1. X. MANUEL BESTEIRO

2. INTRODUCIÓN
• XEOLOXÍA: Ciencia que estuda o relevo terrestre, os procesos
que o orixinan e os axentes que lle dan forma
• CAMBIOS DE GRAN INTENSIDADE NA SUPERFICIE
TERRESTRE
• Erupcións volcánicas
• Terremotos
• Cheas
• CAMBIOS DE BAIXA INTENSIDADE NA SUPERFICIE
TERRESTRE
• Erosión das montañas

3. AXENTES XEOLÓXICOS
• Os axentes xeolóxicos son os responsábeis dos
cambios sufridos no relevo terrestre
• AXENTES XEOLÓXICOS EXTERNOS:
Son activados por:
 Enerxía solar
 Gravidade
Exemplos:
 Ríos
 Mares
 Glaciares
 Aire

4. Os procesos xeolóxicos externos son as accións
realizadas polos axentes externos ,e,
que provocan a modificaciión do relevo
PROCESOS XEOLÓXICOS
EXTERNOS
Meteorizació Erosión Transporte Sedimentaci
n ón
Destrución das Desgaste Desprazamento Acumulación nos
rochas pola superficial dos materiais sitios baixos dos
acción da auga pola acción erosionados materiais
e do aire: da AGUA e cara outro0 transportados.
DO VENTO lugar A GRAVIDADE
Pode ser:
ou de exerce de
FÍSICA, calquera selectora do
QUÍMICA e axente “gran”
BIOLÓXICA xeolóxico
externo

5. A METEORIZACIÓN
Que é Quen Como Que forma
Conxuntamente: Meteorización Física Canchales
Xelifracción Gretas
de desecación
Hidroclastia Acanaladuras
A Atmósfera Corrasión
Éa Meteorización
destrución Química
das rochas
Disolución Depósitos salinos
da superficie
terrestre A Auga Oxidación Depósitos alteración
Carbonatación
Meteorización
Biolóxica Lapiaz
Os seres vivos
Pola
acción dos seres vivos O SOLO

6. A EROSIÓN
Que e Quen Como Que forma
“Seta”
Conxuntamente:
Erosión eólica
Corrementos
Escorrentía
Abrasión
E a retirada A Atmósfera Desertización
de materiais Erosión hídrica Cavorcos
A Auga
dunha zona Augas
Chemineas de fadas
Vales
da superficie Salvaxes
Desfiladeiros
terrestre
Ríos Meandros
producida
pola Augas “Marmitas”
Subterráneas Pozo Artesano
intervención
Modelado Kárstico
dulgún Augas Mariñas
axente Acantilados
Glaciares
xeolóxico Plataforma de abrasión
Os seres vivos
externo Erosión biolóxica Cabos
Vales glaciares
Actividade
dos seres vivos Lagos glaciares
Barrena común

7. O TRANSPORTE
Que é Quen Como Que forma
O transporte eólico é Tormentas de
A Atmósfera moi importante nas area
partículas de pequeno
Desprazamento tamaño: areas, limos e Dunas
dos materiais arxilas
Observa esta
erosionados animación
A auga dos RÍOS ao
cara outro lugar A Auga: ter maior viscosidade Una riada
-Ríos que o aire é capaz de Otra
transportar partículas
moito maiores
-Glaciares O xeo, ao ser sólido, Morrenas
leva de todo: grande,
pequeno e
microscópico. Os
materiais que viaxan
no seu seo chámanse
MORRENAS

8. A SEDIMENTACIÓN
Que é Quen Como Que forma
Acumulando area Desertos
nas zonas baixas areosos
Depósito dos A Atmósfera Ao perder Dunas
materiais velocidade deposita
transportados os materiais por
Terrazas ou
orden de peso e Vegas
tamaño na
A Agua:
desembocadura
-Ríos
Deltas, Barras
O xeo, ao fundirse
libera todo o
-Glaciares material en Morrenas
acumulacións de Bloques erráticos
MORRENAS
-Mar As corrientes
Praias
transportan area ata
as enseadas Tómbolos
formando PRAiAS

