1. L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các s li u, k t lu n nêu trong lu n án là
trung th c, có ngu n g c rõ ràng.
Tác gi lu n án
M n Bá t

2. M CL C
L I CAM OAN
DANH M C CÁC CH VI T T T
DANH M C CÁC B NG, BI U, TH
L IM U ................................................................................................ 1
CHƯƠNG 1: CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V PHÁT TRI N
DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH ...............6
1.1. Cơ s lý lu n v DN v a và nh ngoài qu c doanh ............................. 6
1.2. Kinh nghi m phát tri n DN v a và nh m t s nư c......................... 22
CHƯƠNG 2: TH C TR NG PHÁT TRI N DOANH NGHI P V A VÀ
NH NGOÀI QU C DOANH T NH B C NINH GIAI
O N 1997 N NAY ........................................................... 47
2.1. Khái quát v i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i c a t nh B c Ninh nh
hư ng n s phát tri n doanh ngi p v a và nh ngoài qu c doanh ..... 47
2.2. Chính sách và gi i pháp c a nhà nư c và a phương v phát tri n
DN v a và nh ngoài qu c doanh ..................................................... 50
2.3. Th c tr ng phát tri n c a DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh
B c Ninh th i kỳ 1997 n nay......................................................... 82
2.4. ánh giá tác ng c a DN v a và nh i v i s phát tri n kinh t
- xã h i t nh B c Ninh ....................................................................... 93
2.5. Bài h c kinh nghi m v phát tri n DN v a và nh ngoài qu c doanh
t nh B c Ninh............................................................................... 114
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯ NG VÀ GI I PHÁP PHÁT TRI N
DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH
T NH B C NINH TRONG TH I GIAN T I ................... 119
3.1. Phương hư ng và m c tiêu phát tri n DN v a và nh ngoài qu c
doanh t nh B c Ninh...................................................................... 119
3.2. Nh ng gi i pháp nh m thúc y s phát tri n DN v a và nh ngoài
qu c doanh t nh B c Ninh ............................................................. 128
K T LU N VÀ KI N NGH ..................................................................... 172
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN C U C A TÁC GI
DANH M C CÁC TÀI LI U THAM KH O

3. DANH M C CÁC T VI T T T
TT VI T T T N I DUNG
1 CCN C m công nghi p
2 CCNLN C m công nghi p làng ngh
3 CNH, H H Công nghi p hóa- Hi n i hóa
4 CTCP Công ty c ph n
5 CTTNHH Công ty trách nhi m h u h n
6 DNNN DN nhà nư c
7 DNTN DN tư nhân
8 DNVVN DN v a và nh
9 HTX H p tác xã
10 UBND y ban nhân dân
11 NCS Nghiên c u sinh

4. DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1. T ng s n ph m n i a t nh B c Ninh (theo giá so sánh năm 1994)...48
B ng 2.2. Phân b các làng ngh trên a bàn t nh B c Ninh ........................49
B ng 2.3. S DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh ....................83
B ng 2.4. S DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh theo quy
mô lao ng năm 2007................................................................86
B ng 2.5. Doanh thu c a các DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh...87
B ng 2.6. L i nhu n c a các DN B c Ninh theo khu v c s h u .................89
B ng 2.7. K t qu n p ngân sách c a DN B c Ninh năm 2007 ...................90
B ng 2.8. Thu nh p bình quân c a ngư i lao ng trong các DN t nh
B c Ninh t 2003-2007 ..............................................................92

5. DANH M C CÁC BI U , SƠ
Bi u 2.1. T tr ng lo i hình DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh
B c Ninh...............................................................................83
Bi u 2.2. Cơ c u theo ngành kinh t c a các DN v a và nh ngoài
qu c doanh t nh B c Ninh năm 2007 .....................................84
Bi u 2.3. T tr ng DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh
theo quy mô v n năm 2007 ..................................................85
Bi u 2.4. Doanh thu bình quân 1 DN v a và nh ngoài qu c doanh.....88
Bi u 2.5. T tr ng t ng s n ph m phân theo ngành kinh t c a các
DN v a và nh ngoài qu c doanh B c Ninh.........................95

6. 1
L IM U
1. Tính c p thi t c a tài
Chuy n sang kinh t th trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa, chính sách
phát tri n kinh t nhi u thành ph n là m t ch trương khoa h c mang tính
chi n lư c c a ng và Nhà nư c nh m phát huy m i ngu n l c xã h i cho
s n xu t. V i chính sách này, các DN v a và nh (DNVVN) ngoài qu c
doanh ngày càng có vai trò quan tr ng và có nhi u óng góp tích c c vào s
tăng trư ng tri n kinh t c a t nư c. Nhìn chung, các lo i hình DNVVN
nư c ta trong ó có các DNVVN ngoài qu c doanh chi m t i g n 96% t ng
s các DN (DN) ã t o vi c làm cho g n n a s lao ng trong các DN nói
chung và óng góp áng k vào kim ng ch xu t kh u c a t nư c. Th c t ,
các DNVVN ngoài qu c doanh ã kh ng nh vai trò tích c c c a mình vào
quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá (CNH, H H) và làm a d ng hoá n n
kinh t th trư ng nư c ta.
Tuy nhiên, trong phát tri n kinh t th trư ng và gia nh p WTO ã t o
không ít nh ng thách th c i v i s phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c
doanh nư c ta hi n nay. Th c t ó cho th y, các DNVVN ngoài qu c
doanh phát tri n c n thi t ph i có s thay i m nh m không ch t phía nhà
nư c, mà còn òi h i có s thay i cơ b n t chính các ho t ng c a DNVVN
ngoài qu c doanh nâng cao năng l c c nh tranh nh m phát tri n m nh m
các DNVVN ngoài qu c doanh trong xu th i m i kinh t c a t nư c.
Th i gian qua t nh B c Ninh, các DNVVN ngoài qu c doanh có s gia
tăng nhanh chóng v s lư ng, s m r ng v qui mô ho t ng và ã óng
góp tích c c vào s tăng trư ng kinh t c a a phương. Tuy nhiên, ho t ng
c a các DN này v n còn nhi u khó khăn d n n tình tr ng: s n xu t kinh
doanh thi u n nh, mang n ng tính t phát, qui mô nh , hi u qu kinh

7. 2
doanh th p, công ngh l c h u, ngu n nhân l c y u…T nh ng khó khăn c a
DNVVN ngoài qu c doanh, v n t ra là làm gì các DN này phát tri n
và có nh ng óng góp tích c c vào s phát tri n kinh t - xã h i c a a
phương. ó là v n mà các c p lãnh o a phương r t quan tâm.
Xu t phát t th c ti n ó, nghiên c u sinh (NCS) ch n tài “Quá trình
phát tri n DN v a và nh ngoài qu c doanh t nh B c Ninh giai o n t 1997-
2003 - Th c tr ng, kinh nghi m và gi i pháp” làm n i dung nghiên c u.
2. T ng quan
Nghiên c u v DNVVN ngoài qu c doanh ã thu hút ư c s quan tâm
c a nhi u h c gi , các nhà ho ch nh chính sách trong nh ng năm g n ây.
M t s công trình ã công b như:
TS. Ph m Thuý H ng v i tài “Chi n lư c c nh tranh cho các DN
v a và nh Vi t Nam hi n nay” (Nhà xu t b n chính tr qu c gia năm 2004)
ã phân tích th c tr ng chi n lư c canh tranh c a các DNVVN Vi t Nam,
ra các gi i pháp, ki n ngh cho các DNVVN trong quá trình h i nh p kinh
t qu c t .
GS.TS. Nguy n ình Hương v i tác ph m “Gi i pháp phát tri n
DNVVN Vi t Nam”, (Nhà xu t b n chính tr qu c gia năm 2002) cũng ã
ưa ra nh ng v n cơ b n v phát tri n các DNVVN trong n n kinh t th
trư ng, phân tích th c tr ng, nh hư ng và nh ng gi i pháp phát tri n
DNVVN Vi t Nam hi n nay.
GS. TS. Nguy n Cúc ã th ng kê, phân tích th c tr ng các chính sách h
tr DNVVN, t ó có xu t m t s i u ki n phát tri n DNVVN Vi t
Nam trong n i dung cu n sách “ i m i cơ ch và chính sách h tr phát
tri n DNVVN Vi t Nam” ( Nhà xu t b n chính tr qu c gia năm 2000).
Trong lu n án Ti n sĩ kinh t “Tác ng c a các chính sách i u ti t kinh t
vĩ mô c a chính ph n s phát tri n c a DNVVN Vi t Nam”, TS. Tr n Th

8. 3
Vân Hoa có m t s gi i pháp nâng cao tác ng tích c c c a các chính sách
sau khi phân tích nh ng v n lý lu n v DNVVN, vai trò c a Chính ph i
v i s phát tri n các DNVVN và ánh giá, nh n xét v nh ng tác ng ó.
NCS. Chu Th Thu v i lu n án Ti n sĩ kinh t “M t s gi i pháp nâng
cao hi u qu ho t ng kinh doanh c a DNVVN Vi t Nam” l i i sâu vào
nghiên c u nh ng v n bên trong ho t ng c a DN phát tri n các DN
b ng cách nâng cao hi u qu s d ng v n, ti t ki m chi phí, tăng doanh thu.
N i dung cu n sách “M t s gi i pháp hoàn thi n qu n lý nhà nư c i
v i DN” c a TS. Trang Th Tuy t (Nhà xu t b n chính tr qu c gia năm 2006)
ã h th ng hoá cơ s lý lu n v qu n lý nhà nư c i v i các lo i hình DN,
phân tích tri t th c tr ng ho t ng c a các lo i hình DN nư c ta hi n nay
và xu t các gi i pháp hoàn thi n nh m áp ng yêu c u im i nư c ta
trong tình hình hi n nay.
TS. Ph m Văn H ng v i lu n án Ti n sĩ kinh t “Phát tri n DNVVN
Vi t Nam trong quá trình h i nh p qu c t ” i sâu phân tích lý lu n v
DNVVN, kinh nghi m v phát tri n DNVVN m t s nư c, cơ h i và thách
th c c a các DNVVN, ra m t s gi i pháp phát tri n DNVVN Vi t Nam
trong quá trình h i nh p kinh t qu c t .
Ngoài ra còn có nhi u bài nghiên c u ăng trên các t p chí, các bài tham
lu n t i h i th o trong nư c và qu c t c p n s phát tri n c a các
DNVVN v i nhi u n i dung khác nhau.
Nhìn chung, các công trình nghiên c u v DNVVN, trong ó có
DNVVN ngoài qu c doanh ã xem xét nhi u khía c nh v môi trư ng kinh
doanh, hoàn thi n cơ ch chính sách, nâng cao năng l c c nh tranh.v.v.
Nh ng v n ó có ý nghĩa c v lý lu n và th c ti n i v i phát tri n
DNVVN ngoài qu c doanh. Tuy nhiên, hi n nay chưa có m t công trình nào
nghiên c u v tình hình phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c

9. 4
Ninh t khi tái l p t nh (1997), v n có ý nghĩa c p thi t trong công tác nh
hư ng và qu n lý v i lo i hình DN này.
3. M c ích nghiên c u
- Lu n án nghiên c u s phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c doanh
t nh B c Ninh th y ư c th c tr ng v i nh ng thành công và h n ch nh m
tìm ra nh ng gi i pháp thúc y s phát tri n c a nó trong phát tri n kinh t
th trư ng và góp ph n y nhanh CNH, H H.
- Lu n án xu t m t s gi i pháp c th nh m ti p t c thúc y s phát
tri n các DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c Ninh trong phát tri n kinh t
a phương hi n nay.
4. i tư ng, ph m vi nghiên c u
- i tư ng nghiên c u c a lu n án là quá trình phát tri n DNVVN
ngoài qu c doanh ho t ng theo Lu t DN (tr các H p tác xã, h kinh doanh
cá th theo quy nh t i Ngh nh s 88/2006/N -CP ngày 29 tháng 8 năm
2006 c a Chính ph v ăng ký kinh doanh) t nh B c Ninh.
- Ph m vi nghiên c u:
+ V n i dung: Nh ng chính sách c a nhà nư c và a phương tác ng
n s phát tri n c a DNVVN ngoài qu c doanh, ho t ng c a DNVVN
ngoài qu c doanh và nh ng óng góp c a nó i v i s phát tri n kinh t - xã
h ic a a phương.
+ Th i gian nghiên c u t năm 1997 (năm tái l p t nh B c Ninh) n nay.
ng th i nh ng kinh nghi m v phát tri n DNVVN c a m t s nư c
trên th gi i cũng ư c nghiên c u góp ph n làm rõ hơn nh ng v n v
phát tri n DNVVN nư c ta, trong ó có t nh B c Ninh.
5. Phương pháp nghiên c u
Trong nghiên c u, lu n án s d ng các phương pháp như phương pháp
duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s , phương pháp l ch s k t h p v i

10. 5
phương pháp logic, ng th i còn s d ng các phương pháp phân tích, t ng
h p, th ng kê. Nghiên c u s phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh, NCS còn
kh o sát, tham v n ý ki n c a các nhà DN, các nhà ho ch nh chính sách, các
chuyên gia trong nghiên c u lĩnh v c phát tri n DNVVN trong ó có
DNVVN ngoài qu c doanh.
6. óng góp m i v khoa h c c a lu n án
- Làm rõ th c tr ng phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh m t a
phương c th là t nh B c Ninh, nh m tìm ra nh ng gi i pháp ti p t c phát
tri n các DN này cho phù h p v i i u ki n y m nh công nghi p hoá và
phát tri n kinh t th trư ng.
- xu t các gi i pháp c th th c hi n các gi i pháp ó i v i phát
tri n DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c Ninh hi n nay.
7. K t c u c a lu n án
Ngoài l i m u, k t lu n, danh m c các b ng, bi u, các ch vi t t t,
các tài li u tham kh o, k t c u c a lu n án g m 3 chương:
Chương 1: Cơ s lý lu n và th c ti n v phát tri n DNVVN ngoài
qu c doanh.
Chương 2: Th c tr ng phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh t nh B c
Ninh giai o n 1997 n nay.
Chương 3: Phương hư ng và gi i pháp phát tri n DNVVN ngoài qu c
doanh t nh B c Ninh th i gian t i.

