.5
22.00 1 2.5
23.20 1 2.5
24.00 1 2.5
27.20 1 2.5
28.00 3 7.5
30.00 2 5.0
32.00 2 5.0
36.00 1 2.5
JUMLAH 40 100
Jadual 6 menunjukkan taburan markah pra ujian karangan fakta. Didapati markah
minimum yang diperoleh murid ialah 12 markah dan markah maksimum ialah 36
markah. Markah yang kerap diperoleh murid ialah 16 markah dengan 18 orang murid
atau sebanyak 45 peratus. Manakala markah kedua kerap ialah 20 markah yang diperoleh
5 orang murid atau sebanyak 12.5 peratus. Perbezaan seramai 13 orang murid wujud atau
sebanyak 32.5 peratus.
Jadual 7: Taburan Markah Pra ujian Karangan Naratif
Markah Taburan Frekuensi Peratus (%)
12 1 2.5
16 8 20
18 7 17.5
20 17 42.5
22 3 7.5
24 2 5.0
30 1 2.5
36 1 2.5
JUMLAH 40 100
Jadual 7 menunjukkan taburan markah pra ujian karangan naratif. Markah minimum yang
diperoleh murid semasa pra ujian dijalankan ialah 12 markah dan markah maksimum
ialah 36 markah. Didapati murid kerap mendapat 20 markah yang diperoleh seramai 17
orang murid atau sebanyak 42.5 peratus. Markah kedua kerap yang diperoleh murid pula
ialah 16 markah yang diperoleh seramai 8 orang murid atau 20 peratus. Perbezaan
sebanyak 9 orang murid wujud di antara markah yang kerap diperoleh murid atau
sebanyak 22.5 peratus.
Rajah 5: Perbandingan Taburan Markah Pra ujian Karangan Fakta dan Karangan Naratif
Rajah 5 menunjukkan markah pra ujian karangan fakta dan karangan naratif. Didapati
murid dalam karangan fakta kerap mendapat 16 markah manakala murid dalam karangan
naratif kerap mendapat 20 markah. Perbezaan sebanyak 4 markah wujud antara markah
yang kerap diperoleh kedua-dua jenis karangan.
Jadual 8: Taburan Min dan Sisihan Piawai Pra ujian Karangan Fakta dan Karangan
Naratif

31. Pra ujian Min Sisihan Piawai
Karangan Fakta 19.76 6.40
Karangan Naratif 19.65 3.98
Jadual 8 menunjukkan keputusan taburan min dan sisihan piawai pra ujian dalam
karangan fakta dan karangan naratif. Skor min bagi pra ujian bagi penulisan karangan
fakta adalah 19.76 dan sisihan piawainya adalah 6.40. Manakala skor min pra ujian bagi
penulisan ujian naratif adalah 19.65 dan sisihan piawai adalah 3.98. Didapati skor min
pra ujian bagi penulisan ujian fakta adalah lebih tinggi daripada skor min pra ujian bagi
penulisan karangan naratif.
Jadual 9: Peringkat Pencapaian Murid Pra ujian Karangan Fakta
Peringkat Taburan Frekuensi Peratus (%)
A 1 2.5
B 8 20.0
C 8 20.0
D 24 57.5
E00
Jadual 9 menunjukkan peringkat pencapaian murid pra ujian dalam karangan fakta.
Dalam pra ujian karangan fakta, didapati seorang murid mendapat keputusan Cemerlang
dengan 2.5 peratus. Seramai 8 orang murid atau 20 peratus daripada sampel kajian
mendapat keputusan Baik dan Memuaskan. Murid paling ramai mendapat keputusan
Kurang Memuaskan iaitu seramai 24 orang atau sebanyak 57.5 peratus.