9. FACTORES QUE CONDICIONAN A DIVERSIDADE DE
RELEVOS
 O tipo de rocha
 O clima.
clima
Determina o tipo de axente externo que predomina
nunha zona
 Estructura dos materiais.
materiais
Un mesmo tipo de rocha orixinará relevos diferentes
seundo estea pregada ou non
 Antigüidade do relevo
 Acción antrópica

10. RELEVOS CÁRSTICOS

11. Son relevos orixinados pola disolución de rochas
calcarias (Formadas por CaCO3)
• Axente externo que actúa: a AGUA que se
actúa
INFILTRA dende a superficie. As augas de chuvia
incorporan CO2 do aire que ao reaccionar coa auga
forma o ácido carbónico que ten a capacidade de
disolver ao CaCO3.
(Insoluble) Ca(CO3H)2 (bicarbonato de calcio)
(soluble)

14. FORMAS EXOKÁRSTICAS
Dolina

15. DOLINAS
Formación de DOLINAS:
-Por disolución das rochas
-Por desplome do teito
dunha cova

16. FORMAS ENDOKÁRSTICAS

18. FORMAS ENDOKÁRSTICAS
‘Órganos’
Columnas

19. Cova do Drach
(Mallorca)

20. Cova da Águia (Ávila)

21. Cova de Nerja (Málaga)

22. O relevo cárstico en Castela- A
mancha…
TORCAS DE PALANCARES (Cuenca)
Enormes depresiones de entre 30 – 500 metros de
diámetro en terreno calcáreo. Empezaron a
formarse hace aprox 80 millones de años por la
acción de aguas carbónicas en las rocas calizas.
Un clima favorable y corrientes subterráneas
ocasionaron los hundimientos del terreno.
Podemos ver unas 20 torcas, entre ellas la Torca
del Lobo, una de las más bellas, la del Agua,
Torcazo, Torquete, de la Novia, la Torca Larga,
que es la más extensa, la Torca de las Colmenas,
de cien metros de desnivel, la Torca Rubia, que es
la más imponente.
Los nombres de algunas torcas vienen dados por
su vegetación o por el nombre de sus
descubridores: del tío Demetrio, del tío Agustín, del
Sastre...

23. TORCAS DE LAGUNASECA (Cuenca)
Catalogadas como MONUMENTO NATURAL

24. NACEMENTO DO RÍO CUERVO (Cuenca)
Catalogado como Monumento natural
Tobas e Travertinos

25. RELEVOS GRANÍTICOS
Características do granito:
Moi resistentes a meteorización física
Vulnerabeis á meteorización química
Presentan gretas ou diáclases polas que
penetra a auga e comeza a meteorización
química de micas e feldespatos
Fórmanse bloques arredondados
A area grosa resultante da erosión:Lehm
Penedía: penedos de granito en disposición
caótica

26. Diáclases
Lehm
Penedía
Pedras
cabaleiras

27. PROCESOS GRAVITACIONAIS
 O desprazamento de materiais cara zonas máis baixas
prodúcese pola acción directa da gravidade
 Non intervén ningún axente intermedio (auga, xeo, aire)
 Actúa sempre que haxa pendente
 Sistema de erosión máis eficaz sobre a superficie terrestre
TIPOS DE PROCESOS GRAVITACIONAIS:
Desprendemento
Derrubamento
Envorco
Escorregadura
Fluxo
Reptación

28. ACCIÓN DAS AUGAS SUPERFICIAIS
AUGAS SUPERFICIAIS:
 Augas salvaxes ou de arroiada:
Son as augas superficiais non canalizadas
 Regueiros
 Torrentes
 Ríos
As augas superficiais son o axente xeolóxico que máis inflúe
na modelaxe terrestre

29. MORFOLOXÍA DOS CLIMAS TEMPERADOS
As augas superficiais, axudada polos procesos gravitacionais,
son o axente xeolóxico externo predominante
Os responsábeis da morfoloxía destes climas son:
 Augas salvaxes
 Ríos