11. 6
CHƯƠNG 1
CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N V PHÁT TRI N
DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH
1.1. CƠ S LÝ LU N V DOANH NGHI P V A VÀ NH NGOÀI
QU C DOANH
1.1.1. Khái ni m DN v a và nh ngoài qu c doanh
1.1.1.1. Khái ni m DN v a và nh
DN là t ch c kinh t có tên riêng, có tài s n, có tr s giao d ch n
nh, ư c ăng ký kinh doanh theo quy nh c a pháp lu t nh m m c ích
th c hi n các ho t ng kinh doanh.
Nói n DNVVN là nói n cách phân lo i DN d a trên quy mô c a các
DN. Vi c phân lo i DNVVN ph thu c vào lo i tiêu th c phân lo i quy mô
DN. i m khác bi t cơ b n trong khái ni m DNVVN gi a các nư c là vi c
l a ch n các tiêu th c ánh giá quy mô DN và lư ng hoá các tiêu th c y
thông qua nh ng tiêu chu n c th . M t s tiêu th c chung, ph bi n nh t
thư ng ư c s d ng trên th gi i là: S lao ng thư ng xuyên, v n s n
xu t, doanh thu, l i nhu n, giá tr gia tăng.
Khái ni m chung nh t v DNVVN có n i dung như sau:
DNVVN là nh ng cơ s s n xu t - kinh doanh có tư cách pháp nhân kinh
doanh vì m c ích l i nhu n, có quy mô DN trong nh ng gi i h n nh t nh
tính theo các tiêu th c v n, lao ng, doanh thu, giá tr gia tăng thu ư c
trong t ng th i kỳ theo quy nh c a t ng qu c gia.
Tiêu th c v s lao ng và v n ph n ánh quy mô s d ng các y u t u
vào, còn tiêu th c v doanh thu, l i nhu n và giá tr gia tăng l i ánh giá quy
mô theo k t qu u ra. M i tiêu th c có nh ng m t tích c c và h n ch riêng.
Như v y, phân lo i DNVVN có th dùng các y u t u vào ho c các y u t
u ra c a DN, ho c là s k t h p c a c hai lo i y u t ó.

12. 7
Vi c s d ng các tiêu th c phân lo i DNVVN các nư c trên th
gi i có nh ng c i m ch y u sau:
- Các nư c dùng các tiêu th c khác nhau. Trong s các tiêu th c ó, hai
tiêu th c ư c s d ng nhi u nh t ph n l n các nư c là quy mô v n và lao
ng. Tiêu th c u ra ư c ít nư c s d ng hơn.
- S lư ng tiêu th c s d ng phân lo i cũng không gi ng nhau. Có
nư c ch dùng m t tiêu th c nhưng cũng có nhi u nư c s d ng ng th i hai
ho c nhi u tiêu th c phân lo i DNVVN. Lư ng hoá các tiêu th c này
thành các tiêu chu n gi i h n c th các nư c khác nhau không gi ng nhau.
l n c a các tiêu chu n gi i h n ph thu c vào trình , hoàn c nh, i u
ki n phát tri n kinh t , nh hư ng chính sách và kh năng tr giúp cho các
DNVVN c a m i nư c. i u này làm cho s lư ng các DNVVN có th r t
l n ho c nh tuỳ theo gi i h n l n kh i lư ng v n và lao ng s d ng
m i nư c.
- Khái ni m DNVVN mang tính tương i, nó thay i theo t ng giai
o n phát tri n kinh t - xã h i nh t nh và ph thu c vào:
+ Trình phát tri n kinh t - xã h i c a t ng nư c. Thông thư ng các
nư c có trình phát tri n cao thì gi i h n quy nh ch tiêu quy mô l n hơn
so v i các nư c có trình phát tri n th p. Ch ng h n Nh t B n, các DN
khu v c s n xu t ph i có s v n dư i 1 tri u USD và dư i 300 lao ng;
trong thương m i, d ch v có v n dư i 300.000 USD và dư i 100 lao ng thì
u thu c DNVVN. ài Loan theo quy nh hi n nay trong ngành xây
d ng các DN có v n dư i 1,4 tri u USD, lao ng dư i 300 ngư i; trong
công nghi p khai khoáng các DN có v n dư i 1,4 tri u USD, 500 lao ng và
trong thương m i, d ch v có doanh s dư i 1,4 tri u USD và dư i 50 lao
ng là nh ng DNVVN. S thay i quy nh này th hi n kh năng thích
ng nhanh c a cơ ch chính sách qu n lý c a nhà nư c i v i khu v c

13. 8
DNVVN dư i tác ng c a s phát tri n kinh t - xã h i và môi trư ng bên
ngoài. [37, tr.10].
+ Các gi i h n tiêu chu n này còn ư c quy nh trong nh ng th i kỳ c
th và có s thay i theo th i gian cho phù h p v i trình phát tri n kinh t
- xã h i c a t ng giai o n. Ch ng h n ài Loan trong 30 năm qua ã có
sáu l n thay i quy nh gi i h n các tiêu th c phân lo i DNVVN.
+ Gi i h n ch tiêu l n c a các DNVVN ư c quy nh khác nhau
theo nh ng ngành ngh khác nhau. a ph n các nư c có s phân bi t quy mô
các tiêu th c v n, lao ng s d ng riêng cho nh ng ngành ngh , lĩnh v c
như s n xu t công nghi p, thương m i ho c d ch v . Tuy v y, v n có m t s
ít các nư c dùng chung m t tiêu th c cho t t c các ngành.
- T ng th i kỳ, các tiêu th c và tiêu chu n gi i h n l i có s thay i cho
phù h p v i ư ng l i, chính sách, chi n lư c và kh năng h tr c a m i qu c
gia. Nh ng tiêu th c phân lo i DN v a và nh ư c dùng làm căn c thi t l p
nh ng chính sách phát tri n, h tr DN v a và nh c a các chính ph .
Vi c xác nh gi i h n các tiêu th c này là cơ s xác nh cơ ch
qu n lý v i nh ng chính sách ưu tiên thích h p và xây d ng cơ c u t ch c,
qu n lý có hi u qu i v i h th ng DN này.
T nh ng phân tích khái ni m chung v DNVNN, các tiêu th c và gi i
h n tiêu chu n, tiêu th c ư c s d ng trong phân lo i DNVVN trên th gi i
k t h p v i i u ki n c th , nh ng c i m riêng bi t v quan i m phát
tri n kinh t nhi u thành ph n và các chính sách, quy nh phát tri n kinh t
c a nư c ta, khái ni m DNVVN ư c quy nh rõ trong Ngh nh s
90/2001/N -CP ngày 23.11.2001 c a Chính ph như sau:
“DNVVN là các cơ s s n xu t, kinh doanh c l p ã ăng ký kinh
doanh theo pháp lu t hi n hành, có v n ăng ký không quá 10 t ng ho c
s lao ng trung bình hàng năm không quá 300 ngư i”.

14. 9
i u ki n nh lư ng là có s lao ng trung bình dư i 300 lao ng và
s v n ăng ký dư i 10 t ng. Các tiêu chí này là tương i phù h p v i
i u ki n kinh t - xã h i c a Vi t Nam hi n nay. Vi c s d ng c hai tiêu chí
trên s khuy n khích các DN v a s d ng nhi u lao ng l i v a t p trung
tích t v n phát tri n. S d ng m t tiêu chí lao ng xác nh DNVVN
ng nghĩa v i vi c t t c các DN dù có v n kinh doanh l n hay nh u
ư c hư ng các chính sách ưu ãi c a Chính ph dành cho các DNVVN.
i u ó s không h n ch các DN u tư v n l n kinh doanh trong lúc v n
mu n hư ng ưu ãi t các chính sách danh cho DNVVN. Tương t như v y,
n u s d ng tiêu chí v n kinh doanh thì các DN s d ng nhi u lao ng cũng
v n ư c hư ng l i t các chính sách phát tri n DNVVN. Vì v y, vi c xác
nh DNVVN c n d a trên c hai tiêu chí là v n ăng ký và s lao ng
thư ng xuyên trung bình hàng năm c a DN.
1.1.1.2. Các lo i hình DN v a và nh
Căn c pháp lý xác nh các lo i hình DN trong n n kinh t nư c ta là
lu t DN năm 2005, có hi u l c thi hành t 01/7/2006 theo lu t DN năm 2005
thì các lo i hình DN g m:
- Công ty trách nhi m h u h n: Công ty trách nhi m h u h n (TNHH)
là DN, trong ó thành viên có th là t ch c, cá nhân, s lư ng thành viên
không vư t quá 50. Thành viên ch u trách nhi m v các kho n n và nghĩa v
tài s n khác c a DN trong ph m vi s v n cam k t góp vào DN.
Ph n v n góp c a các thành viên ch ư c chuy n như ng theo quy nh
t i i u 43, 44 và 45 c a lu t DN.
- Công ty trách nhi m h u h n (TNHH) m t thành viên: Công ty trách
nhi m h u h n m t thành viên là DN do m t t ch c ho c m t cá nhân làm
ch s h u (sau ây g i là ch s h u công ty); ch s h u công ty ch u trách

15. 10
nhi m v các kho n n và nghĩa v tài s n khác c a công ty trong ph m vi s
v n i u l c a công ty.
- Công ty c ph n (CTCP): Công ty c ph n là DN trong ó v n i u l
ư c chia thành nhi u ph n b ng nhau g i là c ph n; c ông có th là t
ch c, cá nhân; s lư ng c ông t i thi u là ba và không h n ch s lư ng t i
a. C ông ch trách nhi m v các kho n n và nghĩa v tài s n khác c a DN
trong ph m vi s v n ã góp vào DN. C ông có quy n t do chuy n
như ng c ph n c a mình cho ngư i khác.
- Công ty h p danh (CTHD) : Công ty h p danh là DN, trong ó ph i có
ít nh t hai thành viên là ch s h u chung c a công ty, cùng nhau kinh doanh
dư i m t tên chung g i là thành viên h p danh; ngoài các thành viên h p
danh còn có th có nh ng thành viên góp v n. Thành viên h p danh ph i là cá
nhân, ch u trách nhi m v các kho n n c a công ty trong ph m vi s v n ã
góp vào công ty.
- DN tư nhân (DNTN): DN tư nhân là DN do m t cá nhân làm ch và t
ch u trách nhi m b ng toàn b tài s n c a mình v m i ho t ng c a DN.
1.1.1.3. Khái ni m v DN v a và nh ngoài qu c doanh
Nói n DNVVN ngoài qu c doanh là phân bi t v i DN nhà nư c
(DNNN), như v y th c ch t ây là c p n v n s h u. DNVVN
ngoài qu c doanh là nh ng DN d a trên s h u tư nhân v tư li u s n xu t,
trong ó bao g m các hình th c s h u các nhân, s h u t p th , s h u gia
ình và s h u h n h p. DNVVN ngoài qu c doanh có th ư c hi u là cơ s
s n xu t kinh doanh c l p ã ăng ký kinh doanh theo pháp lu t hi n hành, có
v n ăng ký không quá 10 t ng ho c s lao ng trung bình hàng năm không
quá 300 ngư i và không n m trong khu v c nhà nư c.

16. 11
i tư ng ư c xác nh là DNVVN ngoài qu c doanh bao g m các DN
thành l p và ho t ng theo lu t DN; các HTX thành l p và ho t ng theo
lu t HTX; các h kinh doanh cá th ăng ký theo Ngh nh 88/2006/N -CP
c a Chính ph v ăng ký kinh doanh.
1.1.2. c i m c a DN v a và nh ngoài qu c doanh
Các DNVVN ngoài qu c doanh là DN có quy mô v n nh và ph n l n
ho t ng trong lĩnh v c thương m i, d ch v s d ng nhi u lao ng,
DNVVN ngoài qu c doanh có nh ng c i m khác bi t so v i DN khác
trong quá trình hình thành và phát tri n.
- Các DNVVN ngoài qu c doanh d ho t ng
V i s lư ng v n nh , s lao ng không nhi u, i u ki n làm vi c ơn
gi n t o cho các DNVVN ngoài qu c doanh có th ti n hành ho t ng ngay
sau khi có k ho ch kinh doanh. Vi c t o ngu n v n kinh doanh là m t khó
khăn l n i v i các DNVVN ngoài qu c doanh nhưng do vòng quay v n
nhanh có th huy ng ư c v n t nhi u ngu n khác nhau.
- Các DNVVN ngoài qu c doanh d năng ng
Do quy mô ho t ng nh nên các DNVVN ngoài qu c doanh r t linh
ho t và d thích ng v i s thay i c a môi trư ng kinh doanh, t ód
dàng tìm ki m th trư ng khi th y vi c kinh doanh thu n l i ho c nhanh
chóng rút kh i th trư ng khi th y công vi c kinh doanh tr nên khó khăn.
i u này r t quan tr ng i v i n n kinh t ang phát tri n như nư c ta.
- T p trung nhi u t i các làng ngh
DNVVN ngoài qu c doanh có thu n l i trong vi c khai thác và s d ng
có hi u qu nh ng ngu n l c u vào như lao ng, tài nguyên hay v n t i
ch c a các a phương, nh t là t i các làng ngh truy n th ng.
Bên c nh ó, các DNVVN ngoài qu c doanh còn có nhi u l i th hơn
các DN l n trong vi c n m b t k p th i nhu c u và th hi u thư ng xuyên thay

