3. 2-K3
1.4 ข้อดีของการจัดเก็บ postprint และให้เผยแพร่เป็น OA คือ การเข้าถึง
กลุ่มเป้ าหมายกลุ่มใหญ่ ซึ่งส่งผลให้จานวนการอ้างถึงและการเข้าใช้เพิ่มสูงขึ้น จากงานวิจัยของ
Steven Harnad, (2010) ซึ่งเป็นนักวิจัยของมหาวิทยาลัย Southhamton และ Mantreal ชี้ให้เห็นว่า
บทความฉบับเต็มในวารสารชื่อเดียวกัน ปีเดียวกันแต่เผยแพร่เป็น OA ได้รับการอ้างถึงมากกว่า
บทความเชิงพาณิชย์ ดังภาพที่ 1
ภาพที่ 1 ปริมาณการเพิ่มการอ้างถึงของเอกสาร OA ในสาขาวิชาวิทยาศาสตร์
มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ (OSIS, 2010)
จากภาพแสดงให้เห็นว่าสาขาวิชาวิทยาศาสตร์มีเอกสาร OA ทางด้านฟิสิกส์
ที่มีการอ้างถึงมากที่สุด สาขาวิชามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์พบว่าเอกสาร OA ทางด้าน
กฎหมายมีการอ้างถึงมากเป็นอันดับหนึ่ง และการอ้างถึงทางด้านอื่นๆของทั้งสองสาขาวิชาจะมี
จานวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องเช่นกัน
1.5 จัดเก็บ preprint และ postprint ในรูปแบบเอกสาร OA ที่จัดเก็บไว้ในคลัง
จัดเก็บเอกสารของสถาบัน ถ้าหากว่าสถาบันยังไม่ได้จัดทาคลังจัดเก็บเอกสารของสถาบัน ผู้เขียน
หรือบรรณารักษ์และนักสารสนเทศควรเป็นผู้จัดทา
1.6 ผู้เขียนควรนาบทความวิจัยเผยแพร่ใน OAJ โดยตรวจสอบรายชื่อวารสารที่
สามารถนาบทความเผยแพร่แบบสาธารณะได้ที่ Directory of Open Access (DOAJ)
:http://www.doaj.org/doaj
4. 2-K4
1.7 ควรเจรจาต่อรองกับสานักพิมพ์เชิงพาณิชย์ ในการนาบทความวารสารที่
ไม่ได้จัดทาเป็น OA นามาเปลี่ยนรูปแบบการให้บริการเป็น OA หรือเรียกว่า Walker-Prosser
Method1
ยกตัวอย่างเช่น บทความที่เขียนโดย Thomas Walker เกือบทุกบทความได้รับการเสนอ
ให้นามาทาเป็นรูปแบบ OA นอกจากนั้นผลงานต่างๆของ Thomas Walker ก็นามาให้บริการแบบ
OA และบทความของ David Prosser ซึ่งเป็นผู้บริหารของSPARC แห่งยุโรป บทความเหล่านั้นถูก
นามาปรับปรุงใหม่ให้มีความทันสมัยมากขึ้นและนาเผยแพร่เป็น OA
1.8 ถ้าผู้เขียนเป็นบรรณาธิการของสานักพิมพ์เชิงพาณิชย์ให้พยายามอภิปรายใน
กลุ่มหรือสนับสนุนสานักพิมพ์เกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนรูปแบบสิ่งตีพิมพ์เป็นแบบ OA ให้ผู้เขียน
เก็บรักษาสิทธิ์ ปัจจุบันมีวารสารเชิงพาณิชย์ที่เปลี่ยนเป็น OA ยกตัวอย่างเช่น สานักพิมพ์
Medknow Publications เป็นสานักพิมพ์ที่ตีพิมพ์วารสารทางด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์ในเชิง
พาณิชย์ ต่อมาได้ในปี 2005 Dr’ D K Sahu ดารงตาแหน่งเป็นประธานฝ่ายบริหารจัดการและเป็น
ผู้สนับสนุนเงินทุนได้ปรับเปลี่ยนการจัดทาวารสารที่ชื่อ Journal of Postgraduate Medicine
ให้บริการเผยแพร่เป็น OAJ และพบว่ามีผู้เข้าชมและการดาวน์โหลดบทความเพิ่มขึ้น ดังรูปที่ 3
รูปที่ 2 จานวนผู้เข้าชมและดาวน์โหลดบทความจากวารสาร
Journal of Postgraduate Medicine (oasis, 2009)
1.9 เมื่อสมัครรับทุนวิจัย ให้สอบถามกองทุนถึงค่าใช้จ่ายสาหรับกระบวนการ
จัดทา OA ซึ่งกองทุนส่วนมากจะเตรียมพร้อมสาหรับค่าใช้จ่ายในส่วนนี้อยู่แล้ว
1
เป็นวิธีการเสนอแนะแนวทางการจัดทาเอกสารให้เกิดเป็น OA โดย Thomas Walker และ David Prosser
University of Florida .(n.d.).
