Cihan olağandışı durumlarda 1.basamak hizmetleri

Olağandışı Durumlarda 1.Basamak
Hizmetleri
Olağandışı Durumlarda Halk Sağlığı
Fzt. Cihan Kılıç
Kasım2011

Hizmetleri
 Olağandışı durum
 ODD Halk Sağlığı Açısından
Sınıflandırılması
 Afetlerin Etkileri
 Afet Olayının Safhaları;
 ODDlerin Epidemiyolojisi
 Türkiye’de İllerin Afetselliği
 ODD Öncesi Alınacak
Önlemler (Birincil Koruma)
 Afet Yönetiminin Temel
Prensipleri
 Hazırlık Planları
 Bireysel Hazırlık
 Deprem
 Sel
 Çığ
 Heyelan
 Yangın

Hizmetleri

Hizmetleri
Olağandışı Durum;
 yaygın bir biçimde ortaya çıkan,
 ağır hasar, yaralanma, can ve mal kaybına yol açan,
 toplumun baş edemeyeceği büyüklükte bir yıkıma neden olan,
 ulusal ve uluslararası yardımı gerektiren olay ya da durumdur.
 toplumun örgütlü biçimde hazırlıklı olması gereken en önemli
sosyal ve çevresel sorunlar arasındadır.

Hizmetleri
Olağan dışı Durumlar;
 zamansız ölüm,
 sağlık düzeyinde gerileme,
 yaşam kalitesinin düşmesinin en önemli nedenleri arasındadır.
 Birleşmiş Milletler 10 Ekim tarihini “Dünya Doğal Afetlerin
Zararlarının Azaltılması Günü” olarak belirlemiştir.

Hizmetleri
Halk Sağlığı Açısından ODD Sınıflandırılması
 Doğal Afetler
 İklimsel; su baskınları ve fırtınalar,
 Jeolojik; depremler, volkanik patlamalar ve sismik deniz dalgaları(tsunami).
 İnsan Nedenli Afetler
 Ani Olanlar;
patlamalar, yangınlar, çarpışma, düşme, yayılma, dökülme, radyoaktif ve
kimyasal sızıntılar,
 Sinsi-Sürekli Olanlar; kuraklık, kıtlık, açlık, kimyasal-radyasyon
etkilenim, Dünya’nın ısınması-sera etkisi, çevre kirliliği.
 Savaşlar ve Çatışmalar; konvansiyonel silahlarla veya
kimyasal, biyolojik, nükleer silahlarla oluşan savaşlar, çatışmalar.

Hizmetleri
ODD’ların Diğer Sınıflaması
 Oluşumlarına Göre;
Doğal; deprem, su baskını, toprak kayması, çığ, kasırga, volkan, kuraklık.
İnsan Kaynaklı; savaş, çatışma, teknolojik felaket, endüstriyel
kaza, soykırım, çölleşme, taşımacılık kazaları, göçmenler ve yerlerinden
edilenler, aşırı kalabalık.
 Oluşum Hızlarına Göre;
 Hızlı; deprem, hortum, fırtına, yangın, sel, su
taşkını, tsunami, çığ, yangın, volkan.
 Yavaş; savaşlar, şiddetli soğuklar, kuraklık, kıtlık, açlık, çölleşme, epidemiler.

Hizmetleri
Afetlerin Etkileri;
Doğrudan Etkiler;
 Can kayıpları,
 Yaralanmalar,
 Alt yapı hasarları,
 Eşya ve malzeme kayıpları,
 Hayvan ve tarım ürünleri kayıpları,
 Kültür mirası ve müzelerdeki kayıplar,
 Kurtarma, ilk yardım ve geçici barınma çalışmaları giderleri,
 Tedavi, beslenme ve yedirme, giydirme giderleri,
 Alt yapı, haberleşme ve ulaştırma tesislerindeki hasarları onarım giderleri,
 Yapılardaki çeşitli hasarları onarım giderleri,

Hizmetleri
Dolaylı Etkiler;
 İşyeri ve üretim tesislerinin geçici veya sürekli kapanması nedeniyle
uğranılan üretim kayıpları,
 Sağlık, eğitim ve diğer devlet hizmetlerinin kesilmesi veya aksaması
nedeniyle uğranılan hizmet kayıpları,
 Üretim, turizm, ticaret ve hizmet sektörlerindeki kısa veya uzun süreli
işletme kayıpları nedeniyle uğranılan gelir kayıpları,
 Üretim veya hizmet yetersizliği nedeniyle ortaya çıkan fiyat artışları,
 Tüm kaynakların, kurtarma, ilk yardım ve geçici barındırma çalışmalarına
yoğunlaştırılması nedeniyle, diğer alanlarda görülen yatırım ve hizmet
azalması ve bunların alternatif maliyetleri,

Hizmetleri
 Eğitimin ve genel kalkınma programlarının aksamasının doğuracağı ilave
maliyetler,
 İşçilik, göç, yaralı insanlar ve kimsesiz kalanların yol açtığı diğer sosyal
maliyetler,
İkincil Etkiler;
 Üretim veya arz kaybının yol açtığı pazar kaybı,
 Tüm kaynakların depremden etkilenen bölgelere yoğunlaştırılmasının
neden olabileceği aşırı talep ve fiyat artışları,
 Yıllık bütçe giderlerinin aşırı artması, parasal kaynakların azalması ve
ödemeler dengesinin bozulması

Hizmetleri
Afet Olayının Safhaları;
Kökenleri ve gelişim hızları ne olursa olsun, tüm afet olayları ile ilgili
faaliyetler, 5 ana safhaya ayrılabilir. Bunlar ;
 Zarar azaltma,
 Önceden hazırlık,
 Kurtarma ve ilk yardım,
 İyileştirme,
 Yeniden inşa safhalarıdır.

Hizmetleri
 Uyarı evresi,
 Olayların gözlemlenmesi ile felaketin ne zaman, nerede, ne şiddette olacağına ilişkin
kriterler oluşturulmaya çalışılır.
 Hazırlık evresi,
 Toplumun ve felaketle mücadele eden kuruluşların felakete hazırlanmak için
yaptıkları tüm etkinlikleri kapsar. ODD sağlık yönetimini en önemli dönemidir.
 Acil evresi,
 Bu evrede arama kurtarma, ilk yardım, acil tıbbi yardım, acil iletişim ve ulaşım
sistemlerinin restorasyonu, geçici barınma, su ve besin sağlama çalışmaları yer
almaktadır.
 Rehabilitasyon evresi,
 Toplumun ve bireylerin normal yaşama dönebilmesi için yapılanların yer aldığı bir
evredir.
 Yeniden yapılandırma evresi,
 Felaket bölgesinin yeniden yapılandırılarak etkilerini yok etme evresidir.