17. 12
i c a ngư i tiêu dùng, qua ó t o ra nhi u lo i s n ph m thư ng xuyên v i
m u mã p áp ng ngày càng t t hơn nhu c u c a ngư i tiêu dùng.
- Có l i th s d ng lao ng
DNVVN ngoài qu c doanh có nh ng tác ng tích c c trong vi c t o ra
vi c làm cũng như nâng cao i s ng v t ch t và tinh th n cho dân cư t i a
phương, duy trì, b o v các giá tr văn hoá truy n th ng, giãn kho ng cách gi a
ngư i giàu và ngư i nghèo, gi m s phân bi t gi a thành th và nông thôn.
- DNVVN ngoài qu c doanh v n ít, thi u ngu n l c th c hi n
nh ng ý tư ng kinh doanh l n, các d án u tư l n, thư ng b y u th trong
m i quan h v i ngân hàng. Nhi u DNVVN ngoài qu c doanh b ph thu c
nhi u vào DN l n trong quá trình phát tri n như v thương hi u, th trư ng,
công ngh , tài chính…
- DNVVN ngoài qu c doanh ch u r i ro trong kinh doanh do ph n l n
các DN trình văn hoá, trình qu n lý kinh doanh th p.
1.1.3. Vai trò c a DN v a và nh ngoài qu c doanh i v i s phát
tri n kinh t - xã h i
DNVVN ngoài qu c doanh có vai trò r t quan tr ng trong vi c thúc y
s phát tri n n n kinh t m i nư c. Trong b i c nh c nh tranh toàn c u gay
g t như hi n nay, các nư c u chú ý h tr các DNVVN ngoài qu c doanh
nh m huy ng t i a các ngu n l c phát tri n n n công nghi p, tăng s c
c nh tranh cho s n ph m. Hi n nay, trên h u h t các nư c, DNVVN ngoài
qu c doanh óng vai trò quan tr ng chi ph i r t l n n công cu c phát tri n
kinh t , xã h i. Các DNVVN ngoài qu c doanh có kh năng t o ra nhi u vi c
làm v i chi phí th p, cung c p cho xã h i m t kh i lư ng áng k hàng hoá
và d ch v làm tăng GDP cho n n kinh t , tăng cư ng k năng qu n lý, i
m i công ngh , góp ph n gi m chênh l ch v thu nh p, xoá ói nghèo, tăng
ngu n ti t ki m và u tư c a dân cư a phương làm cho n n kinh t năng

18. 13
ng và hi u qu . M c óng góp vào s phát tri n kinh t qu c gia c a
DNVVN ngoài qu c doanh ư c th hi n m c thu hút lao ng, v n, t o
ra giá tr gia tăng trong n n kinh t .
1.1.3.1. DN v a và nh ngoài qu c doanh óng góp quan tr ng vào t c
tăng trư ng kinh t
i v i nh ng nư c mà t c phát tri n kinh t còn th p như Vi t Nam
thì GDP do các DNVVN ngoài qu c doanh t o ra hàng năm chi m t tr ng
l n, m b o th c hi n nh ng ch tiêu tăng trư ng c a n n kinh t .
Gi i quy t công ăn vi c làm c a các DNVVN ngoài qu c doanh là
phương ti n hi u qu gi m thi u n n th t nghi p. M c dù s lao ng làm
vi c trong m t DNVVN ngoài qu c doanh không nhi u nhưng v i s lư ng
l n DNVVN ngoài qu c doanh trong n n kinh t ã t o ra ph n l n công ăn
vi c làm cho xã h i.
Nhìn chung các nư c, s lư ng DNVVN ngoài qu c doanh chi m
kho ng 96% t ng DN trong n n kinh t ; gi i quy t vi c làm cho 2/3 l c lư ng
lao ng xã h i [44, tr. 13], t ó góp ph n tăng nhanh thu nh p c a các t ng
l p dân cư. Th c t Vi t Nam cho th y, tăng trư ng kinh t t m c
cao trong nhi u năm tr l i ây ph n l n do khơi thông, huy ng m i ngu n
l c c a các DNVVN ngoài qu c doanh.
1.1.3.2. DN v a và nh ngoài qu c doanh thu hút và khai thác các
ngu n l c s n có trong dân cư
V n là y u t cơ b n khai thác và ph i h p v i các y u t khác như lao
ng, t ai, công ngh và qu n lý t o ra l i nhu n cho DN. V n có vai trò
to l n trong vi c u tư trang thi t b , c i ti n công ngh , nâng cao trình tay
ngh cho công nhân cũng như trình qu n lý c a ch DN. Tuy nhiên, nhi u
DNVVN ngoài qu c doanh ang thi u v n tr m tr ng, m t khác v n nhàn r i
trong dân cư còn nhi u nhưng không huy ng ư c.

19. 14
Trong i u ki n chính sách tài chính tín d ng c a Chính ph và các ngân
hàng chưa th c s gây ư c ni m tin i v i nh ng ngư i có v n nhàn r i
trong các t ng l p dân cư thì nhi u DNVVN ngoài qu c doanh ã ti p xúc tr c
ti p v i ngư i dân và huy ng ư c s lư ng v n l n ưa vào kinh doanh.
1.1.3.3. DN v a và nh ngoài qu c doanh cung ng m t kh i lư ng
l n s n ph m và lao v , a d ng và phong phú v ch ng lo i
V i s lư ng ông o trong n n kinh t , DNVVN ngoài qu c doanh
ã t o ra m t s n lư ng, thu nh p áng k cho xã h i, m t khác do tính linh
ho t, m m d o, DNVVN ngoài qu c doanh có kh năng áp ng nh ng nhu
c u ngày càng a d ng, c áo và phong phú c a ngư i tiêu dùng. Nh
ho t ng v i quy mô v a và nh , các DNVVN ngoài qu c doanh có ưu th
là chuy n hư ng kinh doanh t nh ng ngành ngh kém hi u qu sang ngành
ngh có hi u qu hơn.
1.1.3.4. DN v a và nh ngoài qu c doanh góp ph n chuy n d ch cơ
c u kinh t
Vi c phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh d n n s chuy n d ch
có c u kinh t theo t t c các khía c nh: vùng kinh t , ngành kinh t và thành
ph n kinh t . Trư c h t, ó là s thay i có c u kinh t vùng nh s phát
tri n c a khu v c nông thôn thông qua phát tri n các ngành công nghi p,
ti u th công nghi p và d ch v nông thôn. Các DNVVN ngoài qu c
doanh ư c phân b u hơn v lãnh th các vùng nông thôn, ô th , mi n
núi, ng b ng. S phát tri n m nh m các DNVVN ngoài qu c doanh còn
có tác d ng làm cho cơ c u thành ph n kinh t thay i nh s tăng m nh
c a các cơ s kinh t ngoài qu c doanh và vi c s p x p l i các DNNN. S
phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh cũng kéo theo s thay i c a cơ
c u ngành kinh t thông qua s a d ng hoá các ngành ngh , duy trì, phát
tri n các làng ngh truy n th ng.

20. 15
1.1.3.5. DN v a và nh ngoài qu c doanh tăng ngu n hàng và tăng
thu cho NSNN
V i xu hư ng toàn c u hoá n n kinh t , m i quan h giao h u kinh t ,
văn hoá gi a các qu c gia phát tri n r ng rãi ã làm các s n ph m truy n
th ng tr thành m t ngu n xu t kh u quan tr ng. Vi c phát tri n các DNVVN
ngoài qu c doanh ã tao ra kh năng thúc y khai thác ti m năng c a các
ngành ngh th công, m ngh m i qu c gia.
S phát tri n nhanh chóng v c s lư ng và ch t lư ng các DNVVN
ngoài qu c doanh ã tăng nhanh kh năng cung c p s n ph m cho xã h i
không nh ng trong nư c mà còn xu t kh u v i s lư ng l n ra th trư ng
ngoài nư c. T ó làm tăng thu cho NSNN c t vi c th c hi n nghĩa v thu .
1.1.3.6. DN v a và nh ngoài qu c doanh góp ph n thúc y nhanh
quá trình CNH, H H t nư c
Quá trình CNH, H H m i qu c gia nói chung và Vi t Nam nói riêng
t m c tiêu tr thành nư c công nghi p v i cơ s v t ch t k thu t hi n i,
quan h s n xu t ti n b phù h p v i trình c a l c lư ng s n xu t.
Các DNVVN ngoài qu c doanh trong quá trình s n xu t, c nh tranh ph i s
d ng công ngh tiên ti n. V i m ng lư i r ng kh p ã có truy n th ng g n bó v i
nông nghi p và kinh t xã h i nông thôn s là ng l c thúc y s n xu t nông
nghi p, nông thôn phát tri n, s hình thành nh ng ưu i m, c m công, nông
nghi p tác ng chuy n hoá s n xu t nông nghi p theo hư ng CNH, H H.
DNVVN ngoài qu c doanh là nơi ào t o và sàng l c các nhà qu n lý DN
thông qua th c ti n kinh doanh, góp ph n vào vi c ào t o l c lư ng cán b
qu n lý DN có ch t lư ng cao cho t nư c. Hơn n a, s phát tri n c a các
DNVVN ngoài qu c doanh ã hình thành và phát tri n th trư ng lao ng, các
DNVVN ngoài qu c doanh ch ng phát tri n i ngũ lao ng theo yêu c u
c a s n xu t kinh doanh, t ó phát huy ti m năng sáng t o c a hàng tri u lao
ng, góp ph n tích c c trong công cu c CNH, H H t nư c.

21. 16
Như v y, tuy m i qu c gia u có c i m và m c phát tri n khác nhau,
nhưng các DNVVN ngoài qu c doanh u óng vai trò quan tr ng trong vi c
phát tri n kinh t , xã h i, t o ra nhi u vi c làm góp ph n gi m thi u t l th t
nghi p n nh xã h i, duy trì các ngành, ngh truy n th ng, tăng kim ng ch xu t
kh u, tăng trư ng kinh t cho t nư c, thúc y c nh tranh gi a các DN, t o ra cơ
c u kinh t năng ng, nâng cao tính c nh tranh qu c gia. Chính vì v y, s t n t i
và phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c doanh là m t t t y u khách quan và
c n thi t trong quá trình phát tri n c a m i qu c gia.
1.1.3.7. DN v a và nh ngoài qu c doanh t o i u ki n phát tri n các
DN l n
Các DNVVN ngoài qu c doanh hình thành và phát tri n trong nh ng
ngành ngh khác nhau luôn có m i quan h m t thi t v i nhau và có m i liên
k t v i các DN l n. Nhi u DNVVN ngoài qu c doanh ch v i m c ích cung
c p s n ph m cho các DN l n, tăng cư ng m i quan h liên k t h tr nhau
gi a các DNVVN ngoài qu c doanh và các DN l n. T ó gi m ư c các r i
ro trong kinh doanh. Các DNVVN ngoài qu c doanh sau m t th i gian tích
lu thêm v n, kinh nghi m và ch ng c a mình trên th trư ng ư c à
phát tri n v i quy mô l n hơn. M t khác các DNVVN ngoài qu c doanh còn
là nơi ào t o tay ngh , kinh nghi m cho các cán b qu n lý DN l n. S
phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c doanh cũng ã làm xu t hi n nhi u tài
năng trong kinh doanh thành m t l p doanh nhân l n Vi t Nam, giúp cho
s phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh tr thành các DN l n.
1.1.3.8. DN v a và nh ngoài qu c doanh góp ph n t o công ăn vi c
làm cho ngư i lao ng
V i s lư ng các DNVVN ngoài qu c doanh ngày càng tăng và chi m
trên 96% t ng s các DN, các DN này ã t o công ăn vi c làm cho m t s

22. 17
lư ng l n ngư i lao ng. Các DN này càng phát tri n s t o nhi u cơ h i
tăng vi c làm, thu hút lao ng và gi m t l th t nghi p. T ó góp ph n gi i
quy t các v n xã h i mang l i l i ích cho c ng ng dân cư.
1.1.5.9. DN v a và nh ngoài qu c doanh nâng cao thu nh p c a dân
cư, góp ph n xoá ói gi m nghèo, th c hi n công b ng xã h i
Hi n nay, thu nh p c a dân cư nư c ta ch y u d a vào nông nghi p,
thu nh p th p do nư c ta là m t nư c nông nghi p, năng su t th p. Các
DNVVN ngoài qu c doanh phát tri n nhanh chóng nông thôn và thành th
ã s d ng s lư ng l n lao ng v i năng su t cao là m t trong các bi n
pháp cơ b n góp ph n tăng nhanh thu nh p cho dân cư. T ó m c s ng c a
dân cư s ư c nâng cao, góp ph n xoá ói gi m nghèo, gi m kho ng cách v
thu nh p gi a cá t ng l p dân cư. M t khác, các DNVVN ngoài qu c doanh
phát tri n s phát huy l i th c a t ng vùng, gi m b t kho ng cách gi a các
vùng trên toàn qu c.
1.1.4. Các nhân t nh hư ng n ho t ng c a DN v a và nh
ngoài qu c doanh
1.1.4.1. Trình phát tri n kinh t - xã h i
Trình phát tri n kinh t - xã h i có nh hư ng r t l n n ho t ng
c a các DNVVN ngoài qu c doanh. các nư c có trình phát tri n kinh t
càng cao thì gi i h n tiêu th c phân lo i DNVVN ngoài qu c doanh càng
ư c nâng lên. Ngư c l i, các nư c có trình phát tri n th p thì tiêu
chu n, gi i h n v v n s th p hơn. Trình phát tri n kinh t càng cao thì s
phát tri n c a DN càng l n nhi u, tính c nh tranh càng gay g t nhưng có
thu n l i là m i quan h gi a các lo i hình DN càng ch t ch , s h tr c a
các DN l n i v i các DNVVN ngoài qu c doanh càng nhi u. M i quan h
tác ng qua l i s giúp cho c DN l n và nh phát tri n trong m i quan h
th ng nh t, ràng bu c v i nhau, kh c ph c nh ng h n ch , phát huy tính tích