5. 2-K5
1.10 อาสาสมัครร่วมเข้าเป็นคณะกรรมการของมหาวิทยาลัยในการประเมิน
อาจารย์เพื่อเลื่อนขั้นและดารงตาแหน่ง การบรรจุเป็ นลูกจ้างประจา ควรตรวจสอบว่า
คณะกรรมการมีการกาหนดเกณฑ์ที่ยุติธรรม ที่จะไม่ทาให้อาจารย์ต้องเสียผลประโยชน์ในการ
ตีพิมพ์ OAJ และควรปรับเกณฑ์ประเมินต่างๆ เพื่อเป็นสิ่งกระตุ้นให้อาจารย์นาเสนอบทความใน
รูปแบบ OA
1.11 ทางานร่วมกับผู้บริหารเพื่อกาหนดนโยบายแบบกว้างๆ ของมหาวิทยาลัย ใน
การส่งเสริม OA ผู้เขียนควรแนะนาให้ความรู้เพิ่มเติมแก่ผู้บริหาร หากผู้บริหารไม่เข้าใจเกี่ยวกับ
OA และควรมีการกาหนดนโยบายที่ส่งเสริมให้คณาจารย์นักวิจัยนาผลงานทางวิชาการมาจัดเก็บไว้
ในคลังเก็บเอกสารของสถาบันด้วย
1.12 ทางานร่วมกับสมาคมผู้เชี่ยวชาญทางด้าน OA เพื่อทาความเข้าใจเกี่ยวกับ OA
ให้มากขึ้น เชิญชวนองค์กรต่างๆ เพื่อจัดทาวารสารขององค์กรให้เผยแพร่เป็น OA และสนับสนุน
การจัดเก็บ eprint แบบ OA โดยจัดหมวดหมู่ตามสาขาวิชา
1.13 หากผู้เขียนทางานในด้าน Biomedicine และได้รับทุนของ NIH ให้ปฏิบัติ
ตามกฎการจัดเก็บสิ่งพิมพ์ตามมาตรฐานกองทุนวิจัย NIH ที่ว่า เมื่อทางานวิจัยเสร็จแล้วให้นาผลงาน
เหล่านั้นไปตีพิมพ์ใน PubMed Central (PMC) และมอบอานาจให้ PMC ทาการเผยแพร่บทความ
ผลงานวิจัยสู่สาธารณะชนทันที
1.14 ผู้เขียนที่เป็นอาจารย์ควรให้การศึกษาเกี่ยวกับ OA แก่นักศึกษารุ่นต่อไป จะ
ทาให้นักศึกษา นักวิจัยรุ่นใหม่ๆ มีความเข้าใจเกี่ยวกับ OA มากขึ้น หรือแนะนา OA ให้แก่นักศึกษา
ผู้ร่วมงาน รวมถึงผู้บริหาร
1.15 ติดตามข่าวสาร ความเคลื่อนไหวเกี่ยวกับ OA ที่สานักพิมพ์หรืองค์กรที่ต่างๆ
ได้จัดทาอยู่เสมอ เพื่อให้ทราบการเปลี่ยนแปลงและนาไปปรับปรุงงานวิจัยของตนเองให้มีความ
ทันสมัยมากขึ้น เช่น RoMEO Sherpa จะให้บริการ RoMEO news ซึ่งข่าวสารเกี่ยวกับ OA ว่ามี
บทความของสาขาวิชาใดบ้างที่เผยแพร่ วารสารเชิงพาณิชย์ฉบับใดที่ได้รับการเปลี่ยนเป็น OA หรือ
สานักพิมพ์ใดที่กาลังจะให้บริการ OA ฯลฯ นอกจาก RoMEO News แล้วยังมี Open Acecess News
ที่ Peter Suber เป็นผู้จัดทาให้บริการข่าวสาร ความเคลื่อนไหวต่างๆ เกี่ยวกับ OA Open Access
Now ของ BioMed Central European Open Access News จัดทาโดย Digital Repositories
Infrastructure Vision for European Research (DRIVER)
9. 2-K9
ผลงานทางวิชาการของเหล่าอาจารย์ไว้ในคลังจัดเก็บเอกสารของสถาบัน ยกตัวอย่างเช่น University
of St. Andrews บรรณารักษ์จะให้อาจารย์ส่งบทความหรือผลงานของตนเองมาทางอีเมล์ หลังจาก
นั้นเจ้าหน้าที่ห้องสมุดจะดาเนินการเก็บผลงานเหล่านั้นไว้ในคลังจัดเก็บเอกสารของสถาบันให้ ( St
Andrews University Library, 2009)
3.8 แนะนา OA ให้เป็นที่รู้จักแก่มหาวิทยาลัยอื่นๆ โดยอาจจะใช้วิธีบริการ
ดรรชนี SPARC ที่ได้จัดทาบริการดรรชนีและสาระสังเขปในสาขาวิชาต่างๆทางด้านวิทยาศาสตร์
