In deze nieuwsbrief: AANKONDIGING 01 fluid vehicle IN DE PRIJZEN 14 ifd demonstratieprojecten 2003 VERSLAG 05 wat wil de architect NIEUWS 04 bestuurswisseling 08 productontwikkeling: slim bouwen 09 uiverbrug 13 moooi: in verwarring 15 innovatie in de wereld van de dakrand 16 ifdays BOOOSTING 04 antwoordkaart 11 agenda, colofon 12 participanten Voor meer nieuws: www.booosting.nl

3. r ,
PRO G RAM MAP ROG RAM MAP ROG RAM M A
15:00 Ontvangst
15:15 Welkomstwoord door Jos Lü:htenberg. voorzitter Booosting
15:20 De opdrachtomschrijving door E. HllIlnJriJmum
15:30 Het ontwerp door Maurice Nio, Nio architecten
15:45 De bouw door Atulré Lont, Ooms Bouwmaatschappij
16:00 Kracbtswerking in de blob door Jan van der WinJt, Ingenieursbureau Zonneveld
16:15 pauze
16:30 Presentatie freesmodellen door Jan tie Boer, Marin (Maritiem Research Instituut NL
16:45 PreSeiltatÎe montage, constructie, kunststofwerken door Jan Sc/J".IItJu, ·Po)v Prod,uctsl
17:00 Film over de bouw van de Zwerfkei
17:15 Bezoek aan het busstation
18:15 Tegeniezing
18:30 D.isc:ussie
19:00 Borrel
20:00 Afsluiting
locatie Informariecentrum De Groene Golf re Cruquis, Hoofddorp
zie ook hrrp://www.nio.nl. en hrrp://www.zuidrangent.nl en pagina 03 van deze nieuwsbrief
Geïnteresseerd in deelname? Inschrijving via deze antwoordkaart of e-~~
-
a n t W oor d k a a r t~ ~ -- - - --

4. • vervolg van pagina 01 en 02, aankondiging van het bezoek op 20 maart 2003 aan Fluid Vehicle.
,
Fl ui d vehi cl e: ee n bu ss tation van polystyreen en polyester
Het station bestaat uit drie delen: de onderbouwen een linker- en rechterdakhelft. Het is gemaakt
uit polystyreenschuim, populair gezegd uit piepschuim. Dit materiaal is niet alleen gekozen omdat
het het enige materiaal was dat in het budget paste, maar ook om de vormmogelijkheden, haar
isolatievermogen en de vormvastheid van de constructie.
De vorm is niet traditioneel via een mal gemaakt, maar industrieel gefreesd. M et een vij fass ige
freesmachine zijn de blokken van 4 x 1,25 x 1,25 meter exact op maat en vorm gefreesd. Hieruit is
het vijftig meter lange, tien meter brede en vijf meter hoge gebouw samengesteld dat een vrij e over-
spanning van zo'n veertig meter heeft.
De unieke schuimblokken verhuisden naar de bouwplaats, waar ze aan elkaar zijn gelijmd. Ze dienden
in feite als 'o mgekeerde mal' voor de kunsthars, die er als een lam inaatplaat va,n matte, naturelkleurige
polyesterhars omheen is gespoten.
De omstandigheden zijn geschapen om op de defi nitieve locatie de polyester te verwerken. Om ervoor
te zorgen dat de locatie droog en minimaal 12° C werd een tent neergezet met licht en verwarm ing.
Door middel van spuittechniek werden glas en hars tegelijk aangebracht. Het lamineren is bepalend
voor de visuele uitstraling. De glasvezelversterkte polyester maakt de vorm stabiel en stijf, hij klemt
in feite het polystyreen op de fundering. En de aansluitende naden van de schuimblokken zijn zo
gelijkertijd netjes weggewerkt. Ter plaatse van de overgangen va n horizontale naar verticale del en is
de constructie versterkt om momenrvast verbindingen te maken: de glasvezel verstekre laag is hier 8
mm dik in plaats van 5 mmo D e polyester vloeit mooi over de banken, bij de overkapping e.d. Kritiek
in de realisatie van het project was h e~ hij sen en verbinden van de rwee dal<delen.
L .J

