1. Europese regelgeving en duurzaamheid.
Ir. Chris Hamans
voor
PROBUS – Nunhem (Leudal & Thornerkwartier)
06-11-2014
1

2. Europese regelgeving en duurzaamheid.
INTRODUCTIE DUURZAAMHEID , REGELGEVING EN NORMEN
VOOR DE BEPALING VAN DUURZAAMHEIDSPRESTATIES
IN DE BOUWKOLOM
2

3. Mijn presentatie: Regelgeving en Duurzaamheid
• Duurzaamheid
• Het begrip “duurzaamheid”
• 3 belangrijke jaartallen: 1972 – 1987 – 2009
• Duurzaamheid kent geen grenzen
• EU regelgeving m.b.t. duurzaamheid
• Niet “groen”, maar “facts and figures”; noodzakelijke normen
• Ik ga u niet vertellen hoe je nu die duurzaamheid berekent
(daarvoor heb ik een hele dag nodig !)
3
Iets over

4. Duurzaam – Duurzaamheid …….
in Nederland komen we woorden tekort …..!
4
SUSTAIN-OBESE

5. Duurzaam:
in Nederland komen we woorden tekort …..!
• Engelstalig:
– Sustainable
– Durable
• Duits:
– Nachhaltig
– Dauerhaft
• Spaans:
– Sostenido
– Permanente
• Frans:
– Durable
– Durable
• Nederlands:
– Duurzaam
– Duurzaam
5
veel begripsverwarring
en
moeilijke interpretaties
Minimale impact
Welke weerstand -
hoe lang?
Opmerking:
en als je dan betreffende normen
of regelgeving moet gaan
vertalen, zul je moeten uitwijken
naar omschrijvingen.

6. Duurzaamheid:
complex begrip – vaak veel te moeilijk gemaakt
• Verworden tot “CONTAINER”- woord
• Wat van belang is in Finland,
is niet zondermeer van belang in Spanje  geografische verschillen
– Klimaatomstandigheden
– Sociaalgedrag samenleving – levenswijze - gebruik gebouw
– Andere bouwtechnieken
• Globale en lokale impact (broeikaseffect v.s. uitputting grondstoffen (grind/zand Midden-Limburg))
• Verschillende belangen en prioriteiten:
– regelgever, investeerder, projectontwikkelaar, bank, verzekeringsmij, bedrijf, woningcorporatie, privé
woningeigenaar, huurder, ….
6
Beleid – Marketing – Profilering:
keuze en prioriteit van duurzaamheids-aspekten resp. indikatoren
Publiek
Privaat

7. Wat bedoelen we met “duurzaamheid”
• Wat is voor u de betekenis van “duurzaamheid”?
• Is de inhoud / betekenis voor u door de jaren heen veranderd?
• Wanneer kreeg dat begrip “duurzaamheid” vorm en inhoud?
7

8. 1972: DE GRENZEN AAN DE GROEI
De Club van Rome,
particuliere stichting die in april 1968 werd opgericht door Europese
wetenschappers,
om hun bezorgdheid over de toekomst van de wereld voor het voetlicht te
brengen.
8
In De grenzen aan de groei wordt een verband gelegd tussen
economische groei en de gevolgen hiervan voor het milieu.
Het rapport gaf een prognose van het grondstof- en
voedselverbruik in de wereld voor de komende jaren.
De impact van het rapport werd in 1973 duidelijk door de oliecrisis
(t.g.v. de boycott van de Arabische landen na Israel’s overwinning in de Jom Kimpoer oorlog)

9. Duurzaamheid - Sustainability
1987 : Brundtland Commissie (Gro Harlem Brundtland, No)
definieerde duurzame ontwikkeling als :
• Een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige
generaties zonder aantasting van het vermogen van
toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te
voorzien.
– steunt sterke economische en sociale ontwikkeling, met name voor
mensen met een lage levensstandaard.
– onderstreept het belang van de bescherming van de natuurlijke
hulpbronnen en het milieu
– economische en sociaal welzijn kan niet verbeterd worden met
maatregelen die het milieu schade toebrengen.
– Intergenerationele solidariteit is van cruciaal belang: alle ontwikkeling
moet rekening worden gehouden met de impact op de mogelijkheden
voor toekomstige generaties.
economische aspekten
• Environmental, economic and social well-being for today
and tomorrow
9
milieu aspekten
sociale aspekten