ไว้ให้ ได้แก่ สาขาวิชาทางด้านการเกษตร (AGRICOLA) สาขาวิชาทางด้านชีววิทยา (Biosis
Previews) สาขาวิชาทางด้านเคมี (Chemical Abstracts) สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ (ISI® Web of
Science) และ สาขาการแพทย์(PubMed)
3.9 จัดทาเอกสารในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ ทาการอนุรักษ์เอกสารและ OA
ให้แก่องค์กรต่างๆ ด้วย เช่น องค์กรไม่แสวงผลกาไร มูลนิธิ กองทุน พิพิธภัณฑ์ แกลอรี และ
ห้องสมุด พร้อมทั้งชี้ให้เห็นถึงประโยชน์ข้อดีของ OA แก่ชุมชนหรือสมาคมอื่นๆ ที่ไม่ใช่สมาคม
ทางการศึกษาที่อยู่บริเวณรอบๆ มหาวิทยาลัยโดยเฉพาะองค์กรหรือสมาคมที่ไม่แสวงหาผลกาไร
3.10 จัดทาบรรณนิทัศน์ให้แก่บทความและหนังสือ เนื่องจากเอกสารที่เป็น OA
จาเป็นที่จะต้องทาบรรณนิทัศน์ เพื่อเป็นประโยชน์สาหรับผู้ใช้ ทาให้สามารถทราบเรื่องราวหรือ
เนื้อหาของหนังสือหรือบทความได้อย่างรวดเร็ว และนาไปสู่การค้นคว้าที่กว้างขวางและลึกซึ้ง
ยิ่งขึ้น ดังนั้นบรรณารักษ์และนักสารสนเทศจึงควรช่วยคณาจารย์ในการจัดทาหรือจัดบริการการทา
บรรณนิทัศน์ให้แก่องค์กรไม่แสวงหาผลกาไร
3.11 บรรณารักษ์ส่งเสริมให้ผู้ใช้บริการพิจารณาคุณภาพของวารสาร บทความ
หรือผู้เขียนบทความ จากหน่วยวัดต่าง ๆ เช่น พิจารณาคุณภาพของวารสารจากค่า Jouranl Impact
Factor พิจารณาคุณภาพของบทความจาก Article Level Metrics และพิจารณาคุณภาพของผู้เขียน
จาก H-index หรือ G-index เป็นต้น ซึ่งจะมีข้อดีคือผู้ใช้สามารถนาไปประกอบการตัดสินใจในการ
เลือกใช้และการอ้างถึงบทความ
3.12 เข้าร่วม SPARC ซึ่งเป็นองค์กรส่งเสริม OA เพื่อทาให้การดาเนินงานต่างๆ ที่
เกี่ยวกับ OA ของสถาบันของตนมีประสิทธิภาพมากขึ้น
4. ผู้บริหาร (Administrators) เป็นบุคคลที่มีความสาคัญมากในการช่วยกาหนดนโยบาย
เพื่อส่งเสริมการจัดทาเอกสารขององค์กร ผลงานวิชาการต่างๆ ในรูปแบบ OA เนื่องจากอานาจใน
การตัดสินใจส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับผู้บริหาร ทั้งนี้ผู้บริหารต้องมีภาวะความเป็นผู้นาที่จะเชิญชวนให้
บุคลากรในองค์กรหรือหน่วยงานในสังกัดเห็นคุณค่าและความสาคัญของการใช้แหล่งสารสนเทศ
10. 2-K10
ที่เป็นแบบ OA และชี้ให้เห็นถึงประโยชน์ของ OA ที่จะทาให้บรรลุเป้ าหมายขององค์กร บทบาท
ของผู้บริหารในการส่งเสริม OA จึงจาแนกได้ดังต่อไปนี้
4.1 กาหนดนโยบายที่ส่งเสริมให้คณาจารย์นาผลงานวิจัยหรือบทความของตน
จัดเก็บไว้ในคลังจัดเก็บสารสนเทศของสถาบัน เช่น ผู้บริหารอาจจะกาหนดนโยบายให้อาจารย์หรือ
นักวิจัยนาผลงานของตนเองที่จัดทาเป็น OA มาประกอบการพิจารณาการเลื่อนตาแหน่ง การเลื่อน
ขั้นหรือการบรรจุเป็นลูกจ้างประจา
4.2 ในมหาวิทยาลัยควรดาเนินการสนับสนุนงบประมาณในการจัดทา OA ให้แก่