30. FORMAS ORIXINADAS POLAS AUGAS SALVAXES
1.-En lugares nos que alternan rochas resistentes á
erosión como cuarcitas ou calcarias e outras pouco
resistentes como arxilas,xesos, margas,etc, xéranse
desigualdades no terreo (escarpas)e formas
rechamantes como as chemineas de fadas

31. FORMAS ORIXINADAS POLAS AUGAS SALVAXES
2.-En terreos brandos a erosión é maior e fórmanse
cavorcos e Bad-lands

32. FORMAS ORIXINADAS POLOS RÍOS
1.- Vales en V nas zonas de montaña
2.- Vales en artesa en tramos baixos
O río erosiona máis as paredes axudado
polos procesos gravitacionais. O val
ensancha. En épocas de chea o río cobre unha maior
parte do val chamada chaira de inundación
3.- Terrazas fluviais
Cando o ríos profundizaron tanto no leito
que a chaira de inundación quedou moi
por encima do nivel das augas

33. OS GLACIARES
Un glaciar é unha extensa masa de xeo que se despraza sobre a
superficie terrestre
Tipos de glaciares:
Casquete polar De val ou alpino
Lingua Circo
Zona terminal

34. O GLACIAR COMO AXENTE XEOLÓXICO
Erosión (abrasión):
Os materiais que van englobados no xeo orixinan sucos e estrías
Transporte:
Abrasión
Os materiais transportados polos
Glaciares non arredondan xa que non
rodan

35. O GLACIAR COMO AXENTE XEOLÓXICO
Sedimentación(Till)
Os materiais transportados forman as morenas, están formadas por
materiais de tamaño diverso. A súa compactación forma as tillitas
Morena central
Morena lateral
Morena terminal

36. MORFOLOXÍA GLACIARIA
Ha 15000 anos os xeos cubrían o 30% dos continentes, hoxe só o
10%. As pegadas da actividade golaciaria quedaron ao descuberto
ao fundírense os xeos
Vales en U

37. MORFOLOXÍA GLACIARIA
Val suspendido

38. MORFOLOXÍA GLACIARIA
Lagoas(ibóns)

39. ACCIÓN DO VENTO
O vento é un axente xeolóxico externo activado pola enerxía solar
que provoca as diferencias de temperatura
Erosión:
 Deflacción: O vento levanta os materiais soltos de tamaño pequeño e
mediano (deflacción selectiva) formando o pavimento desértico
Deflacción
Condicións ideais para
unha acción eficaz
•Materiais soltos
•Escasa vexetación
•Escasa humidade
Reg( deserto de pedras)

40. ACCIÓN DO VENTO
 Abrasión eólica: Os materiais transportados polo vento desgastan e
púen a superficie das rochas orixinando alvéolos e rochas en forma de
cogomelo
Erosión alveolar

41. ACCIÓN DO VENTO
 Abrasión eólica: Os materiais transportados polo vento desgastan e
púen a superficie das rochas orixinando alvéolos e rochas en forma de
cogomelo
Abrasión eólica

42. ACCIÓN DO VENTO
Transporte
A capacidade de transporte depende depende da súa velocidade
Só pode transportar materiais de tamaño fino(limos,arxilas) e medio(areas)
Modos de transporte:
 Suspensión(materiais finos)
 Saltación(areas) rara vez soben máis dun metro
Tormenta de area Ripples

43. ACCIÓN DO VENTO
Sedimentación
O vento deposita os materiais que transporta ao diminuír a súa
velocidade. Os materiais quedan moi ben seleccionados en
función do seu tamaño formando sedimentos homoxéneos

44. AS DUNAS
Son grandes acumulacións de area depositada polo vento.

45. Loess

46. MORFOLOXÍA DOS CLIMAS ÁRIDOS
Os climas áridos caracterízanse por:
 Baixas precipitacións
 Escasa vexetación
Os principais axentes externos que modelan este relevo son:
 Vento(pavimento desértico,dunas, cogumelos…)
 Augas superficiais( orixinan cavorcos e bad-lands)
Bad-lans Arco natural