10. 1
Duurzaamheid heeft daarmee 3 dimensies
Duurzaamheid
ECO SOC ECON
Planet
ProPsrpoefirtity
People

11. 11
een voortdurende evenwichtsoefening
nodig om financieel-economische
(profit),
sociaal-culturele (people) en
ecologische (planet)
voorraadgrootheden goed
en in onderlinge balans te
beheren
wat wel en niet duurzaam heet
is uiteindelijk afhankelijk is van een maatschappelijk oordeel.
Het gaat immers om de kwaliteit van de samenleving.
de verschillende
dimensies van
duurzaamheid
hebben, mede door
de technologische
ontwikkeling, elk hun
eigen dynamiek.
Bron: SER-n.
a.v. Verdrag van Lissabon

12. 2009: Verdrag van Lissabon
(in werking 1-12-2009)
• Economische, sociale en territorial samenhang – art 174
• Milieubeleid – art 191
• Energiebeleid – art 194
• Verder veel bestuurlijke zaken
12

13. Milieubescherming in het Verdrag van Lissabon
(in werking 1-12-2009)
Artikel 191 (lid 1) van het Verdrag van Lissabon bepaalt dat het EU-beleid op
milieugebied gericht is op de volgende doelstellingen:
• behoud, bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu;
• bescherming van de gezondheid van de mens;
• behoedzaam en rationeel gebruik van natuurlijke hulpbronnen;
• het bevorderen op internationaal vlak van maatregelen om het hoofd te bieden
aan regionale of mondiale milieuproblemen, en in het bijzonder de
bestrijding van klimaatverandering.
Lid 2 maakt duidelijk dat de EU bij het streven naar een hoog beschermingsniveau
rekening houdt met de uiteenlopende situaties in de verschillende regio’s van de
Gemeenschap en haar beleid baseert op de volgende beginselen:
• voorzorg,
• preventief handelen,
• voorrang voor bronbeleid en
• ‘de vervuiler betaalt’.
13
Zo dadelijk: hoe zich dat
openbaart in NL en in de praktijk

14. 14
Duurzaam gebruik van natuurlijke grondstoffen
Meer dan een europese discussie over EU regelgeving
“Sustainable use of resources is a global issue – a global discussion”
Duurzaam gebruik van grondstoffen is een wereld-vraagstuk – een “mondiaal” belang:
over een groeiende welvaartskloof, over sociale stabiliteit, over oorlog en vrede, ……

15. Beyond the Earth Limits
In 2008 humanity uses
the equivalent of 1.5
planets.
Moderate UN scenarios
suggest that if current
population and
consumption trends
continue, by the 2030s,
we will need the
equivalent of two
Earths.
We have only one!
Source: Global Footprint Network, 2012
TODAY

16. Energiebeleid in het Verdrag van Lissabon
(in werking 1-12-2009)
Artikel 194 (lid 1) van het Verdrag van Lissabon plaatst het
gemeenschappelijke energiebeleid in het kader van de werking van
de interne markt en van milieubescherming.
Daarbij zijn de volgende doelstellingen geformuleerd:
• het waarborgen van de werking van de energiemarkt;
• het waarborgen van de continuïteit van de energievoorziening;
• het stimuleren van de energie-efficiëntie, energiebesparing en de
ontwikkeling van nieuwe en duurzame energie;
• het bevorderen van de interconnectie van energienetwerken.
16
Zo dadelijk: hoe zich dat
openbaart in NL en in de praktijk

17. En wat gebeurde er vervolgens?
• EU  Raad – Parlement – Commissie (EC):
“doe wat; we moeten duurzaam worden”.
• EC-Directoraten (de “ministeries”): aan de slag
– DG Energy
– DG Enterprise and Industry
– DG Environment
– DG Health
– …..
• Na de rapporten en “inspraak” van “stakeholders”, volgen :
17
Big Business voor adviseurs
en consultants
(die het ook moeten leren)
en …. lobbyïsten
ter kennisname
wat heb je er mee gedaan? en hoe?
1 op 1 implementatie in nationale regelgeving
1. White Papers
2. Communication Papers
3. Directives
4. Regulations
.. zou je toch iets mee moeten doen …

