1. CHƯƠNG 5
CAN THIỆP CỦA NHÀ NƯỚC
VÀO THỊ TRƯỜNG

2. Nhắc lại chương 4 về cấu trúc thị trường ….

3. HỆ THỐNG CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG
CẠNH TRANH HOÀN CHỈNH
CẠNH TRANH ĐỘC QUYỀN
THIỂU SỐ ĐỘC QUYỀN
CAN THIỆP CỦA
NHÀ NƯỚC
ĐỘC QUYỀN
Thất bại thị
trường
Sức mạnh
thị trường

4. I. HIỆU QUẢ THỊ TRƯỜNG
1) Giới thiệu
Thị trường cạnh tranh hoàn chỉnh  phúc lợi
của người tiêu dùng được tối đa hóa;
Khi thị trường không hoàn chỉnh  các xí
nghiệp có khả năng tối đa hóa lợi ích của
mình trên cơ sở thiệt hại của người tiêu
dùng  thất bại thị trường.

5. I. HIỆU QUẢ THỊ TRƯỜNG
2) Các loại thất bại thị trường
i. Bất bình đẳng và hệ thống giá cả;
ii. Hàng hóa công cộng;
iii. Ngoại tác trong sản xuất;
iv. Sức mạnh độc quyền và phân bố tài
nguyên không hiệu quả;
v. Biến động kinh tế.

6. 3) Can thiệp của nhà nước
Hai lý do:
(1) Khắc phục tình trạng thất bại thị trường;
(2) Hạn chế sức mạnh thị trường.

7. II. KHẮC PHỤC THẤT BẠI THỊ TRƯỜNG
1) Hệ thống giá cả và phân phối thu nhập
Thị trường lao động: người lao động có năng lực/kỹ
năng sẽ được hưởng mức lương cao;
Vấn đề: Không bình đẳng về năng lực (ability)/kỹ
năng (skills)  có các nhóm bất lợi về kinh tế;
Như: người già, người khiếm khuyết về thể chất
hoặc tinh thần, người thất nghiệp;
Giải pháp: trợ cấp và thuế …

8. BẢNG. BIỂU THUẾ LŨY TIẾN TỪNG PHẦN
BẬC THUẾ
THU NHẬP (triệu
đồng/năm)
THUẾ SUẤT
(%)
1
Đến 60
5
2
> 60 – 120
10
3
>120 – 216
15
4
> 216 – 384
20
5
> 384 – 624
25
6
> 624 – 960
30
7
> 960
35
Nguồn: Luật thuế TNCN, số 04/2007/QH12, ngày 21/11/2007

9. II. KHẮC PHỤC THẤT BẠI THỊ TRƯỜNG
2) Cung cấp hàng hóa/dịch vụ công cộng
Như: quốc phòng, chiếu sáng công cộng, cảnh
sát;
Đặc điểm: tác động hưởng lợi chung (freerider effect)  nhà nước chịu trách nhiệm
cung cấp các hàng hóa này;
Nguồn kinh phí: từ thuế.

10. II. KHẮC PHỤC THẤT BẠI THỊ TRƯỜNG
3) Ngoại tác trong sản xuất
Thí dụ: ô nhiễm trong sản xuất;
Khắc phục: Các qui định chặt chẽ về ô nhiễm,
khí thải, tiếng ồn trong sản xuất.

11. II. KHẮC PHỤC THẤT BẠI THỊ TRƯỜNG
4) Duy trì cạnh tranh và phân bố tài nguyên
có hiệu quả
Kiểm soát độc quyền: sở hữu nhà nước, qui
định pháp luật (luật cạnh tranh), qui định
giá cả.

12. P
MC
B
Pm
P1
AC
G
A
D
0
Qm
Q
Qc
MR
Hình. So sánh sản lượng và giá bán sản phẩm của XNĐQ và XNCTHC

13. II. KHẮC PHỤC THẤT BẠI THỊ TRƯỜNG
5) Giảm thiểu biến động kinh tế
Chu kỳ kinh doanh bùng nổ (phát triển mạnh)
và suy thoái.