47. ACCIÓN XEOLÓXICA DO MAR
É o axente que intervén nunha zona máis ampla xa que cubre o 70%
da superficie do planeta
Movementos das augas mariñas
 Ondas ( producidas polo vento)
 Mareas( causadas pola atracción da Lúa e do Sol)
 Correntes(causadas polos cambios de Tª)

48. O MAR EROSIONA
As ondas son a cáusa principal da erosión.
Acantilado

49. O MAR EROSIONA
Socavadura

50. O MAR EROSIONA
Beiril

51. O MAR EROSIONA
Plataforma de abrasión

52. O MAR TRANSPORTA
As correntes mariñas e as ondas no litoral so as reponsábles dos
desprazamentos nos océanos

53. O MAR SEDIMENTA
A maioría dos materiais deposítanse na plataforma continental, no
noiro e incluso na chaira abisal

54. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA EROSIÓN
Acantilado

55. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA EROSIÓN
Promontorio

56. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA EROSIÓN
Illotes costeiros

57. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA EROSIÓN
Arcos naturais
As Catedrais(Lugo)

58. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN
Praias

59. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN
Deltas

60. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN
Barras

61. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN
Frechas

62. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN
Tómbolo
Peñíscola(castellón)

63. FORMAS LITORAIS ORIXINADAS POLA SEDIMENTACIÓN
Albufeira

64. INFLUENCIA DA ESTRUTURA NO RELEVO
As diferenzas entre un relevo e outro pode deberse a:
 Disposición dos estratos
 Presenza de dobras e fracturas
Tipos de relevos segundo a disposición dos estratos
A alternancia de capas duras e brandas orixina relevos diferentes
dependendo do modo de estratificación
 Chaira estrutural
Os estratos manteñen a disposición horizontal.
Os materias duros protexen aos brandos situados debaixo
 Relevo en costa
En terreos suavemente inclinados
 Cristas ou cordas
En terreos con estratificación vertical

66. Desprendemento

67. Escorregadura

68. Fluxo

69. Reptación

70. CIUDAD
ENCANTADA
de Cuenca

71. La Ciudad Encantada
Situada en un extenso pinar en medio de la Serranía conquense, la
Ciudad Encantada es uno de los más bellos parajes calcáreos
creado por los caprichos de la naturaleza.
En un laberinto de formaciones rocosas aparecen fantásticas figuras
bautizadas por la imaginación popular con nombres de animales y
objetos. Todo el recorrido está señalizado, resultando su visita un
agradable paseo. Con sus puentes, calles, plazas y moradores
pétreos esta ciudad imaginaria fue declarada Sitio Natural de
Interés Nacional el 11 de junio de 1929. Su formación geológica
se remonta a la Era Secundaria.

74. Torcal de Antequera
Exemplo de paisaxe ruiniforme característico do
modelado cárstico.

75. Morfoloxía cárstica
Callejones Cársticos en Tuerces, Palencia

76. Morfoloxía cárstica
Dolinas en Asturias.
Covadonga

77. Morfoloxía cárstica
Poljé de los Llanos
de Líbar (Málaga)
Lapiaz en torrecillas (Cerro del Hierro, Sevilla)
Garganta del Chorro (Málaga)

79. 5 9
2
3 7 8
1 10
4 6

80. CURIOSIDADES
A estalactita de maior lonxitud coñecida mide… 7 metros!! atópase
en Irlanda.
A estalagmita máis larga mide 32 metros e atópase na República
Checa.
-Aproximadamente un 0,6% da auga da Terra forma parte das augas
subterráneas.

81. Dolina xigante
O 8 de maio de 1981 produciuse, ao longo de 3
días, unha dolina xigante en Winter Park,
Florida.
Esta dolina, duns 190 metros de diámetro e uns
50 metros de profundidade, enguliu varias
casas, unha rúa, a piscina municipal, comercios,
postes de electricidade e canto se atopaba na
zona de afundimento.

