program penghayatan sastera dan budaya PLKN

1. PROGRAMPENGHAYATAN SASTERADAN BUDAYA (PPSB) ANJURAN BERSAMA DEWAN BAHASA DAN PUSTAKA DAN JABATAN LATIHAN KHIDMAT NEGARA

2. Latarbelakang PPSB Cetusanide YAB TimbalanPerdanaMenteri Malaysia, AnjuranbersamaDewanBahasadanPustakadanJabatanLatihanKhidmatNegera, Peringkatpertama PPSB – di 11 kemterpilihmulai 12 Feb – 4 Mac 2005, Peringkatkedua – di 35 kemtermasuk Sabah dan Sarawak mulai 10 April – 7 Mei 2005 Mulai 1 Ogos 2005 hinggasekarang, PPSB menjadisalahsatumoduldikesemuakemseluruhnegara.

3. DEWAN BAHASA DAN PUSTAKA Ditubuhkanpada 22 Jun 1956 di Johor Bahru, Johor. NamaasalialahBalaiPustaka – ditubuhkanhasildaripadaKongresBahasadanPersuratanMelayu III diSingapurapada 21 September 1956 MISI – “MemperkasakanBahasaMelayusebagaiBahasaIlmu, BahasaIntelektualdanBahasaPerpaduandalamMendukungRangkaianDasarNasionaluntukmembinaBangsa” WAWASAN – “MenjadiPenerajuUtamaPengembanganBahasadanPersuratanMelayudalamPembinaanBangsa” FALSAFAH – “BAHASA JIWA BANGSA”

4. Matlamat Program Mendukungusahakerajaanmemupuksemangatpatriotismadikalangangenerasimuda Malaysia, Memupuksemangatpersefahamandanmeningkatkanintegrasinasional, Memperkukuhjatidiribangsa Malaysia, Menerapnilai-nilaimurniuntukmelahirkangenerasimuda yang cergas, cerdas, berwawasandanberjiwakental, dan Memupukminatdanapresiasiterhadapsasteradanbudayadikalangangenerasimuda.

5. ModulPengajaran PPSB SesiPertama Taklimattentangmodul Pengenalan/penghayatanpuisi Taklimattentangpersembahan ArahanKhasMengenaiKonsep PPSB Berkenalandenganfasilitator Pembentukankumpulan PPSB

6. ModulPengajaran PPSB SesiKedua Perbincangankumpulan Pembentanganrangkapersembahan Menyediakanskripdasarpersembahan Latihandanbimbinganolehfasilitatordimulaidanditutupdenganolahsuara. SesiKetiga PenerangantentangBorangSoalSelidik Latihankumpulandenganbimbinganfasilitatordimulaidanditutupdenganolahsuara.

7. ModulPengajaran PPSB SesiKeempat Latihankumpulandenganbimbinganfasilitatordengandimulakandanditutupdenganolahsuara. SesiKelima Latihan Kumpulan danRaptai

8. ModulPengajaran PPSB SesiKeenam Malam Citra Puisi – persembahankumpulan UlasanpersembahanolehKetuaFasilitator Pengumumankeputusan

9. Pengenalan/PenghayatanPuisi Puisimerupakankaranganberangkapmengandungikata-kataterbaikpenuhdenganperasaandanimaginatif yang membawamaknasebanyakmungkindidalamperkataan yang seringkasmungkin. Puisiterbahagikepada 2 jenis PuisiTradisional PuisiModen

10. PuisiTradisional Dikenalisebagaisasteralisan yang berkembangdidalamkesenianrakyat. Jenis-jenispuisitradisional Pantun Syair Gurindam Seloka BahasaBerirama Nazam Mantera, teromba, masnawi, rubaidll

11. PANTUN CIRI-CIRI PANTUN Adapembayangmaksuddanadamaksud. Rimaakhirbarispertamasamadenganrimaakhirbarisketiga, danrimaakhirbariskeduasamadenganbariskeempat. Jenis-jenispantun : Pantunduakerat Pantunempatkerat Pantunenamkerat Pantunlapankerat Pantunberkait. CONTOH PANTUN DUA KERAT SiakapsenohonggelamaikanduriCakapbohong lama-lama mencuri. Kura-kuradalamperahu, Pura-puratidaktahu.

