1. 4. GAIA
1. LIBURUKIA

2. BIZITZAREN JATORRIA
Berezko sorrera: Antzina uste zuten, Izaki bizidunak,
berez sortze zirela, deskonposatzen ari den materia
organikotik.
Francesco Redi: esperimentua egin zuen demostratuz
haragian sortutako euliak arrautzetatik zetozela.
Pasteur: frogatu zuen aireko mikroorganismoek
deskonposatzen dutela materia organikoa.
“Izaki bizidun guztiak beste izaki bizidun batzuetatik
sortuak dira”

3. NONDIK DATOR 1. IZAKI BIZIDUNA?
BI HIPOTESI:
PANSPERMIA: BIZITZA ESPAZIOAN SORTU ZEN
ETA ESPORA BEZALA HELDU ZEN PLANETA
HONETARA.
SINTESI PREBIOTIKOA (OPARIN ETA MILLER):
MATERIA EZ- ORGANOETATIK SORTU ZIREN
LEHENENGO MOLEKULA ORGANIKOAK
ETA ONDOREN HAUEK SORTU ZUTEN MOLEKULA
KONPLEXUAGOAK ETA ZELULAK

4. BIOANIZTASUNA AZALTZEKO TEORIAK

5. BIOANIZTASUNAREN JATORRIA
FIJISMOA
EBOLUZIONISMOA
ESPEZIEAK ALDAEZINAK
ESPEZIEAK ALDATU EGIN
DIRA, BERE HORRETAN
DAUDE SORTU ZIRENETIK
DAITEZKE ETA BESTE
ESPEZIE BATZUK SOR
DITZAKETE

6. FIJISMOA
KREAZIONISMOA
KATASTROFISMOA
JAINKOAK SORTU ZITUEN
 ESPEZIEAK ZERGATIK ZEUDEN
ESPEZIEAK ETA HAUEK EZ
ZIREN ALDATU .
ARAZOA: FOSILEN
AGERPENA
ETA ZERGATIK DESAGERTU ZIREN
(FOSILAK) AZALDU NAHI ZUEN.
 FOSILEN ESPEZIEAK ANTZINAN
ZEUDEN ETA EZ ZIREN ALDATU
URTETAN ZEHAR.
 ALDIAN BEHIN GERTATZEN
DIREN HONDAMEN NATURAL
BATEK ESPEZIEAK
DESARGERTARAZI ZITUEN
 HAIEN OSTEAN BESTE ESPEZIE
BATZUK AGERTU ZIREN

7. LAMARCKISMOA EDO EZAUGARRI
ESKURATUEN TEORIA
LAMARK-ek sortu zuen
IRIZPIDEAK:
Organismoek konplexutasunerako joera dute
FUNTZIOAK SORTZEN DU ORGANOA: Organo bat
asko erabiliz gero garatu egiten da, erabiltzen ez
denean endekatzen da. GARATZEN DIREN
ORGANOAK EZAUGARRI ESKURATUAK DIRA.
EZAUGARRI ESKURATUAK HEREDEGARRIAK
DIRA
AKATSA: ezaugarri eskuratuak ez dira
heredagarriak

8. DARWINISMOA
 DARWIN ETA WALLACE
IDEI NAGUSIA: “HAUTESPEN NATURALA DA ESPEZIEA
ALDATZEKO MEKANISMOA”
TEORIAREN IRIZPIDEAK:
 Organismoak borrokatu egiten dira bizirik irauteko, espezie gehienek
ugaltzeko gaitasun handia dute, bizirik iraun dezaketen baino banako
gehiago jaiotzen dira.
 Espezie bereko banako guztiak ez dira berdinak, aniztasun handia dago.
 Inguruak ondoen moldatuta dagoen banakoak aukeratzen ditu
(hautespen naturala), luzaroan bizirik iraun eta gehiago ugaltzen dira.
 Hautatutako karaktereak ondorengoei transmititzen diete eta espezieak
aldatu egiten dira etengabe eta mailaz maila.
AKATSA:
http://www.youtube.com/watch?v=UcXCJkwH8kE

9. ALDAKORTASUNAREN JATORRIA
GAUR EGUN BADAKIGU:
Hautespen naturalak bariazio heredagarrietan du
eragina; hau da, bariazio genetikoetan.
Bariazio genetikoak sortzen dira bi prozesuei esker:
Mutazioak, geneetan zoriz gertatzen diren aldaketak
dira eta gametoen bidez transmititzen dira ondorengoei
Sexu bidezko ugalketa; meiosian zehar geneak berriz
konbinatzen dira (birkonbinazioak) eta gametoak zoriz
elkartzen dira.

10. NEODARWINISMOA EDO TEORIA SINTETIKOA
IRIZPIDEAK:
Aldarkortasun genetikoa bi prozesuk eragiten dute:
mutazioak eta birkonbinazioak.
Hautespen naturalak eragina du aldakortasun
genetikoan. Gen batzuk hautatu eta beste batzuk
eliminatu. Horrela populazio baten gene batzuen
proportzioa aldatzen ditu.
Azkenean populazioak eboluzionatzen du, EZ
BANAKOA.
Pixkanaka gertatzen da eboluzioa.

11. OREKA TAIDUNA
Fosil erregistroan hutsuneak daude, hainbat espezie
agertzen dira, denbora askoan irauten dute ia aldatu
gabe eta bat-batean erregistrotik desagertzen dira.
JAUZI HAUEK AZALTZEKO OREKA TAIDUNAREN
TEORIA PROPOSATU DA.
IRIZPIDEAK:
Arbaso espezietik abiatuta, aldaketa azkarrak
gertatzen dira eta espezie berri asko sortzen dira, ez
bat bakarrik. Bioaniztasunaren eztanda-garaiak dira.
ONDOREN estasi-garaiak egoten dira non espezieak
ez dira aldatzen.

12. EBOLUZIOAREN FROGAK
1.
Froga anatomikoak: gorputz-egiturak konparatzen
dira



Organo homologoak: kanpoko itxura ezberdina, funtzioa
ezberdina dutelako baina BARNEKO EGITURA BERA DUTE
Organo analogoak: kanpoko itxura antzekoa da funtzio bera
egiteko balio baitute baina BARNE-EGITURA EZBERDINA
DA
Aztarna organoak: eboluzioan zehar funtzioa galduz joan
diren organoak dira.
Froga paleontologikoak: fosilak aztertzen dira
2. Froga enbriologikoak: enbrioien garapena aztertzen
da
1.

13. EBOLUZIOAREN FROGAK II
4. Froga biogeografikoak: espezie banaketa geografikoa
(geografikoki bakartuta geratu diren populazioak ez
dute eboluzio bera izaten)
5. Froga biokimikoak: Espezien ADN eta proteinen
aminoazidoak konparatzen dira.
ESPEZIAZIOA: AURRETIK ZEGOEN ESPEZIE
BATETIK ABIATUTA BESTE ESPEZIE BAT
SORTZEN DUEN PROZESUA
ADIBIDEA GIZA ESPEZIEAREN EBOLUZIOA