Jadual 10: Peringkat Pencapaian Murid Pra ujian Karangan Naratif
Peringkat Taburan Frekuensi Peratus (%)
A 1 2.5
B 1 2.5
C 29 72.5
D 9 22.5
E00
Jadual 10 menunjukkan peringkat pencapaian yang diperoleh murid semasa menjawab
soalan karangan naratif pra ujian. Didapati terdapat seorang murid atau sebanyak 2.5
peratus yang mendapat keputusan Cemerlang dan Baik. Murid paling ramai mendapat
keputusan Memuaskan iaitu seramai 29 orang atau 72.5 peratus. Manakala keputusan
Kurang Memuaskan diperoleh seramai 9 orang murid atau sebanyak 22.5 peratus.
Rajah 6: Peringkat Pencapaian Murid Pra ujian Karangan Fakta dan Karangan Naratif
Rajah 6 menunjukkan peringkat pencapaian murid semasa pra ujian untuk karangan fakta
dan karangan naratif. Dapatan menunjukkan murid semasa menjawab karangan fakta
ramai berada dalam peringkat pencapaian Kurang Memuaskan. Manakala murid semasa
menjawab soalan karangan naratif banyak mendapat peringkat Memuaskan. Murid

32. semasa menjawab karangan naratif lebih ramai mendapat peringkat pencapaian
Memuaskan berbanding karangan fakta iaitu seramai 21 orang murid atau sebanyak 52.5
peratus. Manakala peringkat Pencapaian Minimum paling ramai diperoleh murid
karangan fakta berbanding karangan naratif iaitu seramai 15 orang murid atau 35 peratus.
Persoalan Kajian 2
Sejauhmanakah tahap pencapaian penulisan karangan dalam pasca ujian?
Untuk menjawab persoalan ini Jadual 11 merupakan taburan markah pasca ujian
karangan fakta, Jadual 12 ialah taburan markah pasca ujian karangan naratif, Rajah 3
ialah perbandingan taburan markah karangan fakta dan naratif, Jadual 13 ialah taburan
nilai min dan sisihan piawai karangan fakta dan naratif, Jadual 14 ialah peringkat
pencapaian murid karangan fakta, Jadual 15 ialah peringkat pencapaian murid karangan
naratif dan Rajah 4 ialah perbandingan peringkat pencapaian murid karangan fakta dan
karangan naratif.
Jadual 11 : Taburan Markah Pasca ujian Karangan Fakta
Markah Taburan Frekuensi Peratus (%)
16 8 20
18 1 2.5
20 10 25
22 6 15
24 2 5
28 2 5
30 4 10
32 3 7.5
34 1 2.5
36 2 5
38 1 2.5
JUMLAH 40 100
Jadual 11 menunjukkan taburan markah pasca ujian karangan fakta. Markah minimum
yang diperoleh murid ialah 16 markah dan markah maksimum ialah 38 markah. Murid
semasa pasca ujian karangan fakta kerap mendapat 20 markah iaitu seramai 10 orang
murid atau sebanyak 25 peratus. Markah kedua yang kerap diperoleh murid ialah 16
markah iaitu seramai 8 orang murid atau sebanyak 20 peratus. Perbezaan kekerapan
antara markah yang kerap dan kedua kerap yang diperoleh murid ialah 2 orang murid

33. atau 5 peratus sahaja.
Jadual 12 : Taburan Markah Pasca ujian Karangan Naratif
Markah Taburan Frekuensi Peratus (%)
16.8 1 2.5
20 12 30
22 5 12.5
24 13 32.5
25.2 1 2.5
26 1 2.5
28 2 5
30 2 5
32.8 1 2.5
36 1 2.5
38 1 2.5
JUMLAH 40 100
Jadual 12 menunjukkan taburan markah pasca ujian karangan naratif. Didapati markah
minimum yang diperoleh murid ialah 16.8 markah dan markah maksimum ialah 38
markah. Markah yang kerap diperoleh murid ialah 24 markah yang diperoleh seramai 13
orang murid atau 32.5 peratus. Ini diikuti dengan 20 markah yang diperoleh seramai 12
orang atau 30 peratus. Perbezaan seramai seorang murid sahaja atau sebanyak 2.5 peratus
di antara markah kerap dan kedua kerap diperoleh murid semasa menjawab karangan
naratif pasca ujian.