บรรณารักษ์หรือนักสารสนเทศฝ่ายดิจิทัล เนื่องจากบรรณารักษ์หรือนักสารสนเทศจะเป็นฝ่ายช่วย
คณาจารย์หรือผู้เขียนในการนาผลงานอันเก่าที่ไม่ได้ถูกใช้งานหรือผลงานที่มีอยู่แล้วมาจัดทาเป็นรูป
แบบอิเล็กทรอนิกส์แล้วจัดเก็บไว้ในคลังจัดเก็บเอกสารของมหาวิทยาลัยพร้อมทั้งจัดทาเมทาดาทาที่
เกี่ยวข้องกันบทความหรือผลงานดังกล่าว เพื่อเพิ่มความสามารถในการค้นหา
4.3 กาหนดนโยบายที่ส่งเสริมให้คณาจารย์คงสิทธิในรูปแบบต่างๆ คือ 1)โอน
ลิขสิทธิ์เฉพาะการตีพิมพ์ครั้งแรกและสิ่งพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์ให้สานักพิมพ์เท่านั้น หรือ 2) โอน
ลิขสิทธิ์ให้ แต่ให้รักษาสิทธิการจัดเก็บเอกสารที่เป็น postprint ทั้งนี้ SPARC และสัญญาอนุญาต
Creative common ได้พัฒนา Author’s Addendum2
เพื่อให้ผู้เขียนสามารถเพิ่มข้อตกลงเกี่ยวกับการ
โอนลิขสิทธิ์ให้แก่สานักพิมพ์ ซึ่ง Author’s Addendum มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้เขียนเก็บรักษาสิทธิ์
ที่ในการมอบอานาจแก่ OA นอกจากนั้นยังมีสานักพิมพ์และองค์กรต่างๆ ที่ได้จัดทา Author’s
Addendum ขึ้นมาเพื่อเป็นข้อต่อรองและผลประโยชน์แก่ผู้เขียน ยกตัวอย่างเช่น สมาคมกฎหมาย
แห่งสหรัฐอเมริกา (The Association of America Law School)3
มหาวิทยาลัยมิชิแกน (Michigan
University)4
ก็ได้พัฒนารูปแบบข้อตกลงระหว่างผู้เขียนกับสานักพิมพ์เช่นเดียวกัน
4.4 กาหนดนโยบายสาหรับอาจารย์หรือนักวิจัยที่ไม่ได้รับการสนับสนุน
ค่าใช้จ่ายในการจ่ายค่าธรรมเนียมการส่งบทความตีพิมพ์ใน OAJ จากผู้ให้ทุนวิจัย โดยทาง
มหาวิทยาลัยจะเป็นผู้สนับสนุนค่าธรรมเนียมการตีพิมพ์แทนแต่อาจมีเงื่อนไขบางประการ เช่น ใน
2
เป็นเครื่องมือในการเปลี่ยนแปลงข้อตกลงการโอนสิทธิของผู้เขียนกับสานักพิมพ์หรือพันธะสัญญาการตีพิมพ์
อย่างถูกต้องตามกฎหมาย (SPARC, 2011)
3
สมาคมกฎหมายแห่งสหรัฐอเมริกา เป็นองค์กรทางการศึกษาแบบไม่หวังผลกาไร ที่มีสมาชิกเป็นสถาบันทาง
กฎหมาย คณะนิติศาสตร์ของมหาวิทยาลัยต่างๆมากกว่า 10,000 แห่ง ทั่วสหรัฐอเมริกา (Association of American
Law Schools, 1998)
4
University of Michigan Author’s Addendum เป็นข้อตกลงการตีพิมพ์ระหว่างสานักพิมพ์ของมหาวิทยาลัย
มิชิแกนกับผู้เขียน (Michigan Library, 2010 )
11. 2-K11
กรณีที่มหาวิทยาลัยจะสนับสนุนค่าธรรมเนียมได้ ก็ต่อเมื่อผู้ให้ทุนยื่นความจานงว่าจะไม่สนับสนุน
ค่าธรรมเนียมเท่านั้น
4.5 กาหนดนโยบายให้มีการนาวรรณกรรมทางวิชาการ เช่น วิทยานิพนธ์
รายงานการค้นคว้าอิสระ รายงานการประชุมของมหาวิทยาลัย มาเผยแพร่แบบ OA เช่น Australian
Digital Theses program (ADT) http://adt.caul.edu.au/ ซึ่งเป็นฐานข้อมูลเผยแพร่งานวิจัยฉบับเต็ม มี
วัตถุประสงค์เพื่อทาให้การเข้าถึงสารสนเทศที่เป็นงานวิจัยเพิ่มขึ้นและส่งเสริมงานวิจัยของ
