1. 1
Sistemet e përllogaritjes së kostos
sistemi i punës me porosi
Kontabiliteti menaxherial
5
Objektivat mësimore
 Ndërmarrjet prodhuese përkundrejt
ndërmarrjeve shërbyese
 Ndërtimi i sistemit të kontabilitetit të kostos
• Ngarkimi i kostos
 Sistemi i caktimit të kostos për punën me porosi
• Përshkrim i përgjithshëm
• Përshkrimi specifik i rrjedhjes së kostos
 Normat e vetme kundrejt normave të
shumëfishta të shpenzimeve indirekte
2

2. 2
Ndërmarrjet prodhuese përkundrejt
ndërmarrjeve shërbyese
 Prodhimi përfshinë bashkimin e materialeve
direkte, punës direkte dhe ShPP-ve për të
prodhuar një produkt të ri.
• Produkti (Malli) i prodhuar është :
 i prekshëm,
 mund të inventarizohen (magazinohen) dhe
 transportohen nga fabrika tek konsumatori
 Shërbimi karakterizohet nga natyra e tij
paprekshme.
 nuk mund të ndahet nga konsumatori dhe
 nuk mund të inventarizohet (magazinohen)
3
Produktet dhe shërbimet unike
kundrejt atyre të standardizuara
 Ndërmarrjet të cilat prodhojnë produkte unike
apo grupe të vogla të produkteve të ngjashme
duhet të gjurmojnë kostot e secilit produkt ose
grupi ndarazi.
• Sistemi i shpërndarjes sipas porosisë
(urdhëresës) së punës
 Ndërmarrjet të cilat prodhojnë njësi identike në
sasi të mëdha të produktit të njëjtë kanë kostot
e secilës njësi janë poashtu të njëjta.
• Sistemi i shpërndarjes sipas punës në proces
4

3. 3
Shembuj të sistemit sipas urdhëresës
së punës dhe atij të punës në proces
 Sistemi sipas urdhëresës së punës
• Ndërmarrjet shërbyese
 Angazhimet e auditiveve dhe këshillimeve,
 Rastet gjyqësore të avokatëve
 Kampanjat e agjencive të marketingut
 Shërbimet e riparimeve të automobilave
• Ndërmarrjet tregtare
 Dërgesat speciale të mallrave (pakot) me anë të postës
 Promocionet e mallrave/produkteve të veçanta
• Ndërmarrjet prodhuese
 Ndërtimi i aeroplanëve/anijeve
 Ndërtimi i komplekseve të banesave dhe urave
5
Shembuj të sistemit sipas urdhëresës
së punës dhe atij të punës në proces
 Sistemi sipas punës në proces
• Ndërmarrjet shërbyese
 Shërbimet standarde postare
 Shërbimet bankare
• Ndërmarrjet tregtare
 Shitja e mallrave në shitore/vetëshërbime
 Dërgesat e revistave të parapaguara
• Ndërmarrjet prodhuese
 Rafinimi i vajrave
 Prodhimtaria e pijeve
 Industria farmaceutike
6

4. 4
Marrëdhëniet e akumulimit të kostos,
matjes së kostos dhe ngarkimit kostos
7
Akumulimi i kostos Matja e kostos Ngarkimi i kostos
Regjistrimi i kostove
Tatimi në pronë
Blerja e materialeve
Pagat e montuesve
Pagat e punëtorëve
Pagat e mbikëqyrësve
Zhvlerësimi i pajisjeve
Shërbimet komunale
Zhvlerësimi i ndërtesave
Klasifikimi i kostove
Materialet direkte
Puna direkte
ShPP_të
Kostot indirekte
Ngarkimi në
objektin e kostos
Produkti 1
Produkti 2
Marrëdhëniet e akumulimit të kostos,
matjes së kostos dhe ngarkimit kostos
 Akumulimi i kostos – është njohja, dallimi dhe
regjistrimi i kostove.
• Kontabilisti i kostos duhet të krijojë dokumente
burimore që përcjellin kostot, kur ato ndodhin.
 Matja e kostos – është klasifikimi, organizimi në
mënyrë të arsyeshme, përcaktimi i vlerës
monetare për materiale, punë, ShPP.
• Metodat e matjes së kostos:
 Caktimi i kostos aktuale
 Caktimi i kostos normale
8

