Hoe benutten we de innovatieve kracht van boeren en tuinders

Hoe benutten we de innovatieve kracht van boeren en tuinders? | LinkedIn 25-03-12 07:04

Account Type: Basic | Upgrade Wouter de Heij Add Connections

Home Profile Contacts Groups Jobs Inbox 11
Search Companies News More Groups Search...

Innovatie 2.0 - Community of Talents
Discussions Members Promotions Jobs Search Manage More... Discussion | Poll | Group rules

Add to Manager's Choice
Share Discussion
Hoe benutten we de innovatieve kracht van boeren en tuinders? http://lnkd.in/M8-ygw
In de agrofood keten zijn we de afgelopen decennia in een situatie gegroeid waarin retail, food
industrie en toeleverende industrie voor de primaire producent sterk geconsolideerd zijn. Niet
vreemd natuurlijk. Specialisatie, efficiëntie, marktmacht, allemaal bekend.
Latest Updates
Hans Boeren en tuinders zijn ook steeds groter geworden. Maar toch: de groei staat niet in
Unfollow verhouding tot die in de andere schakels en is op zichzelf onderwerp van veel discussie (de
term megastal is nog niet zo oud, maar wel illustratief). Wouter de Heij commented in the
group on HERSTRUCTURERING
Nu zijn er onlangs topsectoren benoemd, eerder besproken en onderwerp van de CoT meeting EN MODERNISERING IN DE
op 1 juli. Er is al eerder geconstateerd dat het de grote partijen zijn die bij het verdelen van TUINBOUWSECTOR: HOE
innovatiegelden met hun brede schouders zij aan zij vooraan zitten (het FD linkje hieronder is KUNNEN WE ERAAN
ook al in een eerdere draad aangehaald). Begrijpelijk, en toch vraag ik me af of we op die VERDIENEN?: @etwin, je kent me,
manier het best innovatie organiseren en/of stimuleren. Boeren staan van oudsher niet als ik weet wat jij doet. Koffie staat klaar,
vooruitstrevend. Soms terecht, maar heel vaak ook niet. De afgelopen jaren heb ik bij ook voor jouw. Eerste bakje krijg je
verschillende schakels voor en na de boer in de keuken mogen kijken, en regelmatig van mij.
geconstateerd dat die veel conservatiever waren dan de boeren. Er zit veel kennis, creativiteit Like (2) Comment (32) 10 minutes ago
en innovatieve kracht bij boeren en tuinders.
Linda Van Duivenbode made a
Ik heb twee vragen: discussion a manager's choice: The
1. hoe benutten we die kennis, creativiteit en innovatieve kracht van de boer en tuinder making of The Bank of the Future
optimaal?
Comment (54) 8 hours ago
2. hoe zorgen we dat ook topsector budget voor beschikbaar komt voor de kleine spelers (of
moeten we dat helemaal niet willen)?
8 months ago Linda Van Duivenbode commented
in the group on Innovation Lecture
2012 te volgen via livestream op 26
Like Comment Unfollow Flag More maart v.a. 16:00: De stelling voor de
(twitter) discussie is: De beste
manier om als Nederland maximaal
Stephan Verveen, Jacqueline Rempt and 6 others like this te participeren in ‘Horizon 2020’ is:…
@Hans,...
200 comments • Jump to most recent comments
Like Comment (2) 8 hours ago

See all updates »
Hans De Haan • Ik zie het linkje niet meer terugkomen. Ik bedoelde deze blog van Herb
Prooy, ook in het FD gepubliceerd: http://www.herbprooy.nl/topsector/133/
8 months ago • Like

Hans
Unfollow

Wouter de Heij • Welke innovatiekracht? De primaire sector verwart 'goedkoper' en
'groter' met consumentenwensen en innovatie. Ik heb sinds 15 jaar veel met tuinders en
boeren te maken. Er zijn maar weinig echte ondernemers in deze sector, en de paar echte
ondernemers die ook nog eens creatief en innovatief zijn, zijn op enkele handen te tellen.

Een voorbeeldje uit eigen keuken www.komop.net. Ondanks mijn oproep in alle kranten
en media dat komop gratis wordt overgedragen een een komkommerteler, hebben zich al
precies 0 telers zich gemeld. Dit is een gebradenen kippetje, de teler hoeft alleen maar
zijn mond open te doen.

Schakels na de boer -voedselproducenten en verwerkers- zijn gemiddeld genomen erg
innovatief en creatief. De handel (inclusief retail) totaal niet (en deze killen/blokken vaak
inventies in een vroeg stadium. Manager's Choice

Beetje hard mijn reactie, maar ik doe dit te lang. En schrijf ook te lang over dit onderwerp: The making of The Bank of the
wdeheij.blogspot.com En doe in de praktijk veel. Future
Stephan Verveen See all »
PS en ik maar denken dat het platform op sterven na dood was. ;-) Met nog meer
rapporten schrijven en 'granddesign'denken gaan we er never nooit niet komen. Innovatie
heeft met lef en ondernemerschap te maken. That's all. Top Influencers This Week
8 months ago
Stephan Verveen

Jacqueline Rempt • @Wouter Er wordt gevraagd 'hoe'? Niet commentaar op ... Er zijn
natuurlijk wel degelijk innovatieve tuinders. Ga op de gestelde vragen in. Etwin Grootscholten

En ... hoe komt 't dat niemand dat gebraden kippetje eet???

http://www.linkedin.com/groups/Hoe-benutten-we-de-innovatieve-…7ec-4078-93e6-8c95975462ea&trk=group_search_item_list-0-b-ttl Pagina 1 van 44


Jacqueline 8 months ago • Like Jos Hoebe
Unfollow

Hans Konstapel • @Wouter: Ik heb nog steeds het gevoel dat er iets mis is met het Richard Reekers
verhaal wat je vertelt. Als consument sta ik nog steeds versteld van de "onzinnige"
innovatie in de voedselindustrie.

Die "onzinnige" innovatie heeft geresulteerd in enorme hoeveelheden producten die in Hans Konstapel
Hans
wezen geen "innovatie" zijn maar het gevolg van slimme marketeers die met allerlei
Unfollow
verleidingstrucken (nu weer gezond en duurzaam) de consument hebben verleid tot de
aankoop van producten waarvan zij (!) dachten dat er behoefte aan is.

Ik kom uit een boerenfamilie en ik heb de gevolgen van deze ontwikkeling van kind of aan
kunnen aanschouwen. De gevolgen waren dat de "normale" boer geen kant meer op kon
Group Statistics
en of zijn bedrijf moest stoppen of de "slaaf" werd van de productiebedrijven.
Director

De enige "innovatieve" stap die men kon bedenken was groter en groter worden, slimme Manager
machines introduceren of genetisch gaan rommelen met de gewassen of de dieren met
als gevolg een mono-cultuur en ernstige inteelt.
CHECK OUT Entry

INSIGHTFUL
Die inteelt maakt dat zowel de gewassen als de dieren extreem kwetsbaar werden en dat MEMBERS
STATISTICS
3,759
had weer tot gevolg dat de "chemische" of de "technologische" oorlogsvoering moest
worden opgevoerd waardoor uiteindelijk alleen de groten het gingen winnen. ON THIS GROUP

Die groten werden groter en groter en werden "afstandelijke" besturingsmachines die
steeds verder van de natuur af kwamen te staan.
View Group Statistics »
In dat kader bekruipt mij gewoon de vraag of "de slimme boer" of de "slimme tuinder" nog
wel bestaat en of we nu niet gewoon te maken hebben met "dier-en- voedsel-
technologen" die de relatie met de grond, de dieren en de planten gewoon volledig kwijt
zijn geraakt.

Ik vind het niet zo gek dat er geen interesse is in een komop.tje. Dat komt omdat de markt
overvoert is met allerlei drankjes (die nu smoothies) heten.

Wat mij opvalt is is dat de klandizie van de Turkse groenteboer (en slager) in mijn wijk
enorm aan het toenemen is en dat de consumenten weer gewoon terug willen naar de
essentie. Die willen geen rechte komkommer weer (want een komkommer is krom) en ook
geen perfect gevormde tomaten of paprika's die naar niets smaken.

Zijn we niet gewoon te ver doorgeslagen met de "innovatie" in deze sector en is de meest
innovatieve aanpak die men nu zou kunnen kiezen niet "anti-innovatie"("Creative
destruction")?

Liesbeth Oerlemans • @Jacqueline, ik dacht toen ik de kop las (zonder dat ik verder had
gelezen) ook direct aan Komop. Het lijkt mij veel zeggend dat er geen enkele tuinder zich
heeft gemeld. Dat tuinders innovatief zijn lees ik alleen in stukjes van adviseurs en ik zie
helaas weinig voorbeelden. Steeds gaan er veel subsides naar toe. Misschien wel te veel,
waardoor innovatie ook niet nodig is voor hen.
Liesbeth
Unfollow
Verder lees ik steeds dat ze (gratis) advies willen. Blijkbaar vinden ze dat ook gewoon.