Hizmetleri
Afet Olayının Safhaları

Hizmetleri
Tehlike, Zarar Görebilirlik, Risk ve Afet Arasındaki İlişki

Hizmetleri
Olağan Dışı Durumların Epidemiyolojisi
 Son 40 yılda doğal nedenli olağandışı durumların sayısında üç kata yakın
bir artış izlenmektedir.
 1998’e kadarki son 20 yılda, sadece doğal felaketler yaklaşık 800 milyon
kişiyi etkilemiş ve 3 milyondan fazla kişinin ölümüne neden olmuştur.
 Her hafta uluslararası yardıma ihtiyaç duyulan önemli büyüklükte en az
bir felaket olmaktadır.
 Dünya çapında özellikle gelişmekte olan ülkelerde yoğun olmak üzere 70
milyon kişi doğal felaket açısından riskli bölgelerde yaşamaktadır.
 Olağandışı durumların 1965-1992 yılları arasında % 90’ından fazlası
dünyanın yoksul kıtaları olan Asya ve Afrika’da gerçekleşmiştir.

Hizmetleri
 Doğal ODD’ye bağlı ölümlerin % 96’sı dünya nüfusunun % 66’sını
oluşturan ve dünyanın en yoksul ülkelerinde görülmektedir.
 Gelişmiş ülkelerde doğal ODD başına 500 ölüm olurken gelişmemiş
ülkelerde bu sayı 3000’in üzerindedir.
 Ülkemizde en sık görülen doğal felaket depremlerdir.
 Türkiye’de ortalama her 10.8 ayda bir deprem(siddeti >4 olan)
olmaktadır.
 Bu oran İran’da 15.6, Japonya’da 16.8’dir. Türkiye’nin %98’i deprem
bölgesidir.
 ODDlar kısa süreli olarak; morbidite, mortalite ve yaşam kalitesinde
azalma vb. etkilere, uzun süreli olarak da; morbidite artımı, erken ölüm ve
gelecekte yaşam standardının düşmesine neden olabilirler.

Hizmetleri
Türkiye’de İllerin Afetselliği;
 Ülkemizde afete en fazla maruz kalan iller, afetzede sayısı açısından
bakıldığında
Kocaeli, Erzurum, Bingöl, Sakarya, Düzce, Van, Yalova, Muş, Adana ve
Diyarbakır’dır.
 Bu noktada dağılımı depremin belirlediği dikkati çekmektedir.
 Olay bazında ele alındığında ise afetten en çok etkilenen iller
Erzurum, Trabzon, Bingöl, Rize, Tunceli, Erzincan, Kastamonu, Malatya, Si
vas ve Artvin olarak sıralanmaktadır.
 Her iki açıdan da afetlerden en az etkilenen illerin başında Kırklareli
gelmekte ve onu, Edirne, Kilis ve Tekirdağ izlemektedir.

Hizmetleri
 Afetzede sayısı açısından depreme en çok maruz kalan 10 il verileri
incelendiğinde, yıkım oluşturan ve afetzede sayısını artıran depremler
şöyle sıralanabilir:
 17 Ağustos 1999 Kocaeli (7,4),
 12 Kasım 1999 Düzce (7,2),
 30 Ekim 1983 Erzurum (6,8),
 24 Kasım 1976 Van-Çaldıran (7,2),
 12-14 Mart 2005 Bingöl (5,7-5,9),
 22 Mayıs 1971 Bingöl (6,7),
 19 Ağustos 1966 Muş-Varto (6,9),
 6 Eylül 1975 Diyarbakır-Lice(6,9)
 27 Haziran 1998 Adana-Ceyhan (6,3).

Hizmetleri
 81 ilin de heyelandan belirli derecelerde etkilendiği görülmektedir.
 Heyelanlı yerleşim birimleri, özellikle Doğu Karadeniz bölgesi (Trabzon ve
Rize civarı),
 Orta ve Batı Karadeniz Bölgesi(Karabük, Bartın, Zonguldak ve Kastamonu
civarı) ile aktif fay ve fay zonları boyunca yoğunlaşmaktadır.
 En çok heyelan olayı gözlenen iller Trabzon, Rize, Kastamonu, Erzurum ve
Artvin ilidir.
 En az heyelanın meydana geldiği iller ise Kırklareli, Mardin ve Şanlıurfa’ dır.
1950-2008 döneminde toplam 13 bin 494 heyelan oldu.

Hizmetleri
 Heyelandan etkilenen afetzede sayısı açısından bakıldığında da yine
Trabzon 4.106 afetzedeyle ilk sırada yer almaktadır.
 Türkiye`de önemli risk oluşturan afet tehlikelerinden biri de su baskınıdır.
 Envantere göre, Kırklareli hariç tüm illerde su baskını yaşanmıştır.
 Su baskını, en fazla Erzurum, Sivas, Kahramanmaraş, Kayseri ve Adana`da
gerçekleşti.
 Olay sayısı yerine etkilenen afetzede sayısı esas alındığında ise
iller, Erzurum, Kahramanmaraş, Van, Adana, Bitlis şeklinde
sıralanmaktadır.

Hizmetleri
 Bu çerçevede su baskınlarının Kızılırmak, Yeşilırmak, Fırat ve Doğu
Karadeniz havzalarında yoğunlaştığı gözlenmektedir.
 Orman yangınları bakımından Akdeniz ve Ege Sahillerinden İstanbul’a
kadar uzanan kıyı bandı en riskli bölgedir.
 Ülkemizdeki orman yangınlarının % 90’ ı bu bölgede meydana gelmektedir.
 Türkiye`de 79 ilde kaya düşmesi görülmektedir.
 En fazla kaya düşmesinin meydana geldiği il Kayseridir.
 Onu, Erzurum, Nevşehir, Adıyaman ve Sivas izlemektedir.

Hizmetleri
 Etkilenen afetzede sayısına bakıldığında da Kayseri, Nevşehir, Niğde,
Erzurum ve Karaman öne çıkmaktadır.
 Bitlis, en fazla çığ olayı gözlenen ildir.
 Onu, Bingöl, Tunceli, Malatya ve Erzincan takip etmektedir.
 Çığ olaylarının çoğunlukla, Doğu Anadolu`nun kuzeydoğu, Karadeniz`in
yüksek kesimlerinde ve belirgin bir şekilde ve Güneydoğu Anadolu Yitim
Kuşağı boyunca, rakım olarak yüksek ve bitkisel yoğunluğun az olduğu
alanlarda meydana geldiği gözlenmektedir.

