ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ Δ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ Ν. ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ. Επιμέλεια Τσάπρα Κωνσταντίνα ΠΕ02

1. ΘΕΩΡΙΑ –Α΢ΚΗ΢ΕΙ΢ ΕΠΙΡΡΗΜΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΑ΢ΕΩΝ ΢ΣΗ
ΝΕΟΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩ΢΢Α
ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΕ΢
ΣΕΛΙΚΕ΢
ΑΠΟΣΕΛΕ΢ΜΑΣΙΚΕ΢ ( ΢ΤΜΠΕΡΑ΢ΜΑΣΙΚΕ΢)
ΕΠΙΡΡΗΜΑΣΙΚΕ΢ ΠΡΟΣΑ΢ΕΙ΢  λειτουργοφν ςτο λόγο ωσ
προςδιοριςμοί του ριματοσ, όπωσ δθλαδι τα επιρριματα.
ΔΕΤΣΕΡΕΤΟΤ΢Ε΢ ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΕ΢ ΠΡΟΣΑ΢ΕΙ΢
ΕΙ΢ΑΓΟΝΣΑΙ ΜΕ ΣΟΤ΢
΢ΤΝΔΕ΢ΜΟΤ΢
• γιατί, επειδή, αφοφ, τι
• καθώσ, που, μια και
ΕΚΦΕΡΟΝΣΑΙ
• απλι οριςτικι π.χ. Χάρηκα πολφ, επειδή
ζμαθα πωσ είςαι καλά.
• οριςτικι που δθλϊνει δυνατοτθτα
π.χ.Μη ςτενοχωριζςαι, γιατί θα είναι
όλα εφκολα.
• οριςτικι που δθλϊνει πικανότθτα π.χ.
Bιάςτηκα, γιατί θα ερχόςουν γρήγορα.
ΔΗΛΩΝΟΤΝ
• αιτία
• δζχονται άρνθςθ δεν
1. Ο ςφνδεςμοσ και μπορεί να χρθςιμοποιείται ωσ αιτιολογικόσ π.χ. δϊςε
μου λίγο νερό, και είμαι διψαςμζνθ.
2. Ο ςφνδεςμοσ γιατί χρθςιμοποιείται ωσ παρατακτικόσ φςτερα από ιςχυρό
ςθμείο ςτίξθσ (τελεία, άνω τελεία , καυμαςτικό ερωτθματικό ) και ειςάγει
κφρια πρόταςθ π.χ. Απαραίτθτθ προχπόκεςθ για τθν επικοινωνία των
ανκρϊπων είναι ο διάλογοσ .Γιατί γεφυρϊνει τισ διαφορζσ.
Σ΢ΑΠΡΑ ΚΩΝ΢ΣΑΝΣΙΑ ΠΕ02 | [Πλθκτρολογιςτε τθ διεφκυνςθ τθσ εταιρείασ]
1

2. ΔΕΤΣΕΡΕΤΟΤ΢Ε΢ ΣΕΛΙΚΕ΢ ΠΡΟΣΑ΢ΕΙ΢
ΕΙ΢ΑΓΟΝΣΑΙ ΜΕ ΣΟΤ΢
΢ΤΝΔΕ΢ΜΟΤ΢
• για να, να
ΕΚΦΕΡΟΝΣΑΙ
• υποτακτικι
• Έφυγε γρήγορα, για να φζρει
το τετράδιό του.
ΔΗΛΩΝΟΤΝ
• ςκοπό
• δζχονται άρνθςθ μθν
ΔΕΤΣΕΡΕΤΟΤ΢Ε΢ ΑΠΟΣΕΛΕ΢ΜΑΣΙΚΕ΢ ΠΡΟΣΑ΢ΕΙ΢
ΕΙ΢ΑΓΟΝΣΑΙ ΜΕ ΣΟΤ΢
΢ΤΝΔΕ΢ΜΟΤ΢
• ώςτε, που, π.χ. θφμωςα τόςο, ώςτε
τον τιμώρηςα
• ώςτε να, που να, για να π.χ. δεν
είναι τόςο κουτόσ, που να μην
καταλαβαίνει
ΕΚΦΕΡΟΝΣΑΙ
• οριςτικι
• οριςτικι που εκφράηει δυνατότθτα
• οριςτικι που εκφράηει πικανότθτα
• υποτακτικι μετα το να
ΔΗΛΩΝΟΤΝ
• αποτζλεςμα , ςυχνά ςτθν κφρια
πρόταςθ υπάρχει θ δεικτικι
αντωνυμία τζτοιοσ ι τόςοσ ι το
επίρρθμα ζτςι
Σ΢ΑΠΡΑ ΚΩΝ΢ΣΑΝΣΙΑ ΠΕ02 | [Πλθκτρολογιςτε τθ διεφκυνςθ τθσ εταιρείασ]
2