18. Sustainability

19. Duurzaamheid kent nauwelijks grenzen
OVER WELKE DUURZAAMHEID HEBBEN WE HET?

20. 20
SOC
INFRA ECON OHS
CSR
ENV
Spatial
Planning

21. 21
SOC
INFRA ECON OHS
CSR
ENV
Spatial
Planning

22. 22
SOC
ECON
ENV

23. 23
SOC
ECON
ENV
voor gebouwen en civiele werken

24. EU regelgeving m.b.t. duurzaamheid
VOOR BOUWPRODUKTEN EN BEBOUWDE OMGEVING
24

25. Voor we verder gaan, nog wat …
• We kijken naar “de bouwsector” en “de bebouwde omgeving”
• EU - Europese Unie - een gemeenschappelijke markt
– voor goederen en diensten
– geen (technische) handelsbarrières
• Duits staal
• Belgisch cement
• Frans zand en grind
• Italiaanse vloertegels
• ……….
25
in deze
presentatie
dat vereist regelgeving:
• welke prestatie declareren?
• hoe gemeten?
• kwaliteit, constante prestatie?
• controle?
• hoe communiceren?

26. demanding
PRODUCTS

27. Daarvoor geeft de EU de bouwproductenverordening
de CPR: Regulation (EU) 305/2001
27

28. Daarvoor geeft de EU de bouwproductenverordening
de CPR: Regulation (EU) 305/2001
• De EU stelt regels voor de noodzakelijke “common language” op produkten
• De EU vraagt de lidstaten - ter bescherming van haar burgers –
of bouwwerken aan 7 Fundamentele Eisen voldoen.
(Basic Requirement for Construction Works)
• De lidstaten bepalen op basis van die 7 BRCW’s:
– aan welke prestatie-eisen het bouwwerk moet voldoen
– welke produkt-informatie daarvoor vereist is, en
– (afhankelijke van de nationale systematiek) de hoogte van de produktprestatie
28

29. 7 Fundamentele Eisen aan bouwwerken
1. Mechanische weerstand en stabiliteit
2. Brandveiligheid
3. Hygiëne, gezondheid en milieu
4. Veiligheid en toegankelijkheid bij gebruik
5. Bescherming tegen geluidshinder
6. Energiebesparing en warmtebehoud
7. Duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen
29

30. 2 voorbeelden uit die 7 Fundamentele Eisen aan bouwwerken
6. Energiebesparing en warmtebehoud
– Het bouwwerk en de verwarmings-, koel-, verlichtings- en ventilatie-installaties ervan
moeten zodanig worden ontworpen en uitgevoerd dat, rekening gehouden met de
gebruikers en de lokale klimaatomstandigheden, een gering energieverbruik
voldoende is. Het bouwwerk moet voorts energie-efficiënt zijn, en tijdens de volledige
duur van de bouw en ook bij de sloop moet zo weinig mogelijk energie worden
gebruikt.
7. Duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen.
Het bouwwerk moet zodanig worden ontworpen, uitgevoerd en gesloopt dat duurzaam
gebruik wordt gemaakt van natuurlijke hulpbronnen en met name het volgende wordt
gewaarborgd:
a) het hergebruik of de recycleerbaarheid van het bouwwerk en de materialen en delen
ervan na de sloop;
b) de duurzaamheid van het bouwwerk;
c) het gebruik van milieuvriendelijke grondstoffen en secundaire materialen in het
bouwwerk.
30
Hoe gering?
Die prestatie-eis stelt de lidstaat
Hoe efficiënt? Welke apparatuur?
Dat bepaalt de lidstaat

31. Informatie op basis van die “common language”
EAD
hEN
Product
Standards
Product
Standards
demanding
DoP
? Vlgs.
CPR

32. Meer EU “instrumenten” regels m.b.t. duurzaamheid
• Energy Performance Directive for Buildings (EPBD)
• Energy Efficiency Regulation
• Waste Framework Directive
• EcoDesign Directive voor:
– “energy using products”
– “energy related products”
• Ecolabel Directive voor
– produkten
– gebouwen
• EnergyLabel Regulation
• Green Public Procurement Communication
• Communication on Resource Efficiency in the Building Sector
• en meer ………………..
32

