Leden 1e helft 2011 & omgevingsanalyse tbv beleidsplan 2012-2016

1. DANSPUNT
in
2011
vrijdag 24 juni 2011

2. DANSPUNT
1 1 Aantal leden
2 0 11.130 13.908 16.445 20.300 25.050 28.126 30.176 30.990 32.039
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
vrijdag 24 juni 2011

3. DANSPUNT
1 1 Aantal groepen
2 0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
286 300 299 340 341 355 379 368 343
vrijdag 24 juni 2011

4. DANSPUNT
1 1 Genres
2 0 2004 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Ballet 1.281 1.400 3.436 4.046 4.228 5.197 6.166
Stijldansen 2.943 3.358 3.245 2.952 3.024 3.413 2.550
Pers. met beperking 71 118 114 31 53 110 119
Vlaamse Dans 5.278 5.042 4.879 4.484 4.335 4.012 3.716
Moderne & Hedend 2.677 5.109 9.228 11.092 12.700 12.315 13.519
Werelddans 1.658 3.541 3.979 5.170 5.836 5.758 5.809
vrijdag 24 juni 2011

5. DANSPUNT
1 1 Genres
2 0 aantal leden aantal groepen
Ballet 6.166 19,34% 19 5,54%
Dans met Beperking 119 0,37% 3 0,87%
Modern & hedend 13.519 42,41% 93 27,11%
Stijldans 2.550 8,00% 66 19,24%
Vl.volksd. 3.716 11,66% 72 20,99%
Werelddans 5.809 18,22% 90 26,24%
vrijdag 24 juni 2011

6. DANSPUNT
1 0 Leeftijden
2 0 man 6%
<25 62 %
(58,8%)
vrouw 56%
21% man 4%
26 ... 50 (23,97%)
vrouw 17%
17 % man 4%
>50 (17,23%)
vrouw 13%
vrijdag 24 juni 2011

7. Omgevingsanalyse
amateurkunstensector
en blik op de toekomst
vrijdag 24 juni 2011

8. 1. Een veranderende omgeving
! Beleidsmatige evoluties
! Economische evoluties
! Maatschappelijke evoluties
! Duurzaamheid
! Technologische evoluties
! Communicatie
2. Participatie en doelgroepen
! Participatie
! Jongeren
! Ouderen
! Randvoorwaarden en drempels (mobiliteit, infrastructuur)
! Diversiteit en interculturaliteit
3. Vorming, opleiding en educatie
4. Samenwerking met verwante sectoren
! Erfgoed
! Professionele kunsten
Sociaal-cultureel werk
vrijdag 24 juni 2011

9. ! 2012 : nieuwe beleidsperiode >>
beleidsplannen binnen vóór 31-12-2011
! Gebaseerd op literatuur en onderzoeksresultaten
! Bijdragen van:
Hugo De Vos, voormalig dir. Van FOV (SCVW)
Rik Pinxten, prof. vergelijkende cultuurwetenschappen
Stefan Perceval, theatermaker
vrijdag 24 juni 2011

10. Knal erop!
" Participatiesurvey 2009: 34,5% is
amateurkunstenaar. t.o.v. 2003 toename
met maar liefst 5,8%
(enkel erfgoed vergelijkbare stijging: 8%)
" Stijging bij alle leeftijdsgroepen.
Meest opmerkelijk:
14-tot 17-jarigen (56,6% < 70,6%)
65- tot 74-jarigen (17,4% < 27,3%).
vrijdag 24 juni 2011

11. 1. Een veranderende omgeving
" Beleidsmatig
" Economisch
" Maatschappelijk
" Technologisch
" Duurzaamheid
" Communicatie
vrijdag 24 juni 2011

12. Beleidsmatige evoluties
LOKALE CONTEXT
Uit lokale trajectbegeleiding: nog niet alle lokale
culturele actoren zijn even vertrouwd met de werking
van de AK’s => KANS Meerwaarde uit wisselwerking
kan groeien (ontdekken amateurkunstenaars,
opwaarderen niet gebruikte ruimtes, )
vrijdag 24 juni 2011