3. Α΢ΚΗ΢ΕΙ΢
1. Να αναγνωρίςετε τισ τελικζσ , αιτιολογικζσ και ςυμπεραςματικζσ προτάςεισ και
να υπογραμμίςετε το ςφνδεςμο με τον οποίο ειςάγονται.
Σα παιδιά πθγαίνουν ςχολείο, για να μάκουν γράμματα.
Αφοφ δε διάβαςεσ, καλά να πάκεισ!
Ζπρεπε να τον τιμωριςεισ , για να μθν το ξανακάνει.
Περάςαμε τόςο ωραία, ϊςτε πιραμε τθν απόφαςθ να ξαναπάμε ςτο νθςί.
Απζφυγα να τον ρωτιςω γιατί άργθςε να γυρίςει , επειδι τον είδα
κυμωμζνο.
Χαίρομαι , που ςε βλζπω.
Ζτρεχε , για να προλάβει το μετρό.
Θα ζλκει να με επιςκεφκεί ςτο εξοχικό μασ.
΢υνεννοοφμαι ςτο εξωτερικό με τουσ αλλόφωνουσ , επειδι γνωρίηω άριςτα
αγγλικά.
Δεν είχε παιδιά να τον γθροκομιςουν.
Πιγαινε ςτο κείο ςου να του πεισ να ζλκει.
Μιλοφςε τόςο ςιγά, που δφςκολα τον άκουγεσ.
Μια και πζραςα από τθ Λάριςα, είπα να ςε επιςκεφτϊ.
Μασ ζκανε όλουσ να τον λυπθκοφμε.
Σο ταξίδι τουσ αναβλικθκε ξαφνικά, επειδι αρρϊςτθςε.
Φόρεςε κάτι χοντρό , γιατί κα κρυϊςεισ.
2. Να αντικαταςτιςετε τισ υπογραμμιςμζνεσ λζξεισ ι φράςεισ με αιτιολογικζσ ,
τελικζσ ι αποτελεςματικζσ προτάςεισ.
Ηθτάει ζνα αυτοκίνθτο για ενοικίαςθ ι αγορά.
Θζλοντασ να τθν προςζχουν, ντφνονταν εξεηθτθμζνα.
Ζςπαςε το ξφλο ςε τρία κομμάτια.
Αναγκάςτθκε να μεταναςτεφςει λόγω τθσ ανεργίασ.
Ζχαςε τθ λαλιά του από τον τρόμο.
Για τα μάτια του κόςμου προκυμοποιικθκε να τον βοθκιςει.
΢ε πρότεινε ο κατθγοροφμενοσ για μάρτυρα.
Ήταν περιφανοσ για τθν επιτυχία του καινοφργιου του δίςκου.
Ο πόλεμοσ μεταμορφϊνει τουσ ανκρϊπουσ ςε κθρία.
Ζδωςε αγϊνα για τθ ηωι του.
Βγικε περίπατο.
Από τθ ςτεναχϊρια του οφτε γφριςε να με κοιτάξει.
Πιγε ςτο εξωτερικό για ςπουδζσ.
Σο πρόςωπό του ζλαμπε από χαρά
3
Σ΢ΑΠΡΑ ΚΩΝ΢ΣΑΝΣΙΑ ΠΕ02 | [Πλθκτρολογιςτε τθ διεφκυνςθ τθσ εταιρείασ]

4. 3. Να αντικαταςτιςεισ τισ δευτερεφουςεσ προτάςεισ με άλλουσ επιρρθματικοφσ
προςδιοριςμοφσ που να δθλϊνουν αιτία.
Με ςυγχωρείτε , που ζφυγα ξαφνικά.
Κακϊσ δεν είχε βρζξει πολφ καιρό, θ ςοδειά καταςτράφθκε.
Επειδι ςε ςζβεται, κα ακολουκιςει τισ υποδείξεισ ςου.
Τποφζρει, επειδι νομίηει ότι οι άλλοι τον αδικοφν.
Ζγινε μοφςκεμα, γιατί ζβρεχε.
4. Να αναγνωρίςετε το είδοσ των προτάςεων που ειςάγονται με το γιατί (πλάγιεσ
ερωτιςεισ ι αιτιολογικζσ). Ποιεσ από αυτζσ τισ προτάςεισ πρζπει να χωριςτοφν με
κόμμα από τθν κφρια πρόταςθ;
Δε ξζρω γιατί κλαισ.
Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν αναλαμβάνει ποτζ τισ ευκφνεσ του.
Προςπακεί να ςε βοθκιςει γιατί ςε αγαπάει.
Απζτυχε ςτισ εξετάςεισ γιατί δεν ζχει προετοιμαςτεί ςωςτά.
Λυπόμουνα γιατί δεν μποροφςα να κάνω τίποτε για να τον
βοθκιςω.
Ο δάςκαλοσ ρϊτθςε τουσ δφο μακθτζσ γιατί ζφυγαν από το
ςχολείο.
5. Να αντικαταςτακεί , όπου είναι δυνατόν, το για να των παρακάτω προτάςεων με
ζναν άλλον ςφνδεςμο, ανάλογα με το είδοσ τθσ πρόταςθσ.
Για να είναι καλόσ, τον ςζβονται όλοι.
Είςαι ποφ εγωιςτισ, για να νομίηεισ ότι τα καταφζρνεισ όλα μόνοσ ςου.
Ήταν ντυμζνοσ με χοντρά ροφχα, για να μθν κρυϊνει.
Ζςκυψε το κεφάλι, για να μθ φανοφν τα δάκρυα τθσ.
Δε νομίηω ότι είςαι όςο ανόθτοσ , για να δεχτείσ τουσ ςυγκεκριμζνουσ
όρουσ.
6. Να χαρακτθρίςετε τισ δευτερεφουςεσ προτάςεισ που ειςάγονται με το να
(τελικζσ/ βουλθτικζσ)
Προςπακοφςε να υπολογίςει το μζγεκοσ τθσ καταςτροφισ.
Κάποιοσ κα βριςκόταν να τον βοθκιςει ς αυτι τθ δφςκολθ ςτιγμι τθσ ηωισ
του.
Κανείσ δεν τολμοφςε να του φζρει αντίρρθςθ.
Είναι αναγκαίο να εξυγιανκεί ο τομζασ τθσ Τγείασ.
Ζτρεξε κοντά του να του παράςχει τισ πρϊτεσ βοικειεσ.
4
Σ΢ΑΠΡΑ ΚΩΝ΢ΣΑΝΣΙΑ ΠΕ02 | [Πλθκτρολογιςτε τθ διεφκυνςθ τθσ εταιρείασ]