Hizmetleri
Türkiye'de 1980-1990 Arası Yaşanan ODD Durumlar

Hizmetleri
Türkiye'de 1990-1999 Arası Yaşanan ODD Durumlar

Hizmetleri
Türkiye'de 1990 Yılından Bu Yana Olan Büyük Afetler

Hizmetleri
Türkiye'de 1900-1999'da Olan 6 - 9,9 Arası Depremler

Hizmetleri
Türkiye'de Türüne Göre Afetler

Hizmetleri
Türkiye'de Doğal Afetlerden Yıkılmış Konut Sayısı

Hizmetleri
Tüm dünyadaki ODD kaydını tutan bu sitede bir yıl İçin 4498 vaka kaydı yapılmıştır

Hizmetleri
ODD Öncesi Alınacak Önlemler (Birincil Koruma)
 Afetin ortaya çıkmasını engelleme ve sonuçlarının ortadan
kaldırılmasına yönelik çabalardır.
 Önlem, hazırlıklı olma, erken haber alma ve uyarma uygulamalarıdır.
 Olağanüstü durumlarda, kimin yönetici olacağı önceden belirlenmelidir.
 Her bir acil sağlık eylemi için ulusal, bölgesel ve yerel düzeylerde
sorumlulukların açıkça tanımlanması gereklidir.

Hizmetleri
Kriz Değerlendirme ve Takip Kurulunda Görev Alacak Bakanlık Kurum ve Kuruluş Personeli

Hizmetleri
Hazırlıklı Olmanın Aşamaları;
 Örgütsel Hazırlıklı Olma,
 Beklenen Olağandışı Durumlar İçin Plan Hazırlanması,
 Hızlı Yanıt İçin Bilgi Toplama ve Güncelleştirme,
 Yetki ve Sorumluluk Alanlarının Netleştirilmesi,
 Uluslararası Sağlık Yardımına Yaklaşımın Standardize Edilmesi,
 Bütçe, Ulaşım ve İletişim İçin Gereksinimlerin Öngörülmesi,
 Teknik Yönlerin Ele Alınması,
 Erken Uyarı Prosedürlerinin Belirlenmesi,
 Hızlı Değerlendirme İçin Hazırlıklı Olmadır.

Hizmetleri
Afet öncesi şu bilgiler sahip olunmalıdır;
 Kentin nüfus yapısı, dağılımı, demografik dokusu,
 Ekonomik aktiviteler, türleri, işyerleri dağılımı,
 Çalışan nüfus ve hareketleri, genel karakteri,
 Yapılar, binalar risk düzeyleri, yaşları,
 Altyapı donatısı, teknik karakteristik ve şemaları,
 Ulaşım şeması, planlaması, verileri, istatistikleri, türleri,
 Hizmetlerin kapasiteleri, donanım yerleri, biçimleri afet riskleri,
 Acil hallerde kullanılacak diğer donatılar,
 Acil yardım örgütleri, karakterleri, kapasitesi, yer aldığı yöre ve afet
anında yapacakları işlerin organizasyonu.

Hizmetleri
ODD sağlık hizmetleri yönetiminin amaç ve uygulamaları
 Olabildiğince çok kişinin hayatta kalması sağlanmalı,
 Olabildiğince standart protokoller izlenmeli,
 Hızla komuta merkezi kurulmalı ve yönetici belirlenmeli,
 Komuta merkezi kaynaklı haberleşme sağlanmalı,
 Olay bölgesinde kontrollü merkezi boşaltma uygulanmalı,
 Kazazede, kurtarıcı ve ailelerine özen gösterilmeli,
 Kronolojik kayıt tutulmalı,
 Az sayıdaki eğitimli ekibin çok sayıdaki gönüllüden daha yararlı olacağı
için, kurtarıcı olabilecekler eğitilmelidir.

Hizmetleri
Afet Yönetiminin Temel Prensipleri;
 Örgütlenme
 Her düzeyde ve sektörde ortak dil,
 Modüler yönetim yapısı,
Komuta ve Kontrol
 Kapsayıcı kaynak yönetimi.
 Koordinasyon ve Yardım
 Bilgi Yönetimi
 Entegre iletişim sistemi,
 Zamanında Harekete Geçme
 Etkili Bir Olağandışı Durum Planı.
Bu temel prensiplerden en önemlisi, diğer prensipleri içinde barındırarak
hazırlanmış bir Olağandışı Durum Planıdır.

Hizmetleri
ODD Yönetiminde Değerlendirme;
 Etkilenen toplumun acil yanıt gerektiren temel gereksinimlerin
saptamak amacıyla bilgi toplamaktır.
 Kısa zamanda ve hızla yapılmalı ve sağlık hizmetleri bu değerlendirme
kapsamında yönetilmelidir.
Hızlı değerlendirme teknikleri;
 Çalışma alanını belirleme,
 Harita geliştirme,
 Örneklem büyüklüğü ve seçimi,
 Ulaşım olanaklarını belirleme,
 Etkilenen nüfusun dağılımı,
 Farklı koşulları tanımlama.

Hizmetleri
Hazırlık Planları;
 Planların Amacı;
 Bölge halkının yaşamını, sağlığını, mülkiyet hakkını ve çevreyi korumak için,
 ODD’lere işbirliği ve dayanışma içerisinde müdahale edebilmek olmalıdır.
 Plan Düzeyleri ve Tipleri;
 Zamansal, bölgesel, kurumsal, hizmete özgü bileşenleri nedeniyle planlar
amaçları ile sınıflanır.
 Örneğin “A Hastanesinin Deprem Sırasındaki Boşaltma Planı bir hazırlık planıdır.
 Adı ve amacı açık planların hangi tip olduklarının çok da önemi yoktur.

Hizmetleri
Hazırlık Planları;
 Planlama İlkeleri ve Plan İçeriği
 Öncelikle plan amacı saptanmalı ve pekiştirilmelidir.
 Tehlike, risk ve olası etkileri saptanmalı, etkilenebilirlik analiz yapılmalıdır.
 Yapılması gerekenler ve görevler tanımlanmalıdır.
 Kaynaklar ve görevler değerlendirilmeli, envanter çalışması yapılmalı ve kaynak
rehberi hazırlanmalıdır.
 Planların Öğretilmesi,
 Planların Sınanması ve Tatbikatlar,
 Programlı tatbikatlar,
 Habersiz tatbikatlar,
 Görev başı tatbikat,

Hizmetleri
Her ne türden olursa olsun tatbikatlar;
 Planın bize tanıdığı fırsatları ortaya koymak,
 Plandaki olası boşlukları açığa çıkarmak,
 Birimler arası koordinasyonu geliştirmek,
 Sorumluluk ve görevleri kesinleştirmek,
 Kişisel yetenekleri geliştirmek,
 Kişilerin konuya ilgisini artırmak,
 Toplumu plan hakkında bilinçlendirmek, amaçları doğrultusunda
yapılmalıdır.