ออสเตรเลียสู่สากล ADT program จึงถูกจัดขึ้นโดยนักศึกษาปริญญาโทของมหาวิทยาลัยใน
ประเทศออสเตรเลีย 7 แห่งประกอบด้วย University of New South Wales, University of
Melbourne , University of Queensland , University of Sydney , Australian National University ,
Curtin University of Technology และ Griffith University โดยเป็นโครงการที่จัดตั้งขึ้นสาหรับ
เผยแพร่ผลงานวิจัยฉบับเต็มให้แก่บุคคลทั่วไป นอกจากนั้นยังสามารถจัดเก็บผลงานวิจัย เพื่อเป็น
ประโยชน์ในการทาวิจัยแก่นักศึกษาต่อไป ADT program ใช้มาตรฐานการจัดเก็บเมทาดาทาของ
Dublin core Metadata ในการอธิบายเนื้อหาของผลงานวิจัย สถาบันที่สนใจสามารถสมัครสมาชิก
ได้โดยกรอกแบบฟอร์มได้ที่เว็บไซต์ของ http://adt.caul.edu.au/memberinformation/howtojoin ซึ่ง
ปัจจุบันมีสถาบันต่างๆทั่วโลกจานวน 42 แห่ง เข้าร่วมเป็นสมาชิก และสถาบันเหล่านั้นอนุญาตให้
เข้าไปสืบค้นทรัพยากรสารสนเทศของสถาบันตนเองผ่านการสืบค้นของ ADT program ได้เช่นกัน
ทาให้การเผยแพร่ผลงานวิจัยกว้างขวางมากยิ่งขึ้น (Council of Australian University Librarian,
2010)
4.6 กาหนดนโยบายให้นาวารสารทั้งหมดที่จัดพิมพ์โดยมหาวิทยาลัยหรือ
มหาวิทยาลัยเป็นเจ้าของให้บริการเป็น OAJ
5. นักศึกษา (Students) นักศึกษาสามารถช่วยส่งเสริมการเข้าถึงเอกสารแบบเปิ ด
สาธารณะได้ดังนี้
5.1 ช่วยปรับปรุงหรือพัฒนาซอฟต์แวร์รหัสเปิด (Opensource software) เพื่อเป็น
เครื่องมือสาหรับการจัดทา OA
5.2 แนะนาหรือเผยแพร่การใช้ OA ให้แก่เพื่อน เครือข่ายต่างๆ หรือใช้ช่องทาง
แบบเป็นทางการเช่น สภานักเรียนนักศึกษาในการช่วยประชาสัมพันธ์
12. 2-K12
5.3 ช่วยเข้าใช้แหล่งข้อมูลที่อาจารย์หรือสถาบันได้จัดทาเป็น OA ยกตัวอย่างเช่น
Massachusetts Institute of Technology (MIT)5
ได้กาหนด ให้นักศึกษาสามารถช่วยส่งเสริม OA
ได้ดังนี้
ในฐานะผู้ใช้
5.3.1 วิเคราะห์และประเมินสารสนเทศ
5.3.2 เรียนรู้การใช้เครื่องมือที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยในสาขาวิชาของตน
และนาไปใช้ให้เกิดประสิทธิผล
5.3.3 นาสารสนเทศไปใช้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย เคารพสิทธิของ
ผู้เขียน
5.3.4 ห้องสมุดควรจัดบริการช่วยเหลือนักศึกษาในการแนะแหล่งการ
อ้างถึงสารสนเทศ และหลีกเลี้ยงการคัดลอกผลงานวิจัยโดยไม่ได้อ้างถึง
ในฐานะผู้เขียน
เมื่อนักศึกษาที่จะเป็นผู้ทาผลงานวิจัยหรือเป็นนักวิชาการต่อไปในอนาคต
จาเป็นต้องทราบวิธีการเผยแพร่ การตีพิมพ์OA โดย
5.3.5 เมื่อเข้าใช้เอกสารหรือผลงานวิจัยต่างๆ ต้องทราบเกี่ยวกับ
กฎหมายทางด้านลิขสิทธิ์ ทรัพย์สินทางปัญญา
5.3.6 เรียนรู้วิธีการวัดคุณภาพผลงานทางวิชาการ
5.3.7 ปรึกษาหารือกับอาจารย์ที่ปรึกษาเกี่ยวกับช่องทางการตีพิมพ์ และ
พิจารณาให้รอบคอบก่อนการตีพิมพ์
องค์กรต่างๆ (Organizations)