5. _-----------------------111----------------------_
Bestuurswisseling
Begin december 2002 zijn Thijs Verburg
en Prido van Nieuwamerongen toegetreden
tot het bestuur, nadat Els Zijlstra en _
Eduard Böhtiingk hun functie ter
beschikking hadden gesteld.
Th ijs heeft samen met Rob Hoogendijk
het architectenbureau Verburg Hoogendijk
architecten te Amsterdam. Frido werkt
samen met Jan Koelink voor het door hen
opgerichte architectenbureau Arco niko dat gevestigd is in Rotterdam.
T hijs en Frido zijn beiden architect en vanuit dit vakgebied vertegenwoordigen zij
de categorie architectenbureaus.
NAAM
BEDRIJF
I I I
ADRES
POSTCODE WOONPLAATS
TELEFOON
E- MAIL
Booosting
o komt op donderdag 20 maart naar Hoofddorp voor het bezoek aan Fluid Vehicle, Postbus 596
het vloeibare busstation van 15 .00 tot 19.30 uur met perso nen.
(zie pag. 01-03) 2600 AN Delft
o ontvangt graag informatie over participatie bij Booosting.
L .J

6. • ,
Verslag van de architectenpresentatie op 26 september 2002
Wat wil de architect?
Het is al weer vijf jaar ge l eden dat zich een aanta l nieuw
aangesloten architecten presenteerde.
Nu een nieuwe ronde met in de hoofdrollen:
Frido van Nieuwamerongen(R) Arconiko ziet zichzelf als ruimtemaker.
Jan Koelink(L) van Arconiko T egenstrijdige eisen vormgeven in een
architecten, Rotterdam ruimtelijk gebouw. Ook Arconiko maakt in
de dagelijkse praktijk de spanning mee dat
er architectuur gemaakt dient te worden terwijl daarvoor eigenlijk
geen mogelijkheden voor zijn. Veel ambities, geen geld. D etailleren
met standaarddetails of details weglaten.
D e Pétanquehal D e Goede Worp, waa r we vandaag te gast zijn, is
daarvan een goed voorbeeld. Een simpele opzet met veel daglicht en
mooie houtconstructies. Voorts is communicatie een belangrijk
begrip in de diverse samenwerkingen; Jan en Prido vinden een gelijk
belang van alle partij en in het bouwproces heel belangrijk. Indien een
opgave aanvullende specifieke kennis vergt, dan kan het tea m
aangevuld worden met andere bedrijven. Voor producront-
wikkeling: E]OK design, voor bouwinnovatie: Aldus Innovatie.
Enkele projecten: Atelier Almere, Pakhuis Almelo, KISS, Hof
Zoudenbalch Utrecht, Modomus. M et een computercompilatie
wordt de presentatie beëindigd. Een link naar de reclamewereld
' ...free to be... '. Zie verder arconiko.com.
L ..J

7. • ,
Jeroen Mensink van Eenmanszaak JMDS, van en
JMDS, Amsterdam door Jeroen Mensink is een
ontwerp- en onderzoeksbureau.
D e jonge architect 'moet toegeven dat hij af en toe een beetj e aan het
prutsen is.' H ij zoekt nu samenwerking met andere architecten-
bureaus en werkt vier dagen per week bij Zwarts & Jansma. D e
projecten die worden getoond zijn o.a. een boekenkast, het
Bagijnhof in Delft, zijn afstudeerproj ect op AA Schiphol. H et
onderzoek van Jetoen loopt uiteen van cadcam-mogelijkheden tot de
oorsprong van de moderne archi tectuur, waarvoor hij regelmatig
monotours onderneemt. Een actieve lezer, schrijver, filosoof én jonge
architect. .J
Joop Petit van Snel der D e lusten en de lasten van productontwikkeling staan
Vola Petit Architecten, voor Joo Petit, van Snelder Vola Petit architecten
P
vestiging Maastricht vandaag centraal. SVP is een landel ijk opererend
bureau met 34 werknemers. Na enkele voorbeelden van
grote en kleine projecten wordt ingezoomd op de dagelijkse
problematiek van de architect: orga niseren! Vanuit zijn eigen
frustratie over het grote aantal fouten dat zich in een bouwproces
voordoet, heeft JooP een integraal informatie-organisatiesysteem
ontwikkeld. Tijd, geld en kwaliteit zijn randvoolwaarden, met als
doel beter samen te werken, een duidelijk beheersbaar budget per
bouwdeel en verlaging van de totale bouwtijd te real iseren. Resultaat
is de internetapplicatie: AnyWare. Een E-businessplatform met een
reeks softwareproducten en -diensten die de mogel ijkheid bieden om
succesvol samen te werken. H et publiek is één en al oor, eidnelijk een
mogelijkheid voor accurate en persoonlijke informatie.
Zie ook Booosting nieuwsbrief 70 pagina 14 en www.myqps.com.
Lars Courage van Q
Lars'Courage is precies één jaar geleden ges tart met zijn eigen
COURAGE, Delfgauw architectenbureau COURAGE. Lars is in 1995 afgestudeerd aan
de T U Delft en heeft werkervaring opgedaan bij Plan architecten,
O ctatube en Cepezed. Hij hecht belang aan een grote interactie met
de opdrachtgever aan en heeft een vast sam~nwerki ngsverband met
een 'bouwtea mman' die de conventionele aannemer ve rvangt.
Speerpunten zijn IFD (Licht versus zwaar) en productontwikkel ing.
In dit kader stipt de TUD-gastdocent nog even de gebrekkige
afstemm ing van theorie en praktijk aan. Er is een paral lel met het
denken van JooP Petit, 'beheersing van het bouwproces teneinde als
architect je ideeën beter uitgevoerd te krij gen'. C ourage heeft bij
Europan 6 de eerste prijs onrvangen voor een Apeldoorns Project.
Voor een uitgebreide portfolio van deze innovatieve ondernemer:
www.courage. nl.
L. .J