5. 5
Marrëdhëniet e akumulimit të kostos,
matjes së kostos dhe ngarkimit kostos
 Ngarkimi i kostos - kostot u ngarkohen
njësive të produktit të prodhuar, ose njësive
të shërbimit të kryer, në mënyrë që të fitohet
kostoja për njësi.
 Materialet direkte dhe puna direkte, për një
njësi të prodhimit
• gjurmohet thjesht,
• njihen mirë në çdo moment kohor,
 Andaj, kostot aktuale të tyre mund të
përdoren për përcaktimin e kostos për njësi.
9
Ngarkimi i kostove indirekte (ShPP_së)
 Kostot indirekte (ShPP-të) aplikohen duke
përdorur një normë të paracaktuar,
 Norma e paracaktuar e ShPP-së bazohet në:
• kostot indirekte të buxhetuara
 baza e veprimtarisë (njësitë e prodhuara, orët
e punës direkte, vlera monetare e punës
direkte, orët e makinerisë, materialet direkte)
• sasinë e buxhetuar të faktorit nxitës.
 niveli i veprimtarisë (korrespondon me bazën e
veprimtarisë)
10

6. 6
Ngarkimi i kostove indirekte (ShPP_së)
 Nivelet e aktiviteteve
• niveli i pritshëm i aktiviteteve - është niveli i
prodhimit që firma pret të arrijë për vitin e
ardhshëm,
• niveli normal i aktiviteteve - është përdorimi
mesatar i veprimtarisë, që një firmë provon në një
periudhë afatgjatë,
• niveli teorik i aktiviteteve - është veprimtaria e
prodhimit maksimal absolut të një firme prodhuese
dhe
• niveli praktik i aktiviteteve - është rezultati
maksimal që mund të realizohet, nëse çdo gjë
funksionon në mënyrë efikase.
11
Ngarkimi i kostove - Shkalla (norma)
e ShPP-së
 Formula për llogaritjen e Normës (shkallës) së
paracaktuar të ShPP-së (koeficientit të
përvetësimit të ShPP-së)
12
NP e SHPP = SHPP-ja e buxhetuar vjetore
Niveli i buxhetuar vjetor i aktiviteteve

7. 7
Ngarkimi i kostove – Aplikimi i ShPP_së
 Koncept themelor: ShPP e aplikuar është
bazë për llogaritjen e kostos indirekte (ShPP-së)
për njësi.
• ShPP e aplikuar llogaritet me formulën:
13
SHPP e aplikuar =
= NP e SHPP × Aktiviteti aktual i bazës
Ngarkimi i kostove – Aplikimi i ShPP_së
 Koncept themelor: ShPP e aplikuar është
shumë rrallë e barabartë me ShPP-në aktuale të
periudhës.
• ShPP e aplikuar, mund të ketë mospërputhje
(variancë) me ShPP aktuale
• Mospërputhja e ShPP-së është ndryshimi në
mes ShPP-së aktuale dhe asaj të aplikuar.
 Nëse ShPP aktuale është më e madhe se sa ShPP
e aplikuar, atëherë kemi ShPP të nën-aplikuar.
 Nëse ShPP e aplikuar është më e lartë se sa ShPP
aktuale, atëherë kemi ShPP të mbi-aplikuar.
14

8. 8
Aplikimi i ShPP_së - Mospërputhjet
 Korrigjimi i mospërputhjes së ShPP-së:
• Nëse mospërputhja e ShPP-së nuk është
materiale, mospërputhja korrigjohet me KMSH-në
• Nëse mospërputhja e ShPP-së është materiale,
vlera korrigjuese e mospërputhjes së ShPP-së
duhet të ndahet mes
 punës në proces,
 mallrave të përfunduar dhe
 KMSH_së (kostos së mallrave të shitur),
• bazuar në vlerën përfundimtare të ShPP-së së
aplikuar në secilën llogari (konto).
15
Sistemi i caktimit të kostos për punën
me porosi: Përshkrim i përgjithshëm
 Sistemi i shpërndarjes së kostove sipas
urdhëresës së punës është sistemi i
shpërndarjes së kostove i aplikueshëm për:
“Prodhime unike ose porosi speciale të
prodhimeve ku kostot e materialeve, punës dhe
SHPP-ve u vishen/përcaktohen urdhëresave
specifike të punës për prodhime të vetme apo
grupe të prodhimeve të veçanta”.
16

9. 9
Sistemi i caktimit të kostos për punën
me porosi: Përshkrim i përgjithshëm
 Pranimi i porosisë nga konsumatori/klienti
• Caktimi i qendrës së kostove
 Synim i kostove është Urdhëresa e punës ABC 123, B-26
 Buxhetimi i punëve - theksi qendror në prodhimtari
• Identifikimi i kostove direkte për secilën Urdhëresë
 Materialet direkte – fillohet me porositë e materialeve
 Puna direkte – përzgjedhja e punëtorëve sipas
kualifikimeve, caktimi i detyrave
 Akumulimi i kostove për secilën Urdhëresë të punës
• Ngarkimi me kosto për materiale dhe punë direkte sipas
ndodhjes së tyre.
• Aplikimi i SHPP-së për secilën Urdhëresë duke përdorur
Normën e Paracaktuar të SHPP-së.
17
Sistemi i caktimit të kostos për punën
me porosi: Përshkrim i përgjithshëm
 Dokumentet që përdoren në sistemin e
caktimit të kostos së prodhimit sipas punës
me porosi
• Formulari (kartela) e kostos së punës për
porosi
 Formulari (lista) i kërkesës për materiale
 Lista (kartela) e kostos së punës
18