Rajah 7: Perbandingan Taburan Markah Pasca ujian Karangan Fakta dan Karangan
Naratif
Rajah 7 menunjukkan taburan markah pasca ujian karangan fakta dan karangan naratif.
Didapati semasa pasca ujian karangan fakta, murid paling kerap mendapat 20 markah
manakala karangan naratif 24 markah. Perbezaan sebanyak 4 markah wujud antara
markah yang paling kerap diperoleh murid dalam karangan fakta dan karangan naratif.
Jadual 13: Taburan Min dan Sisihan Piawai Pasca ujian Karangan Fakta dan Karangan
Naratif
Pasca ujian Min Sisihan Piawai
Karangan Fakta 23.55 6.56
Karangan Naratif 23.82 4.50
Jadual 13 menunjukkan taburan nilai min dan sisihan piawai karangan fakta dan karangan
naratif. Didapati nilai min yang diperoleh murid semasa pasca ujian karangan fakta ialah
23.55 dengan nilai sisihan piawai 6.56. Manakala nilai min karangan naratif ialah 23.82
dengan nilai sisihan piawai 4.50. Dapatan menunjukkan nilai min karangan naratif adalah
lebih besar berbanding nilai min karangan naratif pasca ujian.

34. Jadual 14: Peringkat Pencapaian Murid Pasca ujian Karangan Fakta
Peringkat Taburan Frekuensi Peratus (%)
A 4 10
B 9 22.5
C 19 47.5
D 8 20.0
E00
Jadual 14 menunjukkan peringkat pencapaian murid semasa pasca ujian karangan fakta.
Murid didapati paling ramai mendapat peringkat Memuaskan iaitu sebanyak 19 orang
atau 47.5 peratus. Peringkat kedua ramai diperoleh murid ialah peringkat Baik iaitu
seramai 9 orang atau 22.5 peratus. Perbezaan sebanyak 10 orang murid atau sebanyak 25
peratus antara peringkat paling banyak dan kedua diperoleh murid.
Jadual 15: Peringkat Pencapaian Murid Pasca ujian Karangan Naratif
Peringkat Taburan Frekuensi Peratus (%)
A25
B 6 15
C 30 75
D 1 2.5
E 1 2.5
Jadual 15 menunjukkan peringkat pencapaian murid semasa pasca ujian karangan naratif.
Didapati murid kerap berada dalam peringkat pencapaian Memuaskan iaitu diperoleh
seramai 30 orang murid atau 75 peratus. Peringkat kedua ramai yang diperoleh murid
ialah peringkat Baik dengan 6 orang murid atau sebanyak 15 peratus. Murid yang
mendapat peringkat Memuaskan 24 orang lebih ramai berbanding murid yang
memperoleh peringkat Baik atau perbezaan sebanyak 60 peratus.
Rajah 8: Peringkat Pencapaian Murid Pasca ujian Karangan Fakta dan Karangan Naratif
Rajah 8 menunjukkan perbandingan peringkat pencapaian murid semasa pasca ujian
karangan fakta dan karangan naratif. Murid-murid paling ramai mendapat peringkat
Memuaskan dalam kedua-dua jenis karangan. Namun, murid karangan naratif 11 orang
lebih ramai atau 27.5 peratus lebih banyak mendapat peringkat Memuaskan berbanding
ketika menjawab karangan fakta. Walau bagaimanapun, terdapat seorang murid atau 2.5
peratus yang mendapat peringkat Pencapaian Minimum.
Persoalan 3 :
Adakah terdapat perbezaan tahap pencapaian penulisan karangan jenis fakta antara pra

35. ujian dengan pasca ujian?
Jadual 16: Ujian-t Perbezaan di Antara Pra ujian dengan Pasca ujian Bagi Penulisan
Karangan Fakta
Karangan Fakta Min SP t df p
10.80 39 0.0001
Pra ujian 19.76 6.40
Pasca ujian 23.55 6.56
Nota: Signifikan pada aras keertian 0.05
N= 40
Jadual 16 menunjukkan perbezaan di antara pra ujian dengan pasca ujian bagi penulisan
karangan fakta. Berdasarkan jadual tersebut, skor min pra ujian bagi penulisan karangan
fakta adalah 19.76 dan sisihan piawai adalah 6.40. Manakala skor min pasca ujian bagi
penulisan karangan fakta adalah 23.55 dan sisihan piawai adalah 6.56. Terdapat
perbezaan di antara pra ujian dengan pasca ujian bagi penulisan karangan fakta yang
signifikan, t (39) = 10.80, p = 0.0001.