12. Buahlangsatkuningmencelah Senduduktidakberbungalagi Sudahdapatgadingbertuah Tanduktidakbergunalagi. Duatigakucingberlari, Manakansamasikucingbelang, Duatigabolehkucari, Manakansamaadikseorang. CONTOH PANTUN EMPAT KERAT

13. MARI BERPANTUN Tikarpucuktikarmengkuang Alas nikah raja Melayu Ikanbusukjangandibuang Buatperencahsidaunkayu. Buahbacangmasakserangkai Burungdekutmenitibatang Sayadagangtidakterpakai Macammelukutditepigantang. Tebanggelamtebangkenanga Batangnyatumbangmenimpagedung Kumbangmengidamnakseribunga Bungakembangdipuncakgunung Pokokteraptumbuhdibukit Belatberbanjarpanjangkehulu Jangandiharapguruhdilangit Kilatmemancarhujantaklalu. Limaubentanditepitingkap Budak-budakmelemparburung Harimaudihutanlagikutangkap Inikan pula cicakmengkarung.

15. Setiapbarisadalahmaksud, tidaksepertipantun yang mempunyaipembayang.

16. Mengandungiceritalazimnyadaripadaceritadahulukala.

18. SYAIR DANDAN SETIA DendamBerahinamanyadesa MendamPerasat raja perkasa Rakyatnyabanyakberkatilaksa Bersuka-sukasetiapmasa. Riuhrendahnobatnafiri Semuanyakononberbunyisendiri Hairantercengangisinegeri Apakahadademikianperi. Air pasangpenuh rata Melambaksampahdikakinyakota Bunyi-bunyiangegakgempita Segalabungakembanglah rata. BerbunyilahgentadiGunungDendam Di tempatpadangberbunyimeriam Bahananyagunungsangatmenderam Isinegeritercenganglah diam.

19. CIRI-CIRI SELOKA Empatbarisdalamsaturangkap, mengandungiceritapenglipurlaraselalunyaberunsurjenaka. Disampaikandengan nada yang tersendiribagimaksudmenghiburkanpendengar. SELOKA

20. SELOKA PAK KADOK Aduhaimalang Pak Kadok Ayamnyamenangkampungtergadai Adanasidicurahkan Awakpulangkebuluran. Haimudikmenongkahsurut Hilirmenongkahpasang Adaisteridibunuh Nyarismatiolehtakmakan. Masabelayarkematianangin Sauhdilabuhbayuberpuput Adarumahbertandangduduk Aduhaimalang Pak Kaduk

21. SELOKA PAK PANDIR Pandai-pandaiwahai Pak Pandir Anakdipijak, dagangdijunjung. Kucingdibunuh, tikusdibela Hartahabisbadantergadai. Bilamendengargelagatdagang Hinggataksedarbertelanjang. Pantangmendengarguruhdilangit Air tempayandicurahkan. Mulutkenasuappisang Buntutkenacangkukonak. Guntinglipatanmakandihujung Pak Pandirjuga yang menanggung Apadidengargelagatdagang Gelagatsirambutanjantan Orangberbungadiaberbunga Orangberbuahtapidiaharam. Kilatmemancarhujantakjadi Awakjugaberkecundangan Silap-silapmenaburbudi Awakrugiorang yang untung.

22. GURINDAM CIRI-CIRI GURINDAM Mempunyai 2 barisserangkap, rimaakhirnyasamapadasetiapbaris. Disampaikandengandendanganiramatersendiri.

23. GURINDAM PELIHARA LIDAH Jikakamubanyakberkata Di situ banyakmembuatdusta. Jikakamubanyakbercakap Tandafikirankuranglahlengkap Jikakamubanyakberkata Kejahilankamuterangdan nyata. Jikakamubanyakbercakap Kekurangankamumudahtersingkap Jikakamubanyakberkata Di situ banyaksilangsengketa. Jikakamubanyakbercakap Kamusendirimasukperangkap. Jikakamubanyakberkata Janjipalsusenangtercipta. Jikakamubanyakbercakap Katamengatabanyakdiungkap. Jikakamubanyakberkata Banyakjanjitidakdikota. Jikakamubanyakbercakap Rahsiakamudapatditangkap.

24. Nazamialahpuisi yang berasaldarikesusasteraan Arab-Parsi. MengikutKamusDewan (1994:858) “Nazam” ialahperkataan Arab yang bermaksudgubahanpuisisepertisajakdansyair, ”bernazam” adalahberceritadenganlagu, bersajakataubersyair, manakalamenazamkanbermaksudmenceritakandenganlaguataumengubahdanmenyajakkan. KamusDewanjugamemberikankata lain yang digunakanuntuknazamiaitunalam. MengikutKamus At-tullab Arab-Melayu (1994:) nazamdalambahasa Arab berertimerangkai, mengarang, menyusundanmengatur. Maknainitermasuklahmerangkai, mengarangdanmenyusunkata-katadalammenciptapuisi. NAZAM