23. 18
c c c a t ng lo i hình quy mô. Nh n th c c a các b ph n kinh doanh càng
rõ ràng, c th hơn. Các DN t nh n th y s c n thi t ph i liên k t, h tr
nhau. T ó s t o i u ki n cho s phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c
doanh n nh hơn, có phương hư ng rõ ràng hơn, v ng b n hơn.
1.1.4.2. Chính sách và cơ ch qu n lý
M t chính sách và cơ ch úng n h p lý s t o ra môi trư ng thu n l i
cho s phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c doanh. ây là y u t r t quan
tr ng nh hư ng tr c ti p n ho t ng c a các DNVVN ngoài qu c doanh.
Các DNVVN ngoài qu c doanh có nh ng b t l i trong kinh doanh c a môi
trư ng c nh tranh gay g t như hi n nay so v i DN l n. Vì v y, h u h t các
nư c u ph i có nh ng chính sách ưu tiên h tr cho s phát tri n c a các
DNVVN. Các DNVVN thư ng xuyên b s e do c a các l c lư ng c nh
tranh hùng m nh, to l n trên th trư ng, nh t là các t p oàn kinh t l n. N u
không có s h tr giúp c a nhà nư c s khó có kh năng t n t i và phát
tri n do kh năng nghiên c u ng d ng ti n b khoa h c và công ngh th p,
kh năng i u tra nghiên c u th trư ng th p và thư ng ph i ph thu c r t l n
vào ho t ng, chi n lư c c a các DN l n.
Chính sách ưu tiên phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh ã tr
thành m t chính sách ph bi n và ư c th c t kh ng nh tính úng nc a
nó qua th c ti n phát tri n kinh t - xã h i c a các nư c trên th gi i, k c
các nư c công nghi p phát tri n. Chính sách và cơ ch s t o ra môi trư ng
pháp lý và nh ng i u ki n c th c n thi t các DNVVN ngoài qu c doanh
có kh năng phát tri n m t cách t do, không b s chèn ép thi u công b ng
c a các l c lư ng l n. Ngoài ra, chính sách và cơ ch còn t o ra s k t h p
ch t ch gi a các DN l n, v a và nh trong phát tri n n n kinh t c a m i
nư c, phát huy s c m nh t ng th c a toàn b n n kinh t và c a t ng khu
v c. Nh ng ưu tiên v v n tín d ng, ch thu , s d ng công ngh , quy ch
m i quan h gi a các lo i hình DN thu c các lo i quy mô khác nhau k c

24. 19
chính sách ch ng c quy n… u tác ng n ho t ng c a các DNVVN.
Các chính sách t ai, lãi su t, ào t o… t o ra nh ng i u ki n c n thi t
quan tr ng h tr các DNVVN phát tri n và th c hi n ư c nh ng nhi m v
kinh t - xã h i to l n t ra i v i khu v c này.
Trong i u ki n nư c ta hi n nay, cơ ch , chính sách ang ư c t ng
bư c hoàn thi n nh m t o i u ki n và môi trư ng pháp lý c n thi t, thu n l i
cho các DN ho t ng. Tuy nhiên, h th ng chính sách v n còn nhi u b t c p,
thi u, không ng b và cơ ch khuy n khích DNVVN ngoài qu c doanh.
i u ó gây nh hư ng không nh n ho t ng c a các DNVVN ngoài
qu c doanh nư c ta.
1.1.4.3. Các ch Doanh nghi p
S xu t hi n và kh năng phát tri n c a DN ph thu c r t l n vào nh ng
ch DN. Do c thù là s lư ng DNVVN ngoài qu c doanh r t nhi u và thư ng
xuyên ph i thay i thích nghi v i môi trư ng kinh doanh, ph n ng v i
nh ng tác ng b t l i do s phát tri n, xu hư ng tích t và t p trung hoá s n
xu t. S sáp nh p, gi i th và xu t hi n DNVVN ngoài qu c doanh thư ng
xuyên di n ra trong m i giai o n. ó là m t s c ép l n bu c nh ng ngư i sáng
l p và qu n lý các DNVVN ngoài qu c doanh ph i có tính linh ho t cao trong
qu n lý i u hành, dám nghĩ, dám làm, ch p nh n m o hi m.
Chính vì v y, s lư ng và ch t lư ng i ngũ các nhà kh i s DN, dám
nghĩ, dám làm, ch p nh n r i ro, u tư phát tri n s n xu t - kinh doanh t
nh ng ngu n v n h n h p, nh bé có nh hư ng l n n phương hư ng, t c
phát tri n c a các DNVVN trong m i qu c gia.
S có m t c a i ngũ các nhà kh i s DN này cùng v i kh năng và
trình , nh n th c c a h v tình hình th trư ng và kh năng n m b t cơ h i
kinh doanh s tác ng to l n n ho t ng c a t ng DNVVN ngoài qu c
doanh. H luôn là nh ng ngư i i u trong i m i, dám tìm ki m nh ng
phương hư ng m i, t ra nh ng nhi m v chuy n i cho thích ng v i môi

25. 20
trư ng kinh doanh. i ngũ các nhà kinh doanh có kh năng, có ki n th c và
có quy t tâm, s n sàng ch p nh n r i ro tham gia u tư s n xu t kinh doanh.
i v i m i qu c gia, s phát tri n kinh t c a m i qu c gia ph thu c r t l n
vào s có m t c a i ngũ này. Vi c xây d ng i ngũ các nhà sáng l p là
nhi m v quan tr ng i v i m i qu c gia. ây cũng là m t khâu y u trong
chi n lư c các nhà phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh nư c ta trong
nh ng năm qua. Ph n l n ch DNVVN ngoài qu c doanh chưa ư c ào t o
bài b n, ch y u ho t ng d a vào kinh nghi m. Thi u nh ng ki n th c cơ
b n v kinh t th trư ng và chưa ư c h tr nh ng thông tin c n thi t. Nhà
nư c chưa xác nh chi n lư c và quy ho ch phát tri n i ngũ các DN. ây
là nguyên nhân cơ b n làm cho kh năng c nh tranh và vươn lên c a DNVVN
ngoài qu c doanh Vi t Nam còn y u kém.
1.1.4.4. Kh năng ng d ng ti n b công ngh
S phát tri n c a khoa h c và công ngh và c bi t là công ngh thông
tin ã m ra kh năng r ng l n hơn cho s phát tri n c a các DNVVN ngoài
qu c doanh. Nó t o i u ki n và kh năng cho DN có th trang b k thu t
hi n i hơn, năng ng, linh ho t hơn trong vi c l a ch n ưa vào ng d ng
và khai thác công ngh m i. S phát tri n c a công ngh nói chung và công
ngh thông tin nói riêng ã nh hư ng l n n xu hư ng phát tri n c a
DNVVN ngoài qu c doanh.
Trình và kh năng ng d ng công ngh hi n i c a các DNVVN
Vi t Nam có nhi u h n ch là m t trong nh ng nhân t quan tr ng nh
hư ng n năng su t, ch t lư ng và hi u qu c a chúng. Ngoài nh ng khó
khăn v v n là m t trong nh ng nguyên nhân d n n công ngh l c h u,
ch m i m i trong các DNVVN Vi t Nam, còn khó khăn n a là do
chưa quan tâm úng m c t i phát tri n công ngh , thi u thông tin v công
ngh và trình ti p nh n, khai thác công ngh m i c a i ngũ lao ng
còn h n ch .

26. 21
1.1.4.5. Th trư ng
Tính ch t c nh tranh trên t ng th trư ng s tác ng tr c ti p t i ho t ng
c a các DNVVN ngoài qu c doanh. M t tr trư ng c nh tranh gay g t v i DN
l n là ch y u, c ng v i môi trư ng lu t pháp không hoàn h o s là khó khăn
l n cho s t n t i và phát tri n c a các DNVVN ngoài qu c doanh. Trong th
trư ng này n u có s liên k t gi a các DN l n thì kh năng ho t ng c a
DNVVN ngoài qu c doanh r t khó khăn, th m chí khó có th t n t i.
M t khác, tính ch t, quy mô, nhu c u s là y u t th hai trong th trư ng
tác ng tr c ti p t i ho t ng c a các DNVVN ngoài qu c doanh. Th
trư ng v i nhu c u a d ng, thay i nhanh, kh i lư ng nhu c u không l n s
là i u ki n thu n l i cho ho t ng c a DN này. Ngư c l i, th trư ng dung
lư ng l n, ch ng lo i ít, tương i n nh s là cơ s cho các DN l n tham
gia tăng cư ng tính c nh tranh, làm khó khăn cho ho t ng c a các DNVVN
ngoài qu c doanh. V i c i m c a s phát tri n nhu c u hi n nay theo
hư ng nhu c u ngày càng a d ng, nhi u ch ng lo i kh i lư ng không nhi u
nhưng thay i nhanh là m t thu n l i l n cho các DNVVN ngoài qu c doanh
phát tri n ho t ng có hi u qu . Th trư ng là m t trong nh ng v n nan
gi i và khó khăn nh t cho các DNVVN ngoài qu c doanh nư c ta, bao g m
c th trư ng u vào và u ra. Do th trư ng nư c ta còn phát tri n trình
chưa cao, nhu c u th p, c bi t các vùng nông thôn. Hơn n a, s n ph m
l i b chèn ép b i s n ph m ngo i nh p, th m chí là s n ph m nh p l u, tr n
thu gây khó khăn không nh cho ho t ng c a các DNVVN ngoài qu c
doanh. Vi c qu n lý th trư ng u ra còn nhi u sơ h , buông l ng t o i u
ki n cho các i tư ng làm ăn phi pháp phát tri n, còn các DN ho t ng
trung th c s khó khăn vì c nh tranh không lành m nh. Th trư ng các y u t
u vào như t ai, v n ang là nh ng khó khăn l n, nh ng thách th c t ra
i v i các DNVVN ngoài qu c doanh.

27. 22
1.2. KINH NGHI M PHÁT TRI N DOANH NGHI P V A VÀ NH
M T S NƯ C
Trên th gi i hi n nay có trên 180 nư c có n n kinh t th trư ng v i khu
v c kinh t ngoài qu c doanh làm nòng c t. M t s nư c XHCN trư c ây có n n
kinh t t p trung d a vào khu v c kinh t nhà nư c là ch y u, không coi tr ng
phát tri n khu v c kinh t ngoài qu c doanh nên n n kinh t không phát tri n,
quan liêu, trì tr . H u h t các nư c này u x p b c th p v phát tri n kinh t .
Trong s hơn 30 nư c phát tri n ã ch ng minh r ng n n kinh t th trư ng
v i khu v c ngoài qu c doanh là nòng c t là i u ki n c n, còn t ch c n n kinh
t m t cách h p lý là i u ki n phát tri n n n kinh t có hi u qu . Mu n
n n kinh t phát tri n cao và b n v ng ph i có c 2 i u ki n này. i u ó có
nghĩa là, m t m t ph i t do hoá n n kinh t , m r ng t do c nh tranh, phát
huy t i a ưu th c a cơ ch th trư ng, t o i u ki n phát tri n các DNVVN
ngoài qu c doanh doanh phát tri n. M t khác, ph i phát huy vai trò nh hư ng
và i u ti t c a nhà nư c b ng chi n lư c và các công c chính sách.
Các nư c có n n kinh t th trư ng phát tri n và t ư c nhi u thành
công trong phát tri n kinh t có r t nhi u kinh nghi m trong vi c phát tri n
các DNVVN .
Khu v c DNVVN là m t b ph n ch y u c a kinh t tư nhân h u h t
các nư c trên th gi i, trong ó có Vi t Nam. Khu v c này óng vai trò quan
tr ng trong vi c t o ra s phát tri n lành m nh và b n v ng cho n n kinh t .
Tuy m c , chính sách và phương th c h tr có khác nhau nhưng nhìn
chung Chính ph các nư c u dành s quan tâm thích áng nv n này.
Vi t Nam ang th c hi n chính sách i m i n n kinh t theo hư ng th
trư ng, nên nhi u kinh nghi m còn c n ư c ti p t c t ng k t, m t khác do
nhi u nguyên nhân, các DNVVN ang g p nhi u khó khăn, ang r t c n s
h tr t phía Nhà nư c.