13. Beleidsmatige evoluties
VLAAMSE CONTEXT
" Vlaamse overheid
ondergaat een efficiëntie- en effectiviteitskuur
(BBB-Beter Bestuurlijk Beleid)
" ViA (Vlaanderen in Actie)
! In 2010 lanceerde minister Schauvliege Cultuurforum
2020. Samen met cultuursector wordt toekomstvisie op
cultuurbeleid uitgewerkt. Vlaanderen moet in 2020
behoren tot de Europese top.
! www.vlaandereninactie.be.
vrijdag 24 juni 2011

14. V Interessante en relevante aanknopingspunten uit
L Pact 2020. In 2020 is Vlaaderen:
A
A ! solidaire open verdraagzame samenleving
M ! Innovatie en duurzaamheid
S
! Lerende samenleving met een
competentiebeleid
! Levenskwaliteit
! maatschappelijke actoren zijn bij het beleid
betrokken
vrijdag 24 juni 2011

15. V " Strategische prioriteiten van minister Joke
L Schauvliege:
A
A
! duurzaam beleid
M ! participatie en diversiteit
S ! e-cultuur en digitalisering
! competentieverwerving en –waardering
! aandacht voor cultuurmanagement en
culturele economie
! internationaal cultuurbeleid
! eco-cultuur
vrijdag 24 juni 2011

16. V " Interne staatshervorming
L
A
Rol van de provincies
A Planlastdecreet (> geïntegreerd
M meerjarenplan)
S
" Evaluatie amateurkunstendecreet in
2011 beperkt, doch belangrijk i.v.m.
20% regel (groei/krimping van een
steunpunt wordt : “sector”, met
mogelijk grotere interne
scchommelingen)
vrijdag 24 juni 2011

17. Beleidsmatige evoluties
FEDERALE CONTEXT
Regering van lopende zaken….
controverse Vlaamse >< Waalse politici
staatsstructuren en budgettaire problemen
bemoeilijken niet alleen regeringsvorming.
Ook besluitvorming qua
~> auteursrecht en vrijwilligerswetgeving: zijn
nationale materie!
vrijdag 24 juni 2011

18. Beleidsmatige evoluties
EUROPESE CONTEXT
Rol Europa neemt toe
AK sluit aan bij EU stokpaardjes: educatie,
sociale inclusie, vrijwilligerswerk, participatie,
creativiteit en ondernemerschap
KANS: allianties sluiten over landsgrenzen heen
en beroep doen op Europese
steunmaatregelen
vrijdag 24 juni 2011

19. Economische evoluties
" Mondialisering en globalisering > sterke verwevenheid van
financiële markten
" Financieel-economische crisis > besparing voor AK twee
maal (2010 en 2011) inlevering van 2,3% + tijdelijk verlies
projectmiddelen kwaliteitsbevorderende projecten
" Onduidelijkheid middelen nieuwe beleidsperiode
" Ook impact op lokaal verenigingsleven
" Theorie van Kondratieff over depressiecyclussen >
prognose is depressie tot 2020.
" Recessie houdt massale ontplooiing nieuwe technologie
tegen, omwille van de rem op kapitaalinvesteringen
vrijdag 24 juni 2011

20. Economische evoluties
" Belgen minder geneigd tot impulsaankopen,
toch uitgaven voor ‘goed gevoel’
" Uit participatiesurvey 2009 blijkt:
motivatiedrempels groter dan kostprijsdrempels.
Én ook omgekeerd effect: hoe minder geld men heeft hoe groter de
kans dat men amateurkunstenaar is
" Opletten met de bijna-gratis cultuur. Kan AK-sector zelf meer geld
genereren?
" Minister Schauvliege zoekt ruimte voor experiment en vernieuwing,
bv. gemengde vormen van financiering (privaat-publiek). Streven
tegen 2020 naar een culturele sector met meer openheid voor
management en ondernemerschap, maar ook binnen het
bedrijfsleven meer aandacht voor cultuur, creativiteit en innovatie
" > op zoek naar extra inkomstenbronnen
vrijdag 24 juni 2011

21. MAATSCHAPPELIJKE EVOLUTIES
DEMOGRAFISCHE VERSCHUIVINGEN
" Vergrijzing
" Spanning tussen de generaties
" Uitvlakken van de levensloop
" Vooruitzichten: 65-plussers evolueren van 18%
vandaag naar 28% tegen 2050. Aandeel 80-plussers
verdubbelt tot 11% tegen 2050.
" Vlaanderen haalt uit de uitwisseling van inwoners
met de andere gewesten en met het buitenland een
positief demografisch effect.
vrijdag 24 juni 2011

