1. d Onddoak

2. Onddoak: landareak, animaliak?

3. Onddoak heterotrofoak dira animaliak bezala, animalien ezaugarri batzuk badituzte. Erreinua Nutrizio mota Antolakuntza zelularra Zelula mota Ehunik duen Monerak Autotrofoa edo heterotrofoa Zelulabakarra Prokariotoa Ehunik ez Protoktistak Autotrofoa edo heterotrofoa Zelulabakarra edo zelulanitza Eukariotoa Ehunik ez Onddoak Heterotrofoa Zelulabakarra edo zelulanitza Eukariotoa Ehunik ez Landareak Autotrofoa Zelulanitza Eukariotoa Ehunak bai Animaliak Heterotrofoa Zelulanitza Eukariotoa Ehunak bai

7. Onddoak, piluletan ere bai? Zer dira antibiotikoak? Sintesi bidez lortutako edo izaki bizidunek ekoiztutako substantzia kimikoa, zenbait mikroorganismo patogeno hiltzeko edo horien garapena geldiarazteko erabiltzen dena. Zer lotura dute onddoek antibiotikoekin? Antibiotiko batzuk onddoen bidez ekoizturik daudela. 3.Nork aurkitu zituen lehengoz antibiotikoak? Eta nola? Alexander Flemingek deskubritu zuen. Bakterioa bat hazten ari zen agar plater batean eta onddo batek kutsatu zuen platera. Orduan konturatu zen onddoaren eraginez, bakterioa ezin zela hazi. 4.Zergatik antibiotikoek ez dute balio birusak hiltzeko? Antibiotikoak izaki bizidun mikroskopikoak hiltzeko sortuak izan dira eta ezin dituzte birusak hil zeren eta birusak ez dira izaki bizidunak ezin direlako beraien kabuz bizi.

8. Onddoak, piluletan ere bai? Antibiotiko ezagunenetarikoa penizilina (Alexander Fleming, 1928an aurkitu zuen) da; eta sifilis, gonorrea, tetanoak edo eskarlatina tratatzeko erabiltzen da. Estreptomizina (Waksman, ) beste antibiotiko bat da, tuberkulosia tratatzen duena. Antibiotiko asko medikuaren errezeta gabe jaso daitezke farmazietan eta medikuaren kontrolik gabe norbere kabuz eta gehienetan behar diren kondizioetan ez dira hartzen. Hau da, ez dosi egokietan ezta denbora epe egokian. Honek etorkizunean eraginkortasun galera ekar dezake. Onddoak oinetan

12. Gu ogia egiten

14. Ogiak

15. Karapaixoa Deba Goiena inguruan oso ezaguna da.

16. kuletoa Onddo zuria Perretxiko sorta PERRETXIKOAK

17. Perretxikoak Izenak: Boletus edulis, Amanita muscaria, Morchella esculenta, Cantherellus cibarius, Lycoperdon perlatum, Russula virescens, Craterellus cornucopioides, Clathrus ruber. Boletus edulis Onddo zuria ona Morchella esculenta Colmenilla o Morilla Russula virescens Gibelurdina ona Cantarellus cibarus Saltsa perretxikoa ona Amanita muscaria Kuleto faltsua posointsua Clathrus ruber Kaiola gorri Craterellus cornucopioides “ Trompeta de los muertos” Lycoperdon perlatum Astaputza Gaztea denean jan daiteke

18. cantharellus cibarius SALTSA PERRETXIKO HORIA Txapela: 3-8zm-koa. Mamitsua. Koloreak: horia, arrautza gorringoaren kolorea, edo hori laranja. Gramofono itxura du. Laminak: Horiak eta oso dekurrenteak. Kirtena: Laminen kolorekoa, zilindrikoa baina irregularra. Okela: Zuria edo horixka. Usain eta zapore ederrekoa. Non eta noiz aurkitu: Planifolio eta konifera artean. Uda-udazkenera. Jangarritasuna: OSO ONA Oharra: Perretxiko hau oso erraz kontserbatu daiteke. Nahikoa da hari batekibn lotzea eta lehortzen jartzea. Euskal Herrian asko erabiltzen da saltsen osagai modura. Kontuz, jateko txarra den Omphalotus Illundesekin konfunditu daiteke, baina azken honek ez ditu tolesturarik eta zuhaitzen enborretan irtetzen da.

19. Russula virescens GIBELURDINA Txapela: 4-10 zm zabalera.Kolore ezberdina izaten dute,berde edo berde horixka. Oso mamitsua. Laminak: zuriak eta oso itxiak. Kirtena: zuria ,sendo aeta zilindrikoa. Okela: zuria eta mamitsua. Non eta noiz aurkitu : Pagadi, harizti,gaztainadi eta pinudietan aurki ditzakegu. Jangarritasuna: OSO ONA . Euskal Herrian oso preziatua da. Oharra: Amanita Phalloidesekin nahastu daiteke.

20. Morchella esculenta KOLMENILA Txapela: 2-4zm-ko diametroa du eta barrutik hutsik dago. Horixka da. Kirtena: Bolba du eta barrutik hutsik dago. Okela: Txuri-horixka, eta zapore eta usain leunekoa. Non eta noiz aurkitu: Ibaien inguran, martxoaren bukaeratik maiatzaren erdialderarte aurkitu daiteke. Jangarritasuna: Ondo egosi ondoren oso goxoa da Oharrak: Gutxi egosita edo kantitate handietan txarra izan daiteke gure digestiorako.

21. BOLETUS EDULIS Txapela: 6-20zm-ko zabalera. Hasieran borobila, gero zabaldu egiten da. Marroi kolorekoa. Txapela ilun kolorekoa izan daiteke, baina hanka argiagoa du. Poroak: Gaztetan zuriak, gero horiak. Kirtena: Sendoa, gogorra, potolo samarra oinean eta gero zilindrikoa. Zuri edo marroi argia eta sare mehe batez hornitua. Okela: Zuria. Sendoa gaztetan eta gero bigunagoa. Ez da urdintzen. Usain ederra du eta hurraren antzerako zaporea. Non eta noiz aurkitu: Pagadi, harizti, gaztainadietan eta pinudietan. Udaberrian hasi eta udazkena arte. Edozelan ere, normalean udazkenean aurkitzea izaten da. Jangarritasuna: OSO ONA . Onddo beltza bezain ona.

23. Craterellus cornucopioides SALTSA PERRETXIKO BELTZA Txapela: 5-10zm-koa. Tronpeta itxura du. Laminak: Gris kolorekoak Kirtena: hutsa, gris edo gris urdindua. Okela: Oso mehea, gris kolorekoa, zertxobait elastikoa eta zapore eta usain onekoa. Esporak: Txuriak masa eginda. Non eta noiz aurkitu: Udan eta udazkenean; planifolio basoetan. Jangarritasuna: OSO ONA . Oharra: Espezie toxikoekin nahastu daiteke.

24. Clathrus ruber KAIOLA GORRI Txapela: 6zm-tik 12zm-raino ko diametroa du. Gorri kolorekoa. Laminak: Ez dauka. Oina: Ez dauka. Noiz eta non aurkitu: Udazkenean gehien bat, belar artean ezkutuan. Jangarritasuna: ONA