Hizmetleri
Bireysel Hazırlılık;
Deprem Öncesi Alınacak Yapısal Önlemler;
 Yerleşim bölgeleri titizlikle belirlenmelidir.
 Kaygan ve ovalık bölgeler iskana açılmamalıdır.
 Konutlar gevşek toprağa sahip meyilli arazilere yapılmamalıdır.
 Yapılar deprem etkilerine karşı dayanıklı inşa edilmelidir. (Yapı
Tekniğine ve İnşaat Yönetmeliğine uygun olarak)
 İmar planında konuta ayrılmış yerler dışındaki yerlere ev ve bina
yapılmamalıdır.
 Dik yarların yakınına, dik boğaz ve vadilerin içine bina
yapılmamalıdır.
 Çok kar yağan ve çığ gelen yamaçlarda bina yapılmamalıdır.
 Mevcut binaların dayanıklılıkları arttırılmalıdır.
 Konutlara deprem sigortası yaptırılmalıdır.

Hizmetleri
Deprem Öncesi Alınacak Yapısal Olmayan Önlemler;
 Dolap üzerine konulan eşya ve büro malzemeleri kayarak düşmelerini
önlemek için plastik tutucu malzeme veya yapıştırıcılarla sabitlenmelidir.
 Soba ve diğer ısıtıcılar sağlam malzemelerle duvara veya yere
sabitlenmelidir.
 Dolaplar ve devrilebilecek benzeri eşyaları birbirine ve duvara
sabitlenmelidir. Eğer sabitlenen eşya ve duvar arasında boşluk kalıyorsa,
çarpma etkisini düşürmek için araya bir dolgu malzemesi konulmalıdır.
 Tavan ve duvara asılan avize, klima vb. cihazlar bulundukları yere
ağırlıklarını taşıyacak şekilde duvar ve pencerelerden yeterince uzağa ve
kanca ile asılmalıdır.
 İçinde ağır eşyalar bulunan dolap kapakları mekanik kilitler takılarak
sıkıca kapalı kalmaları sağlanmalı.

Hizmetleri
 Tezgah üzerindeki kayabilecek beyaz eşyalarımızın altına metal profil
koyarak bunların kayması önlenmelidir.
 Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortalarını otomatik
hale getirilmelidir.
 Zehirli, patlayıcı, yanıcı maddeler düşmeyecek bir konumda sabitlenmeli
ve kırılmayacak bir şekilde depolanmalıdır.
 Bu maddelerin üzerlerine fosforlu, belirleyici etiketler konulmalıdır.
 Rafların önüne elastik bant ya da tel eklenebilir.
 Küçük nesneler ve şişeler, birbirlerine çarpmayacak ve devrilmeyecek
şekilde, kutuların içine yerleştirilmelidir.

Hizmetleri
 Binadan acilen çıkmak için kullanılacak yollardaki tehlikeler ortadan
kaldırılmalı, bu yollar işaretlemeli, çıkışı engelleyebilecek eşyalar çıkış yolu
üzerinden kaldırılmalıdır.
 Geniş çıkış yolları oluşturulmalıdır.
 Dışa doğru açılan kapılar kullanılmalı, acil çıkış kapıları kilitli olmamalıdır.
 Acil çıkışlar aydınlatılmalıdır.
 Karyolalar pencerenin ve üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanına
konulmamalı, karyolanın üzerinde ağır eşya olan raf bulundurulmamalıdır.
 Tüm bireylerin katılımı ile (evde, iş yerinde, apartmanda, okulda) “Afete
hazırlık planları” yapılmalı, her altı ayda bir bu plan gözden geçirilmelidir.

Hizmetleri
 Zaman zaman bu plana göre nasıl davranılması gerektiğinin tatbikatları
yapılmalıdır.
Bir afet ve acil durumda eve ulaşılamayacak durumlar için aile bireyleri
ile iletişimin nasıl sağlayacağı, alternatif buluşma yerleri ve bireylerin
ulaşabileceği bölge dışı bağlantı kişisi (ev, işyeri, okul içinde, dışında ve ya
mahalle dışında) belirlenmelidir.
 Önemli evrakların (kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık
karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı vb.) kopyaları hazırlanarak su
geçirmeyecek bir şekilde saklanmalı, ayrıca bu evrakların bir örneği de
bölge dışı bağlantı kişisinde bulunmalıdır.

Hizmetleri
 Bina yönetimince önceden belirlenen, mesken veya işyerinin özelliği ve
büyüklüğüne göre uygun yangın söndürme cihazı mutlaka bulundurulmalı
ve periyodik bakımları da yaptırılmalıdır.
Bu cihazlar;
Kolayca ulaşılabilecek bir yerde tutulmalıdır.
Yeri herkes tarafından bilinmelidir.
Duvara sıkıca sabitlenmelidir.
Her yıl ilgili firma tarafından bakımı yapılmalıdır.
Bir kez kullanıldıktan sonra mutlaka tekrar doldurulmalıdır.

Hizmetleri
Deprem Anında Yapılması Gerekenler;
Bina İçerisindeyseniz;
 Kesinlikle panik yapılmamalıdır.
 Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durulmalıdır.
 Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve
hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya
yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır.
 Baş iki el arasına alınarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile
korunmalıdır.
 Sarsıntı geçene kadar bu pozisyonda beklenmelidir.

Hizmetleri
 Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşulmamalıdır.
 Balkona çıkılmamalıdır.
 Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlanmamalıdır.
 Kesinlikle asansör kullanılmamalıdır.
 Telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalıdır.
 Kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır.
 Tekerlekli sandalyede isek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun
korumaya alınmalıdır.