(Ik ben absoluut geen deskundige in de sector, maar schrijf op wat ik als relatieve
buitenstaander zie. Ik ben niet tegen subsidies, tenzij dit de branche lui maakt)

Wouter de Heij • @Hans, volgens mij begrijp je me prima. Jouw reactie beschrijft namelijk
wat ik ook bedoel. De kwetsbaarheid is te veel toegenomen, teveel focus op groot en bulk.
En dan de voer is inderdaad bijna loonslaaf geworden. Met innovatie bedoel ik juist
consument-betekenis gaan geven aan producten. Gemakt is maar een van de vele
voorbeelden, naast smaak en diversiteit. Natuurlijk heb je gelijk, dat er niets mis is met
een kromme komkommer.
8 months ago

Jacqueline Rempt • @Hans Creative destruction / anti innnovatief is weer een andere
insteek. Je hebt vast wel een antwoord op de vragen die Hans stelt ... Hans zegt niet dat
er van alles gemanipuleerd moet worden ...
Jacqueline
Unfollow

Wouter de Heij • @jacqueline, Rob Baan is bijvoorbeeld heel innovatief dat klopt. En
welke voorbeelden kennen we nog meer? Jan Robben? Het gros -en dan denk ik aan
98%- van de boeren en tuinders is bezig met groter, goedkoper en efficiënter. Mijn



antwoord is simpel: waar is de consument.
8 months ago

Hans Konstapel • @Wouter: Dat is mooi maar nu de "hamvraag" wat zijn dan de
producten waar de consument betekenis aan geeft? Ik heb n.l. het gevoel dat een niet-
gemanipuleerde (gestandaardiseerde) komkommer zelf al betekenis geeft omdat ie Uniek
is.
Hans 8 months ago • Like
Unfollow

Jacqueline Rempt • @Hans de Haan (twee Hansen hier :-) )Heb je voorbeelden van de
creativiteit van boeren?

Jacqueline
Unfollow

Wouter de Heij • @Hans, lees eens dit deze stukjes:
http://wdeheij.blogspot.com/2011/02/de-grote-oplossing-van-alles-en-
dat.htmlhttp://wdeheij.blogspot.com/2009/10/het-toegepaste-onderzoeksbeleid-de-
lage.htmlhttp://wdeheij.blogspot.com/2011/02/stimuleer-diversiteit-en-geef-pokon-
aan.htmlhttp://wdeheij.blogspot.com/2010/08/nederland-innovatieland-30-de.html
Waarom? Omdat topsectoren aanpak de klassieke fout maakt door grote programma's te
starten waarbij de usuals suspects aan het roer staan. Dat is een heel slecht recept voor
innovatie.
8 months ago

Jacqueline Rempt • @Wouter Vandaar deze discussie van Hans. Hoe verder? Wat
moeten de Topsectoren anders doen. En dan graag even een samenvatting van je blogs
...
Jacqueline
Unfollow

Wouter de Heij • @Hans, ik kan je zeggen wat geen betekenis meer heeft:
- gewone tomaten
- gewone rechte komkommers.
- een stoplicht.
- gewoon varkensvlees.
Deze producten zijn commodities vergelijkbaar met suiker, graan en olie.
En wat dan wel? Tja, dan moet je consumer insight hebben en weten wat behoeftes en
latente behoeftes zijn. En vooral deze behoeftes kunnen vertalen naar concrete producten
en deze concrete producten dan ook kunnen maken.

En laat dat nu onze specialisatie zijn bij TOP ;-)
8 months ago

Liesbeth Oerlemans • @Hans K, voor mij als consument: een 'gewone' komkommer,
tomaat etc.(zoals jij beschrijft) MET smaak. Een voorbeeldje: witlof smaakt vaak niet bitter
meer, omdat we te veel aan zoet gewend zijn en daarom de bittere smaak uit de witlof
wordt gekweekt. Als je alle oorspronkelijke smaak eruit haalt,smaakt alles naar 'niks'.
Liesbeth
Ik zal op de eerste plaats kiezen voor onbewerkte producten. Toch denk ik dat er ook een
Unfollow
markt is voor bewerkte producten die nog herkenbaar zijn als oorspronkelijk product. Dat
kost minder tijd/gedoe (en geeft dus gemak) en dat willen mensen daarom nu eenmaal.

Wouter de Heij • @Jacqueline, ik schrijf blaren op mijn handen. Geen korte
samenvattingen en lange onderbouwingen en doe mee hier bij CoT en diverse andere
fora. Ik snap je vraag maar het is een goedkope journalisten vraag. Stel een openvraag en
de andere mag creatief zijn. Een ieder die me kent, weet hoe ik denk, wat ik doe, en wat
mijn visie is. De basis is: veel kleinschalige doe-experimenten in de praktijk initiëren. Deze
projecten moeten worden gerund door ondernemers die intrinsiek gemotiveerd zijn. Vooral
geen topdown aanpak dus. Verder doe je innoveren met professionals:
http://wdeheij.blogspot.com/2011/02/innovatieprojecten-mislukken-als-je.html
8 months ago



Jacqueline Rempt • @Wouter Ik begrijp dat iedereen bij TOP moet zijn? Of leiden er ook
andere wegen naar Rome? Zie de vragen van Hans de Haan waar hij een antwoord op
vraagt.
Jacqueline
Unfollow

Wouter de Heij • @jacqueline, Alleen boeren en tuinders die willen
verwaarden/verwerken (lees hoger in de keten) hebben wat aan TOP ;-) En ik doe ook
niets met het volgende 'boerenkaasje' of normale me-too marketing projecten. Gewoon
een verpakkingsredesign of een kleine receptuuraanpassing (truckje van Mona) doen we
ook niet.

Om concreet antwoord te geven op Hans:
1. dat gaat vanzelf, vooral niet proberen te gaan sturen. Vooral geen middlemans
introduceren, of brainstorms organiseren. Vooral niet weer de bostonconsultancy groep
laten inventariseren waar kansen liggen of denken dat inventies en innovaties vanuit
kennisinstellingen of universiteiten komen.
2. ja, vooral klein en opkomend stimuleren en initieren. En nog belangrijker starters laten
doorgroeien. Heel groot kan het zelf, te klein heeft pech (ik ben een aanhanger van
Darwin).

Ik begin een plaat te worden die in zijn groef blijft hangen. Sorry voor de lezers van dit
forum. Nog even en ik stop gewoon en doe niet meer mee. Saaie herhaling van zetten.
8 months ago

Hans Konstapel • Ik denk dat het niet zo complex is om de "vraag" van de consument te
achterhalen.

We hebben hier n.l. niet te maken met iets nieuws maar met iets ouds. Voedsel is zo oud
als de wereld en de bereiding van voedsel is in wezen ook niet veranderd.
Hans
Unfollow
De rest is sterk cultuur gebonden. Juist door de menging van de culturen ontstaan er
nieuwe combinaties van "voedsel-componenten" die in principe elders op de wereld
groeien en dus naar Nederland worden gebracht en indien mogelijk worden gekweekt.

Als de kweker/boer/.. weer dichter bij de markt gaat staan zal het ook sneller duidelijk
worden wat de vraag is.

Mijn suggestie? Ga weer terug naar Lokale Veilingen en stimuleer de "echte" Groenteboer
en Slager. Dus stop met de grootschalige supermarkt want "grootschaligheid" is de "root
of all evil".

Liesbeth Oerlemans • Nog een praktische aanvulling van een consument. Ik ben pas
verhuisd naar een andere plaats.Ik ben ontzettend enthousiast over mijn nieuwe
groenteman. Wat een (smaak)keuze en tegen een normale prijs. Dat was ik niet gewend
in mijn oude woonplaats :-).
Liesbeth 8 months ago • Like
Unfollow

Wouter de Heij • @Hans, de grap is nu juist dat onze cultuur (en welvaart) sterk
veranderden, en juist daardoor ook ons voedsel. Haal daarbij toekomstige tekorten,
nogmeer mensen op de aarde, en duurzaamheid, en je zult gaan zien dat toekomstig
voedsel beïnvloed gaat worden door onze huidige (maar ook veranderende cultuur) en dat
onze cultuur sterker nog dan ooit ons voedsel gaat beïnvloeden. Het gaat niet meer om de
primaire agroproducten, dat zijn immers 'gewone' ingrediënten geworden in onze complex
eetsysteem. Ik heb geen glazen bol, maar weet wel dat het machtig interessante materie
is.
8 months ago

Hans Konstapel • @Wouter: Ik heb wel een glazen bol en ik weet bijna 100% zeker dat
we weer terug moeten naar de essentie of dat willen of niet maar kun je wellicht 1
voorbeeld geven van wat je bedoelt?
Hans
Unfollow

Hans De Haan • @Wouter, Ik begrijp wat je bedoelt. Ik zeg niet dat alle boeren en
tuinders toonbeeld van vernieuwing zijn. Mijn punt sluit dicht aan bij dat van Hans K: juist
in de andere schakels van de agrofoodketen is vooral op 'goedkoper' en 'groter' gestuurd
en vervolgens met een marketingsaus overgoten. Wat je zelf ook in punt 5 van je eerste



linkje al aangeeft. Dat heeft dan innovatie geheten, en die willen we blijkbaar in stand
houden met subsidiestromen naar diezelfde partijen. Ik ben er helemaal niet op uit om de
boer als slachtoffer af te schilderen, in tegendeel zelfs. Als boeren niet in staat zijn om
aansluiting te vinden in hun keten verworden ze tot grondstofleverancier, en dat kan
elders op de wereld vast net zo goed, maar dan goedkoper. Prima.
Hans
Unfollow Ik constateer in de praktijk wel een aantal barrières waarvan ik me afvraag hoe die te
doorbreken zijn. Om bij jouw punt 5 te blijven: echte innovatie ontstaat weer onderop.
Daar ging mijn vraag over. Hoe laten we die tot z'n recht komen, terwijl het grote geld de
andere kant op stroomt?