8. ,
Margarette Neep van En dan de enige vrouwelijke
RPHS architecten, presentator, Margarette Neep
Voorburg van RPHS architecten te
Voorburg. Een groot bureau
met vier partner-architecten en tachtig medewerkers werkzaam op
twee vestigingen. Men ontwerpt vooral traditionele, grote woning-
en winkelcentra. Veel stedelijke herontwikkelingsprojecten, bank-
gebouwen, allemaal complexe opgaven. De innovatie zit hem vooral
'in het leren van eenvoudige dingetjes'. Als doelstelling schetst Neep
het realiseren van nieuwe producten vanuit een integrale
samenwerking met de opdrachtgever; gebouwen mooier en
gedetailleerder willen maken.
Aan het eind van lezingen ontstaat er een discussie, ingezet door de spreekstalmeester van deze middag
Eduard Böhtlingk, over de rol van de architecr. Centraal rhema is communicatie, in zeer brede zin des
wom·ds. Is de architect nog wel baas in het bouwproces of zal hij verworden tot een verkoper bij wie
een klant een huis uit zijn voorbeeldenboekje bestelt? De aanwezige producenten zien die
ontwikkeling al in de praktijk. De aanwezige architecten moeten daar niets van weten. Zij zien zich
juist steeds meer specialist worden bij de toename van de complexiteit van de opgaven.
Essentie blijft dat de architect zijn/haar nek moet blijven uitsteken, niet bang moet zijn, zijn taak in
het ingewikkelde bouwproces moet zoeken en open moet staan voor samenwerking met verschillende
disciplines.
De informatieve middag werd afgesloten in de mooie hal van Arconiko architecten met een potje jeu-
de-boulen onder leiding van een aantal enthousiaste clubleden.
Eduard Böhtlingk, Böhtlingk architectenbureau Ijolanda Steenhouwer, secretariaat Booosting
P.S. U zou, voor zover u dat nog
niet heeft gedaan, allen toch nog
eens het proefschrift van dr Mieke
Oostra, over Component ontwerpen
moeten lezen. ' ... door de heersende
opvatting dat voornamelijk
roeleveranciers product-innovaties
initiëren, blijven mogelijkheden tot
componentontwerpen onderbenut.'
In haar publicatie over de rol van de
architect in productinnovatie wordt
aangegeven hoe daarin verandering
is aan te brengen!
L
•