22. GEMEENSCHAPSVORMING
" Naast globalisering ook lokalisering: mensen zoeken
elkaar meer op in groepsverband: meer verenigingen?
" Bij AK: deelname gaat in stijgende lijn, ook in a-
typische verenigingsvormen
" > meer vraag gestuurd vrijetijdsaanbod
" Uit medioren-onderzoek: creatieve ateliers bereiken
nu meestal vrouwen, in toekomst meer vraag naar
handvaardigheden die mannen aanspreken, bv. in
open ateliers die niet gebonden zijn aan vaste dagen
en uren.
vrijdag 24 juni 2011

23. GEOGRAFISCHE INBEDDING
" Wie in een groot(!)stedelijk centrum woont, heeft 1,5
keer meer kans om frequent amateurkunstenaar te
zijn.
" Voor incidentele beoefenaars is er weinig verschil
" Op het platteland: verenigingsleven iets sterker
" In de stad: groter aanbod voor individuele
beoefenaars
" Vlaanderen ± meest verkavelde regio van Europa ->
versterkt drang naar authenticiteit; Amateurkunsten
zijn gemeenschapsvormend
! AK = ontspanning, gezellig samenzijn, nieuwe
mensen ontmoeten
vrijdag 24 juni 2011

24. FAMILIALE CONTEXT
" Rol van de ouders op vlak van actieve of receptieve
cultuurparticipatie erg bepalend.
" Het culturele zelfbewustzijn wordt sterk gestuurd
door de gezinscontext. > ouders en grootouders
sensibiliseren
" Op dit ogenblik: in 60% van de huishoudens
beoefent minstens één persoon kunst
vrijdag 24 juni 2011

25. TIJDSBESTEDING
" De doorsneebevolking anno 2011
! is hoger opgeleid
! heeft meer vrije tijd over de volledige
levenscyclus
# Dus meer kans op kunstbeoefening
# maar gezinsagenda wordt voller en
complexer.
" Meer actieve mensen met meer vrije tijd.
> een toename van de potentiële doelgroep
vrijdag 24 juni 2011

26. TIJDSBESTEDING
" Stijging beoefenaars met 5%
! Beeldexpressie neemt voorsprong, vnl door hoog
aandeel beoefenaars van film/multimediakunst (11%).
! Dansen stijgt van 5% naar 7%
! Er zijn iets minder incidentele muzikanten dan zes jaar
geleden. (let wel: elektronische muziek niet
meegerekend)
! Bij andere disciplines blijft aandeel beoefenaars vrij
stabiel over een periode van zes jaar.
! Gemiddelde tijdsbesteding = 7,6u
vrijdag 24 juni 2011

27. Duurzaamheid
" Prioriteit eco-cultuur
" Culturele organisaties hebben eenvoorbeeldfunctie
! duurzaam beleid: op vlak van programmering, organisatie,
omkadering, personeelsbeleid, infrastructuur, productie,
mobiliteit, …
! Duurzaamheid is ook een sociale rechtvaardigheid
" Benutten van mobiliserende kracht van de culturele sector
(betrokkenheid van de mensen).
" Durven keuzes maken voor vandaag én morgen
" Aandacht voor people-planet-profit en dit ook op langere
termijn. Meer durven inspelen op verstedelijking en diversiteit.
" Hoe duurzaam is de werking die we opzetten?
vrijdag 24 juni 2011

28. Technologische evoluties
" Hugo De Vos: “…ICT-fenomeen is nog in volle en
steeds snellere ontwikkeling... Evoluties en
repercussies zijn onvoorspelbaar”
" Meer informatie, software, communicatie en
community’s zorgen voor een zekere emancipatie
of empowerment van de kunstbeoefenaar.
" Internet is geëveolueert van massamedium naar een
interactief medium.
" Individuele gebruikers zijn niet langer alleen maar
afnemers, maar ook participanten of (co)
producenten.
vrijdag 24 juni 2011

29. " Rik Pinxten: “… met de komst van een volgende generatie
jongeren en pas gepensioneerden zal het gebruik een
sprongsgewijze ontwikkeling kennen… via de moderne
communicatiekanalen moeten we ons richten op de
achterban…”
" Opletten met uitsluitingsmechanismen (in het bijzonder
kansarmen - digitale generatiekloof
" Oppikken van nieuwe digitale kunstvormen!
" crossmedialisering
vrijdag 24 juni 2011