Persoalan Kajian Keempat :
Adakah terdapat perbezaan tahap pencapaian penulisan karangan jenis naratif antara pra
ujian dengan pasca ujian?
Jadual 17 : Ujian-t Perbezaan di Antara Pra ujian dengan Pasca ujian Bagi Penulisan
Karangan Naratif
Karangan Naratif Min SP t df p
5.54 39 0.0001
Pra ujian 19.65 3.98
Pasca ujian 23.82 4.50
Nota: Signifikan pada aras keertian 0.05
N= 40
Jadual 17 menunjukkan perbezaan di antara pra ujian dengan pasca ujian bagi penulisan
karangan naratif. Didapati skor min pra ujian bagi penulisan karangan naratif adalah
19.65 dan sisihan piawai adalah 3.98. Manakala skor min pasca ujian bagi penulisan
karangan naratif adalah 23.82 dan sisihan piawai adalah 4.50.

36. Ujian-t yang dijalankan menunjukkan terdapat perbezaan yang signifikan di antara pra
ujian dengan pasca ujian bagi penulisan karangan naratif iaitu, t (39) = 5.54, p = 0.0001.
Persoalan 5:
Adakah terdapat perbezaan tahap pencapaian penulisan karangan antara jenis fakta
dengan naratif dalam pra ujian dan pasca ujian?
Jadual 18 : Ujian-t Perbezaan di Antara Penulisan Fakta dan Penulisan Naratif Di Dalam
Penulisan Karangan
Pra ujian Min SP t df p
0.12 39 0.91
Karangan Fakta 19.76 6.40
Karangan Naratif 19.65 3.97
Nota: Signifikan pada aras keertian 0.05
N= 40
Jadual 19 : Ujian-t Perbezaan di Antara Penulisan Fakta dan Penulisan Naratif Di Dalam
Penulisan Karangan
Pasca ujian Min SP t df p
0.27 39 0.80
Karangan Fakta 23.55 6.56
Karangan Naratif 23.82 4.50
Nota: Signifikan pada aras keertian 0.05 N= 40
Berdasarkan Jadual 18, didapati semasa pra ujian skor min penulisan karangan fakta
adalah 19.76 dan sisihan piawai adalah 6.40. Manakala skor min penulisan karangan
naratif adalah 19.65 dan sisihan piawai adalah 3.97. Ujian-t yang dijalankan terhadap
skor markah pra ujian mendapati tidak terdapat perbezaan yang signifikan di antara tahap
pencapaian penulisan karangan jenis fakta dengan naratif, t (39) = 0.12.
Manakala Jadual 19 menunjukkan semasa pasca ujian skor min karangan fakta ialah
23.55 dengan nilai sisihan piawai 6.56. Skor min pasca ujian karangan naratif pula ialah
23.82 dengan nilai sisihan piawai 4.50. Berdasarkan ujian-t yang dijalankan didapati
tidak terdapat hubungan yang signifikan di antara karangan fakta dan karangan naratif
semasa pasca ujian iaitu, t (39) = 0.27, p = 0.80, d = 0.04. Perbezaan kecil juga berlaku di
antara markah karangan fakta dan karangan naratif pasca ujian iaitu, d = 0.40.

37. BAB V
PERBINCANGAN, RUMUSAN DAN CADANGAN KAJIAN
Pengenalan
Bab ini membincangkan data yang diperolehi dalam kajian. Bab ini juga mengemukakan
rumusan dan cadangan untuk kajian lanjut yang boleh dilakukan pada masa akan datang.
Perbincangan Hasil Kajian
Perbincangan kajian berfokuskan kepada huraian kajian berdasarkan persoalan kajian.