82. CURIOSIDADES
La estalactita de mayor longitud conocida mide… 7 metros!! Se
encuentra en Irlanda.
La estalagmita más larga mide 32 metros y se encuentra en la
República Checa.
-Aproximadamente un 0,6% del agua de la Tierra forma parte de las
aguas subterráneas.

83. Relevo Granítico
FACTORES LITOLÓXICOS
Estes teñen que ver co tipo de
rochas, e que condicionan o
modelado, xa que a resistencia que
ofrecen aos axentes xeolóxicos as
distintas rochas é diferente.
Arxilas:Bad-lands
Relevo Cárstico

84. FACTORES CLIMÁTICOS
O clima determina que axente actuará nunha rexión determinada. Nos
climas secos e áridos actuará o vento, nos húmidos os ríos e torrentes,
nos moi fríos os glaciares. En función do clima, existen zonas no
planeta con relevos característicos, chamados SISTEMAS
MORFOCLIMÁTICOS:

85. FACTORES ESTRUCTURAIS
Dependen da disposición das rocHas na
superficie terrestre. Algúns son:
• Altura de la costa: nunha costa alta
fórmanse acantilados; sen embargo,
nunha costa baixa aparecen praias e
barras de area.
• A pendente das ladeiras: Nas
montañas, a pendente é acusada, polo
que os ríos teñen maior poder erosivo e
discorren encaixados en vales con forma
de «V» cerrada. Pero nun lugar de
escaso desnivel, o poder erosivo da
corrente será menor e a «V» do val
fluvial é moito máis aberta.
• Disposición dos estratos: as ladeiras das
montañas erosiónanse máis facilmente se
os estratos están inclinados no mesmo
sentido da pendente que se o están en
sentido contrario

86. Os seres humanos tamén son axentes que modifican o
relevo:
Urbanización do territorio
Provoca movementos de terra e destrución de formas
naturais do relevo

87. Vias de comunicación
Requiere movemento de
terras, excavación de
túneles. Produce a veces
inestabilidade das ladeiras

88. Mineria
Minas de Riotinto Minas de almadén
As explotacións mineiras a ceo aberto provoca grandes
cambios no relevo

89. Cultivos
O cultivo en ladeiras supón realizar bancais para levalo a
cabo.

90. CURIOSIDADES
La estalactita de mayor longitud conocida mide… 7 metros!! Se
encuentra en Irlanda.
La estalagmita más larga mide 32 metros y se encuentra en la
República Checa.
-Aproximadamente un 0,6% del agua de la Tierra forma parte de las
aguas subterráneas.

91. Xelifracción
Fragmentación da rocha
debido ás tensións que
produce a conxelación e
desconxelación da auga
nos ocos e gretas que
presenta a rocha. Os
trozos can pola gravidade
e vanse acumulando pola
ladeira
Representación Observa el proceso
Representación Canchal,

92. Hidroclastia
Fragmentación da
rocha debida ás
tensións que produce
o aumento e redución
de volume de
determinadas rochas
cando se empapan e
se secan

93. Canchal, L.lera, L.leirón

94. Corrasión
A corrasión é un proceso de
erosión mecánica producido
por golpes que producen os
materiais que transporta un
fluido (aire, auga ou xeo)
sobre una rocha sa.
A reiteración dos golpes acaba
por fragmentar tanto a rocha
sa como o proxectil.
O resultado á a abrasión
(desgaste por fricción) da
rocha e a ablación (cortar,
separar e quitar) dos materiais

95. Carbonatación
É a capacidad del dióxido
de carbono para actuar
por si mismo, ou para
disolverse na auga e
formar ácido carbónico.
A auga carbonatada
reacciona con rochas
cuxos minerais
predominantes sexan
calcio, magnesio, sodio
ou potasio, dando lugar
aos carbonatos e
bicarbonatos.
Lapiaz

96. Fotos de Lapiaz

97. Oxidación
Aspecto vermello do
solo debido ao óxido
de ferro que aflora na
súa superficie
Depósito de oligisto (óxido de hierro)