14. 5) Giảm thiểu biến động kinh tế
a. Kinh tế bùng nổ: nền kinh tế phát triển
nhanh, thu nhập người dân tăng và nhu
cầu tăng theo  lạm phát thường cũng
tăng theo;
Biện pháp:
• Chính phủ hạn chế chi tiêu công
• Khu vực tư nhân: tăng thuế; thắt chặt
chính sách tiền tệ với lãi suất cao khiến lãi
suất tín dụng tăng  giảm bớt đầu tư.

15. 5) Giảm thiểu biến động kinh tế
b. Kinh tế suy thoái:
Biện pháp:
• kích cầu và khuyến khích chi tiêu;
• chính phủ gia tăng chi tiêu công;
• khuyến khích khu vực tư nhân phát triển:
nới lỏng chính sách tiền tệ với lãi suất
thấp để khuyến khích tư nhân vay mượn.

16. III. LOẠI BỎ SỨC MẠNH THỊ TRƯỜNG
1) Khái niệm
Lý thuyết kinh tế thị trường: ‘cạnh tranh và
thị trường tự do sẽ đảm bảo tối đa hóa
lợi ích kinh tế cho toàn xã hội’
Nhưng trong nền kinh tế hiện tại, thị trường
cạnh tranh lại là trường hợp ngoại lệ, chứ
không phải là qui tắc …

17. III. LOẠI BỎ SỨC MẠNH THỊ TRƯỜNG
1) Khái niệm
Phổ biến: Các công ty xuyên quốc gia, các
cấu trúc thiểu số độc quyền khổng lồ;
Xí nghiệp thực hiện các hành vi không mang
tính cạnh tranh  người tiêu dùng có rất
ít sự lựa chọn;

18. 2) Các hành vi hạn chế thương mại
= các hành động của một xí nghiệp nhằm hạn
chế cạnh tranh và do đó giảm bớt tính hiệu
quả của cơ chế giá cả;

19. 2) Các hành vi hạn chế thương mại
a. Thỏa thuận dọc
b. Thỏa thuận ngang
c. Cartels: liên kết về giá cả, sản lượng và thị
phần. Thí dụ: OPEC
d. Phân biệt giá;
e. Cung cấp độc quyền;

20. 2) Các hành vi hạn chế thương mại
f. Tẩy chay trực tiếp
Thỏa thuận giữa hai hoặc nhiều đối thủ cạnh
tranh để từ chối giao dịch, hoặc hạn chế
giao dịch với một nhà cung cấp khác hoặc
một nhóm đối thủ cạnh tranh khác.

21. 2) Các hành vi hạn chế thương mại
g. Tẩy chay gián tiếp (thứ cấp)
Ngăn cản việc cung cấp hàng hóa cho (hoặc từ) một xí
nghiệp với mục đích gây thiệt hại đáng kể hoặc
làm giảm sút sự cạnh tranh trên thị trường;
Thí dụ: nghiệp đoàn ngành giết mổ gia súc đang đình
công để đòi tăng lương với công ty giết mỗ và chế
biến sản phẩm gia súc. Một nghiệp đoàn khác là
nghiệp đoàn kiểm dịch thú y từ chối vào công ty
để kiểm dịch gia súc nhằm hỗ trợ nghiệp đoàn
bạn. Hành động của nghiệp đoàn kiểm dịch thú ý
được xem như là hành động tẩy chay gián tiếp, và
có thể bị trừng phạt theo pháp luật.

22. 2) Các hành vi hạn chế thương mại
h. Sáp nhập
Hai hoặc nhiều xí nghiệp kết hợp lại với nhau
để trở thành một;
Sáp nhập có thể bị ngăn cản nếu khiến xí
nghiệp có được vị trí khống chế thị trường,
hoặc khiến làm suy giảm đáng kể tình hình
cạnh tranh;
trich dan Luat Canh Tranh.doc