28. 23
Vì v y, i v i Vi t Nam nghiên c u mô hình DNVVN c a các nư c
trên th gi i s rút ra ư c nhi u bài h c b ích i v i vi c phát tri n các
DNVVN ngoài qu c doanh nư c ta.
1.2.1. Trung Qu c
n năm 2003, Trung Qu c có kho ng 3,6 tri u DNVVN, óng góp 55,6%
GDP, gi i quy t công ăn vi c làm cho 70,6% l c lư ng lao ng [25, tr.96].
Trung Qu c có hoàn c nh tương t như Vi t Nam trong quá trình chuy n
i n n kinh t t kinh t k ho ch hoá t p trung sang kinh t th trư ng.
Trong nh ng năm qua, Trung Qu c ã có nh ng kỳ tích trong tăng trư ng
kinh t . M c GDP hàng năm t 7,5-8%, tr thành qu c gia có m c tăng
trư ng kinh t cao nh t th gi i.
Quá trình phát tri n kinh t Trung Qu c g n li n v i s thay i căn b n
cơ c u thành ph n kinh t . T ó n n kinh t hoàn toàn d a vào kinh t qu c
doanh và t p th chuy n sang n n kinh t h n h p, trong ó DNVVN óng
vai trò quan tr ng trong s phát tri n c a n n kinh t .
Các chính sách phát tri n DNVVN c a Trung Qu c nh m thúc ys
c nh tranh h p lý cho các DN nh m cân i cũng như chuyên môn hoá trong
n n kinh t . c i m chung c a các chính sách phát tri n DNVVN c a
Trung Qu c là:
- Th nh t, các DNVVN trong lĩnh v c công nghi p ư c phát tri n d a
trên cơ s tôn tr ng các yêu c u khách quan và các quy lu t kinh t .
Các chính sách phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh Trung Qu c d a
trên các i m chính: N u m t DNVVN nào c n m t s lư ng l n các ph
tùng và các linh ki n thì yêu c u có s phân b h p lý và s c ng tác ch t ch
gi a DN l n, v a và nh . Các DNVVN ph i linh ho t phù h p v i th
trư ng, tránh tình tr ng dư th a và trùng l p, các DN l n v n óng vai trò
quan tr ng trong n n kinh t , s phát tri n c a các DN này s kéo theo s phát

29. 24
tri n c a các DNVVN. Các DNVVN ph i căn c vào quy mô kinh t h p lý
t ch c s n xu t. Khuy n khích các DNVVN u tư v i k thu t và k
năng qu n tr hi n i, nâng cao ch t lư ng s n ph m.
- Th hai, m r ng vi c làm và t p trung vào các khu v c d ch v . Các
DNVVN có ưu th hơn trong lĩnh v c d ch v do d ch v g n v i qu n chúng
và tr c ti p ph c v cho s n xu t và sinh ho t. Hai lĩnh v c chính phát tri n
d ch v là buôn bán nh và ăn u ng. Chính ph Trung Qu c khuy n khích m
r ng vi c làm và t p trung các DNVVN u tư vào khu v c d ch v như: b o
v môi trư ng, du lÞch, in Ên, gi¶i trÝ v¨n phßng [29, tr.62].
- Th ba, t o i u ki n thu n l i các DNVVN xu t kh u nhi u s n
ph m ư c khuy n khích s n xu t t i các ngành mà DNVVN chi m ph n l n
như nông nghi p, ch bi n s n ph m t nông nghi p, công nghi p nh , d t...
- Th tư, c bi t chú ý cung c p thông tin cho các DNVVN. Chính ph
ã thi t l p m t h th ng cơ s d li u ph c v các DNVVN: thư m c n
ph m khoa h c trong và ngoài nư c, thành t u khoa h c k thu t, sáng ch
phát minh, s n ph m m i, th trư ng... [16, tr.72].
- Th năm, các xí nghi p hương tr n.
Xí nghi p hương tr n là m t hình th c m i c a công nghi p hoá nông
thôn mang c s c Trung Qu c, nó chi m m t v trí c bi t quan tr ng trong
n n kinh t qu c dân. T khi th c hi n c i cách m c a n nay, xí nghi p
hương tr n phát tri n ã làm l n m nh th c l c kinh t qu c dân, thay ib
m t kinh t nông thôn, thúc y c i cách kinh t Trung Qu c.
Chính ph Trung Qu c r t quan tâm n vi c phát tri n các ngh truy n
th ng trong các xí nghi p hương tr n, coi ây là m t trong nh ng nhi m v
quan tr ng c a công cu c công nghi p hoá nông thôn Trung Qu c, trư c h t
là nh ng c i cách v th ch và phi th ch i v i nh ng vùng nông thôn
phát tri n n n kinh t th trư ng XHCN. Song song v i nó là chính sách m

30. 25
c ab t u t năm 1979 v i vi c hình thành b n c khu kinh t vùng duyên
h i, thu hút v n và công ngh nư c ngoài.
Chính sách quan tr ng khác c a Chính ph là phân c p và tăng cư ng
quy n t ch hơn cho chính quy n a phương có quy n và trách nhi m chi
tiêu ngân sách phát tri n a phương mình, c bi t là u tư cho cơ s h
t ng. Chính ph cũng ban hành chính sách h tr s n xu t nông nghi p và
phát tri n vùng nông thôn như tăng u tư cho s n xu t hàng nguyên li u và
sơ ch , tr giá hàng nông s n và có chính sách ch phát tri n các xí nghi p ch
bi n th c ph m vùng nông thôn.
Chính ph Trung Qu c ã ban hành nhi u chính sách, gi i pháp c th
và th c ti n r t thành công:
- Chính sách thu : Quy nh chính sách thu khác nhau cho các vùng
ngh khác nhau, ưu tiên các xí nghi p hương tr n, h m c thu áp d ng cho
các xí nghi p hương tr n, mi n t t c các lo i thu trong 3 năm.
- Chính sách tín d ng: Cung c p tín d ng cho xí nghi p hương tr n, m t s
ngân hàng u ã tham gia vào vi c cho vay i v i các xí nghi p hương tr n.
- Chính sách xu t kh u: T o i u ki n cho các xí nghi p hương tr n
tham gia vào các ho t ng c a th trư ng xu t kh u, t ó t o ra s phát tri n
vư t b c c a nhi u xí nghi p hương tr n.
- Chính sách kích c u: Thành t u ch y u mà kinh t Trung Qu c t
ư c là nâng cao thu nh p cho ngư i nông dân, tăng nhu c u tiêu dùng, t ó
m ra cơ h i thu n l i cho xí nghi p hương tr n nói chung và ngành ngh
truy n th ng nói riêng.
- Chính sách b o h hàng hoá n i a: T o i u ki n cho các xí nghi p
hương tr n khai thác, t o l p th trư ng các a phương, n nh ư c th
trư ng trong nư c.

31. 26
- Chính sách công ngh : Chính ph ã ra chương trình “ m l a”
nh m chuy n giao công ngh và khoa h c ng d ng ti n b khoa h c công
ngh t i nh ng vùng nông thôn, k t h p khoa h c v i kinh t .
G n ây, Trung Qu c ã ra hàng lo t các bi n pháp nh m khuy n
khích các DNVVN phát tri n:
- Bãi b các quy nh mang tính phân bi t i x v i các DNVVN v
lĩnh v c kinh doanh, thu . Cho phép các DNTN ư c mua l i và chuy n
quy n s h u nh ng DNNN làm ăn thua l .
- B c Kinh c p gi y phép v xu t kh u cho các công ty tư nhân t năm
1999. Các công ty tư nhân ư c phép n m gi 49% c ph n trong các DN
ngo i thương.
- Cho phép các công ty tư nhân ư c tham gia vào th trư ng ch ng khoán
trong nư c, ư c bán c phi u cho ngư i nư c ngoài. i u ó m ra cơ h i cho
khu v c kinh t tư nhân ti p c n và thu hút v n u tư nư c ngoài phát tri n.
- Nh ng ngư i tham gia trong các DNTN ư c phép tham gia ng
c ng s n Trung Qu c t 01/7/2001 [25, tr.154].
1.2.2. Nh t B n
Nh t b n là nư c u tiên Châu Á t m t nư c nông nghi p l c h u
th c hi n quá trình công nghi p hoá t nư c, tr thành m t cư ng qu c kinh
t v i n n kinh t công nghi p và nông nghi p hi n i.
T sau chi n tranh th gi i th hai, Nh t B n c bi t quan tâm n phát
tri n các DNVVN vì ây là khu v c em l i hi u qu kinh t cao, gi i quy t
ư c n n th t nghi p.
Tính n năm 2000, Nh t B n có trên 5 tri u DNVVN, chi m 99,7% s
DN c a c nư c, t o vi c làm thư ng xuyên cho hơn 40 tri u lao ng, chi m
hơn 70% s lao ng làm vi c trong khu v c DN c a c nư c. [25, tr.29 ]

32. 27
Các chính sách phát tri n DNVVN c a Nh t B n t p trung vào m c tiêu
thúc y s tăng trư ng và phát tri n c a các DNVVN, tăng cư ng l i ích
kinh t xã h i c a các DN và ngư i lao ng t i DNVVN, kh c ph c nh ng
b t l i mà các DNVVN g p ph i, h tr tính t l c c a các DNVVN. C th :
- C i cách pháp lý:
Vi c c i cách môi trư ng pháp lý ư c coi là m t ưu tiên hàng u
Chính ph Nh t B n.
Lu t cơ b n v DNVVN m i ư c ban hành năm 1999 tr giúp cho vi c
c i cách cơ c u tăng tính thích ghi c a DNVVN v i nh ng thay i c a
môi trư ng kinh t xã h i. Lu t tr giúp DNVVN i m i trong kinh doanh
khuy n khích m nh m vi c thành l p DN m i, tăng cư ng cung ng v n r i
ro, tr giúp v công ngh . Lu t xúc ti n các h th ng phân ph i có hi u qu
DNVVN tr giúp cho vi c tăng cư ng s c c nh tranh trong lĩnh v c bán l
thông qua công ngh thông tin và xúc ti n các khu bán hàng. M t h th ng
chính sách h tr cũng ã ư c thi t l p nh m h n ch s phá s n c a
DNVVN, c ng c cơ s qu n lý các DNVVN b sung cho các thi u h t
kinh t và b trí các i u ki n môi trư ng sao cho các DNVVN có th t phát
tri n tr thành các i th c nh tranh m nh trên th trư ng. Các chính sách
ó cũng giúp cho vi c c i t cơ c u các DNVVN làm cho các DNVVN thích
ghi nhanh v i s thay i kinh t xã h i và c i t cơ c u, nêu b t và ng viên
các n l c, t l c cánh sinh c a các DNVVN.
Chính ph Nh t B n r t chú tr ng t i vi c khôi ph c và phát tri n các
ngh th công truy n th ng, vì các làng ngh truy n th ng ã có nh ng tác
ng quan tr ng t i s phát tri n kinh t - xã h i nông thôn Nh t B n, bi u
hi n b ng các chính sách khuy n khích các DNVVN s n xu t các s n ph m
truy n th ng.
- Tr giúp v v n.

33. 28
Tr giúp v v n cho các DNVVN ư c th c hi n b ng các kho n cho
vay thông thư ng v i lãi su t cao bán ho c các kho n vay c bi t v i nh ng
ưu ãi theo m c tiêu chính sách các bi n pháp tr giúp v v n ư c th c hi n
t ba nh ch tài chính thu c Chính ph là công ty u tư kinh doanh nh ,
ngân hàng h p tác Trung ương v thương m i và công nghi p và công ty u
tư m o hi m qu c gia c th :
+ Các kho n vay c a các DNVVN ư c th c hi n tuỳ theo i u ki n c a
khu v c thông qua m t qu chung ư c góp b i chính quy n trung ương và các
chính quy n a phương và ư c ký qu m t th ch tài chính tư nhân.
+ Các kho n vay c a các DNVVN c i ti n qu n lý không ph i có th
ch p ho c b o lãnh.
+ H th ng b o lãnh tín d ng cho các DNVVN vay v n t i các th ch
tài chính tư nhân. Còn hi p h i b o lãnh tín d ng có ch c năng m r ng các
kho n tín d ng b sung và b o lãnh tín d ng cho các DNVVN.
- Tr giúp v công ngh .
Lu t xúc ti n các ho t ng sáng t o DNVVN quy nh các kho n tr
c p, b o lãnh v n vay và u tư tr c ti p cho các DNVVN.
Các DNVVN th c hi n các ho t ng kinh doanh mang tính ch t i
m i mu n tăng v n b ng cách phát hành thêm c ph n ho c trái phi u công ty
ư c tr giúp b i các qu r i ro thu c các a phương. Còn h th ng nghiên
c u i m i kinh doanh nh Nh t B n cung c p tài chính cho các DNVVN có
ho t ng kinh doanh mang tính i m i trong các giai o n u thi t k s n
ph m ho c các quy trình s n xu t m i. tăng s c c nh tranh c a DN thông
qua áp d ng công ngh thông tin và ng d ng các ph n m m tin h c ư c
chính quy n các a phương tr giúp.