@Jacqueline: voorbeeld: ik ken diverse initiatieven (soms in de dop) in de varkenshouderij
voor vernieuwende vleesconcepten met betere smaak, nieuwe houderijsystemen (welzijn,
milieu) en landschappelijke inpassing van hun stallen. Gedreven ondernemers, die er
absoluut op uit zijn om out-of-the-barn te denken en wel degelijk het contact met de
consument (willen) zoeken. Juist doordat de schakels in de keten zo gespecialiseerd zijn
komen ze er amper tussen. De supermarkt wil wel omschakelen naar andere producten,
maar dan eerst met een paar hardlopers beginnen, en voor een minimale meerprijs. Dat
gaat natuurlijk niet samen, want de rest van dat varken moet ook netjes tot waarde
gebracht worden. Doordat de grote spelers zo conservatief zijn gooien ze het probleem
gewoon terug over de heg en komt het dus niet van de grond. Kip-ei. We zijn zo
doorgeslagen in onze specialisatie en verbulking, dat als we bijzondere producten in het
schap willen, we daarvoor nog steeds de bulkbenadering kiezen. En de supermarkt maar
roepen dat het "goed boeren is" of dat ze "het beste van de boer" hebben. Nieuwe
marketingsaus over dezelfde bulkbenadering. En weer geen innovatie. Jammer.

Hans Konstapel • @hans: Goed voorbeeld maar waarom hebben ze dan het contact met
de consument niet gevonden? Er zijn toch andere wegen dan verkoop via de
"supermarkt"? Volgens mij hebben hebben ze te weinig gebruik gemaakt van andere
beschikbare disciplines die heel goed instaat zijn om zelfs zonder dat er al een product is
een markt te maken.
Hans
Unfollow 8 months ago • Like

Wouter de Heij • @HansdH, ik deel je je analyse. Teveel goedkoop en bulk, en
waanzinnig slechte marketingsaus. Maar vergis je ook vooral niet in de rol van de supers.
Deze willen geen innovatie, en als ze zeggen het wel te willen, dan zijn ze niet bereid om
ook 'te investeren'. Het feit dat profit, risico, macht en innovatiekracht totaal verkeerd
verdeeld zijn (en dat gaat op termijn tot een wat ik noem foodbubble leiden). Kijk eens
naar de slides 40, 41 en 42:
http://www.slideshare.net/deheij/evolutie-van-
innovatiehttp://www.slideshare.net/deheij/slides-innovatielandschap-food-ez-22042009-
small-1887785
En een van de weinige echte food marketinggoeroes van Nederland Jan Peter van Doorn,
schreef recent nog: http://wdeheij.blogspot.com/2010/08/een-goed-product-heeft-geen-
marketing.html

@HansK, omdat boeren alleen de P van productie nog kennen. En gedacht hebben de
verkoop uit te besteden bij zg telersorganisaties en handelshuizen, die op hun beurt
vooral toegevoegde kosten introduceren. En supers? Die hebben de winst op AGF nodig
om de negatieve marge op A-merken te compenseren. En wil je daar meer over weten,
dan raad ik je aan dit stukje te lezen:
http://wdeheij.blogspot.com/2009/11/de-margemix-en-de-opbouw-van.html

(enne: voor ministeries, branche-organisaties, coops, convenanten, TNO en DLO, werk ik
alleen maar commercieel).
8 months ago

Hans Konstapel • @Wouter: Als de analyse zo simpel is (en ik vermoede dit al) dan is de
oplossing toch ook duidelijk. Er moeten alternatieve distributie-kanalen komen. De grote
vraag is dan wie dit oppakt en welk kanaal dit is. Zie hierbij mijn verhaal over de
Turks/Marokkaanse retailers. Hebben die al zo'n kanaal?
Hans 8 months ago • Like
Unfollow

Wouter de Heij • @hans, het neerzetten van een nieuw distributiekanaal is net zo lastig
als het neerzetten van een nieuwe bank. Het kan ..... maar gebeurt niet in de praktijk.
8 months ago

Hans De Haan • @HansK: Ben het met je eens dat de supermarkt niet het enige
afzetkanaal is, en ook niet de meest vooruitstrevende.

We komen hier wel op een punt van volumes. Het verschilt per sector, maar het principe



Hans blijft gelijk: voorbeeld uit de leghennenhouderij: Als je als kleine kippenboer met 25.000
Unfollow hennen (daar is in de reguliere houderij geen boterham meer mee te verdienen) een
alternatief afzetkanaal zoekt voor je eieren wordt het wel lastig. Je wilt iets leveren met
toegevoegde waarde om niet alleen in termen van bedrijfsgrootte te hoeven denken om
rendabel te kunnen zijn. Dus een hogere prijs per ei. Dus een relatief klein marktaandeel
voor jouw 150.000 eieren per week. Stel dat jouw eieren 10% van het volume invullen van
de totale eierverkoop van jouw afnemer: vindt maar eens partijen buiten de supermarkt
die wekelijks 1,5 miljoen eieren nodig hebben, waar jij dan 10% van mag doen. En dan
hebben we het nog niet over het ontwikkelen van nieuwe systemen, smaken, etc. Die
kosten en risico's wil je graag met meerdere pluimveehouders delen. Als je het met z'n
vijven wilt doen heb je al iemand nodig die 7,5 miljoen eieren in de week verkoopt.

Toch maak ik graag kennis met disciplines die die markt mogelijk kunnen maken, dus ik
sta open voor je suggesties.

@Wouter: ik geloof er in dat mede door de social media er weer meer ruimte komt echte
producten in plaats van alleen "beleving". Dat vraagt om een andere houding van veel
boeren én van de andere schakels. Echt onderscheidend vermogen ontstaat uit echte
innovatie. Ik denk dat dat kan, maar dat daarvoor ook een verandering nodig is in de
manier waarop ketenpartijen met hun leveranciers omgaan. Blijkbaar zijn we nog te bang
om de echte verbinding aan te gaan om samen voor dat onderscheidend vermogen te
zorgen. En "samen" betekent dat we elkaars innovatieve vermogen benutten. Ik zie dat er
wel innovatief vermogen bij de boeren en tuinders zit, maar dat deze onvoldoende benut
wordt doordat de manier waarop we met elkaar omgaan diepgeworteld is in het denken in
bulk, specialisatie en efficiëntie. Ik zou het doodzonde vinden als dit in stand gehouden
wordt door de manier waarop we de innovatiesubsidies gaan organiseren.
Innovatiesubsidie als rem op innovatie...

Hans Konstapel • @Wouter: Grappig dat je dat zegt over die bank. De denkfout hier is
dat een bank iets heel duurs moet zijn met kantoren en erg veel medewerkers terwijl een
bank niets anders is dan een geld-distributie-systeem waar mensen om voor mij soms
vreemde redenen hun geld heenbrengen omdat ze denken dat er beter van worden.
Hans
Het gebeurt niet in de praktijk omdat schijnbaar niemand het oppakt waarom doen wij het
Unfollow
dan niet?

Hans Konstapel • @HansdeH: Dit snap ik niet: "en dan hebben we het nog niet over het
ontwikkelen van nieuwe systemen, smaken, etc". Over wat voor smaken heb je het dan?
Eieren met aardbeiensmaak of zo? Dat ligt toch (net als bij wijn) aan de kip en zijn
voedsel? Over wat voor machines heb je het dan? Gaat het ook niet om het maken van
combinaties met gebruikers van eieren (bijv bakkkers?) of met gebruikers van de
Hans
afvalstoffen? Is er niet sprake van een kip/ei-cyclus die je regionaal kunt inrichten? Er
Unfollow
moeten slimme combinaties te vinden zijn die een hoog mogelijk niveau van autonomie
kunnen bereiken.

We zijn hier trouwens mee bezig in Rwanda. Ik zal is vragen hoe ze het daar gaan doen.

Wouter de Heij • Geld is een virtueel concept, digitaal als je wilt. Voedsel is iets van
atomen en moleculen, productie, transport en distributie naar klanten is iets van de reeele
wereld. Big difference.
8 months ago

Hans Konstapel • Het is ook fysiek (munten, bankbiljetten). Die worden gedrukt of
geslagen en weer in genomen. Chartaal geld is er nog steeds en het transport is ook nog
erg risicovol dus: no big difference. De wereld is nog niet helemaal digitaal gelukkig. Er
komt nu zelfs weer meer chartaal geld in omloop omdat erg veel mensen goud kopen
vanwege de crisis.
Hans

Hans De Haan • @HansK: Qua smaak heb je precies gelijk. Dat ligt aan de kip of het
varken en zijn voedsel. Hoe ga je dus de juiste ras kiezen met het juiste voer, liefst zonder
dat de buurman morgen hetzelfde kunstje kan. Dan wil je graag een speciaal ras met
speciaal voer. Wil je die op maat laten ontwikkelen dan hoef je ook al niet met 5 boeren
aan te komen.
Hans
Unfollow
En het ontwikkelen van een houderijsysteem begint meestal bij een stalinrichting die recht
doet aan het natuurlijk gedrag van de dieren, bijdraagt aan minder milieubelasting en liefst
ook nog een betere landschappelijke inpassing. Ook zonder grote technische innovaties
zijn dat al ingewikkelde trajecten. In de praktijk zijn er dan ook nog vaak technische



innovaties nodig om het systeem compleet te maken / te laten functioneren.

Hans Konstapel • @Andere Hans: Volgens mij zijn die stallen er al. Ik weet tenminste
hoe ik daar aan kan komen. Heb er eind augustus overleg over ivm Rwanda. Volgens mij
moet je niet innoveren maar het beste wat er is nemen en het mogelijk maken om later
nog innovaties toe te voegen.
Hans
Mbt kippen en voer moet je hetzelfde doen. Stap voor stap verbeteren. Ik zie trouwens
Unfollow
niet in waarom iedereen nu weer wat anders zou moeten bedenken. Op die manier wordt
de markt weer erg complex en snapt de klant er weer helemaal niets van. Die kan het dan
"cognitief" niet aan en moet er weer een enorme duit aan Marketing/Positionering aan te
pas komen. Een ei is een ei. Keep it Simple.

