1. Ingurune historiko eta
ideologikoa
BARROKOA
ARTE

2. “BARRUECO” “BARROKO”
Perla deformeak
(portugera)
Barocco = exageratua ARTE DESPROPORTZIONATUA
Balore klasikoen eraldaketa:
• Formen mugimendua
• Sentimenduen espresio
librea.
• Oreka klasikoaren
apurketa.
Barroko hitza zentzu peioratiboan erabili zen, gehiegizko dekorazioa
azpimarratzeko, XVIII. mendeko Ilustrazioaren arrazionalismo zorrotzaren
aurrean

3. • Ezaugarriak:
– Errenazimenduarekiko oposizioa:
• Oreka  Ezegonkortasuna
• Serenitatea  Mugimendua
• Forma itxiak  Forma irekiak
• Idealizazioa  Espresionismoa
• Moderazioa  Exagerazioa
• Ingurune historikoa:
– Trentoko Kontzilioaren garrantzia.
Kontrarreforma.
– Monarkia Absolutuen nagusitasuna
– Erroma, artearen hiriburua

4. ERRENAZIMENDUA
Forma itxiak
Batasun
konpositiboa
Argitasun osoa
Estatismoa
BARROKOA
Dinamismoa
Konplexutasun
konpositiboa
Forma irekiak
Izaera eszenografikoa

5. Barrokoaren Europa (XVII-XVIII)

6. Arte dirdiratsua
eta aberatsa da.
Honen bidez,
errege
absolutuen
boterea,
Estatuen
aberastasuna eta
Katolizismoaren
goreneko egoera
adierazten dira.

7. Barroko
gortesaua eta
katolikoa:
Eliza eta
Absolutismoaren
propaganda
egiteko (Italia,
Frantzia,
Espainia)
BARROKO BURGESA Barroko burgesa
ETA PROTESTANTEA eta protestantea
(Ingalaterra eta
Holanda).
BARROKO GORTESAUA
ETA KATOLIKOA

8. TESTUINGURU KULTURAL, ERLIJIOSO ETA ZIENTIFIKO BERRIA
IKERKETA ETA ZALANTZA METODIKOA:
IRAULTZA ZIENTIFIKOA: ARRAZIONALISMO
GALILEO, PASCAL, NEWTON. KARTESIANOA
KRISIA ETA BERRIKUNTZA
BARROKOAREN GARAIAN
SENTSIBILITATE ERLIJIOSO BERRIA:
ERREFORMA PROTESTANTEA ETA MONARKIA ABSOLUTUEN
KONTRARREFORMA KATOLIKOA FINKAPENA
SISTEMA KAPITALISTA ETA
GIZARTE BURGESAREN
AURRERAPENA

9. BARROKOA: ARTE ZIBILA ETA ARTE ERLIJIOSOA
ARTEA ELIZA KATOLIKOAREN
ZERBITZURA: FEDE
KATOLIKOAREN PROPAGANDA
ARTEA ABSOLUTISMOAREN ZERBITZURA:
ERREGE ETA ESTATU ABSOLUTISTAREN PROPAGANDA

10. BARROKOA, ARTEA ELIZA
KATOLIKOAREN ZERBITZURA
KONTRARRE- • Elizaren dogma tradizionalen
FORMA
KATOLIKOA
berrespena.
(TRENTOKO • Barne ustelkeriaren aurkako
KONTZILIOA borroka.
(1545-1563)
Artistentzako gomendioak:
• Argitasuna, soiltasuna eta
JESUITEN SORRERA 1540an ulergarritasuna.
• Interpretazio errealista.
Artearen ideologia berriaren hedapena
• Pietatearen adierazpena:
ikonografia erlijiosoaren patetismoa
nabarmentzea.
FEDEAK EDERTASUN Artea fedearen propaganda bezala
KLASIKOAREN EREDUA (propaganda fide)
ORDEZKATZEN DU