30. Communicatie
" Samenleving fragmenteert en diversifieert => completere
communicatiestrategie is nodig; tegelijkertijd ook een
meer gepersonaliseerde communicatiestrategie
" Ook digitale kanalen kunnen dragers van kunst worden
(Perceval)
" Media en hun one-minute-of-fame; En daarna? gGebrek aan
nazorg
" Communicatiekanalen blijvend actualiseren
" Onbekend is onbemind > blijvend werken aan zichtbaarheid
" Hugo De Vos: “Het enthousiasme dat zo kenmerkend is voor
de amateurkunsten en een grote drijfveer is, moet worden
overgebracht, zowel in de grootschalige als in de kleinschalige
(communicatie)initiatieven”
vrijdag 24 juni 2011

31. 2. Participatie en doelgroepen
o Jongeren
o Ouderen
o Randvoorwaarden en drempels
o Diversiteit en interculturaliteit
vrijdag 24 juni 2011

32. Participatie
" Amateurkunsten als meest democratische
cultuurparticipatie.
" Positieve effecten van participatie aan kunst en
cultuur op individu, gemeenschap en de bredere
samenleving.
" ‘empowerend effect’.
" Gemeenschapsvormende functie
" Gevarieerd karakter AK is een troef
" Alert blijven voor verschuivingen in het ‘klassieke
verenigingsleven’
vrijdag 24 juni 2011

33. " Democratiserende tendens zet zich verder. Lichte
toename onder de laagst opgeleiden.
" Hogere deelname als receptieve cultuurparticipant
" Amateurkunst is meer dan wat het niet is (de
niet-beroepsmatige beoefening van creatieve
activiteiten). Het is een vaak gekozen manier van
cultuurparticipatie die niet losstaat van andere
vormen van participatie, met positieve correlaten
zowel voor het individu als de samenleving.
" Vrijetijdspas (proefproject in Aalst voor moeilijker te
bereiken groepen)
vrijdag 24 juni 2011

34. Jongeren
" 71% van de 14- tot 17-jarigen beoefent kunst
" Het aantal jonge amateurkunstenaars is er t.a.v.
2003 sterk op vooruit gegaan: van 57% in 2003 naar
circa 70% in 2009.
" Gert Nulens: de jongeren scoren hoog op
bioscoopbezoek, maar laag op het luisteren naar
klassieke muziek. 74% van de jongeren is actief in
verenigingen, dit zijn dan vooral sport- en
jeugdverenigingen.
" Het is aangewezen om meer en meer
aansluiting te zoeken bij het jeugdbeleid
(afstemming visie en aanbod, subsidielijnen...)
vrijdag 24 juni 2011

35. " Minister Smet: beleidsprioriteit jeugdcultuur
" Goede zaak want investeren in creatief kapitaal
tijdens de kindertijd heeft voordelen in het latere
leven: economisch, sociaal en cultureel.
" Volgende beleidsperiode: aansturing visie zowel uit
cultuur als jeugdbeleid. AK-sector heeft hier baat bij!
" Let op eigenheden van jeugd:
! Shopgedrag
! Gebruik mobiele apparatuur (gsm/smartphone,
mp 3, enz.) voor cultuurbeleving én creatie van
content.
! -> meer aansluiten bij jeugdbeleid!
vrijdag 24 juni 2011

36. Ouderen
" Meer mensen op vitale leeftijd met pensioen =
verhoogde aanwezigheid in AK kenmerken: geschoold,
gezond, bemiddeld, mobiel, nieuwe media
" Mobiliteitsproblemen versus digitalisering en internet
" senioren willen graag actief participeren
! Tijdstip: liefst overdag
! georganiseerd vanuit club of vereniging
! begeleiding en omkadering
" Merk op: breekpunt voor cultuurparticipatie = 60 jaar
! Voor amateurkunsten: 70 jaar
-> Aangepast beleid
vrijdag 24 juni 2011