ในฐานะองค์กรที่เป็นส่วนหนึ่งของสังคมและมีส่วนช่วยพัฒนาสังคมทางวิชาการให้มี
ความเจริญก้าวหน้าและมีการพัฒนาไปสู่สากล องค์กรต่างเหล่านี้อาจจะเป็นแรงผลักดันหรือเป็น
ต้นแบบในการจัดทา OA ให้แก่สังคมหรือชุมชน หรือสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดทา OA ซึ่งเป็น
การส่งเสริมอีกวิธีหนึ่ง โดยการส่งเสริม OA นั้นก็จะขึ้นอยู่กับองค์กรแต่ละประเภท ดังนี้
1. ผู้จัดการประชุมสัมมนา (Conference Organization) ในการจัดประชุมหรือสัมมนา
ขององค์กรแต่ละครั้ง จะต้องเกิดรายงานการประชุม รายงานความก้าวหน้า หรือเอกสาร
5
MIT เป็นสถาบันการศึกษาเน้นทางด้านวิศวกรรมศาสตร์ ตั้งอยู่ที่เมืองเคมบริจด์ รัฐแมซซาชูเซส (Massachusetts
Institute of Technology, n.d.)
13. 2-K13
ประกอบการสัมมนาต่างๆ ซึ่งอาจจะเป็นประโยชน์สาหรับผู้ใช้บางกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับองค์กรนั้นๆ
เช่น World Health Organization (WHO) จัดการสัมมนาเกี่ยวกับโรคมะเร็ง ผู้จัดการสัมมนาควรนา
เอกสารประกอบการสัมมนาเผยแพร่เป็น OA หรือจัดเก็บไว้คลังจัดเก็บเอกสารขององค์กร เพื่อให้
ผู้ใช้ในองค์กรหรือบุคคลภายนอกสามารถเข้าใช้ได้อย่างเสรี เป็นต้น ดังนั้น บทบาทหน้าที่ของ
ผู้จัดการประชุมสัมมนาในการส่งเสริม OA ได้แก่
1.1 ตีพิมพ์รายงานการประชุมและเผยแพร่เป็น OA
1.2 กาหนดนโยบายเกี่ยวกับสิทธิ์ของการจัดทาเอกสารต่างๆ เป็น OA
2. ผู้จัดการคลังจัดเก็บเอกสารของสถาบัน (Institutional Repositories Implementers)
ผู้จัดการคลังจัดเก็บเอกสารของสถาบันอาจจะเป็นนักสารสนเทศหรือเจ้าหน้าที่ของสถาบันนั้นๆ
ควรจะมีความรู้ความเข้าใจทางด้านโปรแกรมการจัดทาคลังจัดเก็บเอกสารของสถาบันและ OA เป็น
อย่างดี เพื่อสามารถช่วยส่งเสริมให้เกิด OA อย่างมีประสิทธิภาพ โดยปฏิบัติ ดังนี้
2.1 ศึกษาเกี่ยวกับการจัดตั้งคลังจัดเก็บเอกสารสถาบันและการบริหารจัดการคลัง
จัดเก็บเอกสารของสถาบันสารสนเทศอื่นๆ เพื่อนามาเป็นแนวทางในการพัฒนาหรือสร้างความ
ร่วมมือกับคลังจัดเก็บเอกสารของสถาบันสารสนเทศของดีให้ดียิ่งขึ้น อาจจะศึกษาได้จาก
OpenDOAR http://www.opendoar.org/countrylist.php ที่รวบรวมรายชื่อและการจัดทาของคลัง
จัดเก็บเอกสารของสถาบันต่างๆ ที่จัดทาในแต่ละประเทศทั่วโลก (University of Nottingham, 2010)
2.2 พัฒนาคานิยามการบริการ (Service Definition) และ แผนการบริการ
(Service Plan) เช่น นโยบายการให้บริการ การถึงกาหนดขอบเขตของการบริการทางด้าน OA
2.3 เลือกแผนงานหรือหลักการของ OA ที่สอดคล้องกับการจัดทาคลังจัดเก็บ
เอกสารของสถาบัน
2.4 เลือกโปรแกรมที่เหมาะสมกับความต้องการขององค์กรให้มากที่สุด
2.5 ลงทะเบียนคลังจัดเก็บสารสนเทศของสถาบันตนเองในทะเบียนสาธารณะ
ของคลัง Open Archive Initiative (OAI)