10. 10
Formulari i kërkesës për materiale
19
Ndërmarrja ABC
Listë-kërkesa për materiale
Kërkesa nr. _________________ Data: ___________________
Puna nr. _____________________ Departamenti: ____________
Përshkrimi Sasia Kosto për njësi Kosto totale
Gjithsej:
Nënshkrimi i personit përgjegjës___________________
Lista (kartela) e kostos së punës
20
Ndërmarrja ABC
Lista (kartela) e orëve të punës
Lista e orëve nr. _____________ Data: ______________________
Punëtori: _____________________ Departamenti:______________
Koha e
fillimit
Koha e
mbarimit
Orët e
punuara
Tarifa për
orë pune
Vlera
Puna
numër
Gjithsej:
Nënshkrimi i mbikëqyrësit: ___________________

11. 11
Formulari (kartela) e kostos së punës
për porosi
21
Kompania ABC
Formulari (kartela) e kostos së punës për porosi
Urdhëresa e punës: 16
Për: Kompaninë XYZ
Përshkrimi i artikullit: Valvula
Sasitë e përfunduara: 100
Data e porosisë: 02/04/2012
Data e përfundimit: 24/04/2012
Data e dërgimit: 25/04/2012
Materialet direkte Puna direkte Kostot indirekte (ShPP)
Kërkesa Shuma Lista Orët Norma Shuma Orët NP e ShPP Shuma
12
18
€300
€450
€750
68
72
8
10
€6
€7
€48
€70
€118
8
10
€10
€10
€80
€100
€180
Përmbledhja e kostos: Numri i njësive të dërguara
Materialet direkte: €750 Data Sasia Saldo
Puna direkte: €118 24/04/2012 40 60
Kostot indirekte (ShPP) €180 25/04/2012 60 0
Kostot totale të porosisë €1,048
Kostoja për njësi (100 njësi) €10.48
Caktimi i kostos për punën me porosi:
Përshkrimi specifik i rrjedhjes së kostos
Materialet
Blerjet Materialet
Direkte
Materialet
Indirekte
SHPP
Materialet
Indirekte
Puna në proces
Materialet
Direkte
22

12. 12
Caktimi i kostos për punën me porosi:
Përshkrimi specifik i rrjedhjes së kostos
Pagat e pagueshme
Puna
Direkte
Puna
Indirekte
SHPP
Materialet
Indirekte
Puna në proces
Materialet
Direkte
Puna
Indirekte
Puna
Direkte
23
Caktimi i kostos për punën me porosi:
Përshkrimi specifik i rrjedhjes së kostos
Puna në proces
Materialet
Direkte
Puna
Direkte
SHPP e
aplikuar
SHPP e
aplikuar
Prodhimet e gatshme
Kostoja e
prodhimit
Kostoja e
prodhimit
KMSH
KMSH KMSH
SHPP
Materialet
Indirekte
Puna
Indirekte
SHPP
24

13. 13
Aplikimi i ShPP_së – Korrigjimi i
mospërputhjeve
25
Nëse SHPP janë të
….
Mënyra 1
(varianca jo materiale)
Mënyra 2
(varianca materiale)
NËNVLERËSUARA
(SHPP e aplikuar
është më e vogël
se SHPP aktuale)
RRITJEN E
KMSH
RRITJEN E
Punës në proces
Prodhimeve të Gatshme
KMSH
MBIVLERËSUARA
(SHPP e aplikuar
është më e madhe
se SHPP aktuale)
ZVOGËLIMIN E
KMSH
ZVOGËLIMIN E
Punës në proces
Prodhimeve të Gatshme
KMSH
Normat e vetme kundrejt normave të
shumëfishta të kostove indirekte
 Përdorimi i një norme të vetme për të aplikuar
kostot indirekte porosisë së veçantë, mund të
rezultojë me aplikimin e padrejtë të kostove
indirekte produkteve të porosisë përkatëse.
• Kjo mund të ndodhë në qoftë se baza e aktivitetit
nuk ndërlidhet edhe me konsumin e burimeve të
kostove indirekte (ShPP-së).
 Mënyrë për të përmirësuar aplikimin e kostove
indirekte është përdorimi i normave të
paracaktuara të departamenteve apo metodën
e kostove të bazuara në aktivitete (ABC).
26