Hizmetleri
 Mutfak, imalathane, laboratuar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde;
ocak, fırın ve bu gibi cihazlar kapatılmalı, dökülebilecek malzeme ve
maddelerden uzaklaşılmalıdır.
 Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatılmalı, soba
ve ısıtıcılar söndürülmelidir.
 Diğer güvenlik önlemleri alınarak gerekli olan eşya ve malzemeler
alınarak bina daha önce tespit edilen yoldan derhal terk edilip toplanma
bölgesine gidilmelidir.
 Okulda sınıfta ya da büroda ise sağlam sıra, masa altlarında ve ya
yanında; koridorsa ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak şekilde
ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun korunmalıdır.
 Pencerelerden ve camdan yapılmış eşyalardan uzak durulmalıdır.

Hizmetleri
Deprem Anında Açık Alandaysanız;
 Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek
tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır.
 Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.
 Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar
diplerinden uzaklaşılmalıdır.
 Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı
olunmalıdır.
 Toprak kayması olabilecek, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında
bulunulmamalıdır.
 Böyle bir ortamda bulunuluyorsa seri şekilde güvenli bir ortama
geçilmelidir.
 Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli
olunmalıdır.

Hizmetleri
Deprem Anında Araç Kullanıyorsanız;
Sarsıntı sırasında karayolunda seyir halindeyseniz;
Bulunduğunuz yer güvenli ise; yolu kapatmadan sağa yanaşıp durulmalıdır.
Kontak anahtarı yerinde bırakılıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde
beklenmelidir.
Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidilmelidir.
Araç meskun mahallerde ya da güvenli bir yerde değilse(ağaç ya da enerji
hatları veya direklerinin yanında, köprü üstünde vb.); durdurulmalı, kontak
anahtarı üzerinde bırakılarak terk edilmeli ve trafikten uzak açık alanlara
gidilmelidir.

Hizmetleri
Deprem Anında Araç Kullanıyorsanız;
 Sarsıntı sırasında bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz; araç
durdurulup aşağıya inilmeli ve yanına yan yatarak ayaklar karına
çekilip, ellerle baş ve boyun korunmalıdır. (ÇÖK-KAPAN-TUTUN)
 Kapalı bir otoparkta iseniz; araç dışına çıkılıp, yanına yan yatarak, ellerle
baş ve boyun korunmalıdır.
 Yukarıdan düşebilecek tavan, tünel gibi büyük kitleler aracı belki ezecek
ama yok etmeyecektir.
Araç içinde olduğunuz takdirde, üzerine düşen bir parça ile aracın içinde
ezilebilirsiniz.

Hizmetleri
Deprem Sonrası Yapılması Gerekenler;
Kapalı Alandaysanız;
 Önce kendi emniyetinizden emin olun. Sonra çevrenizde yardım
edebileceğiniz kimse olup olmadığını kontrol edin.
 Depremlerden sonra çıkan yangınlar oldukça sık görülen ikincil
afetlerdir.
 Bu nedenle eğer gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın. Camları ve
kapıları açın. Hemen binayı terk edin.
 Dökülen tehlikeli maddeleri temizleyin.
Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun.
 Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza doğru
harekete geçin.

Hizmetleri
 Çöp poşeti
 Pilli radyo
 El feneri
 Başlık feneri
 Yedek piller
 Yedek telefon şarjı
 Arabanın yedek anahtarı
 Evin/(varsa) diğer evlerin yedek
anahtarları
 İş eldiveni
Çantada bulunması gereken
malzemeler şöyle
sıralanabilir:
 Çok amaçlı çakı
 Kibrit/çakmak
 Düdük
 Nakit para
 Kâğıt, kalem
 Battaniye veya uyku tulumu
 Makas
 Koli bandı
 Plastik/naylon örtü

Hizmetleri
Giyecek;
• Mevsime uygun giysiler
• Temiz iç çamaşırı
• Çorap
• Ayakkabı
• Yağmurluk
• Barınma:
• Çadır
• • Uyku tulumu/battaniye
• • Mat
Sağlık malzemelerinden
bazıları şöyle sıralanabilir:
• Devamlı kullanılan ilaçlar ve
reçeteleri
• İlkyardım malzemesi
• Lateks eldiven
• Kullanılan protezler (kontakt
lens, gözlük, duyma cihazı, vb.

Hizmetleri
Yiyecek ve içecek;
• Uzun ömürlü gıda
• Plastik şişede su
• Termos
• Portatif ocak
• Ocak yakıtı
• Portatif tencere
• Kap
Önemli evraklar veya suretleri;
Kimlik
• Ehliyet
• Evlilik cüzdanı
• Tapu
• Araç ruhsatı
• Pasaport
• Banka hesap cüzdanları
• Sigorta poliçeleri
• Sağlık karneleri
• Özel belgeler (varsa gazi
kartı, engelli kimliği, vb.)

Hizmetleri
Engelliler için;
• Engelliliği ispatlayan belgeler
• Varsa engelli kimlik kartı
• Yedek protezler
Küçük çocuk veya bebekler için;
• Bebek maması
• Biberon
• Emzik
• Çocuk bezi
• Oyuncak
Yaşlılar için;
• Tıbbi belgeler
• Yedek protezler
• İlaçlar ve reçeteleri
• Doktor iletişim bilgileri
Hijyen malzemesi;
Sabun
• Dezenfektan jel
• Diş fırçası ve macunu
• Antiseptik mendil
• Tuvalet kâğıdı
• Peçete
• Hijyenik ped

Hizmetleri
Deprem Sonrası Yapılması Gerekenler;
 Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçlarıyla size yapılacak uyarıları
dinleyin.
 Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.
 Her büyük depremden sonra mutlaka artçı depremler olur. Artçı
depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır.
 Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle
sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girilmemelidir.
 Artçı depremler sırasında da ana depremde yapılması gerekenler
yapılmalıdır.

Hizmetleri
Açık Alandaysanız;
 Çevrenizdeki hasara dikkat ederek bunları not edin.
 Hasarlı binalardan ve enerji nakil hatlarından uzak durun.
 Önce hemen yakın çevrenizde acil yardıma gerek duyanlara yardım
edin. Sonra mahalle toplanma noktanıza gidin.
 Yardım çalışmalarına katılın.
 Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere, yaşlılara, bebeklere, özürlülere
yardımcı olun.

Hizmetleri
Yıkıntı Altında Mahsur Kaldıysanız;
 Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.
 Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak
hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma ekipleri en kısa zamanda size
ulaşmak için çaba gösterecektir.
 Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için hareketlerinizi kontrol
altında tutun.
 El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz
tesisatlarına, zemine vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın.
 Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma ekiplerinin seslerini duymaya ve
onlara seslenmeye çalışınız. Ancak enerjinizi kontrollü kullanın.