9. I .••.•.•!• • • 0 n t wik k e 1 n 9 I . ,
Slim bouwen ( I )
Een bijdrage in twee delen. Nu de probleemstelling, volgende keer een oplossingsrichting.
Innovatie in de bouw is eerder evolutionair dan revolutionair. Stap voor stap wordt in de marge
geoptimaliseerd. In de structuur is ~r door de eeuwen heen weinig veranderd. Productontwikkeling
gaat meestal over verbeteringen van, of toevoegingen aan wat er al was. In de basis is er, wellicht met
uitzondering van de skelet hoogbouw (rond 1900), nooit sprake van echte revolutie geweest. Ja, het
is verleidelijk om kritiekloos aan te nemen dat wat we al eeuwen doen, ook automatisch goed is. Maar
de omgeving is natuurlijk wel veranderd. Thema's als DUBO, ARBO, efficiëntie, faalkosten,
flexibiliteit en persoonlijk wonen, zijn van déze tijd en met een kritische blik rijzen al snel vragen als:
• Hebben we al die bouwmassa (circa 1000 kg. per m' vloeroppervlak) wel nodig?
• Is het niet merkwaardig dat een klant ruimte koopt, waarvan ongeveer 25% aan constructies en loze
ruimtes verloren gaat?
• Is het niet opmerkelijk, dat bij elk gebouw de installatietechniek en bouwkundige detaillering weer
opnieuw het licht moet zien?
• Hoe acceptabel is het dat 10-15 % (wie.weet het precies?) verloren gaat aan faalkosten?
• Is het niet vreemd dat grondschaarste en -kosten de woningprijzen domineren en dat
bezuinigingen op bouwkosten dit moeten compenseren?
De bouwpraktijk is dat er veel leveranciers van halffabrikaten en componenten en aanzienlijk minder
producenten van complete bouwdelen zijn. Dit gegeven creëert ook de kloof tussen ontwerpers en
industrie waarin Booosting is ontsprongen. Eén van de remmende factoren daarbij vormen de
leidingen die met alle andere bouwdelen zijn vervlochten. Als je een röntgenfoto van een willekeurig
gebouw maakt, zie je dat alle bouwdelen zijn doorwoekerd met draden en buizen. In her hellend dak
is dit nog het minste het geval. Het is dan ook niet verwonderlijk, dat juist hier de industrialisatie-
graad relatief hoog is. Bedrijven als Opstalan en Unidek zijn hierin groot geworden. Hetzelfde geldt
voor de fundering.
Innovaties vinden dus meer op componentniveau dan op bouwdeel niveau plaats en worden
geïnitieerd door bedrijven, die alleen binnen hun eigen gebied(je) actief zijn. Innovaties die invloed
hebben op andere bouwdelen of processen worden angsrvallig vermeden. Die worden als risicovol
beoordeeld. De meeste toeleveranciers hebben immers een 'schoenmaker blijfbij je leest'-markrvisie.
Omdat de leidingen dus met alle bouwdelen zijn vervlochten, lopen ontwikkelingen op bouwdeel-
niveau al gauw vast op dit fenomeen. Dat verklaart ook waarom de bouw vol zit met 'innovation by
addition'. Het oude in stand houden en steeds maar weer toevoegen.
Eén van de strategieën die kan leiden tot een vernieuwende en concurrerende aanpak is
'slimbouwen.nl'. Volgende keer ga ik daar nader op in. Nu blijft het bij wat stof tot nadenken. Voor
wie de nieuwsgierigheid niet kan bedwingen is er de gelijknamige site nog.
Jos Lichtenberg, directeur A+ I Voorzitter Booosting

10. •
E
<0
"0
'-
Q)
+'
V)
E
"""
Q)
+'
s:::
Q)
>
<0
.<:
'-
Q)
-'"
Q)
oe
Q)
"0
s:::
0>
~
'-
.0
'-
Q)
>
::::>
Q)
Cl
....
Her laarsre decennium is her mareriaal ook populair bij bruggenbouwers. Er is in ons land reeds een
aanral bruggen in aluminium gerealiseerd. Ik herinner ook nogmaals aan her prijswinnende onrwerp
van XX archirecren voor de Vinexlocarie re Leidschendam. Overigens is de uireindelijke keuze gevallen
op een prefab beron brug, ook een onrwerp van XX archirecren.
Een onderzoekersgroep onder leiding van TNO Bouw, waarin archirecren, consrrucreurs en
verregenwoordigers uir de aluminium indusrrie zirring hebben, heeft zich de afgelopen jaren bezig
gehouden mer de diverse aspecren van de roepassing van aluminium in de bruggenbouw. Vooral naar
de problemen rond de vermoeiing van aluminium consrrucries is veel onderzoek gedaan. Her resulraar
wordr roegepasr in een aanral roekomsrige projecren.
XX archirecren heeft samen mer her Ingenieursbureau Amsrerdam (IBA) een onrwerp gemaakr voor
de Uiverbrug in de Riekerhaven in Amsrerdam. Her is de eersre klapbrug uirgevoerd in aluminium.
De brug wordr aangedreven door een hydraulisch sysreem, dus nier via een conrragewichr of iers
dergelijks. De posirie van de brug is een bijzondere in verband mer de aanwezigheid van een andere
klapbrug mer opbouw. We hebben gekozen voor een eenvoudig vormconcepr om de concurrenrie mer
de besraande klapbrug re vermijden. De besraande brug heeft aanlandingen in merselwerk, de brug
en de opbouw inclusief her conrragewichr is van sraal.
Om de verschillen russen beide bruggen uir re drukken is de filosofie als volgr. De besraande roure
heefr een beweegbare brug die meesral dichr is, de nieuwe brug is eigenlijk een weg die af en roe
opensraar. Her is een gesrrekre vorm geworden die vooral de conrinuïreir van de weg ondersrreepr.
L .J