25. NAZAM AYAH DAN IBU Ibumengandungsembilanbulan Lebihdankurangtakditentukan Lahirkandikauberapakesakitan Berpantang pula minumdanmakan. Cukuplahmasasampaiketika Lahirlahengkaukedalamdunia Barulahsukaibudanbapa Kepadaengkausangatkasihnya. Harapibumubukansedikit Tinggilahharapdarinyabukit Lama ibumumerasasakit Sembilan bulantidakberbangkit. Setelahkamusudahlahada Siang danmalamibumujaga Tidurpuntidakbarangseketika Makandanminumtidakberasa. Berapalahdiandengannyatanglung Diangkatdituamlaludibedung Sudahlahjagalaludidukung Kasihdansayangtidaktertanggung. Tidaklahtentusiangdanmalam Bangunmemangkudidalamkelam Terkejutjagaditengahmalam Tidur pun tidaklekatditilam. Relaibumumenanggunghutang Kaindanbajutidakdipandang Basahdiampaikeringdipinggang Didukung galas tidakberenggang. Kenangayahmuanakbangsawan Barangkatanyajangandilawan IbubapamuhubunganTuhan Barusempurnaanakbudiman. Haisegalaanaknya Adam Kasihnyaibutiadasempadan Kasihnya ayah relaberkorban Badandannyawajaditaruhan.

26. PuisiModen Bentukbebas – tiada had rangkap/ungkapanpadasetiaprangkap Tidakterikatdenganrimapadaakhirbaris Mengandungitema & persoalan – masyarakat/sosial, agama, peribadi, patriotik, alamsekitardll Mengandunginilai-nilaimurniuntukdihayati Perasaan/sikappengarang (penyair)

27. MenghayatiPuisi Baca puisi – membacasecarabiasa / bersahaja. Deklamasipuisi – denganpenghayatan, intonasi, nada dangerak yang sesuaidihadapankhalayak. Mestamu – melagukanpuisitanpamusik. Lagupuisi – liriklaguberasaldaripadapuisi.

29. Menampilkanbakatdankreativitipesertamembuatpersembahanpentas.

30. Menggabungkanelemen-elemenpersembahan, secaraberpasukan, didalampersembahanmasing-masing.

32. Diteruskandenganpenyampaianpuisitradisional, samaadasyair/gurindam/seloka/nazamselama 5 minitdengandisertaigerakkreatif (iniadalahsebahagiandaripadapersembahan),

33. DisambungterusdenganpersembahansamaadaPentominatauDekon (pilihsalahsatu) berdasarkanpuisi-puisiterpilih yang disenaraikanoleh DBP.

35. Penilaian & Pemarkahan Setiappersembahanakandinilaiberdasarkan kepadabeberapaaspek, iaitu:- DeklamasiSajak (30 markah) Suara (vokal, intonasi, nada, kelancaran) Gaya / Teknik (mimikmuka, penghayatan, bahasatubuhsertapenampilan)

36. Penilaian & Pemarkahan Persembahan (40 markah) Keupayaanmenterjemahmaknasajakmelaluibentuk/konseppersembahandenganmenggabungkanmana-manaelemenseni yang sesuaisepertilakonan, gerakkreatif, nyanyian, muzikdll. Gaya penyampaiandankeserasianpuisitradisional yang disisipkandidalampersembahan Keharmoniankeseluruhanpersembahan.

37. Penilaian & Pemarkahan Kreativiti (15 markah) Set/Prop – peralatanbagimembantupersembahan Kostum – pakaian yang bersesuaian Penataranbunyi / muziklatar. Unik / Mengagumkan - dapatmemikatpenonton

39. Pengurusanpentas (keluar/masukpentas, susunatur set/prop sertaadabdiataspentas)

41. Tidakbolehmembawaataumenggunakanapasahajasenjatasebenardanapidiataspentassemasapersembahan,

42. Lakonandan dialog yang menyentuhsensitivikaumatau agama adalahdilarangsamasekali,

43. Lakonan yang melibatkansentuhanfizikalantaralelakidanperempuanadalahditegah,

44. Kostumhendaklahbersesuaiandenganpersembahantetapijanganmenggunakankostum yang kurangsopanataumenjolokmata,

47. Persembahansetiapkumpulanakandinilaidandiberimarkahberdasarkankonseppersembahan.

48. Hanyasatukumpulansahaja yang layakdipilihmenjadi Kumpulan PersembahanTerbaik

50. BERKENALAN DENGAN FASILITATOR-FASILITATOR

51. SEKIAN TERIMA KASIH