Hizmetleri
Sellere Karşı Alınması Gereken Genel Önlemler;

Hizmetleri
Sellere Karşı Alınması Gereken Genel Önlemler;
 Pencere ve kapıları korumak için taşınabilir engeller yerleştirilebilir.
 Suyla sürüklenen enkazın yönünü kum torbalarıyla değiştirerek
konutumuzdan uzak tutabiliriz.
 Bazı durumlarda bütün kapıları açarak suyun binanın içinden akmasına
izin vermek çok daha iyidir; böylece su basıncının yapının taşıyıcı sistemine
zarar vermesi önlenebilir.
 Su yatağı ve çukur bölgeler hemen terk edilmelidir.
 Sel bölgesini hemen terk ederek yüksek ve güvenli bölgelere gitmeli
ancak asla suda karşıdan karşıya geçmeye çalışılmamalıdır, çünkü su
aniden derinleşebilir.

Hizmetleri
 Elektrik kaynaklarından uzak durulmalıdır, elektrik çarpabilir!...
 Özellikle geceleri, selin tehlikelerini görmek güçleşeceğinden daha
dikkatli olunmalıdır.
 Selden ölümlerin çoğu sel sularına girilmesinden kaynaklanmaktadır.
 Ayakbileğimize kadar olan sel suyu bizi; dizimize kadar olan sel suları ise
otomobillerimizi sürükleyip götürebilir.
 SELDEN KAÇMAK İÇİN SEL SULARINA KESİNLİKLE GİRMEYİNİZ!…
 Sel suları ayrıca kanalizasyon ve zehirli kimyasal maddeler de içerirler.
 Çocukların sel suları ile oynamasına müsaade edilmemelidir.
 Konutu terk ederken elektrik ve su vanaları kapatılmalıdır.

Hizmetleri
 Binada gaz sızıntısı olduğunu düşünüyorsanız, herhangi bir elektrikli alet
ve ışık kullanmayın. Işığa ihtiyacınız olduğunda pilli fener kullanın.
 Evinizdeki küvet ve bidonları şebeke suyunun kirlenme ihtimaline karşı
temiz su ile doldurunuz.
Sel Sırasında Araç İçindeyseniz;
 Asla su ile kaplı yoldan gitmeye çalışılmamalıdır.
 Ani sellerin meydana getirdiği ölümlerin yarısı araç içindedir.
 Asla sel sularının bulunduğu bölgelerde araç kullanmayınız.
 Araçta herhangi bir arıza oluştuysa hemen terk edilerek yüksek bir yere
çıkılmalıdır.
 Yollar akan sular tarafından doldurulacağı için eğer araç 60cm
yükseklikteki hareket eden suda kalmışsa su onu kaldırıp
sürükleyebilecektir.

Hizmetleri
Sel Sonrasında Yapılması Gerekenler;
Sigorta işlemleri için zarar gören yerlerin fotoğrafı çekilmelidir.
 Sel sonrasında da ikincil afet olarak yangınlar çıkabilir. Bu nedenle evde
gaz sızıntısı, suyun altında kalmış elektrik aksamı, fırın, ocak ve elektrikle
çalışan eşyaların olmadığına emin olun.
 Sel felaketi suların geri çekilmesi ile sona ermeyebilir. Dolayısı ile
otoritelerin geri dönün uyarısı alınmadan ve herhangi bir hasarı olup
olmadığı kontrol edilmeden binalara kesinlikle girilmemelidir.
 Binalar kontrol edilirken su geçirmez ayakkabı ve pille çalışan el
fenerleri kullanılmalıdır.

Hizmetleri
 Konutların duvarlarında, katlardaki zeminlerde ve pencerelerdeki
hasarlar, tavan, sıva vb. malzemelerin dökülmesi riskinin olup olmadığı
kontrol edilmelidir
 Sel sırasında evinizde kalmış yiyecekler varsa konservelerde dahil
bunları kesinlikle kullanmayın.
 Konuttaki sel suları binanın daha fazla zarar görmemesi için yavaş, yavaş
boşaltılmalıdır.
 Lağım çukurları, mikroplu tanklar ve atık su sistemleri sel sonrası insan
sağlığına zarar vermemeleri için mutlaka yetkililere kontrol ettirilmelidir.
 Konuta sel sırasında yılan ve benzeri zararlı hayvanlar girebilir. Bu
konuda da dikkatli olmak gerekir.
 Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere yaşlılara, bebeklere, özürlülere
yardımcı olunmalıdır.

Hizmetleri
Çığa Yakalanırsanız;

Hizmetleri
Çığa Yakalanırsanız
 Çığın büyüklüğüne, hızına, patika genişliğine, etraftaki araçlara veya
doğal cisimlere bağlı olarak bulunulan alandan ayrılmaya karar verilmelidir.
 Çığın daha yavaş ve akış yüksekliği düşük olan patika kenarlarına doğru
gidilmeye çalışılmalıdır.
 Diğer insanlar uyarılmalıdır. (ses, ıslık, düdük, korna, vb.)
 Çığa yakalanmanız kesin ise, batonlar ve kayaklar çıkarılmalı ve herhangi
bir cisme tutunmaya çalışılmalıdır.
 Kırılmış ağaç ve kaya parçalarından korunmaya çalışılmalıdır.
 Yerden destek alarak yüzme hareketi ile çığ yüzeyinde kalmaya
çalışılmalıdır.

Hizmetleri
Çığa Yakalanırsanız
 Ağız sıkıca kapatılmalı, hava kesesi oluşturmaya çalışılmalıdır, bu arada
baş sağa sola doğru çevrilmeye çalışılmalıdır.
 Akış esnasında oturma pozisyonu almaya çalışılarak (eller ve bacaklar
bitişik) çığ durmadan önce bacaklar ile yer sertçe itilip (eğer zemin altta
veya zemindeki kar setleşmeye başlamış ise) kalkılmaya çalışılmalıdır.
 Bayılacağınızı hissediyorsanız, buna direnmemelidir. Çünkü baygın bir
insan daha az oksijen tüketir.
 Bazı olaylar sırt çantası taşıyan kişilerin, yüzeyde kalma şanslarının
taşımayanlardan biraz daha fazla olduğunu göstermiştir.