98. Seres vivos
Coa rotura das rochas
pola actividade de
animais e plantas
Raíz facendo presión sobre as rochas do
solo

99. Abrasión eólica
Imaxe da Esfinxe de
Gizéh, na que se
aprecia o desgaste
ocasionado polos
golpes dos grans de
area sobre a súa
superficie

100. Efecto da abrasión producida por ventos rasantes que arrastran area que
incide na base da rocha adquirindo esta curiosa forma

101. Corrimento
Argayu, Fana

102. Escorrentía:
Nesta foto vemos como unha árbore aparece dobrada pola
súa base. Esto é porque cando era pequeno houbo un
deslizamiento do solo e quedou inclinado e logo seguiu
medrando buscando a vertical

103. Desertización:
A ausencia de vexetación facilita que a agua arrastre as
capas fértiles do solo propiciando así a desertización

104. Cavorcos:

105. Chemineas de fadas:

106. Val fluvial
Desfiladeiro
Val en “V”
Cañón do Colorado
Val Navia

107. Desfiladeiro

108. Meandros
Meandro abandonado

109. Marmitas de xigante
A corrente de
agua forma
remuiños onde,
como neste caso,
pode quedar
apresado un
anaco de rocha,
que ao xirar vai
erosionando a
rocha do
substrato e a sí
mesma

110. Estalactitas e estalagmitas
Estalactita
Estalagmita

111. Lago La Ercina

112. Acantilado

113. Plataforma de abrasión

114. Cabo
El Cabu Peñes

115. Evolución da costa

116. Modelado kárstico mariño
A praia de Gulpiyuri é una dolina
comunicada co mar, que queda baleira na
baixamar e chea en pleamar
BUFÓN. Unah ola métese por unha gruta
submariña con saida á superficie e fai que o
aire saia violentamente mesturado coa auga

117. Pozo Artesano
• Esquema dun pozo artesano:
– A capa freática está atrapada entre dous estratos de rocha
impermeable
– Se se abre un pozo sairá un chorro de auga que tenderá a
alcanzar o nivel freático debido á presión que exerce a auga

118. Lago Enol
Lago Enol, onde se ve o val glaciar á esquerda cun perfil en U e o lago
que se formou na zona de ablación

119. Val do Lago
Somiedo
Vese o aspecto xeral dun val glaciar á esquerda con perfil en U

120. Glaciares desde un satélite
Glaciares nos Alpes Glaciares na base do Everest

121. En Somiedo
Circo, val e lago glaciares

122. Pholas dactylus
“Barrena común”

123. Terrazas para o cultivo

124. Mina a ceo aberto.
Mina de ouro de NGM en Belmonte
Altitude:69 Km
Altitude:17 Km
Altitud: 8 Km
Altitude:100 m

125. Tormentas de area

126. Dunas
Observa o sentido do vento. A pendente máis pronunciada é a contraria ao
vento (sotavento) e a máis suave é a que soporta o vento (barlovento)
As marcas da cara esquerda chámanse “ripples”

127. Os movementos da Atmósfera
A Atmósfera é a capa de gases que rodea á Terra
O Sol quenta irregularmente a superficie terrestre, máis na zona
ecuatorial (os raios chegan máis perpendiculares), que nas zonas
polares, aonde chegan con moita inclinación
Os gases aumentan o seu volume ao quentar, diminuen a súa
densidade e, ao seren fluidos, ascenden. O sitio que deixan é
ocupado polos gases fríos.
Esta é orixe dos ventos (de Xaneiro e de Xulio), que renovan a
atmósfera, e, co seu movemento, son capaces de arrastrar as
partes máis sutiles da corteza terrestre.
Podes consultar estas páxinas especializadas neste tema:
http://www.astromia.com/tierraluna/vientolluvia.htm
http://www.astromia.com/tierraluna/circulatmosfera.htm

128. Ventos predominantes
Ventos predominantes no mes de Xaneiro. Destacan pola súa forza os ventos do
oeste das latitudes medias, se ben soplan con maior discontinuidade que os
alisios tropicais

129. Ventos predominantes
Ventos predominantes en Xulio. O máis notable son os monzóns,
monzóns
ventos húmidos que penetran en áreas tropicais do hemisferio
norte. Afectan especialmente ao sur de Asia.