34. 29
- Tr giúp v qu n lý.
Vi c qu n lý kinh doanh nh và công ngh th c hi n các chương trình
ào t o cho các nhà qu n lý, các chuyên gia k thu t c a DNVVN và i ngũ
nhân s c a các qu n, huy n. Chính ph Nh t B n ưu tiên tăng cư ng ti p
c n thông tin c a các DNVVN.
- Xúc ti n xu t kh u.
Chính ph Nh t B n t o thu n l i cho các ho t ng kinh doanh cho các
DNVVN b ng cách cung c p d ch v hư ng d n và thông tin môi gi i và tư
v n kinh doanh t o cơ h i cho các DNVVN Nh t B n có th ăng ký tr c
ti p vào cơ s d li u trên m ng internet.
1.2.3. Thái Lan
Thái Lan là m t trong năm nư c sáng l p hi p h i các nư c ông nam Á
ã duy trì ư c t c tăng trư ng cao trong su t hơn hai th p k qua. Trư c
năm 1960, Thái Lan là m t nư c nông nghi p l c h u, n n công nghi p manh
mún và phân tán ư c hình thành nên b i các xí nghi p thu c s h u tư nhân
và m t vài công ty quy mô v a thu c s h u nhà nư c. Sau cu c kh ng
ho ng d u m và tài chính di n ra liên ti p, Thái Lan b t u chuy n hư ng
t thay th nh p kh u sang hư ng xu t kh u, tích c c thu hút u tư tr c ti p
c a nư c ngoài ã giúp Thái Lan tr thành m t trong nh ng nư c tt c
tăng trư ng kinh t nhanh trên th gi i trong nh ng năm qua.
thúc y các DNVVN phát tri n, Chính ph Thái Lan ã coi tr ng
vi c gi i quy t bài toán n n n cho các DN, trong ó có các DNVVN, Chính
ph Thái Lan c bi t coi tr ng vi c thu hút u tư tr c ti p vào khu v c kinh
t tư nhân. Vì v y, chính sách c a Chính ph Thái Lan t p trung vào vi c
khuy n khích, t o i u ki n thu n l i cho các nhà u tư, c bi t là u tư tư
nhân. thu hút u tư nư c ngoài, Thái Lan ti p t c y m nh tư nhân hoá
các DNNN. Chính ph Thái Lan t o i u ki n cho các DNVVN C c h tr

35. 30
công nghi p b o tr vay v n lãi su t ưu ãi 8%/năm, b ng 1/2 m c lãi su t th
trư ng, h tr tiêu th s n ph m hàng hoá, h tr v khoa h c công ngh , ào
t o, tư v n thông tin.
Chính ph Thái Lan cũng t o m i quan h h p tác trong các DNVVN,
thành l p các cơ quan qu n lý i di n và h tr DNVVN.
N i dung ch y u c a các chính sách phát tri n DNVVN ngoài qu c
doanh c a Thái Lan:
- Thành l p các cơ quan tr giúp DNVVN.
U ban khuy n khích DNVVN là cơ quan c l p tr c thu c Th tư ng
Chính ph , xu t các chính sách và bi n pháp khuy n khích DNVVN và
qu n lý qu phát tri n DNVVN.
Qu phát tri n DNVVN ư c thành l p, ư c Chính ph c p v n hàng năm,
ư c tr giúp b i khu v c tư nhân, các Chính ph nư c ngoài và các t ch c qu c t .
Vi n nghiên c u phát tri n DNVVN cũng ư c Chính ph cho thành
l p, c ng c các t ch c như t p oàn b o lãnh tín d ng kinh doanh nh , h p
hòi công nghi p.
- Xây d ng chi n lư c phát tri n DNVVN.
Chính ph Thái Lan xây d ng 7 chi n lư c tr giúp các DNVVN:
Nâng c p năng l c k thu t và qu n lý c a các DNVVN; phát tri n doanh
nhân và giàu ngh l c con ngư i c a các DNVVN; nâng cao kh năng ti p
c n th trư ng c a các DNVVN; tăng cư ng h th ng tr giúp các DNVVN;
cung c p môi trư ng kinh doanh thu n l i hơn; phát tri n các DN c c nh và
các DN c ng ng; phát tri n các m ng lư i và các c m DNVVN.
- Xây d ng chương trình hành ng phát tri n DNVVN.
Theo chương trình này, 18 bi n pháp phát tri n các DNVVN ã ư c
ra. M t s bi n pháp quan tr ng g m tr giúp tài chính cho các DNVVN;
thành l p và phát tri n th trư ng v n cho các DNVVN; ào t o doanh nhân

36. 31
và ngư i lao ng; h tr phát tri n công ngh m i; h tr nghiên c u và tìm
ki m th trư ng; phát tri n các liên k t gi a các DNVVN và các DN l n; phát
tri n các hi p h i DNVVN nông thôn; s a i các quy nh lu t pháp gây
tr ng i cho các DNVVN.
M c dù v i các chính sách h tr phát tri n DNVVN c a Thái Lan như
trên, nhưng các công ty l n v n ư c ưu tiên nhi u hơn các DNVVN do chính
sách b o tr n n công nghi p trong nư c. Các DNVVN ph i i u v i
nh ng khó khăn nên ch t p trung vào th trư ng trong nư c hơn xu t kh u ã
h n ch i s phát tri n c a các DNVVN.
1.2.4. ài Loan
N n công nghi p c a ài Loan ư c c trưng ch y u b i DNVVN, s
tăng trư ng kinh t siêu t c c a ài Loan trong nh ng năm th p k qua g n
li n v i óng góp to l n v m i m t c a các DNVVN, c bi t trong hai lĩnh
v c quan tr ng là t o vi c làm và xu t kh u, các chính sách c a Chính ph
ài Loan ch y u t m c tiêu là gia tăng kh năng s n xu t c a các DNVVN
và c i thi n các h tr v tài chính, s n xu t, qu n lý, k toán và ti p th .
Chính ph t ch c h th ng nhà máy v tinh nh m nâng c p ch t lư ng s n
ph m, duy trì m t h th ng, các t ch c công c ng và tư nhân s n lư ng ư c
t ch c ph i h p ch t ch v i nhau cung c p h tr t p trung v qu n lý tài
chính và công ngh cho các DNVVN. Chính ph cũng u tư nhi u cho vi c
truy n bá các thông tin v công ngh , thúc y chuy n giao công ngh thông
qua quan h v i các công ty nư c ngoài.
V chính sách vĩ mô, ài Loan r t quan tâm t i các chính sách khuy n
khích xu t kh u c g ng t o môi trư ng n nh, khuy n khích u tư t
các ngu n v n trong và ngoài nư c.
Như v y ài Loan ã ban hành và th c hi n m t h th ng chính sách
phát tri n DNVVN tương i toàn di n và có hi u qu , c bi t là hoàn thi n
khung pháp lý và t o d ng môi trư ng c nh tranh thu n l i cho các DNVVN.

37. 32
- Xây d ng và hoàn thi n khung pháp lý.
ài Loan ti n hành s a i m t s lu t t o i u ki n thu n l i cho vi c
phát tri n c a các DNVVN; s a i Hi n pháp m t s kho n v DNVVN, s a
i Lu t lao ng, Lu t quy ch phát tri n DNVVN, Lu t t ai, các văn b n
pháp lý khác tr giúp DNVVN.
ài Loan cũng thành l p "nhóm c trách thúc y DNVVN" có ch c
năng xem xét, ki n ngh s a i lu t l t o i u ki n thu n l i cho các
DNVVN, tham d , óng góp vào quá trình so n th o các văn b n lu t và các
văn b n pháp lý liên quan t i DNVVN, nhóm này cũng thu th p ý ki n c a các
ch DNVVN t ó ánh giá tác ng c a các lu t và các văn b n pháp lý ó.
- Tr giúp tài chính cho các DNVVN.
ài Loan thành l p qu b o lãnh tín d ng cho các DNVVN, qu b o
lãnh tương h , qu phát tri n DNVVN và t p oàn phát tri n DNVVN.
Qu b o lãnh tín d ng thành l p t 1974 v i s tr giúp c a Chính ph
và các ngân hàng l n n 2002; 107.049 DNVVN ư c b o lãnh v i t ng s
v n lên t i trên 60 t USD [25, tr.92]
Qu phát tri n DNVVN ư c thành l p t 1989 nh m cung c p tín d ng
tr c ti p cho các DNVVN. Ngu n v n c a qu này trên 400 tri u USD.
Qu b o lãnh tương h thành l p 1998, m c ích thành l p các nhóm tr
giúp tương h và tin tư ng l n nhau b o lãnh cho các kho n vay c a các
DN trong nhóm.
Hơn n a, Chính ph còn có m t s qu c bi t cho các DNVVN vay
nh m vào các m c ích như gi m ô nhi m, gi m chi phí ho t ng, tr giúp
v t ai…
- Th c hi n 10 h th ng hư ng d n cho các DNVVN, C c qu n lý
DNVVN i u ph i t ng th , cung c p thông tin, hư ng d n ch n oán ng n
h n. Trong năm 2000, 10 h th ng này ã th c hi n trên 100 k ho ch hư ng

38. 33
d n v i trên 1000 DN ư c hư ng l i. Các h th ng hư ng d n ó là: Tài
chính, tín d ng, qu n lý, công ngh , nghiên c u phát tri n, an toàn công ngh ,
qu n lý ô nhi m, marketing, h p tác và h tr l n nhau và nâng cao ch t lư ng.
Ngoài ra, ài Loan còn thành l p các t ch c hư ng d n m i dành cho
các DNVVN: Trung tâm d ch v DNVVN các a phương, trung tâm gi i
pháp nhanh, trung tâm ào t o DNVVN. Nh ng bi n pháp ó ã giúp các
DNVVN có r t nhi u kênh n m b t v thông tin, ào t o, k thu t, các
DNVVN ngày càng tăng s c c nh tranh.
- H th ng DN trung tâm - v tinh.
ây là m t trong các chính sách quan tr ng tr giúp DNVVN c a ài
Loan, nh m gi m chi phí và nâng cao ch t lư ng s n ph m b ng cách phát
tri n quan h h u cơ gi a các công ty l n và công ty nh .
1.2.5. Singapo
T cu i nh ng năm 1980, Singapo ã tr thành căn c c a nhi u công ty
a qu c gia v i trên 600 cơ s s n xu t l n và 2.800 chi nhánh thương m i,
d ch v [16, tr.60].
Ph n l n các nhà cung c p d ch v h tr cho các công ty này là các
DNVVN, các ho t ng này ã t o ra m t khu v c DNVVN năng ng.
Các DNVVN h tr các công ty a qu c gia các s n ph m và d ch v có
ch t lư ng cao.
Singapo, các DNVVN có ít kh năng ti p c n công ngh , tài chính và
th trư ng phát tri n. Do v y các DNVVN ư c khuy n khích liên k t v i
các công ty l n phát tri n kinh t .
Chính ph Singapo ra các k ho ch c i thi n ho t ng các DNVVN.
- Giúp DNVVN h t giúp mình.
- Ch giúp DNVVN ch không b o h h .
- ưa DNVVN vào gu ng máy phát tri n kinh t chung.

39. 34
- Duy trì m t môi trư ng kinh doanh hoàn thi n.
K ho ch này ư c ưa vào th c hi n năm 1998 [16, tr.62] nh m bi n các
DNVVN thành các DN có s c s ng và s c h i ph c. K ho ch có 5 mũi ch
ch t giúp c i cách các DNVVN và gi m thi u r i ro thành l p ó là:
- Tài chính và k ho ch kinh doanh.
- Ti p nh n, áp d ng và c i ti n công ngh .
- Qu n lý ngu n nhân l c.
- C i thi n và hu n luy n kh năng s n xu t.
- H p tác th trư ng và kinh doanh.
giúp các DNVVN qua 5 i m m u ch t trên, các k ho ch này nh m
giúp các DNVVN ti p c n công ngh , phát tri n ngu n nhân l c, th trư ng,
thông tin và tài tr ã ư c v ch ra và th c hi n. Nhi u chương trình khác
nhau ã ư c các cơ quan Chính ph thi t k nh m giúp các DNVVN c i ti n
h th ng ho t ng như:
- Chương trình nâng c p công ngh a phương.
- Vi n tr không hoàn l i hu n luy n DNVVN.
- Hình thành các nhóm kinh t trong DNVVN.
giúp các DNVVN tăng kh năng c nh tranh, Chính ph Singapo
thành l p C c năng su t và tiêu chu n, h tr các DNVVN ánh gia nhu c u
nâng c p công ngh , h tr tư v n.
Chính ph Singapo th c hi n chương trình c i ti n ngành công nghi p nh t
nh nh m áp ng nhu c u c a công nghi p có hi u qu trong ho t ng.
Chính ph cũng l a ch n tr giúp có tr ng i m, ó là các DNVVN có tri n
v ng ng u trong lĩnh v c kinh doanh c a mình t i Singapo, n u như ư c tr
giúp. Nh ng DNVVN này s nh n ư c s giúp nh m tăng t c phát tri n.
2.2.6. Hàn Qu c
Chính sách h tr và phát tri n DNVVN c a Hàn Qu c là nh m xây
d ng m t n n móng phát tri n cho các DNVVN. H th ng chính sách này

40. 35
ư c xây d ng trên nguyên t c b o m tính c l p, t ch cho các DNVVN
trong quá trình thành l p cũng như trong ho t ng s n xu t kinh doanh, nâng
các DNVVN các t nh phát tri n cân i gi a thành th và nông thôn,
thúc y tăng trư ng cân i c a các DNVVN và nâng c p cơ c u công
nghi p c a các DNVVN, ưa ra chính sách ưu tiên cho nghiên c u và phát
tri n, t ng hoá, thông tin và toàn c u hoá.
Quá trình tăng trư ng các t p oàn công nghi p, t h p công nông t i
Hàn Qu c kh i u tõ nh ng DNVVN, tuy nhiên s thành công và th t b i
DNVVN cũng r t a d ng khi không có nh hư ng và h tr c a Chính ph . B
DNVVN hình thành, ã th c hi n nh ng công vi c này. Nh ng chi n lư c phù
h p ã ư c v ch ra cho DN theo t ng giai o n phát tri n c a Qu c gia, g n
v is a d ng hoá c a kinh doanh toàn c u. Nh ng nh hư ng nuôi dư ng và
phát tri n DNVVN g n ây cho th y DN c a Hàn Qu c ã th c s óng góp
h u hi u trong s gia tăng GDP trong nư c và hơn th n a các DN này ngày
càng chuy n mình nhanh hơn xâm nh p và thâm nh p th trư ng th gi i.
Hàn Qu c hi n có g n 3 tri u DNVVN, chi m 99,8% các DN ang ho t
ng. Theo th ng kê c a B DNVVN, m i năm t i Hàn Qu c có g n 50.000
DNVVN ư c t o l p, trong ó kho ng 80% DN ng ng ho t ng, t l s ng
DNVVN sau 10 năm là 13% (so v i VN, có kho ng 14.113 DN t o l p m i
m i năm, t l gi i th chưa rõ, nhưng ch c ch n là cao hơn!). S li u th ng
k cho th y DNVVN th hi n úng b n ch t c a tên g i, a d ng, chi m lĩnh
nhi u lĩnh v c trong xã h i, bùng n trong m t giai o n ng n theo nhu c u
th trư ng, d b th t b i khi không còn thích nghi v i môi trư ng m i và
không có nh ng nh hư ng chi n lư c lâu dài trư ng t n và phát tri n.
Quá trình nh hư ng và h tr c a B DNVVN Hàn Qu c tr i qua
nhi u giai o n v i chi n lư c và gi i pháp khác nhau nh m m c ích:

41. 36
- Xây d ng t m nhìn và m c tiêu chi n lư c cho DNVVN trong nư c:
th c hi n nh hư ng này, B DNVVN ã ưa ra t m nhìn "phát tri n DNVVN
theo mô hình i m i hư ng t i s n lư ng 30.000 USD". T m nhìn ư c tri n
khai thành m c tiêu chi n lư c, i m i trong s n xu t và áp d ng công ngh
tiên ti n t giá tr s n lư ng bình quân 30.000USD/năm. T 2007, t o m i
i u ki n xây d ng ư c 14.000 DNVVN t m c s n lư ng 30.000
USD/năm, nâng t ng s DNVVN lên 30.000 DN t m c chu n.
- Th c hi n chi n lư c tăng cư ng h tr phù h p v i c tính c a t ng giai
o n tăng trư ng. Chính sách này t p trung vào 3 giai o n c a vòng i DN:
kh i nghi p - Nuôi dư ng thúc y tăng trư ng - Tăng trư ng, toàn c u hoá.
Linh ho t hoá kh i nghi p: b ng các chính sách như tăng cư ng ào t o
ngu n nhân l c, c i thi n cơ ch qu n lý, ơn gi n hoá th t c rút ng n th i gian
thành l p, h tr v n kh i nghi p, m t b ng và thu (ưu tiên cho các DN m o
hi m). Song song v i th c hi n ng b các chính sách, Chính ph ã nh
hư ng lĩnh v c ưu tiên phát tri n là các ngành công nghi p ch t o, hình thành
lo i hình "thung lũng Silicon Hàn Qu c" cho DNVVN, h tr 50% chi phí trang
thi t b và gi m thu doanh thu, s d ng tài s n, t… t o cơ s ban u làm
n n t ng cho các DNVVN thoát kh i tình tr ng y u m nh;
Nuôi dư ng và thúc y tăng trư ng: t p trung vào chính sách h tr i
m i công ngh , thương m i hoá s n ph m công ngh m i, nghiên c u và phát
tri n (R&D) và nh n chuy n giao k t qu R&D t các chương trình c a Chính
ph i m i công ngh . Cũng như các nư c khác, i m y u nh t c a các
DNVVN là trang b k thu t y u kém c v trình l n qui mô, vì các
chương trình R&D thư ng t p trung vào các t p oàn kinh t l n; chính sách
i m i công ngh giúp các DNVVN có kinh phí h tr t Nhà nư c
nghiên c u i m i công ngh phù h p v i ngành và ph m vi ho t ng,

42. 37
ng th i có th ti p nh n và ng d ng nhanh nh ng thành t u c a nghiên
c u m i vào ho t ng hi n h u.
Chính sách thương m i hoá s n ph m g n li n v i ch trương th c hi n
các h p ng mua s n ph m c a Chính ph và các t p oàn công nghi p l n,
trong ó có ph n h tr b o lãnh tín d ng và thi t k m u mã thích nghi v i
th trư ng.
Tăng trư ng, toàn c u hoá là nhóm gi i pháp nh m n nh ngu n nhân
l c, c ng c i u ki n làm vi c và xây d ng năng l c c nh tranh toàn c u.
n nh ngu n nhân l c cho DNVVN, g n tương lai DNVVN v i tương lai
i h c và n n kinh t , Chính ph ã có ch trương thay i nh n th c c a
gi i lao ng v ho t ng và hư ng phát tri n c a DNVVN, b ng các gi i
pháp vô cùng h u hi u như: ưu tiên cho sinh viên các trư ng i h c th c t p
t i DNVVN (có c ng thêm i m), b sung vào chương trình ào t o các môn
h c v DNVVN; các mô hình DNVVN thành công, ngoài ra còn khuy n
khích DNVVN, nh ng gi i pháp này ã thay i nh n th c t khi ngư i lao
ng còn là sinh viên (91,5% sinh viên ã chuy n nh n th c tiêu c c v
DNVVN tăng lên áng k (chi m 37%), g n 70 ngàn lao ng có trình cao
là ngư i nư c ngoài ang óng góp tích c c cho vi c tăng trư ng DNVVN.
Năm 2006 kim ng ch xu t kh u c a Hàn Qu c t 284 t USD, trong ó
DNVVN óng góp 92,1t USD (chi m 32,4%), tăng g p 5 l n so v i 10 năm
trư c. V i m c tiêu DNVVN chi m 40% kim ng ch xu t kh u trong các năm
t i, B DNVVN b sung nh ng gi i pháp như tăng cư ng mua các s n ph m
k thu t, h tr Marketing ra nư c ngoài theo nh ng mô hình phù h p v i th
trư ng m c tiêu, h tr h th ng BSO (Business Support Organization) phát
huy t ng l c hư ng t i qu c gia và nhóm th trư ng có nhu c u, c i ti n ch
b o lãnh tín d ng, b o hi m xu t kh u.

43. 38
- Th c hi n nhóm chính sách cân b ng tăng trư ng cho DNVVN và các
t p oàn:
Qua các năm th c hi n h tr nuôi dư ng, phát tri n DNVVN, v n còn
nh ng cách bi t v trình công nghi p hoá, s d ng tài nguyên, liên k t
kinh doanh gi a DNVVN và các t p oàn. Chính ph ã có ch trương nâng
cao trình phát tri n c a DNVVN, thông qua vi c hình thành u ban h p tác
s n xu t thương m i c a các DN mà ch t ch là ngư i i di n văn phòng
Chính ph . U ban này ph i h p v i các t ch c h tr thương m i xem xét,
c i t chính sách phát tri n kinh t , tăng cư ng cơ ch h p tác gi a DNVVN
và các t p oàn kinh t l n, thúc y DNVVN có i u ki n chuy n i phát
tri n và gia nh p t p oàn, tăng cư ng h tr tăng s lư ng và ch t lư ng
c a nh ng DNVVN gia nh p, gi i quy t m i quan h l i ích có l i cho c hai
phía và có l i cho s phát tri n b n v ng c a n n kinh t
- Phát tri n th u ph công nghi p, thành l p u ban h tr cho vi c ký
h p ng và u ban tư v n cho nh ng ngư i làm h p ng ph , ng th i xây
d ng “t ch c h tr cho s liên k t các d án trong ngành công nghi p”,
nh ng t ch c này giúp cho các DNVVN ư c ưu tiên th c hi n các s n
ph m chuyên d ng c a DN l n và khuy n khích h mua s n ph m c a các
DNVVN. Vi c này ã giúp cho các DN duy trì n nh ho t ng c a mình
và t o i u ki n có s liên k t t ch c s n xu t gi a DN l n và nh .
- H tr phát tri n thương m i hoá s n ph m m i và công ngh m i.
Chính ph công b ch n các ngành công nghi p ưu tiên các DNVVN trong
nh ng ngành này s ư c tăng cư ng h tr trong vi c hi n i hoá các cơ s
v t ch t, h p lý hoá qu n lý và c i ti n công ngh , h tr vi c nâng c p d n
trình k thu t các DNVVN nâng cao giá tr gia tăng và phát minh sáng
ch k thu t. Vi n nghiên c u kinh t và công ngh Hàn Qu c tr thành m t
trung tâm cung c p thông tin kinh t , k thu t và qu n lý cho DNVVN.

44. 39
- H tr phát tri n th trư ng.
Nhà nư c h tr th trư ng b ng cách công b nh ng m t hàng c
quy n s n xu t dành riêng cho DNVVN. Thành l p t ch c xúc ti n thương
m i h tr DN trong vi c xâm nh p th trư ng qu c t , h tr m t ph n chi
phí qu ng cáo, chi phí h i ch và ti p th , tìm ki m th trư ng cho nh ng DN
nh và nh ng s n ph m c a h ngoài nư c.
- Các bi n pháp h tr v n, tín d ng, thu .
Chính ph thông qua chính sách cho vay c a ngân hàng, bu c các ngân
hàng ph i dành 35% toàn b v n vay c a mình cho các DNVVN [16, tr.56].
Ban hành m t chính sách áp thu ưu tiên cho các DNVVN, m c thu
su t gi m 50% so v i DN l n cùng lo i, c bi t i v i các DN n m trong
lĩnh v c ưu tiên như vùng xa, vùng sâu, có th gi m m c thu t i 100%.
Thông qua Qu b o lãnh tín d ng, t o i u ki n cho DNVVN vay v i lãi su t
ưu ãi là 1% so v i 1,5% c a các DN l n. Ngoài ra, Chính ph cũng áp d ng
khá linh ho t nh ng bi n pháp h tr v thu , ví d khuy n khích vi c xây
d ng quy mô t i ưu DNVVN, Chính ph ã ch n ra 107 DN h p nh t l i,
nhưng DN ư c mi n thu chuy n giao thu nh p, thu giá tr gia tăng.
- Khuy n khích thành l p và phát tri n DNVVN trong nư c cũng như
ngoài nư c.
Khi h tr các DNVVN, Nhà nư c Hàn Qu c thư ng có xu th b o tr
v các DN này. Có chính sách nên hư ng n vi c t o i u ki n thu n l i cho
các DN này ho t ng có lãi trong m t môi trư ng c nh tranh lành m nh hơn
là h tr b ng bao c p và b o v , y m nh c nh tranh lành m nh c a các DN
l n k t h p v i h tr các DNVVN trong lĩnh v c kinh doanh và ào t o l i
l c lư ng lao ng.

45. 40
1.3. BÀI H C KINH NGHI M V CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N
DOANH NGHI P V A VÀ NH I V I DOANH NGHI P V A VÀ NH
NGOÀI QU C DOANH VI T NAM
Qua vi c phân tích và t ng h p kinh nghi m và chính sách phát tri n
DNVVN c a các nư c trên th gi i, có th rút ra m t s bài h c kinh nghi m
trong vi c xây d ng chính sách phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh Vi t
Nam tham kh o.
1.3.1. Chi n lư c phát tri n DN v a và nh g n li n v i chi n lư c
phát tri n kinh t - xã h i chung c a t nư c
Kinh nghi m phát tri n DNVVN c a ài Loan cho th y chính sách phát
tri n DNVVN có thành công hay không tuỳ thu c r t l n vào s phù h p c a
nó v i chính sách phát tri n kinh t - xã h i chung c a t nư c. Vì DNVVN
xét cho cùng là m t b ph n c u thành c a n n kinh t nên nó không th tách
r i v i s phát tri n kinh t - xã h i nói chung. Do ó, n u các m c tiêu chi n
lư c nh m phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh i ch ch v i các m c tiêu
chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i chung thì s làm cho các ngu n l c c a
n n kinh t b phân tán và không t o ra tác ng c ng hư ng cho tăng trư ng
và phát tri n kinh t . Là m t nư c ang trong giai o n chuy n i, v i ngu n
l c b gi i h n và chưa ư c khai thác t t thì Vi t Nam càng c n thi t ph i
quán tri t quan i m này, coi chi n lư c phát tri n DNVVN như là m t b
ph n c a chi n lư c phát tri n kinh t xã h i.
Vi c coi chi n lư c phát tri n DNVVN là m t b ph n c a chi n lư c
phát tri n kinh t - xã h i chung không ch d ng l i vi c th c hi n các m c
tiêu mà còn vi c cùng khai thác và s d ng có hi u qu các ngu n l c hi n
có c a t nư c. làm ư c i u này, ngoài vi c ph i dành m t ngu n l c
nh t nh cho phát tri n DNVVN thì chính ph c n có các chính sách ng
viên khuy n khích các nhà u tư trong nư c b v n vào kinh doanh và phát
huy các th m nh hi n có c a khu v c kinh t này. Trong thu hút v n u tư

46. 41
nư c ngoài, Chính ph cũng c n có các chính sách thu hút các nhà u tư là
các DNVVN m t s nư c phát tri n như Nh t B n DNVVN ngoài qu c
doanh Vi t Nam có th h c h i kinh nghi m qu n lý kinh doanh. Không
nh ng th , Chính ph cũng c n có các chính sách khuy n khích Vi t ki u u
tư vào kinh doanh Vi t Nam, ho c tham gia v i tư cách là các u m i phân
ph i s n ph m c a vi t nam ra nư c ngoài. ây cũng là m t trong nh ng kinh
nghi m r t thành công nhi u nư c trên th gi i.
1.3.2. Gi i quy t t t các m i quan h DN v a và nh v i các DN l n
Theo kinh nghi m phát tri n DNVVN c a các nư c thì các DNVVN
luôn có m i quan h h p tác v i các DN l n ch không ph i là m i quan
h c nh tranh chia nhau trong m t ngu n l c có gi i h n c a n n kinh t .
Có nhi u lĩnh v c DN l n không th vươn ra và ho t ng t t n u không có
các m ng lư i v tinh là các DNVVN, c bi t là các m ng th trư ng
ngách trong n n kinh t . Hi n nay, chúng ta th y r ng DNVVN ngoài qu c
doanh Vi t Nam ang t o ra m t lư ng vi c làm r t l n trong n n kinh t
trong khi các DNNN làm ăn không hi u qu . Trong quá trình c i cách
DNNN hi n nay, Chính ph c n xác nh rõ m i quan h c a DNVVN v i
DN l n c a Chính ph . M i quan h ó không ch ơn thu n là vi c các
DNVVN cung c p các u vào là nguyên li u và ào t o lao ng DN l n
ho c là u m i phân ph i s n ph m c a các DN l n mà còn là m i
quan h trong quá trình i m i n n kinh t , tránh cho n n kinh t có nh ng
bi n ng t bi n khi th c hi n c i cách các DNNN.
1.3.3. Xác nh nhóm ngành ưu tiên phát tri n
Kinh nghi m phát tri n DNVVN c a các nư c cho th y c n xác nh rõ
các nhóm ngành c n ưu tiên phát tri n, c bi t chú tr ng n các ngành công
nghi p có nh hư ng xu t kh u. Hi n nay, chính sách phát tri n kinh t
chung c a Vi t Nam là khuy n khích xu t kh u. Các ngành ngh truy n th ng
c a Vi t Nam óng góp không nh trong vi c tăng giá tr hàng xu t kh u.