Hizmetleri
Çığ Esnasında Araç İçindeyseniz;
 Motoru durdurulup, ışıklar söndürülmelidir.
 Oksijeni iyi kullanmak için, sigara içilmemeli ve kibrit yakılmamalıdır.
 Telsiz varsa çağrı yapılmalı ve telsiz sürekli alıcı konumunda tutulmalıdır.
 Aracın kornası çalınarak dışarıya ses duyurulmaya çalışılmalıdır.
 Araçta çubuk benzeri bir alet var ise yukarı doğru batırılıp aramaya
gelenlerin çubuğu ve dolayısı ile yerimizi görmeleri sağlanmalıdır.
 En son olarak ise, karı kazmak gerekir.
 Ancak, kendinizi kar içinde emniyette hissetmiyorsanız araçta kalmanız
gerekir.

Hizmetleri
Heyelandan Korunma ve Zararların Azaltılması;

Hizmetleri
Heyelana Karşı Duyarlı Alanlar Nerelerdir?
 Eski heyelan bölgeleri
 Doğal yamaçların üst ve topuk kesimleri
 Eski dolguların üst ve topuk kesimleri
 Çok dik ve derin yamaçların üst ve topuk kesimleri
 Atık sistemlerinin kullanıldığı ve yerleşimin geliştiği tepelik alanlar
Heyelan Açısından Güvenli Alanlar Nerelerdir?
 Geçmişte herhangi bir hareketin meydana gelmediği sert ve masif
kayaların oluşturduğu yamaçlar
 Yamaç eğiminde ani değişimlerin gözlenmediği nispeten düşük eğimli
araziler
 Burun şeklinde çıkıntılı sırtların üstü veya çevresi

Hizmetleri
Heyelan Tehlikesinden Kuşku Duyulduğunda Ne Yapılmalı?
 Derhal yerel yönetimle temasa geçilmelidir.
 Heyelandan etkilenebilecek çevre bilgilendirilmelidir.
 Yapılar boşaltılmalıdır.
Heyelan Anında Yapılması Gerekenler;
 Binadan çıkmak ve heyelan bölgesinden uzaklaşmak için yeterli vaktiniz
yoksa içeride kalın
 Sağlam eşyaların altında veya yanında hayat üçgeni oluşturarak ÇÖK-
KAPAN-TUTUN hareketini uygulayın.

Hizmetleri
Açık Alandaysanız;
 Tehlike anında heyelan veya çamur akıntısının yolundan uzak durarak
hemen mümkün olduğu kadar yükseklere doğru uzaklaşın ve çevrenizde
yaşayan insanları toprak kaymasına karşı uyarın.
 Çamur ve moloz akmasından kaçabilecek zamanınız veya etrafınızda
arkasına saklanacağınız sağlam bir yapı yoksa ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi
ile başınızı ve boynunuzu koruyun.
Heyelan Sonrasında Yapılması Gerekenler;
 Her şeyden önce güvencede olduğunuzdan emin olun. Gerekiyorsa
tehlikeli bölgeden uzaklaşarak kendinizi güvenceye alın.
Yakınınızda bulunan elektrik, gaz ve su kaynaklarını hemen kapatın.

Hizmetleri
Heyelan Sonrasında Yapılması Gerekenler;
 Çevrenizde gaz kaçağı olmadığından emin olana kadar bulunduğunuz
yeri kibrit veya diğer yanıcı maddeler ve ya elektrikli aletlerle aydınlatmaya
çalışmayın. Fener kulanın.
 Çevrenizde yaralı veya yardıma muhtaç kişiler varsa, yangın ve yeni bir
heyelan gibi bir tehlike yoksa onları yerlerinden oynatmayın.
 Tehlikeli duvarlar, çatılar ve bacalara karşı çevrenizdekileri uyarın ve
bunların etrafında dolaşmayın.
 Radyo ve televizyon gibi kitle iletişim araçlarıyla size yapılacak uyarıları
dinleyin.
 Cadde ve sokakların acil yardım araçları için boş bırakın.
 Eşya almak için zarar görmüş binalara girmeyin.

Hizmetleri
Heyelanların Zararlarının En Aza İndirilmesi;
Bireylerin Sorumlulukları;
 Yaşanılan bölgedeki potansiyel jeolojik afetler hakkında bilgi sahibi
olmak,
 Heyelan açısından sorunlu alanlarla ilgili olarak yerbilimcilere ve
mühendislere danışmak,
 Dik yamaçların topuk kesiminde desteği kaldırıcı kazı işlemlerinden ve
dik yamaçların kenarında veya tabanında yapı inşasından
kaçınmak, ayrıca eğimi fazla yamaçların üzerine dolgu malzemesi
dökmemek,
 Arazi satın alınmasından, arazi paylaşımından ve inşaat işlemlerinden
önce ilgili kurum ve kuruluşlardan konuyla ilgili bilgi almak ve buna göre
karar vermek.

Hizmetleri
Yerel Yönetimler ve Teknik Elemanların Sorumlulukları;
 Yerleşim alanlarında yeteri kadar yerbilimleri ve mühendislik
araştırmaları yapılmalıdır.
 Yerel yönetimler, yeni yerleşim alanlarını belirlerken arazi çalışmaları ve
değerlendirmeler yaptırarak, heyelana ve diğer afetlere maruz kalmış ve
afetlerin beklenebilecek alanların belirlenmesiyle hazırlanacak duyarlılık
haritaları yaptırmalı,
 Bu haritalar aracılığıyla mühendislere, kent planlamacılarına yüksek
riske sahip alanlardan kaçınılması konusunda veriler sunulmalıdır

Hizmetleri
Yangına Karşı Alınması Gereken Önlemler

Hizmetleri
Yapısal Bakımdan Yangından Korunma;
 Yapılarda yanmaz veya yanması güç yapı malzemeleri kullanılmalıdır,
 Yangının yayılmasını önlemek amacıyla, yangın bölümleri
oluşturulmalıdır,
 Dumanın yayılmasını önlemek için duvardan sızmaları önleyici tedbirler
alınmalıdır,
 Yangının etkilerinden korunmuş kısa yangın çıkış yolları sağlanmalıdır,
 Ateşleyici ve yanıcı malzeme kaynakları birbirinden ayrı yerlerde
depolanmalıdır,
 Her an çıkabilecek yangınlar için yangı söndürme cihazları çalışır
durumda bulundurulmalıdır.

Hizmetleri
Organizasyon Bakımından Yangından Korunma;
 Yangınlara karşı iyi bir bina yönetimi olmalıdır,
 Yangınlara karşı gerekli yasaklar konulmalıdır,
 Sabit elektrik tesisatı sık sık kontrolden geçirilmelidir,
 Sık sık yangın tatbikatları yapılmalıdır,
 Yangın çıkışları açık tutulmalı, acil ışıklandırma sistemleri kurulmalıdır,
 Gereksiz yangın yükü kaldırılmalıdır,
 Korunma sistemi ve tahliye planı kontrol edilmeli ve güncellenmelidir.
 Her türlü işyerinde yangın söndürme tüpü bulundurulmalı ve düzenli
bakımları yaptırılıp nasıl kullanılacağı öğrenilmelidir.