37. Randvoorwaarden en drempels
MOBILITEIT
" Toegenomen virtuele mobiliteit
" Reële mobiliteit 30 km
" Kwaliteit versus het zuiver sociale
INFRASTRUCTUUR
" Nood aan gemeenschappelijke actieterreinen
" Weinig ruimte -> doordacht infrastructuurbeleid
nodig
" Brede School, CC’s en GC’s en ruimtes DKO
" Logica van gedeeld zalengebruik
vrijdag 24 juni 2011

38. Diversiteit en interculturaliteit
vrijdag 24 juni 2011

39. " 5,8% bevolking: andere nationaliteit
" Vooral in steden
" Nood aan meer openheid, alertheid, bewustzijn en
erkenning van andere culturen.
" Rijkdom van andere culturen is een kans
" Sector dient nog extra inspanningen te leveren
! bekendmaking en toeleiding naar aanbod
! drempelverlagende initiatieven (ledenkortingen en
gerichte communicatie )
! projectmatige aanpak i.s.m. socio-culturele actoren
(buurtwerk, basiseducatie, sociaal-artistieke
projecten)
" Rik Pinxten: De vraag is dan ook of de cultureel andere
groepen en gemeenschappen uit eigen initiatief van de
circuits van de amateurkunstensector zullen gebruik
maken?
vrijdag 24 juni 2011

40. " Verarming
Cfr. recht op cultuur voor iedereen
" ‘doelgroepenwerking’ ->een strategie
‘actieve terughoudendheid’
de drempel bewust laag
samenwerking met de socio-culturele sector.
niet unserved audience potentierijke burgers
" sectorstempel van ‘meest democratische vorm van
cultuurparticipatie’ behouden
= nadenken over hoe we een tandje bij kunnen steken
vrijdag 24 juni 2011

41. 3. Vorming, opleiding en educatie
vrijdag 24 juni 2011

42. LEERPLICHTONDERWIJS
" Hugo De Vos: “Naast vrienden en ouders is het onderwijs van
cruciaal belang als voedingsbodem en desem voor de
amateurkunsten.”
" Onderwijs is een eenduidige ingangspoort ~ zo goed als alle
kinderen en jongeren worden er bereikt
" samenwerking tussen Smet en Schauvliege
" Hervorming secundair onderwijs:
culturele competentie als sleutelcompetentie
" Actieplan cultuur in het onderwijs (minister Smet)
! Kunst- en cultuureducatie
! Erkenning culturele competenties
! Toptalenten
! Cultuurmanagement
! Brede school
vrijdag 24 juni 2011

43. DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS
" Conceptnota hervorming deeltijds kunstonderwijs
! nieuwe richtingen
! crossovers
! 4 graden
! EVC’s
! verlaging instapleeftijd voor MWD
! samenwerking met dagonderwijs,…
" Expliciete ‘uitstroom naar amateurkunsten’
vrijdag 24 juni 2011

44. KUNSTEDUCATIE
" Veldonderzoek
cultuureducatie
" verschuivende voorkeuren
minder formele
kunsteducatie
" voorkeuren voor lossere
omgangsvormen en
organisatievormen.
vrijdag 24 juni 2011

45. LEVENSLANG LEREN
" Vlaamse Kwalificatiestructuur
" Competentiedenken
" HVC en EVC
" bewustwordingsproces over het feit dat men ook
competenties kan verwerven in de vrije tijd
" Oscar
vrijdag 24 juni 2011

46. 4. Samenwerking met verwante sectoren
vrijdag 24 juni 2011

47. (SAMEN)WERKING
" What’s in a name? Amateurkunstensector =
vendiagram
" Door verdere professionalisering verhoogt
sectoroverschrijdend denken
" Wisselwerking met andere domeinen van het
maatschappelijk leven
= over muurtjes kijken
vrijdag 24 juni 2011

48. VERWANTE SECTOREN
" ERFGOED
Aandacht voor ‘immaterieel cultureel erfgoed’
Expertisecentra en expertisekernen
Erfgoednotie opwekken
" PROFESSIONELE KUNSTEN
Amateurkunsten zijn voedingsbodem en afzetdomein
Interesse professionele sector groeit
" SOCIAAL-CULTUREEL WERK
6 op 10 Vlamingen lid van vereniging
lichte toename van verenigingsleven
3 op 10 actief bestuurslid.
Hugo De Vos: parallellen in de werking.
vrijdag 24 juni 2011

49. Werk aan de winkel
vrijdag 24 juni 2011