11. r ,
;<h"';;?'
... Bovenaanzi cht van de Ri ekerhaven bi j op transport ...
'"
producent Bayards Aluminium Cpnstructies
~d /'
,j
De brug is zelf een doosconsrrucrie samengesreld uir aluminium plaren mer een dek van geëxrru-
deerde, kokerachrige profielen. Er zijn leuningelemenren in gebogen vorm aan roegevoegd die
doorgezer ~ijn op de landhoofden om her eerder genoemde gesrrekre karakrer re versrerken.
Her aluminium van de klapbrug zelf hoefr nier re worden behandeld en heefr geen onderhoud nodig.
De leuningelemenren zijn geanodiseerd om de esrherische kwalireir van aluminium zoveel mogelijk
re ondersreunen. De aanlandingen zijI1 gemaakr in gewapend beron en bekleed in een anrhracier
kleurige beronsreen.
De brug is inmiddels geplaarsr. Op dir momenr worden de roegangswegen aangelegd. Her is de
bedoeling om de brug begin maan re openen.
Ontwerp: XX archirecren
(Jan Brouwer en Aart van der Meulen)
i.s.m. IBA (Pieter van Lierop)
Producenr: Bayards Aluminium Comtructies
? info
XX archirecren
Jan Brouwer I Aart van der Meulen
L. T 0152702700

12. Activiteiten
donderdag 20 maarr Fluid Vehicle, bezoek aan het vloeibare busstation in Hoofddorp
(zie pagina 01-03)
eind mei Test van de Drijvende Weg in Hedel (zie volgende nieuwsbrief)
Booosting
·
••••••••••••
bo0 0 5 t In9
Op 31 augustus 1988 is Booosting opgericht vanuit een
gecombineerd initiatief van industrie, industrieel ontwerpers en
architecten. Booosting heeft zich als doel gesteld het proces van
vernieuwing en verbetering in de bouw wezen lijk te versnellen; daarvoor wil zij ideeën en projecten op het gebied
van. Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling initiëren en faciliteren. Door haar structuur en de stimulerende
en activérende initiatieven die zij ontplooit heeft Booosting een unieke posirie binnen de bouw verworven.
Aangeslotenen wordt de gelegenheid geboden om hun eigen bouwwereld te vergroten door ervaringen te delen,
ideeën op te doen en banden aan te gaan met aanpalende disciplines. • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Booosting colofon
~:I.I.I.BllDn Delftechpark 22 Postbus 596 2600 AN Delft
telefoon 0152629033 telefax 0152629034 e-mail booosting@ooo.nl
homepage www.booosting.nl
contactpersoon Jolanda Steenhouwer
bereikbaar ma en di van 9.00 tot 17.00 uur en op wo van 9.00 tot 13.00 uur
redactie Jolanda Steenhouwer
vormgeving Patricia Brouwer Design
druk Drukkerij Hans Truijen
met dank aan Herbert van Arke~ Constantin Blank, Harry Kooien,
Maurice Nio, Menno Rubbens, Jan van Strijp, Simone Verm.eulen,
Linda de Vries, Hans Vos
~'!IBtI!I!1I voorzitter
· Jos Lichtenberg A+
secretaris Maarten Willems TU Eindhoven
penningmeester André Roelofien Neonis Designers
lid Thijs Verburg Verburg Hoogendijk architecten
lid Harm Boomsma Boomsma Innovations
lid Nico Noort Corus Colors
lid Frido v. Nieuwamerongen Arconiko Architecten
L .J