Persoalan 1
Sejauh manakah tahap pencapaian penulisan karangan dalam pra ujian?
Berdasarkan dapatan kajian dalam bab 4, didapati dalam pra ujian karangan fakta, ramai
murid berada pada peringkat pencapaian Kurang Memuaskan. Manakala murid dalam
karangan naratif banyak murid mendapat peringkat Memuaskan. Peringkat pencapaian
Memuaskan dalam karangan naratif lebih ramai berbanding karangan fakta iaitu seramai
21 orang murid atau sebanyak 52.5 peratus. Manakala peringkat Pencapaian Minimum
paling ramai diperoleh murid karangan fakta berbanding karangan naratif iaitu seramai
15 orang murid atau 35 peratus. Daripada keputusan markah yang diperoleh, didapati
murid mendapat markah yang lebih tinggi dalam menulis karangan naratif. Hal ini
disebabkan bahawa murid beranggapan bahawa penulisan karangan berbentuk imaginatif
atau naratif adalah lebih mudah berbanding dengan karangan fakta.
Dapatan kajian ini relevan dengan kajian oleh Taylor, E. (2000) melalui kajian beliau
terhadap murid yang diajar mengunakan cerita rakyat. Didapati teknik ini berkesan untuk
murid lemah serta murid yang cemerlang pada masa sama. Cerita rakyat
memperkenalkan penggunaan bahasa yang pelbagai kepada murid. Dapatan kajian
mendapati murid-murid ini menunjukkan minat serta bersemangat untuk belajar.
Pengulangan pada bahagian-bahagian tertentu membolehkan perbendaharaan kata serta
tatabahasa baharu diperoleh. Malah sangat sesuai untuk meningkatkan kemahiran
mendengar, bertutur, membaca dan menulis.

38. Persoalan 2
Sejauhmanakah tahap pencapaian penulisan karangan dalam pasca ujian?
Dapatan menunjukkan skor min pasca ujian bagi penulisan ujian fakta adalah lebih tinggi
daripada skor min pasca ujian bagi penulisan karangan naratif. Didapati semasa pasca
ujian karangan fakta, murid paling kerap mendapat 20 markah manakala karangan naratif
24 markah. Perbezaan sebanyak 4 markah wujud antara markah yang paling kerap
diperoleh murid dalam karangan fakta dan karangan naratif. Murid-murid paling ramai
mendapat peringkat Memuaskan dalam kedua-dua jenis karangan. Namun, dalam
karangan naratif seramai 11 orang lebih ramai atau 27.5 peratus lebih banyak mendapat
peringkat Memuaskan berbanding ketika menjawab karangan fakta. Walau
bagaimanapun, terdapat seorang murid atau 2.5 peratus yang mendapat peringkat
Pencapaian Minimum. Hal ini disebabkan murid sudah dapat menghuraikan isi-isi
penting dengan baik setelah rawatan KPK diberikan.
Dapatan kajian di atas selaras dengan hasil kajian yang dilakukan oleh Ahmad Zaini
Yaacob (2000) yang mengkaji tentang kesan pembelajaran koperatif dalam kalangan
pelajar tingkatan empat di luar bandar. Pelajar yang didedahkan dengan kaedah ini
didapati meningkat dari segi perancangan, penjanaan idea, mencari bahan, olahan dan
struktur kata dalam karangan pelajar. Dapatan kajian beliau menunjukkan pembelajaran
koperatif dapat meningkatkan aspek-aspek tersebut dalam mutu penulisan pelajar.
Persoalan 3
Adakah terdapat perbezaan yang signifikan tahap pencapaian penulisan karangan jenis
fakta antara pra ujian dengan pasca ujian?