Stephan Verveen • Alleen moleculen "kosten geld".
Herstel: alleen "energie" "kost" "geld" en "andersom"
http://www.youtube.com/watch?v=Um63OQz3bjo #bitcoin
Stephan
Unfollow

Hans De Haan • @HansK: Dat moet je nog even nader toelichten. "Het beste wat er is"
klinkt alsof er één iets bestaat wat het beste is voor alles en iedereen. Managementtheorie
is niet mijn sterkste kant, maar volgens mij is vraag niet uniform, verandert het constant en
aanbieders willen zich graag onderscheiden van hun concurrenten. Is dat niet de reden
om juist te willen innoveren?
Hans
Unfollow
Jouw conclusie "je moet niet innoveren" vind ik een hele bijzondere. Is die wat jou betreft
algemeen geldend, of alleen voor agrofood, en waar zit 'm dan dat verschil? Als die alleen
voor agrofood geldt hoeven we ons in elk geval geen zorgen te maken over de
innovatieve kracht van schakels uit de agrofood keten (of hooguit dat die kracht te groot
is). Als je conclusie breder geldt, stoppen met de LinkedIn groep Innovatie 2.0?

Jacqueline Rempt • Dit artikel over het project 'De Gezonde Kas' staat vandaag in het
FD. Met behulp van ICT-toepassingen kunnen opbrengsten worden verhoogd en
bestrijdingsmiddelen worden geminimaliseerd. Er zijn 22 bedrijven en 10
onderzoeksinstellingen bij betrokken. Een mooi voorbeeld van wat er mogelijk is / wordt.
http://bit.ly/pw6J2S
Jacqueline

Liesbeth Oerlemans • @Hans de H, wat Hans K zegt is niet wat de theorie zegt. Er zijn
volgens Porter twee uitersten: kostenleiderschap (laag mogelijke prijs en dus bulkproduct)
of differentiatie (daarbij ligt het accent op het allerbeste onderscheidende product en
kosten zijn minder relevant). Bij kostenleiderschap ben je niet uniek en kun je in de markt
zo opzij geschoven worden. Dat is volgens mij ook wat er in de tuinbouw (voor zover ik
Liesbeth
dat kan beoordelen steeds gebeurt).
Unfollow

Wouter de Heij • En de gezonde kas gaat daarom ook niet over gezondheid, maar over
kostleiderschap. Meer automatisering, meer robotisering, meer bulk tegen lage prijs dus.
Technologisch hoogstaand, maar ook nu weer is de consument niet in zicht (en daarmee
typisch WUR, LNV aanpak). Verder is er niets nieuws aan de nieuwe gezonde kas. Ik zeg
direct toepassen die technologie! High tech ondernemers in de tuinbouw doen het gewoon
al. Kortom geld over de balk smijten zo'n project.
8 months ago

Hans Konstapel • @HansdeH:Ik snap dat mijn opmerking verwarring opwekt dus ik moet
m even toelichten.

De meest simpele definitie van Innoveren is "iets nieuws doen". Die definitie bevat geen
enkele beperking terwijl er natuurlijk altijd beperkingen zijn bijv. geld. Wat mij in het
Hans
huidige tijdsgewricht opvalt is dat "innovatie" een soort "Haarlemmer Olie" is geworden.
Unfollow

Een paar weken geleden heb ik mijn "bespiegelingen" is op papier gezet
(http://hans.wyrdweb.eu/about-radical-innovation/) en ben tot de conclusie gekomen dat er
minstens twee manieren zijn om naar innovatie te kijken.



De eerste zou je Continu Verbeteren kunnen noemen en die aanpak zie je bijv. in Japan.
De Japanse cultuur is gericht op Harmonie.

De min of meer complementaire aanpak is de "we doen maar wat en je weet t nooit
aanpak". Je schiet met hagel en er wordt altijd wel iets geraakt. Die aanpak zou je
Amerikaans kunnen noemen. Ze heeft sterke relaties met de Evolutie-theorie en daarmee
met het Kapitalisme. Deze laatste aanpak is extreem verspillend en daarmee eigenlijk niet
duurzaam.

Nu heb ik een derde aanpak geformuleerd die ik het Combineren van Combinaties noem.
Innovatie is slimme Combinatie. Om die aanpak te kunnen uitvoeren moet je de
essentieele componenten kennen.

In mijn antwoord hier boven suggereer ik een Japanse Aanpak, waarbij je stap voor stap
verbetert maar ik suggereer ook dat je om stap voor stap te kunnen innoveren er ruimte
moet zijn om die verbeteringen door te voeren. Dat vereist een aantal stappen vooruit
kijken en dat heet een Strategie formuleren. Een strategie is niet alleen een Pad naar de
Toekomst maar behelst ook een Architectuur die zo flexibel is dat ie de verwachte
veranderingen aan kan.

Als je dat goed wilt doen moet je de Combinaties die je gaat Combineren onderkennen.

In mijn ogen wordt er te weinig tijd besteed aan Strategie, Architectuur en onderzoek naar
de fundamentele bouwstenen van het gebied waar men Innovatie wil gaan plegen.

Is dit voldoende?

Stephan Verveen • Ik moet zeggen dat ik zo 'van de oppervlakte' het eens ben met
@Wouter dat het hier gewoon lijkt te gaan om het doen van investeringen zodat de
toepassing ook echt ontstaat. Aanjaagsubsidie dus. An sich kan dat nuttig zijn, zolang er
ook echt iets werkelijk nieuws (radicaal innovatief) wordt aangewakkerd. Voor
incrementele innovatie lijkt me dit minder op z'n plaats. Dat is meer een kwestie van slim
Stephan
investeren.
Unfollow

Wouter de Heij • Nog een kleine toelichting. Ik ben voor technologie ontwikkeling en ben
van mening dat het prima is als een overheid subsidie geeft aan een ondernemer (of
groep van) die met die subsidie werken aan de ontwikkeling en realisatie van een
prototype en nog liever 0-serie. Waar ik pertinent op tegen ben, zijn universiteiten die zich
niet met onderzoek en onderwijs bezig houden. Onderzoeken (analyse) is een
fundamenteel andere tak van sport dan ontwerp & ontwikkeling.
http://wdeheij.blogspot.com/2010/08/nederland-innovatieland-30-de.html
8 months ago

Hans Konstapel • Het leuke van de "gezonde kas" is dat het een bouwkundige
ontwikkeling is die zich (min of meer) buiten de bouwkunde heeft afgespeeld.

Als je de gezonde kas vanuit bouwkundig oogpunt bekijkt is het een huis of gebouw
waarin men planten kweekt. Naast het "behuizen" speelt ook de energie-voorziening een
Hans
rol.
Unfollow

De bouwkunde is nu instaat om energie-autonome gebouwen te bouwen maar ze is ook
instaat om volledig flexibele gebouwen te bouwen. Die kun je dus aanwenden om planten
in te kweken maar ook om mensen in te laten wonen.

Je kunt ze zelfs combineren met als simpel voorbeeld dat mensen planten kunnen
kweken op bijv. een dakterras etc etc. Hierdoor kun je energie/voedsel-autonome wijken
ontwerpen.

In mijn vorige comment stukje heb ik een relatie gelegd met een zeer effectieve
uitvindersaanpak die TRIZ wordt genoemd. Met TRIZ kun je allerlei uitvindingen slim
combineren.

Wat je dan doet is eigenlijk van domein wisselen, waarmee ik bedoel dat je bijv.
bouwkundige uitvindingen combineert met uitvindingen in andere kennis-domeinen.

Volgens mij zouden dit soort aanpakken ook is moeten worden toegepast in de land- en
tuinbouw.

Cross-innovatie, het combineren van Werkende Oplossingen uit verschillende
kennisdomeinen is de oplossing. Deze aanpak scheelt erg veel geld, tijd en vooral ook
frustratie.



Irma Lamers • 'Er zit veel kennis, creativiteit en innovatieve kracht bij boeren en
tuinders.1. hoe benutten we die kennis, creativiteit en innovatieve kracht van de boer en
tuinder optimaal?1. hoe zorgen we dat ook topsector budget voor beschikbaar komt voor
de kleine spelers (of moeten we dat helemaal niet willen)?'Ik denk dat we deze vragen
beter kunnen beantwoorden als we 1. de term 'transitie' betrekken bij dit onderwerp en 2.
Follow Irma de relatie tussen boer/tuinder en consument herstellen.Mijn idee is dat men zich nog
teveel blindstaart op schaalvergroting en groei. Onze samenleving zit midden in een
overgang naar iets dat we nu nog niet kunnen voorzien (van industriële groei naar nieuwe
energie) en denken nog teveel in termen van schaalvergroting en groei. Als gevolg van de
piek in het oliegebruik en de merkbare gevolgen van klimaatverandering gaat onze
samenleving drastisch veranderen. Dat merken we nu al. Daardoor hebben we in dit
stadium nog geen afdoende antwoorden. Daarom is het belangrijk om (veelbelovende)
experimenten te ondersteunen. Als we ons dat gaan realiseren durven we ook verder te
gaan in onze innovaties, omdat we dan de meerwaarde gaan zien om meer met onze
toekomstige generaties mee te denken. Als we de urgentie gaan ervaren (en dat gebeurt
nu al bij de ondernemers die - ondanks ondernemerschap en hart voor de zaak - het
loodje moeten leggen) dan komt er ook ruimte om de concepten achter de kleinschaliger
initiatieven te waarderen en daar budget voor beschikbaar te stellen.Ik ben samen met
anderen met een burgerinitiatief begonnen met regionale voedselvoorziening (nu 170
consumenten en 14 boeren) dat na 1,5 jaar in het najaar moet gaan starten. Het wordt
met enthousiasme ontvangen en biedt mogelijkheden om de relatie tussen burger,
ondernemer en overheid te versterken van onderop. Ik word daarbij geïnspireerd door de
gedachte achter transition towns (groepen burgers die kijken wat er wél kan). Steun ons
werk of - beter nog - doe mee!