13. • IJ ,
_M"·W'iil._ participanten I
Nieuwe participant
)
MAT afbouw contactpersoon: J.J.A. van Strijp . directeur
MAT A MAT (Moderne Afbouw Technieken) houdt zich sinds haa r
oprichting in 1980, bezig met de hoogwaardige afbouwen inwendige
afbouw V verbouw van woningen en kantoren. Z ij werkt voornamelijk voor
hoofdaannemers en projectonrwikkelaars. MAT maakt gebruik van
onder andere het metal studsysteem voor wanden en plafonds en een
Schimminck 16 systeem van staalskeletbouw voor hoogwaardige dragende wanden en
Postbus 2035 vloeren. Dit gebeurt zowel in nieuwbouw als renovatieprojecten.
5300 CA Zaltbommel MAT heeft vier vestigingen in N ederland met zo' n 230 zeer betrokken
T 0418 587 070 medewerkers.
F 0418 587 060 M otivatie om aan te sluiten bij Booosting, is om het systeemdenken in
E info@mat.jajo . com fl exibele constructies, sa men met andere aangeslotenen nog meer vorm
I www . matafbouw.nl te geven.
,t , : • .
Limbuwa Deuren jan Brouwer
A + Bureau voor Limelight Bu/lhorst Architecten en Stedenbouwers
Bouwproduktontwikkeüng MatAJbouw 'CEPEZED
ABT Adviesbureau voor Bouwtechniek MBI COURAGE
Aldus bouwinnovatie De Meeuw Oirschot EGM Arrhitecten
BDA Groep Octatube Space Structures Hubert-Jan Henket Architecten
Boomsma Innovations Optifloor jMDS
Corsmit RAadgevend Ingenieursbureau Oskomera MUA, Maurer United Architects
D3BNCI Plastica Plaat • Piode
dgmr raadgeveruk ingenieurs Platinox Specitd Products RPHS arrhitecten
ing. Karel H. Dekker Polyblock Snelder Vola Petit Arrhitecten
dOrsserblesgraaf Polynonn Bruynzeel jan Timmers
Fl1fade Consulting 6- Engineering Poly Products Tuns + Horsting Arrhitecten
GeNie Consult en Partners RCSystem Verburg Hoogeiu/ijk Architecten
Kettütz Adviezen Reynolds Arrhitectuursystemen Van Waes, Buro voor Arrhitektuur
Leylandi Consultancy Rockwool XX arrhitecten en bouwmana 'Ctne7/t
Materia SAB-Profiel I m'IDmIllllil!ImIi'J
RGD, Directie Ontwerp 6- Techniek Saint-Gobain Glass Friso Kramer
Schoorukrbeek 6- Partners Advies SBM Nederland jaap Koning
H. de Wit Consultancy Slavenburgs Bouwbedrijven Neonis Ind. Design &- Corporate Graphics
In ieursbureau Zonneveld Somfj Nederland Robin Hood Protlukties
11" .t : I' Trespa International TNO Industrie
Beamix Ubbink Nederland Marrel Vroom
BRS Staalwerken VEBO Beton 6- Staal ". ,
Bruynzeel Keukens en Kasten Wagenbouw Accommodaties Aedes, vereniging van woningcorporaties
BSN Wentzei Bouwen met Staal
j CVK Kalkzandsteen ZNS Van Dam Geve/uchniek Centrum Hout
P. Corus Cokm , I
~ Hobone Archipel Ontwerpers Hogeschool Brabant
~ Hoetnagels en ja~en - Wayers Arrhitectenbureau Boesten-van Vüet Saxion Hogeschool Enschede
~ Ho/ec Laagpanntng Het Arrhitecten Consort TU Delft. vakgroep Bouwtechnologie
'ë Holonite Arroniko Arrhitecten TV Delft, Faculteit Lucht- en
• Hunter Douglas •Atelier PRO ruimtevaarttechniek
Lmco Zonwering Atelier Zeinstra, van der Pol TU Eindhoven, facu/uit Bouwkuruk .J
L Limburg Kozijnen Böhtüngk architectenbureau

