1. PonemangSuprasegmental
Ito ay makahulugangtunog.Sapaggamitngsuprasegmental,
malinawnanaipahahayagangdamdamin, saloobin at
kaisipangnaisipahayagngnagsasalita. Sa pakikipagtalastasan,
matutukoynatinangkahulugan, layunin o intensyonngpahayag o
ngnagsasalitasapamamagitanngdiin, tono o intonasyon, atantala o hintosapagbibigkas
at pagsasalita.
a. Diin – Angdiin, anglakas, bigat o
bahagyangpagtaasngtinigsapagbigkasngisangpantigsasalita.Angdiin ay
isangponemasapagkatsamgasalitang may iisangtunog o baybay,
angpagbabagongdiin ay nakapagpapabagongkahulugannito.
Maaringgamitinsapagkilalangpantigna may diinangmalakingtitik.
Mgahalimbawa:
a) BU:hay = kapalaranngtaob) LA:mang = natatangi
bu:HAY = humihinga pa la:MANG=nakahihigit; nangunguna
b. Tono / Intonasyon -Angpagtaas at
pagbabangtinignamaaaringmakapagpasigla,makapagpahayagngiba’tibangdamdamin
, makapagbigay-kahulugan at
makapagpahinangusapanupanghigitnamagingmabisaangatingpakikipag-
usapsakapwa.
Nagpalilinawitongmensahe o intensyongnaisipabatidsakausaptuladngpag-awit.
Sapagsasalita ay may mababa, katamtaman at
mataasnatono.Maaaringgamitinangbilang 1 samababa, bilang 2 sa
katamtaman at bilang 3 samataas.
Mgahalimbawa:
a) Kahapon = 213, pag-aalinlangan
Kahapon = 231, pagpapatibay, pagpapahyag
b) talaga = 213, pag-aalinlangan
talaga = 231, pagpapatibay, pagpapahayag
A.Antala/Hinto-
Bahagyangpagtigilsaatingpagsasalitaupanghigitnamagingmalinawangmensahengibigi
pahatidsakausap.Maaaringgumamitngsimbolokuwit( , ),dalawangguhitnapahilis (//) o
gitling ( - )
Mgahalimbawa:
a) Hindi/ akosi Joshua.
(Pagbigkasitonaanghinto ay pagkataposng HINDI.
Nagbibigayitongkahulugannaangnagsasalita ay nagsasabingsiyasi Joshua
namaaaringsiya’ynapagkamalanlamangnasiArvyl.)
b) Hindi ako, si Joshua.
(Pagbigkasitonaanghinto ay nasa AKO. Pagpapahiwatigitonaangkausap ay
maaaringnapagbintanganngisangbagaynahindiginawa. Kaya
sinasabiniyanghindisiyaanggumawakundisi Joshua)
c) Hindi akosi Joshua.