Dapatan kajian mendapati terdapat perbezaan yang signifikan di antara pra ujian dengan
pasca ujian. Skor min pra ujian bagi penulisan karangan fakta adalah 19.76 dan sisihan
piawai adalah 6.40. Manakala skor min pasca ujian bagi penulisan karangan fakta adalah
23.55 dan sisihan piawai adalah 6.56. Dapatan juga menunjukkan terdapat perbezaan di
antara pra ujian dengan pasca ujian bagi penulisan karangan fakta yang signifikan, t (39)
= 10.80, p = 0.0001, d = 0.17. Namun, perbezaan adalah kecil iaitu, d = 0.17 di antara pra
ujian dan pasca ujian bagi penulisan karangan fakta. Kesimpulan yang dibuat ialah
pencapaian karangan fakta dan karangan naratif dalam pasca ujian lebih tinggi
berbanding dengan pra ujian.
Dapatan kajian ini relevan dengan kajian oleh Khadijah Ahmad (2005) yang mengkaji
tentang keberkesanan pembelajaran koperatif dalam menulis karangan BM. Dapatan
kajian mendapati bahawa terdapat perbezaan dan peningkatan dari segi penulisan
karangan terhadap kaedah yang digunakan oleh guru dalam penulisan karangan. Terdapat
perbezaan yang signifikan antara pencapaian pelajar dalam menulis karangan sebelum
dan selepas dirawat dengan kaedah pembelajaran koperatif. Hasil hubungan interaksi
sesama ahli kumpulan atau rakan sebaya telah berjaya meningkatkan pengetahuan
kebolehan pelajar dalam menulis isi karangan.
Secara keseluruhannya, penggunaan Kaedah Koperatif dalam pengajaran karangan fakta
yang dijalankan adalah berkesan untuk meningkatkan skor penulisan karangan murid

39. menulis karangan fakta. Kaedah pengajaran dan pembelajaran secara berkumpulan ini
sekali gus dapat menarik minat murid dalam penulisan karangan. Justeru, Kaedah
Koperatif ini boleh dijalankan di sekolah-sekolah bagi membantu meningkatkan tahap
pencapaian penulisan karangan murid.
Persoalan Kajian Keempat :
Adakah terdapat perbezaan tahap pencapaian penulisan karangan jenis naratif antara pra
ujian dengan pasca ujian?
Kajian mendapati terdapat perbezaan yang signifikan di antara pra ujian dengan pasca
ujian bagi penulisan karangan naratif iaitu, t (39) = 5.54, p = 0.0001. Skor min pra ujian
bagi penulisan karangan naratif adalah 19.65 dan sisihan piawai adalah 3.98. Manakala
skor min pasca ujian bagi penulisan karangan naratif adalah 23.82 dan sisihan piawai
adalah 4.50. Ini bermakna terdapat peningkatan skor min penulisan karangan naratif
pasca ujian berbanding pra ujian.
Dapatan kajian di atas disokong dengan hasil kajian Zawiah Abd. Shukor dan rakan-
rakan (2001), dengan mencuba strategi pembelajaran koperatif menggunakan teknik
‘Round Robin’ dan ‘Round Table’ dalam proses penulisan dalam kalangan murid tahun
empat sebuah sekolah rendah. Kajian ini juga menunjukkan bahawa pengguna teknik ini
boleh mendorong murid untuk menghasilkan karangan yang baik.
Berdasarkan dapatan di atas dapat disimpulkan bahawa KPK adalah sesuai dan berkesan
untuk murid bukan Melayu dalam pembelajaran penulisan karangan naratif.
Persoalan Kajian Kelima :
Adakah terdapat perbezaan tahap pencapaian penulisan karangan antara jenis fakta
dengan naratif dalam pra ujian dan pasca ujian?
Kajian menunjukkan ujian-t yang dijalankan terhadap skor markah pra ujian mendapati
tidak terdapat perbezaan yang signifikan di antara tahap pencapaian penulisan karangan
jenis fakta dengan naratif, t (39) = 0.12, p = 0.91, d = 0.02. Skor min penulisan karangan
naratif adalah 19.65 dan sisihan piawai adalah 3.97.
Kajian juga mendapati bahawa tidak terdapat hubungan yang signifikan di antara
karangan fakta dan karangan naratif semasa pasca ujian iaitu, t (39) = 0.27, p = 0.80, d =
0.04. Perbezaan kecil juga berlaku di antara markah karangan fakta dan karangan naratif
pasca ujian iaitu, d = 0.40.