14. • ,
Mooi
.
ln .
verwarrlng
Middeleeuws kasteel.
Frankrijk
Architect: onbekend
AUTO
Sedan. jaren veertig - vijfti g Rena'ul t Espace
Ontwerper : onbekend Ontwerper: Renaul t Frankri j k
Geachte lezer,
Bovenstaande beelden velWarren, inrrigeren, verrassen, bevreemden of
zenen je op je verkeerde been zonder dat je precies begrijpt waarom.
Nostalgie versus moderniteit en andersom.
Wij zijn nieuwsgierig naar uw reactie op de beelden. Wij verzoeken u deze
vóó r 15 maan aanstaande en onder vermelding van 'mooi in velWarring' te
sturen naar het secretariaat van Boooosting: booosting@ooo.nl.
In de eersrvolgende nieuwsbrief zullen alle reacties worden opgenomen.
Thijs Verburg, Verburg H oogendijk architecten I bestuurslid Booosting
L .J
11

15. .t._
~
_:nI.i.W •• in de pr i jzen!
IFD
Demonstratieprojecten 2003
Tijdens het derde IFD-congres dat op 12 december 2002 werd georganiseerd, zijn 22 de
demonstratieprojecten bekend gemaakt die uit de 108 inzendingen zijn gekozen. Wij richten ons in
deze berichtgeving al leen op de Booosting-aangeslotenen die zich, als ééll van de projectdeelnemers,
onder de prijswinnaars bevinden. De Booosting-aangeslotenen zijn in vet weergegeven.
Allen van harte proficiat!
TITEL Flexibele doorbraak - celsgewijze aanpak DEELNEMERS
Het Oosten Woningbouwcorporatie, PIODE, BDA-
Groep, architecten- adviesbureau Van Straalen.
TITEL Innovatief Bouwen Erasmus MC DEELNEMERS EGM
architecten, Aronsohn R.I., Raadgevend Technisch
Buro Van Heugten, Grootint, Valstar Simonis R.I.,
Imtech Projects.
TITEL Zorg voor de toekomst/De Eglantier wordt nieuw
DEELNEMERS St. Groenhuysen, XX architecten, Gemeente
Roosendaal, TU Eindhoven faculteit Bouwkunde.
TITEL Smart I steel DEELNEMERS Architectenbureau Cepezed,
I.D.CS. , Adviesbureau Verhoef, Bouwteam General
Contractors, I. C Cs.
TITEL Flexibele doorbraak proefProject W. Ripperdastraat
DEEI,NEMERS Het Oosten Woningbouwcorporatie, TU
Eindhoven faculteit Bouwkunde, St. Bouwresearch,
Woningcorporatie HaagWonen, Far West.
TITEL Slimdek-building, Grote Polder DEELNEMERS Prince
Vastgoed, Gemeente Zoeterwoude, Archipel ontwerpers.
TITEL RSC Oostpoort DEELNEMERS Building Systems the Netherumds (BSN), Ockenburgh Projectbureau, Senior
Cad·Systems, H2H, BBB Beheer, Runshopping Centre Consultancy, Jmtech Projects, Jsobouw Systems,
Hendriks Groep, Van Oudenallen, Ooms Avenhorn, Eijkelenburg Dura Bouw, Middelhoven Beheer,
. Bartels Jngenieursburo, Electron, Pantos.
TITEL De Rode Haan van Delft DEELNEMERS Moes bouwbedrijf, Spring Architecten, Oosthoek-Kemper, Prefab
Limburg, A+.
TITEL AirEduct DEELNEMERS Ministerie van Vrom/Rij·ksgebouwendienst, Ministerie van Vrom/Rijksgebouwen-
dienst Directie Ontwerp 6- Techniek, Projectorganisatie Raad voor de Rechtspraak, Jnbo, Van der Laar,
Ingenieursbureau Nelissen, Adviesbureau Peutz, PRC Bouwkostenmanagement.
? info
SEV
Hans Vos
T 010 282 5099
E ifd@sev.nl