2.6 ส่งเสริมการให้บริการและประชาสัมพันธ์ให้บุคลากรในองค์กรใช้บริการ
แหล่งสารสนเทศ OA
3. สานักพิมพ์ (Publications) สานักพิมพ์เป็นแหล่งจัดทาและเผยแพร่ทรัพยากร
สารสนเทศที่สามารถส่งเสริม OA ได้คือ
3.1 ให้ผู้เขียนสามารถคงสิทธิได้เฉพาะสิทธิของการพิมพ์ครั้งแรกและสิ่งพิมพ์
อิเล็กทรอนิกส์เท่านั้น
14. 2-K14
3.2 อนุญาตให้ผู้เขียนสามารถนาเสนอบทความที่เป็น OA ในคลังจัดเก็บเอกสาร
ของสถาบัน
3.3 ใช้โปรแกรมรหัสเปิดสาหรับการจัดการวารสาร เพื่อลดต้นทุนค่าใช้จ่าย เช่น
Open Journal Systems หรือ DPubs
3.4 สานักพิมพ์ต้องนาลิขสิทธิ์และนโยบายการจัดเก็บบทความวารสารเผยแพร่ที่
Project SHERPA ซึ่งเป็นแนวทางสาหรับผู้เขียนที่สนใจจัดทา OA สามารถเข้าไปตรวจสอบหรือ
ศึกษารูปแบบการตีพิมพ์ของสานักพิมพ์ต่างๆ ที่ SHERPA RoMEO ได้(SHERPA RoMEO, 2010)
3.5 สานักพิมพ์ควรจัดทาเมทาดาทาของบทความ ภายใต้มาตรฐาน OAI-PMH
ซึ่งจะทาให้บทความนั้นได้รับการเผยแพร่ ค้นหา และเข้าถึงมากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น สานักพิมพ์
Inderscience ซึ่งเป็นสานักพิมพ์ขนาดกลาง ได้สร้างมาตรฐานการจัดเก็บ OAI เพื่อเปิดเป็ดแหล่ง
สาหรับถ่ายโอนเมทาดาทาของสิ่งพิมพ์ สานักพิมพ์ Inderscience มีความเห็นว่าการแบ่งปันเมทาดา
ทาด้วยวิธีเก็บมาตรฐาน OAI-PMH นี้ทาให้ลดค่าใช้จ่ายและการพิมพ์เกิดประสิทธิผลมากขึ้น
3.6 สานักพิมพ์หนังสือควรใช้กลยุทธ์เดียวกันกับสานักพิมพ์วารสารในการ
กาหนดนโยบายหรือแนวคิดการจัดทาหนังสือ OA
3.7 เข้าร่วม PubMed Central Back Issue Digitization เพื่อนาวารสารฉบับก่อน
หรือฉบับเก่าย้อนหลังที่ได้จัดพิมพ์มาทาเป็นรูปแบบดิจิทัล
3.8 สานักพิมพ์ควรเปิดให้ GS เข้ามาเก็บเกี่ยวเมทาดาทา เนื่องจากจะทาให้
ผลงานทางวิชาการที่สานักพิมพ์ได้ตีพิมพ์เผยแพร่สู่สาธารณะชนได้อย่างกว้างขวาง และรวดเร็ว
4. แหล่งทุนต่างๆ (Foundations) แหล่งทุนมีส่วนช่วยส่งเสริม OA ซึ่งจะเป็นการ
สนับสนุนค่าใช้จ่ายในการจัดทา ส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ เพื่อยกระดับการเผยแพร่
ความรู้ด้านวิชาการ โดยคานึงถึงการเผยแพร่สารสนเทศที่เป็นสิ่งจาเป็นและเป็นส่วนหนึ่งของการ
วิจัย
4.1 จัดทานโยบายที่สนับสนุนการทาวิจัยโดยการให้เงินทุนในการทาวิจัย และ
สร้างข้อตกลงให้ผู้รับทุนวิจัยยินยอมที่จะนาผลงานของตนให้บริการ OA
4.1.1 อาจยกเว้นการจัดทา OA กับงานวิจัยทางทหาร เอกสาร
สิทธิบัตร และผลงานที่มีวัตถุประสงค์ในเชิงพาณิชย์
4.1.2 ควรให้ผู้วิจัยเลือกระหว่างการจัดทาแบบคลังจัดเก็บเอกสารของ
สถาบันและ OAJ ถ้าผู้วิจัยเลือกคลังจัดเก็บเอกสารของสถาบัน ควรจะได้รับอนุญาตให้จัดเก็บ
ผลงานไว้ในคลังจัดเก็บเอกสาร OA ของสถาบันแห่งใดแห่งหนึ่งก็ได้ ไม่จาเป็นต้องเป็นคลังเก็บ