11. BARROKOA: ARTE ZIBILA
Artea monarka absolutuen
propagandarako tresna da
MONARKIA
Luxua eta aberastasuna monarkiaren
ABSOLUTUAREN
boterearen islada dira
FINKAPENA
Hiria, jauregiak eta
Jauregien gorteak gobernu-eraikinak “ Boterearen irudia” dira
HIRIBURU POLITIKOEN
GARRANTZIA Boterea islatzen duten eraikinen
aberastasunak menpekoen
obedientzia islatzen du
URBANISMO
ESZENOGRAFIKOA

12. ROMA, CAPUT MUNDI
ERROMA, Barrokoaren gune bultzatzailea
EUROPA
KATOLIKOAREN
Eliza Katolikoaren
HIRI NAGUSIA
handitasunaren adierazlea
Urbanismo eszenografiko eta
teatralaren planifikazioa (1585-1590)
Plazak, iturriak,
etorbideak….
• Piazza del Popolo
• Piazza Navona
• San Pedroren Plaza
• Espainiako Plazaren eskailera
• Fontana di Trevi

13. ARKITEKTURA ETA URBANISMO BARROKOA: HURBILPEN OROKORRA
Arkitektura eta Eraikuntza elementuak: Materialak: Formen
urbanismoa erabilera berria testura eta koloreen dinamismoa
batasuna
OREKA KLASIKOAREN
APURKETA
Dekorazio ugaritasuna
Forma arkitektoniko
berriak

14. ARKITEKTURA
• Oinplano angeluzuzenaz
gain, oinplano eliptikoak,
zirkularrak eta mistoak ere
azalduko dira.
• Lerro kurboaren
nagusitasuna: elipseak,
parabolak, hiperboleak,
helizeak, erdi puntuko
arkuaren oreka ordezkatuz.
• Forma anitzeko arku eta
kupulak.
• Izaera eszenografikoa eta
monumentala.

15. TIPOLOGIA
ARKITEKTONIKO
ERLIJIOSOAK: ELIZAREN “Il Gesú”
OINPLANOA. jesuiten eliza, Erroma.
Oinplano angeluzuzenak,
eliptikoak, zirkularrak eta
mistoak.
San Carlo alle
Quatro Fontane Quirinaleko
“San Carlino”, San Andres,
Erroma. 1658-70.
F. Borromini. G. Bernini.

16. Euskarri dinamikoak:
- Zutabe salomondarra, orden
klasikoak, atlanteak, kariatideak
- Hormak ez dira lauak eta kurbatu
egiten dira, perspektiba eta
argiaren efektuak bilatuz
argiaren kontrasteak
Fatxada dinamikoak.
Taulamenduak
apurtzen dira, argi-ilun
efektuak lortuz

17. Elementu dekoratiboen
ugaritasuna: frontoiak
(triangularrak nahiz
erdizirkularrak), apurtzen dira
eta forma kurboak edo mistoak
hartzen dituzte, hornazinen
ugaritasuna, forma obaleko
leihoak (oculi), ispiluak,
mentsulak eta eskulturak.
Materialak: harria, marmola,
adreilua, estukoa, brontzea…

18. Urbanismo berria: plazak
Hiriko eszenografia
Manifestazio erlijioso
handiak baimentzen
ditu.
Botere politiko eta
erlijiosoaren irudia da

20. ARKITEKTURA BARROKOA
EZAUGARRI
OROKORRAK

21. “Oreka klasikoaren
apurketa”
FRANCESCO
BORROMINI
(apurketa)
ITALIA
(Erroma)
GIAN LORENZO
BERNINI
(klasizismoaren
jarraipena)
EUROPA

22. ITALIAKO ARKITEKTURA BARROKOA
Erroma gunerik
garrantzitsuena da eta Aita
Santuak mezenarik
handienak izanen dira.
Arkitektura Eliza
Katolikoaren zerbitzura
jarriko da, fededunen
sentsibilitatea zuzentzeko.