16. Innovatie in de wereld van de dakrand
Booosting heeft als doel het proces van vernieuwing en
verbetering in de bouw wezenlijk te versnellen, door de dialoog
tussen de industrie, industrieel ontwerpers en architecten te
faciliteren. In 2001 is in dat kader aan een groep architecten,
aangesloten bij Booosting, gevraagd welke bouwproducten wel eens
irritaties oproepen. Irritaties vragen om oplossingen en bieden
kansen voor innovatie.
Als eerste onderwerp voor een innovatieve product-
ontwikkeling is de daktrim gekozen. Omdat Syntem
de partner bij uitstek is voor mkb bedrijven die
professioneel willen innoveren, heeft: Booosting Syntens .
gevraagd dit innovatietraject te begeleiden; opzoek naar
innovatieve oplossingen voor de dakrand!
In het begin van 2002 is gestart met een creativiteitsessie, waarin de eerste oplossingsrichtingen voor
een innovatieve dakrand zijn geschetst. Zo'n creatieve sessie begint met een verdieping in de mogelijke
problemen, de personen en marktpartijen die met dakranden te maken hebben en de verschillende
deelfuncties van de dakrand. Vervolgens is met een brainstorm geïnventariseerd hoe een dakrand
minder beschadiginggevoelig en uirvoeringsgevoelig gemaakt kan worden en hoe je er voor zorgt dat
er wel vocht uit maar geen vocht in de bouwkundige constructie komt. Tijdens diezelfde sessie is in
een brainwriting het associatievermogen en de tekenvaardigheid van de deelnemers getest. Het ging
er om elkaar te inspireren bij het creëren van oplossingsrichtingen voor de uirvoeringsgevoeligheid,
beschadiginggevoeligheid en het vocht dilemma. De tekeningen laten spontane ideeën zien, zoals als
een 'buI]1pertrim', een trim met kreukelzone, een alles vervangende transparante dakrand coating, een
dakrand met het conservenblikprincipe, de klaptrim en de trim op basis van schubben. Daarna kwam
het er op aan de ideale dakrand te bedenken, door de verschillende ideeën te integreren,
rekeninghoudend met alle functies van dakrand. Door het onvermoeibare enthousiasme leverde de
eerste creatieve middag acht veelbelovende concepten op. De uitgangspunten voor een geanimeerd
vervolgtraject.
In de tweede meeting zijn de resultaten van de eerste sessie
geclusterd tot principeoplossingen. Een toetsing aan vastgestelde
criteria leverde een selectie van drie oplossingen op. Deze zijn
vervolgens uitgewerkt waarbij ook de mogelijke fabricage-,
montagewijze en de materiaalkeuze zijn meegenomen. In
verschillende vervolgmeetings zijn de deelnemers in kleine groepen
aan de slag gegaan met de drie concepten.

17. Er is aandacht besteed de voortgang in de technische uitwerking, de eventuele octrooieerbaarheid en
de commerciële haalbaarheid. Want behalve de techniek moet ook de marktintroductie van een
product worden ontwikkeld, daarbij is inzicht in de markromgeving en het marktvolume essentieel.
Nu, een klein jaar na de eerste creatieve sessie heeft dit innovatietraject twee octrooien opgeleverd. We
kunnen dus spreken van een geslaagd resultaat. De nog deelnemende personen gaan zelfstandig verder
met de productoptimalisatie en het overdragen van het octrooi aan geïnteresseerde marktpartijen. Het
gaat daarbij om het commitment, want het doel van de groep is dat er echt geprobeerd wordt het
concept in de markt te zetten. Want pas bij een marktintroductie zijn de innovaties echt gerealiseerd.
Concluderend kan gezegd worden dat het bundelen van kennis, vaardigheden en enthousiasme leidt
tot innovatieve ideeën. Het traject heeft zich gekenmerkt door een creatieve inslag gevolgd door een
meer zakelijke vervolg bij het optimaliseren van de concepten. Kortom, een leerzaam traject voor
iedereen, met een onvetwacht realistisch resultaat. Wellicht dat een geheel ander product bij u irritaties
opwekt. Mogelijk dat een dergelijk innovatietraject de oplossing kan brengen. Aan u het initiatieB
? info
Syntens Rotterdam
Simone Venneulen
T 010 424 6000
E STV@syntens.nl
IFDays
In de geest van het slim bouwen, heeft een aantal bedrijven in 2001
de krachten gebundeld om gezamenlijk een totaalvisie aan de bouw
te kunnen presenteren. Het doel is om een zo breed mogelijk publiek
te laten zien wat er vandaag de dag praktisch te realiseren is met IFD.
Vandaar de naam IFDays.
Onder de deelnemers de Booostingaangeslotene MAT Afbouw
(Starframe en metal stud binnenafbouw) en het door A +
geïnitieerde PFL (Infra+). Voorts Opstalan (daken), Heembeton (Casco's), VDM Meerbouw, Faay
Vianen (binnenwanden) en Arnomij (leidingsystemen).
Verspreid door het land wordt een serie presentaties georganiseerd. De eerste bijeenkomst was het
symposium op de Internationale Bouwbeurs 2003 in Utrecht. Van andere data houden wij u op de
hoogte.
? info
www.IFDays.nl