เอกสารของสถาบันตนเอง อาจจะเป็นขององค์กรที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัยหรือของสถาบันการศึกษา
16. 2-K16
บรรณานุกรม
Association of American Law Schools . (1998). Retrieved from Shttp://www.aals.org
CERN Scientific Information Service . (n.d). How to promote OA? Retrieved from
http://library.web.cern.ch/library/OpenAccess/Promoting.html
Council of Australian University Librarian. (2010) . Australian Digital Theses program. Retrieved
from http://adt.caul.edu.au/
University of Nottingham. (2010). Directory of Open Access Repositories. Retrieved
from http://www.opendoar.org/find.php
University of Nottingham. (2010). SHERPA RoMEO. Retrieved from
http://www.sherpa.ac.uk/romeo/browse.php?fIDnum=|&la=en
University of Nottingham. (2009). SHERPA JULIET. Retrieved from
http://www.sherpa.ac.uk/juliet/
MIT Libraries. (n.d.). What can students do? Retrieved from http://info-libraries.mit.edu/
Open Access Scholarly Information Sourcebook . (2009). Case study: Medknow Publications.
Retrieved from http://www.openoasis.org
Open Access Scholarly Information Sourcebook . (2010). Citation impact. Citation impact.
Retrieved from http://www.openoasis.org
SPARC . (2011). Author Rights: Using the SPARC Author Addendum to secure your rights as
the author of a journal article. Retrieved from http://www.arl.org/
St Andrews University Library. (2009). Research@StAndrewsfulltext. Retrieved from
http://research-repository.st-andrews.ac.uk
Swan, A. and Chan ,L . (2010). Promoting open access. Retrieved from
http://www.openoasis.org
Suber, P. (2007). What you can do to promote open access. . Retrieved from
http://www.earlham.edu/~peters/fos/do.htm
University of Florida .(n.d.). Publications of Thomas J. Walker. Retrieved from
http://entnemdept.ufl.edu/
University of Michigan Author’s Addendum. (n.d.). Retrieved from http://www.lib.umich.edu
17. 2-K17
What faculty can do to promote open access. (2008). Retrieved from
http://api.ning.com/files/h0siTHvWNEzBGaOiACGxuoVgeuR9IYJfKGXpwShEAN
OdVCEwKU4AoULPwyX2ckZO1ZGrQYRxOZt8-
efa8Uohq8qXaKjdiMTR/Faculty
What librarians can do to promote open access. (2008). Retrieved from
http://www.uj.ac.za/EN/Library/Services/Institutional%20Repository/Documents/Li
brarians.pdf
What universities and administrators can do to promote open access. (2010). Retrieved ofrom
http://library.uncw.edu/uploads/pdfs/OpenAccessUniversitiesandAdminCanDo.pdf