Hans Konstapel • @Liesbeth: De theorie van Porter speelt met de variabelen Uniek vs
Niet-Uniek. Er zijn meer van die variabelen bijv. Samen vs niet-Samen (= Alleen). Die
matrix kun je afbeelden op de mens en grappig genoeg zie je dan de
persoonlijkheidstypen ontstaan.
Hans
http://hans.wyrdweb.eu/why-slave-needs-master-or-simple-model-explain-
Unfollow
psychopathology/

Stephan Verveen • De kleinschaligheid waar @Irma naar verwijst helpt ook bij het
"democratiseren" van zaken zoals synthetische biologie http://biobricks.org/ (voorheen
OpenWetWare)
Stephan
Unfollow

Liesbeth Oerlemans • @Hans, uiteraard zijn er veel meer variabelen mogelijk. Maar ik
dacht dat de basisuitleg HansdH wellicht zou kunnen helpen.

Liesbeth
Unfollow

Hans Konstapel • @Stephan: De effectiviteit van Radicale Innovatie is statistisch erg
laag. Incrementele Innovatie gaat niet om Slim Investeren. Als het zo simpel was was
alles nu al verbeterd. De tragiek is dat investeerders vaak meer zien in Radicale
Innovaties omdat ze dan (wederom statistisch) meer kunnen verdienen. Dat dat niet klopt
weet iedereen maar raar genoeg kijken we dan alleen naar de successen en niet naar de
Hans
enorme hoeveelheid mislukkingen.
Unfollow

Hans Konstapel • @Liesbeth: Ik bedoel het eigenlijk anders. Volgens mij MOET je die
andere variabelen meenemen anders is er eigenlijk maar 1 keuze mogelijk n.l. de bulk.

Hans
Unfollow

Hans Konstapel • @Stephan: Voor zover ik Biobricks snap gaat het hier om het
Biological Engineering (= Knutselen met het Leven). Totdat wij enig idee hebben wat de
consequenties zijn van dit geknutsel zou ik hier niet aan beginnen.
Hans
Unfollow



Liesbeth Oerlemans • @HansK, dat je het mee MOET nemen snap ik en ben ik het ook
zeker mee eens. Maar waarom er anders alleen bulkkeuze is, zie ik niet helemaal. Bij
beide uiterste versies gaat het uiteindelijk toch om allebei de aspecten?
Liesbeth
Unfollow

Hans Konstapel • Uniekheid levert minder Macht en Geld op dan niet-Uniekheid en
aangezien de Mens verslaafd is aan Macht zal die het Grote Gelijke kiezen en het kleine
ongelijke laten liggen.
Hans
Unfollow

Hans De Haan • @Wouter: Eens. Mooie technologische ontwikkeling, die mogelijk een
bijdrage levert in een beleidsdiscussie, maar geen aansluiting met de consument. Als het
"droomplaatje" van een "optimale kas" werkelijkheid wordt en er daarmee over 10 jaar
geen tuinder meer in een kas hoeft rond te lopen, hebben we zijn innovatieve kracht ook
niet meer nodig. Kan ie mooi buiten de deur gaan werken om de verliezen aan te vullen...
Hans
Unfollow
@HansK: Dank voor de toelichting. Kwestie van definiëren dus. Ook de incrementele
versie van innovatie is innovatie. Kan de LinkedIn groep nog even in de lucht blijven :) En
ook bij de incrementele versie kunnen volgens mij kennis en creativiteit van boeren een
belangrijke bijdrage leveren.

Daarop aansluitend @Irma: die focus op schaalvergroting en groei is hiervoor inderdaad
onderkend als mede-veroorzaker van de afstand tussen boer en consument. Ik denk ook
dat er nieuwe businessmodellen nodig zijn waarin die afstand verkleind wordt. In het
experiment dat je noemt wordt vast beter gebruik gemaakt van die boerenkennis en -
creativiteit. Misschien is het experiment nog wel te radicaal om succesvol te zijn en zijn er
nog wat incrementele tussenstappen nodig. Waarschijnlijk loopt er geen Topsectoren
budget naar je experiment, of ben ik te somber?

@Liesbeth en HansK: Ik heb m'n portie managementstudie wel gehad, maar bedoelde
aan te geven dat ik geen grote klant ben van managementboek.nl. Naar aanleiding van
jullie gedachtenwisseling over Porter-plus: Je zou mijn eerste vraag ook kunnen
herformuleren als: "hoe voegen we de "samen"-variabele toe in de agrofood innovatie?"

Stephan Verveen • Eind augustus / begin september hoop ik te kunnen benoemen hoe
MIKK als 'samen ingrediënt' hier een rol in kan spelen. Zie voor nu de drie filmpjes die de
'gouden driehoek' perspectieven verkennen: http://vimeo.com/channels/mikk
Stephan
Unfollow

Hans Konstapel • @HansdeH: Samen staat voor Cooperatie. Daar is erg veel ervaring
mee opgedaan in Nederland. Het probleem is alleen dat je Cooperaties lokaal moet
houden, moet focussen op 1 gebied en vooral niet te groot moet maken anders komen er
weer professionele bestuurders en hiërarchische organisaties met stafafdelingen en
procedures. Daar zijn de huidige coöperatieve organisaties als de RABO-bank, de
Hans
coöperatieve ziekenfondsen, Spaarbanken en Bouwcooperaties aan ten onder gegaan.
Unfollow

Over Cooperaties: http://hans.wyrdweb.eu/about-cooperative/

Hans De Haan • @HansK: Ik probeer me voor te stellen hoe het er voor de Nederlandse
boer uit had gezien zonder grote coöperaties, en met de liberalisering van de wereldmarkt
van de afgelopen jaren. Ik vraag me af of we in Nederland nog veel boeren over hadden
gehad. Het is niet voor niets dat de kleine coöperaties het niet gered hebben, en
geconsolideerd hebben/zijn tot grotere.
Hans
Unfollow
De keuze om alleen in kleine coöperaties actief te willen zijn had voor de meeste boeren
betekend dat hun bedrijf stopte, tenzij die coöperatie producten voortbrengt die gigantisch
(en blijvend) onderscheidend zijn t.o.v. de "massaproducten". Een consument zal zijn
keuze voor een bepaald product toch altijd laten afhangen van een aantal criteria die met
elkaar in balans moeten zijn. Als het verschil tussen het lokale product en het
"massaproduct" niet heel groot is mag het prijsverschil ook niet heel groot zijn.

Je noemde zelf combineren van combinaties als optie. Schaalgrootte hoeft volgens mij
geen probleem te zijn in zichzelf. Een eenzijdige focus op schaalgrootte is dat
waarschijnlijk wel. Hoe dan ook, grootschaligheid is wel een gegeven in de wereld om ons
heen. Ik zoek naar een combinatie van schaalgrootte en "samen". En dan liefst niet alleen
een "samen" binnen een schakel, maar juist ook tussen de verschillende schakels, die uit
elkaar gegroeid zijn. Waar liggen de aanknopingspunten voor zo'n combinatie?

http://www.linkedin.com/groups/Hoe-benutten-we-de-innovatieve…7ec-4078-93e6-8c95975462ea&trk=group_search_item_list-0-b-ttl Pagina 10 van 44


@Stephan: Heb met belangstelling de filmpjes bekeken. Ben benieuwd naar de rol die
MIKK kan spelen in het combineren van de combinaties.

Hans Konstapel • @HansdeHaan: Volgens mij heeft het geen enkele zin om retro te
gaan denken en te gaan verzinnen wat er was gebeurd als we niet waren meegegaan in
de grote globalisatie-drang.

Wat je goed moet beseffen is dat er zoiets is als een Tijdgeest waarmee ik bedoel dat
Hans
mensen collectief (en per generatie) achter een trend aan gaan lopen die zichzelf dan
Unfollow
gaat versterken.

De consumenten zijn bedient door ondernemers die geloven dat een lage prijs erg
belangrijk is en dan gaan de consumenten dat ook geloven. Dat is een zelf-versterkend
proces wat uiteindelijk door gaat slaan en tot calamiteiten gaat leiden.

Het bijzondere is ook dat we praten over "consumenten" waardoor we een enorme
diversiteit onder 1 noemer gaan brengen en ze als een "object"gaan behandelen.

Ook hier versterkt het proces zich. Als consumenten doelgroepen worden gaan ze zich als
doelgroepen gedragen en als marketeers de identiteit van de consument gaan versterken
ontstaan er ook verschillende identiteiten.

Kortom "what you see is what you get".

Naast een visie formuleren moet een mens ook een keuze maken in zijn leven en ik heb
de keuze gemaakt om het kleinschalige te gaan helpen.

Hans De Haan • @HansK: Ik zeg hetzelfde. Mijn terugblik was slechts bedoeld om juist
die Tijdgeest uit te drukken. Zo ziet de wereld er nu eenmaal uit om ons heen.

Je geeft aan dat het combineren van combinaties waarschijnlijk beter werkt dan radicale
innovatie. Ik heb daar uit geconcludeerd: accepteer wat er is, en bouw daar op verder. Per
Hans
sé kleinschalig is misschien wel te radicaal om succesvol te zijn in de huidige Tijdgeest.
Unfollow
Vandaar mijn vraag over de mogelijke combinaties van groot en samen. Ik sta nog steeds
open voor suggesties.