47. 42
Ph n l n các DN s n xu t s n ph m xu t kh u trong các làng ngh truy n
th ng là các DNVVN ngoài qu c doanh. Chính vì th , chi n lư c khuy n
khích xu t kh u c a Vi t Nam không ch dành riêng cho và ưu tiên cho các
DNNN l n mà ph i có chính sách khuy n khích công b ng i v i c các
DNVVN ngoài qu c doanh làm hàng xu t kh u.
1.3.4. B o ms bình ng DN v a và nh c a các thành ph n
kinh t
Các chính sách phát tri n DNVVN c a m t s nư c ch y u theo tinh
th n c i thi n i u ki n ho t ng cho DNVVN. Là m t nư c n n kinh t
trong giai o n chuy n i, Vi t Nam c n ti n hành c i t h th ng chính sách
và h th ng quán lý hành chính. Trong quá trình c i t ó, nhi u nơi, nhi u
ch v n th hi n s phân bi t i x gi a các DNVVN ngoài qu c doanh v i
các DNNN c bi t là trong vi c hoàn thành các th t c hành chính. i u này
ã gây ra tâm lý không t t i v i các DNVVN ngoài qu c doanh và h n ch
vi c khai thác các ngu n l c c a t nư c. Vì th , Nhà nư c c n quan tâm
n vi c gi m các th t c hành chính c ng k nh cho các DNVVN ngoài qu c
doanh. Các quy nh v i u ti t kinh doanh c a chính ph m b o s bình
ng c a DNVVN ngoài qu c doanh v i DN l n trong n n kinh t và ph i
ơn gi n, b o m tính d th c thi nâng cao tính hi u l c c a h th ng văn
b n pháp lu t.
1.3.5. Tăng cư ng năng l c n i t i DN v a và nh
Các chính sách phát tri n DNVVN các nư c không ch t p trung vào
vi c t o ra các i u ki n và cơ h i thu n l i cho DNVVN mà còn t p trung
vào vi c tăng cư ng năng l c i m i trong n i t i c a b n thân DNVVN,
giúp các DN phát huy tinh th n DN b ng cách xây d ng văn hoá kinh
doanh cho các DNVVN. Theo các lý thuy t v tăng trư ng và phát tri n thì
các ng l c n i t i có m t vai trò h t s c quan tr ng. Do ó, mu n phát

48. 43
tri n DNVVN m t cách b n v ng thì c n giúp các DNVVN ngoài qu c
doanh xây d ng và phát huy các năng l c n i t i trong ho t ng kinh t .
N n kinh t Vi t Nam ang trong giai o n chuy n i, năng l c n i
t i c a DNVVN ngoài qu c doanh Vi t Nam là r t y u, c bi t là ki n
th c c a các DN v kinh doanh trong kinh t th trư ng. phát huy vai
trò c a các DNVVN ngoài qu c doanh Vi t Nam trong n n kinh t th
trư ng, Chính ph c n xác nh rõ các năng l c n i t i còn thi u c a các
DNVVN ngoài qu c doanh là gì và có các chính sách h tr phù h p. Các
bí quy t cơ b n và nh ng quy t c chung c a n n kinh t th trư ng c n ph i
ư c khuy n khích gi ng d y trong h th ng giáo d c chính th ng và phi
chính th c nh m b i dư ng cho các doanh nhân nh ng hi u bi t v văn
DN, o c kinh doanh.
Khi xây d ng m t tinh th n DN cho các DNVVN ngoài qu c doanh Vi t
Nam cũng c n ph i tính n văn hoá truy n th ng c a ngư i Vi t Nam cũng
như giúp các doanh nhân kh ng nh vai trò và v th c a h trong n n kinh t .
1.3.6. Có cơ ch và h th ng qu n lý th ng nh t
Các nư c có DNVVN phát tri n là nh có ư c cơ ch qu n lý th ng
nh t gi a các ngành và các a phương. M t s nư c có nh ng cơ quan
qu n lý chuyên trách c a chính ph i v i DNVVN như Hàn Qu c, các cơ
quan này m t m t có nhi m v ban hành các chính sách phát tri n DNVVN
cho phù h p v i t ng th i kỳ phát tri n c a t nư c và phù h p v i chính
sách và chi n lư c phát tri n chung v kinh t xã h i. Các cơ quan này
chính là ngư i i di n v m t pháp lý b o v quy n l i c a DNVVN. Bên
c nh các cơ quan qu n lý nhà nư c i v i DNVVN c n có cơ ch ph i
h p v i m ng lư i các t ch c có liên quan th c s h tr cho DNVVN
m t cách có hi u qu .

49. 44
1.3.7. Xây d ng môi trư ng thu n l i cho DN v a và nh phát tri n
- Xây d ng h th ng pháp lu t c i m phù h p v i thông l qu c t .
H i nh p kinh t qu c t , trư c h t òi h i h th ng lu t pháp và chính
sách phát tri n kinh t c a m i nư c ph i phù h p v i thông l qu c t . Vi t
Nam c n ph i n i lu t hoá nh ng h th ng văn b n pháp lu t qu c t , như lu t
s h u trí tu ch ng h n. Vi t Nam cũng c n ph i “tiêu chu n hoá” và “qu c
t hoá” các văn b n pháp lu t m b o môi trư ng kinh doanh trong nư c
phù h p v i môi trư ng kinh doanh chung c a th gi i, m b o m t môi
trư ng th c s bình ng gi a các DNVVN và các DN l n.
- Phát tri n th u ph công nghi p và các ngành công nghi p ph tr .
Theo kinh nghi m phát tri n DNVVN c a các nư c, DNVVN luôn có
m i quan h h p tác g n bó ch t ch v i các DN l n. Có nhi u lĩnh v c,
nhi u công o n trong s n xu t kinh doanh DN l n không th ho t ng t t
n u không có s h p tác c a các DNVVN như các ngành công nghi p s n
xu t ô tô, i n, i n t hay các ngành d ch v . Khi ó, các DNNVV s có vai
trò như các nhà th u ph cung ng các chi ti t, các b ph n c u thành c a s n
ph m mà các DN l n t hàng.
- Các hình th c h tr DNVVN c a nhi u nư c t p trung vào vi c m r ng
cơ h i cho DNNVV b ng các hình th c h tr tài chính và h tr k thu t.
M t trong các hình th c h tr em l i nhi u thành công m t s nư c
và vùng lãnh th như ài Loan, Singapo, Trung Qu c… là hình th c s d ng
các vư n ươm DN. Danh t “vư n ươm DN” (hay l ng p DN) m i xu t hi n
Vi t Nam trong vài năm tr l i ây nhưng nó ã gây ư c s chú ý và quan
tâm c a nh ng ngư i có tâm huy t v i vi c phát tri n DNVVN ngoài qu c
doanh. Tuy nhiên, vi c xây d ng và áp d ng lo i hình “vư n DN” vào Vi t
Nam m i giai o n th nghi m bư c u, và cũng m i ch có các thành
ph l n như Hà N i và thành ph H Chí Minh. Vi c l a ch n hình th c

50. 45
“vư n ươm DN” như th nào cho phù h p ph thu c vào nhi u y u t như
i u ki n kinh t văn hoá c a t nư c, c a t ng vùng. S là không có hi u
qu n u áp d ng y nguyên m t m u hình “vư n ươm DN” c a b t kỳ nư c
nào vào Vi t Nam.
1.3.8. Các hình th c h tr v tài chính
Các nư c u có hình th c h tr v tài chính h t s c linh ho t cho các
DNVVN. Ngoài các hình th c h tr tr c ti p ó, còn có các hình th c h tr
tài chính như: Qu b o lãnh tín d ng, Qu khuy n khích phát tri n các ngành
ngh truy n th ng. Hi n nay Vi t Nam ang th c hi n các hình th c là Qu
khuy n công, Qu h tr tư v n…, các hình th c này u có th áp d ng vào
vi c h tr các DNVVN ngoài qu c doanh nư c ta. Tuy nhiên, do c thù
c a n n kinh t Vi t Nam, các qu h tr này c n ph i có m t cơ ch ho t
ng m b o tính công b ng, khách quan và tránh tình tr ng hình thành nên
các qu này tăng quy n l c c a các cơ quan công quy n các b ngành
ho c các c p a phương.
Ngoài các qu h tr tài chính này, m t s nư c cũng r t thành công
trong vi c h tr tài chính thông qua các hình th c thuê mua tài chính.
ây là m t hình th c gi i quy t v n dài h n và trung h n cho các
DNVVN ngoài qu c doanh òi h i các cán b ngân hàng ph i n m ư c
nhu c u DN có th mua tài s n phù h p v i nhu c u DN c n vay v n.
DN s nh n tài s n t ngân hàng thay cho vi c nh n v n. T năm 1995,
m t s DNVVN ngoài qu c doanh c a Vi t Nam ã vay c a các t ch c
h tr phát tri n c a ài Loan dư i hình th c này. Hình th c này r t phù
h p v i DN không có tài s n th ch p nhưng l i có các k ho ch kinh
doanh có hi u qu . ây cũng là hình th c giúp các DNVVN ngoài
qu c doanh nư c ta gi m thi u r i ro trong kinh doanh mà nhi u ngân
hàng trên th gi i ã làm r t thành công.

51. 46
K T LU N CHƯƠNG 1
Phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh là v n m i trong quá trình
chuy n t n n kinh t k ho ch hoá t p trung sang n n kinh t th trư ng
nư c ta. làm rõ cơ s lý lu n v phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh,
lu n án ã làm rõ khái ni m v DNVVN, DNVVN ngoài qu c doanh. Th c
t , các DNVVN ngoài qu c doanh có s phát tri n a d ng v i nhi u lo i
hình, g n v i các c i m DNVVN mang tính ph bi n c a các DNVVN
ngoài qu c doanh nư c ta. Chính s ra i c a nó như m t xu th t t y u
trong công cu c i m i kinh t . Lu n án ã làm rõ vai trò c a DNVVN
ngoài qu c doanh trong s phát tri n kinh t - xã h i c a t nư c nh ng
nhân t nh hư ng n s phát tri n c a các doanh nghi p này. Trong
chương này, nh ng kinh nghi m th c ti n v phát tri n DNVVN m t s
nư c cũng ư c nghiên c u nh m rút ra nh ng bài h c kinh nghi m có ý
nghĩa th c ti n v i phát tri n DNVVN ngoài qu c doanh Vi t Nam. ó là:
Chi n lư c phát tri n DNVVN g n li n v i chi n lư c phát tri n kinh t - xã
h i chung c a t nư c; gi i quy t t t các m i quan h gi a DNVVN v i
DN l n; b o m s bình ng cho DNVVN c a các thành ph n kinh t ;
tăng cư ng năng l c n i t i DNVVN; có cơ ch và h th ng qu n lý th ng
nh t; xây d ng môi trư ng thu n l i cho các DNVVN phát tri n và các hình
th c h tr v tài chính khác như thành l p Qu b o lãnh tín d ng, Qu
khuy n khích phát tri n các ngành ngh truy n th ng. Qu khuy n công,
Qu h tr tư v n…Như v y, t o môi trư ng cho phát tri n DNVVN
ngoài qu c doanh nư c ta, c n có nh ng chính sách và gi i pháp ng b
phù h p v i i u ki n th c ti n c a m i a phương, m i vùng trong quá
trình phát tri n kinh t th trư ng và CNH.

52. 47
CHƯƠNG 2
TH C TR NG PHÁT TRI N DOANH NGHI P V A VÀ NH
NGOÀI QU C DOANH T NH B C NINH
GIAI O N 1997 N NAY
2.1. KHÁI QUÁT V I U KI N T NHIÊN, KINH T , XÃ H I C A
T NH B C NINH NH HƯ NG N S PHÁT TRI N DOANH NGHI P
V A VÀ NH NGOÀI QU C DOANH
B c Ninh là m t t nh c a ngõ phía B c c a Th ô Hà N i, trung tâm x
Kinh B c c xưa. Phía B c giáp t nh B c Giang, phía Tây và Tây Nam giáp
th ô Hà N i, phía Nam giáp t nh Hưng Yên, phía ông giáp t nh H i
Dương. B c Ninh có các h th ng giao thông thu n l i k t n i v i các t nh
trong vùng như Qu c l 1A và ư ng s t n i Hà N i - B c Ninh - L ng Sơn,
ư ng cao t c 18 n i Sân bay qu c t N i Bài - B c Ninh - H Long, Qu c
l 38 n i B c Ninh - H i Dương - H i Phòng. M ng ư ng thu có sông C u,
sông u ng, sông Thái Bình r t thu n l i n i B c Ninh v i h th ng c ng
sông và c ng bi n c a vùng t o cho B c Ninh là a bàn m g n v i phát tri n
c a th ô Hà N i theo nh hư ng xây d ng các thành ph v tinh và s
phân b công nghi p c a Hà N i. Thành ph B c Ninh ch cách trung tâm
Th ô Hà N i 30 km, cách sân bay qu c t N i Bài 45 km, cách thành ph
H i Phòng 110 km và thành ph H Long 125 km. ây là y u t r t thu n l i
phát tri n các DNVVN ngoài qu c doanh.
Sau khi tái l p t nh năm 1997, t nh B c Ninh ã chu n b nh ng ti n
c n thi t bư c vào th c hi n chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i n năm
2010 và nh hư ng n năm 2020. Quá trình phát tri n kinh t t nh B c Ninh
giai o n 1997-2007 ư c th hi n rõ nét trong s ch o, i u hành c a U
ban nhân dân (UBND) t nh nh m khai thác có hi u qu các th m nh c a t nh.