130. O SOLO
É a capa superficial dO terreo,
formada por substancias minerais
e substancias orgánicas
ESTRUTURA
COMPOÑENTES
-O solo orixínase a partir da
1. Compoñentes orgánicos
descomposición da roccha base
O HUMUS, orixinado pola ou “rocha nai”.
descomposición da materia
orgánica que cai ao solo: -Dabaixo arriba pódense
prantas e animais mortos distinguir as siguientes capas:
2. Compoñentes -Rocha Nai
inorgánicos:
ARXILAS, partículas -Horizonte C, formado por
-O AIRE
menores de 0’004 mm restos da meteorización da
-A AUGA LIMOS, entre 0’004 mm e rocha nai
-As PARTÍCULAS 0’06 mm
-Horizonte B, onde se
SÓLIDAS, que segundo AREAS, de 0’06 mm a 2 mm
deijxen pasar ou non a GRAVA e CANTOS, maiores mesturan restos de rocha nai
auga fan que os solos de 2 mm con substancias que arrastra
sexan permeabeis ou a auga dende a superficie,
impermeabeis por infiltración
-Horizonte A, rico en materia
orgánica (o humus)

131. ESTRUCTURA DO SOLO
Horizonte A
Horizonte B
Horizonte C

132. As augas salvaxes:
1. Augas de arroiada
1. Augas de Arroiada
• A auga de chuvia ao chegar ao solo pode infiltrarse e
contribuir a desestabilizalo, producíndose
“corrementos” de terra en ladeiras inclinadas
• Ou pode deslizarse polo solo, arrastrando os materiais
soltos (escorrentía), contribuindo á “desertización”
• Cando forma fiiños deslizándose pode chegar a formar
cárcavas
• En solos brandos con rochas na superficie, pode
arrastrar materiais dos arredores delas, quedando
aprisionado polo peso o que está directamente
debaixo; fórmanse así as chemineas de fadas

133. As augas salvaxes:
2. Torrentes
2. Torrentes
-Os Torrentes son correntes de auga discontinuas (só cando chove
moito) que van por un cauce fixo e de forte pendente
-Distínguense tres partes:
-Cunca de recepción
-Canal de desaugüe
-Cono de dexección

134. Os ríos:
Os ríos son correntes continuas de auga que discorren por un cauce fixo
• PARTES: distínguense tres: Curso Alto, Curso Medio e Curso Baixo
• Os procesos xeolóxicos son distintos en cada parte dependendo da
pendente, da velocidade da auga e do caudal
Curso Alto Curso Medio Curso Baixo
EROSIÓN ALTA BAJA MOI BAIXA
TRANSPORTE ALTO ALTO BAIXO
SEDIMENTACIÓN MOI BAIXA BAIXA ALTA
Os vales constitúen as máis características formas erosivas dos ríos
- Teñen perfil en “V”
- No curso alto son estreitos e profundos e no curso medio e baixo
son anchos e abertos. Néstes o río describe amplias curvas
chamadas “meandros”

135. As augas subterráneas
Son as que se infiltran no terreo e pasan ao subsolo
- A auga fíltrase polas rochas permeabeis ata chegar a unha
zona onde as rochas son impermeabeis. Vaise formando
unha concentración de auga que se chama acuífero ou capa
freática
- Ésta constitúe unha reserva moi importante e desde
lonxanos tempos perforáronse pozos para o seu
aproveitamento
- O modelado kárstico prodúcese por unha clase de
meteorización química: a carbonatación
- O CO2 do aire disólvese na auga de chuvia ou nas
salpicaduras das olas ou nas correntes dos ríos, formándose
auga carbonatada, que é ácida e pode disolver a rocha
caliza. Ésta NON é soluble en auga, pero é atacada polo
ácido carbónico mediante unha reacción química na que se
forma bicarbonato de calcio, que SÍ é soluble en auga. Así
orixínanse tódalas formas características do modelado
kárstico: Lapiaces, Covas, Dolinas… O bicarbonato de calcio
(soluble) pode convertirse novamente en carbonato de calcio
(insoluble), que se separa e forma estalactitas y estalagmitas