Hizmetleri
Konutlarda yangını önleyici tedbirler ;
 Tavan arası ve bodrumlar temiz tutulmalıdır,
 Çocukların ateşle oynamasına izin verilmemelidir,
 Soba, kalorifer ve mutfak ocakları dikkatli kullanılmalıdır,
 Yanıcı maddeler konutun uygun yerinde saklanılmalıdır,
 Elektrik tesisatından çıkabilecek yangınlara karşı tesisatın düzenli bakımı
yaptırılmalıdır,
 Sıvasız, çatlak, hatalı inşa edilmiş ve dolmuş bacalar kullanılmamalıdır,

Hizmetleri
Konutlarda yangını önleyici tedbirler;
 Konutlarda da yangın söndürme tüpü bulundurulmalı,
 Düzenli bakımları yaptırılmalı ve nasıl kullanılacağı öğrenilmelidir.
 Konut yangınlarında tahliye zamanı çok kısıtlıdır,
 Bu nedenle konutlar için tahliye planı yapılmalıdır.
 Yangınlarda erken uyarı çok önemlidir,
 Bu nedenle her konutta mümkünse bir kaç tane duman dedektörü
bulundurulmalı,
 Bunların düzenli olarak kontrolleri yapılmalıdır.

Hizmetleri
Yangın Anında Yapılması Gerekenler
 Telaşa kapılmadan çevrede yangın ihbar düğmesi varsa ona basılmalıdır,
 110 nolu telefondan yangın itfaiyeye bildirilmelidir.
 Yangının adresi en kısa ve doğru şekilde mümkünse yangının cinsi ile
birlikte (bina, benzin, ahşap, araç vb)bildirilmelidir.
 İtfaiye gelinceye kadar mümkünse yangını söndürmek için eldeki
mevcut imkanlardan yararlanılmalıdır.
 Yangın kapalı alandaysa yayılmasını önlemek için kapı ve pencereler
kapatılmalıdır,

Hizmetleri
 Bunlar yapılırken kendimiz ve başkaları tehlikeye atılmamalıdır,
 Eğer alevler çoğalmışsa ve binadan çıkış olanaksızsa, yatak altlarına
dolaplara saklanılmamalı, pencereden dışarıdakilerle iletişim kurulmaya
çalışılmalıdır,
 Dumandan boğulmamak için yardım gelene kadar eğilerek ve sürünerek
hareket edilmeli, ağız ve burun ıslak bez ya da mendille kapatılarak nefes
alınmalıdır,
 Duman ve yanık kokusu başka odadan geliyorsa kapılar açılmamalı,
kapıya dokunulmamalıdır.
 Kıyafetiniz alev almışsa; koşmadan durup yere yatarak yuvarlanılmalıdır.
 Battaniye türü örtüler alınarak alevler boğulmaya çalışılmalıdır.
 Eğer vücudumuzda yanık varsa, hemen soğuk suya tutulmalıdır.

Hizmetleri
Orman Yangınları;
Orman Yangınlarının Nedenleri;
 İhmal ve dikkatsizlik nedeniyle çıkan orman yangınları;
 Ormanda güvenlik tedbiri alınmadan ateş yakılması,
 Yakılan ateşin söndürmeden bırakılması,
 Sönmemiş sigara izmariti ve kibritin yere atılması,
 Orman içinde veya bitişiğindeki tarlalarda istenmeyen ot veya
anızın yakılması,
 Gece aydınlatma için ormanda ateşle dolaşılması,
 Cam ve cam kırıklarının ormanda bırakılması,
 Çocukların orman içinde ateşle oynamaları.

Hizmetleri
Kasıtlı çıkarılan orman yangınları;
 Tarla veya otlakları genişletmek için ormanın bilerek yakılması,
 Orman içinde yapılan kanunsuz işleri gizlemek için yangın
çıkarılması,
 Birilerinden intikam almak veya bir şeyi sabote etmek için yangın
çıkarılması,
 Yabani hayvanları uzaklaştırmak için yangın çıkarılması.

Hizmetleri
Orman Yangınlarının Zararları;
 Biyolojik çeşitlilik büyük zarar görür.
 Ormanlarda yaşayan canlıların yaşam alanları yok olur.
 Canlı ve cansız örtünün yok olmasıyla erezyon, sel-taşkın ve hava kirliliği
gibi doğal afetlerin sayısında ve hızında artma görülür.
 Sıcaklık, rüzgâr, nem ve yağışa doğrudan etki ederek iklim sisteminde
bozulmalar görülür.
 Orman ve orman ürünlerine dayalı turizm, sağlık, spor, avcılık gibi
sektörler olumsuz yönde etkilenir.

Hizmetleri
Kaynaklar;
1. Tanır F., Olağan Dışı Durumlarda Sağlık
Hizmetleri, http://cukurovatip.cu.edu.tr/halksagligi/dersnotlari.html , 07Kasım2011
2. Durak H.İ., Vatansever K., Karabilgin Ö.S., Olağandışı Durumlara Hazırlıklı
Olma, (içinde) Olağandışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri Sağlık Çalışanının El
Kitabı, Karababa A.O., Türk Tabibler Birliği Merkez Konseyi, Aralık2002, Ankara, 205-
224
3. T.C. Başbakanlık, Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı, http://www.afetacil.gov.tr/#
4. Ergünay O., Türkiye’nin Afet Profili, (içinde) TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler
Kitabı, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, 2007, Ankara, 1-14
http://www.tmmob.org.tr/yayinlar/kitap_goster.php?kodu=189
5. Ergünay O., Afete Hazırlık ve Afet Yönetimi, Türkiye Kızılay Genel Müdürlüğü Afet
Operasyon Merkezi (AFOM), 2002, Ankara
6. http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.5902&MevzuatIliski
=0&sourceXmlSearch=
7. Altıntaş K.H.,Afetler ve Afet Tıbbı, Bölüm12, (içinde) Halk Sağlığı Temel Bilgiler, Bertan
M. Güler Ç., Güneş Kitabevi, 1997, Ankara, 636-684

Cihan olağandışı durumlarda 1.basamak hizmetleri

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Más de cihank30

Más de cihank30 (13)

Cihan olağandışı durumlarda 1.basamak hizmetleri