33. TC 351
ETA
TC 350
hEN
Industry:
consistent and coherent & single assessment
CPR
BWR 1 
BWR 2 
Indicators
................
................
................
................
BWR 3 
BWR 4 
BWR 5 
BWR 6 
BWR 7 
Indicators
................
................
................
................
Indicators
................
................
................
................
Indicators
................
................
Indicators
................
................
Indicators
................
................
Indicators
................
................
Indicators
................
................
................
................
Harmonised information EN
method
EN 15804

34. DUURZAAMHEID – REGELGEVING - NORMERING
34
• DUURZAAMHEID zelf laat zich niet normeren
maar
• REGELGEVING en COMMUNICATIE
vereisen een uniforme meetmethode,
een Europese NORM, om aan te refereren
• PRIVATE INSTRUMENTEN hebben zo’n uniforme
meetmethode en communicatie nodig
Duurzaamheid
ECO SOC ECON
Een stelsel van normen, die de REGELGEVING en de MARKT kunnen
bedienen met ASPEKTEN en INDIKATOREN,
waarmee de prestaties
op de 3 dimensies van DUURZAAMHEID vastgelegd kunnen worden
Publiek
Privaat

35. Wat normeren we dan?
en waarom?
NIET “GROEN”, MAAR “FACTS AND FIGURES”
35

36. « Ik heb het meest milieu-vriendelijke produkt » …
36
Maar hoe zit het dan met …
• Pesticiden? Landgebruik? Levensduur?
• Transport naar de recycling? En de
milieu-impact van die recycling dan?
• En die andere milieu-impact dan?
• En de funktionele en technische
prestatie?
• Slecht gebouw ontwerp?
• Transparency?
• Burden shifting?
• Greenwashing?
• Freeriders?
• Verwarring?
Want mijn produkt ..
• Is gemaakt van natuurlijke materialen
• Bestaat voor 20 % uit gerecycelde
materialen
• Heeft een zeer geringe carbon footprint
• Heeft in totaal een zeer lage
milieubelasting
• Is milieuvriendelijk ………..!?

37. Niet “groen”, maar “facts and figures”
normen om te “meten” en te “communiceren”
37
Vooral in de bouwsector:
Bouwproducten zijn intermediaire produkten: geen eindprodukten
Dwz: communicatie van gegevens in de bouwkolom

38. Members
Affiliates
CEN & CENELEC
33 Leden
(28 EU Lidstaten +
3 EFTA landen +
2 kandidaat landen)
Affiliates (17 CEN, 14 CLC)
 More than 400 TCs
 20.000 published documents

39. 39
16627

40. Milieu indicatoren: EN15978 – EN15804
40
Output flows
EN 15978 & 15804
Components for re-use (kg)
Materials for recycling (kg)
Materials for energy recovery
(not being waste incineration) (kg)
Exported energy for each energy
carrier (MJ)
Environmental impact from LCA-EN
15978 & 15804
Global Warming Potential (GWP)
Ozon Depletion Potential (ODP)
Acidification (AP)
Eutrofication (NP)
Summer smog (POCP)
Depletion of resources
– non fossil (ADP)
– fossil (MJ)
Resource use
EN 15978 & 15804
Use of renewable primary energy excluding
energy
resources used as raw material (MJ)
Use of renewable primary energy resources
used as raw material(MJ)
Total renewable (MJ)
Use of non-renewable primary energy
excluding primary energy resources used as
raw material (MJ)
Use of non-renewable primary energy
resources used as raw material(MJ)
Total non renewable (MJ)
Use of secondary material (kg)
Use of renewable secondary fuels (MJ)
Use of non-renewable secondary fuels (MJ)
Net use of fresh water (m3)
ECO
22 indicatoren om
milieuaspecten te kwantificeren

41. EN16309
41
SOC
Sociale aspekten van
duurzaamheid van het gebouw
(impact op de gebruiker)

42. gebouw gerelateerde aspecten van het gebouw
42

43. gebruiker- en control systeem-gerelateerde aspecten
relevant voor de “bediening” van het gebouw
43

44. Tot zover ……..
Wilt u meer weten over hoe we die duurzaamheid kwantificeren?
Kijk op:
http://www.slideshare.net/chrishamans-esc/
44

45. 45
esc@hamans.com
www.hamans.com