Irma Lamers • @Stephan en anderen: Interessant filmpje! De spreker heeft het o.a. over
transparantie en duurzaamheid. Binnen het bescheiden project dat we met Goei Eete
draaien, hanteren we 5 criteria waaronder prijs, kwaliteit en transparantie, die leidraad
vormen bij selectie, uitbreiding en oorsprong van de producten. Als je deze criteria in een
groter verband toepast krijg je 1. een selectie van activiteiten en
Follow Irma
samenwerkingsverbanden op basis van criteria die 2. ook duurzaam zijn (in de betekenis
van toekomstbestendig). @Hans: 'samen' kan dan betekenen dat je de succesfactoren
van een kleinschalig project toepast op grootschalige projecten.

Hans Konstapel • @Hans: Het is mij nog niet duidelijk wat je wilt bereiken. Kun je dat
uitleggen?

@Irma: Volgens mij gaat dat niet behalve als je een grootschalig project ziet als een
cluster van kleinschalige projecten maar gaat het over de definitie van een grootschalig
Hans
project. Wat wil jij bereiken?
Unfollow

Irma Lamers • Wat ik zou willen bereiken? Meer kijken naar overeenkomsten en daar
waar mogelijk criteria die succesvol zijn ook elders toepassen.

Follow Irma

Jacques Ruiter • Ik ben bekend met een aantal vernieuwingen en ik ben zelf bij één
ervan betrokken geweest, die moeilijkheden ondervinden omdat simpelweg het geld niet
aanwezig is om dure onderzoeken te betalen terwijl uit kleinschalige proeven, op initiatief
en risico van de boeren, blijkt dat e.e.a. goed lijkt te werken en geen additionele vervuiling
genereert maar eerder opheft.Innovatie mogelijkheden genoeg.Lijkt me goed om daar
Follow Jacques
aandacht aan te besteden.Groet, Jacques




B.B. Klaversteijn • Jammer dat er nog geen boeren meeCoTten. Misschien zijn ze we in
het geheim bezig hun innovatieve krachten te ontketenen.

B.B.
Unfollow

B.B. Klaversteijn • Eind vorige eeuw, jawel, ben ik als consultant by Projectbureau
Warmte/Kracht (PW/K) betrokken geweest bij de introductie van warmt/kracht, assimilatie
belichting en CO2 bemesting in de glastuinbouwsector. Ik kan jullie verzekeren een de
tuinder individueel over grotere innovatie/kracht en incasseringsvermogen beschikten dan
4000 CoTs bij elkaar nu. Met die tuinders komt het wel goed als we niet weer gaan
B.B.
dippen.
Unfollow

Datzelfde kan niet gezegd worden van de boeren. Nu hebben zich prachtig mooie kansen
om weer een beetje in control van hun eigen situatie te komen laten ontglippen.

Daan Kuiper • HEERLIJK deze discussie. Het helpt al een stuk als we het wword
innovatie laten vallen en praten over eigentijdse bwedrijfsvernieuwingen,
productvernieuwingen etc. Wij doen niet anders dan tijdelijke coalities maken van partijen
(in de agrowereld) die iets same willen. Het is altijd geweldig om te zien dat het
samenwerken ons in de agrowereld niet echt in het bloed zit, wellicht door de collectieve
Follow Daan
infrastructuur. Mijn ervaring is dat een kleine kerngroep die wat wil vaak daarna zichzelf
gaat trainen in de basisvaardigheden van samenwerken, omdat men constateert dat
"domweg harlopen en aanpakken" niet de weg is. wellicht dat dit de discussie wat minder
zwaar maakt. Er gebeurt veel, maar het woord innovatie zit ons in de weg.

Als ik academisch iets mag toevoegen: de tuinder zit op de stoel waar innovaties geacht
worden plaats te vinden....als je naar andere branches kijkt is het best bizar dat tuinders
zich bezig houden met glas, moeren en bouten aluminium etc. Hun vak is groene dingen
produceren dus laat de technische vernieuwingen over aan ij die dat als business hebben.
Toch richten geldstromen en dus adviseurs zich op deze groep. door de activiteiten van
de producenten worden toeleveranciers belaagd met een breed pakket aan eisen,
maatwerk naar elke klant. dat kan nooit uit.....stel je voor dat elke bakker weer een iets
andere oven wil. Ons model klopt niet. In buitenland werkt dat ook anders.

B.B. Klaversteijn • @Daan. Er is geen lol meer aan als we het woord innovatie laten
vallen en het productvernieuwing gaan noemen. Waar blijft dan de opwinding en het
avontuur en de roep van het onbekende. Je zet ons daarmee weer onder control van de
nieuwe klasse. Samenwerking zit het Nederlande bedrijf en de gemiddelde werknemer
gewoon niet in bloed meer. We zijn met z'n allen zo geconditioneerd geraakt het uiterste
B.B.
uit een deal te halen dat het een hele generatie kost om het weer af te leren zodat we
Unfollow
weer leuk kunnen samenwerken. Waarschijnlijk wil met uit samenwerken uit angest dat de
andere partij er beter van wordt. Volgens mij komt het in de eerste plaats doordat we niet
weten hoe- en daardoor ook niet in staat zijn de innovatie-buit, pardon de de gezamelijk
uitgevoerde product vernieuwinngsbuit, te delen. Als er iets te innoveren valt is het wel de
manier waarop de buit gedeeld wordt. Hoe kan het ook anders in een tijd waarin HET
BEEST (zie bijbel) de dienst uitmaakt.

Gerrit Preijde • Na 50 jaar sturing vanuit de overheid op alleen productie, na de opkomst
van de inkoop en later afzet cooperaties is het misschien niet verwonderlijk dat de
producerende agrarier zich vnl bezig houdt met productie techniek. En wat een geweldige
prestatie hebben zij neergezet!
Inderdaad zijn we afgedreven van de consument en wordt dat links en rechts als een
Follow Gerrit
gemis ervaren. Unieke ondernemers zien kansen en pakken die, de andere 99.9% blijft
produceren en dat doen zij verrekte goed. Om trots op te zijn!
Marketing innovatie kunnen we nu nog niet direct vanuit de productie verwachten, nooit
geleerd, nooit aan gedacht.Daar hebben we een andere mindset voor nodig en dat duurt
een aantal jaar.
De consument heeft jarenlang gevraagd om goedkoop voedsel en de productie heeft daar
op gereageerd. Nu vraagt de consument om voedsel met beleving. Ook dat komt eraan!
Om dat te structureren hebben we misschien een ander business en marketing model
nodig?
Bloembollen producent met een tik voor marketing.



Daan Kuiper • hey Gerrit, leuk je stem te horen. maar laten we de producent niet te veel
pamperen! Ik denk dat de nieuwe generatie en wat koplopers het snappen

Follow Daan

Gerrit Preijde • Nou, dat gemopper op de producent. na al die ajeren hersenspoelen,
meer , meer voor minder en minder en nu binnen een paar jaar totaal omschakelen?
Beetje kort door de bocht. Nieuwe tijden , nieuwe ondernemers , fris bloed en frisse
ideeen! Je hoeft alleen maar achterover te leunen, het gebeurd (bijna) vanzelf!
Follow Gerrit 8 months ago • Like

Daan Kuiper • komop producenten zien de wereld veranderen, het overkomt hen niet zo
maar. als ze gehersenspoeld zijn dan hebben ze dat laten gebeuren.....zelfs jij reageert
een tikkie van "ze doen het ons aan" wellicht dat we de brancheorganisaties wakker
moeten schudden met hun uitstraling "van komt tijd komt raad"
Follow Daan 8 months ago • Like

Jacqueline Rempt • @Hans M.b.t. je tweede vraag: hoe zorgen we ervoor dat topsector
budget ook beschikbaar komt voor de kleine spelers:

Ik ken diverse partijen binnen de Agrofood sector die momenteel zelf het initiatief nemen
om consortia op te richten rondom concrete innovatieprojecten met financieringsbehoeften
Jacqueline
gekoppeld aan reeele businesscases. Die worden vervolgens bij de Regiegroep Agrofood
Unfollow
ingediend.

Gerrit Preijde • Waar het hier om gaat is dat de agrarische producenten geen feeling
hebben met marketing. Technische innovatie is bekend, daar zijn we beroemd mee
geworden in de hele wereld, terwijl marketing innovatie nog in de kinderschoenen staat.
Het lijkt ook een beetje scheef: De consument vraagt blijkbaar om kleinschaligheid en
sympatieke akkerbouwers met een mooie blauw trekkertje, terwijl de bulk de kleine
Follow Gerrit
prijsjes biedt die de consument ook zo graag ziet.
Maar ik zie dat wel kunnen hoor. Goeie branding van de productie moet dat mogelijk
maken.
Door de bulk zijn de marges nu voor veel producenten verdwenen. Het geld wat overblijft
om te investeren wordt liever uitgegeven aan een moderne Fendt waar de mensen mee
kunnen lezen en schrijven dan aan een marketing project waar op het eerste oog alleen
maar geld gaat naar de designers en adviesburo 's.
Dat zijn mijn ervaringen. Ik heb geprobeerd om producenten bij elkaar te brengen om
gezamelijk, met innovatieve cross marketing, de markt te betreden. Het lijkt in Tilburg wel
te lukken. Goed gedaan Irma!

Liesbeth Oerlemans • @Gerrit, ik begrijp niet wat je wil zeggen. Ik lees dat een mooi
marketingcommunicatiepraatje de bulk zou moeten verkopen, zonder de producten zelf
uniek te maken. Lees ik dat goed of boedoel je wat anders?
Liesbeth
Unfollow

Hans De Haan • @Daan en Gerrit: Blijkbaar zijn jullie het met elkaar over eens dat de
innovatieve kracht bij boeren en tuinders aanwezig is en groeiende, ook al geldt dat niet
voor iedere boer en tuinder. Dat kan ik alleen maar onderschrijven.