136. As augas mariñas
Son as que están nos mares e océanos. A súa acción erosiva
maniféstase na costa e débese ás olas, correntes e mareas
- As olas baten contra a costa podendo desprender grandes
anacos de rocha
- Estes anacos son empuxados polas mesmas olas contra a
base do acantilado producindo estes efectos:
- Covas
- Plataforma de abrasión
- Cantos rodados
- Regresión do acantilado
- Modelado kárstico, cando a costa está formada por rocha
kárstico
caliza
EVOLUCIÓN DA COSTA
A capacidade erosiva das olas desgasta a líña da costa nos sitios máis
débiles, formando golfos e enseadas, quedando zonas de rocha máis
resistente en forma de cabos

137. Erosión Biolóxica
É a debida á actividade dos seres vivos
Posiblemente o grupo de seres vivos que máis interveña na
actividade erosiva da paisaxe sexa o dos humanos, debido
a que a súa actividade require cada vez de maiores
infraestruturas.
Para o transporte: estradas , aeroportos, autopistas
Para a enerxía: embalses, centrais, parques eólicos
Para o cultivo: roturación do terreo para prados de pasto,
terrazas…
Para a extracción de minerais: minas a ceo aberto

138. Os Glaciares
Son masas de xio que se van deslizando pendente
abaixo polo seu peso. Teñen gran capacidade erosiva
Teñen tres partes: EROSIÓN GLACIAR
- Circo A forza e consistencia do
xeo arranca grandes
- Lingua anacos de rocha do leito
- Zona de da montaña. O efecto
ablación máis evidente, unha vez
Vista de satélite dunha desaparecido o xeo, é a
zona de glaciares
alpinos e dun glaciar
persistencia dun “val
do Everest glaciar” con perfil
característico en U
En Asturies hai formas erosivas de glaciarismo en gran parte da cordilleira Cantábrica, que
estivo cuberta de xeos na última glaciación, hai uns 10.000 anos
Durante a glaciación os xeos glaciares cubriron grandes extensións da superficie terrestre,
máis alá das rexións alpinas e polares.. O impacto da glaciación sobre unha paisaxe libre de
xeos, deixa ao descuberto os seus efectos (vales en “U”), como se pode ver nestas
fotografías.
Vega e lago Enol Val de Somiedo

139. Transporte de materiais nos ríos
Sentido da corrente
Flotación
Suspensión
Rodadura
Corrasión y Arrastre
Arrastre
Saltación

140. Morrenas
É o conxunto de materiais que transporta un glaciar.
Concéntranse na fronte e nos laterais.
As veces hai morrenas centrais, que resultan da
unión de dous glaciares.

141. Sedimentación eólica
Deserto de Libia Campo de dunas

142. Sedimentación fluvial
Desembocadura dun río tapada cunha
barra
Terraza ou vega do río Ebro
Delta en proceso de formación

143. Sedimentación glaciar
Bloque errático
Morrenas laterais e terminal

144. Sedimentación mariña
Praia e frecha
Tómbolos

145. Unha chea

146. O RÍO EROSIONA

147. O RÍO TRANSPORTA

148. O RÍO SEDIMENTA

149. VALES EN V

150. VALES EN ARTESA

151. TERRAZAS FLUVIAIS

152. INFLUENCIA DA ESTRUTURA NO RELEVO
 Chaira estrutural
Meseta
Outeiro
testemuña Mesa

153. INFLUENCIA DA ESTRUTURA NO RELEVO
Relevo en costa
Ca Ca Ca
pa pa pa
du du Ca du
ra Ca ra pa ra
Ca pa bra
pa bra nd
bra nd a
nd a
a

154. INFLUENCIA DA ESTRUTURA NO RELEVO
Cristas ou cordas