23. ARTELAN HANDIAK

24. ARKITEKTURA BARROKOAREN BI IKUSPEGI
Gian Lorenzo Francesco Castelli,
Bernini Borromini

25. BERDINTASUNAK ETA
DESBERDINTASUNAK?

26. Gian Lorenzo Bernini
(1598-1680)

27. VATIKANOKO SAN PEDRO
• ARKITEKTO UGARIK HARTU ZUTEN PARTE: BRAMANTE,
RAFAELLO, SANGALLO, MICHELANGELO ETA MADERNO.
• GIAN LORENZO BERNINIK PLAZA ETA KOLUMNATA PROIEKTATU
ZITUEN.

28. BRAMANTEREN PROIEKTUA
RAFAELLOREN PROIEKTUA

29. VATIKANOKO SAN PEDRO: PROIEKTUAREN EBOLUZIOA
BRAMANTE RAFAELLO MADERNO

30. MICHELANGELOREN
ELIZA ETA KUPULA

31. CARLO MADERNOREN LUZAPENA ETA
FATXADA BARROKOA

32. AZKEN ARKITEKTOA GIAN LORENZO BERNINI IZAN ZEN,
KOLUMNATA EGIN ZUENA.
1656an, Alejandro VII.ak plazaren birmoldaketa enkargatu
zion, fededunen bilera masiboak egiteko.
Esanahi sinbolikoa:
mundu osoko jendea
biltzeko lekua.
VATIKANOKO SAN PEDROREN PLAZA (1656-1667)

37. ALTXAERA
OINPLANOA
VATIKANOKO HIRIA

47. GIAN LORENZO BERNINI

56. San Pedroren fatxada, Carlo Maderno, 1607-1621. Erroma.

84. La gran fachada de la Basílica queda
siempre condicionada por las infinitas
posibilidades de observación que
ofrece la curvada columnata.

90. VATIKANOKO SAN PEDRO: BALDAKINOA (1624-1633)

103. 103

109. 109

114. Quirinaleko San Andrea

126. Frontón curvo partido con escudo

137. Francesco Castelli,
Borromini
(1599-1667)
San Carlo alle Quattro
Fontane,
“San Carlino”.
Fatxada Erroma. 1634-41.

138. Borromini: San Carlo alle Quattro fontane eta San Ivo della Sapienza

139. San Carlo alle
Quattro fontane,
“San Carlino”.
Fatxada eta oinplanoa.
Erroma. 1634-41.

140. Klaustroa
Eliza

150. BORROMINI:
San Carlo alle Quattro Fontane

157. 157

159. Klaustroaren barnealdea

160. San Ivo de la Sapienza eliza,
1642-1650. F. Borromini.

162. Borromini. S. Ivo

167. San Ivo de la Sapienza

172. JAUREGI BARROKOAK

173. VERSALLES

179. PETIT TRIANON

182. Juan Gómez de Mora (1586-1648)
Madrileko Plaza Nagusia.
1590-1619.

183. MADRILEKO PLAZA
NAGUSIA

185. JUAN GÓMEZ DE MORA Madrileko Plaza Nagusia 1617

186. 186

188. Madrileko Plaza Nagusia

191. GÓMEZ DE MORA

194. MADRILEKO
UDALETXEA
Juan Gómez
de la Mora

195. Madrileko udaletxea. 1644-1702.

196. Alberto Churriguera.
Salamankako Plaza Nagusia

197. Salamankako Plaza Nagusia. 1729-1756.

198. Alberto Churrigera (1676-1750)
Salamankako Plaza Nagusia. 1729-1756

200. PLAZA MAYOR DE SALAMANCA

202. SALAMANKAKO
PLAZA NAGUSIA
UDALETXEA

203. Alberto Churriguera eta García Quiñones.
Salamankako Plaza Nagusia

206. SALAMANKAKO PLAZA NAGUSIA: UDALETXEA

210. FERNANDO CASAS Y NOVOA
Konpostelako Santiagoren katedrala

211. Obradoiroko fatxada

214. FRANCISCO DE HERRERA
Zaragozako Pilar Basilika

216. MADRILEKO
ERRET
JAUREGIA
Filippo Juvara eta
G.B. Sachetti,
1736-64.

218. 218

220. JUVARA ETA SACHETTI