@HansK: Ik zoek mogelijkheden om die boeren en tuinders die wel innovatief zijn en het
Hans
contact met de consument zoeken, te verbinden met vervolgschakels in hun keten, op
Unfollow
zo'n manier dat er deel van het "grote innovatiegeld" hun kant op stroomt.

@Jacqueline: Weet je of dat consortia zijn van boeren en tuinders, of consortia waar
boeren en tuinders deel van uitmaken, of consortia van kleinere ketenpartijen zonder
boeren en tuinders? Ben wel benieuwd naar de concrete invulling.

Wouter de Heij • @jacquelne, met plannen komen bij de regiegroep AgriFood heeft niet
zo'n zin. Deze cie heeft geen geld, en geeft alleen advies. Geduld tot na de zomer, zoals
het er nu uitziet, komt er een nieuw FND+ programma (waarbij ook de primaire sector
eindelijk onderdeel van de keten is). Wel gaat het dan niet meer om subsidie, maar om



leningen/crediten.

@Liesbeth, zo is het. Natuurlijk werkt het niet om een gewoon bulkproduct met een
marketingcommunicatiepraatje op te leuken. Het meest belachelijk ideeetje was een paar
jaar gelden fres&ed komkommer van de Greenery.
8 months ago

Irma Lamers • @Gerrit Dankjewel Gerrit. Ik beschouw het als een compliment en werk
[natuurlijk :-)] samen met een hele goeie marketeer aan een helder concept.
@HansdH: in oktober is er o.a. met Maarten Leseman (ZLTO) een overleg over het thema
globaal-lokaal. Aan de hand van Goei Eete kijken we naar succesfactoren en
verbeterpunten. Het is nog niet gerealiseerd maar er zijn al wel 170 huishoudens die
Follow Irma
wekelijks willen afnemen.
Het antwoord op vraag 2 is dan ook: topsector budget voor kleine spelers zou absoluut tot
een versnelling leiden, maar vrijheid om het op je eigen manier te doen is ook wat waard.
Ook bij andere projecten over communitybuilding kom ik tegen dat goede
informatievoorziening nodig is (wat is lokaal, bewustwordingsproces), dat subsidie-
aanvragen (en afwijzingen) veel tijd vragen en tot vertraging leiden bijv. bij de ontwikkeling
van de website. Vrijwilligerswerk dus waarbij z.s.m. wordt toegewerkt naar een
professionele organisatie!

De boeren die zijn aangesloten bij Goei Eete werken al jaren toe naar contact met de
consument (hebben vaak een boerderijwinkel, of combinatie met camping, restaurant, etc.
produceren duurzaam, en/of biologisch en zijn actief op gebied van innovatie en natuur).
Ze denken met ons mee bijv. bij inzet van materieel. Wordt een bedrijf grootschaliger, dan
kunnen ze vaak de herkomst van hun producten niet garanderen (aardappelen bijv.) of het
levert ze te weinig op. De basis is er, nu met kleine stappen verder. Binnen het team Goei
Eete werken we aan de bedrijfsmatige kant, maar minstens zo belangrijk is het contact
met de consument (aansluiten bij bestaande activiteiten zoals Eten in de Kas, De Week
van de Smaak, Week van de Biodiversiteit), want daar is het allemaal mee begonnen.

Gerrit Preijde • @ HansdeH. Boeren en tuinders zijn altijd innovatief geweest maar dan
op technisch vlak. Nu wordt er wat anders van hen gevraagd en dit is wat lastiger in te
vullen.
@ Liesbeth en Wouter. Inderdaad een marketing sausje is geen innovatie, daar doel ik
ook niet op. Ik zou een merk willen opzetten. B2C+B. Regionaal, Nationaal en
Follow Gerrit
Internationaal. Ingebed in de maatschappij.
@ Irma: Ik hoop ook ondernemers te treffen die het zo willen doen. Mooi dat de ZLTO
achter het project staat! Innovatie gebasseerd op de inzet van vrijwilligers!
Er onstaan langzamerhand al een verscheidenheid aan initiatieven. We hebben Gijs,
Goeie Eten, Waddengoud, Willem en Drees en BijTeun. regionale merken en
productinnovaties (vooral ook tomaat) vinden hun weg naar de schappen. Innovatie
misschien niet direct van de boeren en tuinders maar wel door hen gedragen.

Daan Kuiper • hoe kun je nu zeggen "boeren en tuinders zijn altijd innovatief
geweest"...dt geldt nooit in het algemeen. We hebben het toch over de koplopers, de
vernieuwers.....en daar zit het probleem meestal niet. De early majority in beweging
krijgen da's het probleem. Anderzijds moeten we ons daarvoor inspannen.....Ik voel veel
meer voor scholing aanbieden in modern ondernemerschap...dan kan de ondernemer zelf
Follow Daan
leren kiezen ipv te kijken naar de klassieke voormannen. En, wat ook al door anderen is
gezegd, biedt een interessant financieel kader i.p.v. hordes onderzoekers erop af te
sturen.

Aanvullende stelling: onderzoekers zijn doorgaands geen innovatoren

Liesbeth Oerlemans • @Gerrit, ik weet weinig van de branche en weinig van innovatie
maar wel 'wat' van marketing. Wat betekent 'ik wil een merk opzetten'. Dat wil iedereen,
maar dat is heel ingewiikkeld in deze tijd waar al zoveel bestaat. Wat is je USP (Unique
Selling Point)? Bij Gijs is dat bijvoorbeeld (voor zover ik dat weet) in ieder geval de smaak
en een goed georganiseerde logistiek. Want je kunt nog zo'n uniek product hebben als je
Liesbeth
de logistiek niet hebt geregeld (lees: een kanaal hebt gevonden die je producten willen
Unfollow
verkopen) gaat het niet lukken. Tot nu toe heb je mij (en dus waarschijnlijk de markt)
totaal niet duidelijk kunnen maken wat je wil. Ik herken geen enkele visie en zie ook
helemaal niet wat dit met innovatie/marketing te maken heeft.

Gerrit Preijde • @Liesbeth: Lastig om hier mijn visie neer te leggen. Toch: Ik denk dat de
maatschappij langzamerhand met alles en iedereen aan elkaar veweven raakt. Daar richt



ik mij op. Een voorbeeld: Tulpen verpakking met een maatschappelijke boodschap,
vermarkten via diverse distributie kanalen. Ook: Productie uit Afrika kanaliseren en
vermarkten via diverse distributie kanalen voor diverse doelgroepen, cross marketing en
co-marketing onder 1 paraplu merk. Daar werk ik aan. Inderdaad ingewikkeld, wel
vreselijk boeiend, enne, maar we zijn goed op weg. Helaas, niet meer dan een tipje van
Follow Gerrit
de sluier.

Liesbeth Oerlemans • @Gerrit, het is lastig om de boodschap over te brengen, omdat je
(nu?) onvoldoende visie hebt. Het blijft daarom hangen in vage nietszeggende
algemeenheden met allerlei zogenaamd 'hippe' marketingbegrippen.

Ik ben zelf ook een voorstander van een systemische aanpak. Maar ook dan blijft een
Liesbeth
USP cruciaal. Tulpen koop ik als ze mooi/sterk zijn en niet alleen om een maaschappelijke
Unfollow
boodschap.

Jacqueline Rempt • Er is op 14 september een voorlichtingsbijeenkomst over de
subsidieregeling voor praktijknetwerken:

http://www.hetlnvloket.nl/portal/page?
_pageid=122,3387864&_dad=portal&_schema=PORTAL&p_news_item_id=2014823
Jacqueline

Gerrit Preijde • @Liesbeth. Ik hoop mijn visie en concept volgend jaar duidelijk naar
buiten te brengen.

De start van de discussie droeg een heel ander vraagstuk in zich. Hoe benutten we de
innovatie kracht van de agrariër.
Follow Gerrit
Misschien een idee: Vergroot de mogelijkheden van het PT en Syntens dusdanig dat het
voor de agrariër zelf mogelijk is om subsidie aan te vragen.Gesteund en ondersteund door
deze organisaties die zoveel goed werk verrichten. Vereenvoudig de procedures, breng
helderheid in de subsidie programma's en laat het beoordelen door mensen uit de
branche. Is dat wat?

Wouter de Heij • Goed idee om PT en Syntens in te zetten om ondernemers te helpen
..... NOT! De productschappen kunnen wegbezuinigd worden. En Syntens ook (50 miljoen
per jaar), Syntens gaat overigens samen met de kamers van koophandel.

Ondernemen (en daarbij hoort ook innovatie) is iets van ondernemers. De vraag is of
boeren, tuinders etc wel echt ondernemers zijn of niet. Zijn ze het niet, dan stel ik voor dat
we ze niet gaan helpen. Zijn ze het wel, dan komen ze er wel.
7 months ago

Gerrit Preijde • @Wouter: PT en Syntens verrichten goed werk. Dat het PT een andere
structuur nodig heeft en (weg) gereorganiseerd moet worden staat buiten kijf. Dat Syntens
en de KvK meer naar elkaar toe kruipen is toe te juichen.
Behoud het goede en zet dat om in een andere organisatie, laagdrempelig, waar boeren
en tuinders zelf, op eigen initiatief, met een gedegen business plan, direct subsidie
Follow Gerrit
kunnen krijgen voor de uitwerking van hun ideeën ondersteund door die organisatie. Geen
subsidie schrijvers ertussen, geen dure advies bureau's. De 'echte' ondernemers komen
daar wel op af.

Wouter de Heij • @Gerrit, ik denk dat we dezelfde mening hebben, kleiner, slagvaardiger,
concreter en klantgerichter. Ik loop echter te lang mee, en wat ik zie is dat verandering
van binnenuit traag en niet effectief lijkt te verlopen.