Implikasi Terhadap Murid
Berdasarkan kajian yang dijalankan, penggunaan teknik ini ternyata menunjukkan
bahawa aspek kognitif banyak memainkan peranan dalam melahirkan isi, struktur ayat
dan bahasa yang baik dalam sesuatu aktiviti penulisan murid. Aspek kognitif ini
memainkan peranan penting dalam proses menjaring dan memilih maklumat untuk
dijadikan isi karangan. Dari segi afektif pula, dapatan kajian juga menunjukkan bahawa
semua murid mempamerkan perasaan terkawal ketika mencatat isi dalam kumpulan

40. masing-masing. Secara keseluruhannya, bolehlah dirumuskan bahawa kedua-dua teknik
ini memberikan implikasi yang baik terhadap kestabilan emosi. Hal ini memberikan
petanda yang baik bahawa teknik tersebut dapat digunakan dalam aktiviti pembelajaran,
khususnya penulisan karangan pada masa akan datang. Teknik ini mempunyai potensi
untuk melahirkan murid yang berketrampilan jika dapat dilaksanakan dengan berkesan.
Implikasi Terhadap Guru
Dalam pembelajaran koperatif, guru berperanan sebagai ’supervisor’ untuk
menggalakkan aktiviti pembelajaran. Guru juga perlu memberi bantuan kepada setiap
kumpulan yang memerlukan bantuan, menjelaskan atau menerangkan perkara yang
menjadi kekeliruan setiap murid. Selain itu, guru perlu menunujukkan hubungan yang
mesra dan bermakna kepada setiap kumpulan dan membantu menghubungkan apa yang
telah dipelajari dalam konteks yang lebih luas berkaitan mata pelaran yang diajarkan. Hal
ini bermakna dalam pembelajaran koperatif, guru perlu merancang dan menyusun proses
pengajaran dan pembelajaran dengan lebih teliti. Dengan cara ini guru dapat
mempelbagaikan corak interaksi (murid dengan guru dan sebaliknya) dalam proses
pengajara dan pembelajaran dalam bilik darjah.
Rumusan Kajian
Sebagai rumusannya, dapatan kajian ini membuktikan keberkesanan KPK dalam
meningkatkan prestasi penulisan karangan fakta dan karangan naratif murid tingkatan dua
bukan Melayu. Murid-murid berpencapaian sederhana dijadikan sampel kajian ini. Walau
bagaimanapun, teknik Putaran Giliran dan Meja Bulat mempunyai kekuatan dan
kelemahan dalam penulisan karangan. Kekuatannya teknik ini dapat memotivasikan serta
dapat memberikan keseronokkan kepada murid pada masa pengajaran dan pembelajaran
berjalan. Keseluruhan aktiviti membolehkan mereka bergerak, dan mengaktifkan bilik
darjah serta dapat menceriakan suasana pengajaran dan pembelajaran.
Aktiviti ini juga melatih murid untuk mendengar arahan dengan teliti dan seterusnya
melaksanakan arahan dengan cepat dan tepat, sekali gus dapat menyemaikan sikap
tanggungjawab antara ahli kumpulan. Dalam KPK ini, murid yang cerdas dapat
membantu murid yang lemah sama ada secara langsung atau idak langsung. Perkongsian
maklumat ini dapat membantu mereka menghasilkan karangan yang lebih baik.
Bagi murid yang kurang mampu dalam kemahiran berfikir, teknik Putaran Giliran dapat
meningkatkan keupayaan mereka dalam penulisan karangan. Mereka dapat memberikan
pendapat dan mendengar komen daripada kumpulan yang lain. Namun demikian, guru
pelu sentiasa membimbing murid untuk mendapatkan hasil pembelajaran yang lebih
positif.