Rondom Syntens heb ik toch een andere mening. Syntens adviseurs geven advies op een
manier die ook door ZZP'ers of commerciele bureaus gegeven kan worden. Het adviseren
rondom strategie, het bemiddelen tussen partijen, etc. is iets dat prima door private
bedrijven uitgevoerd kan worden. Daarvoor hoef je als overheid niet 50 miljoen stuk te
slaan. Dat wat de markt kan doen, dat hoeft niet door een overheidsclub gedaan te
worden.

PT is een lastiger thema. De productschappen hebben zg wettelijk taken. Maar tevens zit
er overlap met LTO. Nu is LTO een branchorganistie/belangenorganistie puur sang. Prima
wat mij betreft (netzoals ik het prima vind dat werknemers bij FNV aangesloten zijn, en



werkgevers bij VNO-NCW). Zaken zoals voedselveiligheid hoort 100% bij de onderneming
te liggen (met controlle via VWA), R&D hoeft ook niet collectief, en als agri-ondernmers
het wel willen, dan maken ze maar een tijdelijk collectief. PT is een zg hybride organisatie
(google maar even) en daar gaat het nu juist mis. En dit lijkt in het belang van de
boerenachterban, maar is het totaal niet.

Ook ik ben geen voorstander van advies bureaus, algemeen projectleiders en rapport-
poepers. Tevens ben ik loei-kritisch op zg kennisinstellingen die eigenlijk niet innovatief
zijn (en ja dat is spijtig genoeg het geval). Vandaar dat ik voorstander ben van een
reorganisatie van TNO en DLO en voor een situatie waarbij universiteiten weer 100% naar
hun basis gaan: fundamenteel onderzoek & opleiding van jong talent. Subsidies kan het
beste in kleine porties in zg fail-safe projecten gestopt worden die 100% uitgevoerd
worden door DOE ondernemers. Meer hierover op mijn blog. Een regie-groep op innovatie
zetten is uitermate onverstandig.
7 months ago

Wouter de Heij • @Gerrit, ik veronderstel dat je ook Willen&Drees kent?

7 months ago

Gerrit Preijde • @Wouter. We delen veel meningen Wouter. Syntens is onafhankelijk. Dat
is hun grote pre. Natuurlijk kan het bedrijfsleven al die taken vervullen, fysiek geen
probleem. Maar die partijen hebben belangen en dat beperkt. Het zelfde geld voor de
promotieorganisaties van Tuinbouw Nederland: BBH, PPH IBC om een paar te noemen.
Ook zij moeten zich herpositioneren onder druk van de tijdsgeest. Het IBC houdt zelfs op
Follow Gerrit
te bestaan! Bloemenburo Holland werkt straks samen (trekt in bij) FloraHolland. Op zich
een logische oplossing, maar we zijn wel de onafhankelijke publieke promotie kwijt! Ik ben
om die zelfde reden ook een voorstander van ons koningshuis. Alhoewel je niet precies
weet wat de effectiviteit daarvan is, ik weet zeker dat het zakenleven, in het kielzog van de
staatsbezoeken van Bea, er garen bij spint.
Ik ga dus voor onafhanlijke publieke organisaties. De ROI is niet precies uit te drukken,
maar mijn intuitie zegt dat het goed is.

Verder:
Tijdelijke collectieven van ondernemers, prima, helemaal van nu/straks.
Hybride organisaties: Even gegoogled en inderdaad. het is zowel een kans als een
bedreiging! Ik ben positief hoor! Er is dus een balans in te vinden/zoeken.
Fail/safe is helemaal ok. Zo probeer ik ook te werken.
Regie bij de initiatiefnemer. De DOE ondernemer.
Willem en Drees is bekend en ok. Er zijn nogal wat van zulke initiatieven. Landmarkt is er
ook zo 1, ook leuk. Gijs ook, is er straks ook een Wouter?

Wouter de Heij • @Gerrit, laat ik het anders verwoorden. Ik ben van mening dat er geen
belastingcenten naar Syntens hoeft. Onafhankelijk of niet is voor mij niet relevant. En voor
de promo-organisaties van tuinbouw nederland geldt hetzelfde. Als 'de sector' (lees het
collectief van individuele bedrijven in de land en tuinbouwsector) vind dat er behoefte is
aan een promo-organisatie dan is dat prima, maar dan wel graag zonder overheidsinvloed
en subsidie. Of wil je ook dat de marketing van Unilever door onze overheid wordt
betaald? Prima dat je je intuitie volgt, ik volg mijn rationeel gevoel (en intuitie) ook graag ;-
)

Neen, er komt geen 'Wouter' (in ieder geval niet door/via/met mij). Mijn ambitie ligt hoger
in de keten: verwerkt vers. Wat dat is? Google maar even op mijn naam.
7 months ago

B.B. Klaversteijn • De discussie over het nut van al die organisaties die met
innovatiedrang behepte tot innoveren opgehitste uitbaters van goed lopende en minder
goed lopende bedrijven willen- (en soms ook kunnen) bedienen (dienen ?) loopt al zo lang
CoT bestaat. De situatie doet mij steeds weer denken aan de haai (de ondernemer) waar
een paar remora's zich aan vast hebben gezogen. Het lastige voor de innovatie-
B.B.
ondernemer (ideehebber/patentdrager die zo sterk in zijn idee geloofd dat hij er een bedrijf
Unfollow
op wil baseren) is dat nog voordat hij als innovatie-haai uit het ei is gekomen de morenen
zich al aan hem hebben vastgezogen.

Wat er zou moeten komen is een INNOVATION FREE ZONE (IFZ) waar innovatie-
ondernemers in volledige vrijheid van idee (ei) to morenen resistente haaien uit kunnern
groeien.

Stephan Verveen • @BB Eerst stel je: "We zijn met z'n allen zo geconditioneerd geraakt



het uiterste uit een deal te halen dat het een hele generatie kost om het weer af te leren
zodat we weer leuk kunnen samenwerken."

'Mijn generatie' wordt (waarschijnlik door de oudere generatie) begospeld met de "Blue
ocean strategy". Ga weg van de rode oceaan waar de haaien er op uit zijn om elkaar de
Stephan
strot af te bijten. In de blauwe oceaan kan je als walvis leven van het plankton dat langs
Unfollow spoelt.

Zijn winnovators haaien?

Henny van der Pluijm • Wouter, de discussie erover is al een weekje gestopt, maar over
je komkommer-initiatief even een heel simpele opmerking.

Het probleem is niet de boeren, niet de consument en niet de keten. Het probleem is je
business model.
Henny
Unfollow
Je moet denken als een ondernemer. Ik raad je sterk aan het boek "Business Model
Generation" te lezen van Osterwalder en Pigneur.

Dat boek biedt voor jou duidelijke handvatten.

B.B. Klaversteijn • @stephan. Winnovators wat zijn dat? Lijkt me dat om met een een
blue ocean strategie te kunnen winnen je gehaaid moet zijn. Nog nagedacht over de IFZ?
Zou leuk zijn als je er op in ging.
B.B.
Unfollow

Stephan Verveen • @B.B. Met plezier. Start maar een discussie op, dan denk ik met je
mee. Wel met wat toelichting over wat het is graag.

Stephan
Unfollow

Wouter de Heij • @Henny, dank voor je tip. Heel mooi boek, we hebben het op kantoor
liggen, en zelf heb ik de iPad app. We gebruiken bij TOP het 'canvas' wel eens tijdens de
intake gesprekken.
7 months ago

Romeo Haas • @ Hans de Haan
Vraag 1: ik moet denken aan Watson, die computer die allesweters op de T.V verslaat ik
zie toepassingen en nut op andere gebieden.
Vraag twee: Wellicht kunnen kleine partijen collectieven of segmenten gaan vormen.
kan Syntens helpen? Ik heb wel ideeën voor het aanwakkeren van leer en leesgierigheid.
Follow Romeo
Ik wil boeken weer terug in het dagelijks leven. Weg met die tft schermen en schermpjes.
De westerse wereld gaat ten onder aan stupiditeit.
Wie zegt dit, iemand die iPads verhuurt? Ja dat klopt, ik ben slim en sportief, if you can't
beat them, join them.
Soms kun je proberen om de ander met haar eigen middelen te verslaan met uiteindelijk
doel de mensheid te enthousiasmeren voor boeken. Ik hoop dat mensen uiteindelijk het
plezier en het nut van boekenlezen gaan herontdekken.
lezen van papier is nog steeds veeeel beter voor de ogen!

Hans De Haan • ...Weekje op vakantie geweest, gelinked met mede-campinggenoten,
zonder LinkedIn...

@Irma, dank voor je uitgebreide antwoord. Ik spreek Maarten Leseman na de vakantie.
Zal 'm wijzen op deze discussie. Heb ook al even op de goeieete.nl site gekeken.
Hans
Interessant initiatief.
Unfollow

@Romeo, misschien ligt het aan mijn vakantie, maar de Watson-verbinding heb ik nog
niet helemaal scherp. Ik kan me voorstellen dat beschikbare kennis gebundeld wordt en
toegankelijk gemaakt. Gaat vast gepaard met een boel hobbels, maar technisch is het
mogelijk. Geldt dat ook voor creativiteit en innovatief vermogen?


Hoe benutten we de innovatieve kracht van boeren en tuinders

Hoe benutten we de innovatieve kracht van boeren en tuinders

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (8)

Similar to Hoe benutten we de innovatieve kracht van boeren en tuinders

Similar to Hoe benutten we de innovatieve kracht van boeren en tuinders (20)

More from Wouter de Heij

More from Wouter de Heij (20)

Hoe benutten we de innovatieve kracht van boeren en tuinders