Teknik ini juga dapat memdorong murid untuk matang dalam berfikir kerana proses
pemerolehan maklumat yang relevan, penyaringan maklumat dan penghasilan maklumat
dalam bentuk lisan dan tulisan yang memerlukan penjanaan fikiran. Sekiranya aktiviti ini
berterusan, murid dapat berfikir dengan matang yang boleh membantu penghasilan
penulisan karangan yang baik. Keberanian dalam mengemukakan pendapat dan
kebolehan mengawal emosi merupakan aspek yang penting bagi melahirkan murid yang
berwibawa, dan berfikiran positif. Sikap ini akan dapat memupuk sikap rasional dalam

41. diri mereka.
Walau bagaimanapun, penggunaan teknik ini juga ada kelemahannya. Dalam proses
pengajaran karangan, teknik Putaran Giliran boleh menyebabkan kelas menjadi bising.
Keadaan ini beleh mengganggu pembelajaran sekiranya tidak dikawal dengan baik oleh
guru. Justeru,guru perlu mentadbir kelas dengan baik dan mengatur serta memastikan
pembelajaran berlaku setiap masa.
Dari segi masa, proses pembelajaran menggunakan teknik ini memerlukan masa yang
lebih panjang, terutamanya bagi aktiviti pengumpulan dan penyaringan maklumat.
Penyaringan maklumat memerlukan ketelitian agar hasil yang diperoleh tepat dan
relevan. Perbincangan dapatan kajian ini selaras dengan kajian Masitah Zainuddin
(2005), dalam kajiannya tentang keberkesanan teknik pembelajaran koperatif dalam
penulisan karangan BM pelajar tingkatan dua. Kaedah yang digunakan adalah kaedah
eksperimen yang memakan masa selama hampir sebulan. Sampel kajian terdiri daripada
30 orang pelajar sekolah menengah, di daerah Kangar, Perlis. Hasil kajian mendapati
bahawa pembelajaran koperatif berjaya meningkatkan penulisan dalam karangan setelah
sesi rawatan dijalankan. Pelajar didapati bekerjasama, tolong menolong dan bertindak
sebagai satu pasukan yang mantap tanpa mengira perbezaan yang wujud sesama mereka.
Pembelajaran koperatif juga boleh membina kemahiran menulis yang berkualiti tinggi di
samping mengatasi masalah kesantunan mengembang, menghurai, menjana supaya lebih
mantap dan bernas.
Cadangan Kajian
Dapatan kajian ini menunjukkan bahawa penggunaan KPK dalam proses pengajaran dan
pembelajaran memberikan kesan positif dalam meningkatkan pencapaian murid
khususnya dalam penulisan karangan fakta dan karangan naratif.
Dapatan ini diharap dapat membuka minda para pendidik, khasnya guru bahasa Malaysia
untuk membuat refleksi tentang kaedah pengajaran yang mereka amalkan dalam bilik
darjah. Guru-guru hendaklah berusaha untuk menggunakan KPK dalam pengajaran
karangan dengan memperbanyakkan aktiviti kumpulan belajar bersama supaya murid
dapat berbincang dan berkongsi masalah dalam penulisan karangan. Sewaktu teknik ini
dilaksanakan, guru berpeluang untuk memantau penggunaan bahasa murid, sama ada
dalam lisan mahupun tulisan.Guru juga perlu sentiasa membaiki kesilapan bahasa murid
dalam semua aspek. Semakan yang teliti terhadap penulisan murid perlu diadakan dari
semasa ke semasa agar mempertingkatkan lagi penguasaan kemahiran menulis dalam
kalangan murid.lisan karangan yang me
Hasil karangan sebahagian murid yang kurang memuaskan adalah berpunca daripada
jarak jarak masa yang terlalu lama antara aktiviti prapenulisan dengan penulisan
karangan. Teknik Putaran Giliran dan Meja Bulat telah mampu menyediakan minda
murid untuk menulis karangan. Namun demikian, kesediaan terganggu oleh sebab had
masa yang ditetapkan. Oleh itu, dicadangkan agar masa untuk pengajaran dan
pembelajaran penulisan karangan yang menggunakan teknik ini dipanjangkan sehingga
murid selesai menulis karangan. Waktu satu jam biasanya diperuntukkan untuk